Changes

Այլ Աւետարան Փրկչին մերոյ լրումն է ամենայնի երկոցունցն, յաղագս որոյ հրամայէ՝ ասացաւ յառաջնոցն այս ինչ, բայց ես ասեմ ձեզ զայս ինչ Զի որպէս 0րէնքն Oրէնքն եւ Աւետարանն հրամայել են, մարդիք մոռացեալ զբնաւորական օրէնսն կատարել են, սակայն զիշխանական կամսն ոչ բառնան, ասելով առաջնոցն՝ սիրեսցես զընկեր քո իբրեւ զանձն քո, զի բնաւորական է գիտելով զանձն քո ի սէր։ Եւ երկրորդն, մանաւանդ թէ առաջինն, ի կամս ապաստան առնէ զաշխատութիւնն եւ զայլ եւս ուղղութիւն, որովք հաստատի ի մեզ լինել իրաւամբք առ ամենեսեան վարիլ, յաղագս որոյ ոչ Աւետարանն ի սկզբանն գրով աւանդեցաւ։

Հինգերորդ՝ զի ոչ նման է իրք դատաստանին 0րինացOրինաց, կամ Մարգարէից, կամ Աւետարանին անշարժութեան, այլ զի միշտ ըստ ազգի եւ աշխարհաց փոփոխին հարկաւորաբար՝ իրաւացոյց թողուլ հմտագունից փորձել ըստ պատահմանն։

Երրորդ՝ զի ի հեղգութենէ անվարժք եղեալք 0րինացOրինաց, եւ Մարգարէից, եւ Աւետարանին, յորոց զօրութենէ անկարացաք ընտրել զիրս դատաստանի,

Չորրորդ՝ զի նուազեաց հմտութիւն ի մէնջ փորձել ըստ ժամանակի, եւ ազգի, եւ աշխարհաց զփոփոխելն ըստ պատահման, եւ ոչ նման 0րինացOրինաց, եւ Մարգարէից, եւ Աւետարանին մնալ անշարժ։

=== ԳԼՈՒԽ Գ ՆՇԱՆԱԿ Զ0ՐՈՒԹԵԱՆ ԶOՐՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀԱՆԴԵՐՁ ԱՂԵՐՍԱԲԱՆՈՒԹԵԱՄԲ ԱՌ ՏԷՐ ՍՏԵՓԱՆՆՈՍ ԱՂՈՒԱՆԻՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՆ ===

Այլ եթէ ու՞մ աւանդելի է։ Եւ քանզի ըստ 0րինացն Oրինացն յատուկք էին դատաւորքն, եւ ըստ պատահման եղեն թագաւորք, եւ մարգարէք, եւ քահանայք, որպէս ասացաւ յառաջագոյն։ Այլ քանզի առ մեզ ապականեալ է այսպիսի կարգ, աւանդելի է զիրս դատաստանի ի ձեռս եպիսկոպոսաց է յանձին հոգք եկեղեցոյ եւ աշխարհաց, եւ յետ եպիսկոպոսաց եղիցի իշխանաց՝ ըստ պատահման, եւ գլխաւորաց ժողովրդեան, այլ եւ՝ քահանայից իմաստնոց եւ վարդապետաց, սակայն աւանդապահ այսմ իրի եպիսկոպոսք եղիցին։ Բայց եւ ոչ եպիսկոպոսք տգէտք եւ արծաթասէրք, այլ գիտունք եւ ճշմարիտք ըստ օրինացն եւ պատուիրանացն Յիսուսի վարժեալք։ Եւ եթէ պատահի եպիսկոպոս տխմար այսմ իրի, վարդապետօք, եւ քահանայիւք, եւ աշխարհականօք վարեսցին եւ այսոքիկ իմաստունք լիցին ուսման աստուածայնոյ, եւ անբամբաս մնասցէ ի հերձւածողաց ամենեւին։

=== ԳԼՈՒԽ Ը ՅԱՂԱԳՍ ԵՐԴՄԱՆ, ԹԷ Ո՞ՐՊԷՍ ԼԻՑԻ ԵՒ ՈՐՈ՞Ց, ՈՉ 0ՐԻՆԱԴՐԵԼՈՎ OՐԻՆԱԴՐԵԼՈՎ ===

==ՍԿԻԶԲՆ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ Ի ԿԱՄՍ Հ0Ր ՀOՐ ԵՒ ՈՐԴՈՅՆ ՈՐ Ա ՅԻՍՈՒՍԻ ՔՐԻՍՏՈՍԻ, Զ0ՐՈՒԹԵԱՄԲՀՈԳՈՅՆ ԶOՐՈՒԹԵԱՄԲ ՀՈԳՈՅՆ ՍՐԲՈՅ==

Եւ եթէ մահուամբ բարձցին թագաւորք եւ որդիք նոցա, եւ որդիք լիցին որդոյն եւ դստեր որդիք, որդիք որդոյն ժառանգեսցեն զաթոռն եւ ոչ որդի դստերն, եւ որքան յորդոցն իցէ ի ծննդոց, դստերն մի՛ առցէ, ապա թէ առցէ՝ յօտարս համարեսցի։ Զի այդպէս մեծն արքայ Աբգարիոս կարգեաց զտուն թագաւորութեանն Պարսից։ Եւ նահապետն Նոյ ընդ որդիսն եւ ընդ դստերն ետ մասն վիճակի զկողմն հարաւոյ, ըստ որում եւ կանայք թագաւորեն կողմանցն, զոր եւ Սողոմոն էած երբեմն զդշխոյն հարաւոյ, զոր եւ Տէրն իսկ վկայէ յԱւետարանի անդ։ Սակայն զանդրանիկն իսկ պատուէ ընտիր վիճակաւ, զոր եւ 0րէնքն Oրէնքն կրկին հրամայէ տալ։ Ի դէպ է, թէ եւ դստերն իբր զկէս եղբօր տայ վիճակ, սակայն թագաւոր է իբր նախնի եղեալ։Իսկ եթէ ուստր չիցէ, եւ դուստր իցէ, տացէ զթագ իւր դստերն։ Եւ ունիմք հաստատուն վկայ զ0րէնսնզOրէնսն. եթէ ոք մեռանիցի, ասէ, եւ դուստր իցէ նմա եւ ոչ ուստր, զժառանգութիւն իւր նմա տացէ։ Եւ առեալ այր՝ զթագ իւր նմա տացէ՝ իշխան է դուստրն, բայց զկնի մահուան նորա իբրեւ յօտարս համարեսցի ծնունդք նորա։ Ապա թէ ոք ասիցէ՝ զիա՞րդ ոչ ըստ օրինաց կողմանցն հարաւոյ իշխան լիցի ինքն թագաւորել, այլ առնն տալ, գիտասցէ, զի անդ սովորութիւնն զայնոսիկ յառաջէ, այլ ըստ գրոց դատաստանի զայդպիսիդ հաստատուն կարծեմ։

Իսկ եթէ քրիստոնեայ զքրիստոնեայ սպանանէ կամաւ, զգինն յարենտէրքն տան եւ արքայի տուգանքն ըստ կարողութեան առցեն։ Եւ թէպէտ ըստ 0րինացն Oրինացն մահու արժան է, այլ զձեռն հատեալ՝ ապաշխարութեան հասցէ. ապա թէ աղքատ է, վաճառեսցի իւրովքն յազգս իւր եւ հատուսցէ։ Ապա թէ ակամայ՝ զկէս գնոյն առցեն եւ տան յարենտէրքն, եւ արքային՝ ըստ կարոյն տուգանք, բայց զձեռն մի՛ հատցեն։ Զայդոսիկ թագաւորն դատիցի եւ զայլ եւս դատաստանսն ի դատաւորսն թողցէ, եւ զծածուկ մեղսն զամենայն՝ յառաջնորդսն։

Իսկ եթէ չիցէ արքայ ընդ զօրսն, այլ իշխանք միայն՝ զօրօք իւրեանց, նոյնպէս ոսկին արքային լիցի, եւ գերին եւ աւարն՝ տասանորդս արքայի, իսկ յեկեղեցի՝ ի յիսնէն մինն ըստ 0րինացն։Oրինացն։

 ===ԳԼՈՒԽ ԴՎԱՍՆ ՎԱՐԴԱՊԵՏԱՑ=== Եւ վարդապետք եղիցին ըստ իրաւանց նախակրթեալք Հին եւ Նոր կատակարանաց եւ կանոնական հրամանաց։ Յերկուց եւ յերից վարդապետաց կոչեսցին ի պատիւ հրամանի, թէ եւ պատահի միոյ վարդապետի աշակերտիլ։ եւ թէ զկամս եպիսկոպոսի եւ կամ առ առաւել զհայրապետի ընդ իւրեանս ունիցին, նաեւ զիշխանի, բարիոք եւս գործիցեն, ապա թէ ոչ՝ ըստ 0րինացն Oրինացն յերկուց եւ յերից վկայից հաստատեսցի։ Իսկ ի միոջէ զկարգեալսն եւ զանձամբ եկեալսն լռեցուսցեն։ Այլ ըստ օրինացն զկարգեալսն պատուել, իբրու զի երկրորդ է ըստ մարգարէական շնորհին, զի աշխատութեամբ առաքելոցն հաղորդի եւ շնորհօք՝ մարգարէիցն, ուստի եւ բանիւ ընտրեալ կոչի։

 ===ԳԼՈՒԽ ԵՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԶՎԱՍՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ ԱՆԿԱՐՈՂԱՑ։ ԱՅՐԻԿՆ ԵԹԷ ԶԿԻՆՆ ԻՒՐ ՉԿԱՐԷ ՅԱՆՁՆԷ ՀԱՆԵԼ, ԱՅՍ Է ԴԱՏԱՍՏԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԷՎԱՍՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ ԶԱՆԱԶԱՆ ՊԱՏԱՀԱՐԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԸՎԱՍՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ ԳԵՐԵԼՈՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԹՎԱՍՆ ԱՏԵԼՈՒԹԵԱՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺՎԱՍՆ ՇՆԱՑՈՂԱՑ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԱՎԱՍՆ ԱՄԼՈՑ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԲՎԱՍՆ ՈՐՈ՞Յ ՊԱՏՃԱՌԻ ԵԼԱՆԷ ԿԻՆՆ ՅԱՌՆԷՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԳՎԱՍՆ ԱՏԵԼՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏՃԱՌԱՒ ԶՄԻՄԵԱՆՍ ԹՈՂՈՒԼ ԱՅՐ ԵՒ ԿԻՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԴՎԱՍՆ ԵԹԷ ՎԱՃԱՌԱԿԱՆՈՒԹԵԱՄԲ ԵՒ ԿԱՄ ԱՅԼ ՃԱՆԱՊԱՐՀՈՐԴ ԻՑԷ ԱՅՐՆ ԵՒ ՅԱՄԵՆԱՅ, ԵՒ ԿԻՆՆ ԱՅԼ ԱՅՐ ԱՌՆՈՒ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԵՎԱՍՆ ԹԷ ԿՌՈՒԻ ԱՅՐ ԸՆԴ ԿԻՆՆ ԵՒ ՎՆԱՍԵՍՑԷ ԶՆԱ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԺԶՎԱՍՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ, ՈՐՔ ՅԻՄԱՐՈՒԹԵԱՄԲ ԹՈՂՈՒՆ ԶՄԻՄԵԱՆՍ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԺԷՎԱՍՆ ԱՐԱՆՑ ԵՒ ԿԱՆԱՆՑ ՈՒՐԱՅՈՂԱՑ===

 ===ԳԼՈՒԽ ԺԸՎԱՍՆ ԹԷ ԱՅՐՆ ԵՒ ԿԻՆՆ ԿՌՈՒԻՆ ՀԵՏ ԻՐԵՐԱՑ ԵՒ ՈՒՐԱՆԱՆ ԶՔՐԻՍՏՈՍ ԵՒ ԶՀԱՒԱՏՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԺԹՎԱՍՆ ԱՌՆ ԵՒ ԿՆՈՋ, ՈՐ ԶԻՐԱՐ ՍՊԱՆԱՆԵՆ===

 === ԳԼՈՒԽ ԻՎԱՍՆ ՅԱՆՑԱՒՈՐ ԻՇԽԱՆԱՑ ԱՌ ԹԱԳԱՒՈՐՍ ԵՒ ԱՅԼՈՑ՝ ԱՌ ՆՈՍԱ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԻԱՎԱՍՆ ՇԻՆԱԿԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԻԲՎԱՍՆ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՄԱՆԿԱՆՑ===

 ===ԳԼՈՒԽ ԻԳՎԱՍՆ ՄԱՆԿԱՆՑ, ԹԷ Ի ԽԱՂՍ ՎՆԱՍԵՆ ԶԻՐԱՐ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԻԴՎԱՍՆ ՄԱՆԿԱՆՑ, ԹԷ Ի ՋՈՒՐՍ ԽԵՂԴԵՆ ԶԻՐԱՐՍ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ԻԵՎԱՍՆ ՄԱՆԿԱՆՑ, ՈՐ Ի ԳՐԱՒՍ ՍՊԱՆԱՆԵՆ ԶԻՐԱՐՍ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԻԶՎԱՍՆ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴԱՑ, ԹԷ ՎԱՅՐԱՊԱՐ ԳՐԱՒ ԴՆԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԻԷՎԱՍՆ ԳԻՆԱՐԲՈՒԱՑ ԵՒ ՆՈՑԻՆ ՎՆԱՍՈՒՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԻԸՎԱՍՆ ՇՆԱՑՈՂԱՑ ԵՒ ԱՅԼՈՑ ՉԱՐԱԳՈՐԾԱՑ=== Յորժամ շնայ ոք ընդ կին, որ այր ունի, եթէ կամաւ կնոջն է եւ եթէ լրբութեամբ առն, ըստ 0րինացն Oրինացն մահու արժանի է։ Եւ այլք ի դատաւորաց զայսպիսեաց զձեռն եւ զծածուկ մարմինն կտրեն, եւ կարգ արուագիտացն եւ անասնապղծացն է. եթէ ի դատաստան գայ՝ տուգանքօք փրկեսցին եւ մի խրատիւ։

 === ԳԼՈՒԽ ԻԹՎԱՍՆ ԿՈՒՍՈՒՑ, ՈՐ ՉԻՑԵՆ Խ0ՍԵԱԼԽOՍԵԱԼ === 

Այդ ըստ 0րինացն Oրինացն է, զնոյն եւ մեզ լիցի՝ անբաժանելի առնուլ զնա, ապա թէ ոչ կամեսցի՝ ըստ արժանեացն եւ տուժն լիցի։ === ԳԼՈՒԽ ԼՎԱՍՆ ՈՐՔ ԶԿԱՆԱՅՍ ԲԱՄԲԱՍԻՑԵՆ ՍՈՒՏ, ԹԷ ՉԳՏԱՒ ԿՈՅՍ=== Եթէ ոք առնուցու կին եւ ատիցէ զնա եւ ստութեամբ բամբասիցէ, թէ կոյս չէ աղջիկն, քննեսցեն ի ձեռն կանանց՝ եթէ ստի այրն, խրատեսցեն զայն գանիւ եւ տուգանեն հարիւր դրամ արծաթ՝ ըստ 0րինացնOրինացն. զնոյն եւ մեք միաբան այնմ, եւ նմին եղիցի կինն, եւ մի՛ արձակիցէ։ Ապա թէ ճշմարիտ իցէ այրն, աղջիկն մահու արժան է ըստ 0րինացնOրինացն, եւ մեք տամք այնպիսոյն՝ արձակիլ ի նմանէ առնն, եւ թէ կամք իցեն՝ բնակիցեն, զի բազում ինչ վրիպանօք գործի կուսից, եւ զի ոչ ի տան առն եղեւ անարգութիւնն։ Եւ այրն, թէ արձակէ՝ ամուսնասցի այլ կնոջ, եւ կինն այր առցէ, զի ոչ ընդ օրինօք առնն էր, երբ շնացաւ. եւ եթէ ոչ կամեսցի առնուլ վասն իւր սուտ բամբասանացն, տուգանք դիցեն ի վիրայ նորա, որպէս եւ գրեալ է ի գիրս, որ վասն արանց եւ կանանց։ === ԳԼՈՒԽ ԼԱՎԱՍՆ ԳԱՒԱՌԱՑ ԵՒ ԳԵՂԻՑ ԵՒ ՆՈՑՈՒՆՑ ԻՐԱՑՆ===

 === ԳԼՈՒԽ ԼԲՎԱՍՆ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ ԳԻՒՏԻՑ ԳԱՆՁԻ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԼԳՎԱՍՆ ՈՐՔ ԿՌՈՒԻՆ ԵՒ ԶԻՐԵՐԱՑ ՄՈՒՐՈՒՔ ՓԵՏԵՆ===

 === ԳԼՈՒԽ ԼԴՎԱՍՆ ՀՈՐՈՅ ՍԵՐՄԱՆՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԼԵՎԱՍՆ ՎՆԱՍԵԼՈՅ ՇԻՆԱԿԱՆԱՑ Ի ՏԵՐԱՆՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԼԶՎԱՍՆ ՈՐՔ ՍՈՒՏ ՔԱՀԱՆԱՅՔ ԼԻՆԻՆ ԵՒ ԿԱՄ ՔԱՀԱՆԱՅՔ ԱՆԻՐԱՒ ԳՈՐԾ ԳՈՐԾԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԼԷՎԱՍՆ ՈՐՔ ԶՔԱՀԱՆԱՅՍ ԱՆԱՐԳԵՆ=== 

=== ԳԼՈՒԽ ԼԸՎԱՍՆ ԴԱՏԱՒՈՐԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԼԹՎԱՍՆ ԸՆՉԻՑ ԵԿԵՂԵՑՈՑ ԵՒ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԽՎԱՍՆ ԻՇԽԵԼՈՅ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻՆ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԻՐԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԽԱՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ԵՒ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ, ՈՐ ԶՊԷՏՍ ԺԱՌԱՆԳԱՒՈՐԱՑ ՈՉ ՏԱՑԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԽԲՎԱՍՆ ԺԱՌԱՆԳԱՒՈՐԱՑ Ի ԿՌՈՒԻ ՀԱՐԿԱՆՈՂԱՑ=== 

Եւ այս կանոնական հրաման ըստ 0րինացն Oրինացն է. զի թէ ոչ մեռցի, այլ ի մահիճս դնիցի եւ յառնիցէ եւ շրջեսցի, անպարտ լիցի, որ եհարն։ Սահման եդ, զի թէ զկնի այնր մեռցի. նոյն եւ այս է ի միոջէ հարուածոյ։ Ապա թէ ոչ մեռցի ի միոջէ հարուածոյ, ոչ լուծցի, այլ դատաստան լիցի յուղղութիւն եւ յապաշխարութիւն, եթէ ժառանգաւոր է եւ եթէ աշխարհական։ === ԳԼՈՒԽ ԽԳՎԱՍՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ՁԵՌՆԱԴՐԵԼՈՑ=== 

=== ԳԼՈՒԽ ԽԴՎԱՍՆ ԳՈՂՈՑ ԵԿԵՂԵՑՈՅ===

 === ԳԼՈՒԽ ԽԵՎԱՍՆ ԱՄԲԱՍՏԱՆԵԱԼ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԽԶՎԱՍՆ ՎԿԱՅԻՑ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ===

 === ԳԼՈՒԽ ԽԷՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ՉՁԵՌՆԱԴՐԵԼ ԶՈՔ ՅԻՒՐՈՑՆ ԱՌԱՆՑ ԿԱՄԱՑ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԽԸՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻ, ՈՐ ԱՐԿԱՆԷ ԶԱՆՁՆ ԻՒՐ ՅԵՐԿՐԱՒՈՐ ՀՈԳՍ===

 === ԳԼՈՒԽ ԽԹՎԱՍՆ ԶԾԱՌԱՅՍ ԵՐԷՑ 0ՐՀՆԵԼ OՐՀՆԵԼ ԿԱՄ ՍԱՐԿԱՒԱԳ===

 === ԳԼՈՒԽ ԾՎԱՍՆ ԱՆԱՐԳՈՂԱՑ ԶԹԱԳԱՒՈՐՍ ԵՒ ԶԻՇԽԱՆՍ===

 === ԳԼՈՒԽ ԾԱՎՆԱՍՆ ՈՐ ՏՂԱՅ ԿՈՐՈՒՍԱՆԵՆ ԿԱՆԱՅՔ===

Եւ զի ըստ 0րինացն Oրինացն ակամայիցն եւ ոչ կամաւորացն ապաստանի եղեւ ի քաղաքսն ապրել, եւ զի ըստ 0րինացն Oրինացն յաղագս հաւատացեալ Հրէիցն վարի, ուստի եւ յետոյ եւ այդմ տուաւ ապաշխարութիւն։ Եւ այդոցիկ կամաւոր խոստովանողացն՝ ապաշխարութիւն, իսկ անզեղջիցն՝ արեան դատաստան։ === ԳԼՈՒԽ ԾԲՎԱՍՆ ԳՈՂՈՑ ԵՒ ԱՍՊՆՋԱԿԱՆԱՑ ՆՈՑԱ===

Եւ զայս յաղագս մարդագողաց եւ աւազակաց ասէ եւ ըստ 0րինացն Oրինացն հրամայէ ի մահ դատապարտել, նաեւ՝ զկամակից հացտուն. եւ ըստ եկեղեցոյ օրինաց եւս կարգէ։

 === ԳԼՈՒԽ ԾԳՎԱՍՆ ՈՐ ԱՌՈՒԳՆԱՅՔ ԱՌՆԵՆ===

 === ԳԼՈՒԽ ԾԴՎԱՍՆ ԾԱՌԱՅԻՑ ԱԶԱՏԵԼ ԸՍՏ ԱՒՐԻՆԱՑՆ=== Եթէ պատահի քրիստոնէի գնել ծառայ քրիստոնեայ, ըստ 0րինացն՝ Oրինացն՝ վեց ամ ծառայել եւ յեւթն ամին ելանել։ Եղիցի մեզ՝ յորժամ ըստ գնոյ իւրոյ ծառայեսցէ, ելցէ ազատս։ Եթէ ինքն միայն մտեալ իցէ, միայն ելցէ, եթէ կնաւ հանդերձ մտեալ իցէ, ելցէ եւ կինն ընդ նմա։

 === ԳԼՈՒԽ ԾԵՎԱՍՆ ՈՐ ԶԴՈՒՍՏՐ ԻՒՐ ՎԱՃԱՌԷ ՅԱՂԱԽՆՈՒԹԻՒՆ=== Իսկ եթէ պատահի ումեք վաճառել զդուստր իւր, ըստ որում եւ իցէ պատճառի, յաղախնութիւն առն հաւատացելոյ, մի՛ իբրեւ զաղախին վճռաւ վաճառիցէ, զի թէ ոչ իցէ յաչս տեառն իւրոյ հաճոյ, որում հաստատեցաւն, փրկեսցէ զնա հայրն իւր։ Բայց յազգ օտար չէ իշխան վաճառել զնա տէր իւր, զի անարգեաց զնա. ապա թէ որդոյ իւրում հաստատեսցէ զնա, ըստ օրինաց դստերս արասցէ նմա։ Ապա թէ ոչ իւր եւ ոչ որդոյն հասանի ի կնութիւն, ի լնուլ ամի սպասաւորութեան նորա չափով գնոյ իւրոյ՝ ազատ լիցի ձրի։ Ապա թէ կանխաւ հայր իւր կարիցէ փրկել զնա, փրկեսցէ։ === ԳԼՈՒԽ ԾԶՎԱՍՆ ԱՅԼԱԶԳԻ ԾԱՌԱՅԻՑ ԵՒ ԱՂԱԽՆԵԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԾԷՎԱՍՆ ԱՆԱՐԳՈՂԱՑ ԶՀԱՅՐ ԿԱՄ ԶՄԱՅՐ=== Եթէ ոք անարգի յորդոյ իւրոյ, եւ կամ թէ այլ անօրէնութիւն գործեն որդիքն առ օտարս, վասն անարգանացն հրաման տայ 0րէնքնOրէնքն, զի իշխանութիւն ունի հայրն տանել զորդին իւր առաջի դատաւորաց, զի թէ յանձին կալնու զմեղանս իւր եւ այլ ոչ արասցէ՝ խրատեսցի եւ արձակեսցի, ապա թէ ոչ՝ պատժեսցի, զի ի հնումն, ըստ 0րինացնOրինացն, զհայր եւ զմայր անարգողսն զերկճղի փայտէ կախէին։Այլ վասն չար գործոց, զոր արարին առ օտար մարդիկ, ոչ տայ նմա հրաման 0րէիքս Oրէիքս բամբասել զորդիսն առաջի դատաւորին։ === ԳԼՈՒԽ ԾԸՎԱՍՆ ՈՐՔ ԶՏՂԱՅՍ ԳՈՂԱՆԱՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԾԹՎԱՍՆ ԲԱՄԲԱՍՈՂԱՑ ԶՀԱՅՐ ԿԱՄ ԶՄԱՅՐ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿՎԱՍՆ ՈՐՔ ԿԱՏԱԿՈՎ ՎՆԱՍԵՆ ԶԻՐԱՐ=== 

Այս դատաստան լրմամբ յ0րինացն յOրինացն ասացաւ, եւ մեզ զնոյն ամբողջ պահելոյ արժան է։ === ԳԼՈՒԽ ԿԱՎԱՍՆ ԾԱՌԱՅԻՑ, ԶՈՐ ՍՊԱՆԵՆ ՏԵԱՐՔՆ ԻՒՐԵԱՆՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿԲՎԱՍՆ ՈՐ ԶՅՂԻ ԿԱՆԱՅՍ Ի ԿՌՈՒԵԼ ԱՐԱՆՑ ՀԱՐԿԱՆԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿԳՎԱՍՆ ՀԱՐՈՒԱԾՈՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿԴՎԱՍՆ ԾԱՌԱՅԻՑ ՀԱՐՈՒԱԾՈՑ Ի ՏԵՐԱՆՑ=== 

Թերեւս աստուածային 0րէնքս Oրէնքս զայլ եւս զգայութիւնս եւ զատամս միահաւասար համարեցաւ, նմանապէս եւ ելանել հրամայէ ծառայից եւ աղախնեաց վասն խլելոյ ատամանց նոցա։ Եւ այս դատաստան անփոփոխ կացցէ մեզ յ0րինաց յOրինաց առ հաւատացեալս։ Իսկ եթէ յայլազգեաց իցէ ծառայն եւ աղախինն, վաճառիցէ որքան արժանն է՝ պակաս եւ կամ ընդ կէս գնոյ, ըստ որում ի դէպ իցէ դատաստանն իրաւամբք։ Սակայն իշխան լիցի թէ եւ ոչ կամի վաճառել։ === ԳԼՈՒԽ ԿԵՎԱՍՆ ԹԷ ՀԱՐԿԱՆԻՑԷ ՑՈՒԼ ԶԱՅՐ ԿԱՄ ԶԿԻՆ=== 

Եւ այս դատաստան ըստ 0րինացն Oրինացն հաստատուն մեզ կացցէ։ Զենուլ զցուլն՝ զքարկոծելոյն լցցէ զտեղի, եւ վաճառել, յայլազգիս զմիսն, եւ զգինն յաղքատս տացեն, եւ հաստատուն լրմամբ ասացաւ, թէ՝ եւ տէր նորա անպարտ լիցի։

Եւ այս իրաւունք փրկանօք մեզ սահմանեսցի ըստ 0րինացն Oրինացն եւ ոչ մահուամբ, զի զողորմութիւն պատճառաւ 0րէնքն Oրէնքն ընդ ստուգութեանն խառնէ, եւ զի ցուցեալ է փրկանքն ի գինս արեան ի դատաստանս թագաւորացն։

 === ԳԼՈՒԽ ԿԶՎԱՍՆ ԹԷ ՀԱՐԿԱՆԻՑԷ ՑՈՒԼ ԶՑՈՒԼ=== 

Այս է տուժիլն. ցլոյն փոխան զցուլն կենդանի տացեն, եւ մեռեալ ցուլն սպանողի տիրոջն փոխան լիցի։ Եւ այս դատաստան հաստատուն մեզ յ0րինացն յOրինացն կայցէ։ === ԳԼՈՒԽ ԿԷՎԱՍՆ ՀՈՐՈՑ ԵՒ ՋՐՀՈՐՈՑ, ԵԹԷ ԱՆԿԱՆԻՑԻ Ի ԿԵՆԴԱՆԵԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿԸՎԱՍՆ ՀՈՐՈՅ ԵՒ ՋՐՀՈՐՈՑ, ԵԹԷ ԱՆԿԱՆԻՑԻ ՄԱՐԴ Ի ՆԱ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ԿԹՎԱՍՆ ԹԷ ՀԱՐԿԱՆԻՑԷ ՑՈՒԼ ՅԱՆԱՍՆՈՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀՎԱՍՆ ԳՐԱՍՏԻՑ, ԵԹԷ ԶՄԻՄԵԱՆՍ ՀԱՐԿԱՆԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԱՎԱՍՆ ԳՐԱՍՏՆՈՅ, ԹԷ ՀԱՐԿԱՆԵՆ ԶՄԱՐԴԺ ԵՒ ՎՆԱՍԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԲՎԱՍՆ ԳՐԱՍՏԻՑ, ԹԷ ՀԱՐԿԱՆԵՆ ԶՈՔ ՅԻՒՐՈՑՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԳՎԱՍՆ ԳՈՂՈՑ ՈՉԽԱՐԱՑ ԵՒ ԱՅԼՑԵՂ ԱՆԱՍՆՈՅ ԶԻՆՉ ԵՒ ԻՑԷ=== 

Յայտնի է դատաստանս, զի զկորուսեալս հինգ եւ չորս հրամայէ հատուցանել, եւ զոչ կորուսեալս՝ միայն կրկին։ Եւ զայս իրաւունք 0րինացս Oրինացս ըստ այսմ պահեսցուք։ === ԳԼՈՒԽ ՀԴՎԱՍՆ ՈՐ ԶՏՈՒՆ ՊԱՏԱՌԵՆ ԳՈՂՔ=== 

Զի ընդ խաւար գիշերոյ անգիտացեալ, ոչ համարի մեղս սուրբ 0րէնքնOրէնքն, իսկ ընդ լուսոյ ծագիլն՝ իբր կամաւոր սպանող դատի իրաւամբք, զի մարդագողաց հրամայեցաւ սպանանիլ, եւ մեզ կամաւորի կամ ակամայի ապաշխարութիւն սահմանեսցի, եւ փրկանք լիցի, որպէս ցուցեալ է։ Եւ գողունն կորուսեալ՝ չորրորդ հատուսցի, եւ ոչ կորուսեալն՝ կրկին, որպէս յայլսն։ === ԳԼՈՒԽ ՀԵՎԱՍՆ ԳՈՂՈՑ ԵԿԵՂԵՑԵԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԶՎԱՍՆ ՈՐ ԶԱՐՏ ԵՒ ԶԱՅԳԻ ԱՐԱԾԵԼ ՏԱՆ ԱՆԱՍՆՈՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԷՎԱՍՆ ՈՐՔ ԱՅՐԵՆ ՀՐՈՎ ԶՎԱՍՏԱԿՍՆ=== 

Եւ զայս դատաստան քննութեամբ հրամայէ սուրբ 0րէնքս Oրէնքս Աստուածոյ դատել, թէ ու՞ր արդեօք հանեալ հուրն եղեւ՝ մե՞րձ թէ հեռի, յանտա՞ռս թէ ի դաշտի, եւ յումմէ՝ ի բարեկամէ՞ թէ ի թշնամոյ, պատահմա՞մբ թէ կամաւ, մանու՞կ թէ ծեր, եւ այլ այսպիսի, զի զայս յայտ առնէ տուժելով տուժիլն։ Եւ մեզ այսոցիկ հետեւելի է։ Զի թէ կամաւ իցէ, կրկին տուժեսցի։ Ապա թէ ոք մերձ ի կալ կամ յօրան հանիցէ հուր եւ ոչ զգուշացեալ շիջուսցէ, զբաւանդակն տուժեսցի, իսկ եթէ ի հեռաստանէ ի դաշտէն գայցէ՝ զկէս վնասուն եւ որ ինչ այսոցիկ հետեւին։ Նմանապէս թէ յանասնոց այրիցի, կամ ի մարդկանէ, կամ տուն, կամ այլ ինչ ի շինուծոց, կամ հանդերձ եւ որ ինչ նման սոցին, այնոքիւք եւ զայս դատեսցեն։ === ԳԼՈՒԽ ՀԸՎԱՍՆ ՈՐ ԻՐՔ ՏԱՆ ՊԱՀ Ի ՄԱՐԴ, ԵՒ ԿՈՐՈՒՍԱՆԷ ԿԱՄ ԳՈՂԱՆԱԼ ՏԱՅ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՀԹՎԱՍՆ ՊԱՀԵՍՏԻՑ ՉՈՐՔՈՏԱՆԵԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁՎԱՍՆ ՈՐ ԱՌՆՈՒ ԻՐՔ Ի ԲԱՆ ԵՒ ՎՆԱՍԷ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁԱՎԱՍՆ ՈՐ ԶԿՈՅՍ Խ0ՍԵԱԼ ԽOՍԵԱԼ ԽԱԲԵՍՑԵՆ ՄԱԼԱԶՔ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁԲՎԱՍՆ ՈՐ ԻՐՔ ՏԱՆ Ի ՓՈԽ=== 

Հին կտակարանքն եւ Նորս յայսոսիկ միաբանին՝ ի բաց բառնալ զվաշխ եւ զտոկոսիս։ Ոչ թէ աստ զտոկոսիս յիշատակելով՝ զվաշխ թողացուցանէ, զի զծայրն բառնալով ընդ նմին եւ զարմատն բառնայ։ Եւ որ ինչ ի Նոր կտակարանքս է սաստն, աւելորդ է, իբր գիտողաց, երկրորդել, զի թէ 0րէնքն Oրէնքն ոչ հրամայէ ճեպել, ո՞րչափ եւ Նորա։ Եւ փոխ ասացաւ, զի անդրէն հատուսցի։

 === ԳԼՈՒԽ ՁԳՎԱՍՆ ԳՐԱՒԻՑ=== 

Եթէ 0րէնքն Oրէնքն զգրաւ ոչ տայ օթել, ո՞րչափ եւս հրաժարեցուցանէ եւ ի վաշխից գրաւից։ === ԳԼՈՒԽ ՁԴՎԱՍՆ ԱՅՐԵՑՈՂԱՑ ՏԱՆ=== Եթէ կամաւ ոք հուր դիցէ տան եւ ըմբռնեսցի, որ եդն զհուրն, տեսցեն՝ զի թէ ի մարդկանէ մեռցի ի հուրն, խրատ առցէ ի ձեռն, թէպէտ եւ մահու արժանի է ըստ 0րինացնOրինացն, թերեւս ապաշխարութեան հասանիցէ։

 === ԳԼՈՒԽ ՁԵՎԱՍՆ ՏՆԿԱՀԱՏԱՑ=== Շարժեալ ոք սատանայական ցասմամբ հարկանիցէ զտունկ ուրուք, եւ յայտ ճշգրտիւ զայցէ, դատաստան լիցի. դնել զտունկն հատանողին եւ յիւրոցն զամսն, ցորքան անպտուղ իցէ տունկն, տուժիլ նովին չափովն, ապա թէ իւր չիցէ՝ ըստ գնոյն լիցի։ Զի 0րէնքն Oրէնքն եւ ոչ զթշնամեացն հրամայէ, այսինքն՝ զայլազգեացն, հատանել զտունկն։ Եւ այդ այսպէս լիցի իրաւամբք։ === ԳԼՈՒԽ ՁԶՎԱՍՆ ՈՐ Ի ՊԱՀ ԻՐՔ ՏԱՆ, ԵՒ ԶՈՎՈՂՈՒԹԵԱՆ, ԵՒ ՈՐ ԽԼԷ ԶԸՆԿԵՐԻՆ, ԿԱՄ ԳՏԱՆԷ ԶԿՈՐՈՒՍՏ ԵՒ ԿԱՄ ԿՈՏՐԷ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁԷՎԱՍՆ ՈՐ ԶԵԿԵՂԵՑՈՅ ՊՏՈՒՂ ԱՐԳԵԼԵՆ ԵՒ ՈՉ ՏԱՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁԸՎԱՍՆ ՅԻՇՈՑՆԱՏՈՒԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՁԹՎԱՍՆ ՈՐ ՍՊԱՆԱՆԵՆ ԶԱՆԱՍՈՒՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂՎԱՍՆ ՎԱՃԱՌՈՂԱՑ ԵՒ ԳՆՈՂԱՑ ԶԵՐԿԻՐ=== 

Շատ Աւետարանին հրամանի առաւելութիւն ի Տեառնէ հրամայեցաւ յամենայնս, նմանապէս եւ՝ յիրս դատաստանի։ Եւ զի ոչ առաւելութեամբ այժմ եւ ոչ հաւասարութեամբ վարիմք, պարտ է մեզ փրկանօք լինել։ Եթէ վասն աղքատութեան ի կալուածոյ վաճառէ, եղիցին ընդ փրկանօք յազգատոհմէ իւրմէ մինչեւ յեւթն ամ։ Ըստ 0րինացն Oրինացն զեւթն ամն եդաք, բայց առաւելուլ որքան կար է՝ արժան է, զի ոչ թողու ազատ ըստ 0րինացնOրինացն, զոր ի դէպ էր թողուլ նմա ազատս ըստ 0րինացն։ Oրինացն։ Իսկ եթէ ոչ կարիցէ փրկել յեւթն ամին, եւ անդ հաստատեսցի վաճառն։ Ապա թէ ըստ այլոյ պատճառի վաճառն իցէ, ի նմին ամին հաստատեսցի։ === ԳԼՈՒԽ ՂԱՎԱՍՆ ՎԱՃԱՌՈՂԱՑ ԵՒ ԳՆՈՂԱՑ ԶՏՈՒՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԲՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ, ՈՐ ԳՆԵՆ ԵՒ ԾԱԽԵՆ ՏՈՒՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԳՎԱՍՆ ՋՐԱՂԱՑԱՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԴՎԱՍՆ ՈՐՔ ԳՆԵՆ ԱՆԱՍՈՒՆ ԵՒ ԿԱՄ ԾԱԽԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԵՎԱՍՆ ՈՐՔ ԵԶԻՆՍ ԾԱԽԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԶՎԱՍՆ ՈՐ ԿՈՎ ԾԱԽԵՆ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԷՎԱՍՆ ՈՐՔ ԶՄԵՂՈՒՔ ԾԱԽԵՆ ՓԵԹԱԿՈՎ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՂԸՎԱՍՆ ՈՐ ԿԱՐԱՍ ԾԱԽԵՆ ԿԱՄ ԱՅԼ ՅԵՂ ԱՆ0ԹԱՆOԹ === 

 ===ԳԼՈՒԽ ՂԹՎԱՍՆ ՈՐ ԱՅԳԻ ԵՒ ԴՐԱԽՏ ԿԱՊԼԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՎԱՍՆ ՋՐԱՂԱՑԱՑ ՎԱՐՁԵԼՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԱՎԱՍՆ ՈՐՔ ՀԱՅՐԵՆԻՔ ԲԱԺԱՆԵՆ ՈՐԴՈՑ=== 

Այլ ընտանի մերձաւոր համարիմք, զոր 0րէնքն Oրէնքն մինչեւ ցչորրորդ զարմն հրամայէ զառականս ոչ յայտնել յառնուլ կին. զայս եւ ի ժառանգաւորսն պահելի է։ Իսկ զկնի այնր ոչ են ժառանգք, իբրեւ անցանի զչորրորդ զարմն, այլ ժառանգութիւնն վիճակ լիցի դատաւորաց, որպէս եւ գրեալ է ի ճառս դատաւորացն ի գիրս։Իսկ եղբայրն, որ չիցէ համամայր, կէս դանգ պակաս առցէ, ընդ համահայրսն եւ ընդ համամայրսն ժառանգեսցէ։ Զայս զնոյնս եւ նահապետն Աբրահամ եցոյց, զի ետ զամենայն ինչսն իւր Իսահակայ որդոյ իւրոյ եւ որդոց հարճիցն ետ պարգեւս եւ արձակեաց զնոսա։ Եւ եթէ ասիցէ ոք. աստ՝ պսակ օրհնութեան եւ անդ՝ Քետուրա կին երկրորդ. սակաւ պակաս. եւ յ0րէնսն յOրէնսն անդրանկանն տուաւ երիցութեան պատիւն։ Ըստ այսմ օրինակի եւ հօրեղբայրն լինիցի։

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԲՎԱՍՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ՈՒՍՏԵՐԱՑ ԵՒ ԴՍՏԵՐԱՑ=== Եւ նախ զայս ասասցուք, զի երկու դուստր, որ այր առեալ իցեն, մի որդոյ բաժին առցեն։ Եւ այս վկայեալ է ի կանոնաց եւ յ0րինաց յOրինաց նշանակեալ։

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԳՎԱՍՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ԿԱՆԱՆՑ ԶԻՐՍ ՈՐԴՈՑ ԻՒՐԵԱՆՑ=== 

 === ԳԼՈՒԽ ՃԴՎԱՍՆ ԹԷ Ո՞ՐՊԷՍ ԲԱԺԱՆԵՆ ԶԿՈՒՄԱՇՆ ՈՒՍՏԵՐՔ ԵՒ ԴՍՏԵՐՔ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԵՎԱՍՆ ՈՐ ԶՔԱՀԱՆԱՅ ԵՒ ԶԴԱՏԱՒՈՐ ԱՆԱՐԳԷ=== 

Տես զի զարհամարհողս քահանայից եւ դատաւորաց զոյգ եցոյց, զի մի է զօրութիւն 0րինաց Oրինաց եւ դատաստանի, եւ պարտաւորութիւն նոցա մահ է, զի եւ չանսալ նոցա մահ է, այսինքն՝ ոչ այլ ինչ է, եթէ ոչ անհնազանդութիւն Աստուծոյ. եւ արեանն յայտ է դատաստանն։

===ԳԼՈՒԽ ՃԶՎԱՍՆ ՊՏՂՈՑ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ Ի ԺՈՂՈՎՐԴՈՑ===

Զայս իրաւունս եւ այժմ ոչ պահեն հաւատացեալք, զոր հարկաւոր է առաւելուլ քան զ0րինացնզOրինացն, զի հասարակաց զենմանն օրինադրէ իբր զայլ պտուղսն, զի ոչ զընծայից զենմանն է բանդ։

===ԳԼՈՒԽ ՃԷՎԱՍՆ ՍԱՀՄԱՆԱՑ, ԹԷ ՈՐՊԷՍ ՍԻՆ0Ռ ՍԻՆOՌ ԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԸՎԱՍՆ ՈՐ ՍՈՒՏ ՎԿԱՅՈՒԹԻՒՆ ՏԱՆ Ի ԴԱՏԱՍՏԱՆԻ=== 

0րինացս Oրինացս դատաստան զեկուցանէ զերկուց եւ զերից վկայից հաստատէ զբան, եւ զսուտ վկայս ըստ չար կամացն հրամայէ տանջել։ Եթէ արեան կամեսցի վկայել եւ թէ այլոցն՝ նովին դատել։===ԳԼՈՒԽ ՃԹՎԱՍՆ ԹԷ ԳՏՑԻ ՍՊԱՆԱԾ Ի ԴԱՇՏԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺՎԱՍՆ ԳԵՐԵԼՈՅ ԿԱՆԱՆՑ ԱՅԼԱԶԳԵԱՑ=== 

Եւ զայս ըստ 0րինացն Oրինացն լրմամբ ընկալցին. թէ պատահի քրիստոնէի՝ նախ մկրտել եւ զօրինակ հնութեանն բառնալ եւ ապա առնուլ կին ըստ կարգի ամուսնութեան։ Եւ ոչ եթէ յորժամ ոչ հաճեսցի, արձակէ ազատ, այլ եւ ոչ բնաւ արձակել, առանց բանի պոռնկութեան, իշխան է։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԱՎԱՍՆ ՀԱՐԱՆՑ ԱՆԴՐԱՆԿԱՑՈՒՑԱՆԵԼՈՅ ԶՈՐԴԻՍ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԲՎԱՍՆ ԱՆԶԳԱՄ ՈՐԴՈՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԳՎԱՍՆ ՄԱՀԱՊԱՐՏ ՄԵՌԵԼՈՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԴՎԱՍՆ ԿՈՐՍՏԻՑ=== 

Գութ եւ խնամս ունելով ուսուցանէ 0րէնքս Oրէնքս աստուածայինս ոչ միայն առ մերձաւորս, այլ եւ առ հեռաւորս յամենայն կորուստս հաւատարիմս լինել եւ անվարձս, զի արտաքոյ իրաւանց է վարձանօք զկորուստ ընկերին դարձուցանել։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԵՎԱՍՆ ՅԱՐՈՒՑԱՆԵԼՈՅ ԶԱՆԿԵԱԼ ՉՈՐՔՈՏԱՆԻՍ=== 

Անվարձ եւ զայս եւս հրամայէ։ Եւ թէպէտ եւ 0րինադրութիւն Oրինադրութիւն է, սակայն եւ թագաւորաց եւ դատաւորաց է գիտելի զայսոսիկ եւ խրատել, որ յաղագս սորին երթան յատեան։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԶՎԱՍՆ ՀԱՆԴԵՐՁԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԷՎԱՍՆ ԲՈՒՆՈՑ ԹՌՉՆՈՑ=== 

Եւ արդ, մի՛ ոք պարսաւանս դիցէ մեզ յայսոսիկ, եթէ զի 0րինադրութիւն Oրինադրութիւն է, զի՞արդ լիցի յիրս դատաստանի, նմանապէս եւ՝ նմանք սոցին։ Գիտելի է, զի ամենայն օրինադրութիւն լուծեալն եւ զղջացեալն ոչ կարօտի դատաստանի, իսկ անհնազանդիցն դատաստանի պէտք են։ Եւ զայս Տէրն յայտ արար, ասելով՝ ի ճանապարհի զղջացեալ տուր զհաշիւ ուխտին, զի մի՛ ի դատաստան անկցիս։ Եւ զի այս 0րինադրութիւն Oրինադրութիւն է եւ արդարութեան կատարումն։ Իսկ լուծեալ եւ զղջացեալ՝ ի ձեռն վարդապետաց վերստին ուղղութիւն, այլ անզղջից՝ դատաստանաց իրաւունք։ Փոքրագոյն օրինադրութեամբս տեսցես այժմ զմեծամեծսն սովաւ չափեալս։ Եւ զի յայտ արասցէ զհաւս վասն մեր եղեալ, զոր հրամայէ թուղուլ

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԸՎԱՍՆ ՆՈՐԱՇԷՆ ՏԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԺԹՎԱՍՆ ԾԱՌԱՅԻՑ ՓԱԽՈՒՑԵԼՈՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻՎԱՍՆ ՄՏԵԼՈՑ Ի ՀՈՒՆՁՍ=== 

Զի ողորմութիւն ի կամաց առողին կամի 0րէնքն Oրէնքն եւ ոչ ի կամաց կրողացն, եւ եթէ յանդգնի՝ դատաստանաւ է իբր ի յափշտակողէ տոյժ առնուլ։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԱՎԱՍՆ ՄՏՈՂԱՑ ՅԱՅԳԻ ԸՆԿԵՐԻՆ=== 

Չափս դնէ եւ իրաւունս ակամայ ողորմութեան ճշմարիտ 0րինադրութիւնս Oրինադրութիւնս այգեգործաց, զի մի՛ տաղտկասցին, զի նոցունց կամօք իցէ ընդ ուտելոյն եւ բառնալն, իսկ ըստ կերողին տոյժ լիցի։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԲՎԱՍՆ ԱՐՁԱԿԵԼՈՅ ԶԿԱՆԱՅՍ=== 

Զայս երբեմն Հրեայքն պատասխանի ետուն Տեառն, ասելով. Մովսէս հրաման ետ գիր գրել մեկնելոյ կանանց, եւ Տէր եցոյց զպատճառն, եթէ յաղագս խստասրտութեան ձերոյ թողացաւ։ Եւ զի մի՛ միշտ վայրապար թողցեն, ասաց յ0րէնսն՝ յOրէնսն՝ ոչ առնուլ զանարգեալն։ Եւ զի ընդարձակ էր առնուլ այլ, եւ միանգամայն երկուս առնուլ եւ կեալ ի մի տուն, եւ այն առանց բանի պոռնկութեան։ Եւ զի ըստ մեզ այս ոչ է, եթէ պատահի զկնի թողլոյն եւ մահուն զղջանալ, որ ատելութեամբ մեկնեցան՝ ապաշխարութեամբ միասցին, բայց եթէ պատահի այնպիսի լինել, որոց միաւորել չիցէ արժան։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԳՎԱՍՆ ՈՐ ԱՌՆՈՒ ՆՈՐ ԿԻՆ, ՉԷ ՊԱՐՏ Ի ՊԱՏԵՐԱԶՄ ԵՐԹԱԼ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԴՎԱՍՆ ՈՐՔ ԳՐԱՒԱԿԱՆ ԴՆԵՆ ԿԱՄ ԳՐԱՒ ԱՌՆՈՒՆ ԶԵՐԿԱՆՔ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԵՎԱՍՆ ՊԱՐՏՈՒՑ ԵՒ ԳՐԱՒԿԱՆԵՐՈՅ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃԻԶՎԱՍՆ ՈՐ ՎԱՐՁԷ ԳՐԱՍՏ ԵՒ ԱՅԼ ԻՆՉ ԵՒ ՎՆԱՍԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԷՎԱՍՆ ՈՉ Է ՊԱՐՏ ՄԵՌԱՆԵԼ ՀԱՐՑ ՎԱՍՆ ՈՐԴՈՑ, ԵՒ ՈՉ ՈՐԴԻՔ՝ ՎԱՍՆ ՀԱՐՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԸՎԱՍՆ ՈՐՔ ՉԴԱԴԱՐԻՆ ՅԻՐԱՒՈՒՆՍ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԻԹՎԱՍՆ ՈՐ ԶԱՅՐ Ի ՄԱՐԴՈՅ ԻՐՔ ԳՐԱՒԿԱՆԵՆ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃԼՎԱՍՆ ԱՐԺԱՆԱՒՈՐԱՑ ԳԱՆԻՑ=== Յատեան դատաստանի, ըստ որում եւ իցէ, յորժամ արժանի գանի իցէ, եթէ ոչ ըստ 0րինացն Oրինացն քառասուն, սակայն անվնաս։ Արժան է դատաւորաց վարիլ նովաւ ի խրատ ստահակաց։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԱՎԱՍՆ ԹԷ ԿՌՈՒԻՆ ԵՐԿՈՒ ՄԱՐԴ, ԵՒ ԿԻՆՆ ԹԱՓԷ¬ԵՒ ԹԱՓԷԵՒ ՎՆԱՍԻ=== Եթէ կռուիցին երկու արք, եւ թափելոյ աղագաւ կին միոյն բուռն հարկանէ զյաղթողի առն, ըստ 0րինացն Oրինացն է հատանել զձեռնն, այլ մեզ՝ գինն ձեռինն, որպէս ցուցեալ է իւրաքանչիւր զգայութեանցն։ ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԲՎԱՍՆ ՈՐ ԶԳԵՐԵԶՄԱՆՍ ԵՒ ԶՄԵՌԵԱԼՍ ԿՈՂՈՊՏԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԳՎԱՍՆ ԱԿԱՄԱՅ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԴՎԱՍՆ ՀԻՄՆԱՐԿՈՒԹԵԱՆ ԵԿԵՂԵՑՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԵՎԱՍՆ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԶՎԱՍՆ ԱՅՆՈՑԻԿ, ՈՐՔ Ի ԿԱՐԳԷ ԵՒ ՅԱՂ0ԹԻՑ ՅԱՂOԹԻՑ ՄԵՐԺԵԱԼ ԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԷՎԱՍՆ ՁԵՌՆԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԸՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ԵՒ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ, ՈՐ ԶԱՅԼՈՑ ՎԻՃԱԿ ԵՒ ԶԺՈՂՈՎՈՒՐԴ ՅԱՓՇՏԱԿԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԼԹՎԱՍՆ ԱՆԿԱՐԳԱՊԷՍ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽՎԱՍՆ ՈՐ ԶՁԵՌՆ ՏՈՒԵԱԼ ԱՂՋԻԿ ՅԱՓՇՏԱԿԻՑԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԱՎԱՍՆ ՄՍԱԿԵՐՈՒԹԵԱՆ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԲՎԱՍՆ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ ԸՆՉԻՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԳՎԱՍՆ ՈՐ ԿՈՒՍՈՒԹԻՒՆ ԽՈՍՏԱՆԱՅ ԵՒ ՍՏԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԴՎԱՍՆ ԶՅՂԻ ԿԱՆԱՅՍ ՄԿՐՏԵԼ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԵՎԱՍՆ ԱՐՁԱԿԵԼՈՅ ԶԿԻՆ ՊՈՌՆԻԿ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԶՎԱՍՆ ԱՐՁԱԿԵԼՈՅ ԶԿԻՆ ԱՏԵԼՈՒԹԵԱՄԲ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԷՎԱՍՆ ՍԱՐԿԱՒԱԳԱՑ ԱՐՁԱԿԵԼՈՅ ԶԿԱՆԱՅՍ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԸՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ՊՂԾՈՒԹԵԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԽԹՎԱՍՆ ԹԷ ՔԱՆԻ՞ ԱՄԱՑ 0ՐՀՆԵՆ OՐՀՆԵՆ ԶԵՐԷՑՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾՎԱՍՆ ՈՐՔ Ի ՀԱՐԿԷ ԳԱՆ Ի ՄԿՐՏՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՅԱՊԱՇԽԱՐՈՒԹԻՒՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԱՎԱՍՆ ԳԱՒԱՌԻ ԵՐԻՑԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԲՎԱՍՆ ՔՈՐԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԳՎԱՍՆ ՊՏՂՈՑ ԵԿԵՂԵՑՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԴՎԱՍՆ ՈՐՔ ԶՈՐԴԻՍ ԹՈՂՈՒՆ ՀԱՐՔ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԵՎԱՍՆ ՈՐԴՈՑ, ՈՐ ԹՈՂՈՒՆ ԶՀԱՅՐՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԶՎԱՍՆ ԿԵՐՈՂԱՑ ԶԱՒԱԳ ՀԻՆԳՇԱԲԹԻՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԷՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ՀՆԱԶԱՆԴԻԼ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԸՎԱՍՆ ՈՐ ՅԵՊԻՍԿՈՊՈՍԷ ԲԱՆԱԴՐԵԱԼ ԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԾԹՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ ՉՁԵՌՆԱԴՐԵԼ ՅԱՅԼՈՅ ՎԻՃԱԿԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿՎԱՍՆ ԱՄԲԱՍՏԱՆԵԱԼ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԱՎԱՍՆ ՈՉ ՓՈԽԵԼՈՅ ԶՀԻՆ ՍՈՎՈՐՈՒԹԻՒՆ, ՈՐ ԲԱՐԻՆ Է, ՅԵԿԵՂԵՑՈՅ ՍՐԲՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԲՎԱՍՆ ՈՉ ՏԱԼ ՅԱՅԼ ԵԿԵՂԵՑԻ ԶԱՅԼ ԵԿԵՂԵՑՈՅ ՆՈՒԷՐ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃԿԳՎԱՍՆ ՈՐ ԸՆԴ ԱՅԼԱԶԳԻՍ ԽԱՌՆԱԿԻՆ ԽՆԱՄՈՒԹԵԱՄԲ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԴՎԱՍՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍԱՑ, ՈՐ ԶԱՅԼ ԵԿԵՂԵՑԻ ԿՈՂՈՊՏԷ ԵՒ ԶԻՒՐՆ ԶԱՐԴԱՐԷ===

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԵՎԱՍՆ ՈՐ Ի ՄԻՏՍ ՈՉ ԻՑԷ ԵՒ ԶԻՒՐՈՎԻՆ ԵՐԹԻՑԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԶՎԱՍՆ ԴԻՒԱՀԱՐ ԿՆՈՋ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԷՎԱՍՆ ՈՐ ԱՅՐ ՉԼԻՆԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԸՎԱՍՆ ՀԱՇՄԵԼՈՅ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃԿԹՎԱՍՆ ԱՆԱՍՆԱՊՂԾԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻ, ԹԷ ՍՊԱՆԱՆԷ ԶՈՔ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԱՎԱՍՆ ԴԻՒԱՀԱՐԱՑ ԵՒ ԱՅԼ ԽՈՒՄԱՐՆՈՒ ՍՊԱՆՄԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԲՎԱՍՆ ԱՄԼՈՒԹԵԱՆ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԳՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ԵՒ ԱՅԼՈՑ ԱԿԱՄԱՅ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆՑ=== 

Նման այսմ եւ զակամայ սպանութիւն 0րէնքն Oրէնքն ուսուցանեն, որպէս ոստչիլ տապարին, կամ այլ ինչ այսպիսի, զոր յապաստանի, ասէ, անկանել ի քաղաքսն եւ ապրել, որ զերկրորդ մահուն ունի զտեղին։

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԴՎԱՍՆ Ի ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԵՎԱՍՆ ՈՐԴՈՅ ԲԱԺԱՆՄԱՆ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃՀԶՎԱՍՆ ՆԵՐՔԻՆԵԱՑ ԵՒ ՄԱՐՄՆԱԶԵՂԾԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԷՎԱՍՆ ՈՐ ՈՒՏԷ Ի ՏԵՂՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԸՎԱՍՆ ՀՐԴԵՀԻՑ=== 

Ցուցաւ այս եւ ըստ 0րինացն։Oրինացն։ ===ԳԼՈՒԽ ՃՀԹՎԱՍՆ ՀԱՓՇՏԱԿՈՂ ԱՐՈՒԵՍՏԱՒՈՐԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁՎԱՍՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ՀԱՅՐԵՆԵԱՑ ՅՈՒՍՏԵՐՍ ԵՒ Ւ ԴՍՏԵՐՍ=== Եթէ ոք վախճանի եւ ունիցի ուստերս եւ դստերս, զինչսն ծնողացն ընդ երկու քոյրսն մին եղբօր բաժին դիցեն հաւասարապէս։ Ըստ 0րինացն Oրինացն յառաջագոյն գրեցաք զայս դատաստան եւ եդաք. դուստր ի տան առցէ զեղբօր բաժին, եւ ելեալք՝ երկուսն զմին եղբօր։ Եւ այս յայատնի յ0րինաց յOրինաց ոչ ասացաւ, եւ աստ կանոնական հրամանս զայս ոչ ընտրեն, եւ ոչ հեթանոսք զանազանեն զսոսա։ Այլ ես յիրացն հաւատարիմ զայն իսկ գիտեմ, զի ելանէ դուստր ի տանէ հօր բաժնիւ եւ որ ի տան է՝ անբաժին եւս է։ Արդ, զսոսա հաւասարաբաժին զկնի մահուան հօրն առնել ոչ է արդարադատութիւն, զի այդպէս գտանին կարգեալ դստերքն ընդ եղբարսն առեալ բաժին, եւ որք ի տանն՝ երկուսն մի։ Ապա թէ ոք ասիցէ՝ որդոցն ծախք լինել ածել կանայս, գիտելի է, զի որքան ծախք իցէ, այնքան աշխատութիւն, իբր զի արու է, եւ բաժին ընդ կնոջ նորա ածաւ։ Ըստ այսմ հաւատարիմ երեւի, զի կարգելքն՝ երկուսն մին լիցին, եւ որք ի տան՝ ընդ որդիս համարեսև

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԱՎԱՍՆ ԹԷ ՔԱ՞ՆԻ ՏԱՐՈՅ ԼԻՆԻ ՏՂԱՅՆ, ՈՐ ԲԱԺԻՆ ԱՌՆՈՒ===

Այլ զկնի մահուն, թէ ինքն ոչ հաստատեաց, մերձաւորքն ի տոհմէ եւ ոչ հեռաւորքն ժառանգեն, որպէս եւ դատեալ եղեւ այդ ըստ 0րինաց։Oրինաց։  ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԲՎԱՍՆ ՀԱՇԱՄԵԼՈՅ ԶԱՒԱԿԱՑ===

Եւ զայդ այդոցիկ իրաւամբք գիտեմք դատաստան։ Զի եւ ըստ 0րինացն Oրինացն անարատք ի կենդանեացն ի սեղանն ելանէին Աստուծոյ նուէր, իսկ արատաւորքն հասարակաց էին զենլի։ Այսպէս, անարատք հոգով եւ մարմնով Աստուծոյ լիցին ընծայ ի մարդկանէ եւ ժառանգք, իսկ արատաւորքն մարդկան անխոտելի են ժառանգք։ ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԳՎԱՍՆ ԿՏԱԿԱՑ, ՈՐ Է ՏԻԱԹԻԿ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԴՎԱՍՆ ԹԷ Ո՞ՐՊԷՍ ԱՐԺԱՆ Է ԶՄԵՌԵԼՈՅ Խ0ՍՔՆ ԽOՍՔՆ ԸՆԴՈՒՆԵԼ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԵՎԱՍՆ ՎԱՃԱՌԱՑ ՆԵՆԳՈՒԹԵԱՆ=== 

Եւ զի մի՛ ի նզովս անկցին այնպիսի վաճառողքն, զայսոցիկ դիցուք զդատաստան։ Զարատաւորն տալ ըստ այսմ է. թէ հարկանող իցէ, եւ կամ ի բարս կամ ի մարմինս արատ ինչ գուցէ, կամ յանշնչից իցէ վաճառն, եւ այնպիսոյն բիծն իցէ, թէ վնաս ինչ գործեալ իցէ, դատաստանաւ է վճարել վաճառողին, զի 0րէնքն Oրէնքն ի միջոյ բառնալ եւ ոչ վաճառել հրամայէ։ Ապա թէ այլազգ ինչ իցէ եւ յայտ գայցէ՝ կամ ի պարծիլ կամ վկայք իցեն, զի գիտակ էր եւ վաճառեաց, անդրէն դարձցի, եւ թէ հաճոյ իցէ գնոև

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԶՎԱՍՆ ՍՈՒՏ ՎԿԱՅԻՑ=== 

Դատաստան այս եդաւ ըստ 0րինացOրինաց, այլ կանոնականս այժմ երկրորդի։ Յորոգայթ մահու եւ գանի ասէ, այլ որ ոչ մեռանի կամ տուգանօք ազատի, եւ այսոցիկ դատաստան լիցի՝ որքան վնասեացն հատուսցէ, ըստ այնմ, թէ որպէս խորհեցաւ առնել՝ եղիցի նմա. եւ կամ թէ չիցէ բաւական՝ ըստ հրամանի կանոնացդ ապաշխարեսցէ։ ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԷՎԱՍՆ ԿՈՒՍԱՆԻ ԵՒ ԵՐԿԱԿԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԸՎԱՍՆ Խ0ՍԵԱԼ ԽOՍԵԱԼ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՁԹՎԱՍՆ ԱԽՏԱԺԷՏԱՑ ԱՐԱՆՑ ԵՒ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂՎԱՍՆ ԳՈԴԵԱՑ ԵՒ ՊԻՍԱԿԱՑ, ԽԼԻՑ ԵՒ ՀԱՄՐԻՑ, ԵՒ ԿԱՂԱՑ ԱՌՆՈՒԼ ԿԻՆ ԹԷ ՈՉ=== 

Արգելցին եւ բորոտք, զի թէպէտ եւ ի բժշկաց ասի փոխիլ ախտից, յորոց հոտ է, եւ ի բորոտ ոչ լինի, զի յուրկոտս յաղագս վիրացն լինի, եւ անդ վէր ոչ է, սակայն կանոնք փոխելի զախտն ցուցին։ Եւ զի մի՛ ի ծնունդս ախտն լիցի, արգելցին. ցի եւ 0րէնքն Oրէնքն ոչ միայն յամուսնանալոյ, այլ եւ ի բանակէ եւս մերժէ։ Եւ թէ ոք զ0րինացն զOրինացն նշանակ ասէ, սակայն ըստ մարմնոյ խտրութիւն էր, որպէս եւ այժմ յաղագս ասացելոյ պատճառիդ։

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԱՎԱՍՆ ԱՅԼԱԶԳ Խ0ՍԵԱԼ ԽOՍԵԱԼ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԲՎԱՍՆ ՏՂԱՅՈՑ ՊՍԱԿ ՈՉ ԴՆԵԼ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԳՎԱՍՆ ՈՐ ԶՄԻՆ Մ0Ր ՄOՐ ԿԵՐԵԱԼ ԻՑԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԳՎԱՍՆ ՓՈԽՈՂԱՑ ԶՍԱՀՄԱՆՍ=== 

Պատասխանի. Զոր գրեաց Մովսէս յ0րէնս յOրէնս հրամանաւ Աստուծոյ՝ իջցէ անէծքն այն ի վերայ գլխոց նոցա, եւ եղիցի նզովեալ ի կեանս եւ ի մահ։Լուիցեն զայս յափշտակող սահմանաց եւ զարհուրեսցին, զի դատաստան աստուածային է։ Եւ թէ լիցի հակառակութիւն ինչ անդաստանաց, վկայիւք լուծցի, զի զայն հաւաստի կարծեմ լինել, քան բառնալ խաչ եւ Աւետարան միոյ, զի բազում անգամ խաբէութիւն լինի, եւ զի երդումն է այդմ օրինակաւ, զոր ոչ հրամայեցաւ։ Եւ թէ այդպէս կատարի բանդ դատաստանի, մի բարձող խաչին լիցի վկայ, եւ մի՝ երդումն, եւ եղեւ երկու ըստ 0րինացն։ Oրինացն։ Այլ զայս ոչ հրաման տալով ասեմք, որպէս յառաջդ իսկ գրեցաք վասն երդմանն, այլ յայտնել կամեցաք, թէ ոք զայսպիսի առնէ՝ վճարեալ է իրք դատաստանին, որպէս ցուցաւ, թէ զերկու վկայի ունի զտեղի։ Եւ թէ այսպէս լիցի, զապաշխարութիւնն լցցէ, որպէս ցուցեալ է յերդման ճառին։ ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԵՎԱՍՆ ԿՆԱՀԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԶՎԱՍՆ ԱՄՈՒԼ ԿԱՆԱՆՑ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃՂԷՎԱՍՆ ԿԱՆԱՆՑ, ՈՐ ԹՈՂՈՒՆ ԶԱՅՐՍ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՃՂԸՎԱՍՆ ՈՐ ԱՌՈՒԳՆԱՅՔ ԱՌՆԷ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՃՂԹՎԱՍՆ ԱՒԱԳ ԵՐԻՑԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ ԵՒ ՄՏԻՑ ԺՈՂՈՎՐԴԵԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԱՎԱՍՆ ՍՊԱՍԱՒՈՐԵԼՈՅ ԵԿԵՂԵՑՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԲՎԱՍՆ ՎԱՆԱՑ ԵՒ ՆՈՑԻՆ ԵԿԵՂԵՑԵԱՑՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԳՎԱՍՆ ՅԻՇԱՏԱԿԻ ՆՆՋԵՑԵԼՈՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԴՎԱՍՆ ԲԱՆԱԴՐԵԼՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԵՎԱՍՆ ՓԱԿՈՂԱՑ ԶԵԿԵՂԵՑԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԶՎԱՍՆ ԳԵՐԵԼՈՑ ԱՐԱՆՑ ԵՒ ԿԱՆԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԷՎԱՍՆ ԵԿԵՂԵՑՈՅ ԺԱՌԱՆԳԱՒՈՐԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԸՎԱՍՆ ՔԱՀԱՆԱՅԻՑ, ՈՐ ԱԶԱՏ Է ՅԱՄԵՆԱՅՆէ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԹՎԱՍՆ ՎԱՆԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺՎԱՍՆ ՏԿԱՐԱՆՈՑԱՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԱՎԱՍՆ ՈՐ ԵՐԹԱՆ ԲՌՆՈՒԹԵԱՄԲ Ի ՎԱՆՍ ԻՋԱՆԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԲՎԱՍՆ ԹԷ ՔԱՆԻ՞ ԱԶԳ ԱՌՆՈՒՆ ԶԻՐԱՐ=== Զի որպէս առ ամենայն մեր աթոռակիցս հարկ եղեւ գրել ի նոյն նիւթիւ տասներորդ ամի տէրութեան Խոսրովայ՝ որդոյ Որմզդի, զնոյն եւ առ քո սրբութիւնդ հարկեցաք գրել՝ պինդ ունել զպատուէր Հոգոյն Սրբոյ ի ձեռն 0րինաց Oրինաց եւ Մարգարէից, զոր առաքելական կանոնադրութեամբ հաստատեցին սուրբ եւ ուղղափառ վարդապետքն։ Բայց մանաւանդ առաւելագոյն զգուշանալ յանիծեալ ամուսնութենէ մերձաւորաց, որ ազգաւ մոտաւորութիւն է, եւ կործանին յայնքան չարիս։ Քանզի ոչ միայն զխառնակութիւն ազգահամարութեանն գործեն այնպիսիքն, այլ եւ զագահութիւն, որ է արմատ ամենայն չարեաց, ասէ առաքեալն, զհեթանոսաց օրէնս անաստուածս լինել, որպէս եւ նախամարգարէիւն ծանօթացոյց աստուածապաշտաց. եւ բիւր եւ այլ չարիս, որպէս եւ իմաստնոց յայտնի է։ Զի թէ աստուածային բերանն անիծանէ զմարդիկ, որ փոխեն զընկերի եդեալ սահմանս, իսկ զԱրարչին զբոլորեցունց զսահմանադրութիւն եւ զպատուէր առ ոտն կոխել եւ հարկանել եւ արհամարհողք լեալք, մեծի բարկութեան ճանաչելի է այս, վասն նոցա եւ այլք։ Եւ յայտ անտի է, զի ի հնումն, զորս ըստ ելից, Աստուած այսպէս ասաց, թէ ըստ կրօնիցն ազգացն Եգիպտացոց եւ Քանանացոց մի՛ երթայցէք, ես եմ Տէր Աստուած ձեր։Եւ ի կարգ արկեալ՝ զայսպիսի անկողինս կոչեաց խայտառականաց առականս, որով ամբարիշտքն վարէին։ Հրաժարեցոյց յառաջին ազգէն եւ ապա՝ յերկրորդէն եւ հասեալ յայն, զոր մեք խորթս կոչեմք, եւ ասէ՝ մի յայտներ, զի համմօրեայ քոյր է։ Եւ ապա յետ ոչ սակաւ բանից եւս զարմանալոյ արժանի իմն նշանակէ. քանզի իբր ասաց, թէ համմօրեայ քոյր քո է, դարձեալ երկրորդէ այսպէս, թէ զառականս կնոջ եւ դստեր նորա, որ լինի մին կին, եւ միւսն՝ խորթ, մի՛ յայտնեսցես եւ զդուստր ուստեր նորա, այսինքն է՝ զխորթին, եւ կամ զդուստր դստեր նորա մի՛ առնուցուս, քանզի ամբարշտութիւն է։ Ապա վերագոյնս քան զայս նշանակէ, որ նոյն մեզ երրորդ ազգ կարծի, ըստ յառաջ յայտնագոյնդ առնելոյ մեր, զառականս դստեր ուստեր քոյ կամ դստեր դստեր քոյ մի՛ յայտնեսցես։ Բայց մի՛ ոք կարծեսցէ զասացեալս ի վերայ ծնողին միայն, այլ եւ՝ որք ի նմանէն, քանզի այս կատարեալ յիմարութիւն է, քանզի ոչ ուրուք եղբայր առանց հօր կամ քոյր, այլ թէ եւ հօրաքեռ որդի կամ մօրաքեռ, քանզի եւ ազգակցութիւն մի է, նոյն եւ որդոց։ Զի որպէս առաջին, եւ երկիր եւ երիր՝ ազգ ասին, այսպէս եւ եղբօրորդոցն եւ կամ այլոց առ միմեանս առաջին ազգն, եւ երկրորդն, եւ երրորդն, եւ քառորդ՝ ազգ ասին։ Եւ ոչ այսչափ. բայց եւ այլ որոշումն, արժանի զարմանալոյ, ուսուցանէ աստուածազանն մեզ 0րէնքOրէնք. զառականս նուոյ մի՛ յայտնեսցես եւ զդուստր դստեր նորա եւ կամ զդուստր ուստեր նորա մի՛ առնուցուս։ Որ ցուցանէ

Յամենայն գրեթէ ի կանոնս այնոցիկ եդաւ սահման, այլ լիով աստ, զոր առեալ եցոյց յ0րինաց յOրինաց եւ ի Մարգարէից։ Զոր եւ մեզ զայսոսիկ քննելի է, թէ ո՞ր արդեօք յաւելուած ըստ նորոյն եղեւ ի ձեռն կանոնաց։ Քանզի 0րէնքն Oրէնքն հրաժարեցոյց զառ ի հօրէ եւ զառ ի մօրէ քեռէ, որ է ըստ այսմ. թէ պատահի առնուլ կին, եւ նորա դուստր իցէ եւ եթէ զկնի առնելոյն ծնանիցի։ Իսկ կանոնք հրամայէ ըստ այսմ. մի՛ տալ զխորթս միմեանց եւ մի՛ զառ ի նոցանէ զծնունդս մինչեւ ի զարմն երրորդ, ապա ծնեալ ի ծնողաց խորթուցն մինչեւ ցորդիսն թոռանց որդոցն, որ լինին հինգերորդ ազգ, ապա ամուսնասցին։

Եւ զի 0րէնքն Oրէնքն զհօրքոյր կամ զմօրքոյր յիշէ, իսկ կանոնք զծնունդս նոցա եւ զծնունդս զեղբօր մօր եւ զայլոցն միապէս հրաժարեցուցանէ։ Զխորթուց եւ զթոռանց, որ յորդոյ եւ ի դստերէ, եւ զեղբարց ծնունդս կաևնոնք եւ 0րէնք Oրէնք միօրինակ հրաժարեցուցանեն. նմանապէս եւ՝ զծնունդս. որ ի նուէ։ ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԳԴԱՐՁԵԱԼ Ի ՆՈՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ=== Գիտելի է, զի կանոնք հրամայէ՝ մի՛ ոք իշխեսցէ խնամութիւն առնել մինչեւ ի չորրորդ եւ ի հինգերորդ զարմն։ Զնոյն իսկ զ0րինացն զOրինացն ասէ, զի զերրորդ զծնունդն, զոր հրամայէ չառնուլ, յայտ է, զի զչորրորդին հրամայէ առնուլ, եւ որ առնու՝ լինի հինգերորդ։ Եւ զայս յամենայն ընտանութիւնս է իմանալ, եւ այս է չորրորդն եւ հինգերորդն։Եւ թէ 0րէնքն Oրէնքն եւ կանոնք զխնամիս ոչ յիշեն, յաղագս զմի ցուցանելոյ օրինակ՝ նման այլոցն բաժանիլ ծննդօք. զի զայս ասէ 0րէնքն՝ Oրէնքն՝ երկուս քոյրս ոչ առնուլ, եւ կանոնք զքոյր կնոջ յընտանութիւն առն փոխել ասեն։ Ուստի յայտ է, զի այսպէս ամենայն օրինակաւ խնամիք յընտանութիւն փոխին, եւ աստ այլոց մերձաւորաց՝ ծննդօք զատանին։Եւ արդ, ըստ 0րինաց Oրինաց եւ կանոնաց այսպէս զուգին, թէ եղբարց ծնունդք իցեն եւ թէ այլոց, զի առաջին՝ ծնողքն ի թիւ ոչ անկանին, զի վասն այնր իսկ զարմ ասէ չորրորդ կամ հինգերորդ։ Եւ դարձեալ՝ զի մի՛ խոնարհագոյն քան զայն իցէ, զի չորրորդ ի միոյ կողմանէ ասէ լինել, եւ թէ ի միւս կողմանէ մին պակաս լինի՝ անխարելի է. եւ այս յայտ յ0րինացն յOրինացն է՝ զառականս մի՛ յայտնեսցես. իւր իսկ ասէ, զի երրորդին ոչ հրամայէ եւ զչորրորդն առնու, եւ առնողն՝ հինգերորդ։ Նոյն է ըստ կանոնացն։

Եւ թէ երեք ի մին կողմանէ իցէ, եւ երկու՝ ի միւսն, եւ այս լինելի է, զի որպէս հրամայեցաւ յ0րինացն՝ յOրինացն՝ զչորրորդն առնուլ հինգերորդին, զի յորժամ առցէ, մնասցէ երրորդն։

Զայդ ըստ 0րինաց Oրինաց եւ կանոնաց դատեցաք, թէ ո՞րպէս զուգին, եւ ներեսցին, եւ կամ բաժանեսցին։ Եւ թէ ունէի յաղագս այդոցիկ ըստ տեսութեան դնել մտաց այլ ինչ, որ կամեսցայ, զի մի՛ ընդդէմ ինչ կարծիցիմ կանոնաց, այլ որ ոչ թուին ի կանոնաց, ի կենդանի առաք ձայնէ։ Եւ եթէ վարժ ոք գրոց սովորութեան իցէ, տեսցէ զամենայնսդ հաւասարապէս յ0րինաց յOրինաց եւ ի կանոնաց, զի զբազումս ի գրոց տեսանեմք յարանց անտեղեակ այդմ լինել, զի որքան ի միոջէ կողմանէ իցէ չորրորդն կամ հինգերորդն, զնոյն եւ ի միւս կողմանէ պահանջելի է, որ է դուն ուրեք գտանիլ, զի զիւրն ասէ օրէնքն՝ զառականս մի՛ յայտնել, եւ զերրորդն թողլով ի միջոցին՝ զչորրորդն հրամայէ առնուլ։ Նոյն եւ ծննդոցն է ըստ կանոնաց։Սակայն բազումք ի տգիտաց յառաջ բերեն զՅովհաննու Ոսկեբերանի զասացեալն, եթէ 0րէնքն Oրէնքն ի մերձաւորաց հրամայէ յազգականաց առնուլ կին՝ ոչ կամել յօտարս զսերմն տալ, իսկ Աւետարանս՝ առ հեռաւորս զսէրն տալ։ Արդ, եթէ այդքան է պատճառն, ընդէ՞ր ճշդիւ խնդրին ընտանիքն։ Գիտելի է, զի սուրբն ասացուածովն զզօրութիւն 0րինացն Oրինացն եւ Աւետարանին ասէ, այլ ոչ զպահպանութիւն, զի ոչ ասաց, թէ վասն այսոսիկ ոչ է խտրելի ազգայինն, այլ գիտէ, զի 0րէնք Oրէնք է եւ պահելի է, զի ըստ ժամանակաց զանազանեցան այդոցիկ 0րէնքOրէնք, զի ըստ բնութեան ոչ է մեղք, այլ ըստ օրինադրութեան յայտնելոյ գիտութիւն։ Յառաջ քան զ0րէնս զOրէնս զքոյր իսկ առնէին, եւ 0րէնքն Oրէնքն հրաժարեցոյց։ 0րէնքն Oրէնքն զհօրքոյր եւ զմորքոյր եւ զեղբօր մօր դստերս ոչ հրաժարեցոյց, իսկ կանոնք զայսոսիկ եւ որ նման սոցին իբր զմերձաւորսն հրաժարեցոյց, ասելով՝ մի՛ ոք արասցէ խնամութիւն մինչեւ ի չորրորդ եւ ի հինգերորդ զարմն։ Եւ զայս աննշան ասէ, ոչ ըստ 0րինացն Oրինացն թուելով, թէ որո՞ց իցէ եւ ո՞րոց չիցէ, զի յայտ արասցէ ամենայն ընտանութեանն ծննդօք բաժանիլ։ Եւ զի Հոգոյն Սրբոյ է օրինադրութիւնս, զգուշութեամբ պահեսցուք, զի մի՛ դատապարտիցիմք։

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԴՎԱՍՆ ՆԱՒԱՑ ԲԵԿԵԼՈՑ=== Եւ զնաւս բեկեալս ի ծովու մերձաւոր քաղաքն ձեռնատուութեամբ փրկիցէ, իբրու զի հանդերձեալ էր վայելուլ ի շահից նոցա. այլ յաւար առնուլ յօտար մարդկանէ վասն բեկմանն արտաքոյ է դատաստանի։ Եւ թէ ձրի կամին փրկել, որքան հնար է՝ վարձս տացեն, եւ զ0րինացն զOրինացն ընդ միտ ածել՝ զանկեալ գրաստ յարուցանել ընդ տեառն իւրում։ Այլ ագահել եւ յափշտակել այսպէս լիցի դատաստան. կամ որպէս թափէ զաւար, կամ իբր տէր, որ ի հնազանդելոց տասանորդէ, եւ կամ ի հնգէ։

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԵՎԱՍՆ ԽԱԲԵԲԱՅԻՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԶՎԱՍՆ ՈՐ ՆՈՐ ԳԵՂ ՇԻՆԵՆ===

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԷՎԱՍՆ ՈՐ ԳՆԵՆ ԵՒ ԾԱԽԵՆ ԿՈՒՄԱՇ ԵՒ ԱՅԼ ԻՆՉ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՄԺԸՎԱՍՆ ԹԷ ԻՆՉ ՑԵՂ ԲԱԺՆԻՒ ԵԼԱՆԷ ՀԱՐՍՆ Ի ՏԱՆԷՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԺԹՎԱՍՆ ՈՐ ԱՆԿԱՆԻՆ Ի ԾԱՌԷ ԿԱՄ ՅԵԿԵՂԵՑՈՅ Ի ՎԱՅՐ=== Այլ որ յաղագս ի ծառէ անկեալ մարդոյ մեռելոյ հարցեալ էիր կամ թէ խեղդելով կախեալ զծառէ, չկայ ինչ մեղանս տնկոցն, զի անշունչ եւ անզգայք են, ոչինչ եղեն պատճառք մահու նոցա, որ այնպէս պատահեաց։ Այլ թէ առնիցեն ըստ 0րինացն Oրինացն Մովսիսի, յորում հրամայեաց

Զայս հաւասարապէս ըստ 0րինացն Oրինացն նոյնպէս եւ եկեղեցի ընդունի։

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻՎԱՍՆ ԳՈՂՈՑ Ի ՓԱՅՏ ՀԱՆԵԼՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԱՎԱՍՆ ՍՊԱՆԵԼՈՑ Ի ԿԵՆԴԱՆԵԱՑ=== 

Եւ զայս դատաստան եդաք երբեմն ըստ 0րինացնOրինացն, այլ հաստատել կանոնօք կամեցաք՝ մասամբ առաւելեալ։ ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԲՎԱՍՆ ՈՐ ՂՐԿԷ ԶՄԱՐԴ Ի ՃԱՆԱՊԱՐՀ, ԵՒ ՄԵՌԱՆԻ ԿԱՄ ԱՅԼ ԻՆՉ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԳՎԱՍՆ ՈՐՔ ՏՂԱՅ ՈՒՍՈՒՑԱՆԵՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԴՎԱՍՆ ԱՐԲԵՑՈՂՈՒԹԵԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԵՎԱՍՆ ԿԱՐԳԱՑ ԵԿԵՂԵՑՈՅ ԵՒ ՏԱՆ ԹԱԳԱՒՈՐԻ=== 

 վեցերորդ՝ 0գնութիւնսOգնութիւնս, 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԶՎԱՍՆ ՈՐ Զ0ՏԱՐ ԶOՏԱՐ ՄԱՐԴ Ի ԲԱՆ ՂՐԿԷ, ԵՒ ՄԵՌԱՆԻ=== 

===ԳԼՈՒԽ ՄԻԷՎԱՍՆ ՈՐ ՎԱՐՁՈՎ ՂՐԿԷ ԶՄԱՐԴ Ի ԲԱՆ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԸՎԱՍՆ ՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻ ՀԱԿԱՌԱԿ ԵԿԵՂԵՑՈՑ ՇԻՆԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԻԹՎԱՍՆ ԱՔՍՈՐԵԼՈՅ ԵԿԵՂԵՑՈՅ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԼՎԱՍՆ ԱՔՍՈՐԵԼՈՅ ԹԱԳԱՒՈՐԱՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԼԱՎԱՍՆ ՈՐ ՀԱՆԷ ԱՆԱՍՈՒՆ ԵՒ ՎՆԱՍԷ ԵՒ ՍՊԱՆԷ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԼԲՎԱՍՆ ՈՐ ԽՐՏՑՆԷ ԶԳՐԱՍՏ, ԵՒ ՄԱՐԴՆ ԱՆԿԱՆԻ ԵՒ ՎՆԱՍԻ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԼԳՎԱՍՆ ԱԿԱՄԱՅ ԵՒ ԿԱՄԱՒ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆՑ=== 

 ===ԳԼՈՒԽ ՄԼԴՎԱՍՆ ՎՆԱՍՈՂԱՑ ՋՐՈՎ=== 

Իսկ եթէ իւր գողացալ եւ յայտ եկեալ, միոյն չորս եւ հինգ վճարեսցէ ըստ 0րինացնOրինացն

Իսկ զմիմեանս հարեալ եւ սպանեալ՝ ըստ 0րինացն Oրինացն դատեսցի։

Իսկ գող գտեալ՝ ըստ 0րինացն Oրինացն հատուսցեն եւ զկորուսեալն վճարեսցեն։

===ԳԼՈՒԽ ՄԽԲ ՎԱՍՆ ՈՐ ԱՆ0Թ ԱՆOԹ ԱՌՆՈՒ Ի ԲԱՆ ԵՒ ՎՆԱՍԷ===

Զդատաստանս դատաստանի այսպէս պարտիմք իմանալ։ Զի յորժամ սպանողի կամ այլ չարագործի կրկին ցուցանէ պատիժս, քննել արժան է, զի յորժամ զգին արեանն, առցեն, թեթեւ ապաշխարութիւն լիցի։ Թէպէտ արեամբ գնոյ վճարիլ կարծի, մի՛ արասցեն առանց ապաշխարութեան, զի չիք գին մարդոյ, բայց միայն փոխանակ մեռանիլ ըստ 0րինացն Oրինացն եւ կանոնացն։ Այլ թէպէտ զիւրն գնելով զարիւն՝ զսպանելոյն կարծի, այլ չիք գին մարդոյ, ապաշխարութեամբ լցցի, զի գինն ըստ կարի եդաւ եւ ոչ ըստ արժանոյն։ Այդ բաւական լիցի, թէ չիցէ սովորութեամբ չարն, ապա թէ կարծիս իցէ դարձեալ վնասու, զխրատն առցէ եւ ձեռս։ Իսկ եթէ աղքատ իցէ, բաւական լիցի խրատն։

===ԳԼՈՒԽ ՄԽԴ ՎԱՍՆ ՋՐԱՂԱՑԱՑ ԱՂ0ՆԱՒՈՐԱՑԱՂOՆԱՒՈՐԱՑ===

===ԳԼՈՒԽ ՄԽԵ ՎԱՍՆ ՈՐ ԶԳՐԱՍՏ Ի ՋՈՒՐ ԵՒ ՅԱՐ0Տ ՅԱՐOՏ ԵՒ Ի ԲԱՆ ՏԱՅ ԱՅԼ ՄԱՐԴՈՑ, ԵՒ ՎՆԱՍԻ===

===ԳԼՈՒԽ ՄԽԷ ՎԱՍՆ ՍԻՒՆ0ՌՈՒՍԻՒՆOՌՈՒ, ՈՐ Է ՍԱՀՄԱՆՔ===