Ragnarök
հեղինակ՝ Խորխե Լուիս Բորխես |
Երազներում (գրում է Կոլրիջը) պատկերները վերարթնացնում են մեր ապրումները և ոչ թե առաջ բերում դրանք, ինչպես սովորաբար կարծում են. այդպես, մենք ոչ թե երազում սֆինքս տեսնելուց ենք սարսափ զգում, այլ սֆինքս ենք տեսնում՝ մեր զգացած սարսափը բացատրելու համար: Եթե դա ճիշտ է, ապա ես ինչպես կարող եմ ի զորու լինել սովորական վերապատմությամբ իմ այս գիշեր տեսածս երազի սարսափը, արտառոցությունը, սպառնալիքը, խուճապն ու խնդությունն հաղորդելու: Բայց, այնուամենայնիվ, փորելու եմ վերապատմել. գուցե այն հանգամանքը, որ երազս մեն մի տեսարանից էր բաղկացած, բացառի կամ նվազեցնի հիմնական դժվարությունը:
Գործողության վայրը փիլիսոփայության ու գրականության ֆակուլտետն էր, ժամանակը՝ երեկոյան ինչ-որ ժամ: Ամեն ինչ (ինչպես սովորաբար պատահում է երազներում) մի քիչ այլ կերպ էր. պատկերը փոքր-ինչ մեծացված և այդ պատճառով տարօրինակ էր: Վարչակազմ էինք ընտրում. ես զրուցում էի Պեդրո Էնրիկես Ուրենիայի հետ (նա իրականում տարիներ առաջ է մահացել): Հանկարծ մեզ խլացրին ցույցի կամ կառնավալային ինչ-որ հանդիսության գոռում-գոչյունները: Բախոյի կողմից մարդկային և անասնական ճիչեր էին հասնում մեզ: Ինչ-որ մեկը գոռաց. «Գալիս են», և ապա՝ «Աստվածները, Աստվածները»: Չորս թե հինգ հոգի առանձնացան ամբոխից և բարձրացան դահլիճի բեմահարթակի վրա: Բոլորս արցունքոտ աչքերով ծափահարում էինք. դարավոր աքսորից հետո Աստվածները վերադառնում էին: Բեմահարթակի վրա խոշորացած, գլուխները դեպի ետ, կրծքերը դուրս ցցած Աստվածներն ամբարտավանորեն ընդունեցին մեր երկրպագումը: Մեկի ձեռքին մի ճյուղ կար, որն անկասկած համապատասխանում էր երազների բուսական աշխարհի պարզմիտ երևակայությանը, մի ուրիշը բարձրացրել էր ձեռքը, որը ոչ թե ձեռք էր, այլ ճիրան: Յանուսի դեմքերից մեկը կասկածամտորեն էր նայում Տոտի կեռ կտուցին: Գուցե մեր ծափահարություններից ոգևորված՝ նրանցից մեկը, արդեն չեմ կարող հիշել, թե որը, հաղթական մի կռինչ արձակեց, որ անտանելիորեն սուր էր, ոչ այն է կոկորդի ողողում կամ սուլոց հիշեցնող ձայնով: Այդ պահից սկսած՝ ամեն ինչ փոխվեց:
Ամեն ինչ սկսվեց (գուցե և չափազանցված) այն կասկածից, թե Աստվածները խոսել չգիտեն: Դարավոր վայրի կյանքն ու փախստականի վիճակի դաժանությունները ամլացրել էին նրանց մեջ մարդկայինը, Իսլամի լուսինն ու Հռոմի խաչն անզիջում էին եղել այդ խեղճ վտարանդիների նկատմամբ: Խոնարհված գլուխները, դեղին ատամները, խառնածինների կամ չինացիների սակավամազ բեղերն ու վար կախված անասնական շրթունքները փաստում էին օլիմպիական ցեղի այլասերվածությունը: Նրանց հանդերձանքը պատշաճ չէր անգամ աղքատներին, այլ Բախոյի խաղատների և պոռնկանոցների մալեվոական պճնությանն էր համապատասխանում: Լամբակը մեխակ էր արյունում. մարմնին կպած պիջակի տակ գուշակվում էր դաշույնի դաստապանի գոյությունը: Եվ հանկարծ զգացինք, որ դա նրանց վերջին խաղաքարտն է, որ նրանք, դարանակալ, փորձառու գազանների պես խորամանկ, կույր ու դաժան էին, և որ եթե մենք վախենայինք կամ կարեկցեինք նրանց, նրանք ոչնչացնելու էին մեզ:
Հանեցինք ծանր ատրճանակները (հանկարծ ատրճանակներ հայտնվեցին երազի մեջ) և հաճույքով սպանեցինք Աստվածներին:
