― Ինչի՞ համար է այս բոլորը, ― հարցրեց Սատանան չարագույժ քրքջալով։ ― Բացարձակապես՝ ոչ մի բանի։ Ամեն անգամ մարդկությունը վերադառնում է մեկնակետին։ Արդեն մի ամբողջ միլիոն տարի դուք տրտմորեն բազմանում եք և տրտմորեն բնաջնջում մեկ֊մեկու։ Հանուն ինչի՞։ Ոչ մի իմաստուն հարցիս չի պատասխանի։ Ո՞վ է այդ ամենից օգուտ քաղում։ Միայն մի բուռ վերնախավը ու ինքնակոչ չնչին միապետները, որոնք արհամարհում են ձեզ և որոնք իրենց պղծված կհամարեն, եթե դուք դիպչեք իրենց, և հենց ձեր քթի առջև կփակեն իրենց տան դուռը, եթե դիմեք իրենց։ Նրանց համար դուք ստրուկների պես աշխատում եք, նրանց համար կռվում եք ու մեռնում (և դեռ ի լրումն հպարտանում եք, փոխանակ ձեզ խայտառակված զգաք)։ Այդ մարդկանց հենց գոյությունը հարված է ձեր արժանապատվությանը, թեպետև վախենում եք դա ընդունել։ Նրանք ավելին չեն, քան մուրացիկներ, որոնց դուք խղճահարությունից դրդված պահում եք, բայց այդ մուրացկանները ձեզ վրա նայում են այնպես, ինչպես բարերարները՝ խղճուկ աղքատների։ Նրանք ձեզ հետ խոսում են, ինչպես տերը ստրուկի հետ և ի պատասխան լսում տիրոջն ուղղված ստրուկի խոսք։ Դուք անընդհատ խոնարհվում եք նրանց առջև, թեև հոգու խորքում (եթե, իհարկե, դուք դեռ հոգի ունեք) դրա համար ատում եք ինքներդ ձեզ։ Առաջին մարդը երեսպաշտ էր ու վախկոտ, և երեսպաշտությունը ու վախկոտությունը փոխանցեց իր զավակներին։ Ահա այն թթխմորը, որի շնորհիվ աճեց ձեր քաղաքակրթությունը։ Ուրեմն խմենք, որպեսզի նա այսուհետև էլ ծաղկի։ Խմե՜նք, որպեսզի այն չհանգչի։ Խմե՜նք, որպեսզի․․․
<references>