Changes

Ալիսը հայելու աշխարհում

Ավելացվել է 5 բայտ, 15:49, 16 Հունիսի 2014
/* ԳԼՈՒԽ ՏԱՍՆԵՐԿՈՒԵՐՈՐԴ. Ո՞ւմ երազն էր այդ */
Այստեղ նա մի քանի անգամ թելը փաթաթեց կատվիկի վզին, տեսնելու, թե սազում է նրան։ Սրա հետևանքը եղավ այն, որ կծիկն ընկավ հատակին, գլորվեց ու նորից քանդվեց։
— Գիտե՞ս ինչ, Սևուկ, ես այնքան բարկացած էի,— շարունակեց Ալիսը և փիսիկին գրկած նորից նստեց բազկաթոռին,— երբ տեսա քո արարքները, ուզում էի պատուհանը բաց անել ու շպրտել քեզ ձյան վրա։ Եվ դու արժանի ես դրան, դո՛ւ, պստիկ չարագործ։ Ի՞նչ կասես քեզ արդարացնելու համար։ Ինձ չընդհատես, հիմա ես քո բոլոր մեղքերը կասեմ։— Նա ծալեց մի մատը,— նախ առավոտյան, երբ Դինան լվանում էր դեմքդ, դու երկու անգամ մլավեցիր։ Չէ՛, Սևուկ, չես կարող ժխտել։ Ես լսեցի։ Ի՞նչ ես ասում։ (Ալիսը ձևացրեց, թե փիսիկը խոսում է իր հետ)։ Դինայի թաթը աչքդ մտաժվ։ մտավ։ Դե, դա քո մեղքն էր, որովհետև աչքերդ չռել էիր, եթե պինդ փակեիր, նման բան չէր լինի։ Այժմ ոչ մի արդարացում, լսիր ինձ։ Երկրորդ՝ Ձյունիկի պոչը տրորեցիր, երբ նրա առջև հատակին դնում էի կաթի ամանը։ Ծարավ է՞իր։ Իսկ ի՞նչ գիտես, որ Ձյունիկն էլ ծարավ չէր։ Եվ երրորդ՝ երբ ուրիշ կողմ էի նայում, կծիկս քանդեցիր։
Այդ երեք մեղքերիդ համար, Սևուկ, մինչև հիմա ոչ մի պատիժ չես ստացել։ Գիտե՞ս ինչ, ես քո բոլոր պատիժները պահում եմ հաջորդ չորեքշաբթի օրվան։ Իսկ ի՞նչ կլինի, եթե ինձ էլ բոլոր հանցանքներիս համար մի օր պատժեն,— շարունակեց նա դիմելով ավելի շուտ իրեն, քան թե կատվիկին,— ի՞նչ կանեն ինձ տարեվերջին։ Երևի բանտ կուղարկեն կամ էլ ամեն հանցանքիս համար մի օր առանց ճաշի կթողնեն։ Ուրեմն, երբ այդ չարաբաստիկ օրը գա, ես հիսուն անգամ առանց ճաշի կմնամ։ Հոգ չէ։ Ավելի լավ է առանց ճաշի մնամ, քան թե այդքանն ուտեմ մի օրում։
— Խնդրում եմ, ծամածռություններ չանես, սիրելիս,— գոչեց նա, մոռանալով, որ Արքան չի կարող լսել իրեն, դու ինձ այնպես ես ծիծաղեցնում, որ հազիվ եմ քեզ պահում։ Ի՞նչ ես բերանդ լայն բացել, մոխիր կուլ կտաս։ Դե՛, հիմա մի քիչ մաքրվեցիր։— Ալիսը հարթեց Արքայի մազերը և դրեց սեղանին՝ Թագուհու կողքին։
 
Արքան անմիջապես ընկավ մեջքի վրա և մնաց միանգամայն անշարժ։ Ալիսը վախեցած իր արածից, սկսեց սենյակում ջուր փնտրել նրա դեմքին շաղ տալու համար, բայց միայն մի շիշ թանաք գտավ։ Երբ շիշը ձեռքին հետ եկավ, Արքան ուշքի էր եկել ու վախեցած, շշուկով զրուցում էր Թագուհու հետ։ Ալիսը հազիվ էր կարողանում լսել նրանց խոսակցությունը։
Ահա այն.
[[Պատկեր:Ալիսը հրաշքների աշխարհում հայելային ոտանավոր.png|cetercenter|280px]]
Ալիսը որոշ ժամանակ մտածեց այդ տողերի մասին, ապա ուրախ բացականչեց.
Այդպես էլ արեց։ Գնաց բոլոր կողմերով, վեր ու վար, փորձեց բոլոր շրջադարձերը, բայց անօգուտ, շարունակ նրա դիմացն էր ելնում տունը։ Վերջին անգամ սովորականից ավելի արագ անկյունադարձ արեց ու դարձյալ հայտնվեց նույն տեղում, նախքան կկարողանար կանգ առնել։
— Իզուր տեղն էլ այդ մասին խոսում եմ,— վրդովվեց պղջիկըաղջիկը, նայելով տանը և ձևացնելով, թե վիճում է հետը,— միևնույն է, ներս չեմ գնա, որովհետև նորից ձայելու հայելու միջով պիտի անցնեմ ու մտնեմ իմ հին սենյակը և վերջ բոլոր արկածներին։
Ալիսը վճռականորեն շրջվեց և կրկին ճանապարհ ընկավ արահետն ի վար. այս անգամ որոշել էր գնալ ուղիղ։ Մի քանի րոպե ամեն ինչ լավ էր ընթանում։
— Այս ինչքա՜ն է մեծացել,— բացականչեց նա։
Թագուհին, իսկապես որ, աոաջվանը առաջվանը չէր։ Երբ Ալիսն առաջին անգամ հանդիպեց նրան մոխիրների մեջ, նա ընդամենը երեք մատնաչափ էր, իսկ այստեղ՝ պարտեզում, կես գլխով բարձր էր իրենից։
— Մաքուր օդն է պատճառը,— բացատրեց Վարդը,— այստեղ օդը հիանալի է։
Այդ րոպեին նրան մոտեցավ մի Եղնիկ և իր խոշոր, մեղմ աչքերը հառեց Ալիսին ու բոլորովին չվախեցավ։
— Արի ինձ մոտ, արի,— Ալիսը ձեռքը Երկարեց երկարեց դեպի կենդանին և փորձեց շոյել նրան։ Եղնիկը հետ քաշվեց ու շարունակեց անթարթ աչքերով նայել աղշկան։աղջկան։
— Անունդ ի՞նչ է,— չափազանց հաճելի, քնքուշ ձայնով հարցրեց Եղնիկը։
Նա երկար քայլեց, բայց որտեղ որ ճանապարհը բաժանվում էր, երկու ուղեցույցները դարձյալ նույն ուղղությունն էին ցույց տալիս։ Մեկի վրա գրված էր. «ԴԵՊԻ ՉԸՐԽԿԻ ՏՈՒՆԸ», մյուսի վրա՝ «ԴԵՊԻ ՇԸՐԽԿԻ ՏՈՒՆԸ»։
— Ուրեմն, նրանք միևնույն տանն են ապրում,— կռահեց Ալիսը,— զարմանալի է, ինչո՞ւ մինչև հիմա այդ մասին չեմ մտածել։ Բայց այնտեղ երկար մնալ չեմ կարող։ Միայն կողջունեմ նրանց և կհարցնեմ, անտաոից անտառից դուրս գալու ճանապարհը։ Երանի մինչև մութն ընկնելը հասնեմ Ութերորդ Քառակուսուն։
Նա սկսեց թափառել անտառում՝ խոսելով ինքն իր հետ, և երբ անցավ ճանապարհի շրջադարձը, նրա դիմաց ելան երկու գեր մարդ։ Այդ հանդիպումն այնքան հանկարծակի էր, որ Ալիսը ցնցվեց ու կանգ առավ, սակայն շուտափույթ հավաքեց իրեն՝ ենթադրելով, որ նրանք պիտի լինեն։
— Նայիր այնտեղ,— շշնջաց նա հուզմունքից խեղդվելով և նրա աչքերը մի ակնթարթում լայն բացվեցին ու դեղնեցին, երբ դողդոջուն ձեռքով մատնացույց արեց ծառի տակ ընկած փոքրիկ սպիտակ իրը։
— Բոժոժիկ է, չխկչխկան խաղալիք,— իրն զգույշ զննելուց հետո ասաց ԱւիսըԱnիսը,— և ոչ թե բոժոժավոր օձ,— շտապ ավելացրեց նա, մտածելով հանգստացնել վախեցած Չրըխկին,— հին, ջարդված չխչխկան է, ուրիշ ոչինչ։
— Այդպես էլ գիտեի,— Չըրխկը սկսեց կատաղորեն դոփել գետինն ու պոկել մազերը,— երևի փչացել է։
— Այո, իհարկե,— գոչեց Թագուհին և սկսեց նորից ճչալ,— իսկ այս մե՜կը, իսկ այս մե՜կը, մե՜կը, մե՜կը։— Վերջին խոսքն ավարտվեց մի երկար մայունով՝ մե՜ե՜ե՜, այնքան նման ոչխարի մայունի, որ Ալիսը ցնցվեց։
Նա տեսավ, թե ինչպես Թագուհին հանկարծ թաթախվեց բրդի մեջ։ Ալիսը շփեց աչքերն ու նորից նայեց. չէր կարողանում հասկանալ, թե ի՞նչ է կատարվել և որտե՞ղ է գտնվում ինքը։ Կարծես խանութում էր, և վաճառասեղանի դիմաց նըստողն նստողն էլ... ոչխա՞ր էր։ Գուցե միայն իրեն էր թվում։ Ալիսը շարունակեց տրորել աչքերը, բայց ոչինչ չփոխվեց։ Արմունկները վաճառասեղանին հենած, նա կանգնել էր մութ խանութում և դիտում էր բազկաթոռին նստած ծեր Ոչխարին, որը մերթ հյուսում էր, մերթ էլ դադար տալով նայում Ալիսին իր հսկայական ակնոցի միջով։
— Ի՞նչ ես ցանկանում գնել,— վերջապես հարցրեց Ոչխարը՝ աչքերը գործից կտրելով։
— Ես ուզում եմ ասել, որ մարդ չի կարող չմեծանալ։
— Գուցե մեկը չկարողանա,— ասաց Պստլիկ Հաստլիկը,— բայց երկուսը կարող են։ Հատուկ օգնությամբ դու միշտ կարող էիր մնալ յոթ տարեկան։
— Ի՜նչ գեղեցիկ գոտի ունեք,— հանկարծ նկատեց Ալիսը (նրանք արդեն բավական խոսել էին տարիքի մասին և այժմ Ալիսի հերթն էր նյութ ընտրելու),— ավելի ճիշտ,— ուղղեց նա իր ասածը,— ուզում էի ասել, գեղեցիկ փողկապ, ո՛չ, ո՛չ, ուզում եմ ասել, գոտի, ներեցեք ինձ,— վախեցած շարունակեց նա, որովհետև Պստլիկ Հաստլիկը նայեց նրան միանգամայն վիրավորված և Ալիսը զղջաց նման խոսակցություն սկսած լինելու համար։
(Սուրհանդակը իր հսկայական ձեռքերը հովհարաձև տարածած օձաձկան նման ցատկոտելով ու գալարվելով առաջ էր շարժվում)։
— Բոլորովին էլ ոչ,— ասաց Արքան,— նա անգլո֊սաքսոնացի Սուրհանդակն է, հետևաբար շարժումներն էլ անգլո֊սաքսոնական ոն։ են։ Եվ երբ նա իրեն երջանիկ է զգում, այդպիսի շարժումներ է անում։ Նրա անունը Լապստրակ է։
— Իմ Սիրո անունը սկսվում է «Լ» տառով<ref>Վիկտորիական Անգլիայում տարածված խաղ. առաջին մասնակիցն ասում է. «Իմ սիրո անունն սկսվում է «Ա» տառով, և այլն։ Երկրորդը կրկնում է նույնը, միայն «Բ» տառով, և այսպես շարունակ։ Անհրաժեշտ բառերը չգտնողները դուրս են մնում խաղից։</ref>,— սկսեց արտասանել Ալիսը։— Ես սիրում եմ նրան, որովհետև նա Լավն է։ Ես ատում եմ նրան, որովհետև նա Լալկան է։ Եմ կերակրում եմ նրան Լորով ու Լոբով։ Նրա անունը Լապստրակ է և նա ապրում է...
— Ուրեմն լոբի տուր,— նվաղուն ձայնով մրմնջաց Արքան։
Ալիսն ուրախացավ, երբ քիչ անց Արքան ուշքի գալովփնթփնթացգալով փնթփնթաց.— Երբ ուշաթափվում ես, լոբու նման լավ բան չես գտնի։
— Ինձ թվում է, եթե ձեր վրա սառը ջուր լցնեին, ավելի լավ կլիներ կամ էլ անուշադրի լուծույթ տային,— առարկեց Ալիսը։
— Ոչ ոք,— պատասխանեց Սուրհանդակը։
— Ճիշտ է,— ասաց ԱոքանԱրքան,— այս փոքրիկ աղջիկն էլ տեսավ նրան։ Իհարկե, Ոչ Ոքը քեզնից դանդաղ էր քայլում։
— Ես շատ արագ եմ քայլում,— մռայլվեց Սուրհանդակը,— համոզված եմ, ոչ ոք ինձնից արագ չի քայլում։
— Տեսե՛ք, տեսե՛ք,— ուրախացած մատնացույց արեց նա,— Սպիտակ Թագուհին է գալիս։ Գնդակի նման դուրս թռավ անտառից։ Ի՞նչ արագ են վազում այդ Թագուհիները։
— Երևի նրան թշնամի է հետապնդում,— առանց շուրջը նայելու խոսեց Արքան,— անտառը յիքն լիքն է թշնամիներով։
Զարմանալով Արքայի սառնասրտության վրա, Ալիսը հարցրեց.
Եվ նրանք սկսեցին այնպիսի ցասումով հարվածել միմյանց, որ Ալիսը վախից թաքնվեց ծառի հետևը՝ հարվածներից խուսափելու համար։
«Չեմ հասկանում, թե որոնք են ճակատամարտի կանոնները,— վախեցած դուրս նայելով իր թաքստոցից, մտածում էր Ալիսը,— երևի աոաջին առաջին կանոնը սա է. եթե մեկը հարվածի մյուսին, պետք է նժույգից վայր գցի, իսկ եթե վրիպի, ինքն իրեն պիտի գցի։ Երկրորդ կանոնն էլ այն է, որ նրանք պետք է բռնեն իրենց մահակները Փանչի ու Ջուդիի նման<ref>Փանչ և Ջուդի — անգլիական ժողովրդական տիկնիկային թատրոնի հերոսներ՝ կռվարար ամուսիններ։ </ref>։ Բայց ի՜նչ աղմուկ են բարձրացնում վայր ընկնելիս։ Ասես բուխարիկի մի խուրձ ունելիներ են թափվում ցանցի վրա։ Ի՜նչ էլ հանգիստ են նժույգները։ Հեծյալները մեկ ընկնում են, մեկ բարձրանում, իսկ նրանց հեչ պետքն էլ չէ»։
Ճակատամարտի մյուս կանոնը, որ Ալիսը չէր նկատել՝ միշտ գլխի վրա նետվելն էր։ Կռիվն ավարտվեց նրանով, որ երկուսն էլ գլխիվայր ընկան և փռվեցին կողք կողքի։ Քիչ անց ոտքի ելնելով ողջագուրվեցին, ապա Սև Ձին մի լավ տեղավորվեց թամբին ու առաջ սլացավ։
Ձին հպարտությամբ նայեց թամբից կախված սաղավարտին։
— Այո, բայց ես ավելի լավն էի հնարել՝ սրածայր բլրի էր նման։ Երբ զգում էի ընկնելու վտանգը, դնում էի գլխիս և սաղավարտն անմիջապես խրվում էր գետնին։ Այսպիսով ընկնելու քիչ հնարավորություն ունեի։ Բայց մեջն ընկնելու վտանգը կար։ Մի անգամ ինձ հետ պատահեց ամհնասարսափելինամենասարսափելին. մինչ կկարողանայի դուրս գալ, մյուս Սպիտակ Ձին վերցրեց այն ու դրեց գլխին, կարծելով, թե իրենն է։
Ձին այնպես լուրջ էր խոսում, որ Ալիսը սկզբում չհամարձակվեց նույնիսկ ժպտալ։
Հայելու Աշխարհում տեսած բոլոր հրաշքներից սա միակն էր, որ Ալիսը միշտ բոլորից պարզ հիշում էր հետագայում։ Տարիներ անց նա հստակորեն մտաբերում էր այդ տեսարանն այնպես, կարծես միայն երեկ էր կատարվել՝ Ձիու մեղմ, կապույտ աչքերը, բարի ժպիտը, մազերն ու զրահը՝ մայրամուտի շլացնող լույսի տակ, որից ծակծկում էին Ալիսի աչքերը։ Անտառի մութ ստվերները գծագրվում էին այդ տարօրինակ հեծյալի հետևում։ Նժույգը դանդաղ արածում էր, վզին թույլ գցված սանձի ծայրերը քսվում էին խոտերին՝ Ալիսի ոտքերի մոտ։ Նա մանրամասնորեն հիշում էր այդ բոլորը՝ ինչպես ուժեղ տպավորված նկար։ Ծառին հենված ու ձեռքը աչքերին հովանի արած դիտում էր տարօրինակ զույգին ու ասես երազի մեջ լսում երգի մելամաղձոտ հնչյունները։
— Բայց երաժշտությունը նրա հորինածը չէ,— ինքն իրեն ասաց Ալիսը. «Ես քեզ ավի տվի այն բոլորը, ինչ կարող էի» երգի մեղեդին է։ Նա կլանված ունկնդրում էր, բայց մինչև վերջ էլ արցունքներ չերևացին աչքերում։
<poem>::::::::Ես չեմ խոսի երկար֊բարակ,
— Ես չէի մտածում...— սկսեց Ալիսը, բայց Սև Թագուհին բարկացած ընդհատեց նրան.
— Ահա թե ինչն ինձ դուր չի դայիս։ գալիս։ Դու պետք է մտածեիր։ Ի՞նչ ես կարծում, ո՞ւմ են պետք չմտածող երեխաները։ Նույնիսկ կատակը պետք է իմաստ ունենա, իսկ երեխայի խոսքը կատակից ավելի կարևոր է։ Դու չես կարող ժխտել այդ, եթե նույնիսկ երկու ձեռքով էլ փորձես։
— Ես ձեռքերով չեմ ժխտում,— առարկեց Ալիսը։
::::::::Երազ էր և կյանքը մեր՝
::::::::Լուսավո՜ր ու հուսաբե՜ր<ref>Բանաստեղծությունը գրված է աքրոստիկոսի ձևով, յուրաքանչյուր տողի աոաջին առաջին տառերից կազմվում է աղջկա անունը՝ Ալիս Փլեզընս Լիդել։</ref>։</poem>
==Կեղծամով Իշամեղուն<ref>Ըստ նախնական մտահղացման՝ այս դրվագը պետք է նախորդեր «Հայելու աշխարհի» վերջին գլխին, որտեղ Ալիսը Թագուհի է դառնում։ Սակայն հեքիաթները նկարազարդող Ջոն Թենիելի խնդրանքով Քերոլը հրաժարվում է դրվագից, քանի որ Թենիելը ոչ մի կերպ չէր կարողանում նկարազարդել այն։</ref>==