|թարգմանիչ = Մաղլավա Գեուրկովա (վրացերենից)
}}
[[Կատեգորիա:Արձակ]]
:Ամառային արձակուրդներին ընդամնեը մի քանի օր էր մնացել։
:Հայրս արագ քայլելու սովորություն ուներ։ Ես մշտապես ետ էի մնում, առավել եւս այն ժամանակ, երբ ուշադրությունս որեւէ հետաքրքիր բան Ամառային արձակուրդներին ընդամնեը մի քանի օր էր գրավում։ մնացել։
:Ինչ֊որ տեղ էինք գնումՀայրս արագ քայլելու սովորություն ուներ։ Ես մշտապես ետ էի մնում, իմ ուշադրությունը գրավեց հեծանիվը եւ նրա վրա նստած տղան։ Հեծանիվը նիկելապատ ղեկ ուներառավել եւս այն ժամանակ, ցոլալապտերիկ, հետեւում՝ նստելատեղ եւ պահոց։ Տղան կարմիր այտեր եւ ինքնագոհ, զվարթ հայացք ուներ։ երբ ուշադրությունս որեւէ հետաքրքիր բան էր գրավում։
:Նա մեր կողքով անցավ Ինչ֊որ տեղ էինք գնում, իմ ուշադրությունը գրավեց հեծանիվը եւ զանգը ծնգծնգացրեցնրա վրա նստած տղան։ Հեծանիվը նիկելապատ ղեկ ուներ, զանգի այս ձայնը սրտիս կպավցոլալապտերիկ, կանգնել նայում էի ոչ այն է՝ տխուրհետեւում՝ նստելատեղ եւ պահոց։ Տղան կարմիր այտեր եւ ինքնագոհ, ոչ էլ ուրախությամբ։ զվարթ հայացք ուներ։
:ՉգիտեմՆա մեր կողքով անցավ եւ զանգը ծնգծնգացրեց, թե ինչքան կկանգնեի այնտեղզանգի այս ձայնը սրտիս կպավ, եթե չլսեի հայրիկիս կանչը։ :Վազելով նրան հասա։ :― Այդ ինչի՞ն էիր կանգնել նայում, ― հարցրեց հայրս։ :― Այն տղան հեծանիվ ունի։:― Դո՞ւ էլ ես հեծանիվ ուզում։ :― Ուզում եմ, ― պատասխանեցի ես։:― Շա՞տ ես ուզում։ :Որոշ ժամանակ մտածեցի, թե ինչպե՞ս հասկացնեմ, որ իրոք շատ եմ ուզում, էի ոչ թե հենց այնպես․:― Շատ եմ ուզում, ― ասացի հաստատուն ձայնով։ :― Եթե իսկապես շատ ես ուզում, ուրեմն՝ կունենաս, ― պատասխանեց հայրիկս։ :Ոչինչ չհասկացա, բացի այնէ՝ տխուր, որ հայրիկը նույն պահին ինչ֊որ բան որոշեց։ ոչ էլ ուրախությամբ։
:Մերոնց ուղարկեցինք հանգստանալու։ Չգիտեմ, թե ինչքան կկանգնեի այնտեղ, եթե չլսեի հայրիկիս կանչը։
:Հաջորդ օրը հայրիկս շուտ արթնացավ, միասին դուրս եկանք տնից, չգիտեի, թե ուր ենք գնում եւ երբ հարցրի՝ պատասխանեց․:― Կաշխատես, փող կստանաս եւ հեծանից կգնես։:Զարմացա եւ հարցրի հայրիկիս․:― Դու ի՞նչ է, հեծանիցի փող չունե՞ս։ :― Ունեմ, ― պատասխանեց։ ― Դո՛ւ չունես, կաշխատես, կունենաս․․․Վազելով նրան հասա։
:Այսպես զրուցելով մոտեցանք այն հիմնարկին― Այդ ինչի՞ն էիր նայում, որտեղ ես, հայրիկիս որոշմամբ, հեծանիվի փող պիտի աշխատեի։ Արտադրամասն անցանք եւ ապակեպատ պատշգամբով փակված մի սենյակ մտանք, շուրջբոլորը ժանգի հոտ էր, երկաթի կտորներ եւ ինչ֊որ մասեր էին շարված այն մարդու սեղանին ում մոտ ինձ տարավ։ ― հարցրեց հայրս։
:― Բարեւ, Միշո՛, քեզ համար բանվոր դասակարգ եմ բերել, ― ասաց հայրս։ Այն տղան հեծանիվ ունի։
:Վարպետ Միշոն վեր կացավ, ձեռքով բարեւեց, թեւիցս բռնեց եւ կարգին զննեց ինձ, անգամ թափահարեց ուսերիցս բռնած։ Այնպես էր նայում, կարծես թե ինչ֊որ մեկի հետ մրցելու պիտի տաներ ինձ, կասկածում էր՝ կհաղթե՞մ, թե՝ ոչ։ Վարպետ Միշոն թխադեմ մարդ էր, ուժեղ, խալաթի գրպանից բավական հին կարկին էր երեւում։ ― Դո՞ւ էլ ես հեծանիվ ուզում։
:Երբ վերջացրեց ինձ զննելը― Ուզում եմ, ասաց․:― Գնա ամենավերջին արտադրամասը, այնտեղ Սերգեյ Միխայլովիչն է, ծեր մարդ է, փականագործ, ասա թող այստեղ գա։ պատասխանեցի ես։
:Դուրս եկա, համարյա ոտքերի թաթերի վրա անցա առաջին արտադրամասը։ Ինձ թվում էր, բոլորն ինձ էին նայում եւ բոլորին խանգարում էի, բայց ո՞ւմ դարդն էր կտրել, ամեն մեկն իր գործով էր զբաղված։ :Արտադրամասում աղմուկ էր, հաստոցները ճռճռում էին, թիթեղյա թերթերը շրմփալով ընկնում էին, ամեն ինչ պտտվում ու շարժվում էր։ ― Շա՞տ ես ուզում։
:Գտա ծեր փականագործինՈրոշ ժամանակ մտածեցի, միասին գնացինք վարպետ Միշոյի մոտ եւ տասը րոպե հետո արդեն կապել էի հսկայական գոգնոցըթե ինչպե՞ս հասկացնեմ, բրեզենտե ձեռնոցներ էի հագել եւ ջոկում էի թիթեղի կտորները։ Սերգեյ Միխայլովիչի տված ձեւաձողի վրա տեղավորում էի թիթեղի կտորըոր իրոք շատ եմ ուզում, կավիճով եզրագծում եւ կողքի դնում։ Սա էր իմ աշխատանքը։ Ցերեկվա ժամը երկուսին արդեն տուն էի գնում, ես դեռ անչափահաս էի եւ իմ աշխատանքային օրը կարճ էր։ ոչ թե հենց այնպես․
:Հունիսի տասնիննին առաջին անգամ ես էլ իմ ազգանվան դիմաց աշխատավարձի ցուցակում ստորագրեցի եւ ստացա քսանինը ռուբլի― Շատ եմ ուզում, ափիս մեջ սեղմեցի― ասացի հաստատուն ձայնով։ ― Եթե իսկապես շատ ես ուզում, ձեռքս դրի գրպանս եւ վազեցի հայրիկիս մոտ՝ աշխատանքի վայրըուրեմն՝ կունենաս, թե չէ ոնց պիտի համբերեի մինչեւ գործից տուն գար։ ― պատասխանեց հայրիկս։
:― Պահի՛րՈչինչ չհասկացա, չծախսեսբացի այն, ― ասաց հայրիկս։ :Պահեցի, չծախսեցի ոչ մի կոպեկ, ընթրիքի եւ կինոյի փողը հայրս էր տալիս։ որ հայրիկը նույն պահին ինչ֊որ բան որոշեց։
:Հունիսին, լավ եմ հիշում, ընդհանուր հաշվով ստացա երեք հարյուր տասնչորս ռուբլի, հուլիսին ուրիշ աշխատանքի տեղափոխվեցի։ Մերոնց ուղարկեցինք հանգստանալու։
:Հնարավոր չէրՀաջորդ օրը հայրիկս շուտ արթնացավ, որ ամեն օր չբացեի դարակըմիասին դուրս եկանք տնից, երեք֊չորս օրը մեկ հաշվում էի փողերս։ Չեմ կարող ասելչգիտեի, թե ինձ հաճույք էր պաճառում փող հաշվելը, բայց պահանջ էի զգում, որ ստուգեի՝ տեղո՞ւմ են փողերս, թե՝ ոչ։ ուր ենք գնում եւ երբ հարցրի՝ պատասխանեց․
:Ո՞վ պետք է տաներ։ :Օգոստոսի մեկին հիմնարկը վերջնահաշվարկ կատարեց― Կաշխատես, ազատվեցի աշխատանքից։ :Ես ունեի սեփական քրտինքով փող կստանաս եւ հեծանից գնելու համար վաստակած 720 ռուբլի գումար՝ սեղանի դարակում դրված, դարակը փակել էի, բանալին գրպանումս էր, եւ գնացքը ինձ ու հայրիկիս դեպի հանգստյան տուն էր տանում։ կգնես։
:Ամբողջ օգոստոս ամիսը հոգով տանջվում էի, համբերությունս այլեւս չէր բավականացնում, թե երբ է սկսվելու ուսումնական տարին, որ գնանք խանութ Զարմացա եւ գնենք նիկելապատ ղելով, լապտերիկով, պահոցով հեծանիվը։ :Բոլորը գիտեին, որ ես փող ունեի, որը վաստակել էի սեփական աշխատանքով, այն էլ՝ 720 ռուբլի եւ այս գումարով կառնեի հեծանիվը։ հարցրի հայրիկիս․
:Վերջապես վերադարձանք հանգստյան տնից― Դու ի՞նչ է, սկսվեցին դասերը, եւ ես նույն օրը պիտի վազեի խանութ՝ հեծանիվ գնելու։ :Դպրոցից վազելով տուն եկա, գցեցի պայուսակս, բացեցի դարակս, հաշվեցի գումարը, դրի գրպանս։ Արդեն ուզում էի գնալ հեծանից գնելու, երբ նկատեցի, որ իմ քույրիկ Քեթինոն իր շորերը, գուլպաները եւ կոշիկները արագ֊արագ դասավորու էր ճամպրուկի մեջ եւ կամաց, անձայն լաց լինում, արցունքներն իրար հետեւից թափվում էին․․․հեծանիցի փող չունե՞ս։
:Մոտեցա― Ունեմ, դեմքին նայեցի։ :Լացում էր, իսկապես լացում էր։ :― Ինչո՞ւ ես լացում, Քեթինո, պատասխանեց։ ― հարցրի ես եւ անմիջապես մտածեցիԴո՛ւ չունես, որ նրա լացի եւ ճամպրուկի հավաքելու մեջ անպայման կապ կարկաշխատես, գիշերը հայրիկը մայրիկին ինչ֊որ բան էր ասում։ կունենաս․․․
:― Այն տղան մի կիսամաշ տաբատից եւ ուսանողական տոմսից բացի ոչինչ չունիԱյսպես զրուցելով մոտեցանք այն հիմնարկին, վերջացնե՜նորտեղ ես, ոտքի կանգնեն հայրիկիս որոշմամբ, հեծանիվի փող պիտի աշխատեի։ Արտադրամասն անցանք եւ հետոապակեպատ պատշգամբով փակված մի սենյակ մտանք, ինչ կուզենշուրջբոլորը ժանգի հոտ էր, թող անեն, թեկուզ երեք անգամ պսակվեն։ երկաթի կտորներ եւ ինչ֊որ մասեր էին շարված այն մարդու սեղանին ում մոտ ինձ տարավ։
:Այն տղայի անունը Գիգլա էր― Բարեւ, երբեք չէի տեսել նրան կիսամաշ տաբատովՄիշո՛, ջրագնդակի խմբակ էր հաճախում։ քեզ համար բանվոր դասակարգ եմ բերել, ― ասաց հայրս։
:Վա՜խՎարպետ Միշոն վեր կացավ, այդ ինչպե՜ս էր խաղում։ :Ես շատ էի ուզումձեռքով բարեւեց, որ Գիգան թեւիցս բռնեց եւ Քեթինոն․․․կարգին զննեց ինձ, անգամ թափահարեց ուսերիցս բռնած։ Այնպես էր նայում, կարծես թե ինչ֊որ մեկի հետ մրցելու պիտի տաներ ինձ, կասկածում էր՝ կհաղթե՞մ, թե՝ ոչ։ Վարպետ Միշոն թխադեմ մարդ էր, ուժեղ, խալաթի գրպանից բավական հին կարկին էր երեւում։
:― Աչիկո, ցավդ տանեմ, եղբայրս, դու արդեն մեծ տղա ես եւ երեւի Երբ վերջացրեց ինձ կհասկանաս, ես տնից գնում եմ :Գիգայի մոտ, էլ չեմ կարող․․․, ― Քեթինոն լացեց, եւ ես էլ սկսեցի լացել, չնայած մինչեւ հիմա չեմ հասկանումզննելը, թե ի՞նչը չէր կարող Քեթինոն։ ասաց․
:Քեթինոն ճամպրուկը արագ վերցրեց― Գնա ամենավերջին արտադրամասը, ինձ համբուրեցայնտեղ Սերգեյ Միխայլովիչն է, սրբեց արցունքներըծեր մարդ է, տխուր ու սրտաճմլիկ նայեց այս ու այն կողմ եւ գնաց։:Ես հետեւից գնում էի եւ լացումփականագործ, սիրտս էլ չդիմացավ, իրեն հասա եւ հարցրի․:―Քեթինո, Գիգլան կիսամաշ տաբատից եւ ուսանողական տոմսից բացի ոչինչ չունի, ինչո՞վ պիտի ապրեք։ ասա թող այստեղ գա։
:Քեթինոն մտածեց Դուրս եկա, համարյա ոտքերի թաթերի վրա անցա առաջին արտադրամասը։ Ինձ թվում էր, բոլորն ինձ էին նայում եւ պատասխանեց․:― Մենք աղքատությունից չենք վախենումբոլորին խանգարում էի, բայց ո՞ւմ դարդն էր կտրել, ամեն մեկն իր գործով էր զբաղված։ Արտադրամասում աղմուկ էր, հաստոցները ճռճռում էին, թիթեղյա թերթերը շրմփալով ընկնում էին, սիրում ենք միմյանց։ ամեն ինչ պտտվում ու շարժվում էր։
:Ես հանեցի 720 ռուբլին Գտա ծեր փականագործին, միասին գնացինք վարպետ Միշոյի մոտ եւ Քեթինոյի վերնազգեստի գրպանը խցկեցի։ :―Ո՛չտասը րոպե հետո արդեն կապել էի հսկայական գոգնոցը, չեմ ուզումբրեզենտե ձեռնոցներ էի հագել եւ ջոկում էի թիթեղի կտորները։ Սերգեյ Միխայլովիչի տված ձեւաձողի վրա տեղավորում էի թիթեղի կտորը, Աչիկո, հետ վերցրուկավիճով եզրագծում եւ կողքի դնում։ Սա էր իմ աշխատանքը։ Ցերեկվա ժամը երկուսին արդեն տուն էի գնում, ― անհանգստացավ Քեթինոն ես դեռ անչափահաս էի եւ ինձ մեկնեց փողը։ իմ աշխատանքային օրը կարճ էր։
:― Չեմ վերցնիՀունիսի տասնիննին առաջին անգամ ես էլ իմ ազգանվան դիմաց աշխատավարձի ցուցակում ստորագրեցի եւ ստացա քսանինը ռուբլի, ձեզ պետք կգաափիս մեջ սեղմեցի, ― ասացի ես ձեռքս դրի գրպանս եւ մի քանի քայլ ետ քաշվեցի։ վազեցի հայրիկիս մոտ՝ աշխատանքի վայրը, թե չէ ոնց պիտի համբերեի մինչեւ գործից տուն գար։
:Քեթինոն նորից լացեց․․․ միայն թե այս անգամ հետն էլ ժպտում էր― Պահի՛ր, հետո գումարին նայեցչծախսես, դրեց գրպանըն ու ասաց․ :― Շնորհակալություն, Աչիկո, այս պարտքդ մենք երբեք չենք մոռանա, մենք անպայման քեզ համար հեծանից կգնենք։ ասաց հայրիկս։
:Քեթինոն գնաց։ :Երեկոյան հայրիկս այնպիսի իրարանցում սարքեցՊահեցի, որ մինչ այդ չծախսեցի ոչ մեր ընտանիքումմի կոպեկ, ոչ էլ հարեւանների տանը չէի տեսել։ ընթրիքի եւ կինոյի փողը հայրս էր տալիս։
:Ինչ խոսքՀունիսին, պարզվեցլավ եմ հիշում, 720 ռուբլու պատմությունն էրընդհանուր հաշվով ստացա երեք հարյուր տասնչորս ռուբլի, եւ ճիշտն ասած, ուզածի չափ դնգստեցին։ Քեթոյի եւ :Գիգլայի փոխարեն ես մի լավ ծեծ կերա։ հուլիսին ուրիշ աշխատանքի տեղափոխվեցի։
:Հայրիկս հայտարարեցՀնարավոր չէր, որ Քեթինոն մեր ընտանիքում այլեւս ոտք չի դնի․․․ մայրիկն էլ նույն կարծիքին էր։ ամեն օր չբացեի դարակը, երեք֊չորս օրը մեկ հաշվում էի փողերս։ Չեմ կարող ասել, թե ինձ հաճույք էր պաճառում փող հաշվելը, բայց պահանջ էի զգում, որ ստուգեի՝ տեղո՞ւմ են փողերս, թե՝ ոչ։
:Մոտավորապես երկու֊երեք ամիս անց մի հետաքրքիր, հաճելի բան լսեցի։ Ո՞վ պետք է տաներ։
:Հայրիկը ննջասենյակում մայրիկին ասաց․:― Մեր տղան լա՜վն է մեծանումՕգոստոսի մեկին հիմնարկը վերջնահաշվարկ կատարեց, ինչպե՜ս է տվել իր փողերը այն հիմար աղջկան։ Ես պետք է իր համար հեծանիվ գնեմ․․․ իսկ այն աղջկա ոտքը․․․ Տեսնել չեմ ուզում․․․ազատվեցի աշխատանքից։
:Գիգլան եւ Քեթինոն զույգ տղա ունեցանԵս ունեի սեփական քրտինքով հեծանից գնելու համար վաստակած 720 ռուբլի գումար՝ սեղանի դարակում դրված, հայրիկն դարակը փակել էի, բանալին գրպանումս էր նրանց զբոսանքի տանում, բարեկամների եւ բոլորի մոտ պարծենում գնացքը ինձ ու հայրիկիս դեպի հանգստյան տուն էր, թե գայլերի նման թոռներ ունի։ տանում։
:Ամբողջ օգոստոս ամիսը հոգով տանջվում էի, համբերությունս այլեւս չէր բավականացնում, թե երբ է սկսվելու ուսումնական տարին, որ գնանք խանութ եւ գնենք նիկելապատ ղելով, լապտերիկով, պահոցով հեծանիվը։ Բոլորը գիտեին, որ ես փող ունեի, որը վաստակել էի սեփական աշխատանքով, այն էլ՝ 720 ռուբլի եւ այս գումարով կառնեի հեծանիվը։ Վերջապես վերադարձանք հանգստյան տնից, սկսվեցին դասերը, եւ ես նույն օրը պիտի վազեի խանութ՝ հեծանիվ գնելու։ Դպրոցից վազելով տուն եկա, գցեցի պայուսակս, բացեցի դարակս, հաշվեցի գումարը, դրի գրպանս։ Արդեն ուզում էի գնալ հեծանից գնելու, երբ նկատեցի, որ իմ քույրիկ Քեթինոն իր շորերը, գուլպաները եւ կոշիկները արագ֊արագ դասավորու էր ճամպրուկի մեջ եւ կամաց, անձայն լաց լինում, արցունքներն իրար հետեւից թափվում էին․․․ Մոտեցա, դեմքին նայեցի։ Լացում էր, իսկապես լացում էր։ ― Ինչո՞ւ ես լացում, Քեթինո, ― հարցրի ես եւ անմիջապես մտածեցի, որ նրա լացի եւ ճամպրուկի հավաքելու մեջ անպայման կապ կար, գիշերը հայրիկը մայրիկին ինչ֊որ բան էր ասում։ ― Այն տղան մի կիսամաշ տաբատից եւ ուսանողական տոմսից բացի ոչինչ չունի, վերջացնե՜ն, ոտքի կանգնեն եւ հետո, ինչ կուզեն, թող անեն, թեկուզ երեք անգամ պսակվեն։ Այն տղայի անունը Գիգլա էր, երբեք չէի տեսել նրան կիսամաշ տաբատով, ջրագնդակի խմբակ էր հաճախում։ Վա՜խ, այդ ինչպե՜ս էր խաղում։ Ես շատ էի ուզում, որ Գիգան եւ Քեթինոն․․․ ― Աչիկո, ցավդ տանեմ, եղբայրս, դու արդեն մեծ տղա ես եւ երեւի ինձ կհասկանաս, ես տնից գնում եմ Գիգայի մոտ, էլ չեմ կարող․․․, ― Քեթինոն լացեց, եւ ես էլ սկսեցի լացել, չնայած մինչեւ հիմա չեմ հասկանում, թե ի՞նչը չէր կարող Քեթինոն։ Քեթինոն ճամպրուկը արագ վերցրեց, ինձ համբուրեց, սրբեց արցունքները, տխուր ու սրտաճմլիկ նայեց այս ու այն կողմ եւ գնաց։ Ես հետեւից գնում էի եւ լացում, սիրտս էլ չդիմացավ, իրեն հասա եւ հարցրի․―Քեթինո, Գիգլան կիսամաշ տաբատից եւ ուսանողական տոմսից բացի ոչինչ չունի, ինչո՞վ պիտի ապրեք։ Քեթինոն մտածեց եւ պատասխանեց․ ― Մենք աղքատությունից չենք վախենում, սիրում ենք միմյանց։ Ես հանեցի 720 ռուբլին եւ Քեթինոյի վերնազգեստի գրպանը խցկեցի։ ―Ո՛չ, չեմ ուզում, Աչիկո, հետ վերցրու, ― անհանգստացավ Քեթինոն եւ ինձ մեկնեց փողը։ ― Չեմ վերցնի, ձեզ պետք կգա, ― ասացի ես եւ մի քանի քայլ ետ քաշվեցի։ Քեթինոն նորից լացեց․․․ միայն թե այս անգամ հետն էլ ժպտում էր, հետո գումարին նայեց, դրեց գրպանըն ու ասաց․ ― Շնորհակալություն, Աչիկո, այս պարտքդ մենք երբեք չենք մոռանա, մենք անպայման քեզ համար հեծանից կգնենք։ Քեթինոն գնաց։ Երեկոյան հայրիկս այնպիսի իրարանցում սարքեց, որ մինչ այդ ոչ մեր ընտանիքում, ոչ էլ հարեւանների տանը չէի տեսել։ Ինչ խոսք, պարզվեց, 720 ռուբլու պատմությունն էր, եւ ճիշտն ասած, ուզածի չափ դնգստեցին։ Քեթոյի եւ Գիգլայի փոխարեն ես մի լավ ծեծ կերա։ Հայրիկս հայտարարեց, որ Քեթինոն մեր ընտանիքում այլեւս ոտք չի դնի․․․ մայրիկն էլ նույն կարծիքին էր։ Մոտավորապես երկու֊երեք ամիս անց մի հետաքրքիր, հաճելի բան լսեցի։ Հայրիկը ննջասենյակում մայրիկին ասաց․ ― Մեր տղան լա՜վն է մեծանում, ինչպե՜ս է տվել իր փողերը այն հիմար աղջկան։ Ես պետք է իր համար հեծանիվ գնեմ․․․ իսկ այն աղջկա ոտքը․․․ Տեսնել չեմ ուզում․․․ Գիգլան եւ Քեթինոն զույգ տղա ունեցան, հայրիկն էր նրանց զբոսանքի տանում, բարեկամների եւ բոլորի մոտ պարծենում էր, թե գայլերի նման թոռներ ունի։ Իսկ ինձ համար ոչ ոք հեծանիվ չգնեց։[[Կատեգորիա:Արձակ]]