Ես դա հեշտությամբ կարող էի պատկերացնել։ Ընդհանրապես մի վատ սովորություն ունեմ՝ պատկերացնել ընկերներիս ննջարանում։ Գնացինք Նապոլիտեն» սրճարան ապերիտիվ խմելու և նայելու երեկոյան զբոսանքը Բուլվարում։
==Գլուխ երրորդ==
Տաք գարնանային երեկո էր, և Ռոբերտի գնալուց հետո ես դեռ նստել էի «Նապոլիտեն» սրճարանի տեռասում իմ սեղանի մոտ ու նայում էի՝ ինչպես աստիճանաբար թանձրացող մթության մեջ սկսեցին վառվել էլեկտրական լույսերը, լուսառեկլամները, կարմիր ու կանաչ առկայծել լուսաֆորները, նայում էի զբոսնող մարդկանց, իրար ետևից շարված տաքսիների կողքով չխկչխկոցով անցնող կառքերին և «հավիկներին», որ շրջում էին մեկ֊մեկ կամ զույգ֊զույգ՝ ընթրիք հայթաթելու հույսով։ Նկատեցի հաճելի արտաքինով մի կնոջ, որ անցավ սեղանիս մոտով ու դուրս եկավ փողոց, բայց նրան կորցրի իմ տեսադաշտից։ Սկսեցի նայել մեկ ուրիշին, և այդ ժամանակ նորից տեսա, որ այն առաջինը վերադառնում է։ Կինը նորից անցավ սեղանի մոտով, հայացքս հանդիպեց նրան, ու նա եկավ նստեց իմ սեղանի մոտ։ Մատուցողը շտապով մոտեցավ։
― Դու ի՞նչ ես խմելու, ― հարցրի ես։
― Պեռնո։
― Քեզ նման փոքրիկ աղջիկներին դա վնասակար է։
― Փոքրը դու ես։ Գարսոն, մի գավաթ պեռնու։
― Ինձ համար ևս։
― Դե, ― հարցրեց նա, ― ուզո՞ւմ ես ժամանակ անցկացնել։
― Անշուշտ։ Իսկ դո՞ւ։
― Տեսնենք։ Այս քաղաքում նախօրորք ոչինչ չես իմանա։
― Դու Փարիզը չե՞ս սիրում։
― Ոչ։
― Ինչո՞ւ, ուրեմն, ուրիշ տեղ չես գնում։
― Ուրիշ տեղ չկա։
― Բայց չէ՞ որ քեզ համար այստեղ լավ է։
― Լա՞վ, չգիտեմ։
Պեռնոն օշինդրօղու նմանությամբ մի կանաչավուն խմիչք է։ Եթե մեջը մի քիչ ջուր ես ավելացնում, դառնում է կաթնագույն։ Այն մատուտակի համ ունի, սկզբում տրամադրությունդ բարձրանում է, կայտառացնում, բայց հետո շատ շուտով թուլանում ես։ Մենք նստած խմում էինք, և աղջիկը շատ մռայլ էր։
Նրա դեմքին քմծիծաղի նման մի բան երևաց, ու ես հասկացա, թե նա ինչու է խուսափում ծիծաղելուց։ Բերանը փակ վիճակում բավական սիրունիկ աղջիկ էր։ Վճարեցի և փողոց դուրս եկանք։ Կառք կանչեցի, կառքը մոտեցավ մայթին։ Դանդաղ հանգիստ շարժվող կառքի մեջ հարմար տեղավորված, մենք շարժվեցինք օպերայի լայն փողոցով, որ փայլփլում էր լույսերից ու գրեթե ամայի էր, անցանք խանութների փակ դռների և լուսավորված ցուցափեղկերի մոտով։ Կառքն անցավ «Նյու Յորք հերալդ» թերթի խմբագրության կողքով, որի պատուհանը ամբողջապես ծածկված էր ժամացույցներով։
― Այսքան ժամացույց ինչի՞ համար է, ― հարցրեց նա։
― Ցույց են տալիս ժամը Ամերիկայով մեկ։
― Մի փչի։
Թեքվեցինք դեպի Ռյու դը Պիրամիդ, անցանք Ռյու դը Ռիվոլիի նեղվածքի միջով և մութ դարպասով մտանք Տյուիլրի։ Նա սեղմվեց ինձ, և ես գրկեցի նրան։ Նայեց ինձ, սպասելով համբույրի։ Ձեռքը մոտեցրեց ինձ, բայց ես ետ հրեցի նրա ձեռքը։
― Պետք չէ։
― Ինչ է, հիվա՞նդ ես։
― Այո։
― Հիմա բոլորն են հիվանդ։ Ես էլ եմ հիվանդ։
Տյուիլրիի խավարից դուրս եկանք դեպի լույս, անցանք Սենան և թեքվեցինք դեպի Rue de Saints Peres:
― Եթե հիվանդ ես, քեզ չի կարելի պեռնո խմել։
― Քեզ էլ չի կարելի։
― Ինձ համար դա նշանակություն չունի։ Կնոջ համար դա ոչ մի նշանակություն չունի։
― Անունդ ի՞նչ է։
― Ժորժետ։ Իսկ քո՞նը։
― Ջեյկոբ։
― Դա ֆլամանդական անուն է։
― Ինչպես նաև ամերիկյան։
― Դու ֆլամանդացի չես, չէ՞։
― Ոչ, ամերիկացի եմ։
― Փառք աստծո, ատում եմ ֆլամանդացիներին։
Արդեն մոտենում էինք ռեստորանին։ Ձայն տվի կառապանին, որ կանգ առնի։ Իջանք կառքից, և Ժորժետին դուր չեկավ ռեստորանի տեսքը։
― Սա մի առանձնապես լավ ռեստորան չէ։
― Ոչ, ― ասացի ես։ ― Թերևս դու կգերադասեիր ընթրել Ֆուայոյի մոտ։ Ուրեմն ինչո՞ւ կառքը բաց թողեցիր, գնայիր այնտեղ։
Ես նրան հետս վերցրի սոսկ այն պատճառով, որ հանկարծ սենտիմենտալ միտք անցավ գլխովս, թե ավելի հաճելի կլիներ ընթրել որևէ մեկի հետ։ Վաղուց արդեն ոչ մի «հավիկի» հետ չէի ընթրել և մոռացել էի, թե որքան ձանձրալի է նրանց հետ։ Մտանք ռեստորան, անցանք մադամ Լավինի սեղանի մոտով և տեղավորվեցինք մի փոքրիկ սենյակում։ Ուտելիքից Ժորժետի տրամադրությունը բարձրացավ։
― Այստեղ այնքան էլ վատ չէ, ― ասաց նա, ― իհարկե շքեղ չէ, բայց լավ են կերակրում։
― Ավելի լավ, քան Լյեժում։
― Ուզում ես ասել Բրյուսելում։
Վերցրեցինք ևս մի շիշ գինի, և Ժորժետն սկսեց կատակել։ Նա ժպտաց, ցույց տալով իր տգեղ և փչացած ատամները, ու մենք բարձրացրինք մեր ըմպանակները։
― Ասեմ, դու վատ տղա չես։ Ափսոս, որ հիվանդ ես։ Մենք իրար կհասկանայինք։ Բայց քեզ ի՞նչ է պատահել։
― Վիրավորվել եմ պատերազմի ժամանակ, ― ասացի։
― Ա՜խ, այդ զզվելի պատերազմը։
Հավանաբար արդեն պիտի անցնեինք պատերազմի մասին դատողությունների, գայինք այն եզրակացության, որ դա կործանում է քաղաքակրթությունը և որ թերևս ավելի լավ կլիներ առանց պատերազմի յոլա գնալ։ Բայց ես այլևս չէի դիմանա։ Ու հենց այդ պահին մեկը ձայն տվեց մյուս սենյակից․
― Բա՛րնս, հե՛յ Բարնս։ Ջեյքոբ Բա՛րնս։
― Իմ ընկերներից է, ― բացատրեցի և դուրս եկա։
Մի մեծ սեղանի շուրջ նստած էր Բրեդոքսը մի խումբ մարդկանց հետ։ Այնտեղ էին Կոնը, Ֆրենսիս Քլայնը, միսիս Բրեդոքսը և էլի ինչ֊որ մարդիկ, որոնց չէի ճանաչում։
― Գնա՞նք պարելու, հը, ― հարցրեց Բրեդոքսը։
― Որտե՞ղ պիտի պարենք։
― Պարասհրահում, իհարկե։ Ինչ է, չգիտե՞ք, որ մենք նորից սկսել ենք պարել, ― միջամտեց միսիս Բրեդոքսը։
― Դուք պետք է գաք, Ջեյք։ Մենք բոլորս գնում ենք, ― սեղանի մյուս ծայրից ասաց Ֆրենսիսը։ Նա նստել էր ձգված և լարված ժպտում էր։
― Իհարկե, նա գալիս է, ― ասաց Բրեդոքսը։ ― Եկեք մեզ հետ սուրճ խմենք, Բարնս։
― Լավ։
― Ու ձեր ընկերուհուն էլ բերեք, ― ծիծաղելով ասաց միսիս Բրեդոքսը։ Նա ծննդյամբ Կանադայից էր և օժտված էր կանադացիներին հատուկ անմիջականությամբ։
― Շնորհակալություն, հիմա կգանք, ― ասացի ես ու վերադարձա փոքրիկ սենյակ։
― Ովքե՞ր են քո ընկերները, ― հարցրեց Ժորժետը։
― Գրողներ և նկարիչներ։
― Այս շրջանում դրանք շա՜տ շատ են։
― Չափազանց շատ։
― Ես էլ եմ այդպես կարծում, թեև նրանց մեջ էլ կան լավ վաստակողներ։
― Այո, իհարկե։
Ընթրիքն ավարտեցինք, խմեցինք վերջացրինք գինին։
― Գնանք, ― ասացի։ ― Սուրճ նրանց հետ կխմենք։
Ժորժետը բացեց պայուսակը, հայելու մեջ նայելով թարմացրեց երեսը դիմափոշիով, շրթներկ քսեց և ուղղեց գլխարկը։
― Լավ, գնանք, ― ասաց։
Մենք մտանք մարդկանցով լի սենյակը․ Բրեդոքսը և սեղանի մոտ նստած մյուս տղամարդիկ ոտքի կանգնեցին։
― Ուզում եմ ներկայացնել ձեզ իմ հարսնացուին՝ մադմուազել Ժորժետ Լեբլանին, ― ասացի ես։
Ժորժետը ժպտաց իր հմայիչ ժպիտով, և մենք հերթով բոլորի ձեռքերը սեղմեցինք։
― Դուք պատահմամբ երգչուհի Ժորժետ Լեբլանի ազգականը չե՞ք, ― հարցրեց միսիս Բրեդոքսը։
― Connais pas,<ref>Չեմ ճանաչում (ֆր․)։</ref> ― պատասխանեց Ժորժետը։
― Բայց չէ՞ որ դուք էլ նույն անունն եք կրում, ― սիրալիր շարունակեց միսիս Բրեդոքսը։
― Ոչ, ― ասաց Ժորժետը։ ― Բնավ ոչ։ Իմ ազգանունը Հոբին է։
― Բայց միստր Բարնսը ձեզ ներկայացրեց որպես մադմաուզել Ժորժետա Լեբլան։ Նա հենց այդպես ասաց, ― շարունակում էր պնդել միսիս Բրեդոքսը, որ իր ֆրանսերեն խոսելուց հուզված, վատ էր հասկանում բառերի իմաստը։
― Նա հիմար է, ― ասաց Ժորժետը։
― Օ, ուրեմն դա կատակ էր, ― ասաց միսիս Բրեդոքսը։
― Այո, ― ասաց Ժորժետը, ― զվարճանալու համար։
― Լսո՞ւմ ես, Հենրի, ― սեղանի մի ծայրից մյուսը ձայն տվեց ամուսնուն միսիս Բրեդոքսը, ― միստր Բարնսը իր հարսնացուին ներկայացրեց որպես մադմաուզել Լեբլան, մինչդեռ իրականում նրա ազգանունը Հոբին է։
― Իհարկե, սիրելիս։ Մադմաուզել Հոբին, ես նրան վաղուց եմ ճանաչում։
― Օ, մադմաուզել Հոբին, ― ասաց Ֆրենսիս Քլայնը, ― ֆրանսերեն շատ արագ և վարժ խոսելով, որն ի տարբերություն միսիս Բրեդոքսի, ոչ զարմանում էր, ոչ էլ հպարտանում իր ֆրանսերենով, ― ասացեք, դուք վաղո՞ւց եք Փարիզում։ Ձեզ այստեղ դո՞ւր է գալիս։ Դուք սիրում եք Փարիզն, այնպես չէ՞։
― Սա ո՞վ է, ― դարձավ ինձ Ժորժետը։ ― Պե՞տք է, որ սրա հետ խոսեմ։
Նա երեսը դարձրեց դեպի Ֆրենսիսը, որը նստած էր ժպիտը դեմքին, ձեռքերը ծալած, գլուխը երկար պարանոցին ուղիղ պահած և շրթունքները խոսելու պատրաստ։
― Ոչ, ես Փարիզը չեմ սիրում։ Այստեղ թանկ է, կեղտոտ։
― Ի՞նչ եք ասում։ Իսկ ես կարծում եմ, որ Փարիզը չափազանց մաքուր քաղաք է։ Եվրոպայի ամենամաքուր քաղաքներից մեկն է։
― Իսկ իմ կարծիքով կեղտոտ է։
― Տարօրինակ է։ Հավանաբար դուք վաղուց չէ, որ այստեղ եք ապրում։
― Բավական երկար ժամանակ է։
― Բայց այստեղ մարդիկ շատ լավն են։ Կարծում եմ, դա արդեն չեք կարող չընդունել։
Ժորժետը դարձավ ինձ։
― Ա՜յ թե ընկերներ ունես։
Ֆրենսիսը մի փոքր հարբած էր և անշուշտ դեռ կուզենար շարունակել այդ նույն ոգով, բայց սուրճ մատուցեցին և մոտեցավ Լավինը լիքյորներով, իսկ հետո բոլորս դուրս եկանք և շարժվեցինք դեպի Բրեդոքսների ասած պարասրահը։
Պարզվեց դա մի «Bal Musette»<ref>Bal Musette ― էժանագին պարասհրահ (ֆր․)։</ref> էր։ Montagne Sainte Genevieve փողոցում։ Շաբաթական հինգ օր երեկոներն այստեղ պարում էին Պանթեոնի շրջանի բանվորները, իսկ շաբաթը մի երեկո այն դառնում էր ազատ պարասրահ։ Երկուշաբթի երեկո պարասրահը փակ էր։ Երբ մենք եկանք, դռան մոտ նստած ոստիկանից, պարասրահի տիրոջից ցինկապատ վաճառասեղանի ետև կանգնած նրա կնոջից բացի, այնտեղ մարդ չկար։ Մեր ներս մտնելուն պես, վերևի հարկից իջավ տանտիրոջ աղջիկը։ Սենյակում սեղաններ և երկար նստարաններ էին դրված, իսկ հեռու, այդ մեծ սրահի ծայրին պարի հարթակն էր։
― Ափսոս, որ այսպես ուշ են հավաքվում, ― ասաց Բրիդոքսը։
Տանտիրոջ աղջիկը մոտեցավ մեզ և հարցրեց, թե ինչ կկամենայինք խմել։ Ինքը, պարասրահի տերը նստեց պարահարթակի մոտ դրված բարձր աթոռին և սկսեց ակորդեոն նվագել։ Նրա ոտքի կոճին մի շարան զանգակներ էին կախված, և նվագելիս նա ոտքով խփում էր տակտը։ Բոլորս գնացինք պարելու։ Շոգ էր, և մեր տեղերը վերադարձանք քրտնած։
― Աստված իմ, ― ասաց Ժորժետը, ― քրտինքի մեջ կորած եմ։
― Շոգ է։
― Շատ շոգ է, տեր աստված։
― Գլխարկդ հանիր։
― Այո, լավ ասացիք։
Ինչ֊որ մեկը Ժորժետին հրավիրեց պարելու, և ես մոտեցա վաճառասեղանին։ Իսկապես շատ շոգ էր, ու ակորդեոնի ձայնը հաճելի էր հնչում իրիկնային այդ տաքության մեջ։ Դռան մոտ կանգնած, մի գավաթ գարեջուր խմեցի, վայելելով փողոցից փչող զովի շունչը։ Դիք փողոցով իջնում էին երկու տաքսի։ Երկուսն էլ կանգ առան պարասրահի մոտ։ Մի խումբ երիտասարդներ իջան տաքսիներից՝ ոմանք ջեմպրներով, ոմանք պարզապես առանց բաճկոնների։ Դռնից սփռվող լույսի տակ տեսա նրանց ձեռքերն ու նոր լվացած, գանգրացրած մազերը։ Դռան մոտ կանգնած ոստիկանը նայեց ինձ և ժպտաց։ Նրանք ներս մտան։ Ներս մտան աշխույժ խոսելով, ձեռքերը թափահարելով, ծամածռվելով, և արդեն պայծառ լույսի տակ ես տեսա սպիտակ ձեռներ, գանգրացրած մազեր, սպիտակ դեմքեր։ Նրանց հետ էր Բրեթը։ Նա շատ գեղեցիկ էր, և երևում էր, որ իրեն լավ է զգում այդ խմբում։
Երիտասարդներից մեկը նկատեց Ժորժետին և ասաց․
― Կարող եմ վստահ ասել՝ սա իսկական պոռնիկ է։ Հիմա ես նրա հետ կպարեմ։ Լեթ, կարող ես հիանալ ինձնով։
Բարձրահասակ, սևահեր տղան, որին Լեթ էին կոչում, ասաց․
― Հիմարություն մի անիր, խնդրում եմ։
Շեկ, գանգուր մազերով տղան պատասխանեց․
― Մի անհանգստացիր, սիրելիս։ ― Եվ նրանց հետ էր Բրեթը։
Սոսկալի զայրացած էի։ Նրանք միշտ ինձ զայրույթ էին պատճառում։ Գիտեմ, հասկանում եմ, որ նրանք ծիծաղելի, զվարճալի են համարում, որ նրանց նկատմամբ պետք է զիջողամիտ, հանդուրժող լինել, սակայն ուզում էի հարվածել նրանցից որևէ մեկին, միևնույն է թե ում, միայն թե ջարդեի դրանց այդ կոտրատվող անպատկառությունը։ Մինչդեռ դրա փոխարեն, դուրս եկա փողոց ու մի գավաթ գարեջուր խմեցի կողքի պարասրահի բարում։ Գարեջուրը լավը չէր, վրայից կոնյակ խմեցի, որը պարզվեց գարեջրից էլ վատն էր։ Երբ վերադարձա, պարահարթակում արդեն շատ զույգեր էին և Ժորժետն էլ պարում էր բարձրահասակ, շիկահեր տղայի հետ, որը պարում էր ազդրերը շեշտված օրորելով, գլուխը կողքի թեքած, աչքերը ճակատին թռցրած։ Հենց երաժշտությունը լռեց, մի ուրիշը հրավիրեց Ժորժետին։ Նրանք նրան իրենց խմբի մեջ առան։ Ինձ համար պարզ էր, որ հիմա բոլորը պարելու էին նրա հետ։ Նրանք միշտ այդպես են անում։
Նստեցի սեղանի մոտ։ Այդ սեղանի մոտ էր նստած նաև Կոնը։ Ֆրենսիսը պարում էր։ Միսիս Բրեդոքսը բերեց ինչ֊որ մեկին և ներկայացրեց մեզ որպես Ռոբերտ Փրենթիսի։ Պարզվեց, որ նա Չիկագոյից էր, ապրում էր Նյու֊Յորքում և կարծես հեռանկար ունեցող վիպասան էր։ Խոսում էր թեթևակի անգլիական առոգանությամբ։ Խմելու բան առաջարկեցի նրան։
― Շնորհակալ եմ, ― ասաց նա, ― հենց նոր եմ խմել։
― Էհ, մի գավաթ ևս կարելի է։
― Շնորհակալություն կխմեմ։
Կանչեցինք տանտիրոջ աղջկան, և նա ամեն մեկիս համար fine a l'eay<ref>ֆրանսիական խմիչք (կոնյակ և ջուր)։</ref> բերեց։
― Ինձ ասացին, որ դուք Քանզաս֊Սիթիից եք, ― ասաց նա։
― Այո։
― Ձեր կարծիքով Փարիզը ուրա՞խ քաղաք է։
― Այո։
― Իսկապե՞ս։
Ես մի քիչ հարբած էի։ Ոչ թե կատարյալ հարբած, բայց և միաժամանակ հարբած այնքան, որ կարող էի չքաշվել։
― Ի սերն աստծու, իհարկե, իսկապես, ― ասացի ես։ ― Դուք մի՞թե այդ կարծիքին չեք։
― Օհ, ինչ հրաշալի եք զայրանում, ― ասաց նա։ ― Երանի թե ես էլ այդ շնորհքն ունենայի։
Վեր կացա և քայլեցի դեպի պարողները։ Միսիս Բրեդոքսը հետևեց ինձ։
― Ռոբերտի վրա մի զայրացեք, ― ասաց նա, ― նա դեռ երեխա է։
― Զայրանալը չեմ զայրանում, ― ասացի ես։ ― Բայց ինձ թվաց, թե կարող եմ հետ տալ։
― Ձեր հարսնացուն մեծ հաջողություն ունի։ ― Միսիս Բրեդոքսը նայում էր Ժորժետին, որն արդեն պտտվում էր Լեթ անունով բարձրահասակ սևահեր տղայի գրկում։
― Իսկապե՞ս, ― ասացի։
― Իհարկե, ― ասաց միսիս Բրեդոքսը։
Մոտեցավ Կոնը։
― Ջեյք, ― ասաց նա, ― գնանք մի բան խմենք։ ― Քայլեցինք դեպի վաճառասեղանը։ ― Ձեզ ի՞նչ է պատահել։ Այնպիսի տեսք ունեք, ասես մի բանից վշտացած եք։
― Ամենևին։ Պարզապես սիրտս խառնում է այս ամենից։
Վաճառասեղանին մոտեցավ Բրեթը։
― Հելլո, տղաներ։
― Հելլո, Բրեթ, ― ասացի ես։ ― Ինչո՞ւ հարբած չես։
― Այլևս երբեք չեմ հարբելու։ Սոդայով կոնյակ տվեք մարդուն։
Նա կանգնած էր բաժակը ձեռքին, և ես տեսնում էի, թե ինչպես էր նրան նայում Ռոբերտ Կոնը։ Այդպես, հավանաբար նայում էր նրա հայրենակիցը, երբ տեսավ ավետյաց երկիրը։ Կոնն, անշուշտ, շատ ավելի երիտասարդ էր։ Բայց նրա հայացքն էլ արտահայտում էր նույն անհամբեր, թախանձական սպասումը։
Բրեթը՝ մազերը տղայի կարճ սանրվածքով կտրած, փակ ջեմպրով, մահուդե շրջազգեստով, արտակարգ հետաքրքիր էր։ Այդ պահից էլ հենց սկսվեց ամեն ինչ։ Մարմնաձևի ձիգ կլորությունը հիշեցնում էր մրցալողի զբոսանավի մարմին, և բրդյա ջեմպրը չէր թաքցնում այդ կորագծերից ոչ մեկը։
― Հրաշալի շրջապատում եք, Բրեթ, ― ասացի։
― Իսկապես հոյակապ են, չէ՞։ Իսկ դուք, սիրելիս։ Դո՞ւք որտեղից եք գտել դրան։
― «Նապոլիտեն» սրճարանից։
― Եվ լա՞վ եք անցկացրել երեկոն։
― Սքանչելի, ― ասացի։
Բրեթը ծիծաղեց։
― Ձեր արածը լավ բան չէ, Ջեյք։ Պարզապես վիրավորում եք մեզ։ Տեսնում եք, այստեղ են Ֆրենսիսն ու Ջոն։
Դա հատկապես Կոնի համար էր։
― Ճարահատյալ սրան եք գտել, ― ասաց Բրեթը։ Նա նորից ծիծաղեց։
― Դուք զարմանալի սթափ եք, ― ասացի ես։
― Այո։ Զարմանալի է, չէ՞։ Իսկ այսօրվա իմ շրջապատում կարող էի շատ հանգիստ խմել։
Հնչեց երաժշտությունը, և Ռոբերտ Կոնն ասաց․
― Այս պարն ինձ հետ կպարե՞ք, լեդի Բրեթ։
Բրեթը ժպտաց նրան։
― Ես այս պարը խոստացել եմ Ջեյքոբին։ ― Նա ծիծաղեց։ ― Ջեյք, դուք սոսկալի հնամոլ անուն ունեք։
― Իսկ հաջո՞րդ պարը, ― շարունակեց Կոնը։
― Մենք հիմա գնալու ենք, ― ասաց Բրեթը։ ― Պայմանավորվել ենք լինել Մոնմարթրում։
Պարելիս ես Բրեթի ուսի վրայով նայեցի ու տեսա ինչպես Կոնը բարի մոտ կանգնած շարունակում է նույն հայացքով նայել Բրեթին։
― Եվս մի զոհ, ― ասացի։
― Օհ, էլ մի ասեք։ Խեղճ տղա։ Ես ինքս էլ նոր նկատեցի։
― Լավ, լավ, ― ասացի։ ― Չէ որ ձեզ դուր է գալիս ավելացնել դրանց թիվը։
― Հիմար բաներ մի խոսեք։
― Բայց քեզ դուր է գալիս։
― Թեկուզ և այդպես, հետո ի՞նչ։
― Ոչինչ, ― ասացի ես։
Մենք պարում էինք ակորդեոնի նվագակցությամբ, իսկ հետո ինչ֊որ մեկն սկսեց բանջո նվագել։ Շոգ էր, բայց ես ինձ լավ էի զգում։ Պարելով քիչ էր մնում դիպչեինք Ժորժետին, որն արդեն պարում էր այդ խմբից մի ուրիշ տղայի հետ։
― Ինչը ստիպեց ձեզ նրան այստեղ բերել։
― Չգիտեմ, բերեցի հենց այնպես։
― Ռոմանտիկա՞ն է քեզ խեղդում։
― Ոչ, ձանձրույթը։
― Հիմա՞ էլ։
― Հիմա՝ ոչ։
― Դուրս գնանք այստեղից։ Այդ աղջկա մասին այստեղ հոգ կտանեն, մի անհանգստացիր։
― Դու իսկապե՞ս ուզում ես։
― Եթե ասում եմ, ուրեմն ուզում եմ։
Դուրս եկանք պարահարթակից, վերցրի վերարկուս կախիչի վրայից, հագա։ Բրեթը կանգնած էր բարի մոտ։ Կոնն ինչ֊որ բան էր ասում նրան։ Մոտեցա բարին և ծրար խնդրեցի։ Գրպանիցս հանեցի հիսուն ֆրանկանոց մի թղթադրամ, դրեցի ծրարի մեջ և փակեցի, ապա ծրարը մեկնեցի տիրուհուն։
― Եթե ինձ հետ եկած աղջիկը հարցնի ինձ, խնդրում եմ այս ծրարը տաք նրան, ― ասացի։ ― Իսկ եթե նա այս ջենթլմեններից մեկնումեկի հետ գնա, բարի եղեք պահել այն ինձ համար։
― C' est entendu monsieur,<ref>Հասկանալի է, պարոն (ֆր․)։</ref> ― ասաց տիրուհին։ ― Դուք արդեն գնո՞ւմ եք, այսքան վա՞ղ։
― Այո, ― ասացի։
Քայլեցինք դեպի դուռը։ Կոնը դեռ էլի ինչ֊որ բան էր ասում Բրեթին։ Բրեթը նրան հրաժեշտ տվեց և թևանցուկ արեց ինձ։
― Բարի գիշեր, Կոն, ― ասացի ես։
Փողոց դուրս գալով, սկսեցինք տաքսի որոնել։
― Ձեր հիսուն ֆրանկը հաշվեք կորած, ― ասաց Բրեթը։
― Օհ, այո։
― Եվ տաքսի էլ չկա։
― Կարող ենք քայլել մինչև Պանթեոն և այնտեղ տաքսի նստել։
― Մտնենք կողքի բարը, մի֊մի բաժակ կխմենք ու հենց այնտեղից էլ տաքսի կպատվիրենք։
― Ծուլանում ես նույնիսկ փողոցը կտրել։
― Այո, եթե դրա անհրաժեշտությունը չկա։
Մտանք մոտակա բար և մատուցողին ուղարկեցի տաքսի բերելու։
― Դե, ― ասացի ես, ― վերջապես ազատվեցինք նրանցից։
Կանգնած էինք բարձր, ցինկապատ վաճառասեղանի մոտ և լուռ նայում էինք իրար։ Մատուցողը վերադարձավ և ասաց, որ տաքսին սպասում է։ Բրեթն ամուր սեղմեց ձեռքս։ Մատուցողին մի ֆրանկ տվեցի ու դուրս եկանք բարից։
― Ո՞ւր գնա, ― հարցրի ես։
― Թող ուր ուզում է գնա։
Վարորդին ասացի, որ գնա Մոնսուրի զբոսայգի, նստեցի մեքենա և դուռը փակեցի։ Բրեթը սեղմվել էր մի անկյունում, աչքերը փակ։ Նստեցի նրա կողքին։ Մեքենան տեղից պոկվեց և շարժվեց։
― Ախ, սիրելիս, ես այնքան դժբախտ եմ, ― ասաց Բրեթը։