Changes

Անտեսանելի Մարդը

Ավելացվել է 17 528 բայտ, 09:30, 12 Հունիսի 2016
/* Գլուխ տասնչորսերորդ։ Փորթ-Սթոում */
== Գլուխ տասնչորսերորդ։ Փորթ-Սթոում ==
 
Հաջորդ առավոտ ժամը 10֊ին, պարոն Մարվըլը չածիլված, ճանապարհի կեղտ ու փոշու մեջ կորած, գրքերը կողքին և ձեռքերը գրպանում՝ նստել էր Փորթ֊Սթոուի փոքրիկ պանդոկի մուտքի մոտ դրված նստարանին։ Շատ հոգնած, վրդովված ու տագնապահար էր և հաճախակի ուռեցնում էր այտերը։ Նրա կողքին էին գրքերը, բայց այժմ առասանով էին կապված։ Հագուստների կապոցը լքված էր Բրեմբըլհըրստից դենը գտնվող սոճուտում, քանի որ Անտեսանելի Մարդը փոխել էր ծրագիրը։ Պարոն Մարվըլը նստել էր նստարանին և թեև ոչ ոք ամենաչնչին ուշադրությունն իսկ չէր դարձնում նրան, առաջվա նման խիստ գրգռված էր. ձեռքերը նորից ու նորից բազմաթիվ գրպաններն էր տանում և անհանգիստ ու տարօրինակ ձևով խառնշտում։
 
Երբ գրեթե մի ժամ նստել էր, թերթը ձեռքում պանդոկից դուրս եկավ տարիքոտ մի նավաստի ու տեղ գրավեց նրա կողքին։
 
― Հաճելի օր է,— ասաց նավաստին։
 
Պարոն Մարվըլը շուրջը նայեց համարյա սարսափահար։
 
— Շա՜տ,— պատասխանեց նա։
 
― Եղանակին իսկապես սազող օդ է,— շարունակեց նավաստին, առարկություն չվերցնող շեշտով։
 
― Այդպե՛ս է,— համաձայնեց պարոն Մարվըլը։
 
Նավաստին մի քչփորիկ հանեց (ներողություն, իհարկե) և մի քանի րոպե միմիայն դրանով զբաղվեց։ Աչքերն այդ պահին ազատ էին զննելու պարոն Մարվըլի փոշոտ կերպարանքը և կողքի գրքերը։ Պարոն Մարվըլին մոտենալիս լսել էր գրպանի մեջ թափվող դրամի զրնգոցի նման մի ձայն։ Նրան ապշեցրել էր պարոն Մարվըլի արտաքինի և այս հնչուն հարստության հակասությունը։ Ապա նավաստիի միտքը նորից վերադարձավ մի նյութի, որ չափից դուրս զբաղեցրել էր երևակայությունը։
 
― Գրքե՞ր են,― հանկարծ հարցրեց նա և աղմկալից մի կողմ դրեց քչփորիկը։
 
Պարոն Մարվըլը ցնցվեց ու նայեց կապոցին։
 
― Օ՜, այո,— ասաց նա։— Գրքեր են։
 
― Գրքերում արտասովոր բաներ կան,— շարունակեց նավաստին։
 
― Կատարելապես համաձայն եմ,— ասաց պարոն Մարվըլը։
 
― Գրքերից դուրս էլ կան արտասովոր բաներ,— ասաց նավաստին։
 
― Ա՛յ էլ ճիշտ է,— պատասխանեց պարոն Մարվըլը։
 
Նա իր զրուցակցին նայեց, ապա աչքերր չորս կողմը հառեց։
 
— Օրինակի համար, թերթերում էլ լինում են արտասովոր բաներ։
 
― Լինո՛ւմ են։
 
— Հենց այս թերթում,— հարեց նավաստին։
 
— Ա՜,— բացականչեց պարոն Մարվրլը։
 
― Օրինակի համար այստեղ գրված է,— շարունակեց նավաստին,— հենց այս թերթում դրված է Անտեսանելի Մարդու մասին։
 
Պարոն Մարվըլը բերանը ծռեց, մի քիչ քորեց այտը և զգաց, որ ականջներն այրվում են։
 
― Ինչի մասին ասես, որ չեն գրում,— ասաց նա վախվխելով։— Ավստրիայո՞ւմ է, թե Ամերիկայում։
 
― Իսկի՛ էլ չէ,— գոչեց նավաստին։— Հենց այստե՛ղ է։
 
― Տե՜ր աստված,— բացականչեց պարոն Մարվըլը ցնցվելով։
 
― Երբ ասում եմ այստեղ,— ասաց նավաստին մեծապես թեթևացնելով պարոն Մարվըլին,— իհարկե չեմ ուզում ասել հենց մեր նստած տեղում, ուզում եմ ասել այս կողմերում։
 
— Անտեսանելի Մա՞րդ,— բացականչեց պարոն Մարվըլը։— Իսկ ի՞նչ է անում։
 
― Ամեն ինչ,— պատասխանեց նավաստին աչքը չհեռացնելով Մարվըլից և ապա պնդեց․— գրողը տանի, ամեն ինչ։
 
― Չորս օր է՝ թերթի երես չեմ տեսել,— ասաց Մարվըլը։
 
― Առաջին անգամ Այպինգում է հայտնվել,— վրա տվեց նավաստին։
 
— Իսկապե՞ս,— գոչեց պարոն Մարվրլը։
 
— Առաջին անգամ այնտեղ է հայտնվել։ Թե որտեղից է եկել, ըստ երևույթին ոչ ոք չգիտե։ Ահա՛, տեսեք․ «Արտասովոր դեպքեր Այպինգում»։ Եվ այս թերթում ասում էճ փաստերը չափազա՛նց արժանահավատ են, չափազանց։
 
— Տե՜ր աստված,— բացականչեց պարոն Մարվըլը։
 
― Բայց իսկապես արտասովոր պատմություն է։ Մի կղերական ու մի բժիշկ ջենտլմեն պարզ ու հստակ տեսել են նրան կամ ավելի ճիշտ ասած, չեն տեսել։ Թերթն ասում է՝ նա «Կառք ու ձիեր» պանդոկում էր ապրում և ոչ ոք չգիտեր ինչ փորձանք է գալու գլխին, մինչև որ պանդոկում ծագած մի կռվում, ասում է թերթը, մարդու գլխի վիրակապերը պոկվեիցին։ Հենց այդ ժամանակ էլ նկատվեց, թե գլուխն անտեսանելի է։ Անմիջապես նրան արգելափակելու փորձեր արվեցին, իսկ թերթն ասում է՝ հագուստները դեն շպրտելով նա կարողացավ փախչել, բայց միմիայն կատաղի պայքարից հետո։ Այդ պայքարում նա լուրջ վնասվածքներ է պատճառել մեր արժանավոր ու պատվական ոստիկանին, պարոն Ջ․ Ա․ Ջեֆըրզին։ Ստույգ պատմություն է, չէ՞։ Անուններն ու ամեն ինչը տեղը տեղին։
 
— Տե՜ր աստված,— բացականչեց պարոն Մարվըլը, որ ճգնում էր շոշափելով հաշվել գրպաններում եղած դրամը։ Նրա մտքում նոր ու արտակարգ մի միտք էր ծագել։― Ուղղակի ապշեցուցիչ է։
 
— Հապա՞։ Ես քեզ բան եմ ասում, արտասովոր է։ Մինչև հիմա երբեք չէի լսել Անտեսանելի Մարդու մասին, բայց մեր օրերում այնքան արտասովոր բաներ ենք լսում․․․
 
― Ամբողջ արածն ա՞յդ է,— հարցրեց Մարվըլը, ինչքան կարող էր անբռնազբոս։
 
― Բավական չէ, հա՞,— գոչեց նավաստին։
 
— Արդյոք պատահմամբ Այպինգ չի՞ վերադարձել,— հարցվեց Մարվըլը։— Պարզապես փախել է և վե՞րջ․․․
 
― Ի՞նչ վերջ...— բացականչեց նավաստին:— Ինչ է, այսքանը բավական չէ՞։
 
― Ավելի քան բավական է,— ասաց Մարվըլը։
 
— Այդ էր պակաս բավական չլիներ,— գոչեց նավաստին։— Այդ էր պակաս։
 
― Իսկ ընկերներ չի՞ ունեցել. ընկերների մասին ոչփնչ չի՞ ասում թերթը,— հարցրեց Մարվըլը մտահոգ։
 
― Այսպիսի մեկ կտրիճը բավական չէ՞ քեզ համար,— հարցրեց նավաստին։— Օ՜, ո՜չ, փառք աստծո, ոչ մի ընկեր չի ունեցել։
 
Նավաստին դանդաղ գլխով արեց։
 
― Սիրտս դող է ընկնում, երբ հիշում եմ, թե այդ կտրիճը այս կողմերը թրև է գալիս։ Նա ազատ է և ասում են՝ Փորթ-Սթոուի ճանապարհն է բռնել։ Դե հիմա մենք էլ ենք խառնվելու այս գործին։ Սա արդեն ինչ֊որ ամերիկյան հրաշալիք չէ։ Ու մտածել, թե նա ինչե՜ր չի կարող անել․․․ Քո հալն ինչ կլինի, եթե չափից մի կաթիլ ավելի կոնծի և խելքին փչի նետվել վրադ։ Ասենք, ուզենա կողոպտել. ո՞վ կկարողանա արգելել։ Կարող է ոճիրներ գործել, ավազակություն անել, կարող է ոստիկանական շուրջկալից դուրս պրծնել այնքան հեշտ, ինչքան ես կամ դու օձիքներս կազատենք մի կույր մարդուց։ Եվ ավելի հեշտ․․․ Որովհետև, ասում են այդ կույրերը չտեսնված սուր ականջ ունեն։ Իսկ երբ նա գտնի իր սիրած խմիչքը․․․
 
― Դե՛, իհարկե, վիթխարի առավելություն ունի,— ասաց Մարվըլը։ Եվ հետո․․․
 
― Ճիշտ ես ասում,— համաձայնեց նավաստին,― ունի...
 
Ամբողջ ժամանակ պարոն Մարվըլր ուշադիր չորս կողմն էր նայում, ականջ դնելով հազիվ լսելի ոտնաձայների, աշխատելով հայտնաբերել անորսալի շարժումներ։ Ըստ երևույթին՝ ուր որ է վճռական մի որոշում էր տալու։
 
Նա հազաց ափի մեջ, նորից շուրջը նայեց, ականջ դրեց և նավաստիի կողմը թեքվելով ասաց ցածր ձայնով․
 
― Փաստն այն է՝ ես պատահմամբ մի բան գիտեմ այս Անտեսանելի Մարդու մասին։ Սեփական աղբյուրներից․․․
 
― Օ՜,— գոչեց նավաստին խիստ հետաքրքրված։— Դո՞ւ․․․
 
— Այո՛,— պատասխանեց պարոն Մարվըլը,— ե՛ս։
 
— Մի՞թե,— ասաց նավաստին։— Իսկ կարելի՞ է հարցնել․․․
 
— Դու կզարմանաս,— ասաց պարոն Մարվըլը ափի մեջ խոսելով։— Շշմեցուցիչ բան է․․․
 
— Մի՞թե,— բացականչեց նավաստին։
 
— Փաստն այն է...― կիսաձայն ու խորհրդավոր շեշտով սկսեց պարոն Մարվըլը, բայց հանկարծ, արտահայտությունը զարմանալիորեն փոխվեց։— Օ՜յ,— բացականչեց նա ու դիք կանգնեց։ Նրա դեմքը ֆիզիկական ցավից ծռմռվում էր։— Օ՜յ, օ՜յ, օ՜յ,— ասաց նա։
 
— Ի՞նչ պատահեց,— կարեկից հարցրեց նավաստին։
 
― Ատամս ցավում է,— պատասխանեց պարոն Մարվըլը և ձեռքը ականջին տարավ։ Ապա անմիջապես վերցրեց գրքերը։— Կարծեմ այլևս պետք է գնամ,— ավելացրեց նա, նստարանի վրա, շատ տարօրինակ կերպով զրուցակցից հեռու քաշվելով։
 
― Բայց դու հենց նոր ինձ պատմելու էիր այս Անտեսանելի Մարդու մասին,— բողոքեց նավաստին։
 
Թվում էր՝ պարոն Մարվըլը խորհրդակցում էր ինքն իր հետ։
 
― Փչո՛ց,― ասաց մի ձայն։
 
― Դա փչոց է,— կրկնեց պարոն Մարվըլը։
 
― Բայց թերթում գրված է,— առարկեg նավաստին։
 
― Փչոց է,— պնդեց Մարվըլը։— Ես ճանաչում եմ այդ սուտը մոգոնողին։ Ո՛չ մի Անտեսանելի Մարդ չկա։ Բա՜․․․
 
― Հապա այս թերթի գրա՞ծը․․․ Ուզում ես ասել․․․
 
― Ո՛չ մի բառը ճիշտ չէ,— ասաց Մարվըլը վճռականորեն։
 
Թերթը ձեռքում, նավաստին աչքերը չռեց։ Պարոն Մարվըլը ջղաձգական մի շարժումով շուռ եկավ։
 
— Սպասի՛ր մի քիչ,— դանդաղ ասաց նավաստին, վեր կենալով։— Ուզում ես ասել․․․
 
― Այո՛,— պատասխանեց Մարվըլը։
 
― Էլ ինչո՞ւ թողեցիր, որ քեզ պատմեմ այս ամբողջ անիծած պատմությունը, հը՞․․․ Մտքումդ ի՞նչ կար, որ թողեցիր այդպես հիմարանամ, հը՞․․․
 
Պարոն Մարվըլը այտերն ուռեցրեց։ Նավաստին հանկարծ կարմրատակեց ու սեղմեց բռունցքները։
 
― Ամբողջ տասը րոպե ես այստեղ խոսում եմ,— ասաց նա,— իսկ դու հաստամռութ ցմփորի մեկը, տարրական քաղաքավարությունը չունեցար․․․
 
― Ի՛նչ ես հիշոցներ թափում գլխիս,— ասաց պարոն Մարվըլը։
 
― Հիշոց թափել, հա՞․․․ Դե հիմա քեզ ցույց կտամ․․․
 
― Դե շարժվի՛ր,— ասաց մի ձայն, և պարոն Մարվըլը հանկարծ պտտվեց և սկսեց ջղաձգական տարօրինակ քայլվածքով հեռանալ։
 
― Լավ կանես՝ չքվես,― սաստեց նավաստին։
 
― Ե՞ս եմ չքվելու,— գոչեց պարոն Մարվըլը և մի կողմի վրա ընկրկեց. տարօրինակ շտապ քայլվածքով մերթ ընդ մերթ բուռն ոստյուններ էր կատարում։ Այսպես մի քիչ գնալուց հետո, սկսեց մրթմրթալով մենախոսել, բողոքել ու հակաճառել։
 
— Ցնդածի մե՛կը,— բղավեց նավաստին, սրունքները լայն բաց արած ու, ձեռքերր կանթած դիտելով հեռացող կերպարանքը։— Ես քեզ ցույց կտամ, տխմար ավանակի մեկը, դու ինձ հիմարացնե՞ս․․․ Հենց այստեղ, այս թերթում գրված է...
 
Պարոն Մարվըլը անկապ պատասխաններ տվեց և ճանապարհը շարունակելով անհայտացավ ոլորանում, բայց Նավաստին վեհաշուք կանգնել էր ճամփի մեջտեղը, մինչև որ մսավաճառի մոտեցող սայլակը նրան տեղահան արեց։ Ապա նա շրջվեց Փորթ֊Սթոուի կողմը։
 
― Ինչ հազվագույտ ավանակներ կան,— ինքն իրեն մրմընջաց նա։— Պարզապես ուզում էր ինձ ձեռ առնել․ դու տե՛ս, թե ինչ էր փչել խելքին։ Բայց չէ որ թերթը մեջտեղն է։
 
Քիչ անց նա իմանալու էր ևս մի ուրիշ արտասովոր դեպք, որը հենց մոտերքում էր պատահել։ Իսկ դա տեսիլքն էր «մի բուռ լիքը դրամ»֊ի (ո՛չ ավելի, ո՛չ պակաս), որը բոլորովին ինքնուրույն գնում էր Սեյնթ֊Մայքըլզ֊Լեյնի անկյան պարսպի երկայնքով։ Նույն առավոտ մի ուրիշ նավաստի այս զարմանահրաշ երևույթին ականատես էր եղել։ Իսկույն ճանկը գցել էր դրամին, բայց գետնով էր տրվել, իսկ երբ ոտքի էր կանգնել, թիթեռնիկ դրամը չքացել էր։ Մեր նավաստին, իր իսկ ասելով, պատրաստ էր ամեն ինչի հավատալու, բայց այս մեկը չափից դուրս էր։ Հետո, սակայն, սկսեց մտորել։
 
Թռչող դրամի պատմությունը ճիշտ էր։ Ամբողջ շրջակայքում, մինչև իսկ Լոնդոնի և գավառի բանկային փառապանծ ընկերությունից, խանութների և պանդոկների գանձարկղներից (քանի որ այդ արևոտ օրով բոլոր դռները կրնկի վրա բաց լին), շատ հանգիստ ու վարպետորեն դրամը բուռերով ու փաթեթներով դուրս էր եկել և գնացել ստվերոտ ճամփաներով, ամենայն արագությամբ խույս տալով մոտեցող մարդկանց աչքերից։ Թեև ոչ ոք չէր նկատել, այդ բոլոր խորհրդավոր թռիչքները ավարտվել էին Փորթ֊Սթոուի արվարձաններում գտնվող պանդոկի դռանը նստած՝ հնամենի գլխարկով գերագրգռված ջենտլմենի գրպանում։
== Գլուխ տասնհինգերորդ։ Վազող մարդը ==
Վստահելի
83
edits