Changes

Առջևից գնացողը ֆրանսիական բանալիով բացեց դուռն Տատանվող ու ներս մտավ։ Նրան լայն քայլերով,– կարծես տախտակամածը ծովի ալիքներից իջնում ու բարձրանում էր,— նա հետևեց երիտասարդըիր ուղեկցին։ Թվում էր, որն անշնորհք կերպով թե հսկայական սենյակները նեղվածք էին նրա լայնաթափ քայլվածքի համար. նա շարունակ վախենում էր ուսով դիպչել դռանը կամ որևէ առարկա ցած առավ կեպկան գլխից։ գցել բուխարուց։ Նա հագել դեսուդեն նետվելով էր հասարակ անցնում զանազան իրերի մոտով, չափազանցելով ավելի շատ իր երևակայության մեջ գոյություն ունեցող վտանգը։ Դաշնամուրի ու կոշտ զգեստգրքերով ծանրաբեռնված սեղանի արանքով հեշտությամբ կարող էին անցնել վեց մարդ, որից ծովի հոտ էր փչում։ Ընդարձակ դահլիճում մինչդեռ նա կարծես իր տեղում չէր։ Նա սիրտ արավ անցնել շունչը պահած։ Նրա խոշոր ձեռքերն անզոր օրորվում էին. չէր իմանումիմանում՝ ինչ կերպ վարվի դրանց հետ. և հանկարծ որոշակի պատկերացրեց, թե ինչ անի իր կեպկան կարող է դիպչել սեղանի վրա գտնվող գրքերին․ նա խրտնած ձիու նման մի կողմ ցատկեց և պատրաստվում քիչ էր գրպանը կոխել, բայց ուղեկիցն իսկույն վերցրեց այն նրա ձեռքից այնպես պարզ ու բնականմնացել, որ շուռ տար դաշնամուրի մոտ դրված աթոռակը։ Երիտասարդը նայում էր վստահորեն քայլող իր ուղեկցին և կյանքում առաջին անգամ միտք արեց, թե որքան անշնորհք տղան զգացվեց։ «Նա հասկացող էիր սեփական քայլվածքը և որքան է տարբերվում ուրիշների քայլվածքից․ այդ մտքից նա մի պահ ամաչեց ու շիկնեց։ Քրտինքը դուրս տվեց նրա ճակատին,— անցավ մտքովը,— և նա ինձ չի մատնի»։կանգ առավ ու թաշկինակով սրբեց իր բրոնզագույն դեմքը։

Տատանվող ու լայն քայլերով— Արթո՛ւր, կարծես տախտակամածը ծովի ալիքներից իջնում ու բարձրանում էրբարեկամս, մի քիչ շունչ առնենք,— ասաց նա հետևեց կատակի ձևով՝ փորձելով վարագուրել իր ուղեկցին։ Թվում էր, թե հսկայական սենյակները նեղ էին նրա լայնարձակ քայլվածքի շփոթությունը։— Առաջին անգամվա համար, նա շարունակ վախենում էր ուսով դիպչել դռանը կամ որևէ առարկա ցած գցել բուխարուց։ Նա զգուշությամբ էր անցնում զանազան իրերի մոտից, չափազանցնելով ավելի չափազանց շատ իր երևակայության մեջ գոյություն ունեցող վտանգը։ Դաշնամուրի ու գրքերով ծանրաբեռ սեղանի արանքով հեշտությամբ կարող էր անցնել վեց մարդ, մինչդեռ նա սիրտ արավ անցնել շունչը պահած: Նրա ծանր ձեռներն անզոր օրորվում էին։ Չէր իմանամ, թե ինչ կերպ վարվի նրանց հետ և հանկարծ որոշակի պատկերացրեց, թե կարող է դիպչել սեղանի վրա գտնվող գրքերին. նա խրտնած ձիու նման այս ամենը։ Թույլ տվեք մի կողմ ցատկեց և քիչ էր մնացելսրտապնդվել։ Ախր դուք գիտեք, որ շուռ տար դաշնամուրի մոտ դրված տաբուրետը։ Նա նայում էր վստահորեն քայլող իր ուղեկցին և կյանքում աոաջին անգամ անցավ մտքովըես չէի ցանկանում գալ, թե որքան անտաշ է իր սեփական քայլվածքը և որքան է տարբերվում ուրիշների քայլվածքից. այդ մտքից նա մի պահ շիկնեց ամոթից։ Քրտինքը դուրս տվեց նրա ճակատինիսկ ձերոնք էլ, և նա կանգ առավ ու թաշկինակով սրբեց իր բրոնզագույն դեմքը։բնականաբար, ինձ անհամբեր չեն սպասում։

— ԱրտուրԴատարկ բան է, բարեկամս, մի քիչ շունչ առնենք— հնչեց հանգստացուցիչ պատասխանը,— ասաց նա կատակի ձևով՝ փորձելով վարագուրել իր շփոթությունը։— Առաջին անգամվա համար ինձ չափազանց շատ է այս ամենը։ Թույլ տվեք մի քիչ սրտապնդվել։ Դուք գիտեքմեզնից քաշվելու առիթ չկա․ մենք հասարակ մարդիկ ենք։ Ա՜, տեսնում եմ, որ ես չէի ցանկանում, իսկ ձերոնք էլ, բնականաբար, ինձ տեսնելու համար անհամբեր չեն սպասում։նամակ կա։

— Դատարկ Նա մոտեցավ սեղանին, բացեց ծրարն ու սկսեց կարդալ, հյուրին հնարավորություն տալով ուշքի գալ։ Հյուրը հասկացավ ու գնահատեց այդ։ Նա բնականից շատ զգայուն ու տպավորվող էր, և, չնայած արտաքին շփոթությանը, նրա մեջ դեռևս մնում էին այդ զգացողությունները։ Նա սրբեց ճակատն ու ավելի հանգիստ նայեց իր շուրջը, թեև նրա աչքերում, ինչպես թակարդից վախեցող վայրի կենդանու աչքերում, դեռևս մնում էր տագնապը։ Նա գտնվում էր անծանոթ շրջապատում, վախենալով, որ կարող է մի ինչ-որ բան պատահել։ Չգիտեր, թե ինչ կերպ վարվի, հասկանալով միայն, որ իրեն պահում էանճարակ ձևով,— հնչեց հանգստացուցիչ պատասխանըև որ հավանորեն այդ անճարակությունը դրսևորվում է ոչ միայն քայլվածքում և շարժուձևում. նա չափազանց զգայուն էր,— մեզնից քաշվելու առիթ չկա։ Մենք հասարակ մարդիկ ենք։ Ա՜անհավատալիորեն ինքնասեր, տեսնում եմդրանով էլ բացատրվում էր, թե ինչու այն խորամանկ հայացքը, որը գաղտագողի նրա վրա գցեց Արթուրը նամակի վերևից, դաշույնի հարվածի նման խոցեց նրան։ Նա որսաց Արթուրի հայացքը, բայց չտեսնել ձևացրեց, որովհետև արդեն շատ բան էր սովորել, ամենից առաջ՝ կարգապահություն։ Սակայն, դաշույնի այդ հարվածը վիրավորեց նրա հպարտությունը։ Նա կշտամբում էր իրեն այն բանի համար, որ ինձ նամակ կա։եկավ այստեղ, բայց իսկույն ևեթ որոշեց՝ եկել է, ուրեմն պիտի տոկա մինչև վերջ։ Նրա դեմքը ստացավ խիստ արտահայտություն, և աչքերի մեջ փայլատակեց զայրալից մի հուր։ Նա այժմ ավելի վստահ նայեց շուրջը, ջանալով ուղեղում տպավորել այդ նուրբ իրադրության բոլոր մանրամասները։ Նրա լայն բացված աչքերից ոչինչ չխուսափեց, և քանի նայում էր սիրուն առարկաներին, այնքան նրա աչքերի ցասկոտ հուրը հանգչում էր, և դրա փոխարեն ջերմ փայլն էր շողում, գեղեցիկը միշտ ջերմ ընդունելություն էր գտնում նրա հոգում, իսկ այստեղ հիացմունքի արժանի իրեր շատ կային։

Նա մոտեցավ սեղանինՆրա ուշադրությունը գրավեց պատից կախված յուղաներկ նկարը։ Հզոր կոհակը փշրվում էր ջրից դուրս ցցված ապառաժին զարնվելով. մրրկաբեր ամպերը պատել էին երկինքը, բացեց ծրարն ու սկսեց կարդալ, հյուրին հնարավորություն տալով ուշքի գալ։ Հյուրը հասկացավ ու գնահատեց այդ։ Նա շատ զգայուն ու տպավորվող իսկ փոթորկահույզ ալիքների վրա տարուբերվում էր և չնայած արտաքին շփոթվածությանրմիակայմ նավակը՝ սաստիկ թեքված մի կողմի վրա այնպես, որ նրա մեջ արդեն տեղի ամբողջ տախտակամածը պարզ երևում էր։ Դա գեղեցիկ էր ունենում իրադրության հարմարվելու պրոցեսը։ Նա սրբեց ճակատն ու ավելի հանդարտ նայեց իր շուրջը, թեև նրա աչքերում, ինչպես թակարդից վախեցող վայրի կենդանու աչքերում, դեռևս մնում իսկ գեղեցկությունն անդիմադրելիորեն գերում էր տագնապը։ նրան։ Նա մոռացավ իր անշնորհք քայլվածքը և ընդհուպ մոտեցավ նկարին։ Գեղեցկությունն անհետացել էր։ Նա գտնվում տարակուսանքով նայում էր անծանոթ շրջապատումնկարին, վախենալով, որ կարող է որն այժմ մի ինչ֊որ բան պատահել։ Չգիտերկոպիտ ծեփվածք էր թվում։ Ապա ետ քաշվեց, թե ինչ կերպ վարվի, հասկանալով միայն, որ իրեն պահում է պատշաճև իսկույն նկարը նորից դարձավ հիանալի։ «Ֆոկուսով նկար է», մտածեց նա և որ հավանականորեն այդ անճարությունը դրսևորվում է ոչ միայն քայլվածքում և շարժուձևում. նա չափզանց զգայուն էրերեսը շուռ տալով, անհավատալիորեն ինքնասեր. դրանով էր բացատրվումնորանոր հորդահոս տպավորությունների ազդեցության տակ, որ այն խորամանկ հայացքը, որը գաղտագողի նրա վրա գցեց Արտուրը նամակի վերևից, դաշույնի հարվածի նման խոցեց նրան։ Նա որսաց Արտուրի հայացքը, բայց չտեսնել ձևացրեց, որովհետև արդեն շատ բան էր սովորել, ամենից առաջ՝ կարգապահություն։ Սակայն, այդ դաշույնի հարվածը վիրավորեց նրա հպարտությունը։ Նա կշտամբում էր իրեն այն բանի համարսկսեց զայրանալ, որ եկավ այստեղ, բայց իսկույն ևեթ որոշեց՝ որ եկել այդքան գեղեցկություն զոհաբերվել է, ուրեմն պիտի տոկա մինչև վերջ։ Նրա դեմքը ստացավ խիստ արտահայտություն և աչքերի մեջ փայլատակեց մի հուր։ Նա անմիտ ֆոկուսի համար։ Նկարչության մասին նա գաղափար չուներ։ Մինչև այժմ ավելի վստահ նայեց շուրջը, ջանալով ուղեղում տպավորել այդ նուրբ իրադրության բոլոր մանրամասները։ Նրա լայն բացված աչքերից ոչինչ չխուսափեց, և քանի նա նայում տեսել էր սիրուն առարկաներինմիայն քրոմոլիտոգրաֆիաներ, այնքան նրա աչքերի ցասկոտ հուրը հանգում էրորոնք մոտից թե հեռվից հավասարապես ողորկ ու հստակ էին։ Ճիշտ է, փոխարինվելով ջերմ փայլով։ Գեղեցիկը միշտ ջերմ ընդունելություն նա խանութների ցուցափեղկերում տեսել էր գտնում նրա հոգումյուղաներկ նկարներ, իսկ այստեղ հիացմունքի արժանի իրեր շատ կային։բայց ապակին թույլ չէր տվել դիտել դրանք ինչպես հարկն է։

Նրա ուշադրությունը գրավեց պատից կախված նկարը։ Հզոր կոհակը փշրվում էր ջրից դուրս ցցված ապառաժին. մրրկաբեր ամպերը պատել էին մայրամուտային երկինքըԵրիտասարդը նայեց իր բարեկամին, իսկ փոթորկահույզ ալիքների վրա տարուբերվում որը շարունակում էր միակայմ նավակը՝ սաստիկ թեքված մի կողմի վրա այնպեսկարդալ նամակը, որ նրա ամբողջ տախտակամածը պարզ երևում էր։ Դա գեղեցիկ էրև աչքն ընկավ սեղանի վրայի գրքերին։ Նրա աչքերը վառվեցին ագահությամբ, ինչպես սոված մարդու աչքերը՝ կերակուր տեսնելիս։ Ակամա քայլեց դեպի սեղանը՝ միշտ նույն ճոճվող քայլվածքով, իսկ գեղեցկությունն անդիմադրելիորեն գերում էր նրան։ Նա մոռացավ իր անշնորհք քայլվածքը և ընդհուպ մոտեցավ նկարին։ Գեղեցկությունն անհետացել էր։ հուզված սկսեց գրքերը միառմի աչքի անցկացնել։ Նա տարակուսանքով նայում էր նկարինվերնագրերին ու հեղինակներին, որն այժմ թվում բնագրից կարդում էր առանձին նախադասություններ, հայացքով ու ձեռքերով շոյում գրքերը։ Հանկարծ նրա աչքովն ընկավ մի կոպիտ ծեփվածք։ Ապա նա ետ քաշվեց և իսկույն նկարը նորից դարձավ հիանալի։ «Ֆոկուսով նկար է»գիրք, մտածեց նա և երեսը շուռ տալովորն ինքը կարդացել էր վերջերս։ Բացի այդ մեկից, նորանոր հորդահոս ապավորությունների ազդեցության տակմյուս գրքերը բոլորովին անծանոթ էին նրան, արդեն ինչպես նաև նրանց հեղինակները։ Նրա ձեռքին էր Սուինբեռնի հատորիկը, և նա սկսեց զայրանալկարդալ մոռանալով, որ այդքան գեղեցկություն զոհաբերվել թե որտեղ է մի անմիտ ֆոկուսի համար։ Նկարչության մասին գտնվում։ Նրա դեմքը ճառագայթեց։ Երկու անգամ փակեց գիրքը՝ ստուգելու համար հեղինակի անունը, ցուցամատով պահելով այն էջը, որ կարդում էր։ Սուինբեռն․ նա գաղափար չուներ։ Մինչև այժմ նա տեսել չի մոռանա այդ անունը։ Երևում է, որ այդ Սուինբեռնը սուր աչք է ունեցել, երբ կարողանում էր միայն խրոմոլիտոգրաֆիաներտեսնել ուրվագծերն ու գույները։ Բայց ո՞վ է նա. մեռե՞լ է հարյուր տարի առաջ, որոնք մոտից թե հեռվից հավասարապես ողորկ ինչպես բանաստեղծների մեծ մասը, թե՞ ողջ է ու հստակ էին։ Ճիշտ շարունակում էգրել։ Նա շուռ տվեց առաջին էջը։ Այո, պարզվում է, որ նա խանութների ցուցափեղկերում տեսել էր յուղաներկ նկարներգրել է նաև այլ գրքեր։ Լա՜վ, բայց ապակին չէր թույլ տալիս դիտել նրանց՝ ինչպես հարկն է։վաղն ևեթ ինքը կգնա հանրային գրադարան և կփորձի վերցնել Սուինբեռնի երկերից որևէ մեկը։

Նա նայեց իր բարեկամին, որր շարունակում այնքան էր կարդալ նամակըտարվել ընթերցումով, և սեղանի վրա տեսավ գրքեր։ Նրա աչքերը վառվեցին ագահությամբոր չնկատեց, թե ինչպես սոված մարդու աչքերը՝ կերակուր տեսնելիս։ Ակամա քայլեց դեպի սեղանը՝ միշտ նույն տատանվող քայլերով, և հուզված սկսեց գրքերը սենյակ մտավ մի առ մի աչքի անցկացնել։ Նա նայում էր վերնագրերին ու հեղինակներիներիտասարդ կին։ Նրան սթափեցրեց Արթուրի ձայնը, բնագրից կարդում էր առանձին նախադասություններ, աչքերով ու ձեռներով շոյում գրքերը։ Հանկարծ նրա աչքովն ընկավ մի գիրք, որը նա կարդացել էր վերջերս։ Բացի այդ մեկից՝ մյուս գրքերը բոլորովին անծանոթ էին նրան, ինչպես նաև նրանց հեղինակները։ Նրա ձեռքին էր Սուինբեռնի հատորիկր և նա սկսեց կարդալ այն՝ մոռանալով, թե որտեղ է գտնվում։ Նրա դեմքը ճառագայթեց։ Երկու անգամ փակեց գիրքը՝ ստուգելու համար հեղինակի անունը, ցուցամատով պահելով էջը, որը կարդում էր։ Սուինբեռոր հանկարծ ասաց., նա չի մոռանա այդ անունը։ Երևում է, որ այգ Սուինբեռնը սուր աչքեր է ունեցել, որ կարողանում էր տեսնել գծագիրն ու գույներր։ Բայց ո՞վ է նա։ Մեռե՞լ է հարյուր տարի առաջ, ինչպես բանաստեղծների մեծ մասը, թե՞, ողջ է ու շարունակում է գրել։ Նա շուռ տվեց առաջին էջը։ Բայց դուրս է գալիս, որ նա գրել է և այլ գրքեր։ Լա՜վ, վաղը ևեթ նա կգնա հանրային գրադարան և կփորձի վերցնել Սուինբեռնի երկերից որևէ մեկը։

Նա այնքան էր տարվել ընթերցումով― Ռութ, որ չնկատեց, թե ինչպես սենյակ մտավ մի երիտասարդ կին։ Նրան սթափեցրեց Արտուրի ձայնը, որը հանկարծ ասաց.մեզ մոտ է միստր Իդենը։

-Դուռը շրխկոցով փակվեց, և նա, դեռ ետ չդարձած, ամբողջ մարմնով դողաց նոր զգացումից, որն առաջացավ նրա մեջ ոչ թե աղջկա երևալուց, այլ եղբոր ձայնից։ Նրա մկանոտ մարմնում ապրում էր սրված զգայնությունը։ Արտաքին աշխարհի ամենաաննշան ազդեցության տակ նրա զգացումներն ու մտքերը պոռթկում ու բոցավառվում էին. նա խիստ զգայուն էր և տպավորվող, իսկ վառ երևակայությունն անընդհատ գործում էր՝ իրերի փոխհարաբերությունները, նմանությունն ու տարբերությունը սահմանելու համար։ Նրան ցնցեցին «միստր Իդեն» բառերը։ Նա, որին ամբողջ կյանքի ընթացքում կոչել էին «Իդեն», կամ «Մարտին Իդեն» և կամ պարզապես «Մարտին», հանկարծ «միստր» դարձավ։ «Դա որևէ նշանակություն չունի»,— Ռութմտածեց նա։ Նրա գիտակցությունը, հանկարծ վերածվեց մի ահագին մութ խցի, և աչքին անվերջ շարանով պատկերացան իր կյանքի զանազան դրվագները՝ հնոցները, նավամբարները, դոկերը, նավամատույցները, բանտերն ու գինետները, ջերմախտի հիվանդանոցներն ու մռայլ խլանկյունները․ այս ամենը շարվել էին մի առանցքի վրա՝ վարվելաձևի վրա, մեզ մոտ է միստեր Իդենը։որին վարժվել էր նա առօրյա կյանքում։

Գիրքը շրխկոցով փակվեց և Ահա նա, դեռ ետ չդարձածնայեց ու տեսավ աղջկան։ Նրա հիշողության մեջ վխտացող անկանոն տեսարանները միանգամից անհետացան։ Նրա առջև կանգնած էր մի դժգույն, ամբողջ մարմնով դողաց նոր զգացումիցեթերային էակ՝ խոշոր, ծավի, խելացի աչքերով, ոսկեգույն մազերի զանգվածով։ Նա չգիտեր, որն առաջացավ նրանում ոչ թե աղջկա երևալուցաղջիկն ինչպես է հագնված. գիտեր միայն, այլ որ նրա եղբոր ձայնից։ Նրա ջլուտ մարմնում ապրում հագուստը նույնպես հրաշալի էր սրված զգայնություն։ Արտաքին աշխարհ ամենաաննշան ազդեցության տակ , ինչպես ինքը Ռութը։ Նա մտովի համեմատեց նրան նուրբ ցողունի վրա բուսած բաց ոսկեգույն ծաղկի հետ։ Ո՛չ, ավելի շուտ նա մի ոգի է, աստվածություն, դիցուհի, այսքան վեհ գեղեցկությունը չի կարող երկրային լինել։ Եվ կամ իրոք ճիշտ են ասում գրքերը. հասարակության այլ, բարձր շրջաններում շատ կան նրա զգացումներն ու մտքերը պոռթկում ու բոցավառվում նմանները։ Սուինբեռնը պետք է նրան գովերգեր։ Թերևս Սուինբեռնը նկատի է ունեցել նրա նման մեկին, երբ նկարագրել է Իզոլդային, այն գրքում, որը դրված է այնտեղ, սեղանին։ Մտքերի, տեսիլքների և զգացումների այդ ամբողջ շարահարությունը տևեց միայն մի ակնթարթ։ Իսկ արտաքին դեպքերն ընթանում էինիրենց կարգով առանց ընդհատվելու։ Աղջիկը երկարեց նրան իր ձեռքը, և Իդենը նկատեց, թե ինչպես նա շեշտակի նայում է իրեն, երբ պինդ, առնականորեն սեղմեց նրա ձեռքը։ Նրա ճանաչած կանայք այդպես չէին սեղմում։ Ընդհանրապես նրանցից շատերը ամենևին ձեռք չեն տալիս։ Մարտինին նորից ողողեց երփներանգ պատկերների մի ամբողջ հոսանք. նրա միտքը պաշարեցին զանազան կանանց հետ իր ծանոթության հիշողությունները։ Բայց նա խիստ զգայուն ետ մղեց բոլոր այդ հիշողությունները և նայեց Ռութին։ Այդպիսի աղջիկ նա երբեք չէր տեսել իր կյանքում։ Նրա գիտցած կանայք... իսկույն նրա կողքին շարքով կանգնեցին «այդ» կանայք։ Մի վայրկյան, որը թվաց մի ամբողջ հավիտենականություն, նա կարծես գտնվում էր ու տպավորվողդիմանկարների դահլիճում, ուր Ռութը կանգնած է կենտրոնում, իսկ նրան շրջապատել են բազմաթիվ կանայք, որոնց պետք է գնահատել լոկ հարևանցի ակնարկով և համեմատել նրա վառ երևակայությունն անընդհատ գործում էր՝ իրերի փոխհարաբերություններըհետ՝ չափանիշ ունենալով հենց նրան։ Մարտինի աչքին ներկայացան ֆաբրիկայի բանվորուհիների և շուկաներում դեգերող լպիրշ պոռնիկների հիվանդագին դեմքերը, անասնաբուծական ահագին ռանչոներում աշխատող կանայք և հին Մեքսիկայի թխադեմ, սիգար ծխող բնակչուհիները։ Այնուհետև, նրա աչքին երևացին տիկնիկների նմանվող, փայտե ներբաններով ճեմող ճապոնուհիներ, Եվրասիայի կանայք՝ նուրբ դիմագծերով և այլասերումի արդեն նկատելի նշաններով. նրանց հաջորդեցին Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների պարարտամարմին, թխամորթ և ծաղկեպսակներով զարդարված կանայք։ Եվ վերջապես, այդ բոլորին մի կողմ քշեց հրեշավոր, մղձավանջային մի ամբոխ՝ Ուայթչեպլի մայթերին թրև եկող գզգզված անառակ կանայք, մռայլ պոռնկանոցների՝ ջինի տկճոր դարձած ջադուներ, դժոխքի ծնունդների մի ամբողջ ջոլիր, որոնք իջևաններում որսում են նավաստիներին՝ նավահանգիստների այդ թափթփուկները, նմանությունն մարդկային աղտահորի այդ փրփուրն ու տարբերությունը սահմանելու համար։ Սրան ցնցեցին «միստեր Իդեն» բառերը։մրուրը։

Նա— Խնդրեմ, որին ողջ կյանքի ընթացքում կոչել էիհ «Իդեն»նստեցեք, կամ «Մարտին Իդեն» և կամ պարզապես «Մարտին»մի՛ստր Իդեն, հանկարծ «միստեր» դարձավ: «Դա որևէ նշանակություն ունի»― ասաց աղջիկը, մտածեց նա։ Նրա խելքը հանկարծ վերածվեց մի ահագին մութ կամերայի, և նրա աչքին անվերջ շարանով պատկերացան նրա կյանքի զանազան դրվագները — հնոցներըես շատ էի ցանկանում ծանոթանալ ձեզ հետ այն դեպքից հետո, նավամբարները, դոկերը, նավամատույցները, բանտերն ու գինետները, ջերմախտի հիվանդանոցներն ու մռայլ խլանկյունները, որոնց բարքերին ու սովորություններին միայն ծանոթ էր նա և կիրառում որի մասին պատմեց մեզ Արթուրը։ Դա շատ խիզախ քայլ էր նրանք իր առօրյա կյանքի բոլոր դեպքերում։ձեր կողմից։

Ահա նա ետ նայեց Մարտինը բացասաբար շարժեց ձեռքն ու տեսավ աղջկան։ Նրա հիշողության մեջ առաջացած անճոռնի կերպարները միանգամից անհետա ցան։ Նա մի դժգույն, եթերային էակ էր՝ խոշոր, ծավի, խելացի աչքերով, ոսկեգույն մազերի զանգվածով։ Նա չգիտերփնթփնթաց, թե աղջիկն ինչպես էր հագնված, գիտեր միայն այնայդ բոլորը դատարկ բան է, և ով էլ որ լիներ նրա հագուստը նույնպես հրաշալի էրփոխարեն, ինչպես ինքը Ռութը։ Նա մտովին համեմատեց նրան նուրբ ցողունի վրա բուսած բաց ոսկեգույն ծաղկի հետ։ Ո՛չայդպես կվարվեր։ Ռութը նկատեց, ավելի շուտ նա մի ոգի է, աստվածություն, դիցուհի — այսպիսի վեհ գեղեցկությունը չի կարող երկրային լինել։ Եվ կամ իրոք ճիշտ են ասում գրքերը. հասարակության այլ, բարձր շրջաններում շատ կան որ նրա նմանները։ Սուինբեռնը պետք բարձրացրած աջ ձեռքը ծածկված է նրան գովերգեր։ Թերևս Սուինբեռնը նկատի է ունեցել նրա նման մեկինթարմ, երբ նկարագրում էր Իզոլդային այն գրքումսպիացող ճանկռվածքներով, որը դրված է այստեղ, սեղանի վրա։ Մտքերի, տեսիլքների նայեց մյուս ձեռքին և զգացումների այդ ողջ շարահարությունը տևեց միայն դրա վրա էլ նույնը տեսավ։ Հետո մի ակնթարթ։ Իսկ արտաքին դեպքերն ընթանում էին իրենց հերթինարագ քննախույզ հայացքով նկատեց նրա այտին մի սպի, առանց ընդհատվելու։ Աղջիկը երկարեց նրան իր ձեռքըմի ուրիշը՝ ճակատին, հենց մազերի տակ և Իդենը նկատեցվերջապես՝ երրորդը, թե ինչպես աղջիկը շեշտակի նայում որը թաքնված էր նրան, երբ ամուր, բոլորովին առնականորեն սեղմեց նրա ձեռքը։ Նրա ճանաչած կանայք այդպես չէին սեղմում։ Ընդհանրապես նրանցից շատերը ամենևին ձեռք չեն տալիս։ Մարտինին նորից ողողեց երփներանգ պատկերների մի ամբողջ հոսանք, նրա միտքը պաշարեցին զանազան կանանց հետ օսլայած փոքր օձիքի տակ։ Ռութը զսպեց իր ծանոթության հիշողությունները։ Բայց նա ետ մղեց բոլոր այդ հիշողությունները և նայեց Ռութին։ Այդպիսի աղջկա նա երբեք չէր տեսել իր կյանքում։ Նրա գիտցած կանայք... իսկույն ժպիտը տեսնելով նրա կողքին շարքով կանգնեցին «այն» կանայք։ Մի վայրկյանումբրոնզագույն վզի վրա, օձիքի հարելուց առաջացած, որը թվաց մի ողջ հավիտենականությունկարմիր զոլ։ Երևում էր, որ նա կարծես գտնվում էր դիմանկարների դահլիճում, ուր Ռութը կանգնած է կենտրոնում, իսկ նրան շրջապատել են բազմաթիվ կանայք, որոնց պետք է գնահատել լոկ հարևանցի ակնարկով և համեմատել սովոր չէ օձիք դնել։ Ռութի հետ՝ չափանիշ ունենալով հենց նրան։ Նրա աչքին ներկայացան ֆաբրիկայի բանվորուհիների կանացի հայացքից չվրիպեցին և շուկաներում դեգերող լպիրշ պոռնիկների հիվանդագին դեմքերը, անասնաբուծական ահագին ռանչոներում աշխատող կանայք և Հին Մեքսիկայի թխադեմ, սիգար ծխող բնակչուհիներ։ Այնուհետև, նրա աչքին երևացին տիկնիկների նմանվողկոստյումի պարկանման ձևվածքը, փայտե ներբաններով ճեմող ճապոնուհիներ, Եվրասիայի կանայք նուրբ դիմագծերով ուսերի մոտ և այլասեռումի արդեն նկատելի նշաններով. նրանց հաջորդեցին Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների պարարտամարմինթևքերին ծալքեր, թխամորթ և ծաղիկներով զարդարված կանայք։ Եվ վերջապես, այդ բոլորին խրկեց հրեշավոր, մղձավանջային մի ամբոխ՝ Ուայտչեպլի մայթերին թրև եկող գզգզված անառակ կանայք, մռայլ պոռնկանոցների՝ ջինի տկճոր դարձած ջադուներ, դժոխքի ծնունդների մի ամբողջ ջոլիր, որոնք իջևաններում որսում են նավաստիներին,— նավահանգիստների այդ թափթփուկները, մարդկային աղտահորի այդ փրփուրն ու մրուրը։որոնց տակ ուրվագծվում էին հուժկու մկանները։

— ԽնդրեմԿրկնելով, նստեցեքոր իր վարմունքում ոչ մի արտասովոր բան չկա, միստեր Իդեննա հնազանդվեց Ռութին և քայլեց դեպի թիկնաթոռը։ Ընդսմին նա ժամանակ ունեցավ հիանալու,— ասաց աղջիկըթե աղջիկն ինչպիսի անսեթևեթ շնորհալիությամբ նստեց,— ես շատ էի ցանկանում ծանոթանալ ձեզ իսկ ինքը ավելի ևս շփոթվեց պատկերացնելով իր անշնորհք կերպարանքը։ Այդ բոլորը նրա համար նորություն էր։ Իր կյանքում նա երբեք չէր մտածել՝ ինքը ճարպիկ է, թե՞ անշնորհք։ Երբեք նրա մտքով չէր անցել այդ տեսակետից նայել իր վրա։ Նա զգուշությամբ նստեց թիկնաթոռի ծայրին՝ չիմանալով, թե ուր դնի ձեռքերը։ Ուր էլ որ դնում էր, ձեռքերը շարունակ խանգարում էին նրան է նա ավելի ևս շփոթվեց, երբ Արթուրը դուրս եկավ սենյակից, և Մարտին Իդենն ակամա թախիծով նայեց նրա հետևից։ Սենյակում մենակ մնալով՝ կանացի կերպարանքով այդ դժգույն ոգու հետ այն դեպքից հետո, որի մասին պատմեց մեզ Արտուրը։ Դա շատ կտրիճ մի քայլ նա բոլորովին կորցրեց իրեն։ Այստեղ չկար ո՛չ վաճառասեղան, ուր կարելի լիներ գինի պահանջել, ո՛չ էլ պատանյակ, որին կարելի էր ձեր կողմից։ուղարկել գարեջրի, որպեսզի մարդամոտություն ստեղծող այդ խմիչքների օգնությամբ բարեկամական զրույց կարողանար սկսել։

Մարտինը բացասաբար շարժեց գլուխը և մրթմրթաց, որ այդ բոլորը դատարկ բան է, և ով էլ որ լիներ նրա փոխարեն, այդպես կվարվեր։ Ռութը նկատեց, որ նրա աջ ձեռքը ծածկած է թարմ ճանկռվածքներով, նայեց մյուս ձեռքին և նույնը տեսավ այնտեղ էլ։ Հետո մի արագ քննադատող հայացքով նկատեց նրա այտին մի — Ձեր վզին սպիկա, մի ուրիշը ճակատին՝ հենց մազերի տակ և վերջապես՝ երրորդըմի՛ստր Իդեն, որը անհետանում էր օսլայած փոքր օձիքի տակ։ Ռութը զսպեց իր ժպիաը՝ տեսնելով նրա բրոնզագույն վզի վրա օձիքի հարելուց առաջացած մի կարմիր զոլ։ Երևում — ասաց աղջիկը․— որտեղի՞ց է, որ նա սովոր չէ օձիք դնել։ Ռութի կանացի հայացքից չվրիպեցին և նրա կոստյումի պարկանման ձևվածքը, ուսերին և թևերին ծալքեր, որոնց տակ ուրվագծվում էին հուժկու մկանները։դա։ Հավանաբար դա կապված է ինչ֊որ արտասովոր արկածի հետ։

Կրկնելով— Մեքսիկացին դանակով վիրավորեց ինձ, որ իր վարմունքում ոչ մի արտասովոր բան չկամիսս, նա հնազանդվեց Ռութին — պատասխանեց նա՝ լեզվով թրջելով շրթունքը և քայլեց դեպի թիկնաթոռը։ Ընդսմին նա ժամանակ ունեցավ հիանալուհազալով, թե աղջիկն ինչպիսի անսեթևեթ շնորհալիությամբ նստեցորպեսզի կոկորդը մաքրի, իսկ ինքը ավելի ես շփոթվեց՝ պատկերացնելով իր անշնորհք կերպարանքը։ Այդ բոլորը նրա համար նորություն էր։ Իր կյանքում նա երբեք չէր մտածել, թե ինքը ճարպիկ է, թե՞ անշնորհք։ Երբեք նրա մտքով չէր անցել այդ տեսակետից նայել իրեն վրա։ Նա զգուշությամբ նստեց թիկնաթոռի ծայրին՝ չիմանալով, թե ուր դնի ձեռքերը։ Ուր էլ որ դնում էր իր ձեռքերը, դրանք շարունակ խանգարում էին նրան. նա ավելի ևս շփոթվեց― մենք կռվում էինք։ Եվ հետո, երբ Արտուրը դուրս եկավ սենյակից, և Մարտին Իդենն ակամա թախիծով նայեց նրա ետևից։ Սենյակում մենակ մնալով կանացի կերպարանքով այդ դժգույն ոգու հետես նրանից խլեցի դանակը, նա բոլորովին կորցրեց իրեն։ Այստեղ չկար ոչ վաճառասեղան, ուր կարելի լիներ գինի պահանջել, ոչ էլ տղա, որին կարելի ուզում էր ուղարկել գարեջրի, որպեսզի այդ <...> խմիչքի օգնությամբ բարեկամական զրույց կարողանար սկսել։կծել-պոկել իմ քիթը։

— Ձեր Նա այդ ասաց միանգամայն հասարակ ձևով, իսկ նրա աչքերի առաջ երևաց հեղձուցիչ ու աստղալից գիշերվա պատկերը Սալինա-Կրացում, ծովափի սպիտակ հողաշերտը, շաքարով բեռնված շոգենավերի լույսերը, հարբած նավաստիների ձայները հեռվից, բարձողների հռհռոցը, մեքսիկացու կատաղությունից այլայլված դեմքը, աստղերի լույսի տակ նրա աչքերի գազանային փայլը, վզին սպի կաիջած պողպատի սառնությունը, միստեր Իդենարյան հոսանքը, ամբոխն ու աղաղակները, երկու մարմին՝ իր և մեքսիկացու, որոնք իրար հյուսված, թավալվում են ավազի վրա, և հեռվից լսվող կիթառի հնչյունները։ Դա հենց այդպես էլ տեղի էր ունեցել։ Հիշելով այդ՝ նա ցնցվեց ու մտածեց, թե սենյակում կախ արած նկարի հեղինակը կկարողանա՞ր արդյոք այդ բոլորը պատկերել պաստառի վրա։ Սպիտակ ծովափը, աստղերը, բեռնատար շոգենավերի լույսերը պիտի լավ դուրս գան, իսկ մեջտեղում, ավազի վրա, կնկարեր կռվողների շուրջը խռնված մութ ամբոխը։ Նա վճռեց,— ասաց աղջիկը։— Որտեղի՞ց է դա։ Հավանաբար դա կապված է ինչ որ արտասովոր արկածի հետ։նկարում պիտի պատկերել նաև դանակը՝ պողպատը շատ սիրուն կփայլեր աստղերի լույսի տակ։

— Մեքսիկացին դանակով վիրավորեց ինձ, միսս,— պատասխանեց նա՝ լեզվով թրջելով շրթունքը և հազալով, որպեսզի կոկորդը մաքրի,— մենք կռվում էինք։ Եվ հետո, երբ ես նրանից խլեցի դանակը, Բայց այդ բոլորից ոչ մի բան չարտահայտեց նա ուզում էր կծել-պոկել իմ քիթը։իր խոսքում։

Նա այդ ասաց միանգամայն պարզ— Այո, իսկ նրա աչքերի առաջ պարզվեց հեղձուցիչ աստղալից գիշերվա պատկերը Սալինա-Կրուցումուզում էր ատամներով պոկել իմ քիթը, ծովափի սպիտակ հողաշերտը, շաքար բարձած շգենավերի լույսերը, հարբած նավաստիների ձայները հեռվից, բարձողների հռհռոցը, մեքսիկացու կատաղությունից այլայլված դեմքը, աստղերի լույսի տակ նրա աչքերի գազանային փայլը, վզի վրա զգացած պողպատի սառնությունը, արյան հոսանքը, ամբոխն ու աղաղակները, երկու մարմին՝ իր և մեքսիկացու, որոնք, իրար հյուսված, թավալվում են ավազի վրա, և հեռվից լսվող կիթառի հնչյունները։ Դա հենց այդպես էլ տեղի է ունեցել։ Հիշելով այդ՝ նա ցնցվեցու մտածեց, թե սենյակում կախ արած նկարի հեղինակը կկարողանա՞ր արդյոք այդ բոլորը պատկերել պաստառի վրա։ Սպիտակ ծովափը, աստղերը, բեռնակի շոգենավերի լույսերը պիտի լավ դուրս գան, իսկ մեջտեղում, ավազի վրա, կնկարեր կռվողների շուջը խռնված մութնամբոխը։ Նա վճռեց, որ նկարում պիտի կերպարել նաև դանակը՝ պողպատը շատ սիրուն կփայլեր աստղերի լույսի տակ։— ավելացրեց նա։

Բայց այդ բոլորից ոչ մի բան չարտահայտեց նա — Օ՜,— բացականչեց աղջիկը, և նրա ձայնի շեշտում ու դեմքի արտահայտության մեջ շփոթմունք զգացվեց։ Իդենն ինքն էլ շփոթվեց, և նրա արևակեզ այտերը թեթևակի շիկնեցին, ընդ որում նրան թվաց, թե իր խոսքերում։այտերը վառվում են՝ կարծես թե մի ամբողջ ժամ կանգնել է շոգեկաթսայի բաց հնոցի մոտ։ Այդ տգեղ նյութերի մասին, ինչպիսին է դանակամարտը, հազիվ թե պատշաճ է զրուցել աշխարհիկ կնոջ հետ։ Գրքերում նրա շրջանի մարդիկ երբեք չեն խոսում այդպիսի բաների մասին. թերևս նրանք նման բաների մասին մինչև անգամ չգիտեն։

— ԱյոՀազիվ սկսված խոսակցությունը կարճ ժամանակով ընդհատվեց։ Տեսնելով այդ, նա ուզում էր կծելՌութը նորից հարց տվեց, պոկել իմ քիթըայս անգամ նրա այտի սպիի մասին։ Այդ հարցումից Մարտին Իդենը հասկացավ,— ավելացրեց նա։որ աղջիկը փորձում է դուրս չգալ նրա թեմաների շրջանակից, և որոշեց պատասխանել, ապա խոսակցությունը փոխել աղջկան շահագրգռող նյութերի շուրջը։

— Օ՜Դեպքը պատահեց այսպես, բացագանչեց աղջիկը, և նրա ձայնի շեշտում և դեմքի արտահայտության մեջ — ասաց նա զգաց շփոթմունք։ Նա ինքն էլ շփոթվեցձեռքով շփելով իր այտը։— Մի գիշեր, և նրա արևակեզ այտերը թեթևակի շիկնեցինկատաղի ալեկոծության ժամանակ, ընդ որում նրան թվաց, թե մեծ առագաստն իր այտերը վառվում են՝ կարծես շոգեկաթսայի բաց հնոցի մոտ մի ողջ ժամ կանգնելուց հետո։ Այդպիսի տգեղ նյութերի մասինբոլոր պարաններով պոկվեց։ Թոկը մետաղալարերից էր․ օձի նման շարժվելով, ինչպիսին է դանակամարտը, հազիվ թե պատշաճ է զրուցել աշխարհիկ կնոջ հետ։ Գրքերում նրա շրջանակի մարդիկ երբեք չեն խոսել այդպիսի բաների մասին,— թերևս նրանք այդպիսի բաների մասին մինչև անգամ չգիտեն։պարանն սկսեց խարազանել չորս կողմը։ Բոլոր հերթապահ նավաստիներն աշխատում էին բռնել թոկը։ Ես առաջ նետվեցի և ամրացրի թոկը. հենց այդ վայրկյանին դա զարնվեց իմ երեսին։

Հազիվ սկսված խոոակցությունը կարճ ժամանակով ընդհատվեց։ Այդ կապակցությամբ Ռութը նորից հարց տվեց՝ — Օ՜,— բացականչեց աղջիկը նորից՝ այս անգամ նրա այտի սպիի մասին։ Նրա անդամ որոշ կարեկցությամբ, թեև բոլոր այդ հարցումից Մարտին Իդենը հասկացավ, որ աղջիկը փորձում է դուրս չգալ նրա թեմաների շրջանակից«գրոտներն» ու «տրոսները» նրան նույնքան անհասկանալի էին, որքան և որոշեց պատասխանելայն, և ապա խոսակցությունը փոխել աղջկանը շահագրգռող նյութերի շուրջը։եթե Մարտինը նրա հետ խոսեր չինարեն։

— Դեպքը պատահեց այսպեսԱյդ... Սվինբեռնը,— ասաց նա, ձեռքով շփելով իր այտը։— Մի գիշեր մեծ ալեկոծության ժամանակ մեծ առագաստն իր բոլոր պարաններով պոկվեց։ Տրոսը մետաղյա լարերից էր. նա սկսեց օձի նման շարժվելով խարազանել չորս կողմը։ Բոլոր հերթապահ նավաստիներն աշխատում էին բռնել այն։ Ես առաջ նետվեցի և ամրացրի տրոսըՄարտին Իդենը իրագործելու համար իր պլանը, բայց այդ վայրկյանին նա խփվեց իմ երեսին։ընդսմին թույլ տալով առոգանության սխալ։

— Այդ... Սվինբե՛ռնըՍվինբեռնը,— սկսեց Մարտին Իդենը՝ իրագործելու համար իր պլանըկրկնեց նա, բայց ընդսմին թույլ տալով առոգանության սխալ։— բանաստեղծը։

— Ո՞վ։Սուինբեռն,— ուղղեց աղջիկը։

— Սվինբե՛ռնԱյո, հենց ինքը,— կրկնեց ասաց նա,— բանաստեղծը։նորից շիկնելով։— Վաղո՞ւց է մեռել նա։

— Սուի՛նբեռնԵս չեմ լսել,որ մեռած լինի.— ուղղեց աղջիկը։աղջիկը հետաքրքրությամբ նայեց նրան։— Դուք որտե՞ղ եք ծանոթացել նրան։

— ԱյոԵս նրան իսկի չեմ էլ տեսել, — պատասխանեց Իդենը։— Նրա ոտանավորներից ես մի քանի բան կարդացել եմ ահա այն սեղանի վրա գտնվող գրքույկից՝ հենց ինքը,— ասաց նա՝ նորից շիկնելով։— Վաղո՞ւց է մեռել նա։ձեր ներս գալուց առաջ։ Հավանո՞ւմ եք դուք նրա ոտանավորները։

— Ես չեմ լսելՌութը ազատ ու հեշտ սկսեց խոսել իրեն հետաքրքրող նյութի մասին։ Մարտին Իդենն իրեն ավելի լավ զգաց և մինչև անգամ ավելի հարմար տեղավորվեց թիկնաթոռին, սակայն շարունակելով ամուր բռնել արմունկակալները, կարծես վախենում էր, որ աթոռը դուրս կպրծնի իր տակից և ինքը երեսի վրա կշրմփա հատակին։ Նրան հաջողվեց անցնել աղջկա սրտին մոտիկ նյութի, և այժմ լարված լսում էր, զարմանալով, թե նրա փոքրիկ գեղեցիկ գլխում ինչքան շատ գիտելիքներ են ամբարված, և հիանում էր նրա նուրբ գեղեցկությունը դիտելով։ Նա ճգնում էր ըմբռնել լսածը, թեև աղջկա շրթունքներից այնքան պարզ կերպով թռչող բառերը ապշեցնում էին նրան և աղջկա մտքի ամբողջ ընթացքը բոլորովին օտարոտի էր նրա համար։ Սակայն այդ բոլորը աշխատեցնում էր Մարտինի ուղեղը։ Ահա թե որտեղ է մտավորական կյանքը, մտածեց նա մեռած լինի։— , ահա թե որտեղ է վառ ու հրաշալի գեղեցկությունը, որի գոյությունը նա մինչև իսկ չէր երևակայում։ Նա մոռացավ ամեն բան, որ շրջապատում էր իրեն, և աչքերը ագահորեն սևեռեց աղջկա դեմքին։ Այո, այստեղ կա մի բան, որի համար արժե ապրել, որին արժե հասնել, որի համար արժե պայքարել և որի համար արժե մեռնել։ Գրքերը ճիշտ են ասում. աշխարհում լինում են այդպիսի կանայք։ Ահա նրանցից մեկը։ Աղջիկը հետաքրքրությամբ նայեց նրան։— Դուք որտե՞ղ եք ծանոթացել թևավորում էր նրա հետ։երևակայությունը, ահագին վառ պաստառներ էին պարզվում նրա աչքի առաջ և նրանը վրա թռչում֊թառում էին խորհրդավոր, ռոմանտիկ կերպարներ, սիրո ու հերոսական սխրագործությունների տեսարաններ՝ կնոջ, դժգույն կնոջ՝ ոսկե ծաղկի սիրույն։ Եվ այդ երերուն ու դողդոջուն տեսիլքների, ինչպես հրաշալի միրաժի միջով, նա նայում էր կենդանի կնոջը, որ նրա հետ խոսում էր արվեստի ու գրականության մասին։ Նա լսում ու նայում էր առանց գիտակցելու իր նայվածքի սևեռուն լինելը և առանց գիտակցելու, որ իր խառնվածքի ամբողջ առնական էությունը արտացոլվում է իր վառվռուն աչքերում։ Բայց աղջիկը, որ քիչ բան գիտեր կյանքի ու տղամարդկանց մասին, հանկարծ կանացիորեն զգուշացավ՝ որսալով նրա բոցավառ հայացքը։ Դեռ ոչ մի տղամարդ այդպես չէր նայել նրան և այդ նայվածքը շփոթեցրեց աղջկան։ Նա կարկամեց ու լռեց, հանկարծ կորցրեց իր մտքի կապը։ Այդ մարդը նրան վախեցնում էր, միաժամանակ ինչ֊որ պատճառով հաճելի էր, որ նա այդպես նայում է իրեն։ Ստացած դաստիարակությունը նախազգուշացնում էր աղջկան վտանգի և այդ խորհրդավոր նենգ թովչանքի դեմ․ բայց նրա արյան մեջ բնազդը զգացնել էր տալիս իրեն, պահանջելով, որ ինքը մոռանա իր ծագումը, հասարակության մեջ ունեցած դիրքը և ձգտի ընդառաջ գնալու մի այլ աշխարհից եկած այս հյուրին, այս անշնորհք, խոցոտված ձեռքերով, օձիք կրելու անսովոր, վզին կարմիր սպի ունեցող երիտասարդին, այլանդակ կյանքից (դա ակներև էր) ապականված պատանուն։ Աղջիկը մաքուր էր և նրա ամբողջ անարատությունն ընդվզում էր. բայց նա կին էր, այն էլ կանացի բնության զարմանալի պարադոքսի մասին դեռ նոր մտածել սկսած կին։

— Ես նրան աչքովս չեմ տեսել― Ինչպե՞ս ասացի ես... ի՞նչ էի ասում,— պատասխանեց նա։— Նրա ոտանավորներից ես մի քանի բաներ կարդացել եմ ահա այն սեղանի վրա գտնվող գրքույկից՝ հենց ձեր ներս գալուց առաջ։ Հավանո՞ւմ եք դուք նրա ոտանավորները։բացականչեց աղջիկը հանկարծ, կտրելով նախադասությունը, և ուրախ ծիծաղեց։

Ռութը ազատ ու հեշտ սկսեց խոսել իրեն հետաքրքրող նյութի մասին։ Մարտին Իդենն իրեն ավելի լավ զգաց և մինչև անգամ ավելի հարմար տեղավորվեց թիկնաթոռին, սակայն շարունակելով ամուր կռթնել արմունկներին. նա կարծես վախենում էր— Դուք ասում էիք, որ աթոռը դուրս կպրծնի նրա տակից և ինքը երեսի վրա կշպրտվի հատակին։ Նրան հաջողվեց անցնել աղջկա սրտին մոտիկ նյութի, և այժմ լարված լսում էր, զարմանալով, թե նրա փոքրիկ գեղեցիկ գլխում ինչքան շատ գիտելիքներ են ամբարված, և հիանում էր նրա փխրուն գեղեցկությունը դիտելով։ Նա ճգնում էր ըմբռնել լսածը, թեև աղջկա շրթունքներից այնքան պարզ կերպով թռչող բառերը ապշեցնում էին նրան և աղջկա մտքի ամբողջ ընթացքը բոլորովին օտարոտի էր նրան։ Սակայն այդ բոլորը աշխատեցնում էր Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ նրա ուղեղը։— Ահա, թե որտեղ է մտավորական կյանքը,— մտածեց նա,— ահա, թե որտեղ է վառ ու հրաշալի գեղեցկությունը, որի գոյության մասին նա մինչև իսկ չէր երևակայում։ Նա մոռացավ ամեն բան, որը շրջապատում էր նրան, և ագահորեն սևեռեց իր աչքերը աղջկանը։ Այո, այստեղ կա մի բան, որի համար արժե ապրել, որին արժե հասնել, որի համար արժե պայքարել և որի համար արժե մեռնել։ Գրքերը որ... այո... ճիշտ են ասում։ Աշխարհում լինում են այդպիսի կանայք։ Ահա նրանցից մեկը։ Աղջիկը թևավորվում էր նրա երևակայությունը. ահագին վառ պաստառներ էին պարզվում նրա աչքի առաջ և նրանց վրա թռչում-թառում էին խորհրդավորայդտեղ էլ դուք կանգ առաք, ռոմանտիկ կերպարներ, սիրո ու հերոսական սխրագործությունների տեսարաններ՝ կնոջ — դժգույն կնոջ, ոսկե ծաղկի սիրույն։ Եվ այդ երերուն ու դողդոջուն տեսիլքների, ինչպես հրաշալի միրաժի միջով, նա նայում էր կենդանի կնոջը, որը նրա հետ խոսում էր արվեստի ու գրականության մասին։ Նա լսում ու նայում էր, առանց գիտակցելու իր նայվածքի սևեռուն լինելը, և առանց գիտակցելու, որ իր խառնվածքի ամբողջ առնական էությունը արտացոլվում է իր վառվռուն աչքերում։ Բայց աղջիկը, որը քիչ բան գիտեր կյանքի ու տղամարդկանց մասին, հանկարծ կանացիորեն զգուշացավ՝ որսալով նրա այդ բոցավառ հայացքը։ Դեռ ոչ մի տղամարդ այդպես չէր նայել նրան և այդ նայվածքը շփոթեցրեց նրան։ Նա կարկամեց ու լռեց։ Նա հանկարծ կորցրեց իր մտքի կապը։ Այդ մարդը նրան վախեցնում էր, միաժամանակ ինչ֊որ պատճառով հաճելի էր, որ նա այդպես նայում է իրեն։ Իր ստացած դաստիարակությունը նախազգուշացնում էր աղջկանը վտանգի և այդ խորհրդավոր նենգ թովչանքի դեմմի՛սս... բայց նրա արյան մեջ բնազդը զգացնել էր տալիս իրեն, պահանջելով, որ նա մոռանա իր ծագումը և հասարակության մեջ իր դիրքը և ձգտի ընդառաջ գնալու մի այլ աշխարհից եկած այս հյուրին, այս անշնորհք, խոցոտված ձեռքերով, օձիք դնելու անսովոր, վզին կարմիր սպի ունեցող պատանուն,— այլանդակ կյանքից (դա ակներև էր) ապականված պատանուն։ Աղջիկը մաքուր էր և նրա ողջ անբծությունը ընդվզում էր, բայց նա կին էր, այն էլ կանացի բնության զարմանալի պարադոքսի մասին դեռ նոր մտածելու սկսած կին։

— Ինչպե՞ս ասացի ես... ի՞նչ էի ասումՆա ասաց այդ և կարծես հանկարծական քաղցի նոպա զգաց։ Նրա ծիծաղից Մարտինը հաճելի դողով փշաքաղվեց։ Իսկական արծաթ,— բացագանչեց մտածեց նա հանկարծ, կտրելով նախադասությունը, իսկական փոքրիկ արծաթե զանգակներ․ և ուրախ ծիծաղեց։այդ պահին միայն մի ակնթարթ նա փոխադրվեց մի հեռավոր երկիր, ուր նստել էր ծաղկած բալենու տակ, ծխում էր սիգարը, լսում էր սրագմբեթ մեհյանի զանգակների հնչյունը, որը հարդե մուճակներ հագած ուխտավորներին աղոթքի էր հրավիրում։

— Դուք ասում էիքԱյո՜, այդ այո՛... շնորհակալ եմ,— պատասխանեց աղջիկը.— Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ նրա համարայն պատճառով, որ... այո ճիշտ այդտեղ էլ դուք կանգ առաք, միսս...ճիշտն ասած, երբեմն կոպիտ է լինում։ Նա այնպիսի բանաստեղծություններ ունի, որ պարզապես չարժե կարդալ։ Իսկական բանաստեղծի ամեն մի տողը համակված է գեղեցիկով, ճշմարիտով և ոգեշնչում է մարդուն ամենավսեմը և ազնիվը։ Մեծ բանաստեղծների գրվածքներից չի կարելի դուրս գցել ոչ մի տող առանց աշխարհին վնասելու։

Նա — Իսկ ինձ թվաց, թե դա շատ լավ է,— ասաց այդ և կարծես հանկարծական քաղցի նոպա զգաց։ Նրա ծիծաղից Մարտինը հաճելի զարզանդ զգաց։ Իսկական արծաթՄարտինն անվճռական, մտածեց նա— այն, իսկական փոքրիկ արծաթե զանգուլակինչ ես կարդացի այստեղ. և այդ պահին միայն մի ակնթարթ նա փոխադրվեց մի հեռավոր երկիր.. իմ մտքովն էլ չանցավ, ուր նստել էր ծաղկած բալենու տակ, ծխելով սիգարը, լսում էր սրածայր մեհյանի զանգուլակների հնչյունըոր նա այդքան վատն էր։ Ենթադրում եմ, որը հարդե մուճակներ հագած ուխտավորներին աղոթքի էր հրավիրում։որ դա արտացոլվում է նաև նրա մյուս գրքերում։

— Այո՜, այո՛... շնորհակալ եմ,— պատասխանեց աղջիկը,— Սուինբեռնը մեծ բանաստեղծ չդարձավ այն պատճառովՁեր կարդացած գրքում էլ կան բազմաթիվ տողեր, որ ճիշտն ասած, երբեմն կոպիտ կարելի է լինում։ Նա այնպիսի բանաստեղծություններ ունի, որոնք պարզապես չարժե կարդալ։ Իսկական բանաստեղծի ամեն մի տողը համակված է գեղեցիկով, ճշմարիտով և ոգեշնչում է մարդուն ամենավսեմը և ազնիվը։ Մեծ բանաստեղծների գրվածքներից չի կարելի դուրս գցել ոչ մի տող առանց աշխարհին վնասելու։որևէ վնասի,— հայտարարեց Ռութը հաստատ ու համոզված շեշտով։

— Իսկ ինձ դա թվաց շատ լավՀավանական է, որ այդպիսի տողեր աչքովս չընկան,— ասաց Մարաինն անվճռականնա,— այն, ինչ ես կարդացի այստեղ... իմ մտքովն էլ չանցավ, կարդացածը անկասկած շատ լավ էր։ Կարծես ինչ-որ նա այդպիսի անպիտանն է։ Ենթադրում եմ, որ դա արտացոլվում է լույս ճառագայթում և նրա մյուս գրքերում։լուսավորում է սիրտդ արևի կամ լուսարձակի նման։ Ինձ այդպես թվաց, մի՛սս, թերևս ես ոչինչ չեմ հասկանում ոտանավորներից։

— Ձեր կարդացած գրքումն էլ կան բազմաթիվ տողերՆա հանկարծ լռեց՝ դառնապես գիտակցելով իր թոթովանքը։ Հենց նոր կարդացածի մեջ նա զգաց ջերմություն և կյանքի ահագնություն, որոնք կարելի բայց նրան պակասում էին բառեր, որ պատմի այդ մասին։ Նրան թվում էր, թե ինքը օտար նավի վրա ընկած մի նավավար է դուրս գցել առանց որևէ վնասի,— հայտարարեց Ռութը հաստատ որը մութ գիշերով խճճվել է անծանոթ կայմասարքում։ Լա՜վ, վճռեց նա, նշանակում է՝ պետք է ամեն գնով ընտելանալ այս օտար աշխարհին։ Դեռ երբեք չէր պատահել, որ նա չտիրապետի, ինչին որ ուզում է, իսկ այժմ նա տենդագին ուզում է սովորել, արտահայտել իր զգացումներն ու համոզված շեշտով։մտքերն այնպես, որ աղջիկը նրան հասկանա։ Աղջիկը արդեն բռնել է նրա ամբողջ հորիզոնը։

— Հավանական էԱհա, որ այդպիսի տողեր աչքովս չընկան,— ասաց նա,— իմ կարդացածը անկասկած շատ լավ էր։ Կարծես ինչ֊որ լույս ճառագայթում է սրտիդ, արևի կամ լուսարձակի նման։ Ինձ այդպես թվաց, միսս, թերևս ես ոչինչ չեմ հասկանում ոտանավորներից։օրինակի համար՝ Լոնգֆելլոն․․․— սկսեց աղջիկը։

Նա հանկարծ լռեց՝ դառնապես գիտա կցելով իր թոթովանքը։ Իր նոր կարդացածի մեջ նա զգաց ջերմություն և կյանքի ահագնությունը— Այո՛, բայց նրան պակասում էին բառերայո՛։ Ես նրա գործերը կարդացել եմ, որպեսզի պատմի այդ մասին։ Նրան թվում էր— աշխուժորեն ընդմիջեց Մարտինը, որ ինքը օտար նավի վրա ընկած մի նավավար էցանկանալով ավելի շուտ ցուցաբերել իր բոլոր, որը մութ գիշերով խճճվել է անծանոթ կայմասարքում։ Լա՜վ, վճռեց նա, նշանակում է՝ պետք է ամեն գնով ընաելանալ այս օտար աշխարհին։ Դեռ երբեք չէր պատահելթեև գիտցած քիչը գրականության մարզում։ Թող աղջիկը համոզվի, որ նա չտիրապետիինքը բացարձակ տգետ չէ։— Ես կարդացել եմ նրանից «Կյանքի սաղմոսը», ինչին որ ուզում է, իսկ այժմ նա տենդագին ուզում էր սովորել, արտահայտել իր զգացումներն ու մտքերն այնպես, որ աղջիկը նրան հասկանա։ Աղջիկը արդեն բռնել էր նրա ամբողջ հորիզոնը։«Էքսցելսիորը»․․․ կարծեմ՝ էլ ոչինչ։

— ԱհաԱղջիկը ժպտաց, օրինակի համարգլխով արեց, և Մարտին Իդենը նրա ժպիտում զգաց ներողամտություն, ցավալի ներողամտություն։ Նա հիմարացավ՝ վճռելով պարծենալ իր խղճուկ գիտելիքներով։ Չէ՞ որ այդ Լոնգֆելլոն...— սկսեց աղջիկը։գրել է, հավանաբար, անհաշիվ գրքեր։

— Այո՛Ներեցե՛ք, այո՛միսս, որ ես նրան կարդացել եմայդ խոսակցությունը սկսեցի ձեզ հետ,— աշխուժորեն ընդմիջեց նա ցանկանալով շուտով ցուցաբերել իր բոլոր՝ թեև քիչ-գիտցածը գրականության մարզում։ Թող աղջիկը համոզվիասաց նա։— Ճիշտն ասած, որ նա այնքան էլ կատարյալ տգետ չի,— ես կարդացել եմ նրանից «Կյանքի սաղմոսը»շատ չեմ հասկանում այդպիսի բաներ. դա իմ խելքի բանը չէ․․․ բայց ես կանեմ ամեն ինչ, «Էքսցելսիորը»... կարծեմ՝ էլ ոչինչ։որպեսզի դա իմ խելքի բանը դառնա։

Աղջիկը ժպտացՎերջին բառերը նա ասաց իբր սպառնալիք։ Նրա ձայնը հնչեղ էր, գլխով արեցաչքերը փայլատակում էին, և Մարտին Իդենը բերանի անկյան ծալքերն ավելի խտացան։ Աղջկան այնպես թվաց, թե նրա ժպիտում զգաց ներողամտություն, ցավալի ներողամտություն։ Նա հիմարացավ՝ վճռելով պարծենալ իր խղճուկ գիտելիքներով։ Չէ՞ ծնոտը ցնցվեց։ Նրա դեմքը ինչ-որ այդ Լոնգֆելլոն գրել է, հավանականաբարանհաճո, անհաշիվ գրքեր։մարտի հրավիրող արտահայտություն ստացավ։ Միաժամանակ նրանից բխող առնականության մի հուժկու ալիք մտրակեց աղջկան։

— Ներեցեք, միսս, Ես հավատում եմ՝ դուք կհասնեք... որ ես այդ խոսակցությունը սկսեցի ձեզ հետ,— ասաց նա։— Ճիշտն ասած, ես շատ չեմ հասկանում այդպիսի բաներ։ Դա իմ դա ձեր խելքի բանը չէդառնա, բայց ես կանեմ ամեն ինչ— հաստատեց աղջիկը ծիծաղելով, որպեսզի դա իմ խելքի բանը լինի։— դուք այնքա՜ն ուժեղ եք։

Այդ վերջին բառերը նա ասաց իբր սպառնալիք։ Նրա ձայնը հնչեղ էրԱղջկա հայացքը մի պահ կանգ առավ նրա առնական, աչքերը փայլատակում էինարևից բրոնզի գույն ստացած, բերանի անկյունի ծալքերը ավելի խտացան։ Աղջկանը այնպես առողջություն և ուժ շնչող՝ ցուլի վզի վրա։ Թեպետ երիտասարդը նստած էր այնտեղ շփոթված ու հեզ, մի ձգողական ուժ քաշում էր աղջկան դեպի նա։ Աղջկա գլխով հանկարծ մի չարաճճի միտք անցավ․ նրան թվաց, որ նրա ծնոտը ցցվեց։ Նրա դեմքը եթե գրկի այդ վիզը, տղայի ամբողջ ուժն ու հզորությունը կփոխանցվի իրեն։ Այդ միտքը ամաչեցրեց աղջկան. թվում էր, թե աղջիկը անակնկալ կերպով իր մեջ գտավ ինչ֊որ անհաճոարատավորություն։ Բացի այդ, մարտի հրավիրող արտահայտություն ստացավ։ Միաժամանակ նրանից բխող առնականության մինչև այժմ ֆիզիկական ուժը շարունակ թվում էր նրան ինչ֊որ ստոր ու կոպիտ բան։ Առնական գեղեցկության նրա իդեալը բարեկիրթ սլացիկությունն էր, սակայն տարօրինակ միտքը չէր հեռանում նրանից։ Ռութը չէր հասկանում, թե ինչպես կարող էր ծագել իր մեջ այդ արևկեզ վիզը գրկելու ցանկությունը։ Եվ սակայն՝ ամեն ինչ պարզ էր։ Նա ի ծնե նրբագեղ էր և մարմինն ու միտքը պապակում էին ուժի, որը պակասում էր իրեն։ Բայց աղջիկը չէր գիտակցում այդ բանը․ նա գիտեր միայն այն, որ մինչև այժմ ոչ մի հուժկու ալիք մտրակեց աղջկան։տղամարդ չէր հետաքրքրել իրեն այնքան ուժգին, ինչքան այս մեկը, որի անճիշտ խոսակցությունը մերթընդմերթ ականջ էր ծակում։

— Ես հավատում եմ, դուք կհասնեք... որ դա ձեր խելքի բանը դառնա,— հաստատեց նա ծիծաղելով,— դուք այնքա՜ն ուժեղ եք։ Աղջկա հայացքը մի պահ կանգ առավ նրա առնական, արևից բրոնզի գույն ստացած, առողջություն և ուժ շնչող ցուլի վզի վրա։ Եվ չնայած նրան, որ նա նստած էր աղջկա առաջ այնպես չփոթված ու հեզ, ձգողական մի ուժ նորից քաշում էր նրան դեպի պատանին։ Աղջկա գլխովըւ հանկարծ մի չարաճճի միտք անցավ։ Նա այնպես պատկերացրեց իրեն, որ եթե գրկի այդ վիզը, նրա ամբողջ ուժն ու հզորությունը կփոխանցվի իրեն։ Այդ միտքը ամաչեցրեց նրան։ Թվում էր, որ աղջիկը անակնկալ կերպով իր մեջ գտավ ինչ-որ արատավորություն։ Բացի այդ, մինչև այժմ ֆիզիկական ուժը շարունակ թվում էր նրան ինչ֊որ ստոր ու կոպիտ բան։ Առնական գեղեցկության նրա իդեալը՝ քնքուշը և նուրբն էր։ Սակայն տարօրինակ միտքը չէր հեռանում նրանից։ Նա չէր հասկանում, թե ինչպես կարող էր ծագել նրանում՝ այդ արևակեզ վիզը գրկելու ցանկությունը։ Եվ սակայն ամեն ինչ պարզ էր։ Նա ի ծնե փխրուն էր և նրա մարմինն ու միտքը պապակում էին ուժի, որը պակասում էր նրան։ Բայց աղջիկը չէր գիտակցում այդ բանը. նա գիտեր միայն այն, որ մինչև այժմ ոչ մի տղամարդ չէր հետաքրքրել նրան այնքան ուժգին, ինչպես այս մեկը, որի անճիշտ խոսակցությունը մերթ ընդ մերթ ականջն էր ծակում։ — Այո, ես առհասարակ ցուլի պես առողջ եմ,— ասաց նա,Իդենը.— եթե հարկավոր լինի, ժանգոտ երկաթն էլ կարող եմ մարսել ժանգոտ երկաթը։ Բայց , բայց այժմ ես, կարծես , անմարսողություն ունեմ։ Ձեր ունեմ. ձեր ասածներից շատ բան ինձ համար անմարսելի է։ Ասեմ, որ ինձ երբեք չեն սովորեցրել այդպիսի բան։ Ես սիրում եմ գրքեր ու բանաստեղծություններ և կարդում եմ դրանք, երբ ժամանակ ունենամ։ Բայց եմ ունենում, բայց ես երբեք նրանց դրանց մասին այնպես չեմ մտածում, ինչպես դուք։ Այդ պատճառով էլ ես մի քիչ դժվարանում եմ խոսել նրանց դրանց մասին։ Ես կարծես լինեմ մի նավաստի եմ անծանոթ ծովում, առանց քարտեզի և կողմնացույցի։ Իսկ կողմնացույցի, իսկ ես ուզում եմ ինձ հաշիվ տալ, թե բանն <...> ինչո՛ւմն է։ Թերևս դուք ինձ օգնե՞ք։ Այդ որտեղի՞ց դուք այդքան բան գիտեք։

— Այո՛Այո, բայց ես ավարտել եմ միջնակարգ դպրոցդպրոցը, որից հետո հաճախել եմ համալսարան, դասախոսություններ լսել...լսել․․․

— Դուք սովորել եք համալսարանո՞ւմ,— հարցրեց նա բացահայտ ապշությսւմբ։ ապշությամբ։ Եվ միանգամից նրանց միջև բացվեց միլիոնավոր մղոններով մղոնների մի տարածություն։

— Ես հիմա էլ սովորում եմ այնտեղ։ Ես անցնում լսում եմ անգլերեն բանասիրության հատուկ դասընթաց։

Տղան չգիտեր, թե ի՛նչ է «բանասիրություն» և այս կետում իր տգիտությունը մատնանշելով հարցրեց.մատնանշելով՝ հարցրեց․

— Որքա՞ն ժամանակ ես պետք է սովորեմ, որ համալսարան մտնեմ։

Աղջիկը որոշեց խրախուսել նրա այդ ձգտումը դեպի գիտելիքները և ասաց։ասաց․

— Դա կախված է նրանից, թե ինչքան եք սովորել առաջ։ Դուք երբե՞ք չեք եղել միջնակարգ դպրոցում։ Հասկանալի է, իհարկե չեք եղել... եղել․․․ իսկ տարրական դպրոցն ավարտե՞լ եք։

— Մինչև ավարտելը ինձ մնում էր ընդամենը երկու տարի,— պատասխանեց նա,— և ես դպրոցից հեռացա։ Բայց ես սովորել եմ՝ միշտ ստանալով պարգևներ։

Եվ իսկույն, իրեն կշտամբելով այդ պարծենկոտության համար, նա այնպես պինդ սեղմեց թիկնաթոռի արմունկներըարմնկակալները, որ նրա մատները, մղկտացին։ Նույն պահին նա տեսավ, որ մի տիկին մտավ սենյակը։ Աղջիկն իսկույն վեր կացավ նրան դիմավորելու։ Նրանք համբուրվեցին և գրկախառն դիմեցին նրան"։ քայլեցին դեպի Իդենը։ Մարտինը վճռեց, որ նա դա, հավանորեն , աղջկա մայրն է։ Նա բարձրահասակ, խարտյաշ մի կին էր, համաչափ և գեղեցիկ, շքեղ հագնված, ինչպես վայել է մի այդպիսի տան տիկնոջ։ Նրա հագուստի նուրբ գծերը հաճելի էին դիտողի աչքին։ Մարտին Իդենի մտքովն անցան այն կանայք, որոնց նա տեսել էր բեմում։ Հետո նա հիշեց, որ նույն ձևով հագնված այդպիսի պատկառելի տիկինների, նույնպես հագած, նա տեսել է Լոնդոնի թատրոնների նախասրահներում, ուր նա աչքերը չռում էր իր աչքերը նրանց վրա, մինչև որ ոստիկանը նրան դուրս էր անում անում՝ անձրևի տակ։ Դրանից հետո երևակայությունը նրան տարավ Իոկոհամա, Գրանդ-ՕտելՀոթել, ուր նույնպես հեռվից նա տեսել էր այդպիսի տիկինների։ Իսկույն նրա աչքի առաջ եկան Իոկոհամայի, Իոկոհամայի՝ քաղաքի և նավամատույցի հարյուրավոր պատկերներ։ Բայց նա ստիպեց իրեն փակել հիշողության կալեյդոսկոպը գեղադիտակը և կենտրոնացնել ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացնել ներկայի վրա։ Նա Իդենը կռահեց, որ պետք է վեր կենա և ներկայանա. նա դժվարությամբ վեր կացավ թիկնաթոռից թիկնաթոռից՝ զգալով, թե ինչպես խայտառակ կերպով փքվել են իր տաբատի տաբաթի ծնկները։ Նրա ձեռքերը անզոր կախված մնացին, իսկ դեմքը, առաջիկա փորձության մասին մտածելով, մռայլ արտահայտություն ստացավ։