«Վահե Քաչա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գրապահարան-ից
չ
(Փոխվում է էջը '{{Հեղինակ |լրիվ անուն =Վահե Քաչա |դասակարգում = |սկզբնատառ = Ք |ծնվել է = |մահացել է = |նկարագր...'-ով)
Տող 9. Տող 9.
  
  
 +
*[[Արարչի ութերորդ օրը]]
  
'''ԱՐԱՐՉԻ ՈՒԹԵՐՈՐԴ ՕՐԸ'''
 
  
==*==
+
[[Կատեգորիա:Հեղինակներ-Ք|{{{դասակարգում}}}]]
 
+
 
+
«Այդ տղայի անունը գրված էր ձյան վրա,
+
 
+
արևն այն հալեցրեց, իսկ ջուրը տարավ»:
+
 
+
==ԳԼՈՒԽ ԱՌԱՋԻՆ==
+
    Երկու շաբաթ անձրևելուց հետո արևը երևաց: Ես կնոջս ուղեկցում եմ կայարան: Նա գնացքով մեկնելու է Նիցցա, ուր մի շաբաթ հետո կմիանամ նրան, երբ Մորեստը Փարիզում կլինի ու կաշխատի կլինիկայում: Ամեն տարի այս ժամանակ իմ հիվանդներին վստահում եմ նրանև մեկ ամսով արձակուրդ եմ վերցնումև մեկնում դեպի Կոտ դ՝Ազյուր, որտեղ ամառանոց ունեմ: Մորեստը շնորհալի վիրաբույժ է, աշխատում է Լիոնի հիվանդանոցներից մեկում: Նա Փարիզը սիրում է օգոստոս ամսին: Աշխատանքն էլ ծանր չէ. երեսուն օրվա ընթացքում չորս կամ հինգ վիրահատություն:
+
 
+
   Սյուզանը տեղավորվում է կուպեում: Նրան մի քանի թերթ եմ բերում. ճանապարհորդությունը երկար է: Մեծ ցանկություն ունեմ նրա կողքին մնալ, և թողնել, որ վագոնը ինձ հասցնի մինչև ծով: Եվս մեկ շաբաթ համբերություն, և ես մեքենայով կլինեմ այնտեղ: Սյուզանը ժամանակ կունենա բնակարանը կարգի բերելու: Նա կարող էր մինչև այս անձրևոտ շաբաթները գնալ, բայց գերադասեց մնալ ինձ հետ, և ես ասացի, որ բախտս բերում է: Քսան տարի է անցել մեր ամուսնությունից, բայց նրա աչքերի փայլը դեռ չի փոխվել: Մեր զգացմունքները՝ նույնպես: Քառասունութ տարեկան եմ, սակայն նույն ջերմությամբ եմ սիրում նրան:
+
 
+
   - Դու միանգամի՞ց կգաս հիվանդանոց:
+
 
+
   - Ժամը ութն է: Հինգ րոպեից քո գնացքը մեկնում է: Ես գոնե մեկ անգամ տիկին Կորբյեից առաջ կմտնեմ հիվանդանոց:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն երկար ժամանակ է, ինչ աշխատում է ինձ հետ: Նա բոլոր վիրահատությունների ժամանակ օգնում է ինձ: Նրա ներկայությունը հուսադրող է:
+
 
+
  - Մնաց երկու րոպե:
+
 
+
  Օգոստոսի այս օրերին Լիոնի կայարանը լեփ-լեցուն է: Գնացքներն իրար ետևից մեկնում են: Ուղևորները լի են երջանիկ անհամբերությամբ: Լրագրավաճառուհին պաշարված է ճամպրուկներով և ճանապարհորդներով: Շուրջս տիրող այս եռուզեռը ի վերջո արբեցնում է ինձ: Ես նույնիսկ ներողամտորեն թույլ եմ տալիս, որ ինձ հրեն:
+
 
+
  - Ցտեսությո՛ւն:
+
 
+
  Վերջին անգամ սեղմում եմ Սյուզանի ձեռքը: Գնացքը դանդաղ սահում է ռելսերի վրայով: Եվս մի սուլոց, և ես նստած եմ իմ մեքենայի մեջ, հանգստացած գլխով ու երջանիկ, որ ապրում եմ: Մի շաբաթ հետո ես նորից կտեսնեմ ծովը և ինձ համար այնքան սիրելի ծովափը:
+
 
+
  Իմ կլինիկան Բուլոնյան անտառի մոտ է: Ծանրաբեռնված երթևեկության պատճառով մեքենան դանդաղ եմ վարում: Կարծես բոլոր մեքենաներն այսօր ժամադրվել են Լիոնի կայարանի մոտ: Կես ժամ է պետք, որպեսզի հասնեմ Սեն-Լազար: Ես կանգնում եմ կրպակի առջև և մի գավաթ գարեջուր խմում: Արևը, որ երկու շաբաթ խռովել էր, այժմ բաց թողածը փայլուն կերպով լրացնում է: Ամեն ինչ տոնական տեսք ունի: Թուլացնող մթնոլորտ: Դյուպոնի մոտ վաղ առավոտից հոսում է գարեջուրը: Երիտասարդներն իրենց ճամպրուկներով հավաքվել են երաժշտական մեքենայի շուրջը: Նրանք սպասում են, որ մեկնելու ժամը հասնի: Շրթունքներս թրջում եմ փրփրոտ գարեջրով: Ինձ թվում է, թե քսան տարեկան եմ:
+
 
+
*
+
 
+
  Ի~նչ համեմատություն փողոցների երթևեկության հետ: Այստեղ կատարյալ լռություն է: Բուժքույրերը քայլում են ոտքի ծայրերին, և երբեք նրանց ձայնն այսքան հեռավո չի թվացել, երբ կողքովս անցնելիս շշնջում են.
+
 
+
  - Բարև, բժիշկ...
+
 
+
  Մի դուռ եմ բացում: Հիվանդը, որին երկու օր առաջ եմ վիրահատել, ձեռքերը կրծքին խաչած, պառկած է: Նա սպասում է: Մենք սպասում են վերքի վերջնական սպիացմանը: Գանգի վնասված էր: Վիրահատումն օգնեց... Դուռը զգույշ ծածկում եմ: Երեք հիվանդ կողքի սենյակում են: Ես վախենում եմ նրանց արթնացնել, ուստի գնում եմ իմ աշխատասենյակը: Մի պահ թեքվում եմ պատուհանին: Աղջիկների մի խումբ մտնում է անտառ: Նրանց աղաղակներն արձագանքի պետս հասնում են ինձ և հազարավոր զգացումներ արթնացնում: Ըստ երևույթին, հիվանդանոցն այսօր ընկճեց ինձ: Արձակուրդի կարիք եմ զգում: Այս պահին Սյուզանը պետք է հասած լինի Սանս:
+
 
+
  - Բարև, բժիշկ:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն է: Նա զարմացած չէ, որ առավոտ շուտ իրեն աշխատասենյակում է տեսնում: Սովորաբար ես կլինիկա եմ գալիս կեսօրվա մոտ: Մեծ մասամբ, եթե անհրաժեշտություն չի լինում, վիրահատում եմ կեսօրից հետո, մոտ ժամը երկուսին:
+
 
+
  - Տիկինը մեկնե՞ց:
+
 
+
  - Հենց նոր ուղեկցեցի կայարան:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն ծնվել է հիվանդապահ լինելու համար: Նա այդ գործի բոլոր տվյալներն ունի. կանոնավոր դիմագծեր, լավ առողջություն, մշտաժպիտ և նվիրված: Եկող շաբաթվանից մեկ ամիս արձակուրդ է վերցնելու:
+
 
+
  - Առայժմ, բժիշկ:
+
 
+
  Բաց պատուհանից ինձ են հասնում աղմուկն ու ծիծաղը: Մի սիգարեթ եմ վառում:
+
 
+
*
+
  Նոր սիգարեթ վառելու պահին, մի ծանոթ աղմուկ ճեղքում է օդը. ոստիկանության ազդանշանն է: Հավանաբար դժբախտ պատահար է: Ես չեմ շարժվում՝ հուսալով, որ աղմուկը կհեռանա: Մեքենան կանգնում է: Ազդանշանը շարունակվում է: Մի քանի ոստիկան եմ նկատում: Մեքենան ներս թողնելու համար բացում եմ դարբասը:
+
 
+
  - Բժի՛շկ:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն բացում է դուռը: Ոստիկանական մեքենան կլինիկայի  առջև հազվադեպ է կանգնում:
+
 
+
  - Գալիս եմ:
+
 
+
  Միջանցքում սպասում եմ բարձրացող վերելակին: Դռները բացվում են պատգարակի
+
վրա: Արյունոտ գլխով մի մարդ է պարկած:
+
 
+
  - Ավտովթար է, - ասում է ոստիկանը: - Կարծում եմ, լուրջ է, անհետաձգելի: Եվ քանի որ ձեր կլինիկան ընկած էր մեր ճանապարհին...
+
 
+
  Երկու հիվանդապահ ավտովթարի ենթարկվածին տանում են վիրահատման սրահ: Տիկին Կորբյեն գործիքներն արդեն պատրաստել է: Ես զննում եմ վիրավորին: Տղամարդ է, երեսունին մոտ: Նա տեսքից ամուր է, բայց լուրջ է վնասվածքը: Գանգի ճեղքվածք: Արյունը լերդացել է մազերին: Զննում եմ մոտիկից: Դեռ շնչում է: Պետք է բացել գանգը: Հարկավոր է շտապել: Հագնում եմ խալաթը, ձեռնոցները: Ես պատրաստ եմ: Անհրաժեշտ է մաքրել լերդացած արյունը, փոշին, փշրված ոսկորները ...
+
 
+
  Գլուխս բարձրացնում են: Տիկին Կորբյեի հայացքը հանդիպում է ինձ: Մի անզոր շարժում: Մարդն արդեն մահացած է: Գործիքներն առանց օգտագործելու դնում եմ տեղը:
+
 
+
  - Հայտնեք ոստիկաններին:
+
 
+
  Ես նայում եմ վիրահատման սեղանին դրված այս անշարժ զանգվածին: Նայում եմ այս մահացած մարդուն ու մտածում կայարանի անցուդարձի և այն ծիծաղող աղջիկների մասին, որոնք վազում են անտառում: Կոպերը փակելուց առաջ, նկատում եմ, որ նրա աչքերը կապույտ են:
+
 
+
  - Ոստիկանները գնացել են: Նրանց ասել էին, որ վիրահատությունը երկար կտևի:
+
 
+
  Ես նույնիսկ չեմ բողոքում: Ի՞նչ օգուտ:
+
 
+
  - Ընտանիքին հայտնեք:
+
 
+
  Նրա փաստաթղթերը դրված են սեղանին, հեռախոսի մոտ: Թերթում եմ: Մարկ Դյուման, ծնվել է 1927 թվականի մարտի 2-ին, ինժիներ, բնակվում է Ալեզիա փողոցում: Հեռախոս՝ GOB-40-17:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն արդեն հավաքում է համարը: Նրա մատները չեն դողում: Հեռախոսի սկավառակը դանակի պես չոր աղմուկով պտտվում է:
+
 
+
  - Ալո, GOB-40-17 է՞:
+
 
+
  Վերցնում է լսափողը: Պատասխանում է կանացի մի ձայն: Տիկին Կորբյեն հազում է: Նա հուզվում է ավելի, քան ենթադրում եմ:
+
 
+
  - Տիկին Դյումա՞նն է լսում:
+
 
+
  - Ես եմ:
+
 
+
  - Դոկտոր Քերլյանի կլինիկայից է:
+
 
+
  Հեռախոսալարի մյուս ծայրում ձայնը փոխվում է:
+
 
+
  - Կլինիկայից: Ինչո՞ւ:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն վարանում է:
+
 
+
  - Կուզե՞ք հասցեն վերցնել: Բուլվար Մորիս Բարես, Նոյիյում:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ:
+
 
+
  - Ձեր ամուսինը քիչ առաջ ավտովթարի է ենթարկվել: Կուզե՞ք այստեղ գալ:
+
 
+
  - Մա՞րկը:
+
 
+
  - Դուք հասցեն վերցրի՞ք: Ես կրկնում եմ:
+
 
+
  - Վնասվածքը լո՞ւրջ է:
+
 
+
  - Մենք ձեզ սպասում ենք:
+
 
+
  - Մի՛ կախեքմ, ասե՛ք իձն... Ես հենց հիմա կգամ:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն դանդաղ իջեցնում է լսափողը:
+
 
+
*
+
 
+
  Պատուհանի մոտ տագնապով սպասում եմ տիկին Դյումանին: Կեսօր է: Սյուզանը պետք է հասած լինի Լիոն: Այս ժամին անցորդները հազվադեպ են փողոցում: Ծառուղիով մի քանի հեծյալներ են վարգում: Հանկարծ մի տաքսի է կանգնում կլինիկայի մոտ: Սրտի տրոփյունով տեսնում եմ, թե ինչպես մի կին է իջնում: Վարորդի հետ հաշիվը փակելիս հայացքը չի կտրում կլինիկայից: Նետվում է դեպի մուտքը: Տիկին Կորբյեն ընդունարանում սպասում է նրան: Բուժքրոջը խնդրել էի Մարկի վերքը մաքրել և գլուխը մաքուր վիրակապով փաթաթել: Անցնում է մի քանի րոպե: Ես հետևում եմ վերելակի աղմուկին: Ինչո՞ւ չի բարձրանում: Նրա ամուսնու մարմինը հարևան սենյակում է: Անվերջ թվացող հինգ րոպե: Հետո՛ քայլերի ձայն եմ լսում: Տիկին Կորբյեն է: Նա այլայլված է: Նրան երբեք այդ վիճակում չեմ տեսել:
+
 
+
  - Ուզում էր ինքնասպանություն գործել:
+
 
+
  Լռություն:
+
 
+
  - Լուրը նրան ինչպե՞ս հայտնեցիք:
+
 
+
  - Բերանս դեռ չէի բացել, արդեն գուշակեց: Կարծում եմ քույրերից մեկն է ասել: Ընդունարան մտնելուն պես նետվեց դեպի պատուհանը: Ես ճիշտ ժամանակին բռնեցի նրան: Ի՞նչ անենք: Նա ցնցված է ...
+
 
+
  Լռեց: Ավելի լավ է ես խոսեմ հետը:
+
 
+
  - Բերեք իմ աշխատասենյակը:
+
 
+
  Քիչ հետո դուռը բացվում է: Տիկին Դյումանը ներս է մտնում: Երիտասարդ է, քսանհինգ տարեկան: Նա բռնել է ստամոքսը, շնչահեղձ է լինում: Նրա աչքերը չոր են: Ես խոսք չեմ գտնում ասելու:
+
 
+
  - Ձեր ստամոքսը ցավո՞ւմ է:
+
 
+
  Նա բացասաբար շարժում է գլուխը: Նրա վարքը տարօրինակ է թվում ինձ: Մոտենում եմ, շոշափում որովայնը: Մկանները կծկված են, ինչպես կույր աղիի նոպան բռնելիս: Տիկին Կորբյեն նայում է ինձ:
+
 
+
  - Նստեցեք, խնդրեմ:
+
 
+
  Նրա շրթունքները սեղմվում են.
+
 
+
  - Ես ուզում եմ ճշմարտությունն իմանալ:
+
 
+
  Մնում է քարացած: Չի շարժվում: Բաց գույնի շրջազգեստով նման է արձանի: Դիմագծերը նուրբ են: Անշարժ աչքերը չեն լքում ինձ: Ժամանակն է, որ ես մի երկու խոսք ասեմ:
+
 
+
  - Երեխաներ ունե՞ք:
+
 
+
  Ոչ մի արձագանք: Տիկին Կորբյեն տարուբերում է գլուխը: Երեխաներ չունի: Կարիք կա՞ ճշմարտությունն ասելու: Հանկարծ մի անսովոր կայծ է փայլում նրա աչքերում: Այդ առկայծումը ծանոթ է ինձ: Ես համոզված եմ. լուրը լսելիս, այդ փխրուն կինը, որ  ցավագին բռնել է փորը, ինքնասպանություն չի գործի: Իմ պատուհանը բաց է: Նրա մկանները կծկված են: Ես վախենում եմ նրա ջղերից: Կդիմանա՞ն արդյոք հարվածին: Ես լրջորեն վախենում եմ: Արդյոք դրանից հետո տիկին Կորբյեն ստիպված չի՞ լինի խելագար հանելու այս սենյակից: Հիմա ես միայն մի ելք եմ տեսնում: Մի քանի ժամից հետո կպարզվի, թե ինչ կլինի: Ես դժվարությամբ արտասանում եմ.
+
 
+
  - Ձեր ամուսինը դեռ ողջ է:
+
 
+
*
+
 
+
  Թեթևություն է իջնում: Նա ընկնում է բազկաթոռին: Վերցնում է իմ առաջարկած սիգարեթը: Ձեռքերը դողում են: Ես կուզեի նրան տեսնել արցունքներով ողողված: Լացը կթեթևացներ: Բայց նրա աչքերը մնում են չոր: Երբեմն-երբեմն չար բռնկումներ են երևում այնտեղ:
+
 
+
  - Վիրահատե՞լ եք:
+
 
+
  - Ոչ:
+
 
+
  Խուզարկու հայացքով նայում է ինձ: Ավելացնում եմ.
+
 
+
  - Կոմայի մեջ է:
+
 
+
  - Կարո՞ղ եմ նրան տեսնել:
+
 
+
  Մի պահ վարանում եմ:
+
 
+
  - Ուզում եմ նրան տեսնել, բժիշկ:
+
 
+
  - Եկեք:
+
 
+
  Առաջնորդում եմ նրան միջանցք: Բացում եմ դուռը: Մարկը, փաթաթված գլխով, ընկած է մահճակալին: Ասես քնած լինի: Կինը մի քայլ է անում դեպի մահճակալը, կանգնում, դառնում է ինձ.
+
 
+
  - Ե՞րբ եք մտադիր վիրահատել: Արդյոք անհրաժե՞շտ է:
+
 
+
  Ճերմակ սավանները, մաքուր վիրակապը, Մարկի հագուստն այնպես է դասավորված աթոռին, որ կարծես պետք է օգտագործվեն և դրանով էլ հույս են ներշնչում:
+
 
+
  Կինը թեթևացած վերադառնում է իմ աշխատասենյակը: Նորից հարցնում.
+
 
+
  - Արդյոք վիրահատությունը անհարժե՞շտ է:
+
 
+
  Մեղավո՞ր եմ ստելուս համար: Ինչպիսի՞ն կլինի հակազդեցությունը ճշմարտությունը լսելու պահին: Հակասական մտքերը բախվում են իմ ուղեղում: Քանի~ տարի է, որ չէի վարանել: Ճշմարտությո՛ւնը, իսկույնևե՛թ:
+
 
+
  Մի մեծ հոգնություն պարուրում է ինձ: Ես խղճում եմ այս գեղեցիկ, երիտասարդ, սիրազեղ կնոջը: Անձրևին հաջորդած այս արևի հետ մահն ավելի ողբերգական է թվում: Ես պատասխանում եմ.
+
 
+
  - Առայժմ վիրահատումը կարելի է հետաձգել: Բայց պետք է ձեզ հայտնեմ, որ  նրա վիճակը լուրջ է:
+
 
+
  - Բայց և այնպես դուք նրան կբուժեք: Նա դուրս կգա այդ վիճակից...
+
 
+
  Լռում եմ:
+
 
+
  - Մարկը երիտասարդ է և ամրակազմ: Այս առավոտ մեքենա նստելիս...
+
 
+
  Նա հանկարծ լռում է:
+
 
+
  - Լսեք: Վերադարձեք տուն: Ձեր հեռախոսի համարը գիտեմ: Այս երեկոյից սկսած ձեր
+
նորություններ կհայտնեմ:
+
 
+
  Նա միանգամից վեր է կենում և կարծես գլխի ընկնելով, որ իմ աշխատասենյակը սպասասրահ չէ, ուղղվում է դեպի դուռը:
+
 
+
  - Խոստանում եմ ձեզ զանգահարել:
+
 
+
  Չեմ համարձակվում ավելացնել՝ «հանգիստ եղեք»:
+
 
+
  - Ես չեմ կարո՞ղ Մարկի կողքին մնալ:
+
 
+
  - Խոհեմ եղեք:
+
 
+
  - Ես նրան չեմ անհանգստացնի:
+
 
+
  - Անկարելի է:
+
 
+
  Նա շարժում է շրթունքները, պտտում բռնակը: Մնում է միջանցքում, պատին կպած, Մարկի սենյակի դիմաց:
+
 
+
  Մեկ ժամ հետո տիկին Կորբյեն մտնում է իմ աշխատասենյակ:
+
 
+
  - Նա դեռ այնտեղ է, բժիշկ: Ի՞նչ անեմ:
+
 
+
  - Դեռ համբերեք:
+
 
+
  Գնում եմ հիվանդներին նայելու:
+
 
+
  Միջանցքում կանգնած է տիկին Դյումանը՝ ձեռքերը մեջքին, պատին հենված: Նրա հայացքը դատարկ է: Ես անցնում եմ նրա կողքով, առանց որևէ ուշադրություն շարժելու:
+
 
+
  Իմ ստուգայցը երկար չի տևում: Աշխատասենյակի մոտ տիկին Դյումանը դառնում է ինձ.
+
 
+
  - Բժիշկ, դուք չե՞ք քննելու իմ ամուսնուն:
+
 
+
  Մնում եմ տեղումս մեխված: Վերականգնում եմ սառնասրտությունս:
+
 
+
  - Այսօր կեսօրից հետո նրան կնայեմ: Դուք չեք ուզո՞ւմ վերադառնալ տուն:
+
 
+
  Չի պատասխանում:
+
 
+
  - Եկեք միասին նախաճաշենք: Երկուսն անց է:
+
 
+
  - Քաղցած չեմ:
+
 
+
  Չեմ ստիպում: Առանց ախորժակի գնում եմ նախաճաշելու:
+
 
+
  Ժամը չորսն է: Մի քանի նշումներ եմ կատարում 18-րդ դարի վիրաբուժության վերաբերյալ: Նոյեմբերին կայանալիք խորհրդակցության համար հարկավոր է տվյալներ ճշտել:
+
 
+
  Փողոցում երթևեկությունն աշխուժացել է: Մեքենաներն շտապում են դեպի հարավային խճուղի: Բոլորը մեկնում են: Մի քանի օր հետո լքված Փարիզը կմնա տուրիստներին: Քիչ առաջ Լիոնից զանգահարեց Մորեստը: Հինգ օր հետո նա կլինի Փարիզում, և ես հնարավորություն կունենամ նախատեսված ժամկետից շուտ մեկնել:
+
 
+
  Հանկարծ հիշում եմ տիկին Դյումանին: Արդյոք նա Փարիզում է մնալո՞ւ: Ազգականներ ունի՞: Վեր եմ կենում: Բացում եմ դուռը: Պետք է վերջ տալ այս ամենին: Արդյոք իմ կողմից ստորություն չէ՞ նրան զուր հույսերով սնելը: Նրա ամուսինը մեռած է: Ամեն ինչ վերջացած է: Ես նրան տեսնում եմ նախկին դիրքով, ոտքի վրա: Տիկին Կորբյեի տված ամսագրերը ընկած են աթոռին: Նրա հայացքն ինձ վախեցնում է:
+
 
+
  - Կբարեհաճեի՞ք մտնել:
+
 
+
  Ափսոսանքով անջատվում է պատից ու մտնում իմ աշխատասենյակը: Ցույց եմ տալիս բազմոցը: Նստում է:
+
 
+
  - Դուք իմ գործը դժվարացնում եք:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ:
+
 
+
  Իսկապես, ինչո՞ւ: Զգում եմ, որ տարվել եմ իմ ստով: Ես նրա հետ այնպես եմ խոսում,ասես ամուսինը դեռ կենդանի է: Փոխում եմ խոսելուս տոնը:
+
 
+
  - Ծնողներ ունե՞ք Փարիզում:
+
 
+
  - Ծնողներս մահացած են: Մարկից բացի ուրիշ ոչ ոք չունեմ:
+
 
+
  Դարակում փնտրում եմ ծխամորճս: Առանց շտապելու լցնում եմ:
+
 
+
  - Իսկ Մարկի ծնողնե՞րը:
+
 
+
  - Նրանք Կանադայում են:
+
 
+
  - Եղբայր, քույր ունե՞ք:
+
 
+
  - Միայն Մարկը:
+
 
+
  - Քանի՞ տարեկան էիք, երբ ձեր ծնողները մահացան:
+
 
+
  - Ես շատ ջահել էի: Որոշ ժամանակ մնացի մորաքրոջս մոտ, հետո հանդիպեցի Մարկին:
+
 
+
  Վառում եմ ծխամորճս: Ծուխը ծուլորեն ոլորվում է:
+
 
+
  - Ձեր մորաքույրը դեռ ո՞ղջ է:
+
 
+
  Հայացքը դանդաղ ուղղում է ինձ.
+
 
+
  - Ինչո՞ւ եք այդ բոլորը հարցնում: Ես ամեն ինչ ասացի, Մարկը, ուրիշ ոչ ոք...
+
 
+
  - Լսեք...
+
 
+
  Ես չեմ ուզում նրան հանկարծակիի բերել, բայց անհրաժեշտ է որոշ ճշմարտություններ բացել:
+
 
+
  - Մարկը մյուսների պես մի մարդ է: Նա էլ մսից ու արյունից է: Պատուհանից նայեք և հազարավոր մարդկանց կտեսնեք, որոնք Մարկի նման են: Դուք, ես, հիվանդապահները, բոլորս: Արյունից, մկաններից, նյարդերից, ուղեղից ենք: Մի գեղեցիկ մեքենա, բայց ենթակա առաջին իսկ պատահարին: Մենք անկարող ենք դրա դեմ: Ոմանք հասնում են վերջնակետին, ոմանք էլ ճանապարհին են մնում:
+
 
+
  Իրեն Դյումանը համառորեն շարժում է գլուխը:
+
 
+
  - Մարկը կբուժվի:
+
 
+
  Դատարկում եմ ծխամորճս: Ծխախոտը դեռ առկայծում է մոխրամանում:
+
 
+
  - Ենթադրենք, նա աղետի է ենթարկվել: Ես ձեզ ասացի, նրա վիճակը լուրջ է:
+
 
+
  - Նա դուրս կգա այդ վիճակից: Այլապես...
+
 
+
  - Այլապես ի՞նչ:
+
 
+
  - Ոչինչ: Ես ուզում եմ նրան տեսնել:
+
 
+
  - Ո՛չ: Բայց դուք կարող եք մնալ իմ աշխատասենյակում:
+
 
+
  - Ես գերադասում եմ սպասասրահը:
+
 
+
  Գնում է դուրս:
+
 
+
  Կիսաբաց դռան միջով ես տեսնում եմ Իրեն Դյումանի կիսադեմը: Նա հրաժարվել է ամեն տեսակի սնունդից: Շարունակ ոտքի, ձեռքերը թիկունքին, մեջքը թեթևակի կքած, ասես պարմանուհի լինի: Նրա աչքերը սևեռված են այն սենյակի դռանը, որտեղ պառկած է Մարկը: Ես չեմ համարձակվում բացել այդ դուռը: Ես իրավունք չունեմ այդ աստիճան խաբելու: Տիկին Կորբյեին եմ ուղարկում: Նա մտնում է ու նորից դուրս է գալիս: Նրա այցելությունը հանգստացնում է Իռեն Դյումանին: Երկու ժամ հետո, այսինքն՝ կլինիկայից դուրս գալուց առաջ, հարկավոր է մի բան որոշել: Մահվան խնդիրը իմ գիտակցության մեջ երբեք այս կերպ չէր դրվել: Ես պրպտում եմ հուշերս: Քսան տարվա ընթացքում, այս կլինիկայի մեջ, ոչ ոք այնպես չէր վարվել, ինչպես այս կինը: Պատահել է, որ հաճախ մխիթարել եմ որևէ անհաջող վիրահատվածի ազգականներին, բայց երբեք չեմ ցուցաբերել այսպիսի թուլություն, որի դեմ այժմ պայքարել եմ փորձում:
+
 
+
  Հոսող ժամերի հետ ջլատվեց նաև իմ կամքը: Բայց, աստվա~ծ իմ, այսօր եղանակն ինչո՞ւ է այսքան բարեհաճ: Անտառից ինձ հասնող ձայներն ինչո՞ւ են ուրիշ տեսակ հնչում: Արձակուրդների, մարդկանցով լցված կայարանների, անտառում զբոսնողների հետ մահվան գաղափարը չի խարսխվում իմ ուղեղում: Չեմ ուզում հավատալ, թե բավական է մի արյունահոսություն, որպեսզի կյանքի թելը կտրվի: Չեմ ուզում հավատալ, որ մի անզգույշ ակնթարթը մեքենայում՝ կարող է երկու սիրող էակներ անջատել: Այնուամենայնիվ, ես ստիպված եմ ընդունել, որ ինձնից ոչ հեռու մի մեռած մարդ կա, որը հարություն է առնում իմ ստով: Ես վճռում եմ.
+
 
+
  Կլինիկայից դուրս գալուց հետո, Իռեն Դյումա՛ն, անհուսության ծանրությունը չեք զգա ձեր ուսերին: Ձեր սիրտը հավերժորեն չի փակվի: Դուք ինքնասպան չեք լինի: Ձեր նյարդերը կդիմանան այդ հարվածին: Դուք կվերագտնեք ձեզ: Ես իմ սուտը ժամանակավորապես կպնդեմ և կկարողանամ ձեզ հաշտեցնել կյանքին՝ առանց Մարկի:
+
 
+
  Սյուզանը պետք է տեղ հասած լինի: Ամբողջ ձմեռվա ընթացքում տունը մնացել է փակ: Գործն անպակաս է: Բարձերը հարկավոր է պատշգամբ հանել, փոշին մաքրել, ճամպրուկները դասավորել: Սյուզանը սիրում է իր աշխատանքային օրակարգը: Եկած օրվանից սկսում է իր շուրջբոլորը կարգի բերել: Ես վաղ առավոտյան կզանգահարեմ նրան:
+
 
+
  Այս որոշումն ինձ անմիջապես հանգստացնում է: Զգում եմ, որ չեմ սխալվում: Իրեն Դյումանը երիտասարդ է, նա կարող է վերակառուցել իր կյանքը, բայց պետք է որ հենարան տամ նրան: Պետք է, որ նոր աչքերով, առանց իր ամուսնու՝ վերագտնի կյանքը: Իմ անելիքը հեշտ չէ: Իրենը նման է մի վիրավոր գազանի: Ես ոչինչ չկարողացա անել նրա ամուսնուն փրկելու համար: Սակայն Իրենին ես կբուժեմ:
+
 
+
  Միջանցքում, ինձ տեսնելով, նա շտկվում է: Նրա շրթունքները սեղմվում են: Առանց վարանելու բացում եմ դուռը և հայտնվում Մարկի սենյակում: Շերտափեղկերն իջեցված են: Սենյակում դատարկություն է բուրում: Ես թեքվում եմ դիակի վրա: Փոխում եմ մարմնի դիրքը: Հետո բացում եմ դուռը և Իրենին մոտենալու նշան անում: Մի աննշան մանրամասն ինձ տակնուվրա է անում. սենյակ մտնելուց առաջ Իրենը հենվում է բռնակին և հանում կոշիկները՝ ոտնաձայները խլացնելու համար: Ներս է մտնում բոբիկ ոտքերով և անկողնի առջև անշարժանում: Ծանր պատկեր է: Ձեռքս դնում եմ Իրենի ուսին և տանում միջանցք: Նա հագնում է կոշիկները: Արդյոք նրան բնակա՞ն է թվում Մարկի նոր դիրքը՝ աջ կողքին պարկած: Անշուշտ, քանի որ այդ մասին հարցեր չի տալիս:
+
 
+
  - Բժիշկ, կարո՞ղ եմ ձեզնից մի շնորհ խնդրել:
+
 
+
  Նա հիմա ավելի խաղաղ է թվում:
+
 
+
  - Ասացեք:
+
 
+
  - Ես կուզեի գիշերն ամուսնուս մոտ անցկացնել:
+
 
+
  Ես այդ սպասում էի: Մտածում եմ:
+
 
+
  - Մի պայմանաով: Նախ, կգաք ինձ հետ ճաշելու:
+
 
+
  Նրա կոպերն իջնում են, կարծես պատրաստվում էր ասելու. «Ես քաղցած չեմ», բայց
+
համաձայնում է:
+
 
+
  - Շնորհակալություն, բժիշկ: 
+
 
+
*
+
  Նա անխոս, պարապ հայացքով, կծկվեց մեքենայում: Որոշում եմ նրան ճաշելու տանել մի նավ-ճաշարան, հետո մտադրությունս փոխում եմ: Մենք կճաշենք Էյֆելյան աշտարակի ռեստորանում: Նրա կարծիքը չեմ հարցնում, քանի որ կռահում եմ պատասխանը: Նրա համար միևնույն է:
+
 
+
  Լույսերով ողողված Շանզ-Էլիզեում մեծ բազմություն կա: Բոլոր տուրիստները ժամադրվել են Էտուալում: Իրենը ոչինչ չի նկատում, կարծես տափաստանով անցնելիս լինենք: Հասնում ենք Էյֆելյան աշտարակ: Նա ինձ հնազանդորեն հետևում է և վերելակում հարցնում.
+
 
+
  - Հիվանդապահները գիտե՞ն, որ դուք այստեղ եք:
+
 
+
  - Ես հիմա կզանգահարեմ կլինիկա: Անհրաժեշտության դեպքում նրանք ինձ կկանչեն:
+
 
+
  Դա արդեն սովորություն է: Քսան տարուց ի վեր, ամեն երեկո ես իմ բացակայությունն այսպես եմ ապահովում:
+
 
+
  Մենք տեղավորվում ենք մի խաղաղ անկյուն: Սրահը կիսով չափ դատարկ է: Իրենը աչք է ածում կերակրացանկը և դնում պնակի վրա:
+
 
+
  - Ընտրեցի՞ք:
+
 
+
  Նա բացասաբար շարժում է գլուխը:
+
 
+
  - Քաղցած չեմ:
+
 
+
  - Դուք երեխայի պես եք ձեզ պահում:
+
 
+
  - Քաղցած չեմ:
+
 
+
  Չեմ ընդդիմանում: Կանչում եմ մետր դ՝Օթելին:
+
 
+
  - Տիկինը ճաշել է: Ինձ տվեք արտիշոյի միջուկներ, մի շերտ սաղմոն և տապակած հավ: Եվ մի շիշ շամպայն:
+
 
+
  Ծխախոտի տուփը դնում եմ սեղանին: Մի՞թե իմ առաջին փորձը պիտի ձախողվի: Օ~, ես գիտեմ, որ մասնակցելով այս ճաշին, դրությունը չենք փոխի, բայց կուզենայի, որ նա ախորժաբեր խորտիկներ ճաշակեր, որպեսզի մի պահ շեղվեր ուշադրությունը: Բայց փորձությունների լանջին՝ հրել պետք չէ: Սաղմոնը համեղ է: Նրա վարքը հուսահատեցնում է ինձ, և ես խուսափում եմ երկրորդ անգամ հրավեր անել: Կարողանում եմ նրան մի փոքր շամպայն խմեցնել և վերջացնում եմ ճաշս: Մենք տերրաս ենք դուրս գալիս: Օդը հեշտալի է: Փարիզը մեր ոտքերի տակ նմանվում է մակետի: Լույսերն ամենուրեք թարթում են: Այցելուները հավաքվում են մեր շուրջ: Կարծես Բաբելոնի աշտարակը լինի: Իրենը նայում է աստղերին, թարձրացող շենքերին, որոնք քաղաքն են կազմում: Այս շենքերի անհամար լուսավոր պատուհանների ետևում ստվերներ են շարժվում: Արդյոք այս պատկերով չէ՞ր, որ ուզեցի նրան հողից կտրել: Ես, իհարկե, գործել եմ անգիտակցորեն: Իմ միակ հատուցումն էր նրա շրթունքների շարժվելը տեսնել:
+
 
+
  - Ի~նչ փոքր է այս ամենը...
+
 
+
  Ես նրան թողնում եմ խորհել այնքան, մինչև որ մեկը կանչում է ինձ: Հանդերձապահն է: Ես նրան նշան եմ անում:
+
 
+
  - Բժիշկ Քերլյան, ձեզ սպասում են կլինիկայում:
+
 
+
  - Շնորհակալ եմ:
+
 
+
  Իրենը բռնում է ձեռքս: Նա համոզված է, որ գործը իր ամուսնուն է վերաբերում:
+
Ինչպե՞ս հասկացնեմ, որ ոչինչ չկա: Հանդերձապահը կապվեց կլինիկայի հետ և կախեց հեռախոսը:
+
 
+
  - Գնանք տեսնենք:
+
 
+
  - Ի՞նչ կարող է պատահած լինել նրան, բժիշկ:
+
 
+
  Վստահեցնում եմ նրան: Գուցե գործը անցած օրվա վիրահատվածին է վերաբերում: Գուցե նրա վիճակը վատանում է: Արյունահոսություն:
+
 
+
  Քառորդ ժամ անց հասնում ենք կլինիկա:
+
 
+
  Վերելակից դուրս գալիս, նա բռնում է թևս:
+
 
+
  - Դիմացն է, բժիշկ:
+
 
+
  Մի բուժքույր ինձ հայտնում է, որ սպասում են վեցերորդ հիվանդասենյակում: Իրենը շունչ է քաշում: Ես նրան խնդրում եմ աշխատասենյակում սպասել և գնում եմ հիվանդին այցելելու:
+
 
+
  Կես ժամ հետո նրան գտնում եմ միջանցքում:
+
 
+
  - Լո՞ւրջ էր:
+
 
+
  - Երբ գլխի վիրահատություն է, խնդիրը միշտ լուրջ է:
+
 
+
  Ես կշռադատում եմ խոսքերս.
+
 
+
  - Ամենափոքր վարակը, ամենափոքր արյունահոսությունը մահ է: Մենք անզոր ենք դրա դեմ:
+
 
+
  Իրենը լարված դեմքով, համառորեն նայում է ինձ, հետո, մի քաղցր ձայնով, որ մինչ այդ չէի նկատել, ասում է.
+
 
+
  - Մարկը դուրս կգա այդ վիճակից, այդպես չէ՞:
+
 
+
  Հոգնաբեկ ես պատրաստվում էի ամեն ինչ խոստովանել, բայց այդ քաղցր ձայնը ինձ զինաթափում է.
+
 
+
  - Մի կերպ դուրս կգանք:
+
 
+
  Կեսգիշերն անց է: Վերցնում եմ պայուսակս և Իրենին տանում դեպի վերելակ:
+
 
+
  - Դուք խոստացաք, որ ես Մարկի կողքին կմնամ:
+
 
+
  - Ո՛չ այսօր, ո՛չ այս երեկո: Դուք նրան կխանգարեք: Վաղը...
+
 
+
  Նրան նստեցնում եմ մեքենա: Հասնում ենք Ալեզիա փողոց՝ Իրենի տուն: Իջնում է, մի պահ կանգ առնում:
+
 
+
  - Բարի գիշեր, բժիշկ: Շնորհակալություն:
+
 
+
  Ես գլխով պատասխանում եմ, քանի որ խոսելու ցանկություն չունեմ: Վերադառնում եմ տուն: Սյուզանի բացակայությունն ինձ նեղում է:
+
 
+
==ԳԼՈՒԽ ԵՐԿՐՈՐԴ==
+
 
+
  Առավոտյան իմ վարքն ինձ թվում է անհեթեթ: Մահացել է մի մարդ: Կինը եկել է կլինիկա: Իմ պարտքն է նրան ասել ճշմարտությունը: Ես չեմ ակրող դիակը երկար ժամանակ պահել և հաստատել իմ սուտը: Գոնե հոգեվարքի մեջ լիներ, գոնե հազար հույսից մեկը լիներ... Բայց նա մեռած է, իսկապես մեռած: Կինը վաղ թե ուշ կիմանա այդ մասին: Գուցե նա նույնիսկ զայրանա՝ ճշմարտությունն իրենից թաքցնելու համար:
+
 
+
  Բացում եմ փեղկերը, և արևը ողողում է սենյակը: Փակ պատուհաններով ավտոբուսը
+
պտտվում է Վիկտոր Հյուգոյի հրապարակում: Այս ժամին Սյուզանը պետք է որ տեղավորված լինի ծովահայաց պատշգամբում:
+
 
+
  Ժամը ութն է: Սուրճս կխմեմ այստեղ: Ես մտածում եմ խոհանոցի մասին, այն մտադրությամբ, որ հեռախոսի մոտով անցնելիս մահվան լուրը հայտնելու համար, տիկին Դյումանի համարը կհավաքեմ: Ճիշտ չե՞մ միթե: Յուրաքանչյուր ընտանիքում մեկը մյուսից առաջ է մահանում: Պետք է կարողանալ հաշտվել դրան: Ես վերհիշում եմ համարը. GOB-40-17: Հեռանում եմ պատուհանից և հեռախոսի մոտ մի բուռ արև եմ տեսնում: Հեռախոսը հայելու պես փայելում է: Որոշում եմ խմել սուրճս:
+
 
+
  Անկասկած արձակուրդի կարիք ունեմ, քանի որ գլխումս ներհակ մտքեր են պտտվում: Ամենապարզ լուծումը՝ նրան ճշմարտությունը հայտնելն է: Նա դրանից չի մահանա: Կխելագարվի՞ արդյոք: Ինքնասպանության փորձ կանի՞: Ես ինձ պատկերացնում եմ նրա վիճակում: Զանգ: Վերցնում եմ լսափողը: Ինձ հայտնում են կնոջս մահը: Առաջին հարց. ինչպե՞ս մահացավ: Հեռախոսի տարբերակը համարում եմ չեղյալ: Դա շատ ստոր է: Մեքենայի պատահար: Ինչպե՞ս: Կինս շատ զգույշ է վարում: Մի ուրիշ մեքենա է պատահարի պատճառ դարձել: Ընդունեցինք: Ի՞նչ են արել: Շտապ օգնության մի մեքենա եկավ, որ նրան կլինիկա տանի, բայց արդեն ուշ էր: Նա մահացած է:
+
 
+
  Սուրճի բաժակը դնում եմ տեղը և նկատում, որ չնայած վիրահատման քսան տարվա իմ փորձին, կնոջս մահը չեմ կարողանում ընդունել: Կընդունեի՞ արդյոք, եթե անկողնում մահացած լիներ: Իհարկե, ավելի հեշտ, բայց պատահարն այնքա~ն անհեթեթ է: Տասնյակ հարցեր են ծնվում. ինչո՞ւ ավտոմեքենա նստաց: Եթե երկու րոպե ուշ գանցած լիներ... դա հանդուրժելի չէ: Սուրճս դառնացել է: Վերցնում եմ լսափողը:
+
 
+
  - Ես կուզեի զանգահարել Նիցցա:
+
 
+
  Նկատում եմ, որ քրտնել եմ: Տագնապով սպասում եմ հինգ րոպե, վստահ, որ մի օտար ձայն է ինձ պատասխանելու: Ոչ, դա Սյուզանի հանդարտ ձայնն է:
+
 
+
  - Դո՞ւ ես, Անդրե:
+
 
+
  Թողնում եմ, որ նա խոսի: Ըմբոշխնում եմ նրա մտերիմ ձայնի երանգը: Վերջացնելով
+
խոսակցությունը, ինձ գտնում եմ նույն կետում: Պե՞տք է արդյոք Իրեն Դյումանին հայտնել իր ամուսնու մահը, թե՞ մի փոքր էլ համբերել: Շարունակե՞լ սուտը, օր-օրի լրջացնելով նրա ամուսնու վիճակը, օր-օրի վրա հույսի մի բեկոր խլելով նրանից՝ հաշտեցնե՞լ մահվան մտքին: Գուցե:
+
 
+
*
+
 
+
  Հասնելով կլինիկա Իրենին գտնում եմ միջանցքում: Նա հագել է ճերմակ, շատ պարզ մի շրջազգեստ: Գիշերը դեմքին նուրբ ակոսներ է փորել, որոնք ավելի են գեղեցկացրել նրան: Ես կարողություն չունեմ Իրենին խորհուրդներ տալու:
+
 
+
  - Դուք նրան վիրահատելո՞ւ եք, բժիշկ:
+
 
+
  - Առայժմ ոչինչ չեմ կարող ասել:
+
 
+
  Ես կանչում եմ տիկին Կորբյեին, որպեսզի Մարկի վերաբերյալ հրահանգներ տամ: Մի քանի գրառումներ եմ անում:
+
 
+
  - Եկեք:
+
 
+
  Իրեն Դյումանը մոտենում է: Ես նրան ցույց եմ տալիս Մարկի անկողինը՝ մի թափանցիկ վերմակով ծածկված: Գլուխը հազիվ է երևում ծածկոցի տակից: Մարմինը փայտացած է: Մեռելային գույնը Իրենը չի նկատի: Ասում եմ.
+
 
+
  - Ես նրան թմրացրել եմ: Սա մի միջոց է, որը վերացնում է մարմնի հակազդումները նյարդաբախումների ժամանակ: Եթե նյարդաբախումը չափավոր է, ուրեմն ամեն ինչ կարգին է: Եթե նյարդաբախումն ուժգին է, հակազդումը գերազանցում է մարմնի դիմադրողականությունը և ... ոչ ոք ոչինչ անել չի կարող:
+
 
+
  Լռություն: Նա շարժում է շրթունքները:
+
 
+
  - Մարկը կդիմադրի նյարդաբախմանը:
+
 
+
  - Ես ձեզ ոչինչ չեմ կարող հավաստիացնել:
+
 
+
  - Ես վստահ եմ:
+
 
+
  Նա այդ խոսքերն այնպիսի համառությամբ է ասում, որ փշրում է սիրտս: Դուրս ենք գալիս սնեյակից: Ըստ սովորության, նրան թողնում եմ միջանցքում: Ես ետուառաջ եմ անում իմ աշխատասենյակում:
+
 
+
  - Իրեն:
+
 
+
  Նա առանց հանկարծակիի գալու, բարձրացնում է գլուխը: Ես նրան այնպես եմ ընտելացել այս քսանչորս ժամվա ընթացքում, որ որոշում եմ անունով կանչել:
+
 
+
  - Դուք միջանցքում մնալ չեք կարող: Խանգարում եք սպասարկող կազմին: Առանց ուզելու, խանգարում եք նաև ինձ: Եկեք, դուրս գանք:
+
 
+
  - Մենք կվերադառնա՞նք:
+
 
+
  - Մենք կվերադառնանք:
+
 
+
  Ես մտածում եմ նրան մորգ տանել և դիակներ ցույց տալ, ընտելացնել անշարժ նյութին, ստիպել, որ ձեռք տա Մարկի տարիքն ունեցող անկյանք, երիտասարդ, գեղեցիկ մարդու դեմքին: Այդպիսի մահ ամեն օր լինում է: Ի՞նչ պատճառ բռնել: Հանկարծ մտածում եմ կատակոմբների մասին և մեքենան ուղղում դեպի Դանֆեր-Ռոշըրոյի հրապարակը: Ցնցումն այնքան սաստիկ չի լինի:
+
 
+
  - Հասանք:
+
 
+
  Նա հնազանդորեն, առանց հարց տալու հետևում է ինձ: Նրան ամենուր կարող եմ առաջնորդել, պայմանով, որ վերադառնանք կլինիկա: Մուտքի մոտ տասներկու հոգի հերթի կանգանած սպասում են: Մի քանիսը զինված են գրպանի լապտերով: Անհոգ դեմք ունեն: Հետևում ենք գիդին՝ մի նիհար երիտասարդ, որը վզին թաշկինակ ունի փաթաթած: Իրենը քայլում է կողքիս: Ես նրան հարցնում եմ, թե մինչ այս եղե՞լ է կատակոմբներում: Նա բացասաբար շարժում է գլուխը: Երևում են առաջին ոսկրակույտերը: Նա կկոցում է աչքերը: Ռունգները կծկվում են: Ուշադրությամբ հետևում եմ նրան, չուզենալով ամենափոքր մանրամասն անգամ վրիպել: Մեզանից առաջ անցած գիդի ձայնը հազիվ ենք լսում: Շվեդացի մի տուրիստ լապտերը ման է ածում զարդերի պես շարված կոնքոսկրերի և գանգերի վրայով: Իրենը չի համարձակվում ինձնից մանրամասնություններ հարցնել: Ես նրան ասում եմ.
+
 
+
  - Ցուրաքանչյուր քայլափոխին մենք անցնում ենք տասնյակ տղամարդկանց և կանանց մոտով, որոնք քայլել են, որոնք կերել են, որոնք սիրել են իրար: Որքա~ն վսեմ է, միաժամանակ որքան սովորական: Սրանք մարդիկ են, որոնք ապրել են Փարիզում, նրանք կոչվում էին Ֆիլիպ, Ռոլան, Ռոբեր, Մոնիկա կամ գուցե Իրեն, կամ գուցե Մարկ:
+
 
+
  Մնում ենք մի կողմում, մթության մեջ: Նա մրմնջում է.
+
 
+
  - Այո ... նրանք գոյություն են ունեցել. Ֆիլիպը, Ռոլանը, Ռոբերը, Մոնիկան, Իրենը... Մարկը:
+
 
+
  - Եկեք, նրանք մեզանից առաջ են անցել:
+
 
+
  Մեր քայլերն արձագանքում են այս չարաշուք միջանցքում: Վերջապես՝ ելքը: Լույսը վախով սահում է աստիճանների վրայով: Նա վերջին հայացքն է նետում ետ, հետո դանդաղ բարձրանում: Դրսում արևը կուրացնում է: Սրճարանում նստած մարդիկ ապերետիվ են խմում: Իրենը մտասույզ, լուռ քայլում է: Ինձ հետ մտնում է ռեստորան, նստում է և, երբ մենյուն եմ ներկայացնում նրան, ցնցվում է:
+
 
+
  - Պատվիրեք ինձ համար: Ես քաղցած չեմ:
+
 
+
  Պաղ կերակուրներ և գարեջուր եմ պատվիրում: Իր պատառաքաղով պոմիդորի մի շերտ է վերցնում, առանց ախորժակի տանում բերանը: Հետո մի ուրիշ շերտ է վերցնում: Մի պատառ հաց է կտրում, թաթախում ձեթի և քացախի մեջ, վերցնում գարեջրի բաժակը, կիսով չափ խմում, մաքրում շրթունքների փրփուրը և վերսկսում ուտել: Այս փոքրիկ մանրամասներն ինձ հուսադրում են: Նա լավ նախաճաշում է, խմում սուրճը, ընդունում իմ հրամցրած ծխախոտը: Ծխի երեք քուլա թողնելուց հետո ասում է.
+
 
+
  - Մարկի մոտ ենք վերադառնո՞ւմ:
+
 
+
  - Քիչ հետո: Մի պահ մոռացեք նրան:
+
 
+
  Մարդիկ են անցնում, լողափի պայուսակներով: Հավանաբար, լողավազան են գնում: Իրենը, նախաճաշի ընթացքում հանդարտված, ընդհատում է ծխելը, խուսափող հայացք նետում հանքային ջրով լի իմ բաժակին:
+
 
+
  - Գնում ենք:
+
 
+
  Նա հանգցնում է ծխախոտը և վեր կենում: Մենք տեղավորվում ենք խիստ տաքացած մեքենայում:
+
 
+
  - Երաժշտություն կուզե՞ք:
+
 
+
  Նրան տալիս եմ տրանզիստորը, որը ընկերս է բերել Նյու-Յորքից և, որը ծխախոտի տուփից փոքր է: Նա պտտում է կոճակներից մեկը:
+
 
+
  - Սա թողե՞մ:
+
 
+
  Թեթև երաժշտություն է, ոչ տհաճ: Հարցնում եմ նրան, թե սիրո՞ւմ է դասական երաժշտություն: Նա մտածում է և ասում.
+
 
+
  - Մոցարտ:
+
 
+
  - Իսկ Բեթհովե՞ն, Բա՞խ...
+
 
+
  - Մոցարտ:
+
 
+
  Նա այդ ասում է նույն համառությամբ, երբ արտասանում էր.
+
 
+
  - Մարկ:
+
 
+
  Մոնպառնասում, ուղիղ գնալու փոխարեն, թեքվում եմ աջ: Անցնում եմ մի քանի փոքրիկ փողոցներ և կանգնում մի նրբանցքում, հիվանդանոցի առջև:
+
 
+
  - Ընկերակցեք ինձ: Ես պետք է պաշտոնակցիս տեսնեմ:
+
 
+
  Հնազանդորեն իջնում է մեքենայից: Կաթոլիկ քույրերի առաջնորդությամբ մտնում ենք հիվանդանոց: Միջանցքը տխուր է և մութ: Մտնում ենք վերելակ: Յուրաքանչյուր հարկում, ճաղերի արանքից նկատում ենք անկողիններին երկարած հիվանդների: Վերելակը հինգերորդ հարկում կանգնում է:
+
 
+
  - Այստեղ է:
+
 
+
  Իմ գործակիցը բացակա է: Ավելի լավ: Իրենին տանում եմ շենքի ձախ թևը: Կանգնցնում եմ մի մեծ սրահի առջև: Մոտ քսան մահճակալ: Ամեն տարիքի մարդ կա: Ոմանք պառկած են, ոմանք նստած իրենց անկողնին: Ես հեռվից բարեկամաբար ողջունում եմ լրագրեր բաժանող բուժքրոջը:
+
 
+
  - Սա քաղցկեղով հիվանդների սրահն է:
+
 
+
  Իրենի աչքերը կկոցվում են:
+
 
+
  - Նրանք այդ գիտե՞ն:
+
 
+
  - Մեծ մասը:
+
 
+
  Հիվանդները մեր մուտքն ընդունում են առանց զարմանքի: Նրանիցի մի քանիսին ճանաչում եմ: Ես փնտրում եմ Դանիելի աչքերը՝ քսան տարեկան մի երիտասարդ՝ սպիտակարյունությամբ հիվանդ: Կռթնել է պատուհանին: Ձեռքս դնում եմ նրա մեջքին: Դանդաղ շրջվում է և, Իրենին տեսնելով, կարմրում:
+
 
+
  - Ես քեզ ներկայացնում եմ Իրենին: Նրա ամուսինը մեքենայի վթարի է ենթարկվել: Նա իմ կլինիկայում է:
+
 
+
  Դանիելը վեհերոտ մեկնում է ձեռքը: Իրենը չի ժպտում, սեղմում է մեկնած ձեռքը: Նրա աչքերը զննում են հիվանդի աղջկական դեմքը: Երևի Դանիելի սարսափելի հիվանդության տեսանելի հետքերն է փնտրում:
+
 
+
  - Ազգականներդ այս քանի օրը եկա՞ն քեզ տեսության:
+
 
+
  - Մորաքրոջս աղջիկը քիչ առաջ այստեղ էր:
+
 
+
  Տասը ամիս է, ինչ հիվանդանոցում է: Սկզբում նրա ծնողներն ամեն օր տեսակցության էին գալիս: Այժմ քեռորդիների հերթն է: Մայրն ամեն անգամ այցելելիս, նրա նիհարությունը տեսնելով, հազիվ է զսպում արցունքները: Հայրն ու եղբայրները աշխատում են արվարձաններում: Իրենց կիրակին հերթով տրամադրում են նրան: Դանիելը մատներով հարդարում է մազերը:
+
 
+
  - Կարծում էի, թե ամբողջ ամառ անձրևելու է...
+
 
+
  Մի քանի րոպե խոսում եմ նրա հետ: Իրենը ոչինչ չի ասում: Դանիելը մտնում է անկողին և գիրք վերցնում ձեռքը:
+
 
+
  Մի ծերուկ ինձ մոտենալու նշան է անում: Նա կոկորդի քաղցկեղ ունի: Աչքերը տարօրինակ կերպով փայլում են նրա դիակային դեմքին: Նա շշնջում է.
+
 
+
  - Դե ինչ, ի՞նչ պետք է լինի ինձ հետ:
+
 
+
  Նա խռխռացնում է, օդը ներս քաշում, մի քանի անգամ խոնարհելով գլուխը, որպեսզի օդի հոսանքն ավելի լավ խլի:
+
 
+
  - Նրանք ինձ վիրահատել չեն ուզում, ինչո՞ւ:
+
 
+
  Ուժասպառ ընկնում է բարձին, փակում աչքերը և կարծես մոռանում իմ ներկայությունը: Իրենին տանում եմ դեպի պատուհանը: Ինչ-որ սարսուռներ են անցնում նրա դեմքով: Նա հուզված է:
+
 
+
  - Դանիելը բուժվելո՞ւ է:
+
 
+
  - Դանիելը մահանալու է: Նա մոմի պես դանդաղ պիտի հանգչի, ինչպես բոլոր տղամարդիկ, որոնց այստեղ տեսնում եք:
+
 
+
  Ինձ համար դժվար է այդպես խոսել, բայց պետք է նրան հաշտեցնել մահվան մտքին: Այս առավոտ նա կմախքներ տեսավ: Այժմ նա շփման մեջ է կենդանի կմախքների հետ: Քսան մարդ նրա հետ շնչում են նույն օդը: Կարող է նրանց հետ զրուցել, հարցեր տալ, դատարկ բաներից խոսել:
+
 
+
  - Իրոք ոչ մի փրկություն չկա՞:
+
 
+
  - Առայժմ՝ ոչ:
+
 
+
  - Նրանք տանջվո՞ւմ են:
+
 
+
  - Սրկսումներով հանգստացնում ենք:
+
 
+
  - Դա անմարդկային է:
+
 
+
  Լռություն:
+
 
+
  - Նրանք գիտե՞ն, որ մեռնելու են:
+
 
+
  - Հույսով են ապրում: Բայց մեծ մասը գիտե:
+
 
+
  - Գնանք: Գնանք:
+
 
+
  Երբ դուրս էինք գալիս հիվանդանոցից, նա ասաց.
+
 
+
  - Երբ Մարկն առողջանա, Դանիելին տեսության կգանք:
+
 
+
*
+
 
+
  Կլինիկայում տիկին Կորբյեն հարցնում է ինձ.
+
 
+
  - Մարկ Դյումանի հետ ի՞նչ անենք:
+
 
+
  Այս պատմությունը նրան վշտացնում է, բայց նա հասկանում է ինձ:
+
 
+
  - Եվս մի քանի օր համբերեք:
+
 
+
  Մարմինը սառույցի մեջ է: Մնում է վարչական գլխացավանքը: Ես դա կդասավորեմ:
+
 
+
  - Ի՞նչ է անում տիկին Դյումանը:
+
 
+
  - Առաջադիմում է: Նա վերջապես ուզեց նստել: Հանդեսներ է կարդում:
+
 
+
  - Ասացեք, որ նրան ուզում եմ տեսնել:
+
 
+
  Իրենը մտնում է աշխատասենյակ: Ձեռքին մի կիսացաբ հանդես ունի:
+
 
+
  - Վեցն անց կես է: Երեք ժամ է, ինչ միջանցքում եք: Ձեր ներկայությունը Մարկին չի
+
բուժի:
+
 
+
  Չի պատասխանում, դեմքին ոչ մի մկան չի շարժվում: Ես կուզեի, որ նա վերադառնար տուն, ընտելանար իր ամուսնու բացակայության մտքին:
+
 
+
  - Գնացեք մի պտույտ արեք անտառում: Հետո... Հա... Շանզ-Էլիզեի թատրոնում այսօր համերգ կա: Կուզե՞ք ինձ ընկերանալ:
+
 
+
  - Այնքան էլ չեմ ուզում, բժիշկ:
+
 
+
  - Ես ուզում եմ: Հիմա մի տաքսի կկանչեմ, տուն կգնաք, զգեստը կփոխեք, իսկ ես երեկոյան ժամը իննին կգամ ձեր ետևից:
+
 
+
  Ու որովհետև տատանվում է, ես վճռականորեն ավելացնում եմ.
+
 
+
  - Հուսով եմ, որ չեք մերժի: Ես ճշտապահ կլինեմ:
+
 
+
  Նա ծածկում է հանդեսը, պատրաստվում հեռանալ:
+
 
+
  - Տաքսի մի կանչեք: Ուզում եմ զբոսնել:
+
 
+
  - Կեցցեք: Մինչև երեկո:
+
 
+
  Պատուհանից տեսնում եմ, որ դուրս է գալիս կլինիկայից: Դա արդեն հաջողություն է:
+
 
+
  Այս ժամին Սյուզանը պետք է որ ծովափում լինի: Հավանաբար, հիմա ծովային հեծանիվ է քշում: Մի սիգարեթ եմ վառում ու խորասուզվում գրառումներիս մեջ: Այդ խորհրդակցությունն ինձ ավելի ու ավելի է ոգևորում: Հարյուր տարի առաջ ինչպե՞ս էին վիրաբույժներն առանց թմրեցման վիրահատում: Հիվանդին կապում էին, անդամահատում, մասնատում ու խարանում շիկացած երկաթով: Ես կխոսեմ Ժան Սիլվիայի մասին, որն առանց արյունահոսության միզափամփուշտից քարեր է հեռացրել:
+
 
+
  Կես ժամ անց, տիկին Կորբյեն մտնում է աշխատասենյակ:
+
 
+
  - Քիչ առաջ տիկին Դյումանին հարևան փողոցի բարում տեսա:
+
 
+
  - Ի՞նչ էր անում:
+
 
+
  - Ոչինչ: Կլինիկան էր հսկում:
+
 
+
  - Քիչ հետո կխոսեմ նրա հետ: Ամեն ինչ կարգի՞ն է:
+
 
+
  - «3»-ը այս առավոտ ոտքի կանգնեց: Թերթեր է պահանջում:
+
 
+
  - Թող համբերի մի քանի օր: Ես նրան վաղն առավոտյան կնայեմ: Իսկ մյուսնե՞րը:
+
 
+
  - Ոչ մի բարդություն: Ոմն պարոն Մ. դը Շահան զանգահարեց: Կարո՞ղ եք այս
+
շաբաթ ընդունել:
+
 
+
  - Արձակուրդից հետո:
+
 
+
  Շարունակում եմ իմ գրառումները:
+
 
+
 
+
*
+
 
+
  Իննին տասնհինգ պակաս դուրս եմ գալիս կլինիկայից: Օդը քաղցր է, բուրավետ: Գիշերը համեստորեն ջնջում է ծառերը: Նստարանի վրա սիրահարները համբուրվում են: Ավտոմեքենա նստելիս, մտածում եմ Մարկ Դյումանի վթարահար մեքենայի մասին: Որտե՞ղ է: Իրենը այդ մասին չի մտահոգվում: Վաղը կզանգահարեմ ոստիկանություն, կիմանամ մանրամասները:
+
 
+
  Ընթացքի եմ գցում մեքենան և թեքվում ձախ: Ահա և Իրենը: Նստած է մի դատարկ բաժակի առջև: Լավ եղանակին «Պուլենի» տերը սեղաններն ու աթոռները տեղավորում է մայթի վրա: Նրա այցլեուներն անգործ նու դյոււրին աղջիկներն են:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ տուն չգանցիք:
+
 
+
  Բնազդաբար բարձրացնում եմ գլուխս: Այդպես էլ կասկածում էի: Մարկի սենյակի պատուհաններն այստեղից երևում են: Իրենը ելնում է:
+
  - Չգիտեմ, - պարզ պատասխանում է նա:
+
  Նախատինքի խոսքերը կուտակվում են շրթունքներիս: Սակայն լռում եմ: Ի՞նչ օգուտ: Գուցե ես էլ նրա պես վարվեի: Մի՞թե ես չեմ միակ մեղավորը: Ես նրան օրորում եմ իմ ստով: Նրա վերաբերմունքը բնական է:
+
 
+
  - Նստեք:
+
 
+
  Բացում եմ դուռը: Նստում է: Շարժվում ենք Շանզ-Էլիզեի ուղղությամբ: Նա զբոսնողներին, մեքենաներին, աֆիշներին ոչ մի ուշադրություն չի դարձնում. նստել է ուղիղ, խաչած ձեռքերով, չտեսնող աչքերով: Նրա անթափանց հայացքը ոչինչ չի արտահայտում, և դա անհանգստացնում է ինձ: Հասնելով նրա տուն, հարցնում եմ, թե չի ցանկանո՞ւմ արդյոք զգեստափոխվել:
+
 
+
  - Չեմ ուզում ներս մտնել:
+
 
+
  Չեմ ստիպում և բռնում եմ թատրոնի ճամփան: Համերգը կես ժամից հետո սկսվելու է: Ծրագրում՝ Բախ, Բեթհովեն, Մալեր: Չնայած արձակուրդներին, հոծ զանգված է շարժվում դեպի տոմսարկղը: Իրենին տանում եմ դիմացի բարը: Տղաները, մանեքենները սրահով մեկ ցրված ճաշում են: Տեղավորվում ենք մի անկյունում: Մեծ գոհունակությամբ նկատում եմ, որ Իրենը վերցնում է մենյուն և ուշադրությամբ զննում:
+
 
+
  - Պոմիդորի սալաթ եմ ուզում և կանաչիով ձվածեղ:
+
 
+
  - Եվ գարեջուր:
+
 
+
  - Այո, մի գավաթ:
+
 
+
  Նա հանգիստ, գլուխը հակած իր ափսեին, ճաշում է: Վերջացնելով բիֆշտեքսը, Իրենի հայացքն եմ բռնում՝ ուղղված մի մարդու: Նա սևեռուն նայում է, հետո ասում.
+
 
+
  - Մարկի շարժումները հիշեցնող մի շարժում տեսա:
+
 
+
*
+
  Համերգը սկսվում է Մալլերի չորրորդ սիմֆոնիայով, որը ես շատ եմ գնահատում: Դահլիճում ասեղ գցելու տեղ չկա: Իրենը ուշադրությամբ լսում է, ասես հայտնության է սպասում: Առաջին մասը կարծես հետաքրքրում է նրան: Հետո, նա շարժվում է բազկաթոռի մեջ: Իսկապես, առաջին անգամ լսելով, Մալերին դժվար է հետևել մինչև վերջ: Երևի Բեթհովենն ավելի դուր կգա: Ընդմիջմանը նրան բար եմ հրավիրում: Նայելով անցնող դեկոլտեներին, ասում է.
+
 
+
  - Գուցե պետք էր ուրիշ շրջազգեստ հագնել:
+
 
+
  Նա շրթունքները թրջում է բաժակից և ավելացնում.
+
 
+
  - Մինչև Մարկը կլինիկայից դուրս չգա, շրջազգեստս չեմ փոխի:
+
 
+
  Վերադառնում ենք մեր տեղը: Բեթհովենը և Բախը նրան չեն հասնում: Այսպիսի
+
զգայուն էակի անտարբերությունը անհասկանլի է: Մի երկու հարց եմ տալիս: Պատասխանում է.
+
 
+
  - Այս դահլիճում պետք է կենտրոնանալ: Բեթհովենից մի քանի կտորներ ոգևորում են, բայց չեն ցնցում: Մոցարտը, տանը լսելիս, հանգստացնում է: Նա ինձ բավարարում է:
+
 
+
  Ուղեկցում եմ նրան շուկա: Մեքենան կանգնեցնում եմ և քայլում ենք: Արկղերը դարսված են մայթի վրա: Պտուղները շոգից փտում են: Տապակած կարտոֆիլը ճթմթում է ձեթի մեջ: Մի կլոշար, մայթին փռված, ձեռքը գլխի տակ, մեծ ախորժակով ախորժակով փտած պոմիդոր է ուտում և լեզվով որսում հոսող հյութը: Մեզ տեսնելով, նա ժպտում է մի խոսուն ժպիտով, ինչ-որ բան քրթմնջում և հռհռում:
+
 
+
  Մտնում ենք միջանցքի նմանվող մի բիստրո: Բարձրախոսը խլացնող երաժշտություն է հաղորդում: Լաքայոտ շորերով մսագործները կարմիր գինի են հրամցնում իրար: Տիրուհին մի սանդվիչ է կրծում, միաժամանակ մատուցում այցելուներին: Բոլորը խոսում են բարձր և միասին: Այնպիսի մթնոլորտ է տիրում, որը գուցե թմերցնի Իրենին: Սակայն սխալվում եմ: Նա լարված նստում է, չի խմում, սպասում է: Հեռանում ենք:
+
 
+
  - Վերադառնում եք կլինիկա՞:
+
 
+
  - Գնում եմ տուն: Ուշ է:
+
 
+
  - Կլինիկայի մոտ ինձ իջեցրեք:
+
 
+
  Արագացնում եմ ընթացքը: Դեպի Ալեզիա: Նա ասում է:
+
 
+
  - Այսօր առանց բողոքելու, ամենուր հետևեցի ձեզ: Այդ շնորհը ինչո՞ւ ինձ չեք տալիս: Ես չեմ ուզում տուն գնալ:
+
 
+
  Հասնում ենք: Բացում եմ դռնակը: Փողոցն ամայի է:
+
 
+
  - Խոհեմ եղեք, Իրեն:
+
 
+
  Նա վարանում է, ապա իջնում:
+
 
+
  - Բարի գիշեր: Վաղը կզանգահարեմ ձեզ:
+
 
+
  Մեր բաժանումը մի քիչ անսպասելի է կատարվում:  Շանզ-Էլիզեի վրա թույլ եմ
+
տալիս ինձ տերրասներից մեկը վայելելու: Ծխամորճի ժամն է: Տուն վերադառնալու համար,
+
բռնում եմ կլինիկայի ճամփան: Ամեն ինչ խաղաղ է: Լույսերը մարած են: Թեքվում եմ ձախ և, հանկարծ, «Պուլենում» նկատում եմ Իրենին: Նստել է մի դատարկ բաժակի առջև: Առանց զարմանքի նշույլ արտահայտելու տեսնում է, թե ինչպես եմ իջնում մեքենայից: Երկու կին, բարձր աթոռներին թառած, զրուցում են ինչ-որ ճաղատ մարդու հետ: Պարի հրապարակում մի ամերիկացի սպա պարում է մի շիկահեր աղջկա հետ: Բարմենը կոկտեյլ է պատրաստում:
+
 
+
  - Ամբողջ գիշեր այստե՞ղ պիտի մնաք:
+
 
+
  Ինձ չի պատասխանում, չի նայում անգամ:
+
 
+
  - Երեխայի պես եք ձեզ պահում: Եկեք:
+
 
+
  Նա բարձրացնում է գլուխը:
+
 
+
  - Ես չեմ կարող տուն վերադառնալ: Չեմ կարող:
+
 
+
  - Լսեք ինձ...
+
 
+
  Ի՞նչ ասել նրան: Ինձ զիանթափված եմ զգում և ավելի ու ավելի մեղավոր:
+
 
+
  Ստիպում եմ նրան մեքենա նստել և տանում եմ տուն:
+
 
+
  - Դուք այստեղ կքնեք: Կլողանաք: Գրքեր կան: Սառնարանում միրգ կա: Ես
+
կվերադառնամ կլինիկա: Վաղն առավոտյան կգամ ձեր ետևից:
+
 
+
  Մնում է սնեյակի մեջտեղը կանգնած, անորոշության մեջ: Ես նրան ժամանակ չեմ
+
տալիս մտածելու և հեռանում եմ:
+
 
+
  Իմ աշխատասենյակում շատ հարմար մի բազմոց կա: Պառկելուց առաջ, վերհիշում
+
եմ օրվա անցածը:
+
 
+
  Իրեն Դյումանը  տեղի տվեց: Նա նախաճաշեց, ճաշեց, մասնակցեց համերգին: Շատ
+
փոքր արդյունք է, եթե նկատի առնենք այն, որ նա կարծում է, որ իր ամուսինը ողջ է:
+
 
+
  Արդյոք ժամանա՞կն է ճշմարտությունը ասելու, թե պետք է մի քանի օր էլ սպասել:
+
 
+
  Կմտածեմ:
+
 
+
  Վաղը:
+
 
+
 
+
 
+
*
+
 
+
  Ինձ համարձակ և միաժամանակ միամիտ է թվում կյանքի հաճույքների ծրագիր
+
կազմելը և այն որպես հենարան աստիճանաբար Իրենին առաջարկելը: Հիմա նրա միակ հաճույքը
+
Մարկի առողջանալն է: Այնուամենայնիվ, հույսս չեմ կտրում, որ մինչև մահվան լուրը հայտնելը,
+
կկարողանամ նրա գիտակցության մեջ վերականգնել կյանքի մանրուքները: Հույսս չեմ կտրում, որ
+
այս քանի օրվա ընթացքում նրան վերափոխված կտեսնեմ: Ուզում եմ, որ ամուսնու մահը չընդունի
+
որպես իր համար անդարմանելի մի բան: Կյանքի հաճույքները և հույսի արմատները կազմված են
+
հազար ու մի արտասովոր մանրուքներից. արևի մի ճառագայթ, մի կրկներգ, մի սովորույթ: Իրենը գուցե որևէ գիրք ընթերցելով գտնի կյնաքի իմաստը. գիտական մի սկզբունքի վերլուծման, աստղաբաշխության կամ մի պարտեզի մեջ: Երկրի շուրջը պտտվող արհեստական արբանյակի կամ ավելի շուտ՝ մի սերմի զննությամբ, որը կարող է ծառ դառանլ:
+
 
+
*
+
 
+
  Ժամը տասն է: Դուրս եմ գալիս կլինիկայից, որպեսզի գնամ փնտրեմ նրան: Դռնապանուհին Սյուզանի նամակն է տալիս ինձ: Հետո կկարդամ: Զանգում եմ: Ոչ ոք չի պատասխանում: Դեռ քնա՞ծ է: Երկրորդ անգամ եմ զանգում: Ապա որոշում եմ օգտվել իմ բանալիից: Ննջարանի դուռը բաց է: Ոչ ոք չկա: Իրենը գնացել է: Մահճակալի վրա դեռ մնացել են նրա մարմնի հետքերը: Հավաքում եմ համարը: Պատասխան չկա: Ուրեմն որտե՞ղ է: Կլինիկայո՞ւմ: Նորից նստում եմ մեքենա և նկատում, որ Ալեզիայիյ ուղղությամբ եմ վերցրել: Մի դատարկ փողոց եմ հասնում: Շանզ-Էլիզեից բացի, Փարիզն այս շրջանում լքված քաղաքի է նման:
+
 
+
  - Տիկին Դյումանին, խնդրեմ:
+
 
+
  - Երկրորդ հարկ, դեպի ձախ, - պատասխանում է դռնապանուհին:
+
 
+
  Հնաոճ մի շենք է: Վերելակ եմ մտնում: Դռան վրա մի տախտակ է փակցված. «Մարկ
+
Դյուման, ինժեներ»: Զանգում եմ: Դուռը հանկարծակի բացվում է: Իրենը շնչահեղձ, ցավատանջ և
+
հույսով լի հայացքով նայում է ինձ, ասես շեմին իր ամուսնուն էր տեսնելու:
+
 
+
  - Կարո՞ղ եմ ներս գալ:
+
 
+
  Մտնում եմ կոկետորեն կահավորված մի սենյակ: Պատից նկարներ են կախված:
+
Հեռուստացույց: Երկու փափուկ բազկաթոռ: Մարկի լուսանկարը չկա: Սեղանի վրա մի մեծ
+
ծխամորճ կա, հսկայական մոխրաման, հրահան, ծխախոտ և «Auto-Journal»: Կարգուկանոն:
+
Միայն Մարկն է պակասում: Իրենը լուռ զննում է ինձ:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ եք փախել իմ մոտից:
+
 
+
  - Վախեցա:
+
 
+
  - Ինչի՞ց:
+
 
+
  - Ձեր բնակարանից:
+
 
+
  Լռում է, հետո հարցնում:
+
 
+
  - Մարկը այս առավոտ լա՞վ էր:
+
 
+
  - Վատ էր: Նրա վնասվածքը լուրջ է: Կարծում եմ, որ դուք մի փոքր համոզված եք
+
դրանում...
+
 
+
  Ձեռքի բռնած թերթը ոլորում է, չար նայում ինձ, ասես ես եմ պատասխանատու այդ
+
վնասվածքի համար, ապա դուրս է գալիս սենյակից:
+
 
+
  Երկու րոպե անց նրա ձայնը խոհանոցից է հնչում.
+
 
+
  - Ձեզ համար սուրճ եմ պատրաստում:
+
 
+
  Մի գավաթ սուրճ է բերում: նա հանգստացած դեմք ունի: Ես նրա ուշադրությունն եմ
+
հրավիրում հեռուստացույցի ծրագրի վրա:
+
 
+
  - Այս ամիս առանձնապես մի բան չկա, - ասում է նա: - Անցյալ ամիս լավ
+
հաղորդումներ կային: Այս շաբաթվա ծրագիրը չեմ գնել, որովհետև արձակուրդ պետք է գնայինք:
+
 
+
  Հագին նույն սպիտակ շրջազգեստն է:
+
 
+
  - Դեպի Կոտ դ՝Ազյո՞ւր:
+
 
+
  - Իսպանիա: Անցյալ տարի...
+
 
+
  Լռում է: Ես նրան ասում եմ, որ իմ կինը Նիցցայում է և վեր եմ կենում:
+
 
+
  - Դուք պետք է ձեր իրերի դասավորությունը փոխեք:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ:
+
 
+
  - Ձեզ կթվա, թե նոր կահույք եք գնել:
+
 
+
  Նա դիտում է սնեյակը:
+
 
+
  - Այս դասավորությունը ինձ դուր է գալիս: Մենք օրեր ենք կորցրել յուրաքանչյուր
+
 
+
կահույքի տեղն ընտրելու համար:
+
 
+
  Չեմ պնդում: Նա կարճ ժամանակով անհետանում է և վերադառնում մի փոքր
+
ճամպրուկով:
+
 
+
  - Ես ձեզ հետ կգամ կլինիկա:
+
 
+
  Ցույց է տալիս ճամպրուկը:
+
 
+
  - Մարկի համար սպիտակեղեն եմ վրեցրել:
+
 
+
 
+
 
+
*
+
 
+
  Մինչև կլինիկա հասնելը, նրան տանում եմ Մոնպառնասի մոտ գտնվող
+
հիվանդանոցը:
+
 
+
  - Գնում ենք քաղցկեղով հիվանդներին տեսնելո՞ւ:
+
 
+
  Հանկարծ նկատում եմ, որ սկսել է հարցեր տալ: Առաջին օրվա հարմությունը կորչում
+
է: Դա լավ նշան է:
+
 
+
  Անցնում ենք նախասրահը:
+
 
+
  - Երեկ դուք ընտելացաք մահվան պատկերին: Այսօր մի հուզող տեսարանի ներկա
+
կլինեք:
+
 
+
  Դուռը հրում եմ և նրան դեմ առ դեմ բերում մի պառկած կնոջ, որը շնչահեղձ է լինում:
+
Նրա կողքին բուժքույր է նստած և մի երիտասարդ բժիշկ, որին ճանաչում եմ: Իրենը չի
+
հասկանում, բայց կնոջ արձակած ցավի առաջին իսկ աղաղակից նրա դեմքի մկանները կծկվում
+
են: Կինը, որ պետք է ծննդաբերի, երիտասարդ է՝ քսաներկու տարեկան: Քրտինքի խոշոր
+
կաթիլներ հոսում են նրա վզով: Իրենը բռունցքները սեղմած, հմայված նայում է նրան:
+
 
+
  Բժիշկը քաշում է սավանը, նայում, դառնում ինձ: Գոհ է: Ամեն ինչ նորմալ է: Բուժքրոջ ձայնը խզում է լռությունը.
+
 
+
  - Ուժ տո՛ւր:
+
 
+
  Մի խռպոտ աղաղակ է դուրս թռչում ծննդաբերողի կոկորդից:
+
 
+
  - Ուժ տուր, ուժ տուր...
+
 
+
  Իրենը մեկ կնոջ դեմքին է նայում, մեկ ոտքերին: Հետո մի տագնապալի հայացք է
+
նետում ինձ: Ես շշնջում եմ.
+
 
+
  - Հանգստացեք, ամեն ինչ լավ է գնում: Նայեք, ինչ արտասովոր է...
+
 
+
  Բուժքույրը թաշկինակով սրբում է կնոջ դեմքը: Հետո սիրտ տաիս նրան.
+
 
+
  - Ուժ տուր, ավելի ուժ տուր...
+
 
+
  Իրենը հմայված է: Թերահավատության մի լույս է անցնում նրա աչքերով: այդ ուռած
+
փորը մարդ կծնի՞ արդյոք: Կինը գլուխն աջ ու ձախ է դարձնում: Նա ամբողջ ուժերը լարել է: Իրենը
+
շունչը կտրած տեսնում է, թե ինչպես է հայտնվում գլուխը, հետո ուսերը, հետո ոտքերը: Տղա է:
+
 
+
  - Եկեք:
+
 
+
  Տանում եմ սպասասրահ:
+
 
+
  - Ինչ պարզ է, ինչ պարզ այս ամբողջը, - ասում է նա:
+
 
+
  Ու հանկարծ որոշում է.
+
 
+
  - Ես երեխաներ կունենամ:
+
 
+
 
+
  Կլինիկայում ես զիջում եմ նրա համառությանը: Նա ուզում է Մարկին տեսնել: Ուրեմն
+
կտեսնի: Բացում եմ դուռը: Սենյակը թաղված է կիսախավարի մեջ: Արհեստական սառեցման
+
սիստեմը գործում է, որպեսզի մարմինը պահպանվի: Իրենը ճամպրուկը դնում է մի անկյունում և
+
մոտեցնում մահճակալին: Ամուսնու գլուխը՝ հսկայական վիրակապով փաթաթած, երևում է
+
ծածկոցի տակից: Անկողնի վրա թթվածնի բարձ կա: Ի զարմանս ինձ, նա ասում է.
+
 
+
  - Ինձ թվում է, թե նա լավացել է:
+
 
+
  Մի՞թե այդ աստիճան կույր է: Որքա~ն խելագար է հույսը: Եթե նույնիսկ Մարկի գլուխը կիսված լինի, բավական է, որ ես ասեմ, թե Մարկը ողջ է, որպեսզի նա հավատա:
+
 
+
  - Դուրս գանք:
+
 
+
  Նա մնում է սպասասրահում: Տիկին Կորբյեի ուղեկցությամբ գնում եմ հիվանդներին
+
տեսնելու: Նա հարցնում է, թե երկա՞ր եմ պահելու Մարկին, թե անարխորժություններ չեն լինի՞,
+
քանի որ պետք է հայտարարեինք մահվան մասին:
+
 
+
  - Երկու օր էլ համբերենք:
+
 
+
  Մտազբաղ, անցնում մեմ Իրենի առջևից: Մի հանդես ձեռքին, նա ննջում է: Կուրծքը
+
կանոնավոր իջնում և բարձրանում է: Դեմքը հանդարտված է: Հանկարծ հիշում եմ կնոջս:
+
Սյուզանին գնացքում ծանոթացա: Իրենի պես ննջում էր՝ ձեռքը դրած ոստիկանական վեպի էջին:
+
Իմ աշխատասենյակում Սյուզանի նամակն եմ կարդում: Նա նկարագրում է Նիցցայում
+
անցկացրած իր առաջին օրը: Մանրամասներով: Եղանակը, ծովը, կազինոն: Եկող չորեքշաբթի
+
նրա հետ կլինեմ:
+
 
+
  Դուռը հանկարծ բացվում է: Հայտնվում է Իրենը՝ այլայլված դեմքով.
+
 
+
  - Մարկը ...
+
 
+
  Մի՞թե ճշմարտությունն է իմացել: Թուքը կուլ է տալիս ու շարունակում ավելի
+
հանգիստ տոնով.
+
 
+
  - Բժի՛շկ, Մարկը վեր է կացել:
+
 
+
  Սյուզանի նամակը դնում եմ դարակը և պատուհանը լրիվ բացում:
+
 
+
  - Հենց նոր նկատեցի: Նա դուրս եկավ սենյակից: Եկեք:
+
 
+
  - Նրան տեսա՞ք սենյակից դուրս գալիս:
+
 
+
  - Հենց նոր: Նա դուռը կամաց փակեց:
+
 
+
  - Գնանք տեսնենք:
+
 
+
  Բռնակը պտտելիս մի անհեթեթ տագնապ է պատում ինձ: Արհեստական քուն...
+
ծիծաղելի է: Իսկապես, արձակուրդի կարիք ունեմ:
+
 
+
  - Կտեսնեք, որ սխալվել եք:
+
 
+
  Սենյակում ամեն ինչ կարգին է: Մարկը նույն դրությամբ պառկած է: Ամեն ինչ իր
+
տեղում է: Իրենը տարակուսանքի մեջ ասում է.
+
 
+
  - Այնուամենայնիվ ես տեսա, որ անկողնազգեստով և գլուխը վիրակապով
+
փաթաթված մի մարդ դուրս եկավ: Նա քայլեց դեպի միջանցքի ծայրը...
+
 
+
  - Դուք երազ եք տեսել, դա բնական է: Դուք ննջում էիք ձեր աթոռին նստած: Սակայն,
+
եկեք ինձ հետ:
+
 
+
  Ես նրան տանում եմ սպասասրահի ծայրում գտնվող բուժքույրերի սենյակը:
+
Հիվանդանոցից մեկը, որին անցած շաբաթ վիրահատել էի, մրգահյութ է խմում և զրուցում
+
բուժքրոջ հետ: Այդպես էլ կարծում էի: Հենց այնտեղից դուրս գալիս էլ նրան տեսել է Իրենը:
+
 
+
  - Իմ բոլոր հիվանդները գլխներին վիրակապ ունեն: Եկեք գնանք նախաճաշենք և
+
քայլենք: Դուք հանգստի կարիք ունեք:
+
 
+
  Տարակուսած, անխոս և հնազանդ հետևում է ինձ:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Բայար փողոցի մեջտեղում կանգնում է:
+
 
+
  - Այս փողոցը գիտեմ:
+
 
+
  Նայում է տներին և շոտլանդական եկեղեցուն: Որոնում է: Բառերը խառնվում են նրա
+
շրթունքներին:
+
 
+
  - Հիշում եմ ... անցած տարի էր... Մարկի հետ այս եկեղեցու դիմացն էինք:
+
 
+
  Ձեռքը դնում է պատին:
+
 
+
  - Ուրբաթ օր էր: Ի՞նչ էինք անում այստեղ: Հա՛, եկել էի Շանզ-Էլիզեի խանութներից
+
մեկում մի շրջազգեստ նալելու: Մարկին ժամադրություն էի նշանակել Ռոն-Պուանի վրա: Մենք դեռ
+
մեքենա չունեինք: Երկու ժամ էր անցել, և դեռ չէինք որոշել ռեստորան մտնել: Հետո պատահաբար
+
այս փողոցը մտանք: Սոված էինք, բայց ուզում էինք այս կողմերում մնալ: Մարկը մտավ մի
+
խանութ... Տեսե՛ք, խանութը դեռ բաց է:
+
 
+
  Իտալական խանութ է: Քիանտիի շշերը տերողորմյայի պես շարված են:
+
 
+
  - Հետո՞:
+
 
+
  - Մարկը մտավ ներս: Ես սպասեցի դրսում: Նա գնեց երկու շերտ խոզապուխտ,
+
պանիր, վարունգ և նուշով կարկանդակ: Եվ մի շիշ քիանտի...
+
 
+
  Նա կանգնում է սառած, անուժ, հիշողությունների մեջ կորած: Մի տարօրինակ միտք
+
է անցնում գլխովս: Մտնում եմ խանութ: Գնում եմ երկու շերտ խոզապուխտ, պանիր, վարունգ,
+
երկու կարկանդակ և մի շիշ քիանտի:
+
 
+
  - Հետո՞:
+
 
+
  Նա չի նկատում իմ ծանրաբեռնված ձեռքերը և շարունակում է.
+
 
+
  - Մենք քայլեցինք, կանգ առանք հրապարակում:
+
 
+
  Ես նայում եմ Ֆրանսուա Առաջինի հրապարակի շատրվաններին: Իրենը
+
շարունակում է.
+
 
+
  - Հայկական եկեղեցին որտե՞ղ է: Այստեղ է... Չորս, թե հինգ եկեղեցի կա այս
+
հրապարակի շուրջը: Հետո քայլեցինք ... Մարկը ոչինչ չէր ասում... Նա շոգից հանել էր բաճկոնը:
+
 
+
  Այժմն նա հույզով է խոսում: Ժան-Գուժոն փողոցը դատարկ է, արևից թուլացած:
+
 
+
  - Կտրեցինք ավենյուն, որ հասնենք Սենայի ափ:
+
 
+
  Ես նրան ուղեկցում եմ գետափ: Տուրիստներով լցված մի փոքր նավ սահում է ջրի
+
վրայով: Մի ջահել աղջիկ է վազում՝ ետևից իր հաճող շունը: Մի նկարիչ նկարում է: Իրենը ցույց է
+
տալիս նստարանը: Նստում ենք:
+
 
+
  - Անցյալ տարի էր... Ժամանակը ի~նչ արագ է գնում... Մենք նախաճաշեցինք այս
+
նստարանի վրա:
+
 
+
  Ես բացում եմ փոքրիկ փաթեթները: Նրան տալիս եմ մի շերտ խոզապուխտ:
+
Վերցնում է և մեքենայորեն ուտում: Մեկնում եմ շիշը: Խմում է շշից: Հետո, մի կտոր պանիր է
+
կրծում: Իսկ ես ուտում եմ առանց ախորժակի: Նա ելնում է:
+
 
+
  - Մենք շիշը նետեցինք Սենա: Լողում էր ջրի երեսին...
+
 
+
  Նա վերցրեց շիշը, բայց շպրտելու փոխարեն մոտեցավ ափին և նրբորեն դրեց ջրի
+
վրա:
+
 
+
  - Հետո՞:
+
 
+
  - Ու բռնեցինք նույն ճամփան:
+
 
+
  Մենք նորից անցնում ենք Ժան-Գուժոն, Բայար փողոցներով, Մոնտեն ավենյուով,
+
Ռոն-Պուանով: Նա ոչինչ չի խոսում: Հասնելով մի կինոթատրոնի, ասում է.
+
 
+
  - Ես մտա սրճարաններից մեկը: Նա գործնական ժամադրություն ուներ: Ես ուզում էի
+
Շանզ-Էլիզեում մնալ: Պայմանավորվեցինք, որ ժամը վեցին Մարինյանում կգա ինձ միանալու: Այդ
+
օրը մի նկար տեսա Ֆերնանդելի մասնակցությամբ:
+
 
+
  Ես նրան տանում եմ կինոթատրոն: Տոմս եմ վերցնում:
+
 
+
  Նա մեքենայաբար մտնում է դահլիճ: Մի պահ մնում եմ անորոշության մեջ: Թվում է,
+
թե երազի մեջ եմ: Վերադառնում եմ կլինիկա:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Ժամը վեցին Իրենին գտնում եմ Մարինյանում: Սրահի խորքում նստած է:
+
 
+
  - Եկեք տերրաս:
+
 
+
  Ափսոսանքով թողնում է իր տեղը: Համարյա բոլոր սեղանները զբաղված են:
+
Ամերիկացի մի սպայի մոտ երկու աթոռ ենք գտնում: Հաճելի եղանակ է: Բազմամարդ ամբոխը
+
զբոսնում է Շանզ-Էլիզեով:
+
 
+
  - Պաղպաղակ կուզե՞ք:
+
 
+
  Գլխով է անում: Քառորդ ժամ հետո ես նրան հարցնում եմ.
+
 
+
  - Դուք բարկացա՞ծ եք: Ինչո՞ւ չեք խոսում:
+
 
+
  Նա մի ակնթարթ նայում է աչքերիս մեջ, հետո հայացքը շրջում, համառորեն մեխում
+
դիմացի թերթերի կրպակին: Ես մի թերթ եմ գնում և խորասուզվում ընթերցանության մեջ: Գլուխս
+
բարձրացնելով՝ նրա հայացքն եմ բռնում որղղված ինձ: Նա բերանը բաց է անում, կարծես ուզում է
+
ինչ-որ բան խոստովանել: Հետո հրաժարվում է: Ես մտածում եմ Մորեստի մասին, որը մի քանի օր
+
հետո գալու է Լիոնից: Հասնելով այստեղ, նա դիակը չի տեսնի: Որոշվա՛ծ է: Ելնում եմ: Քայլելու
+
ցանկություն ունեմ: Իրենը, որ հետևում է շարժումներիս, ասում է.
+
 
+
  - Մի քիչ էլ մնացեք:
+
 
+
  - Եկեք քայլենք:
+
 
+
  Ելնում է: Զգում եմ, որ ուզում է խոստովանություն կատարել, բայց վարանում է: Չեմ
+
ստիպում:
+
 
+
  - Այնցյալ տարի ի՞նչ արեցիք կինոյից հետո:
+
 
+
  Նա փակում է աչքերը:
+
 
+
  - Կինոյից հետո՞. Մարկը եկավ ինձ մոտ... Հետո... Եկեք...
+
 
+
  Այս անգամ ես եմ հետևում նրան: Իջնում ենք Շանզ-Էլիզե: Հասնում ենք Կոնկորդ
+
հրապարակ: Ո՞ւր է տանում ինձ: Նա քայլում է արագ, լայն քայլերով, հպարտ տեսքով, որը
+
կոշտացնում է նրա դիմագծերը: Անցնում ենք կամուրջը, թեքվում ձախ: Նորից ձախ: Դելինյիի
+
լողավազանը: Առանց վարանելու մտնում է, մոտենում դրամարկղին և երկու տոմս ուզում:
+
 
+
  Լողավազանը լցված է մարդկանցով: Աղջիկներն ու տղաները լողում են, պարում,
+
երգում: Իրենը ուղղվում է ռեստորան:
+
 
+
  - Ահա՛:
+
 
+
  Նստում ենք լողորդների դիմաց: Մարդիկ իրար հրմշտում են աշտարակի վրա: Իրենը
+
մի տեսակ կատաղած ասում է.
+
 
+
  - Մենք այստեղ ճաշեցինք:
+
 
+
  Հետո լռում է: Նա այլևս ոչ մի բառ չի ասի: Ժամը ութին վեր է կենում: Վերադառնում
+
ենք Շանզ-Էլիզե: Նա նստում է նստարանին և մի հայացք գցում ջրի ցայտերին: Հնազանդորեն
+
հետևում եմ: Այս երեկո ես նրան կհայտնեմ Մարկի մահը: Գաղտնինք ինձ ճնշում է:
+
 
+
  Ժամը ինն անց կես ելնում է և ինձ տանում գնչուական մի կաբարե: Սրահը համարյա
+
դատարկ է: Մի քանի զույգ դեսուդեն նստած հանգիստ ճաշում են: Երաժիշտները նվագում են,
+
շատախոսում, հռհռում: Մետր դ՝օթելը նայում է ժամացույցին: Իրենը հրաժարվում է ճաշել, բայց
+
երեք գավաթ շամպայն է խմում:
+
 
+
  Նորից նրա հայացքն եմ բռնում՝ ուղղված ինձ: Նվագախումբը մի գողջրիկ եղանակ է
+
նվագում: Ջութակները լալիս են: Սրահը լցված է ծխով: Իրենը գավաթը բռնել է ափերի մեջ:
+
 
+
  - Մարկն իմ պատճառով վթարի ենթարկվեց:
+
 
+
  Մի պահ լռելուց հետո շարունակում է.
+
 
+
  - Մեքենան նոր էինք գնել: Ամեն օր մեքենայով գնում էր խճուղու վրա թափառելու:
+
Երբեմն ես նրան ուղեկցում էի: Այն առավոտ...
+
 
+
  Այցելուներ եկան: Մետր դ՝օթելը նրանց մենյու է ներկայացնում:
+
 
+
  - Այն առավոտ մենք մի փոքր վիճեցինք... դատարկ բանի վրա: Նա տնից դուրս եկավ
+
առանց ինձ համբուրելու: Ես նրան հետևում էի պատուհանից և, երբ տեսա, որ մեքենա է նստում,
+
նշան արեցի, որ սպասի... Դուք հիմա կծիծաղեք վրաս... Իջա, որ համբուրեմ նրան: Հետո նա
+
գնաց: Տեսնո՞ւմ եք, իմ մեղքով է: Եթե նրան չուշացնեի, հիմա ողջ և առողջ կլիներ:
+
 
+
  Շամպայն եմ լցնում, որ խմի: Շատ թուլացած է երևում:
+
 
+
  - Ձեր մեղքով չէ, Իրեն: Ճակատագիրն է:
+
 
+
  Նա բարձրացրեց աչքերը.
+
 
+
  - Այդպե՞ս եք կարծում...
+
 
+
  - Համոզված եղեք: Եթե նա ուրիշ ճամփա բռներ... Եթե ծխախոտ գներ: Եթե ավելի
+
ուշ վեր կացած լիներ, եթե ավելի շուտ պառկած լիներ... մոռացեք այդ պատմությունը և ասեք, թե
+
այսօր ինչ եք տեսել:
+
 
+
  Դանդաղ դատարկում է բաժակը: Երաժիշտները շրջապատում են մեզ:
+
 
+
  - Ֆերնանդելի մասնակցությամբ մի կինոնկար:
+
 
+
  - Դա անցյալ տարի էր:
+
 
+
  - Այսօր ես մի նկար տեսա Ֆերնանդելի մասնակցությամբ: Այնցյալ տարի նույնպես:
+
 
+
  Հարբած է: Հիմա ես ներկայացումների ծրագիրը կնայեմ:
+
 
+
  Նա հառաչում է.
+
 
+
  - Ի~նչ լավ են նվագում: Լսեք... կարծես -ամանակը կանգնել է: Կարծես տարիներն
+
իրար են խառնվել: Կարծես հանց նոր հանդիպել եմ Մարկին: Կարծես զբոսնում ենք Սենայի
+
ափին: Շշից գինի ենք խմում և շիշը շպրտում Սենա: Կարծես...
+
 
+
  Նա արդեն չափն անցնում է: Նյարդերը թուլացած, գլուխը ետ գցած, անշարժ նստել
+
է: Նրա շրթունքների միջով մի թույլ շշնոջոց է սահում, որը նախադասություն չի դառնում:
+
Երաժիշնտրեը մի ուրիշ սեղան են շրջապատում: Մի քանի զույգ մեղմորեն պարում են:
+
 
+
  - Մարկ...
+
 
+
  Տագնապած նայում եմ Իրենին: Քնած է: Հաշիվը փակում եմ և տանում դուրս: Ամուր
+
պահում եմ, որովհետև ոտքերը ծալվում են:
+
 
+
  - Տաքսի՛:
+
 
+
  Տալիս եմ նրա հասցեն: Մեքենայի մեջ գլուխը դնում է ուսիս և քնում: Իսկ ես ուզում
+
էի Մարկի մահը հայտնել: Վաղը կասեմ:
+
 
+
  Բարձրանում եմ իր սենյակը: Ուշ է: Պայուսակից բանալին հանում եմ և դուռը
+
բացում: Նրա բնակարանում խոնավություն կա: Լույսը վառում եմ: Երկու բազկաթոռով,
+
ծխամորճով, Մարկի ամսագրով լցված այս սենյակը շատ տխուր է երևում ինձ: Իրենին թողնում եմ
+
բազկաթոռի վրա: Նա խորը քնի մեջ տնքում է: Մի դուռ եմ բացում: Ննջարանն է: Սենյակի
+
կենտրոնում բազմոց կա, կողքին՝ փոքրիկ սեղան: Բազկաթոռին տղամարդու գիշերազգեստ է
+
դրված: Կա նաև ծխամորճ և տեխնիկական թերթեր: Մարկն ամենուր է: Գլխովս մի միտք է
+
անցնում: Առանց երկար-բարակ մտածելու գործում եմ: Փոխում եմ բազմոցի տեղը: Փոքրիկ
+
սեղանը դնում եմ պատուհանի մոտ: Պահարանը հրում եմ մի անկյուն, ծխամորճը, թերթերը,
+
գիշերազգեստը վերցնում եմ և դասավորում դարակում, կարծես ուզում եմ վերացնել Մարկի
+
հետքերը:
+
 
+
  Զգում եմ, որ կարգին քրտնել եմ: Սենյակում Իրենը նույն դիրքով քնած է: Զգուշորեն
+
վերցնում են նրան և պառկեցնում մահճակալին: Կոշիկները հանում եմ, սավանով ծածկում:
+
 
+
  Գիշերվա ժամը մեկն է:
+
 
+
  Կլինիկայում կքնեմ:
+
 
+
 
+
 
+
==ԳԼՈՒԽ ՉՈՐՐՈՐԴ==
+
 
+
 
+
 
+
  Մի մղձավանջային երազ խռովում է քունս: Մարկը մտնում է իմ աշխատասենյակը և
+
խնդրում, որ Իրենին փորձելու համար հայտնեմ իր մահվան լուրը: Զարթնում եմ քրտինքի մեջ
+
կորած: Արևը կուրացնում է: Սպասում եմ տիկին Կորբյեին: Նա ժամը տասին գալիս է կլինիկա:
+
Կանչում եմ նրան, որպեսզի Մարկի վերաբերյալ հրահանգներ տամ: Վարչական գործերով
+
կզբաղվեմ վաղը: Իրենին կհայտնեմ: Պետք է մտածել դագաղի մասին: Տիկին Կորբյեն կզբաղվի
+
դրանով: Կաթոլիկ քույերերը աղջիկների մի խումբ են առաջնորդում դեպի ատնառ: Նրանց ծիծաղն
+
ու աղաղակները կարծես էկրանի միջով հասնեն ինձ: Սյուզանը սպասում է զանգի: Վաղը
+
կզանգահարեմ:
+
 
+
  Նստում եմ սեղանիս առջև, որպեսզի մի երկար նամակ գրեմ Իրենին և հաղորդեմ
+
ամուսնու մահը: Վերցնում եմ գրիչը, բայց ձեռքս անշարժանում է սպիտակ թղթի վրա: Նամակ
+
գրելը, դրոշմանիշ կպցնելը, և փոստարկղի մեջ գցելը շատ հեշտ է: Հավաքում եմ նրա հեռախոսի
+
համարը և, նրա ձայնը լսելով, շատ եմ զարմանում:
+
 
+
  - Գիշերը լավ քնեցի՞ք:
+
 
+
  - Ես պետք է ներողություն խնդրեմ ձեզնից երեկվա համար: Շատ էի հոգնած: Կահույքի տեղը ինչո՞ւ եք փոխել:
+
 
+
  - Այդպես ավելի լավ չէ՞: Տարիներ ի վեր դուք զարթնում եք միևնույն անկյունում:
+
Սովորույթը ձեզ կկործանի:
+
 
+
  - Մարկն ինչպե՞ս է այս առավոտ:
+
 
+
  - Վատ: Նրա վիճակը չի լավանում: Ո՛չ, կլինիկա մի եկեք: Այցելությունները արգելել
+
եմ: Ինձ սպասեք ձեր տանը: Քառորդ ժամից կլինեմ այդտեղ: Ես ձեզ կբացատրեմ:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
 
+
  Դուռը բաց է: Իրենը նստել է պատուհանի մոտ: Ինձ տեսնելով, դիրքը չի փոխում:
+
 
+
  - Իսկապես ի՞նչ է կատարվում նրա հետ: Ինչո՞ւ որևէ բան չեք անում:
+
 
+
  Նա խոսում է հանգիստ, գրեթե համակարպված մարդու ձայոնվ: Սիգարեթ եմ
+
վառում և ծուխը փչում առաստաղին: Նա շարունակում է.
+
 
+
  - Ի վերջո, նա կառողջանա՛: Դուրս կգա՛ կլինիկայից:
+
 
+
  Լռություն: Պատուհանի առջևից թռչուններն են անցնում: Հանգցնում եմ սիգարեթը:
+
 
+
  - Ի՞նչ էիք անում նախքան Մարկի հետ ծանոթանալը:
+
 
+
  Իմ ձայնը թեթևակի դողում է, բայց նա չի նկատում: Բարձրացնում է գլուխը, նայում
+
ինձ, հետո շրջում հայացքը:
+
 
+
  - Մարկից առա՞ջ: Ոչինչ:
+
 
+
  Եվ անմիջապես:
+
 
+
  - Ինչո՞ւ եք այդ հարցը տալիս:
+
 
+
  - Ես ձեզ ասել եմ: Մարկը ծանր վիճակում է: Դուք չէիք կարող մի որոշ ժամանակ...
+
մոռանալ նրան: Պատասխանեք ինձ, Իրեն: Մարկի հետ ծանոթանալուց առաջ դուք ի՞նչ էիք անում:
+
 
+
  Նա բարձրանում է ձեռքը, կարծես բողոքելու համար, բայց անմիջապես իջեցնում է:
+
 
+
  - Չգիտեմ:
+
 
+
  - Ո՞ւմ էիք հանդիպում: Ի՞նչ կյանք էիք վարում: Դուք շարունակ նույն տանը չեք
+
ապրել՝ Ալեզիա փողոցում: Դուք ուրիշ մարդկանց եք ճանաչել... հիշեցեք:
+
 
+
  - Ես մի մարդ գիտեի: Մեծահոգի, սիրալիր... Նա հաճախ միևնույն բառերն էր
+
գործածում... Երբ մտահոգեված էր լինում, ոտքը գցում էր ոտքին: Նրա անունն ինձ դուր էր գալիս.
+
Մարկ: Ուրիշ ի՞նչ եք ուզում իմանալ:
+
 
+
  - Այդ Մարկին ճանաչելուց առաջ, դուք... Վերջապես աշխատե՞լ եք, եղե՞լ եք
+
բարեկամների շրջանում, մի որևէ թաղամասում:
+
 
+
  Նա անտարբեր ասում է.
+
 
+
  - Մոնպառնասում: Ես աշխատում էի մի հրատարակչությունում:
+
 
+
  - Գնանք Մոնպառնաս: Ցույց տվեք ինձ այդ թաղամասը:
+
 
+
  - Գնանք կլինիկա:
+
 
+
  Նա ինձ զինաթափ է անում: Նայում եմ շուրջս և հանկարծ ինձ հարց տալիս.
+
խնայողություններ ունի՞ արդյոք: Ինչպե՞ս է ապրելու այսուհետ: Հավանաբար ստիպված կլինի
+
աշխատել:
+
 
+
  - Ո՞ր հրատարակչի մոտ էիք:
+
 
+
  - Ռընյեի: Մի տարի եմ աշխատել: Զբաղվում էի նկարազարդումներով:
+
 
+
  Ռընյեն գիտական գրքերի հրատարակիչ է: Տնօրեներից մեկին ճանաչում եմ:
+
Բելլարին... Ալեն Բելլարին:
+
 
+
  - Իրեն: Իսկ եթե ստիպված լինեք աշխատել...
+
 
+
  - Ինչո՞ւ: Մարկը ինժեներ է: Նա լավ գործի վրա է և չի ոզում, որ ես աշխատեմ: Մենք
+
խնայողություններ չունենք, բայց ...
+
 
+
  - Ենթադրենք, թե առաջիկա մի քանի ամիսը նա չկարողանա աշխատել: Ի՞նչ կանեք:
+
 
+
  - Չգիտեմ: Գուցե աշխատեմ: Մեր խնայողություններով այդ մեքենան գնեցինք...
+
 
+
  Նորից լռություն: Պատուհանից շրջիկ վաճառականներ են երևում: Նրանք վիճում են
+
իրար հետ: Գնորդները շատ հազվադեպ են:
+
 
+
  Իրենը կանգնում է, արագ նայում է հայելուն, մատները քսում է աչքերի տակի
+
կնճիռներին, կարծես ուզում է ջնջել դրանք, և ասում.
+
 
+
  - Ուզո՞ւմ եք Մոնպառնասը տեսնել: Եկեք...
+
 
+
  Գնում ենք Մոնպառնաս: Նա ինձ առաջնորդում է մի փոքրիկ, արևոտ փողոց:
+
 
+
  - Գրանդ Շոմիեր փողոցն է սա: Այստեղ եմ նկարել սովորել:
+
 
+
  Մտնում ենք խավար և փոշոտ նախասրահը: Իրենը մի դուռ է բացում: Մոտ քսան
+
հոգի ածխամատիտով նկարում են: Երկյուղած լռություն է տիրում: Նա շշնջում է.
+
 
+
  - Ես ամեն օր գալիս էի այստեղ: Այդ ժամանակ Մարկին դեռ չէի ճանաչում:
+
 
+
  Ես նրան հարցնում եմ.
+
 
+
  - Նկարելու ցանկություն չունե՞ք:
+
 
+
  Մի քանի գլուխներ դառնում են մեր կողմը: Լում ենք:
+
 
+
  - Շարունակ նույն բնորդուհին է:
+
 
+
  Մոտ երեսուն տարեկան մի կին, ձեռքերը կրծքին խաչած, նստել է աթոռին:
+
 
+
  - Ոչինչ չի փոխվել: Ոչինչ, ոչինչ...
+
 
+
  Նա այդ ասում է մի տեսակ անհուսությամբ: Բացում է պայուսակը, գտնում մատիտը,
+
հենցում աթոռի մեջքին:
+
 
+
  - Ձախ կողմը՝ լուսամուտի մոտ, թղթեր կային և մի ստվարաթուղթ:
+
 
+
  Նա գլուխը չի շրջում: Ես նայում եմ ու տեսնում սպիտակ թղթերը և ստվարաթղթերը:
+
Երկու թերթ եմ վերցնում նրա համար: Թղթերը դնում է գրակալին: Ձեռքը վարանում է: Ուշադիր
+
դիտում է բնորդուհուն: Մատիտը սկսում է ցատկոտել թղթի վրա: Շուտով նա խորասուզվում է
+
աշխատանքի մեջ: Ես հեռու եմ քաշվում, որպեսզի չխանգարեմ նրան: Իրենը նյարդային
+
շարժումներով, արագ նկարում է: Քառորդ ժամ հետո նրա ձեռքը կանգ է առնում: Նա անշարժ է:
+
Արդյոք նորից կսկսի՞ նկարել: Նրա մեջքի ոչ մի մկանը չի դողում: Որոշում եմ մոտենալ: Բնորդուհու
+
մարմինը հարազատորեն վերարտադրված է. փոքրիկ կուրծքը, փոս ընկած որովայնը, ազդրերը,
+
խաչած թևերը, բայց գլուծը... Մարկի գլուխն է:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  - Մենք ամեն օր խմբով գալիս էինք այստեղ:
+
 
+
  «Գմբեթը»: Կապույտ ջինս հագած աղջիկները և մորուքավոր տղաները նստած
+
զովացուցիչ են խմում: Իրենը սպիտակ մազերով մի մարդու է ցույց տալիս, որը սեղանից սեղան է
+
շրջում և առաջարկում դիմանկարել:
+
 
+
  - Նայեք նրան: Բոլորովին չի փոխվել: Ի՛նչ արագ է անցնում ժամանակը:
+
 
+
  Բաժանը դնում է շրթունքներին:
+
 
+
  - Ինձ թվում է, թե դեռ երեկ էր այն ամբողջ կյանքը, որ Մարկից առաջ ունեի ես:
+
Մարկի հետ ամուսնությունից հետո առաջին անգամ է, որ մտնում եմ այս թաղամասը, թեև
+
այստեղից հեռու չենք ապրում:
+
 
+
  - Ձեզից է կախված ձեր անցյալի հետ կապ վերահաստատելը, նկարելը...
+
 
+
  Նա շարժում է գլուխը.
+
 
+
  - Առաջվա ոգևորությունն այլևս չեմ զգում: Երկու ժամ է զբոսնում ենք
+
Մոնպառնասում, և ինձ թվում է, թե կեղծում եմ: Այս թաղամասն այլևս ինձ չի պատկանում: Երբեմն
+
մի տեսակ կարոտ եմ զգում... Ո՛չ, իսկապես, ես այնքան հուզված չեմ, որքան կուզեի լինել:
+
Իհարկե, հիշատակները հորդում են, սակայն այստեղ վարած կյանքից հետո ես ուրիշ
+
ուրախություններ ապրեցի, ուրիշ հիշատակներ ամբարեցի: Գնա՞նք:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Այնուամենայնիվ «Գմբեթից» դուրս գալիս, կանգ է առնում մի պատկերասրահի առջև
+
և ասում.
+
 
+
  - Այս պատկերասրահը...
+
 
+
  Նա իր միտքը չի ավարտում: Մոնպառնասը որպես թակարդ առաջարկում եմ նրան,
+
հուսալով, որ մի քանի մանրուքով կկապեմ անցյալին: Վերջին անգամ, երբ կանգնել է այդ
+
պատկերասրահի առջև, Մարկին դեռ ծանոթ չի եղել: Նա երջանիկ է եղել, եռանդով լի: Ես
+
փորձարկումն անում եմ առանց հավատալու: Բայց, ո՞վ գիտե: Մարկի մահն իմանալով, գուցե
+
նորից գա այս թաղամասը, փորձի կապվել անցյալին, ինքն իրեն համոզի, որ Մարկից առաջ
+
երջանկ է եղել: Վերքն ավելի շուտ կսպիանա, ես համոզված եմ:
+
 
+
  Նախաճաշում ենք նկարիչների ռեստորանում, հետո, պատահականորեն, հասնում
+
այն հրատարակչության շենքը, որտեղ նա աշխատում էր: Մտնում ենք բակ: Իրենը լիաթոք շնչում
+
է:
+
 
+
  - Հնձած խոտի նույն բույրը:
+
 
+
  Նա ցույց է տալիս առաջին հարկի պատուհանը:
+
 
+
  - Սա իմ սենյակն էր: Ես նկարում էի և զբաղվում հրատարակման գործով:
+
 
+
  - Չէիք ուզի՞ նույն տեղը գրավել:
+
 
+
  Զարմացած նայում է ինձ.
+
 
+
  - Ինչո՞ւ:
+
 
+
  - Եթե դուք խնայողություններ չունեք, ստիպված կլինեք աշխատել:
+
 
+
  - Իսկ Մա՞րկը:
+
 
+
  - Նա առաջիկա ամիսներին չի կարող աշխատել...
+
 
+
  Նրա դիմագծերը հանկարծակի կծկվում են:
+
 
+
  - Չի խանգարի... գլխի վնասվածքը նրան չի խանգարի...
+
 
+
  -Ո՞րն եք գերադասում: Խելագարվելը, թե՞ մահը:
+
 
+
  - Ոչ... ոչ, նա լրիվ կբուժվի:
+
 
+
  Հանկարծ Իրենը կորցնում է հավասարակշռությունը: Ոտքերը ծալվում են: Ճիշտ
+
ժամանակին պահում եմ նրան:
+
 
+
  - Ձեզ ի՞նչ պատահեց: Հո երրեխա՞ չեք:
+
 
+
  - Թողեք ինձ... Գնում եմ Մարկին տեսնելու: Աղաչում եմ ձեզ: Ուզում եմ հենց հիմա
+
տեսնել: Ես կարծեցի, թե նրա գլխի վնասվածքը... Ոչ, դա սարսափելի է, դա անհնար է: Մի բան
+
ասեք ինձ:
+
 
+
  - Եկեք:
+
 
+
  Դռան առջև, ինձ ծանոթ տնօրենը, ձեռքով նշան է անում մեզ: Ճանաչել է: Իրենը լուռ
+
է:
+
 
+
  - Ինչպե՞ս եք, բժիշկ: Բայց սա մադմուազել Հիլերն է...
+
 
+
  Երկու բառով բացատրում եմ նրա ամուսնուն պատահած աղետը: Նա մեզ
+
հրավիրում է իր սենյակը՝ մի-մի բաժակ խմելու: Իրենն անտարբեր նստում է աթոռին: Սեղանի վրա
+
թղթապանակներ և ձեռագրեր կան: Ալեն Բելլարը հանում է բաժակները և մի շիշ բացում:
+
 
+
  - Դուք գիտե՞ք, որ նկարչի կարիք ունենք:
+
 
+
  Քառորդ ժամ անց, Իրենը մտնում է գրքերով լցված իր նախկին սենյակը: Նստում է
+
սեղանի առջև, կարծես ուզում է անցյալը վերակենդանացնել: Մի մատիտ է վերցնում և նկարում:
+
Բելլարն ասում է նրան.
+
 
+
  - Այստեղ մնալը միայն ձեզնից է կախված: Ի՞նչ կարծիքի եք այդ մասին:
+
 
+
  Իրենը վերցնում է թղթապանակը, լայն բացում աչքերը, կարծես համոզվելու համար,
+
որ երազում չէ: Ես սեղանին եմ թողնում հեռուստատեսության ծրագիրը:
+
 
+
  - Այս երեկո մի հետաքրքիր հաղորդում կա: Վաղն առավոտյան կզանգեմ:
+
 
+
 
+
 
+
==ԳԼՈՒԽ ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ==
+
 
+
 
+
 
+
  Զանգահարում եմ Ալեն Բելլարին: Ամեն ինչ լավ է: Այս առավոտ Իրենը ժամնը իննին
+
եկել է գործի և մի գծանկար ավարտելու վրա է: Շատ չի խոսում, բայց աշխատանքը կարծես
+
հետաքրքրում է նրան: Վաղը կհայտնեմ Մարկի մահը: Ի վերջո նա պետք է սպասեր դրան: Այս
+
օրերից հետո, հարվածն այնքան ուժեղ չի լինի: Տիկին Կորբյեն դագաղը պատվիրել է, կեսօրից
+
հետո պատրաստ կլինի: Վաղը կզանգահարեմ Սյուզանին: Իմ դերը գրեթե ավարտված է: Ինքս
+
ինձ հարց եմ տալիս, թե ինչու ընտրեցի այդ դերը, սակայն համոզված եմ, որ իրավունք ունեի
+
այդպես վարվելու:
+
 
+
  Կեսօրին գնում եմ սրճարան՝ Իրենին հանդիպելու: Տեսնում եմ, թե ինչպես է դուրս
+
գալիս հրատարակչությունից: Միշտ միևնույն զգեստն է հագին: Վարանում եմ նրա աչքին երևալ:
+
Ինձ թվում է, ավելի լավ է նրան մենակ թողնել: Հեռվից հետևում եմ:
+
 
+
  Նա թեքվում է փողոցը, կանգ առնում մի ռեստորանի առջև, կարդում մենյուն, հետո
+
շարունակում քայլել: Մտնում է մի խանութ և շաքարահաց գնում: Միայն թե դեպքերը,
+
աշխատանքը, պատասխանատվությունը կլանեն նրան: Նա երիտասարդ է, և ես համոզված եմ,
+
որ մեկ-երկու տարի հետո նորից կամուսնանա: Առայժմ, տեսնելով նրան Մոնպառնասում
+
դեգերելիս, անհուն կարեկցանք եմ զգում նրա նկատմամբ: Դիմադրում եմ նրան մոտենալու
+
գայթակղությանը:
+
 
+
  Գրասենյակ չմտած, հեռախոսը զանգահարում է: Նախազգում եմ, որ Իրենն է:
+
Կանչում եմ տիկին Կորբյեին և խնդրում, որ պատասխանի: Իրենն է:
+
 
+
  - Ոչ, տիկին, բժիշկն այստեղ չէ: Ուզո՞ւմ եք նրան որևէ բան հաղորդել: Այո՞:
+
 
+
  Տիկին Կորբյեն դնում է լսափողը.
+
 
+
  - Անջատեց:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Ժամը չորսին զանգահարում է Բելլարը:
+
 
+
  - Տիկին Դյումաը չի վերադարձել:
+
 
+
  - Կեսօրից հետո որևէ անհետաձգելի գործ ունե՞ր:
+
 
+
  - Մի շատ հետաքրքիր և խիստ անհետաձգելի աշխատանք: Այս առավոտ
+
առաջարկեցի, որ մեկ ուրիշին վստահի: Հրաժարվեց: Ուզում էր մինչև երեկո ավարտել:
+
 
+
  - Շնորհակալություն: Երբ որ գա, ինձ տեղեկացրեք:
+
 
+
  Արդյոք որտե՞ղ է: Այս օրերին միայն կլինիկա գալու համար էր դուրս գալիս տնից:
+
Պետք է որ տանը լինի: Անհանգստացած, դուրս եմ գալիս կլինիկայից: Հարցնում եմ «Պուլենի»
+
տիրոջը, արդյոք չի տեսել Իրենին: Նա Իրենին ճանաչում է:
+
 
+
  - Այստեղ էր:
+
 
+
  - Ե՞րբ:
+
 
+
  - Մոտ մեկ ժամ առաջ:
+
 
+
  - Ինչպե՞ս էր տրամադրությունը:
+
 
+
  - Սովորականի պես: Հանքային ջուր ուզեց և, առանց ձեռք տալու, գանց:
+
 
+
  Զանգահարում հրատարակչին: Ոչ: Նա չի վերադարձել: Հավաքում եմ նրա համարը:
+
Զանգ: Մեկ անգամ: Երկու անագամ: Սպասում եմ: Ոչ մի ձայն: Արդյոք որտե՞ղ է: Որոշում եմ գնալ
+
Մոնպառնաս, փնտրել այնտեղ:
+
 
+
  Շոգ է: Երկինքը ծածկվում է սպիտակ ամպերով: Մի քանի րոպեում հասնում եմ
+
Մոնպառնաս: Իրենը չկա: Ոչ «Գմբեթում», ո՛չ «Սելեկտում», ո՛չ «Գրանդ Շոմիերում»: Գնում եմ նրա
+
տուն: Մի փոքրիկ գրություն կսահեցնեմ դռան արանքից:
+
 
+
  Վերելակում մտքովս անցնում է, որ իմացել է ամուսնու մահը: Դա մտահոգում է ինձ:
+
Զանգում եմ. մարդ չկա: Համառում եմ. ապարդյուն: Ականջս կպցնում եմ դռանը: Անորոշ աղմուկ
+
եմ լսում: Իրենը բնակարանում է: Բռունցքներով ուժգին խփում եմ դռանը:
+
 
+
  - Բացե՛ք, Իրեն:
+
 
+
  Ոտնաձայներ են լսվում: Նորից եմ թակում: Քայլերը մոտենում են:
+
 
+
  - Բացե՛ք:
+
 
+
  Քայլերը կանգ են առնում: Մի հոգնած ձայն.
+
 
+
  - Թողեք ինձ, խնդրում եմ: Գնացե՛ք:
+
 
+
  - Բացե՛ք...
+
 
+
  - Ինչու ինձ հանգիստ չեք թողնում: Թողեք ինձ:
+
 
+
  Նա բացում է դուռը: Այլայլված դեմք ունի: Բոլոր պատուհանները փակ են: Ինձ թվում
+
է, թե ժամանակին եմ հասել:
+
 
+
  - Դագաղը Մարկի համար է, այնպե՞ս չէ:
+
 
+
  Ուրեմն տեսել է: Դագաղը մեկ ժամ առաջ բարձրացրին ետնամուտքով, որը «Պուլենի»
+
դիմացն է:
+
 
+
  - Այլևս փրկելու հույս չկա՞:
+
 
+
  Բացում եմ պատուհաններից մեկը: Տաք քամի է ներս մտնում սենյակ: Իրենը
+
համառում է.
+
 
+
  - Նրա վիճակը պետք է որ ծանր լինի:
+
 
+
  Հանցավոր եմ, որ առաջին օրը ճշմարտությունը թաքցրեցի նրանից: Մի՞թե իմ բոլոր
+
ճիգերը ապարդյուն են անցել: Անկասկած, քանի որ իմ առջև խորտակված Իրենն է, որը միայն մի
+
ելք է տեսնում. ինքնասպանություն: Այնուամենայնիվ, չեմ ուզում հավատալ, թե միամիտ եմ
+
վարվել: Չեմ ուզում հավատալ, թե կյանքի հետ կապող ոչ մի զգայուն թել չկա Իրենի սրտում:
+
Որտե՞ղ է այդ լարը: Ինչպես ապացուցել, որ նա սխալվում է, որ կյանքը գեղեցիկ է, որ մի օր նա
+
կմոռանա Մարկին:
+
 
+
  - Եկեք:
+
 
+
  Հանկարծ մի անբացատրելի զայրույթ է հոսում իմ երակներում: Արյունը գլուխս է
+
խփում: Առարկաները շաղվում են աչքիս առջև: Կոպտորեն բռնում եմ Իրենի ձեռքը և իջեցնում
+
աստիճաններով: Նա սայթաքում է: Ի~նչ փույթ: Բարձրացնում եմ նրան և հրում մեքենայի մեջ: Իմ
+
վարվելակերպը նրան հանկարծակիի է բերում: Առանց մի բառ արտասանելու, ապշահար նայում է
+
ինձ: Ես այլևս չեմ ուզում մտածել, չեմ ուզում հարցեր տալ: Իմ բոլոր լարված զգայարանները
+
կենտրոնացել են միայն մեքենայի վրա. շարժիչի միացում, հաղորդիչ լծակի փոփոխում, սլաքի
+
թեքում: Մրրիկի պես մտնում եմ բուլվար Մոնպառնաս, Շանզ-Էլիզե, Բուլոնյան անտառ: Մի
+
հայացք անգամ չեմ գցում կլինիկայի կողմը: Ահա և խճուղին: Իմ ոտքը սեղմում է ստարտերը: 120,
+
130, 140: Նորից եմ սեղմում: Միջատները խփվում են ապակուն և ճզմվում: Իրենը, ապշահար, չի շարժվում: Քամին կտրում է շունչս: Ավելի եմ արագացնում: Արագությունով հարբած, անցնում եմ բոլոր մեքենաներից: Գյուղերը տողանցում են: Ինձ թվում է, թե ոտքս ձուլվել է ստարտերին: Ղեկն առանց դժվարության սահում է ձեռքերիս մեջ: Ոչ քամին, ոչ էլ արագությունը չեն մեղմում արտառոց կատաղությունը, որ վիրավոր գազանի պես ճանկռում է կուրծքս: Ո՞ւր ենք գնում: Չգիտեմ: Դողերը հետևում են անվերջ ճանապարհին, հաշվիչը լափում է կիլոմետրերը, բենզինն այրվում է շարժիչի մեջ՝ ինձ չտալով իմ որոնած թեթևությունը: Աղետի գաղափարը մի պահ մտահում է: Այսքան թեթևությամբ դեռ չէի վարել մեքենան: Նորից գյուղեր, ոլորաներ, ծառեր: Զգում եմ, որ մոտիկ է նպատակաը:
+
 
+
  Դովիլին չհասած, առանձնատներով և այգիներով եզերված մի ճանապարհ եմ
+
բռնում: Ճանապարհի ծայրին, ծովի մոտ, մի հյուղ ունեմ: Շաբաթ և կիրակի օրերը գալիս ենք այստեղ ձուկ որսալու: Ոտքս վերցնում եմ ստարտերից և դնում արգելակիչի վրա: Անիվները ճռնչում են և անշարժանում: Ամբողջ ճանապարհի ընթացքում Իրենը չխոսեց:
+
  Իջնում եմ մեքենայից: Երկինքը ծածկված է սպիտակ ամպերով և մի թեթև մշուշ է լողում ծովի վրա: Մեքենայի արկղիկի մեջ խրճիթի բանալին եմ փնտրում: Ի՞նչ եմ անելու այստեղ Իրենի հետ: Իմ ցասումը դեռ չի իջել: Բացում եմ դուռը: Մոտորանավակս անիվների վրա է: Ընդամենը երկու անգամ եմ գործածել: Ցասումը նորից է բռնում ինձ: Միայն մի ելք եմ տեսնում՝ արագություն: Երկու տակառիկ վառելիք եմ վերցնում և նավակը հրում դեպի ծովը:
+
 
+
***
+
  Շարժիչը հազում է, հետո ամբողջ թափով սկսում աշխատել: Մակույկը սահում է ծովի վրայով: Իրենը փոքրիկ խցիկում նստած, նայում է ինձ: Նա սպասում է: Նավակը ջրի երեսին երկար ակոս է թողնում, որն անհետանում է մառախուղի մեջ: Շփոթված ճայերը ճեղքում են օդը և թռչում դեպի ափ: Մի տագնապալից լռություն է պարուրում մեզ: Ժամանակ առ ժամանակ ծովը բարձրացնում է մեր դյուրաբեկ նավակը և ալիքները չոր աղմուկով փշրվում են նրա իրանին:
+
 
+
  Ես գործի եմ դնում վերջին փամփուշտը:
+
 
+
  - Իրեն, հավատո՞ւմ եք աստծուն:
+
 
+
Լռություն: Նրա հայացքը խստանում է.
+
 
+
  - Եթե Մարկը առողջանա, կհավատամ: Եթե ոչ...
+
 
+
  Ես խոր շունչ եմ քաշում, կարծես ուզում եմ մեղմել իմ այս անըմբռնելի զայրույթը:
+
Սպասում եմ իմ ձայնին: Եվ այդ ձայնն անվրդով է.
+
 
+
  - Մարկը մահացել է:
+
 
+
  Իրենը անխոս նայում է ինձ: Հետո շրջում է հայացքը: Նա ելնում է և թեքվում,
+
որպեսզի դուրս գա խցիկից:
+
 
+
  Ափն անհետացել է: Մենք մենակ ենք ծովի վրա: Նա անշարժանում է, նայում ջին, որը
+
եռում է պտուտակի տակ: Ես գոռում եմ, այս անգամ կատաղորեն.
+
 
+
  - Մարկը մահացել է: Նա մահացած է և թաղված:
+
 
+
  Ոչ մի շարժում: Լսեց ինձ: Ավելի ուժգին եմ գոռում.
+
 
+
  - Մարկը մահացել է: Դուք նրան այլևս չեք տեսնի:
+
 
+
  Նրա մեջքը դողում է, բայց նա չի շարժվում: Ես գոռում եմ.
+
 
+
  - Ջուրը նետվելու համար էլ ինչի՞ եք սպասում: Նետվեցեք, չէ որ Մարկը մեռած է: Ես
+
ձեզ չեմ փրկի և ափն էլ հեռու է: Շուտ արեք, որ այլևս չխոսենք նրա մասին:
+
 
+
  Ոչ մի ռեակցիա: Նրա բարակ սիլուետն այլևս չի դողում: Ես վեր եմ կենում, գլուխս
+
դիպչում է տախտակին, մոտենում եմ ու ցնցում նրան.
+
 
+
  - Մեռած է և թաղված: Մեռած՝ ինչպես բոլորն են մեռնում: Դագաղը հենց նրա համար
+
էր: Հիմա նա հողի տակ է: Նա մեռած է, ինչպես միլիոնավոր մարդիկ, որ ծնվել և մեռել են: Ինչպես
+
միլիոնավոր մարդիկ, որ ծնվելու են, մեռնելու և փոշի դառնալու: Մահն ինչո՞ւ պիտի խնայեր
+
Մարկին: Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ: Մարկն էլ մսից ու արյունից էր: Բացառիկ ի՞նչ ուներ: Այո, նա սիրում էր
+
ձեզ և դուք էլ նրան, հետո՞: Եվ հիմա, եթե կարծում եք, թե Մարկի մահով ամեն ինչ վերջացել է, է՛հ,
+
գնացեք և միացեք նրան: Եթե կարծում եք, թե աստված չկա, զուր է բույսի պես ապրելը: Եթե
+
կարծում եք, թե ավելի հեշտ է հավատալ առաջին մարդուն աշխարհ բերող հրաշքին
+
(օրինակներից մեկն էլ Մարկն էր), քան մահից հետո շարունակվող խորհուրդի գոյությանը, ջուրը
+
նետվեք անմիջապես: Եթե կարծում եք, թե անհնար է մահին մի հնարավորություն տալը, անհետացեք ալիքների մեջ: Նայեք ինձ, միթե՞ ես ապրող գաղտնիք չեմ: Ես շնչում եմ, խոսում եմ, մտածում եմ, հորինում եմ, կյանք եմ տալիս, ես իսկապես կենդանի եմ: Ես անհերքելի ապացույցն եմ մի գաղտնիքի, որը ոչ ոք չի լուծել: Ինչո՞ւ մահն էլ այդպիսին չլինի: Ինչո՞ւ ես մի հնարավորություն չշնորհեմ մահին: Ես ձեզ կբացատրեմ, թե ինչպես է մահացել առաջին մարդը, սակայն անկարող եմ պատմել, թե ինչպես է ծնվել նա: Տեսնո՞ւմ եք, որ մահը պակաս առեղծվածային է, քան կյանքը: Հավատացեք ինձ, Իրեն, Մարկն այնպես չի մահացել, ինչպես դուք եք կարծում: Նա իսպառ չի մահացել: Տարվա բոլոր շաբաթները կրկնվում են: Մարկը փակել է իր շաբաթը: Մի նոր օր է սկսվում նրա համար:
+
 
+
***
+
 
+
  Իջնում է գիշերը: Շարժիչը կամաց խռխռում է: Վառելիքը սպառվել է: Խցիկում երկու
+
թիակ կա: Որտե՞ղ ենք: Չգիտեմ: Ջրի հսկայական տարածություն է մեր շուրջը՝ մառախուղով պարուրված: Իրենը կուչ է եկել խցիկի մի անկյունում: Նա լաց չի լինում: Դիմադրում է արցունքներին: Մի սիգարեթ է վերցնում, բայց չի կարողանում վառել: Ձեռքերը դողում են:
+
 
+
  - Անցյալ շաբաթ այս ժամին Մարկը նստած էր իմ դիմաց:  Մենք ճաշում էինք:
+
 
+
  Ես չեմ շարժվում: Իմ ցասումն իջել է:
+
 
+
  Չեմ պատասխանում: Նա ելնում է, նայում շուրջը:
+
 
+
  - Քաղցած եմ:
+
 
+
  Ոչ խմելու բան կա, ոչ ուտելու: Ճարելու հույս էլ չկա: Միայն թիակներ կան:
+
 
+
  Նա ելնում է, փորձում աշխատեցնել շարժիչը: Ապարդյուն: Ցնցում է բենզինի
+
տակառիկները: Դատարկ են: Վհատված նորից նախկին դիրքն է ընդունում և փակում աչքերը:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Ամբողջ օրը մնում է պառկած: Երբեմն բացում է աչքերը, ձեռքերը զննում, փոխում
+
դիրքը:
+
 
+
  Իջնում է երեկոն: Իրենը շշնջում է.
+
 
+
  - Ծարավ եմ:
+
 
+
  Նա զննում է շարժիչը: Դիտում է ծովն ու մշուշը: Պպզում է, նայում և վեր կենում: Մի
+
վերջին վարանումից հետո, վերցնում է թիակները և հարմարեցնում:
+
 
+
  - Խմելու ոչինչ չկա՞:
+
 
+
  Նա թիավարում է, բայց ծովը դիմադրում է: Հինգ րոպե անց դադարում է թիավարել:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Մեկ ժամ հետո մատները թրջում է ջրի մեջ և նորից թիավարում: Դիմագծերը
+
լարումից կծկված են: Մակույկն առաջ է շարժվում: Քառորդ ժամ հետո շնչասպառ, նորից է կանգ
+
առնում:
+
 
+
  - Ի՞նչ եք կարծում՝ ափից հեռո՞ւ ենք:
+
 
+
  Ես մի անորոշ շարժում եմ անում: Նորից է թիավարում: Բայց ծովը դիմադրում է: Նրա
+
շարժումները ոչ կանոնավոր են, ոչ էլ զորեղ: Նա դադարում է ու նորից սկսում: Սկզբում թիակները
+
հազիվ են քսվում ջրի մակերեսին, հետո, աստիճանաբար, խորանում են: Նա արդեն գիտի
+
գաղտնիքը: Մակույկը նվազ ճիգով, ներդաշնակ սահում է:
+
 
+
  Մազերը քրտինքից կպել են դեմքին: Խոր շունչ է քաշում և շարունակում է թիավարել:
+
 
+
  - Հասնելուց հետո կխմեմ:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Պետք է որ կեսգիշեր լինի: Իրենը թիակները գցում է, ուժասպառ ընկնում
+
նստարանին: Ես ելնում եմ, որպեսզի ոտքերիս թմրությունը ցրեմ: Իրենը նշան է անում:
+
 
+
  - Չթիավարեք:
+
 
+
  Չնայած ծայրահեղ հոգնածությանը, նստում է թիակների մոտ:
+
 
+
  - Ես կհասնեմ:
+
 
+
 
+
  Եվ կատաղորեն սկսում է թիավարել:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  Որքա՞ն ժամանակ է, որ թիավարում է: Քանի անգամ նրա մկանները
+
լարվածությունից կծկվեցին:
+
 
+
 
+
  Ես չէի կարծում, թե նա այսքան արիություն կունենա:
+
 
+
 
+
 
+
***
+
 
+
  - Հենց որ Փարիզ հասնեմ, կփոխեմ կահույքի տեղը:
+
Թիակները խրվում են ջրի մեջ: Որպեսզի շնչասպառ չլինի, նա բերանը փակում է և արագ ու ընդհատ շնչում քթով:
+
 
+
  - Ամեն շաբաթ համերգ կգնամ:
+
 
+
  Քրտինքը ծորում է նրա դեմքով, մշուշելով աչքերը: Թիակները կատաղորեն ճեղքում
+
են ալիքները:
+
 
+
  - Աշխատանք կգտնեմ:
+
 
+
***
+
 
+
  Լուսաբաց է: Իրենը ամբողջ գիշեր թիավարում էր: Նա ելնում է, նայում մշուշից կծկված հորիզոնին: Ափը չի երևում: Անտրտունջ գրավում է իր տեղը, և ես նկատում եմ, որ նրա ձեռքերը արյունոտ են: Հետո ի՞նչ: Բռնում է թիակները և ուսերը շարժում: Մակույկը շարունակում է սահել:
+
 
+
  - Մի օր էլ երեխաներ կունենամ:
+
 
+
  Անկարող լինելով բռնել զույգ թիակը, նա այժմ մի թիակով է պայքարում: Եռանդով խրում է ջրի մեջ և ուժգին ետ քաշում:
+
 
+
  Մի ժամ հետո մառախուղը սկսում է ցրվել: Պտտվում են ճայերը: Ափը մոտ է:
+
 
+
  Իրենը թիակվարում է կանգնած: Երկու ժամ անց նա ճչում է.
+
 
+
  - Ա՛փը:
+
 
+
  Եվ մի շաբաթից ի վեր լարված նրա դեմքին բացվում է առաջին ժպիտը:
+
 
+
  Ուզում եմ խոսել, բայց բառերը թաղված են մնում սրտումս:
+
 
+
 
+
  1958
+
 
+
  թարգմանիչ՝ Ա. Թոփչյան
+

18:21, 27 Նոյեմբերի 2012-ի տարբերակ

Հեղինակներ Ք

Վահե Քաչա

( - )