Changes
/* Գլուխ վեցերորդ. Լոթլորիեն */
Վերջապես նա լռեց, և գիշերային լռության մեջ լսվեց ջրվեժի միալար աղմուկը. կամաց-կամաց ճամփորդներին սկսեց թվալ, թե իրենք զանազանում են ջրի քչքչոցին միախառնված ինչ-որ ձայն, որը տխուր երգ էր երգում:
— Լու՞մ եք, այդ Նիմրոդելն է երգում,— խոսեց Լեգոլասսը: — Ուզու՞մ եք նրա մասին երգ լսել: Նիմրոդելն Նիմրոդելը՝ դա էլֆ դիցուհու անուն է, որը մի ժամանակ ապրել է այս գետի ափին և անվանվել այնպես, ինչպես գետը: Թախծալուր երգեր Մեր անտառային բարբառով երգը շատ գեղեցիկ է հնչում, բայց Ռիվենդելում հիմա շատերն այն երգում են հյուսել Արևմուտքի լեզվով: Ահա, լսեք. <poem>Հնում մի էլֆ կույս էր ապրումլուսավոր ու սիրուն,Թիկնոցը նրա ճեփ-ճերմակ էրԿոշիկներն՝ արծաթավուն:''անավարտ''</poem> Լեգոլասի ձայնը հանկարծակի ընդհատվեց: — Շարունակությունը չեմ կարող երգել,— ասաց նա: — Սա երգի սկիզբն է միայն, բայց, ցավոք, մնացածը մոռացել եմ: Երգը պատմում է այն մասին, թե ինչպես մորիացիները միթրիլի հանույթի ժամանակ ակամա է վիշտն առաջին անգամ Լոթլորիեն թափանցել, և դա տեղի է ունեցել այն պատճառով, որ թզուկներն արթնացրել են ընդերքում ննջող Չարքին, իսկ Նիմրոդելը կործանվել է Սպիտակ լեռներում...:
— Թզուկները ոչ մի չար բան չեն արել,— Լեգոլասին ընդհատելով բացականչեց Ջիմլին:
— Ճշմարիտ Ճիշտ է, ես չեմ ասելչասացի, թե արել են,— պատասխանեց էլֆը,— ես ասացի՝ արթնացրել են: Չարքը անզոր է Առաջնածինների առջև, բայց երբ այն արթնացել Երբ դա տեղի էունեցել, էլֆերից շատերը որոշել են թողնել Քվեթլորիենը՝ Ծաղկող Լորիենը Լոթլորիենը՝ ընդհանուր լեզվովլեզվով՝ Ծաղկող Լորիեն, և Ծովի ճանապարհին լողալ արևմուտք: Հեռացել է նաև Նիմրոդելը կործանվել , բայց Ծով չի հասել: Նա անհետ կորել էհեռավոր հարավում՝ Սպիտակ լեռների կիրճերում, և նրա սիրելին՝ Ամրոթը, այդպես էլ մնացել է սպասելով: Եվ հիմա գարնանը, երբ քամին խշշում է նորելուկ տերևների մեջ, նրա անունը կրող ջրվեժի ձայնին միախառնվում է Նիմրոդելի ձայնը, իսկ երբ փչում է հարավային քամին, Ծովից գալիս է Ամրոթի ձայնը, քանզի Նիմրոդելը միանում է Արծաթաջրին, որին էլֆերը Քելեբրանթ են անվանում, իսկ Քելեբրանթը թափվում է Մեծ Գետը, որի ջրերը հոսում են դեպի Բելֆալասի ծոցը, որտեղ կանգնում էին լորիենյան էլֆերի նավերը: — Ասում են, Նիմրոդելն իր տունը կառուցել է ապրել է ջրվեժի մոտ աճող ծառի սաղարթի մեջ: Լորինցիները մի ժամանակ ապրում էին ծառերի վրա...իզուր չէ, որ լորիենցի էլֆերին անվանում են Գալադրիմ կամ ծառակյացներ: Հնարավոր է, նրանք հիմա էլ են այդպես ապրում: Այս անտառի խորքում հազվագյուտ հզոր ծառեր են աճում: Մինչև Խավարի տարածվելը անտառային էլֆերը քարե ամրոցներ չէին կառուցում ու ոչ էլ գետնի տակ քարանձավներ էին փորում:
— Ասում ենՊետք է խոստովանեմ,— լռելուց հետո շարունակեց Լեգոլասընկատեց Ջիմլին,— որ Նիմրոդելը, ինչպես և լորիենյան բոլոր էլֆերը, ապրում էր հսկայական ես հիմա էլ ինձ ծառի գագաթին, իզուր չէ, որ քվեթլորիենցի էլֆերին անվանում են ծառակյացներ կամ գալադրիմվրա ավելի հանգիստ կզգայի: Հնարավոր է, որ հիմա էլ են նրանք այդպես ապրում, քանի որ լորիենյան անտառի խորքում հազվագյուտ հզոր ծառեր են աճում— Նա խեթ նայեց Մշուշապատի կողմը: — Օրքերի հետ հանդիպումն ինձ չի ուրախացնի:
— Պետք Ջիմլին իրավացի է խոստովանեմ,— խոսեց Ջիմլին,ասաց Արագորնը: — Չէ՞ որ մենք նստած ենք ճանապարհին շատ մոտիկ, իսկ ծանծաղ գետակն օրքերին չի կանգնեցնի: Հարկավոր է հետևել Գալադրիմների օրինակին և բարձրանալ ծառի վրա ես ինձ ավելի հանգիստ կզգայի: — Նա խեթ նայեց Մշուշապատի կողմը: — Օրքերի հետ հանդիպումն ինձ չի ուրախացնի:
— Սպասեցեք ինձՍպասեք այստեղ, հիմա ես կբարձրանամ ծառը և կնայեմծառի վրա ու կտեսնեմ, թե ինչպիսի կատար ունի: Հանկարծ ու մեզ հաջողվի գիշերն այնտեղ կարճել... Անտառային հսկաներին վարժվել Ծառերը նաև իմ տունն են: Ճիշտ է, սրանցից երբեք չեմ կարողանա... մելորնների՝ հսկա հացենիների մասին լսել տեսել, բայց շատ երգեր ու առասպելներ եմ միայն հինավուրց առասպելներումլսել մելորնների մասին՝ այդպես են կոչվում էլֆերեն այս ծառերը, որոնք ծաղկում են ոսկեդեղին ծաղիկներով:
— Չգիտեմ՝ դու ինչպես,— արձագանքեց Փինը,— բայց ես նույնիսկ առասպելական ծառերի վրա քնել չեմ կարող: Ես հո թռչուն չե՞մ...
— Որ այդպես է՝ բույն փորիր,— ասաց նրան ծիծաղեց Լեգոլասը: — Առավել ևս, որ դա ձեզ համար նորություն չէ: Բայց եթե ուզում ես փրկվել օրքերիցայդ բնում, ապա ժամանակ մի կորցրու, գնա խորքերը... — : Էլֆը ցատկեց, ճյուղից կախվեց ու... իսկույն էլ այն բաց թողնելով թռավ գետնին: Որովհետև վերևից, ոսկեգույն մթության միջից հրամայական ճիչ լսվեց.
''— Դա՜րո...''
— Չշարժվեք,— Պահապաններին մյուսներին շշնջաց Լեգոլասը:
Վերևում երգեցիկ ծիծաղ լսվեց, իսկ հետո ցածր, բայց հնչեղ ձայնը մի քանի անհասկանալի բառեր արտասանեց: Լեգոլասը նրա լեզվով պատասխանեց:
— Էլֆ է,— իսկույն կռահեց Սեմը: — Ինչ է, չե՞ս լսում ինչ ձայն ունի:
— Այո, դա էլֆ է,— հաստատեց Լեգոլասը: — Նա լորիենյան բարբառով է խոսում: Նրա խոսքերով ասած, դու այնքան բարձր ես ֆսֆսացնում, որ աչքերը փակ էլ կարելի է քեզ վրա դիպուկ կրակել (Վախից Սեմի շունչը կտրվեց): — Այդ ընթացքում լորիենցին նորից խոսեց: — Նա ասաց,— սկսեց թարգմանել Լեգոլասը,— որ մենք բարեկամների մոտ ենք և վախենալու ոչինչ չունենք... Նա ճանաչել է, որ ես իրենց հյուսիսային ազգակիցներից եմ... Պարզվում է, որ նրան Ֆրոդոյի մասին էլ է հայտնի... Նա առաջարկում է ինձ ու Ֆրոդոյին բարձրանալ ծառը ծանոթանալու համար, իսկ մնացածներին խնդրում է սպասել ներքևումնետահարել:
— Բարի գալուստ Լորիեն, բարեկամներ: Մենք հազվադեպ ենք հյուր ընդունում և համարյա մոռացել ենք ընդհանուր լեզուն: Այն հիշում են միայն մեր հետախույզները, որոնք հաճախ հեռանում են Անտառից, որովհետև հարկավոր է հետևել թշնամիներին և իմանալ, թե ինչ է կատարվում աշխարհում: Մենք նույնիսկ մեր հյուսիսային ցեղակիցների հետ վաղուց չեն տեսնվել: Ես հետախույզ եմ: Իմ անունը Հալդիր է: Իսկ սրանք իմ եղբայրներն են՝ Օրոֆինն ու Ռումիլը, բայց նրանք ընդհանուր լեզուն համարյա չգիտեն: Ձեր արշավի մասին մեզ տեղեկացրել են մենք լսել ենք՝ Էլրոնդի սուրհանդակները և հետախույզները եղել են այստեղ: Հոբիթների մասին մենք վերհիշեցինք, թեպետև շատ վաղուց չէինք լսել և մեծ դժվարությամբվերհիշեցինք, որ ինչ-որ տեղ, Միջերկրի հյուսիս-արևմուտքում հնում ապրում էին կոլոտիկներ կամ, ինչպես դուք եք անվանում ձեզ, հոբիթներ: Մենք այստեղ օտարների չենք ընդունում, բայց Էլրոնդը խնդրել է օգնել ձեզ համար երաշխավորում , և ձեզ հետ է մեր հյուսիսային ցեղակիցը, դե որը երաշխավորում է ձեզ համար: Դե դուք առանց երաշխավորության էլ չարագործների նման չեք, դրա համար էլ, ինչպես մեզ խնդրել է Էլրոնդը, պատրաստ ենք օգնել ձեզ հասնելու մինչև Անդուինթողնել Լորիեն: Այս Բայց այս գիշեր կանցկացնեք ստիպված եք անցկացնել այստեղ, իսկ վաղը կանցնեք Կախարդուհով: Ձեր ջոկատում քանի՞ ռազմիկ կաՔանի՞ հոգի եք:
— Ութ,— պատասխանեց Հալդիրին Լեգոլասը,: — Ես, նրանք, ես, ևս երկու հոբիթ (ընդամենը չորսն են) և երկու մարդ, մեկի մասին դուք երևի լսած կլինեք՝ Արագորննրանցից մեկը Արագորնն է, հետքագետ-հյուսիսցիորին դուք ճանաչում եք: Նա էլֆերի բարեկամն է և Արևմուտքի մարդկանց ժառանգը:
— Այո, Արագորնը՝ Արագորնի՝ Արաթհորնի որդին, որդու անունը Լորիենում հայտնի է,— հաստատեց ասաց Հալդիրը: — Նրա մասին մեր տիրուհուց ենք լսելՏիրուհին բարյացակամ է նրա հանդեպ: Բայց դու միայն յոթի անունը տվիր:
— Ութերորդը թզուկ է,— ասաց Լեգոլասը:
— Թզու՞կ,— խոժոռվելով հարցրեց խոժոռվեց Հալդիրը: — Մենք թզուկների հետ գործ չունենք: Սև տարիները խզել են մեր դաշինքը: Ես չեմ կարող նրան թողնել Լորիեն:
— Բայց նա Էրեբորից է, Դաինի թագավորությունից այդ ,— միջամտեց անհանգստացած Ֆրոդոն: — Այդ թզուկին Էլրոնդն ինքն է Ֆրոդոյին մեզ ուղեկցող նշանակել,— փորձեց Հալդիրին համոզել Լեգոլասը: Նա իրեն դրսևորել է որպես համարձակ ու հավատարիմ ընկեր:
Հալդիրն սկսեց խորհրդակցել եղբայրների հետ՝ մերթ ընդ մերթ Լեգոլասին էլֆերեն ինչ-որ բաներ հարցնելով: Վերջինս նրան պատասխանում էր Լորիենի բարբառով, և Ֆրոդոն չհասկացավ, թե ինչի մասին են խոսում նրանք: Վերջապես Հալդիրը շրջվեց դեպի հոբիթները:
— Լավ, — վերջապես ասաց նա,— ես կխախտեմ մեր սովորությունները և թզուկին կթողնեմ Լորիեն,— ասաց նա,— եթե Լեգոլասն ու Արագորնը խոստանում են ուշադիր հետևել նրան: Բայց հենց որ գետն անցնի՝ մենք նրա աչքերը կկապենք: — Էլֆը լռեց, հետո գործնական շարունակեցԻսկ հիմա բավական է խոսենք. — ձեր ընկերներին չի կարելի ներքևում մնալ: Օրքերն արդեն վաղուց են հոսում դեպի Մորիա, իսկ Լորիենի շուրջը գայլդարձյակներն վխտում են վխտումգայլդարձյակները: Դուք ասացիք, որ Եթե դուք իսկապես Մորիայից կռվով եք դուրս եկել, ուրեմն հաստատ օրքերը ձեզ հետապնդում են օրքերը: Ժամանակն է հոգալ ձեր բարեկամների մասին: Հոբիթներն այստեղ Հոբիթները կգիշերեն: Իսկ այստեղ՝ մենք նրանցից չենք վախենում, իսկ մարդիկ և թզուկը՝ հարևան հացենու վրա՝ այնտեղ մենք մեկ դելոն թալան էլ ունենք: Նրանց համար պատասխանատու ես, Լեգոլաս: Մենք չենք վստահում ո՛չ թզուկներին, ո՛չ մարդկանց:
Լեգոլասն անաղմուկ իջավ ներքև, որպեսզի կատարի Հալդիրի հանձնարարությունը: Շուտով բարձր ֆսֆսոց լսվեց, և Մերին ու Փինը բարձրացան հարթակ. երկուսն էլ վատ էին զգում:
