Changes

Փոքրիկ Մուքը

Ավելացվել է 28 091 բայտ, 15:17, 22 Փետրվարի 2016
Իշխաններն ու իշխանուհիներն հմացան, թե երեկոյան ինչ հետաքրքիր տեսարան է լինելու և պատմեցին իրենց սպասավորներին, իսկ սրանք էլ լուրը տարածեցին ամբողջ պալատում։ Եվ ահա երեկոյան բոլորը, ում ոտքը բռնում էր, դուրս եկան դաշտ՝ տեսնելու, թե ինչպես է վազելու պարծենկոտ թզուկը։
 
Երբ թագավորն ու թագուհին իրենց տեղը նստեցին, Փոքրիկ Մուքը դուրս եկավ դաշտի մեջտեղը և խոնարհ գլուխ տվեց։ Բոլոր կողմերից բարձր քրքիջ լսվեց։ Ախր այդ թզուկը շատ էր ծիծաղելի իր լայն շալվարով ու երկար, շատ երկար մաշիկներով։ Բայց Փոքրիկ Մուքն ամենևին չշփոթվեց։ Նա հպարտ֊հպարտ հենվեց իր գավազանին, ձեռքերը կանթեց և սպասում էր արագավազ սուրհանդակին։
 
Վերջապես երևաց սուրհանդակը։ Ստրուկների վերակացուն ջոկել էր ամենաարագավազ սուրհանդակին։ Չէ՞ որ Փոքրիկ Մուքն ինքն էր այդպես ցանկացել։
 
Սուրհանդակը արհամարհանքով նայեց Մուքին և նրա կողքին կանգնեց, սպասելով մրցությունն սկսելու նշանին։
 
― Մե՛կ, երկո՛ւ, երե՛ք, ― գոչեց թագավորի մեծ դուստրը՝ Ամարզան և թաշկինակը թափ տվեց։
 
Մրցողները տեղներից պոկվեցին ու նետի պես սլացան։ Սկզբում սուրհանդակը թզուկից մի քիչ առաջ ընկավ, բայց շուտով Մուքը նրա հետևից հասավ ու անցավ։ Նա արդեն վաղուց հասել էր նշանակված տեղը և իր չալմայի ծայրն էր թափահարում, այնինչ թագավորի սուրհանդակը դեռ շատ հեռու էր։ Վերջապես նա էլ տեղ հասավ և մեռածի պես գետին ընկավ։ Թագավորն ու թագուհին ծափ զարկեցին, և բոլոր պալատականները միաբերան գոչեցին․
 
― Կեցցե՜ հաղթողը, Փոքրիկ Մուքը։
 
Փոքրիկ Մուքին տարան թագավորի մոտ։ Թզուկը խոնարհ գլուխ տվեց նրան և ասաց․
 
― Օ՜, հզոր արքա, ես այժմ քեզ ցույց տվի իմ արվեստի մի մասը միայն։ Ծառայության վերցրու ինձ քեզ մոտ։
 
― Լավ, ― ասաց թագավորը։ ― Ես քեզ դարձնում եմ իմ անձնական սուրհանդակը։ Դու միշտ ինձ մոտ կլինես և կկատարես իմ պատվերները։
 
Փոքրիկ Մուքը շատ ուրախացավ․ վերջապես նա գտել էր իր բախտը։ Այժմ նա կարող էր ապրել հանգիստ ու ապահով։
 
Թագավորը շատ էր գնահատում Մուքին և միշտ էլ ողորմած էր նրա հանդեպ։ Նա թզուկին տեղ էր ուղարկում միայն ամենակարևոր հանձնարարություններով, և ոչ ոք Մուքից լավ չէր կատարում հանձնարարությունը։ Բայց թագավորի մյուս ծառաները դժգոհ էին դրանից։ Նրանց ամենևին դուր չէր գալիս, որ թագավորին ամենամոտ մարդը դարձել է այդ թզուկը, որը բացի վազելուց ուրիշ բան չգիտե։ Նրանք հաճախ Մուքին բամբասում էին թագավորի մոտ, բայց թագավորը նրանց լսել չէր ուզում։ Նա ավելի ու ավելի շատ էր վստահում Մուքին և շուտով նրան նշանակեց գլխավոր սուրհանդակ։
 
Փոքրիկ Մուքը շատ էր վշտանում, որ պալատականներն այդպես նախանձում են իրեն։ Երկար ժամանակ մտածում էր այնպիսի մի բան հնարել, որ բոլորը սիրեն իրեն։ Վերջապես հիշեց իր գավազանը, որ համարյա մոռացության էր տվել։
 
«Եթե ինձ հաջողվի գանձ գտնել, ― մտածում էր նա, ― այս գոռոզ մարդիկ երևի կդադարեն ինձ ատել։ Ասում են, թե առաջվա թագավորը, այս թագավորի հայրը, իր այգում մեծ հարստություն է թաղել, երբ թշնամին մոտեցած է եղել քաղաքին։ Եվ կարծեմ նա մեռել է ու ոչ ոքի չի ասել, թե որտեղ է թաղված այդ գանձը»։
 
Փոքրիկ Մուքը հենց միայն սրա մասին էր մտածում։ Ամբողջ օրերով նա իր գավազանը ձեռքին ման էր գալիս այգում և որոնում թագավորի գանձը։
 
Մի օր էլ նա զբոսնում էր այգու մի հեռավոր անկյունում։ Հանկարծ գավազանը նրա ձեռքում դողդողաց ու երեք անգամ զարկվեց գետնին։ Փոքրիկ Մուքը հուզմունքից դողաց։ Նա վազեց այգեպանի մոտ, մի մեծ բահ վերցրեց նրանից և պալատ վերադառնալով սպասեց մութն ընկնելուն։ Հենց որ երեկոն վրա հասավ, թզուկը գնաց այգի և սկսեց փորել այնտեղ, որտեղ խփել էր գավազանը։ Թզուկի թույլ ձեռքերի համար բահը շատ ծանր էր, և մի ժամում նա հազիվ մի կես արշին խորությամբ փոս փորեց։
 
Էլի երկար չարչարվեց Փոքրիկ Մուքը և վերջապես նրա բահը զարկվեց մի ինչ֊որ պինդ բանի։ Թզուկը կռացավ փոսի վրա և հողի մեջ մի երկաթե խուփ տեսավ։ Նա այդ խուփը բարձրացրեց և զարմանքից քար կտրեց․ լուսնի լույսի տակ նրա առաջ շողշողում էր ոսկին։ Փոսում մի մեծ կճուճ կար, որ բերնեբերան լիքն էր ոսկե դրամով։
 
Փոքրիկ Մուքն ուզեց կճուճը հանել փոսից, բայց չկարողացավ, ուժը չէր պատում։ Այն ժամանակ նա գրպաններն ու փեշը ոսկով լցրեց և սուս ու փուս վերադարձավ պալատ։ Փողը թաքցրեց իր ներքնակի տակ և ուրախ, գոհ սրտով պառկեց քնելու։
 
Մյուս օրը փոքրիկ Մուքն արթնացավ՝ ու մտածեց․ «Այժմ ամեն ինչ կփոխվի, և իմ թշնամիները կսկսեն ինձ սիրել»։
 
Նա սկսեց իր ոսկին աջ ու ձախ բաժանել։ Բայց պալատականներն սկսեցին ավելի շատ նախանձել նրան։ Գլխավոր խոհարար Ախուլին չարությամբ փսփսում էր․
 
― Տեսեք, Մուքը կեղծ փող է կտրում։
 
Ստրուկների վերակացու Ահմեդն ասում էր․
 
― Նա թագավորից է ստացել այդ փողերը։
 
Իսկ գանձապահ Արխազը, որ թզուկի ամենաթունդ թշնամին էր և ինքն էլ վաղուց էր արդեն իր ձեռքը ծածուկ թագավորի գանձարանը կոխում, պալատով մեկ գոռում էր․
 
― Թզուկն այդ ոսկին թագավորի գանձարանից է գողացել։
 
Որպեսզի հաստատ իմանան, թե ոսկին որտեղից է Մուքին, նրա թշնամիները խորհրդակցեցին և մի պլան մշակեցին։
 
Թագավորն ուներ մի սիրելի ծառա, անունը՝ Կորխուզ։ Սա միշտ թագավորին ուտելիք էր մատուցում և գինի էր լցնում նրա գավաթը։ Եվ ահա մի օր այս Կորխուզը թագավորի մոտ եկավ տխուր ու տրտում։ Թագավորն իսկույն նկատեց այդ և հարցրեց․
 
― Ի՞նչ է պատահել քեզ, Կորխուզ, այսօր դու ինչո՞ւ այդպես տխուր ես։
 
― Ո՜վ արքա, ― պատասխանեց Կորխուզը, ― տխուր եմ, որովհետև դու ինձ զրկել ես քո ողորմածությունից։
 
― Ինչե՞ր ես ասում, իմ բարի Կորխուզ, ― ասաց թագավորը։ ― Այդ ո՞ր օրվանից ես ես քեզ զրկել իմ ողոմածությունից։
 
― Այն օրվանից, մեծ արքա, երբ քեզ մոտ ծառայության մտավ քո գլխավոր սուրհանդակը, ― պատասխանեց Կորխուզը։ ― Դու նրան ոսկու մեջ ես թաղում, իսկ մեզ, քո հավատարիմ ծառաներին ոչինչ չես տալիս։
 
Եվ նա թագավորին պատմեց, որ Փոքրիկ Մուքը, չգիտես որտեղից, անհաշիվ ոսկի է ձեռք բերել և աջ ու ձախ բաժանում է բոլոր պալատականներին։ Թագավորը շատ զարմացավ, հրամայեց իր մոտ կանչել իր գանձապետ Արխազին և ստրուկների վերակացու Ահմեդին։ Սրանք Կորխուզի ասածը հաստատեցին։ Այն ժամանակ թագավորն իր լրտեսներին հրամայեց գաղտագողի հետևել և իմանալ, թե թզուկը որտեղից է փող վերցնում։
 
Փոքրիկ Մուքի բախտից հենց այդ օրը նրա ձեռքի փողը վերջացել էր, և նա որոշեց գնալ իր գանձարանը։ Բահը վերցրեց, գնաց այգի։ Լրտեսները, իհարկե, գնում էին նրա հետևից։ Նրանց հետ էլ՝ Կորխուզն ու Արխազը։
 
Այն րոպեին, երբ Փոքրիկ Մուքը մի փեշ լիքը ոսկի էր վերցրել և ուզում էր ետ գնալ, նրանք հարձակվեցին նրա վրա, ձեռքերը կապկպեցին ու տարան թագավորի մոտ։
 
Իսկ այդ թագավորը շատ էր բարկանում, երբ կեսգիշերին արթնացնում էին իրեն։ Նա իր գլխավոր սուրհանդակին դիմավորեց չար ու անբավական և լրտեսներին հարցրեց․
 
― Որտե՞ղ բռնեցիք դուք այս անազնիվ թզուկին։
 
― Ձերդ մեծություն, ― ասաց Արխազը, ― մենք նրան բռնեցինք հենց այն րոպեին, երբ նա ոսկին թաղում էր գետնի տակ։
 
― Ճի՞շտ են ասում սրանք, ― հարցրեց թագավորը թզուկին։ ― Որտեղի՞ց է քեզ այդքան փողը։
 
― Ողորմած արքա, ― անկեղծորեն պատասխանեց թզուկը, ― ես ոչ մի մեղք չունեմ։ Երբ ձեր մարդիկ ինձ բռնեցին և ձեռքերս կապկպեցին, ես այս ոսկին ոչ թե թաղում էի հողում, այլ հանում էի այնտեղից։
 
Թագավորը մտածեց, որ Փոքրիկ Մուքը սուտ է ասում և խիստ զայրացավ։
 
― Թշվառակա՛ն, ― գոռաց նա։ ― Դու նախ գողացել ես իմ ոսկին և հիմա էլ ուզում ես խաբե՞լ ինձ այդպիսի հիմար ստերով։ Գանձապետ, ճի՞շտ է, որ այստեղ իսկ և իսկ այնքան ոսկի կա, որքան պակասել է իմ գանձարանից։
 
― Ձեր գանձատանը, ողորմած թագավոր, շատ ավելի է պակասում, ― պատասխանեց գանձապետը։ ― Կարող եմ երդվել, որ այս ոսկին գողացված է թագավորական գանձարանից։
 
― Շղթայակապ անել այդ թզուկին և զնդան նետել, ― գոռաց թագավորը։ ― Իսկ դու, գանձապետ, գնա այգի, վերցրու ամբողջ ոսկին, որքան կգտնես, և նորից բեր իմ գանձարանը։
 
Գանձապետը կատարեց թագավորի հրամանը և ոսկու կճուճը բերեց գանձատուն։ Նա սկսեց հաշվել փայլուն ոսկիները և լցնել տոպրակները։ Վերջապես կճուճը դատարկվեց։ Գանձապետը մի վերջին անգամ նայեց կճուճի մեջ և այնտեղ տեսավ մի թուղթ, որի վրա գրված էր․
 
«Թշնամիները հարձակվեցին իմ երկրի վրա, ուստի ես իմ գանձերի մի մասը թաղում եմ այստեղ։ Ով այս ոսկին գտնի և իմ որդուն անհապաղ չհանձնի, իր թագավորի նզովքը թափվի նրա գլխին
 
:::::::::::::::::::::թագավոր Սադի»։
 
Խորամանկ գանձապետը թուղթը պատառոտեց և որոշեց ոչ ոքի ոչինչ չասել նրա մասին։
 
Իսկ Փոքրիկ Մուքը զնդանում նստած մտածում էր, թե ինչպես ազատվի։ Նա գիտեր, որ թագավորի փողը գողանալու համար իրեն գլխատելու են, բայց և այնպես չէր ուզում կախարդական գավազանի գաղտնիքն ասել թագավորին, գիտեր, որ թագավորն իսկույն գավազանը կխլի, նրա հետ էլ գուցե նաև մաշիկները։ Ճիշտ է, մաշիկները դեռ թզուկի ոտքերին էին, բայց դրանից ի՞նչ օգուտ։ Փոքրիկ Մուքը երկաթե կարճ շղթայով կապված էր պատից և ոչ մի կերպ կրնկի վրա պտտվել չէր կարող։
 
Առավոտյան դահիճը եկավ զնդան և թզուկին հրամայեց պատրաստվել մահապատժի։ Փոքրիկ Մուքը հասկացավ, որ էլ մտածելու ժամանակ չկա, հարկավոր է իր գաղտնիքը թագավորին հայտնել։ Չէ՞ որ ավելի լավ է ապրել առանց կախարդական գավազանի և նույնիսկ առանց արագավազ մաշիկների, քան թե գլխատվել։
 
Նա թագավորին խնդրեց մի առանձին տեղ լսել իրեն և ամեն ինչ պատմեց նրան։ Սկզբում թագավորը չհավատաց, կարծում էր, թե թզուկն այդ ամենը հնարում է։
 
― Ո՜վ մեծ արքա, ― ասաց Փոքրիկ Մուքը, ― խոստացեք խնայել իմ կյանքը, և ես կապացուցեմ, որ ճշմարիտ եմ ասում։
 
Թագավորի համար հետաքրքիր էր ստուգել՝ խաբո՞ւմ է իրեն Մուքը, թե ոչ։ Նա հրամայեց իր այգում մի քանի ոսկի թաղել և Մուքին հրամայեց գտնել այդ ոսկիները։ Թզուկը շատ էլ երկար չորոնեց․ հենց որ նա մոտեցավ այն տեղին, որտեղ ոսկիներն էին թաղված, գավազանը երեք անգամ հարվածեց գետնին։ Թագավորը հասկացավ, որ գանձապետը իրեն խաբել է, և հրամայեց Մուքի փոխարեն նրան գլխատել։ Իսկ Մուքին կանչեց իր մոտ և ասաց․
 
― Ես խոստացել եմ քեզ չսպանել և իմ խոսքից ետ չեմ կանգնի։ Միայն թե դու երևի քո բոլոր գաղտնիքները չես ասել ինձ։ Դու կնստես զնդանում, մինչև ինձ ասես, թե ինչպես ես կարողանում այնքան արագ վազել։
 
Խեղճ Մուքն ամենևին չէր ուզում վերադառնալ մութ ու ցուրտ զնդանը։ Նա թագավորին պատմեց իր հրաշք մաշիկների մասին, բայց չասաց ամենագլխավորը, թե ինչպես պիտի կանգնեցնել նրանց։ Թագավորը որոշեց փորձել մաշիկների զորությունը։ Մաշիկները հագավ, դուրս եկավ այգի և սկսեց վազել կատաղածի պես։ Շուտով նա ուզեց կանգ առնել, բայց չկարողացավ։ Իզուր էր ծառերից ու թփերից բռնում․ մաշիկները նրան քաշում էին առաջ ու առաջ։ Իսկ թզուկը կանգնել ու ծիծաղում էր։ Նրա համար շատ հաճելի էր գոնե մի փոքր վրեժ առնել թագավորից։
 
Վերջապես թագավորն ուժասպառ եղավ և ընկավ գետնին։ Փոքր֊ինչ ուշքի գալուց հետո նա կատաղած հարձակվեց թզուկի վրա։
 
― Ուրեմն դու այդպե՞ս ես վարվում քո թագավորի հետ, ― գոռաց նա։ ― Ես քեզ կյանք ու ազատություն եմ խոստացել, բայց եթե տասներկու ժամից հետո քեզ իմ հողում գտնեմ, կբռնեմ և այն ժամանակ այլևս ողորմածություն չսպասես։ Իսկ մաշիկներն ու գավազանը ես ինձ եմ վերցնում։
 
Խեղճ թզուկն էլ ուրիշ ճար չուներ։ Շտապ դուրս եկավ պալատից և տխուր֊տրտում հեռացավ քաղաքից։ Այժմ նա նույնքան աղքատ էր ու անբախտ, ինչպես առաջ և դառը֊դառն անիծում էր իր բախտը։
 
Բարեբախտաբար այդ թագավորի հողն այնքան էլ մեծ չէր, այնպես որ ութ ժամից հետո Մուքը հասավ սահմանին ու անցավ։ Այժմ արդեն նրան վտանգ չէր սպառնում և մտածեց մի քիչ հանգստանալ։ Նա մեծ ճանապարհից դուրս եկավ ու մտավ մի խիտ անտառ։ Այստեղ նա մի լճակի մոտ մի լավ տեղ գտավ և տերևախիտ ծառերի տակ պառկեց հանգստանալու։
 
Փոքրիկ Մուքն այնքան էր հոգնել, որ իսկույն էլ քնեց։ Այսպես նա շատ երկար քնեց և երբ արթնացավ, զգաց, որ քաղցած է։ Նրա գլխավերևը ծառերից կախված էին հասուն, հյութալի թզեր։ Թզուկը բարձրացավ ծառը մի քանի թուզ պոկեց, բավականությամբ կերավ։ Հետո նա ծարավեց։ Մոտեցավ լճակին, կռացավ, որ ջուր խմի, բայց սարսափից քար կտրեց․ ջրի միջից նրան էր նայում մի ահագին գլուխ՝ իշի ականջներով և երկար, շատ երկար քթով։
 
Փոքրիկ Մուքը սոսկումով շոշափեց իր ականջները։ Դրանք իսկապես երկար էին ինչպես իշի ականջներ։
 
― Հենց իմ տեղն է, ― գոռաց խեղճ Մուքը։ ― Բախտը եկել, իմ ձեռքն էր ընկել, իսկ ես իշի պես ձեռքից փախցրի։
 
Երկար ժամանակ նա ման էր գալիս ծառերի տակ և շարունակ իր ականջներն էր շոշափում։ Վերջապես նորից քաղցածացավ։ Ստիպված էր նորից թուզ ուտել։ Չէ՞ որ ուրիշ բան չկար ուտելու։
 
Բայց այդ ժամանակ Մուքը մի ուրիշ ծառի տակ էր։ Թուզ քաղելուց և կուշտ ուտելուց հետո նա, ըստ սովորության, ձեռքը տարավ դեպի ականջները և ուրախության ճիչ արձակեց․ երկար ականջների փոխարեն էլի իր սովորական ականջներն էին։ Նա իսկույն վազեց լճակի մոտ, նայեց ջրի հայելուն։ Քիթն էլ էր փոքրացել, դարձել էր առաջվա քիթը։
 
«Այս ինչպե՞ս պատահեց»,― մտածում էր թզուկը։ Եվ հանկարծ գլխի ընկավ․ առաջին ծառի թզերն ուտելուց մարդու քիթն ու ականջները երկարում են, իսկ երկրորդի թզերն ուտելուց կարճանում։
 
Փոքրիկ Մուքն իսկույն հասկացավ, որ իր բախտը նորից բանել է։ Նա երկու ծառից էլ այնքան թուզ քաղեց, որքան կարող էր տանել և վերադարձավ դաժան թագավորի երկիրը։
 
Այդ ժամանակ գարուն էր, և պտուղը հազվագյուտ բան էր։
 
Վերադառնալով թագավորանիստ քաղաքը՝ Փոքրիկ Մուքը շորերը փոխեց, որպեսզի ոչ ոք իրեն չճանաչի, առաջին ծառի թզերից մի զամբյուղ թուզ վերցրեց և գնաց թագավորի պալատի մոտ։ Առավոտ էր, և պալատի դարբասի առաջ շատ մարդիկ կային նստած, որոնք զանազան բաներ էին ծախում։ Մուքը ևս նստեց նրանց շարքում։ Շուտով պալատից դուրս եկավ գլխավոր խոհարարը և սկսեց վաճառվող մթերքները դիտել։ Մոտենալով Փոքրիկ Մուքին՝ խոհարարը թուզը տեսավ և շատ ուրախացավ։
 
― Օ՜, ― ասաց նա, ― այ իսկական քաղցրավենի մեր թագավորի համար։ Ի՞նչ արժի այս զամբյուղը։
 
Փոքրիկ Մուքը թանկ չգնահատեց, և գլխավոր խոհարարը ամբողջ զամբյուղը գնեց ու գնաց։ Դեռ նոր էր նա թզերն սկուտեղի մեջ դասավորել, երբ թագավորը նախաճաշ պահանջեց։ Նախաճաշը մատուցվեց։ Թագավորն ուտում էր մեծ բավականությամբ և շուտ֊շուտ գովում էր գլխավոր խոհարարին։ Իսկ խոհարարը ժպտում էր իր բեղի տակ ու ասում․
 
― Սպասեցեք, ձերդ մեծություն, ամենահամեղ ուտելիքը դեռ հետո պիտի մատուցեն։
 
Բոլորը, ովքեր նստած էին սեղանի շուրջը ― պալատականները, իշխաններն ու իշխանուհիները ― իզուր էին փորձում գլխի ընկնել, թե այսօր ինչ անուշ բան է պատրաստել իրենց համար գլխավոր խոհարարը։ Եվ երբ, վերջապես մատուցեցին հյութալի թուզը, բոլորը միաբերան հիացմունքի ճիչ արձակեցին և նույնիսկ ծափ զարկեցին։
 
Թագավորն ինքն սկսեց պտուղները բաժանել։ Իշխաններն ու իշխանուհիները ստացան երկու֊երկու հատ, պալատականները՝ մեկ֊մեկ հատ, իսկ մնացածը թագավորը թողեց իրեն․ նա շատ ագահ մարդ էր և քաղցր բաներ շատ էր սիրում։ Թագավորն իր բաժինը դրեց ափսեում և բավականությամբ ուտել սկսեց։
 
― Հայրի՛կ, հայրի՛կ, ― հանկարծ գոռաց թագավորի աղջիկ Ամարզան, ― այդ ի՜նչ են եղել քո ականջները։
 
Թագավորն իր ականջները շոշափեց և սարսափից ճիչ արձակեց։ Նրա ականջները երկարել էին իշի ականջների պես։ Հանկարծ քիթն էլ երկարեց, հասավ մորուքին։ Իշխանները, իշխանուհիներն ու պալատականները մի քիչ ավելի լավ էին, թեև նրանց գլխին էլ նույնպիսի զարդարանք էր բուսել։
 
― Բժի՜շկ, շուտ, բժիշկ կանչեցե՛ք, ― գոռաց թագավորը։
 
Իսկույն մարդ ուղարկեցին բժիշկներ կանչելու։ Բժիշկների մի ամբողջ բազմություն եկավ։ Զանազան դեղեր գրեցին թագավորի համար, բայց ոչինչ չօգնեց։ Իշխաններից մեկի ականջները նույնիսկ կտրեցին, բայց նրանք նորից բուսան, երկարեցին։
 
Այդ ժամանակ Փոքրիկ Մուքը թաքնված էր մի տեղ։ Մի երկու օրից հետո նա մտածեց, որ արդեն գործելու ժամանակն է։ Թզի համար ստացած փողով իր համար մի սև թիկնոց առավ և մի սև, երկարագագաթ թասակ։ Որպեսզի չճանաչվի, նա մի երկար, սպիտակ մորուք կպցրեց կզակին։ Ապա երկրորդ ծառից քաղած թուզը զամբյուղի մեջ դասավորելով գնաց պալատ ու ասաց, որ ինքը կարող է թագավորին բժշկել։ Սկզբում ոչ ոք նրան չէր հավատում։ Այն ժամանակ Մուքը իշխաններից մեկին առաջարկեց փորձել իր բուժումը։ Իշխանը մի քանի պտուղ կերավ, և իսկույն նրա երկար քիթն ու իշի ականջները կարճացան։ Եվ ահա բոլոր պալատականները հավաքվեցին հրաշագործ բժշկի գլխին։ Բայց թագավորը բոլորի առաջն ընկավ։ Նա լուռ բռնեց թզուկի ձեռքը, նրան տարավ իր գանձարանը և ասաց․
 
― Ահա քո առաջ է իմ ամբողջ հարստությունը։ Վերցրու ինչ ուզում ես, միայն թե ինձ բուժիր այս խայտառակ հիվանդությունից։
 
Փոքրիկ Մուքն իսկույն սենյակի անկյունում տեսավ իր կախարդական գավազանն ու արագավազ մաշիկները։ Նա սկսեց ետ ու առաջ քայլել, որպես թե թագավորի հարստությունն է դիտում և աննկատելի մոտեցավ մաշիկներին։ Մեկ էլ հանկարծ վայրկենապես մաշիկները հագավ, գավազանը վերցրեց և երեսի մորուքը պոկեց։ Թագավորն իր գլխավոր սուրհանդակի ծանոթ դեմքը տեսնելով՝ քիչ մնաց պիտի վայր ընկներ զարմանքից։
 
― Չա՛ր թագավոր, ― գոչեց փոքրիկ Մուքը։ ― Այսպե՞ս վարձատրեցիր դու իմ հավատարիմ ծառայությունը։ Դե ուրեմն ամբողջ կյանքումդ մնա այդպես երկարականջ այլանդակ և միշտ հիշիր Փոքրիկ Մուքին։
 
Նա արագ երեք անգամ պտույտ եկավ կրնկի վրա, և մինչ թագավորը մի խոսք կասեր, նա արդեն հեռացել էր։
 
Այդ ժամանակից Փոքրիկ Մուքն ապրում է մեր քաղաքում։ Տեսնում ես, թե ինչքան արկածների մեջ է ընկել նա։ Հարկավոր է հարգել նրան, թեկուզ և արտաքինով ծիծաղելի է։
 
Ահա թե ինչպիսի բան պատմեց ինձ հայրս։ Այս նույնը ես պատմեցի մյուս երեխաներին, և մեզանից ոչ մեկը այլևս չէր ծիծաղում թզուկի վրա։ Ընդհակառակը, մենք շատ էինք հարգում նրան և փողոցում հանդիպելիս այնպես խոնարհ գլուխ էինք տալիս, ասես նա քաղաքապետը լիներ կամ գլխավոր դատավորը։
Ադմին, Վստահելի
1876
edits