Changes

Զահրատ — Մատենաշար ժամանակակից սփիւռքահայ բանաստեղծութեան

Ավելացվել է 31 833 բայտ, 15:16, 27 Սեպտեմբերի 2014

|աղբյուր = [[«Զահրատ — Մատենաշար ժամանակակից սփիւռքահայ բանաստեղծութեան»]]

}}

~~{{անավարտ}}~~

Գրքոյկը կազմուած է հեղինակին կողմէ

Կիկոյին տունը սիրոյ պահպանակ

Կʼերեւայ սակայն պիտի չփլի

</poem>

===Զարմանահրաշ===

<poem>

Օր կʼըլլայ

Ես եւ ինքս ձեռք ձեռքի

Անօրինակ փնտռտուքի մը կʼելլենք —

Ու ծալքերուն մէջ էութեանս անպարփակ

Ինքնութիւնս կը պեղենք

Միօրինակ տարազներու յաճախանքէն ձանձրացած

Օր մʼալ մենք

Բազմերեսակ ինքնութիւնս ճանչնալ կʼուզենք մարդկօրէն

Դիւրին չէ —

Անջրպետին մէջ մոլորակ քարկոծելու չի նմանիր —

Ինքնութիւնս այնքան խոր է — այնքան խիտ

Որ ձեր գիտցած տիեզերքին սահմաններէն կը յորդի —

— Երկինքն ի վեր դուք ի վերջոյ քանի՞ հատ աստղ կը համրէք —

Մինչ եթէ

Երբ օր ըլլայ ու — դուք ձեզի — ձեր ինքնութիւնը պեղէք

Ի՜նչքան արեւ կը գտնէք հոն — քանի քանի տիեզերք —

Չէ՛ք գիտեր ինչ հարուստ էք

Ես եւ ինքս եւ դուք եկէք — ձեռք ձեռքի —

Մեր էութեան խառնարանին մէջ անծիր

Զարմանահրաշ փնտռտուքի մը ելլենք

</poem>

===Այսպէս ամէն առաւօտ===

<poem>

Այսպէս ամէն առաւօտ

Հրաժեշտ կʼառնեմ կը բաժնուիմ ես ինձմէ

Տանս դուռը երբ կը փակեմ ետեւէս

Գիտեմ թէ

Եսս ներսն է — եւ ամէն քայլ զիս կʼանջատէ իմ եսէս

Այսպէս ամէն առաւօտ

Հրաժեշտ կʼառնեմ կը բաժնուիմ ես ինձմէ —

Կը խառնուիմ ուրիշներով շինուած հսկայ ծովուն մէջ

Ու կը տեսնեմ — պատուհանին ետեւէն

Եսս կեցեր զիս կը դիտէ մտատանջ

Իսկ ես եմէն առաւօտ

Կʼերթամ ձուլուիլ ուրիշներով շինուած հսկայ ծովուն մէջ

Մինչդեռ եսս պատն երեսին նստեր կու լայ ետեւէս —

Հրաժեշտ կʼառնեմ կը բաժնուիմ ես ինձմէ —

Առաւօտուն — ես մանաւանդ առաւօտուն դժբախտ եմ

</poem>

===Վահան===

<poem>

Վահան մը լոյս

Վահան մʼաննիւթ — զուտ գաղափար — բորբ հաւատք

Հպարտ փռներ եմ կուրծքիս

:Լուտանքներուն դէմ մոլեգնած աշխարհին

:Դարանակալ խժգուժութեան դէմ անզուսպ

Մինչ մայթերէն — իբր թէ

:Հանդարտօրէն կը քալեմ

:Երազատես սուրբի նման անտարբեր —

Իսկութեան մէջ ես կուրծք կու տամ հազարումէկ հարուածի

:::::հազարումէկ թշնամանքի ու դաւի —

Երբ հանդիպիք դուք ինծի

:::— Թշնամի թէ բարեկամ —

Մէկուն վրայ այս քաղաքին փոշեպաճոյճ մայթերէն —

Մի կարծիք թէ մինակ եմ

:::անապաւէն — անօգնական — կամ անէն —

Դուք որ — օտար — չէք նշմարեր հարկաւ վահանն իմ զօրեղ —

Վահան մը լոյս

Վահան մʼաննիւթ — զուտ գաղափար — բորբ հաւատք

Չոր հպարտ

Կուրծքիս վրայ դրօշի պէս կը բռնեմ

</poem>

===Ոչ===

<poem>

Ես ոսկեմատ դերձակ եմ —

Ձեր սիրտերն երբ այդքան շատ

Սէր փարփակել չկրնան

Չդիմանան ու պատռին —

Կարեմ կʼըսեմ — ոչ կʼըսէք

Ես յաւակնոտ գրչակ եմ

Կարօտ կʼերգեմ — սէր կʼերգեմ

Ձեր աչքերէն յայտնի է

Հազարումէկ տենչ ունիք —

Գրեմ կʼըսեմ — ոչ կʼըսէք

Վարպետորդի ստահակ եմ —

Սեւ է որ կʼըսեմ սեփսեւ չկարծէք

Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են

Դեղին որ կʼըսեմ արեւ չկարծէք

Արեւը մէկ է — աչքերն երկու են

Երկու որ կʼըսեմ զատ զատ չկարծէք

Երկուքին խորն ալ երազը մէկ է

Երազ որ կʼըսեմ մեծ բան չկարծէք

Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է

</poem>

===Նինա===

:::::Մեծ հօրաքրոջս յիշատակին

<poem>

Ութսուն տարու էր ան

:::երբ այս երգը կʼերգէր

Ու մենք միշտ պատրաստ էինք ծաղրելու

Կը ծիծաղէինք

Միշտ պատրաստ էինք ամէն բան մերժելու —

:::դեռ ոչ մէկ յիշատակ ունէինք պատմելիք —

:::թէ յիշատակներն որքան կը յուզեն

:::չէինք գիտեր

Մինչդեռ ութսուն տարու էր ան երբ կʼերգէր —

Ձայնին մէջ — երգին մէջ — աճապարանքը կար

:::երթալու դէպի ետ

:::ուր ինք մանկամարդ աղջիկ տակաւին

:::— լոյս օրեր ապրելու տենչն աչքերուն մէջ —

:::մանտոլինին վրայ մատնահարելէն

:::կʼերգէր իր մուտքը կեանքի սեմէն ներս

:::Այս այն տարիքն էր ուր շրթներ կը դողդղան

:::կը սիրեմ ըսելու անորոշ վախէն —

:::ուր ամէն աղջիկ հայրն ու մայրը մոռցած

:::պատրաստ է մեկնելու խոստումի մʼետեւէն

Իսկ մենք ուրախ էինք ամէն երգ ծաղրելով

Երբ ութսուն տարու էր ու կʼերգէր մեղմօրէն —

:::դեռ ոչ մէկ անցեալ ունէինք յիշելիք —

:::թէ ետ չեն դառնար օրերն երբ երթան

:::չէինք գիտեր

Տարիներ հարկ եղաւ որ անցնին արագ

Որ երբ այդ երգն այսօր դիպուածաւ լսեմ

Աչքերս բոլորէն անգին դարձուցած

:::արտասուեմ գաղտնօրէն բոլոր անոնց համար

:::որոնց կեանքն անցաւ կարօտովն այն երգին

:::չկրցան երգել

</poem>

===Մահագրական===

<poem>

Օգոստոսի արեւին տակ ու հովուն տակ հիւսիսի

Շոգեմակոյկ մը նստած

Հաճի Լեւոնը գնաց

Եւ անոնք որ ծովափէն

Ծովն ու ծովուն փրփուրները դիտեցին

Խօսք մէկ ըրած խորհեցան —

Կարգը մեզի քիչ մը եւս մօտեցաւ

Հաճի Լեւոնը տարին —

Ամէն ինչ էր բայց ամէն ինչ ըլլալէն ալ աւելի

Իր դարի մօտ տարիներուն հաշիւով

Մեր բոլորին երաշխիքն էր մահուան դէմ

Մինչդեռ հիմա կարգը մեզի քիչ մը եւս մօտեցաւ

Մէկ քահանայ չորս մահակիր դագաղ մʼանշունչ փայտի պէս

Շոգեմակոյկ մը դրին

Ու ծովն ի վար նաւարկելէն Հաճի Լեւոնը տարին

Մինչ անոնք որ տեսան — լացին — չլացին —

Զգացին թէ կարգը իրենց քիչ մը եւս մօտեցաւ

Օգոստոսի արեւին տակ ու հովուն տակ հիւսիսի

</poem>

===Երջանիկ բանաստեղծը===

<poem>

:::Բանաստեղծ եմ երջանիկ —

:::— Որ դուռը կամ որուն դուռը որ զարնեմ

:::Զիս կʼընդունին գրկաբաց

Ժպիտներուն ամէնէն քաղցրն իրենց դէմքին վրայ կը շողայ —

:::Երջանկութիւնն այս է կʼըսեմ ես ինծի —

:::— Որ դուռը կամ որուն դուռը որ զարնեմ

:::Կռնակի վրայ կը բացուի

Ասպպնջական երգ մը կʼիջնէ հոգիս մէջ մեղրի պէս —

:::Ամէն մէկ դուռ մտերմօրէն կը բացուի

Ամէնէն տաք բարեւներով կʼարծարծի հուրը սրտիս

Ու կը մոռնամ ինչու եկայ — ինչու այս դուռը զարկի

:::Երջանկութիւնն այս է կʼըսեմ համոզուած

:::Բանաստեղծ եմ երջանիկ —

Եւ այս գիշեր երբ բոլորուիք դուք սեղանին շուրջ ճաշի

:::Երբ առօրեայ ձեր հոգերէն ձերբազատ

:::Մանրէք շերտը թարմ հացին —

Սպաս մըն ալ ինծի դրէք մէկ անկիւնը սեղանին

:::— Գուցէ կու գամ ու ձեր դուռը կը զարնեմ

</poem>

===Տիկին Բրածոյ===

<poem>

Տիկին Բրածոյ — ինչպէս էք

Ինչպէս ըլլաք — ծովէն ելած ձուկի պէս —

Ծաղարանը նստեր էք

Պաղպաղակ չէ — ձեր մենութիւնը կը լիզէք ծովուն դէմ —

Հին փառքերու ծովէն ելած ու չլմորած ձուկի պէս

Տիկին Բրածոյ — լքուեր էք

Տիկին Բրածոյ — բարեւ ձեզ —

Ձեր փափկասուն գեղեցկութիւնն ինչպէս է —

Ուր է — չկայ — քսան տարի առաջ էր

Այն ատեն դուք կին գեղանի — ես պարմանի նորելուկ

:::Ձեր իգութեան հրապոյրին անձնատուր

Շատերու հետ ձեր բոլորտիքն էի շրջեր սիրտս թունդ

Ձեր անմատոյց մտերմութեան մէկ փշրանքին տիրանալու զուր յոյսով

Չէիք գիտեր որ յիշէք

Ծաղարանին մէկ անկիւնը նստեր էք

Պաղպաղակ չէ — ձեր անցեալի հպարտութիւնը կը կրծէք ծովուն դէմ —

Հիացումի ծովէն ելած ու մոռցուած ձուկի պէս

Պարզ բարեւի մը ծարաւով տալպտկող ձուկի պէս

Նստեցէք —

Մնաք բարով Տիկին Բրածոյ — Տիկին Ձուկ

</poem>

===Հերոսամարտ===

<poem>

:::Մենք ալ մեր

Պատերազմները ունեցանք մեր անցեալին մէջ մենք ալ —

:::Օրերուն դէմ

Որոնք անցան առանց կնոջ — առանց ընկեր բարեկամի

:::Առանձին —

:::— Մենք անզէն

:::Անթնդանօթ

Պատերազմներ ունեցանք մենք լռելեայն —

:::::Եւ անոնց

:::Պայթիւններէն անշշուկ

:::Կրակներէն որոնք երբեք չայրեցան

Արիւններէն որոնք երբեք չթափեցան հողն ի վար

:::Մեր ռազմաշունչ չիշատակները բերինք —

:::Մենք ալ մեր

Հերոսամարտը մղեցինք մեր անցեալին մէջ մենք ալ —

:::Վերապրեցանք վիրաւոր

</poem>

===Կիկոյին երգը===

<poem>

Կիկոյին երգը ճռինչ հողմավար

Ջաղացքի հէքեաթ — մեքենային դէմ

Կիկոյին երգը բզզիւն միալար

Մժեղի զարմանք — հրթիռներուն դէմ

Կիկոյին երգը մրմունջ սիրավառ

Աշուղի խռովք — շուայտութեան դէմ

:::— Սոյլ համբերատար

:::Երբ վաղն է խաւար —

Փսփսուք գաղտնի որ չի հասուննար

:::Կʼայրի ինքն իր դէմ

Կիկոյին երգը մռնչիւն արդար

Բողոք մը վերջին — սահող կեանքին դէմ

Կիկոյին երգը լռութիւն մարմար

</poem>

===Բարի երկինք===

<poem>

Այդպէս կʼուզես քանի որ — ըսաւ — այդպէս թող ըլլայ —

:::Ըսի — կեցուածք չունի՞ս դուն —

:::Զարմացաւ — Կեցուածքն ի՞նչ է

:::Ես պառկուածք ունիմ լոկ

:::Պուտ մը երկինք որ գտնեմ

:::Տակը կʼանցնիմ կը պառկիմ

:::Կʼերազեմ երկինքիս չափ —

:::— Ի՞նչ ըսէի ես իրեն

:::Բարի երկինք մաղթեցի

</poem>

===Երկնասացութիւն===

<poem>

Բանաստեղծին հետ միատեղ ճամբայ կʼելլենք երգելու

:::Ինքը կʼերգէ — մենք երգելու պէս կʼընենք

</poem>

===Երկնածիծաղ===

<poem>

:::Երկինքն ի վեր խարսխած

:::Չարաճճի աստղ մը կայ

Երեք միլիոն տարի է — երկրագունդին կը նայի

:::Ու կը մարի խնդալէն

</poem>

===Երկնաքար===

<poem>

Քար չի բաւեր քարկոծելու անջատ անջատ բոլորս ալ

Կը հաւաքուինք նոյն աշխարհին վրայ ամէնքով միատեղ

Ու կը սպասենք ահանգնադղորդ երկնաքարին որ չի գար

</poem>

===Երկնավառ===

<poem>

:::Աննշմար

:::Պզտիկ աղօտ ճրագ եմ —

Աշնան թախծոտ երկինքներուն աստղերն հովէն երբ մարին

:::— Թող մարին — ես կը վառեմ

</poem>

===Երկնաքերթուած===

<poem>

:::Քերթուած մը գրուած

Իբրեւ գրչածայր թարթիչներդ սեւ

Երկինքի կապոյտն իբրեւ մագաղաթ

:::Հեղինակը ես

</poem>

===Ասուպ===

<poem>

Հատ մըն ալ կար որ ի վերջոյ ձանձրացաւ

Չափուած ձեւուած կարգուսարքէն պարտադիր —

Փորձեց փախչիլ — անջրպետին մէջ ի սպառ

Պատանեկան երազի պէս հալեցաւ

Օգոստոսի գիշեր մըն էր լուռ — խաղաղ —

:::Ու նոր ասուպ մը ինկաւ

</poem>

===Երկնահրաւէր===

<poem>

Եկէք ամէնքով յուսահատ ու խոնջ

Եկէք ամէնքով պարտեալ պարտասուն

Այս է երկինքը զոր ես տրուպ քերտող

Բուռ բուռ կը բաշխեմ ձեր ծարաւներուն

Երկինքն օթեւան աստղին արեւին

Երկինքն օթեւան ձեր երազներուն

</poem>

===Անպտուղ սալորենին===

<poem>

Սալորենին որ գարնան պտուղ չտուաւ

:::Ամչցաւ

Տխուր նայեցաւ իր տերեւներուն

:::Իր լերկ ճիւղերուն

:::Ու լացաւ

Եւ լաճերը թաղին — պտուղի գող —

:::Ոչ մէկ քար նետեցին

Արհամարհանքով ծառին նայեցան

:::Ու գացին

Այդպէս լքուած ու այդպէս առանձին

:::Սալորենին

Անոնց ետեւէն նայեցաւ կարօտով

:::Ու լացաւ

Եւ Պարոնները Տիկինները թաղին

:::Չնշմարեցին

:::Հէք սալորենին

Որ այդպէս անպէտ — այդպէս յանցաւոր

:::Լացաւ

Միայն կատու մը սեւ — շուքի բարեկամ

Արեւի նման դեղին աչքերով

Երկար նայեցաւ սալորենիին

:::Ու տուն տեղ եղաւ

Չորս հատ ձագ բերաւ ծառին ստուերին

:::Հիմա սալորենին

Խանդով կʼերկարէ իր զով հովանին

Որ ձագուկներն ամրան կիզիչ արեւէն

:::Չըլլայ թէ այրին

</poem>

===Կաղանդի գիշեր===

<poem>

Ամէն ինչ ծայրէն վերսկելու

Ի վերջոյ նորէն այդպէս ըլլալու

::::::Տօնն է այս գիշեր —

Լոյսեր վառեցէք — եթէ չի բաւեր

Ձեզ տաքցնելու ձեր լոյսը ներքին —

::::::Տօն է այս գիշեր —

Պահ մը ամէն ինչ վերջացնելու

Ամէն ինչ ծայրէն վերսկսելու

::::::Տօնն է այս գիշեր —

Յոյսեր վառեցէք — եթէ չեն բաւեր

Ձեզ տաքցնելու ձեր յոյսերը հին —

::::::Տօն է այս գիշեր —

Ի վերջոյ նորէն այսպէս մնալու

Քիչ մը աւելի յուսալքուելու

::::::Տօնն է այս գիշեր —

Երգել փորձեցէք — եթէ չէք մոռցեր

Խանդոտ երգերը ձեր պարմանութեան —

::::::Տօն է այս գիշեր —

Զուր տեղ վատնուած օրերն յիշելու —

Գոյութեան տխուր հաշուեկշիռին

::::::Տօնն է այս գիշեր —

Լոյսեր ու յոյսեր վառեցէք գոյն գոյն —

Երգեր երգեցէք հինէն ու նորէն —

::::::Տօն է այս գիշեր —

Գոյատեւելու տօնն է այս գիշեր

</poem>

===Բոլորս ալ===

<poem>

Քանի որ բոլորս ալ նոյն

:նաւը նստեր կը սուրանք անվերադարձ

Քանի որ բոլորս ալ նոյն

:անձկութեամբ կը կառչինք նաւին խօլարշաւ

Ու քանի որ բոլորս ալ նոյն

:թափով կը հրենք անոնք որ կʼիյնան վար

Ո՞վ պիտի հարցնէ մեզի այս գիշեր

:ո՞ւր եւ ինչո՞ւ

Քանի որ բոլորս ալ նոյն

:հարցումէն կը փախչինք

</poem>

===Սիրածներուդ բերնին մէջ===

<poem>

:::— Պօղոս աղբար տանձին քիլօն քնի՞ է

:::— Երեք ոսկի քեզի համար էֆենտիս

— Երկու քիլօ տանձ որ առնեմ հինգ ոսկի տամ չի՞ բաւեր

:::— Դուն օտա՞ր ես — բնաւ մի՛ տար Էֆենտի

Թէ որ փրկէ չե՞մ տար քեզի — քեզի չտամ ո՞րու տամ

:::— Պօղոս Աղբար սա դդումները թա՞րմ են

— Դուն ի՞նչ կʼըսես — ծաղիկները վրան են դեռ — չե՞ս տեսներ

:::Այս առաւօտ ինքս եմ գացեր զատեր եմ

— Այս առաւօտ ծաղիկներս հագայ ես ալ դուրս ելայ

Եկուր տես որ գիշեր չեղած ծաղիկներս թոռմեցան

:::— Քանի քիլօ դդում կշռեմ Էֆենտիս

— Պօղոս Աղբար Պօղոս Աղբար — ըսէ՛ դուն ալ ուզա՞ծ ես

Ամէն օր չէ բայց երբեմն նոր ծաղիկներդ հագնիլ

Քարափն ի վեր քարափն ի վար սանկ քէյֆովդ պտտկիլ

Ու տուն դարձիդ ըսէ՛ դուն ալ ինծի նման տեսա՞ծ ես

Որ ծաղիկներդ ամէնքը մէկ լալկան լալկան թոռմեր են

:::Չհասկցայ բա՞ն մը ըսիր Էֆենտի

— Երկու քիլօ տանձ ալ կշռէ ըսի — նայէ խակ չըլլայ

— Հոգ մի՛ ըներ — տանձ չէ — կարա՛գ — բերնիդ մէջը կը հալի

— Պօղոս Աղբար — սա տանձերուն տեղ օր մըն ալ փորձե՞ր ես

Կախուիլ կենալ եւ արեւուն տակ երազել ճիւղն ի վար

Ու հասուննալ հողէն աւիշ օդէն բուրմունք ըմպելով

— Երկու քիլօ դդում երեք — երկու քիլօ տանձ վեց

::: Օր մʼալ հալիլ սիրածներուդ բերնին մէջ

::::— Ինը ոսկի ամէնքը

:::Բարով ուտես — նորէն եկուր Էֆենտիս

</poem>

===Արուեստ քերթողութեան===

<poem>

Քերթուած մը պզտիկ գանձանակ մըն է

Բաց — կը զարմանաս

Թէ երբ է այդքան պերճանք հաւաքեր

Քերթուած մը կապոյտ աշտարակ մըն է

Բարձր — այնքան որ երբ գագաթն ելլես

Կʼապշիս — ու չորս դիդ ուրիշ կʼերեւայ

Քերթուած մը բիւրեղ աշտանակ մըն է

Մոմ չէ — երազն է կը վառի բերնին

Մինչ լոյսն ուղղակի հոգւոյդ մէջ կʼիջնէ

Քերթուած մը երկչոտ նապաստակ մըն է

Եթէ բուռ մը սէր չհրամցնես

Քէն կʼընէ — անդարձ կը փախչի քեզմէ

Քերթուածն անուղղայ անառակ մըն է

Շփանալ կʼուզէ

</poem>

===Թուաւոր քերթուած===

<poem>

Թիւ մը թիւի քով — թիւ թիւերու մէջ —

Ու թիւերու մէջ կորսուած թիւ մը

:::Չըլլալու տենչն է —

Տարբեր ըլլալու պահանջն է ձերը

— Նմաններու մէջ տարբեր ըլլալու —

Տարբեր ըլլալու պահանջն է ձերը —

Ամբողջութեան մէջ ամբողջին նման

:::Չկորսուիլն է

:::Ձեր ամբողջ դատը

— Ամբողջութեան մէջ չկորսուիլը —

Տարբեր իսկ ըլլաք — բոլորէն տարբեր —

Բոլորէն նոյնքան տարբեր ըլլալու

Ի վերջոյ դարձեալ դարձեալ իրարու

:::Նման ըլլալու

:::Սարսափին է ձերը

— Դարձեալ անանուն թիւ մը մնալու

Ու գիտնալու թէ լոկ զէրօ մըն է

Ի վերջոյ ամէն թիւի վախճանը

</poem>

===Մինչեւ Գանատա===

<poem>

Գնալըի ծովեզերքը նստեր եմ

Մարմարայի ծովը խաղաղ կը տարածուի կապուտակ

Ես ծովը քար կը նետեմ

Քար կը նետեմ — օղակ օղակ կʼալեկոծի Մարմարան

Քար կը նետեմ — նոր օղակներ կʼընդարձակին

:::::հիներուն հետ թեւանցուկ —

Շրջանակին մէկ կողմն ինծի միւս կողմն հեռուն

:::::հորիզոնին կʼերկարի

Ես այդ գիծ գիծ դէպի հեռուն երկարող

Արեւափայլ աղեղին պիրկ կը կառչիմ —

Եւ քանի որ ոչ անցագիր ոչ տոմս պէտք է — ոչ վիզա —

Մարմարայէն արիաբար կʼելլեմ դուրս

Եգէական Միջերկրական — ատլանտեանն ալ կʼանցնիմ խրոխտ

Կʼերթամ մինչեւ Գանատա

Անոնք որոնք զիս կը դիտեն — տգիտաբար կը կարծեն

Թէ Գնալը ծովեզերքի արեւուն տակ նստեր եմ —

Մինչդեռ ես

Մոնրէալի մայթերն ի վեր մայթերն ի վար ձեզի հետ

Կը դեգերիմ ամիսներու տարիներու կարօտով —

Մերթ ես ձեզի մերթ դուք ինծի մենք իրարու կը պատմենք

— Հին օրերով նոր օրերով խանդավառ —

Օրերը հին օրերը նոր եւ դեռ օրերը գալիք

Մինչդեռ որ

Հովը ելլէ ու Մարմարան ցատքէ ալիք առ ալիք

Խճաքարերն ի վեր փշրի Գնալըի ծովափին —

Կաթիլ մը ջուր — բաժանումի արցունքին պէս պաղ — աղի —

Իյնայ դէմքիս եւ արթննամ երազանքէս ես ընդոստ

Սիրտս — անձայն — արիւնի

</poem>

===Գագիկ ՃԺԲ․===

<poem>

Պաշտօնական ու տօնական

Ցնցոտիներով զգեստաւորեալ

:::Գագիկ ՃԺԲ․

Բարեխնամ Արքայն

:::Հայոց Աշխարհի

Իր հաւատարիմ

:::Շանը հետ

Շան զʼԷլիզէէն կʼանցնի

Թէպէտ լուռ է Գագիկ Արքայից Արքան

:::Կը տանի անձայն

:::Ծանր լուծը կեանքին —

:::Շունը սակայն

Որ քանի օր է անօթի է այնքան

:::Կը կաղկանձէ

:::Տրտմաձայն —

Եւ ախորժակով անսահման

Կը լափէ շուքը Գագիկ ՃԺԲ․

:::Բազումողորմ

:::Որ կորուսած առ յաւէտ

:::Շուքն իր տօնական —

:::Ու պաշտօնական

:::Գլուխը վեր բռնած —

:::Շան զʼԷլիզէէն

:::Կʼանցնի հպարտօրէն

:::::Անծանօթ

:::::Անշուք

</poem>

===Մշուշ===

<poem>

Քոյր — ե՞ս անունդ մոռցայ

Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն անուն չունէիր —

Ինչո՞ւ համար կը մսէին սարփինաները բարի

Երբ ձեռք ձեռքի կը քալէինք մշուշին մէջ որ չկար —

Յանկարծ շուրջս նայեցայ

Չկայիր

Քոյր — ե՞ս արդեօք չտեսայ

Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն երբեք չկայիր —

Ի՞նչու համար կը մսէին բարի սարփինաները

Մշուշին մէջ որ չկար

Կը քալէինք ձեռք ձեռքի

Միլիոնաւոր առաւօտներ ակնթարթի մէջ ծնան —

Կը վախնայիր կը մսէիր սարփինային պէս բարի —

Քոյր — ե՞ս արդեօք չկայի

Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն կայիր առանձին —

Ի՞նչու անունդ մոռցայ

</poem>

===Պարոնեան===

<poem>

Անոնք որոնք կը բազկաթոռաբազմին

Անոնք որոնք կը բարեհամբաւածախեն

Անոնք որոնք կը բարեհամբաւագնեն

Անոնք որոնք կը լորձնաշրթնածափահարեն

Անոնք որոնք կʼապշափառարանեն ու կʼապշափառաբանուին

Անոնք որոնք կʼամենագիտանան դրամախելացօրէն

Անոնք որոնք պէտք֊չէ֊ըլլան֊այնպէս֊ինչպէս֊որ֊են

Անոնք որոնք կը մեծխօսին

Անոնք որոնք կը դրամադիզեն

Անոնք որոնք կը պնակալիզեն

Անոնք որոնք կը վաշխառագործեն շահախղճաբար

Անոնք որոնք կը համալարախազան միաշուտն

Անոնք որոնք կը պարծենամուրան

Անոնք որոնք կը մեծոչնչանան

Անոնք որոնք կը նախանձաշարժեն անոնք֊որ֊իրենց֊պէս֊չէն

Անոնք որոնք կը տիրացուատեւեն

Անոնք որոնք կը մեծաբարերարանան թերթասիւնակօրէն

:::կը նային հայելիիդ մէջ

:::կը մեռնին խնդալէն

</poem>

===Զրոյց===

<poem>

— Այս կողմերը տեղ մը պզտիկ սկիզբ մը կայ

— Մեր այս կողմերը ոչ մէկ սկիզբ կայ

Ամէն ինչ շատոնց սկսեր է հոս

— Բայց ես կʼիմանամ թէ զիս կը կանչէ

Պզտիկ սկիզբ մը որ կը կայծկլտայ

Ադամանդի պէս

Ադամանդ որուն բազմատաշ դէմքին

Գոյացման հրաշէկ արեւն է ինկեր

— Կանչեր կը լռեն

Իմ լսողութեան սեմէն շատ հեռու

Տեսողութենէս մղոններ անդին

Կայծեր կը մարին

— Սկիզբ մըն է աս ուժանակի պէս

Պայթելու պատրաստ

— Հոս անշարժութեան ծոցն է ամէն ինչ

Ոչ մէկ բան ինքինք կը վերստեղծէ

— Բայց ես կʼիմանամ թէ զիս կը կանչէ

Պզտիկ սկիզբ մը որ կը հեծկլտայ

Ու տէր մը կʼուզէ

միլիոն խոստումով

Միլիոնաբարբառ

Զերօ մը անկեր

Զերօ մը ատակ միլիոն դառնալու

— Միլիոնն հաւասար է հոս զերոյի

Ոչ մէկ բան ինքզինք կը բազմապատկէ

— Այս կողմերը տեղ մը պէտք է որ ըլլայ

Պզտիկ սկիզբ մը որ կʼանհամբերի

Ես զինքը վաղուց ուզեր եմ ճանչնալ

Կամ գիտեմ ես զայն առանց ճանչնալու

Գիտեմ թէ սաղմն է ան լինելութեան

ՈՒ հոս է հիմա

— Այստեղ ժխտումն է ամէն նորութեան

Զուր թէ ան ըլլայ պտուկ ինքնակամ

Նախ ծիլ յետոյ ոստ ու ծառ դառնալու

Այստեղ ոչ մէկ բան կը վերընձիւղի

— Օրօրոց յոյսի

Մեկնակէտ լոյսի

— Այստեղ մերժումն է հանգրուաններուն

Ոչ մէկ բան ինքզինք կը վերարծարծէ

— Մութ է այստեղ մութ բայց խորշէ մը մութ

Կը լսեմ կու լայ սկիզբն անտերունջ

Ան որ կարծեցի թէ իմս էր միայն

Ան որունն ըլլալ կարծեցի միայն

— Զուր թէ ան ըլլայ սկիզբն ամէնուն

Հոս մռայլ վերջեր կը թեւածեն խուլ

Ոչ մէկ բան ինքզինք կը վերսկսի

— Այս կողմերը տեղ մը պզտիկ սկիզբ մը կայ

Գիտե՞ս թէ ուր է

— Մեր այս կողմերը ոչ մէկ սկիզբ կայ

Ամէն ինչ շատոնց սկսեր է հոս

— Բայց ես կʼիմանամ թէ իս կը կանչէ

Պզտիկ սկիզբ մը որ կը կայծկլտայ

Ադամանդի պէս

Ադամանդ որուն բազմատաշ դէմքին

Գոյացման հրաշէկ արեւն է ինկեր

</poem>

===Մեսրոպաբոյր===

<poem>

:::Խունկ կը բուրեն

:Որդան կարմիր ու մագաղաթ կը բուրեն

:::Վանք կը բուրեն

:::Ապաշխարանք կը բուրեն

:Ծոմ ու մեծ պահք ու ճգնութիւն կը բուրեն

:::Աւետարան կը բուրեն

Խաչ ու Նարեկ — աղօթք ու ողբ ու չարական կը բուրեն

:::Մահ կը բուրեն

:Հերոսամարտ ու նահատակ կը բուրեն

:::Արեւ ու արտ կը բուրեն

Վարդ ու սոխակ — Սայեաթ Նովա ու Կոմիտաս կը բուրեն

:::Կեանք կը բուրեն

:Վերազարթնում ու յաղթանակ կը բուրեն

Ուր որ ըլլան հողմացրիւ ուր որ գաղթեն — վարդապե՛տ

:Քու տառերդ ազատութիւն կը բուրեն

</poem>

===Կոմիտաս===

<poem>

:::Արեւ կայ

Իր երգերուն մէջ հողն եփող արեւ կայ

::Արեւ կայ սրիտ տաքցնող

Ու կարօտով սիրտերն այրող արեւ կայ

:::Տերեւ կայ

Իր երգերուն մէջ բողբոջուն տերեւ կայ

Տերեւ կայ շոգ ամառներէն վերապրող

Ու աշնան հետ ոսկի դարձած տերեւ կայ

:::Անձրեւ կայ

Իր երգերուն մէջ գարնան շաղ անձրեւ կայ

::Անձրեւ կայ սիրտը թրջող

Ու կարօտովն ի սպառ մարող անձրեւ կայ

:::Բարեւ կայ

Իր երգերուն մէջ համասփիւռ բարեւ կայ

Բարեւ կայ մեր գութաներգէն հարսներգէն

Խաղաղութիւն սիրող մարդոց բարեւ կայ

</poem>

===Բառեր բառեր===

<poem>

Բառեր բառեր — իմ զինուորներս դուք էք —

Ես ձեզ մէկ մէկ կʼողջագուրեմ ու զօրագունդ զօրագունդ

Իմ ձեռքովս կը շարեմ —

Ու երբ տեսնեմ թէ ամէն ինչ կարգին է

— Թէ ոչ մէկ զօրք — ոչ մէկ զինուոր սխալ ոտքով

:::չի քալեր —

Ես ձեզ ճակատ կը ղրկեմ —

Արիասիրտ իմ զինուորներս էք դուք —

Իմ անունովս դուք կʼիջնէք մահասփիւռ դաշտը ռազմի —

Բանաստեղծի դրօշս սէգ

Լուսածածան կʼալեծփի ձեր ձեռքերուն մէջ հզօր —

Կը մարտնչիք — ամրոց ու բերդ կը նուաճէք յաղթապանծ —

Բառեր բառեր — իմ զինուորներս խիզախ —

Ես բառերու խենթ ռազմավար — առանց ձեզի չկամ ես

</poem>

← Նախորդ խմբագրում

Լանսելոտ

Բյուրոկրատ, oversight, Ադմին

2790

edits

Changes

Զահրատ — Մատենաշար ժամանակակից սփիւռքահայ բանաստեղծութեան

Նավիգացիոն ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնում

Շրջել կայքում

Բաժիններ

Ժանրեր

ըստ երկրների

այլ էջեր

Գործիքներ