Ավելացվել է 29 211 բայտ,
11:06, 10 Հունիսի 2014 {{Վերնագիր
|վերնագիր = Ալիսը հայելու աշխարհում
|հեղինակ = [[Լուիս Քերոլ]]
|թարգմանիչ = Սոնա Սեֆերյան (արձակ), Սամվել Մկրտչյան (չափածո)
|աղբյուր = [[«Ալիսը հրաշքների աշխարհում և Ալիսը հայելու աշխարհում»]], երկրորդ բարեփոխված հրատարակություն, «ՍամՍոն» հրատ., Երևան, 1994թ
}}
[[Կատեգորիա:Արձակ]]
[[Կատեգորիա:Հեքիաթ]]
{{անավարտ}}
............
— Չեմ հասկանում, ի՞նչ եք ուզում ասել «փառք» բառով,— հարցրեց Ալիսը։
Պստլիկ Հաստլիկը արհամարհանքով ժպտաց.
— Մինչև չբացատրեմ, չես հասկանա։ Ուզում էի ասել՝ «Դու մի լավ ջարդ տալու հնարավորություն ունես»։
— Բայց «փառք» չի նշանակում «Մի լավ ջարդ տալու հնարավորություն»,— առարկեց Ալիսը։
— Երբ ես մի բառ եմ օգտագործում,— վերամբարձ ոճով ասաց Պստլիկ Հաստլիկը,— այն արտահայտում է իմ ցանկացած իմաստը, ո՛չ ավել, ո՛չ պակաս։
— Հարցն այն է, թե դուք կարո՞ղ եք բառերին ստիպել այդքան շատ նշանակություն ունենալ։
— Կարևորն այն է, թե մեզնից որն է տերը, պա՞րզ է։
Ալիսն այնպես շփոթվեց, որ ոչինչ չկարողացավ ասել։ Քիչ անց Պստլիկ Հաստլիկը նորից սկսեց.
— Բառերը բնավորություն ունեն, նրանցից մի քանիսը, մեծ մասամբ բայերը, ամենահպարտն են։ Ածականների հետ կարող ես ցանկացածդ ձևով վարվել, բայց բայերի հետ՝ երբեք։ Ես կարող եմ ածականներից շատերի իմաստը փոխել։ Անանցանելիություն։ Ահա՛ թե ինչ։
— Ասացեք խնդրեմ, ի՞նչ է նշանակում այդ,— հարցրեց Ալիսը։
— Դու խելացի երեխայի նման ես խոսում,— գոհ ժպտաց Պստլիկ Հաստլիկը, — ես «անանցանելիություն» բառով ուզեցի հասկացնել, որ մենք խոսեցինք այդ նյութի շուրջ։ Լավ կլիներ, եթե ասեիր, թե ինչ ես մտադիր անել։ Կարծում եմ, ամբողջ կյանքումդ այստեղ չես կանգնելու։
— Բայց այդ մեկ բառը շատ բան նշանակեց,— մոլորվեց Ալիսը։
— Երբ ես բառին ստիպում եմ տաժանակիր աշխատանք կատարել, միշտ էլ ավելի եմ վճարում,— բացատրեց Պստլիկ Հաստլիկը։
— Ա՜յ քեզ բան,— բացականչեց Ալիսը։
Նա այնպես էր խճճվել, որ կարկամեց մի պահ։
— Դու պիտի տեսնես, թե ինչպես են նրանք շաբաթ երեկո շուրջս հավաքվում,— գլուխն այս ու այն կողմ տարուբերելով լուրջ շարունակեց Պստլիկ Հաստլիկը,— իրենց վարձն ստանալու։
(Ալիսը չհամարձակվեց հարցնել, թե Պստլիկ Հաստլիկն ինչով է վարձատրում, այդ պատճառով էլ ես չեմ կարող ձեզ ասել)։
— Դուք բառերը հիանալի եք բացատրում, պարոն, խնդրում եմ, բարի եղեք, մեկնաբանեք «Փրչրթան» կոչվող ոտանավորը։
— Ե՛կ լսենք այն,— ասաց Պստլիկ Հաստլիկը,— ես կարող եմ բացատրել բոլոր ոտանավորները, որոնք գրվել են ու կգրվեն։
Նրա խոսքերը հավաստի հնչեցին, ուստի Ալիսն արտասանեց առաջին քառյակը.
<poem>::::::::Ճաշչորսն էր գալիս, փանչերը ճկլոր
::::::::Հոլում էին և շաղափում քամչին,
::::::::Ու թշվաբր էին չամչերը բոլոր,
::::::::Փռնչում էին խոչերը փամճին։</poem>
— Բավական է, սկսենք,— ընդհատեց Պստլիկ Հաստլիկը,— չափազանց դժվար բառեր են։ «Ճաշչորս» նշանակում է ցերեկվա ժամը չորսը, երբ դու սկսում ես ճաշի համար ուտելիք տապակել։
— Շատ բարի, իսկ «ճկլո՞ր»։
— Դա էլ նշանակում է «ճկուն և կլոր»։ «Ճկուն» բառը նույնն է, ինչ֊որ «աշխույժը»։ Տեսնո՞ւմ ես, կարծես ճամպրուկ լինի. մեկ բառի մեջ երկու իմաստ է տեղավորվում12։
— Հիմա հասկացա,— մտորեց Ալիսը,— իսկ «փանչե՞ր»։
— Դա մոտավորապես ճանճի ու մանչի տեսք ունի, իսկ վերջինս էլ իր հերթին չանչերի է նմանվում։
— Երևի դրանք անճոռնի արարածներ են։
— Այո,— ասաց Պստլիկ Հաստլիկը,— բույն են դնում արևի ժամացույցների տակ ու սնվում պանրով։
— Իսկ ի՞նչ են նշանակում «հոլել և շաղափել» բառերը։
— Առաջինը՝ հոլի պես պտտվել, իսկ մյուսը՝ շաղափի պես անցքեր բացել։
— Ուրեմն «քամչին»֊ը քամիչներ են արևի ժամացույցի շուրջը, այո՞,— իր սեփական հնարամտության վրա հիացած հարցրեց Ալիսը։
— Ճի՛շտ է, և այդպես են կոչվում այն պատճառով, որ շրջապատում են ժամացույցին։
— Բոլոր կողմերով,— ավելացրեց Ալիսը։
— Անկասկած, շարունակենք՝ «թշվաբր» նշանակում է թշվառ ինչպես շվաբրը, ահա քեզ մի ճամպրուկ ևս։ «Չամչն» էլ ամաչկոտ, չորացած թռչուն է՝ ցցված փետուրներով, ինչպես կենդանի խոզանակ։
— Իսկ «խոչերը փամճին»,— հարցրեց Ալիսը,— ես ձեզ շա՞տ եմ ձանձրացնում։
— Առաջին մասը մոտավորապես «խոշոր խոզ» է, բայց երկրորդը կասկածում եմ։ Երևի նշանակում է «ճամփին»։ Գիտե՞ս ինչ, ուզում են ասել, որ ճանապարհը կորցրել են։
— Իսկ «փռնչա՞լ»։
— Դա էլ նշանակում է «մռնչալ և փռշտալ»։ Դու գուցե նման ձայն լսես այստեղ անտառում։ Երբ մեկ անգամ լսես, քեզ լրիվ բավարարված կզգաս։ Ո՞վ է քեզ այդ հիմարությունն ասել։
— Գրքում եմ կարդացել,— ասաց Ալիսը,— բայց ես ուրիշը գիտեմ, դրանից ավելի հեշտը՝ Չըրխկի մասին է։
— Եթե գործը դրան հասնի,— ձեռքերը տարածեց Պստլիկ Հաստլիկը,— ես էլ կարող եմ արտասանել և այն էլ ինչպես։
— Չէ՛, չէ՛, կարիք չկա,— շտապ վրա բերեց Ալիսը, որպեսզի կանխի նրան։
Ամենևին հաշվի չառնելով այդ խոսքերը, Պստլիկ Հաստլիկը շարունակեց.
— Այն մասը, որ արտասանելու եմ, գրված է միայն ու միայն քեզ զվարճացնելու համար։
Ալիսն զգաց, որ ստիպված է լսելու, ուստի լռեց, նստեց գետնին ու բավական տխուր ասաց.
— Շնորհակալ եմ։
<poem>::::::::Ցուրտ ձմռանը, երբ դաշտերն են սպիտակ,
::::::::Ես հմայված քեզ եմ երգում շարունակ...</poem>
— Միայն թե ես չեմ երգում,— որպես բացատրություն ավելացրեց Պստլիկ Հաստլիկը։
— Տեսնում եմ,— ասաց Ալիսը։
— Եթե տեսնում ես, ուրեմն շատ սուր տեսողություն ունես,— նկատեց Պստլիկ Հաստլիկը։
Ալիսը լռեց։
<poem>::::::::Տաք գարնանը, երբ վարում են ու ցանում,
::::::::Պատմում եմ, թե երգս ինչ է ցուցանում։</poem>
— Անչափ շնորհակալ եմ,— խոնարհվեց Ալիսը։
<poem>::::::::Շոգ ամռանը, երբ վերջացած է հերկը,
::::::::Կհասկանաս գուցե այդժամ իմ երգը։
::::::::Զով աշնանը, երբ տերևներն են պայծառ,
::::::::Գրիչ վերցրու ու իմ երգը գրի առ։</poem>
— Ես անպատճառ կանեմ, եթե մինչ այդ չմոռանամ,— ասաց Ալիսը։
— Ինչո՞ւ ես դիտողություններ անում, դրանք անիմաստ են և շեղում են ինձ,— բարկացավ Պստլիկ Հաստլիկը։
<poem>::::::::Ես ձկներին ուղարկեցի մի նամակ.
::::::::«Լավ կանեք, թե ցանկությունս հասկանաք»։
::::::::Իսկ ձկները փոքրիկ խորհուրդ արեցին
::::::::Եվ քիչ հետո ինձ պատասխան հղեցին։
::::::::Ես ստացա նրանց երկտողը առ այն,
::::::::Որ՝ հարգելիս, մենք կօգնեինք քեզ, սակա՛յն...</poem>
— Ես ձեզ լրիվ չեմ հասկանում,— ասաց Ալիսը։
— Ոչինչ, գնալով հեշտանում է,— պատասխանեց Պստլիկ Հաստլիկը։
<poem>::::::::Եվ ես իսկույն մի նոր երկտող հղեցի.
::::::::— Կփոշմանե՜ք, թե այդ չանեք,— գրեցի։
::::::::Իսկ ձկները ծիծաղեցին ու ասին,
::::::::— Ջղայի՜ն ես, էլ ի՞նչ ասենք քո մասին։
::::::::Եվ գրեցի վերջին անգամ ես նրանց,
::::::::Բայց ստացա նույն պատասխանը քիչ անց։
::::::::Ես ճարեցի մի մեծ ու նոր թեյաման՝
::::::::Գործի համար սրանից էլ հարմար բա՞ն։
::::::::Սիրտս թնդաց ու թրմփաց կատաղի,
::::::::Թեյամանի մեջ լցրեցի ջուրն աղի։
::::::::Հետո մեկը եկավ ինձ մոտ ու ասաց.
::::::::— Ձկները անկողնում են դեռ պառկած։
::::::::Պարզ ու հստակ ես կանչեցի եկվորին,
::::::::— Գնա՛ իսկույն և արթնացրու բոլորին։
::::::::Ինձ թվաց, թե նա չենթարկվեց իմ կանչին,
::::::::Մոտ գնացի ու գոռացի ականջին։</poem>
Վերջին տողն արտասանելիս Պստլիկ Հաստլիկի ձայնը ճչոցի վերածվեց։ Ալիսը սարսափահար մտածեց.— «Ես ոչ մի դեպքում սուրհանդակ չէի լինի»։
<poem>::::::::Նա կանգնել էր զգաստ, ինչպես ցախավել,
::::::::Ասաց.— Պետք չէ այդքան բարձր բղավել։
::::::::Զգաստ, հպարտ այդպես կանգնած նա ասաց.
::::::::— Ես հաճույքով կարթնացնեի նրանց, բա՛յց...։
::::::::Խցանահանը ձեռքիս անցա ես գործի,
::::::::Ինձնից բացի արթնացնել ո՞վ կփորձի։
::::::::Բայց երբ տեսա, որ դուռը փակ է ներսից,
::::::::Քաշքշեցի, քացի տվի ես հերսից։
::::::::Ու երբ տեսա, որ չի բացվում դուռը այն,
::::::::Ես շրջեցի դռան բռնակը, սակա՛յն...</poem>
Երկար լռություն տիրեց։
— Վերջացա՞վ,— երկչոտ հարցրեց Ալիսը։
— Վերջացավ,— ասաց Պստլիկ Հաստլիկը.— Ցտեսություն։
«Շատ անսպասելի էր»,— մտածեց աղջիկը, բայց Պստլիկ Հաստլիկի վերջին ակնարկից հետո անիմաստ էր մնալը։ Ալիսը կանգնեց ու ձեռքը մեկնեց նրան։
— Ցտեսություն, մինչ նոր հանդիպում,— հնարավորին չափ զվարթ ասաց նա։
— Եթե մենք նորից հանդիպենք, ես քեզ չեմ ճանաչի։ Դու այնքան նման ես մյուս մարդկանց,— դժգոհ քրթմնջաց Պստլիկ Հաստլիկը և Ալիսին պարզեց ձեռքի մատներից մեկը։
— Ընդհանրապես մարդիկ դեմքով են տարբերվում,— մտածկոտ նկատեց Ալիսը։
— Ահա, թե ինչի դեմ եմ բողոքում, բոլորդ էլ նույն դեմքն ունեք, երկու աչք (Պստլիկ Հաստլիկը բութ մատով օդի մեջ աչքերի տեղերը գծեց), մեջտեղում՝ քիթ, նրանից ցած՝ բերան։ Բոլորինն էլ նույնն է։ Իսկ եթե, օրինակի համար, աչքերդ քթիդ մի կողմում լինեին, կամ էլ բերանդ գլխիդ վրա, միգուցե ես քեզ հիշեի։
— Գեղեցիկ չէր լինի,— առարկեց Ալիսը, բայց Պստլիկ Հաստլիկը փակեց աչքերն ու ասաց.
— Կփորձես, կտեսնես։
Ալիսը սպասեց մի քանի րոպե Պստլիկ Հաստլիկի խոսելուն, բայց նա նույնիսկ չբացեց աչքերը և այլևս ուշադրության չարժանացրեց աղջկան։
Ալիսը կրկին ցտեսություն ասաց ու, պատասխան չստանալով՝ զգույշ հեռացավ, բայց քայլելիս ինքն իրեն խոսում էր. «Այն բոլոր դժգոհ ու դժկամ մարդկանցից, որոնց երբևէ հանդիպել եմ...» (նրան դուր էր գալիս հոմանիշներ գտնելը). այդպես էլ չկարողացավ վերջացնել նախադասությունը, որովհետև այդ պահին մի ուժգին դղրդյուն հիմքից ցնցեց անտառը։
==ԳԼՈՒԽ ՅՈԹԵՐՈՐԴ. Առյուծն ու Միեղջյուրը==
Այդ նույն պահին անտառի խորքից դուրս թռան մի խումբ զինվորներ, որոնք սկզբում վազում էին զույգերով ու եռյակներով, հետո տասնյակներով ու քսանյակներով և վերջապես այնպիսի հոծ խմբերով, որ ամբողջ անտառը լցվեց նրանցով։ Ալիսը թաքնվեց ծառի հետևում, վախենալով ոտնատակ լինել, ու սկսեց դիտել նրանց։
Նա երբեք այդպիսի զինվորներ չէր տեսել, որ չկարողանային ոտքերի վրա մնալ և շարունակ սայթաքում էին։ Երբ մեկն ընկնում էր, մյուսները թափվում էին վրան. շուտով գետինը ծածկվեց մարդկանց փոքր կույտերով։
Հետո եկավ հեծելազորը։ Ձիերը ավելի հաստատուն էին քայլում, որովհետև չորս ոտք ունեին, բայց նույնիսկ դրանք էլ երբեմն գլորվում էին։ Թվում էր, թե ընդունված կանոն էր, երբ ձին սայթաքում էր, հեծյալն անմիջապես գլխիվայր փռվում էր գետնին։ Խառնաշփոթությունը գնալով ավելանում էր և Ալիսն անչափ ուրախացավ, երբ անտառից դուրս գալով ընկավ մի բացատ։ Այստեղ նա հանդիպեց Սպիտակ Արքային, որ նստած գետնին, ոգևորված ինչ-որ բան էր գրում հուշատետրում։
— Սիրելիս, դու անտառով անցնելիս զինվորների հանդիպեցի՞ր,— Ալիսին տեսնելով հիացած հարցրեց Արքան,— ես եմ բոլորին ուղարկել։
— Այո, երևի մի քանի հազար կլինեին,— պատասխանեց Ալիսը։
— Չորս հազար երկուհարյուրյոթ, սա է ճիշտ թիվը,— տետրին նայելով ասաց Արքան։— Գիտե՞ս, ես չկարողացա ուղարկել բոլոր ձիերին, որովհետև երկուսը պետք է խաղին մասնակցեն։ Դեռ երկու սուրհանդակ էլ են գալու, բայց նրանք քաղաք են գնացել։ Ապա մի նայիր ճանապարհի կողմը, գուցե տեսնես նրանց։
— Ոչ մեկին չեմ տեսնում,— ասաց Ալիսը։
— Ես շատ կուզենայի այդպիսի աչքեր ունենալ,— նախանձով նկատեց Արքան,— որ կարողանայի Ոչ Մեկին տեսնել, և այն էլ այդպիսի հեռավորությունից, իսկ ես, օրը ցերեկով, հազիվ եմ տեսնում, այն էլ իսկական մարդկանց։
Ալիսը չէր լսում Արքային, ձեռքը աչքերին հովանի արած դեռ շարունակում էր համառորեն նայել հեռուն։
— Հիմա ինչ֊որ մեկը երևում է,— վերջապես բացականչեց նա,— բայց շատ դանդաղ է գալիս և ծիծաղելի շարժումներ անում։
(Սուրհանդակը իր հսկայական ձեռքերը հովհարաձև տարածած օձաձկան նման ցատկոտելով ու գալարվելով առաջ էր շարժվում)։
— Բոլորովին էլ ոչ,— ասաց Արքան,— նա անգլո֊սաքսոնացի Սուրհանդակն է, հետևաբար շարժումներն էլ անգլո֊սաքսոնական ոն։ Եվ երբ նա իրեն երջանիկ է զգում, այդպիսի շարժումներ է անում։ Նրա անունը Լապստրակ է։
— Իմ Սիրո անունը սկսվում է «Լ» տառով13,— սկսեց արտասանել Ալիսը։— Ես սիրում եմ նրան, որովհետև նա Լավն է։ Ես ատում եմ նրան, որովհետև նա Լալկան է։ Եմ կերակրում եմ նրան Լորով ու Լոբով։ Նրա անունը Լապստրակ է և նա ապրում է...
— Նա ապրում է Լեռան Լանջին,— պարզապես նկատեց Արքան, միանգամայն անտեղյակ մասնակցելով խաղին։ Մինչ այդ Ալիսը փորձում էր գտնել «Լ» տառով սկսվող քաղաքի անունը։
— Մյուս սուրհանդակը կոչվում է Գդակագործ։ Գիտե՞ս, ես պետք է երկուսն ունենամ, մեկը՝ գա, մյուսը՝ գնա։
— Ներեցեք, խնդրեմ,— սկսեց Ալիսը։
— Չարժե խնդրել,— ասաց Արքան։
— Ես միայն ուզում էի ասել, որ չհասկացա ձեր ասածը,— շարունակեց Ալիսը,— ինչո՞ւ մեկը գա, մյուսը գնա։
— Չասացի՞ քեզ,— անհամբերությամբ կրկնեց Արքան,— ինձ անհրաժեշտ է երկու սուրհանդակ՝ բերող և տանող, մեկը բերում է, մյուսը տանում է։
Հենց այդ պահին մոտեցավ Սուրհանդակը։ Նա այնպես էր հևում, որ չէր կարողանում խոսել, միայն ձեռքերն էր թափահարում և սարսափելի ծամածռություններ անում խեղճ Արքայի դիմաց։
— Այս փոքրիկ աղջիկը սիրում է քեզ, որովհետև անունդ «Լ» տառով է սկսվում,— Ալիսին ներկայացրեց Արքան, հուսալով շեղել Սուրհանդակի ուշադրությունը, բայց անօգուտ։ Անգլո֊սաքսոնացի Սուրհանդակի շարժումները գնալով ավելի արտառոց էին դառնում. նա իր խոշոր աչքերը կատաղությամբ հառել էր Արքային։
— Դու ինձ վախեցնում ես,— ասաց Արքան,— ես ուշաթափվում եմ, ինձ լորու լյարդ տուր։
Այդ լսելուն պես, ի զարմանս Ալիսի, Սուրհանդակը բաց արեց վզից կախված պայուսակը և լորու լյարդ տվեց Արքային, որն ագահաբար խժռեց։
— Մի քիչ էլ,— խնդրեց Արքան։
— Լոբուց բացի, ոչինչ չի մնացել,— պայուսակի մեջ նայելով պատասխանեց Սուրհանդակը։
— Ուրեմն լոբի տուր,— նվաղուն ձայնով մրմնջաց Արքան։
Ալիսն ուրախացավ, երբ քիչ անց Արքան ուշքի գալովփնթփնթաց.— Երբ ուշաթափվում ես, լոբու նման լավ բան չես գտնի։
— Ինձ թվում է, եթե ձեր վրա սառը ջուր լցնեին, ավելի լավ կլիներ կամ էլ անուշադրի լուծույթ տային,— առարկեց Ալիսը։
— Ես չասացի, որ լոբուց լավը չկա,— պատասխանեց Արքան,— ես ասացի՝ լոբու նման լավ բան չես գտնի։
Ալիսը չհամարձակվեց հակաճառել։
— Քեզնից առաջ ո՞վ անցավ,— Արքան լոբի վերցնելու համար ձեռքը մեկնեց Սուրհանդակին։
— Ոչ ոք,— պատասխանեց Սուրհանդակը։
— Ճիշտ է,— ասաց Աոքան,— այս փոքրիկ աղջիկն էլ տեսավ նրան։ Իհարկե, Ոչ Ոքը քեզնից դանդաղ էր քայլում։
— Ես շատ արագ եմ քայլում,— մռայլվեց Սուրհանդակը,— համոզված եմ, ոչ ոք ինձնից արագ չի քայլում։
— Անկասկած, եթե այդպես լիներ, առաջինը նա այստեղ կլիներ։ Դե, հիմա արդեն հանգստացար, պատմիր տեսնեմ, ինչ նորություն կա քաղաքում։
— Ականջիդ կասեմ,— Սուրհանդակը, ձեռքերը փողի նման բերանին դրած՝ մոտեցավ Արքային։ Ալիսը խիստ վշտացավ, որովհետև ուզում էր լսել նորությունը։ Բայց Սուրհանդակը փոխանակ շշնջալու, ինչքան ուժ ուներ բղավեց Արքայի ականջին.
— Նրանք նորից են սկսել։
— Եվ դու այդ շշնջա՞լ ես համարում,— ցնցվեց խեղճ Արքան,— եթե նորից բղավես, ես քեզ յուղել կտամ։ Ձայնդ երկրաշարժի նման անցավ գլխիս միջով։
— «Ի՞նչ թույլ երկրաշարժ է»,— մտածեց Ալիսը։
— Ովքե՞ր են նորից սկսել,— համարձակվեց հարցնել Ալիսը։
— Առյուծն ու Միեղջյուրը, է՜լ ով,— պատասխանեց Արքան։
— Թագի՞ համար են կռվում,— հետաքրքրվեց Ալիսը։
— Այո, բայց ծիծաղելին այն է, որ իմ թագի համար են կռվում։ Ե՛կ, գնանք նրանց տեսնելու։
Ու երեքով առաջ սլացան, վազելիս Ալիսը կրկնում էր հին երգի խոսքերը.
<poem>::::::::Առյուծը և Միեղջյուրը թագի համար կռվեցին,
::::::::Ու Առյուծը քաղաքով մեկ շան ծեծ տվեց այն մեկին։
::::::::Ոմանք նրանց սպիտակ հաց, ոմանք՝ սև հաց տվեցին,
::::::::Ոմանք՝ թխվածք ու կարկանդակ և քաղաքից քշեցի՛ն։</poem>
— Հաղթողը... թագը... կստանա՞...— մի կերպ հարցրեց Ալիսը, որովհետև վազելուց շնչասպառ էր եղել և հազիվ էր կարողանում խոսել։
— Չէ՜ մի, ինչե՞ր ես ասում,— պատասխանեց Արքան։
— Բարի եղեք... կանգնեք մի րոպե,— որոշ տարածություն անցնելուց հետո հևասպառ խնդրեց Ալիսը,— մի րոպե կանգնեք... շունչ քաշեմ։
— Ես բավական բարի եմ, բայց բավական ուժեղ չեմ։ Տեսնո՞ւմ ես, րոպեն ինչպիսի արագությամբ է թռչում, կարծես Չարչամչարախը լինի։
Ալիսն այլևս խոսելու ուժ չուներ։ Նրանք լուռ վազում էին։ Վերջապես կանգ առան, տեսնելով մի հոծ բազմություն, որի մեջտեղում կռվում էին Առյուծն ու Միեղջյուրը։ Նրանք այնպիսի փոշու ամպ էին բարձրացրել, որ սկզբում Ալիսը չէր կարողանում զանազանել կռվողներին։ Բայց շուտով տարբերեց Միեղջյուրին, տեսնելով նրա եղջյուրը։
Նրանք տեղավորվեցին մյուս Սուրհանդակի՝ Գդակագործի կողքին, որը լուռ դիտում էր կռիվը։ Նրա մի ձեռքին կարագահաց կար, իսկ մյուսին՝ թեյի բաժակ։
— Հենց նոր է բանտից եկել և դեռ թեյելը չի վերջացրել,— շշնջաց Լապստրակը Ալիսի ականջին,— բանտում միայն ոստրե են տալիս, դրա համար էլ սոված է ու ծարավ։
Լապստրակը քնքշորեն ձեռքը դրեց Գդակագործի ուսին.
— Ինչպե՞ս ես, սիրելի փոքրիկ։
Վերջինս շրջվեց, գլխով արեց ու շարունակեց ուտել։
— Բանտում քեզ ինչպե՞ս էիր զգում, սիրելի փոքրիկ,— կրկին հարցրեց Լապստրակը։
Գդակագործը նորից շրջվեց։ Արցունքի երկու խոշոր կաթիլ գլորվեց նրա այտերից և ոչինչ չասաց։
— Ինչո՞ւ չես խոսում,— անհամբերությամբ բղավեց Լապստրակը։
Սուրհանդակը միայն թեյ էր խմում ու ծամում։
— Խոսիր, լսո՞ւմ ես,— ճչաց Արքան,— կռիվն ինչպե՞ս է ընթանում։
Գդակագործը մեծ ճիգով հացի մի խոշոր պատառ կուլ տվեց և խեղդվող ձայնով ասաց.
— Կռիվը լավ է ընթանում։ Նրանցից յուրաքանչյուրը մոտ ութսունյոթ անգամ գետնին գլորվեց։
— Ուրեմն շուտով սև ու սպիտակ հաց կբաժանեն,— համարձակվեց նկատել Ալիսը։
— Ես էլ եմ դրան սպասում,— ասաց Գդակագործը,— իմ կերածը այդ հացից է։
Շուտով դադար հայտարարվեց։ Առյուծն ու Միեղջյուրը շնչասպառ նստեցին, իսկ Արքան բղավեց.
— Ընդմիջում տասը րոպե։
Սուրհանդակներն անմիջապես գործի անցան։ Նրանք բերեցին սև ու սպիտակ հացով լի սկուտեղներ։ Ալիսը մի կտոր հաց վերցրեց, բայց այն շատ չոր էր։
— Երևի նրանք այսօր չկռվեն,— Արքան դիմեց Գդակագործին,— գնա՛ հրամայիր, թմբուկներ զարկեն։
Վերջինս ծղրիդի նման ցատկոտելով առաջ անցավ։ Ալիսը լուռ նայում էր նրա հետևից։ Հանկարծ աղջկա դեմքը պայծառացավ, տեսնելով հեռվից եկող Սպիտակ Թագուհուն։
— Տեսե՛ք, տեսե՛ք,— ուրախացած մատնացույց արեց նա,— Սպիտակ Թագուհին է գալիս։ Գնդակի նման դուրս թռավ անտառից։ Ի՞նչ արագ են վազում այդ Թագուհիները։
— Երևի նրան թշնամի է հետապնդում,— առանց շուրջը նայելու խոսեց Արքան,— անտառը յիքն է թշնամիներով։
Զարմանալով Արքայի սառնասրտության վրա, Ալիսը հարցրեց.