Changes
Պետր։ Հեչ։ (Ձեռքերը խոթելով գրպանները, մոտենում է Տոնիին և, շշվշվացնելով, նայում է նրան։) Հապա, ցույց տուր։
Պետր։ Հը՜մ․․․ (Կատակով քաշում է Տոնիի մազերից։) Դե լավ, լավ։ Է՛խ, դու․․․ (Դանդաղ մոտենում է գրասեղանին, բացում ծխախոտի տուփերից մեկն ու ծխամորճ է լցնում իր համար։) Ինչպես երևում է, ավելի լավ զբաղմունք չե՞ս գտնում։ (Դուրս է քաշում սեղանի միջին դարակը։)
Պետր։ Ե՞ս։ Ոչնչով։ (Հանում է դարակից քրքրված մի գրքույկ ու սկսում թերթել։) Եթե կարելի է այդպես արտահայտվել, տենդագին ոչինչ չանելով։ Իմ ժամը դեռ չի եկել, Տոնի։ (Մոտենում է շախմատի սեղանիկին ու նստում նրա մոտ։) Հիմա տեսնենք այս խնդիրը, հայրիկը քիչ էր մնում լուծի, բայց այդպես էլ չհասցրեց․ փորձենք մենք․․․ (Շարում է մի քանի սպիտակ ու սև ֆիգուր և գրքույկով ստուգում դիրքը։)
Տոնի։ Իրժի մասին։
Տոնի։ Ի՜նչ ես ասում։ Ի՞նչ ոտանավոր․․․ Դեռ պատրաստ չի։
Պետր։ Ես միայն կնայեմ՝ ուղղագրական սխալներ չկա՞ն։ (Դանդաղ ուշադիր կարդում է բանաստեղծությունը։)
Կորնել։ Ա՜, պարզվում է դուք այստե՞ղ եք։ (Շրխկացնում է փակաղակը։) Հասկանում եք, ստիպված էի այս անիծյալ բանը մաս֊մաս անել, բայց դրա փոխարեն հիմա ոնց որ խաղալիք՝ բավականություն է միայն։ (Հրացանը դնում է հենակին։) Հարկավոր է փորձել, Պետր․․․ Ուրեմն ինչո՞վ եք զբաղված այստեղ, տղաներ։ (Հենակից վերցնում է մյուս հրացանը և փորձում փակաղակը։)
Պետր։ Տոնի, այստեղ քեզ մոտ մի քառյակում երկու վանկ ավել է։
Պետր։ Այն քառյակում, որն սկսվում է «Բայց ահա գալիս է չքնաղ անծանոթուհին» բառերով։
Պետր։ Ասա, խնդրեմ, ո՞վ է այդ չքնաղ անծանոթուհին։
Տոնի։ Չք, իսկապե՞ս։
Տոնի։ Այդ դեպքում դու ինքդ պիտի գլխի ընկնես, թե ով է այդ անծանոթուհին։
Պետր։ Ես պարզապես զարմանում եմ, որ դու այդպիսի կրքոտությամբ մահ ես կոչում։ Ախր դու դեռ բոլորովին երեխա ես։
Պետր։ Թերևս միայն՝ երբ գիտես ինչի համար ես մեռնում։ Այդպե՞ս է։
Տոնի։(համարյա լալով)։ Վե՛րջ տվեք։ Նորից պիտի կռվեք։
Կորնել։ Տոնի, իսկ քո բանաստեղծությունը չե՞ս ցույց տա ինձ։
Տոնի։ Նախ ուզում եմ հղկել ինչպես հարկն է։
Տոնի։ Դե ոչ, սա գրված է սովորական ոտանավորով։
Պետր։ Ներիր, չէի նկատում, որ մտածում եմ բարձրաձայն։ Այ թե հռետորական տաղանդը մարդուն ուր է հասցնում։
Տոնի։ Այդքան վա՞տ է։
Կորնել։ Պարզապես վրդովեցուցիչ է։ Պետր, այս մանչուկից բանաստեղծ դուրս կգա․․․ Այսպիսի հարգարժան սպայական ընտանիքում․․․ Ինչ ես կարծում, մի լավ տուր չտա՞լ սրան։
Տոնի։ Ուրեմն քո կարծիքով, արժե՞ որ շարունակեմ․․․
Պետր։ Դու գիտե՞ս, որ այսօր մեր Իրժին մտադիր է ռեկորդ սահմանել։
Պետր։ Տոնին։ Իրժին խնդրել է նրան ձեռքով երջանկություն մաղթել իրեն։
Տոնի։Ա՛յ֊ա՛յ֊ա՛յ, ես բոլորովին մոռացել էի։(Շտապով թափահարում է ձեռքը։)
Տոնի։ Այդ ի՞նչ ռեկորդ է։
Կորնել։ Ինչպե՞ս։
Կորնել։ Այդ չի լինի, Պետր։ Մեզ մնում է ևս մի քայլ։
Պետր։ Ահա՜․․․ Դա կոչվում է բռնության ուղի։ (Վեր է կենում։) Դե ինչ, լավ։ Այն ժամանակ մենք այլ կերպ կգործենք։
Կորնել։ Ախր սա միայն խաղ է, հանգստացիր, քնքուշ արարած։ Մենք պարզապես ուզում ենք մի քիչ սրամարտել, այնպես չէ՞, Պետր։
Կորնել։ (դնում է հեծելազորայինի սաղավարտը)։ Ես պատրաստ եմ։ (Իջեցնում է պատից երկու ճկասուսեր։) Հաճեցեք ընտրել, հարգելի հակառակորդ։
Տոնի։ (թաղվելով գրքի մեջ ու մատներով փակելով ականջները)։ Չեմ ուզում։
Կորնել։ Վիրավորված եմ, բայց շարունակում եմ մարտը։ Մինչև վերջին շունչս։ Ալա՛։
Պետր։ Հիմա, Տոնի, հիմա։ Զինվորը գրոհի է գնում։ Ա֊ա՜։ Հին աշխարհը կործանվում է։
Կորնել։ Finito: <ref>Վերջացած է (իտալ․)։</ref> Պետր, այս հարվածը ճիշտ սրտիդ է ուղղված։ (Իջեցնում է ճկասուսերը։)
Պետր։ Ես սպանված եմ, սակայն հազարավոր սև զինվորներ կկանգնեն իմ տեղում։ Ուռա՛, ընկերներ․․․
Մայր։ Թողեք։ Ես ձեր կարգի բերելը գիտեմ։ Միայն հոգս է։
Պետր։ (նույնպես չորեքթաթ հրում է նրան)։ Չէ, դու բաց թող։
Ես հիմա քեզ ծնկի կբերեմ։
Պետր։ Հիմա կտեսնես։ (Գլորվում են ամբողջ սենյակով մեկ։)
Մայր։ Դե հերիք եղավ։ Դուք մի օր այստեղ իսկապես ամեն ինչ ջարդուփշուր կանեք։ Գոնե հասակներիցդ ամաչեք․․․ Ի՞նչ կմտածի ձեր մասին Տոնին։
Տոնի։ Չեմ ուզում։
Տոնի։ Պետրը չուզեց գնալ դե հինգ։
Պետր։ Ճիշտ չի, մայրիկ։ Խնդիրը թույլ էր տալիս երկու լուծում։
Պետր։ Իսկ ինչո՞ւ ոչ այլ կերպ։ Թերևս, մեր օրերում, հայրիկը նույնպես խաղար այնպես, ինչպես ես եմ խաղում։
Մայր։ Ավելի քիչ, քան դուք կարծում եք։ Դե, գնացեք, գնացեք, թոկից փախածներ։
Մայրիկ։ Դուք չգիտեք՝ ո՞ւր է Իրժին։
Հայր։ (դանդաղ դուրս է գալիս մութ անկյունից․ նա հագել է նույն համազգեստը, ինչ որ դիմանկարում)։ Ես նրանց բոլորովին էլ չեմ ձգում այստեղ, թանկագինս։ Այդ նրանք իրենք են գալիս։ Հասկանում ես, նրանք մանկությունից ավելի լավ խաղալիքներ չեն տեսել, քան այս անպետք բաները․․․ Այնպես որ դա հասկանալի է։
Հայր։ Ինչ արած։ Մանկական հիշողություններ։ Դե դու վաղուց կարող էիր դուրս նետել այս ամբողջ հնոտին։ Ո՞ւմ է հարկավոր սա։
Մայր։ Ի՜նչ ես ասում։ Դո՜ւրս նետել։ Ախր սա իմ հիշողությունն է քո մասին։ Ոչ, ոչ, Ռիխարդ, ես ունեմ այս իրերի իրավունքը, պահում եմ ինքս ինձ համար։ Սրանք դու ես։ (Նստում է բազկաթոռին։) Բայց, գիտես, ամեն անգամ, երբ երեխաները գալիս են այստեղ, նրանցից հետո ինչ֊որ բան է մնում օդի մեջ․․․ Ինչ֊որ բան, ասես դու ինքդ եղել ես այստեղ։ Դու ինքդ։
Մայր։ Ծխախոտի ու կյանքի։ Չես կարող պատկերացնել, թե այսպիսի րոպեներին ինչ է կատարվում ինձ հետ։ Պետք է միայն աչքերս փակեմ, և սարսափելի սուր կերպով զգում եմ՝ Ռիխարդը եղել է այստեղ․․․ Ռիխարդը․․․ Ռիխարդը․․․ Դու այստեղ լցնում ես ամեն ինչ, այստեղ կարելի է շնչել քեզանով։ Ոչ, մի՛ ասա, այդ հնոտին այստեղ գործ չունի։ Այդ դու ես, դու․․․ Իսկ երեխաներին դու այնուամենայնիվ փչացնում ես, Ռիխարդ։
Մայր։ Ռի՜խարդ․․․
Մայր։ (փակ աչքերով)։ Ես սպասում էի քեզ, թանկագինս․․․ Ծնեցի քեզ համար հինգերորդ տղան․․․ Նա շատ թույլ է, Ռիխարդ։ Չեմ հասկանում, թե ինչո՞ւ է այդպես փխրուն։ Երևի, այն պատճառով, որ ես այդքան շատ եմ լաց եղել քեզ համար․․․
Հայր։ Ոչինչ, կկազդուրվի։ Այ կտեսնես, կտրիճ ու հերոս տղա կդառնա։
Հայր։ Բայց ի՞նչ կարող էի անել, թանկագինս, երբ այդ հիմար գնդապետն ասաց, որ ես վախենում եմ․․․ Ես ստիպված էի գնալ․․․ Եվ նա այդ խոսքը ասաց․․․ մյուս սպաների ներկայությամբ։ «Մայոր, դուք կարծես վախենո՞ւմ եք»։ Մանկիկս, չգիտեմ, եթե դու ներկա լինեիր, ինչ կասեիր։
Հայր։ Այ, տեսնո՞ւմ ես, թանկագինս, ուրեմն, դու էլ նույնը կզգայիր։
Պարտեզից լսվում է երկու կրակոց։
Մայր։ Ոչինչ։ Տղաները կրակում են նշանին։ Կորնելը և Պետրը։
Մայր։ Իսկ Պետրն ասաց, որ կա և ուրիշ լուծում։ Այդ երկուսը շարունակ կռվում են։
Դռնից բոլորովին անաղմուկ ներս է մտնում Իրժին օդաչուի կոմբինեզոնով։
Իրժի։ Բարի երեկո, մայրիկ։ Բարև հայրիկ։ Ողջույն Օնդրա։
Օնդրա։ Բարև։
Հայր։ Ճիշտ է։ Իսկ այս կոստյումը քեզ շատ է սազում։
Իրժի։ Տեսնում եմ, մայրիկ։ Ինչո՞ւ չպիտի տեսնեմ։
Իրժի։ Այո, մայրիկ։ Դա այդպես է կոչվում․․․
Օնդրա։ Կամաց, կամաց, մայրիկ։ Հանգստացիր։
Հայր։ Հոգյակս, դու պետք է արիաբար կրես այդ կորուստը։ Դու հո տեսնում ես, որ նա զոհվել է հերոսի նման։ Դա եղել է գեղեցիկ մահ։
Իրժի։ Բայց ախր ոչ ոք մեղավոր չէ, մայրիկ։ Դե, իսկ շարժիչը ամոթով թողեց։ Ես, իսկապես, ինքս էլ չգիտեմ, թե այդ ինչպես եղավ։
Օնդրա։ Ձեռք մի տուր։ Թող արտասվի, հանգստանա։ (Կանգնում է մոր կողքին։)
Իրժի։ Ուզում էի բարձրության ռեկորդ սահմանել, հայրիկ։ Բեռով։ Մեկ և կես տոննա։
Հայր։ Բայց այդ բանն արված է՝ ահա թե որն է ամենագլխավորը։ Իսկ ո՛ւմ մտքով կանցներ։ Միշտ այնպիսի չարաճճին էիր․․․ Դե, շնորհավորում եմ քեզ, տղաս։
Օնդրա։ Հանգստացիր, մայրիկ։
Դռան թակոց
Սենյակում համարյա լիակատար խավար է։
Մայր։ Իմ Ի՜րժին։ Այնպես բարեկազմ, գեղեցիկ տղա էր։ Հանուն ինչի՞․․․ հանուն ինչի՞․․․
Դռան թակոց։
Թակոց։
