Changes

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;«Սիրող սիրտը լսում է միշտ այն բոլոր խոսքերը, որ մրմնջում են իրերը։ իրերը: Աշխարհը լի է հնչուն դաշնակություններով։ դաշնակություններով: Աշխարհը թրթռում է անվախճան և սիրավառ արբեցումով»,— հիշեց Սաադին իր հին խոսքերը։խոսքերը:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ականջը բլբուլների երգերին և սպիտակ գլուխը կարմրափթիթ վարդերի մեջ սուզած՝ ծծեց Սաադին հեշտության բույրերը, և բույրերով գինովի՝ աչքերը գոցեց.— և տեսավ աշխարհը իր հոգու մեջ, ինչպես երազի մեջ մի երազի։երազի:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Տեսավ Հնդու խաղաղության գետերը սրբազան լոտոսներով օծուն։օծուն:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Տեսավ իմաստուն փղերին, որ խորհում են մթին ջանգյալների մեջ։մեջ:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ Դեհլիի ոսկեդիպակ ապարանքների մեջ սիգաճեմ աղջիկներին տեսավ՝ գիշերագեղ մազերի մեջ կարմիր նունուֆարներով։նունուֆարներով:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Տեսավ Թուրանի մրրկաշունչ տափաստանները և մրրիկների մեջ խոյացող ամեհի հելուզակներին՝ կայծակե թրերով։թրերով:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Տեսավ նույնպես անապատը բոցակեզ, բեդվինների նժույգների վազքը սրարշավ. առյուծների հետևից՝ արծիվների թևերի տակ։տակ:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ երկյուղած ուխտավորների անծայր քարավանները տեսավ. աղոթքով ու երգով Մեքքայի դարբասների առաջ նրանց ծունկի գալը։գալը:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ տեսավ Մսրա աշխարհի հնագեղ հրաշքները և կապույտ ծովերի ծփան բյուրեղը։ բյուրեղը: Եվ Դամասկոսի թավիշ աղջիկներին, լուսնկա մարմնով, որոնց երկար ու քնքուշ ձեռները, մանյակի պես, փաթաթվել էին երիտասարդ Սաադիի պարանոցով...<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Երկնքի երփնավառ պարտեզների միջից դուրս բխեց արեգակը, և հուրհրացին ամեն թերթ ու փերթ, ամեն բար ու գուղձ, որովհետև գիշերը ադամանդի փոշի էր շաղ տրվել բոլոր նրանց վրա։վրա:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Սաադին նայեց շուրջը խորունկ ու հետաքրքիր հայացքով. նայեց երկնքի կապույտ վրանին՝ արշալույսի մեջ թաթախուն, ոսկու մեջ ճախրող թռչուններով։թռչուններով:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;- Այո՛, հրաշք է աշխարհք, հեքիաթ է, գեղեցիկ և անհուն զարմանալի։զարմանալի:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ ամեն օր նայում եմ աշխարհին և ամեն օր զարմացած, կարծես, աոաջին անգամն եմ տեսնում աշխարհը.— աշխարհը՝ առօրյա և միշտ հիասքանչ, աշխարհը՝ հնօրյա և միշտ նորաստեղծ, հավիտենական մի անծանոթ հրապույրով առինքնող։առինքնող:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;— Կախարդված է աշխարհը, և բոլոր իրերը հմայված են մի անտեսանելի վհուկի դյութական գավազանով, և հեքիաթացած է ամեն բան։բան:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;— Աշխարհը գլխիվայր հոսում է, քայքայվում է ու ձևալուծվում, և ի՞նչն է, որ նորից կերտում է ու կաղապարում այս հոյակապ աշխարհը, և մեր հոգու շուրջը փռում այս հրաշքն ու հեքիաթը։հեքիաթը:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ո՞վ ստիպեց եղնիկին, որ պապակ սրտով մագլցի սեպ ժայռերը՝ եղջյուրները քարերին փշրելով տարփալից մռնչյունով թավուտները թինդ հանե։հանե:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ո՞վ ստիպեց մարդուն, որ անհայտից բխե ձև ու հոգի առած՝ մտածելու և տառապելու համար. զգալու հուրը մեզ այրող ըղձանքի և չփափագի երբե՛ք մեռնելու։մեռնելու:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Վերջի՛ն գարունը։գարունը:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Սպիտակ շղարշները հովին ծփծփուն՝ ներս մտավ Նազիաթ, Սաադիի սիրած շիրազուհին, որ միշտ այցի էր գալիս ծերունի բանաստեղծին։բանաստեղծին:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Նազիաթի գինեվետ շրթները և հոլանի թևերի լույսն ու կրակը շա՜տ անգամ արևազարդել էին դարևոր Սաադիի անքուն գիշերները։գիշերները:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Տխուր էր Սաադին։ Սաադին: Հառաչանքը թրթռում էր նրա գունատ շրթներին։շրթներին:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;— Ինչո՞ւ ես տխուր, դո՛ւ, ամենաերջանիկը մահկանացուներիս մեջ։ մեջ: Ինչո՞ւ ես տխուր։տխուր:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Սաադին նայեց Նազիաթին դալուկ ժպիտով։ժպիտով:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ ծերանուն պարուրեց վարդերով և լուսեղեն մատներով շոյեց բանաստեղծի ճակատի մռայլը։մռայլը:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;— Քո շնորհած վարդերը, ո՞վ դրախտի աղջիկ, աշխարհի ամենաչքնաղ վարդերն են եղել միշտ և երբեք չեն թառամել։թառամել:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;— Այո՛, Սաադի. «Ինչո՜ւ վարդը հոտոտելիս խորհել նրա վաղանցուկ շնորհի մասին։ մասին: Պահի՛ր հիշատակը բույրի և դյուրին կլինի մոռանալը, որ վարդը թառամած է վաղուց»։վաղուց»:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Արծաթի ձայնով արտասանեց Նազիաթ բանաստեղծի վաղեմի խոսքերը։խոսքերը:<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Եվ նրա երազաբույր վարսերը գգվեցին Սաադիի դեմքը, երբ Նազիաթ ծունկի եկավ բանաստեղծի մոտ. ե պարտեզում մի անուշ հով ծիածանի թևերը թափահարեց Սաադիի գլխի վերևը — այդ Զմրուխտ թռչունի չքնաղ թևերն էին, որ ծուփ եկան, երբ Սաադին դողդոջ մատներով շոյեց Նազիաթի երազաբույր վարսերը։վարսերը:<br>

&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;«Ծնվում ենք ակամա, ապրում ենք զարմացած, մեռնում ենք կարոտով...»։»:<br><br>