Ճանապարհորդություն «Շլացուցիչ» նավով

հեղինակ՝ Ջեկ Լոնդոն թարգմանիչ՝ Էդուարդ Ավագյան

Անավարտ Այս ստեղծագործությունը դեռ ամբողջովին տեղադրված չէ Գրապահարանում

Մասն առաջին

Գլուխ I։ Քույր և եղբայր

Խաղաղ օվկիանոսի արևով ողողված ավազոտ ափը, որն աղմկում էր հսկայա կան ալիքների հարվածների տակ, մնաց հետևում։ Հասնելով ճանապարհին, նրանք նստեցին իրենց հեծանիվները, անմիջապես արագ ընթացք վերցրեցին և շուտով սուզվեցին մերձքաղաքային զբոսայգու կանաչ ծառուղիների մեջ։

Հեծանվորդները երեքն էին, վառ գույնի սվիտերներ հագած երեք պատանիներ։ Նրանք այնպիսի հպարտ կեցվածքով էին սլանում, ինչպես սովորաբար սլանում են վառ գույնի սվիտերներ հագած տղաները, որոնք պատրաստ էին ամեն րոպե անցնել թույլատրված արագությունից։ Թերևս կարելի է ասել, որ նրանք արգեն խախտել էին թույլատրված արագությունը։ Այդպես էր մտածում և այն ձիավոր ոստիկանը, որը հետևում էր զբոսայգու կարգուկանոնին, բայց դրանում լրիվ հավատացած չէր և այդ պատճառով սահմանափակվեց միայն նախազգուշացումով, երբ տղաները սլացան նրա կողքից։ Նախազգուշացումը մի պահ միայն ազդեց նրանց վրա, բայց ինչպես միշտ պատահում է վառ գույնի սվիտերներ հագած տղաների հետ, անմիջապես էլ մոռացվեց ճանւապարհի հենց առաջին ոլորանում։

Նետի նման դուրս թռչելով Գոլդոնդեթյան զբոսայգու դարպասից, նրանք ուղղություն վերցրեցին դեպի Սան֊Ֆրանցիսկո և այնպիսի թափով ցած սլացան բլրակից, որ հանդիպող անցորդներր շրջվեցին և երկար ժամանակ տագնապով նայում էին նրանց հետևից։ Վառ դույնի սվիտերները սլացան քաղաքի փողոցներով, մերթ ձախ, մերթ աջ թեքվելով, որպեսզի խուսափեն թեք վերելքներից, իսկ երբ զառիթափ բլրակներր շրջանցել չէր լինում, նրանք մրցության մեջ էին մտնում՝ ո՞վ առաջինը վերև կսլանա։

Այն տղային, որր սլանում էր առջևից և վերելքների բոլոր մրցությունների կազմակերպիչն էր, ընկերները Ջո էին անվանում։ Նրանք խաղում էին «հետևիր պետին» խաղը, և Ջոն, այդ խմբի ամենաքաջ ու ամենաուրախ տղան, նրանց պետն էր։ Սակայն, երբ նրանք մտան Արևմտյան արվարձանը և սլացան մեծ ու հարուստ առանձնատների մոտով, Ջոյի ծիծաղը այլևս բարձր չէր հնչում, ավելի հազվադեպ դարձավ, և նա, ասես ակամա, սկսեց ընթանալ ընկերների հետևից։ Լագուն և Վալլեյ փողոցների խաչմերուկում Ջոյի ընկերները թեքվեցին դեպի աջ։

— Ցտեսությո՛ւն, Ֆրեդ,— ձայն տվեց Ջոն, ղեկը ձախ դարձնելով։— Ցը՛, Չարլի։

— Երեկոյան կտեսնվենք,— ձայնեցին նրանք ի պատասխան։

— Ո՛չ, ես չեմ գա։

— Անպատճառ արի,— խնդրեցին ընկերները։

— Ո՛չ, ո՛չ... Դասերս պիտի սովորեմ։ Ցտեսություն։

Երբ Ջոն մեն֊մենակ մնաց, դեմքը լրջացավ, իսկ աչքերը մշուշվեցին ինչ֊որ անորոշ տագնապով։ Նա վճռական տեսքով սկսեց սուլել, բայց նրա սուլոցը կամաց֊կամաց մարեց, դարձավ համարյա անլսելի և հետո վերջնականապես լռեց, երբ մոտեցավ մեծ, երկհարկանի մի տան։

— Ջո, այդ դո՞ւ ես։

Ջոն անվճռական կանգ առավ գրադարան տանող դռան մոտ։ Ջոն գիտեր, որ Բեսսին այնտեղ է. նա ջանասիրաբար դասերն է սերտում և, երևի, արդեն վերջացրել է։ Նա միշտ մինչև ճաշ վերկացնում է, իսկ շուտով ճաշի ժամն է։

Սակայն ինքը դեռ ոչինչ չի արել։ Եվ այս բանը զայրացնում էր նրան։

Մի մտածեք, է՜... քույրը նրանից երկու տարով փոքր է, բայց իր հետ նույն դասարանում է սովորում. և, դեռ ավելին, իրենից էլ լավ է սովորում։ Այս բանը նրա համար պարզապես անտանելի էր։ Բանն այն չէ, որ ինքը բթամիտ է։ Նա շատ լավ գիտեր, որ ինքը բթամիտ չէ։ Բայց միշտ այնպես է ստացվում,— և չգիտես ինչու,— նա սկսում է մտածել ուրիշ բաների մասին ու երբեք չի հասցնում դասերը սովորել։

— Ջո, ներս մտիր, խնդրում եմ,— այս անդամ Բեսսիի ձայնի մեջ հազիվ լսելի դժգոհության մի շեշտ կար։

— Հը՛, ի՞նչ ես ուզում,— ասաց տղան, թափով մի կողմ քաշելով վարագույրը։

Նրա ձայնը հնչեց բավական կոպիտ, բայց անմիջապես զղջաց, մի հայացք ձգելով փոքրիկ, նիհարավուն աղջկա վրա, որը տխուր աչքերով նրան էր նայում գրքերով ծանրաբեռ հսկայական գրասեղանի մոտից։ Աղջիկր նստած էր մատիտը և տետրակը ձեռքին, կծկված հսկայական բազկաթոռի մեջ, որտեղ բոլորովին կորել էր նրա քնքուշ կերպարանքը։

— Հը՛, ի՞նչ կա, քույրի՛կ,— հարցրեց նա ավելի մեղմ, մոտենալով աղջկան։

Քույրը բռնեց նրա ձեռքը, հպեց իր այտին և այդպես էլ մնաց։

— Ի՞նչ է պատահել, սիրելի Ջո,— հարցրեց նա շշուկով։— Ասա՛, խնդրում եմ։

Տղան չպատասխանեց։ Ծիծաղելի է, իսկապես, սիրտը բաց անել փոքրիկ քրոջ առջև, չնայած որ նրա գնահատականները ավելի լավ են, քան իրենը։ Նրան ծիծաղելի էր թվում նաև այն, որ այդ փոքրիկ աղջիկը լրջորեն աշխատում էր իմանալ, թե ինչ է կատարվում իր հոգում։

«Բայց ի՜նչ քնքուշ այտ ունի,— մտածեց տղան այն ժամանակ, երբ քույրը գգվանքով իր այտը քսում էր նրա ձեռքին։— Ինչ էլ ուզում է լինի, պետք է ձեռքս ազատել և վերջ տալ այս բոլոր հիմարություններին։ Միայն թե քույրը չվիրավորվի. իր իսկ փորձից նա շատ լավ գիտեր, որ աղջիկները շատ հեշտ են վիրավորվում»։

Քույրը բացեց նրա սեղմված մատները և համբուրեց ափը։ Ասես վարդի մի թերթ ընկավ նրա ձեռքին։ Այդ համբույրով Բեսսին հասկացնել տվեց, որ դեռ սպասում է իր հարցի պատասխանին։

— Ինձ ոչինչ էլ չի պատահել,— վճռական տոնով ասաց նա։ Եվ հետո, առանց երկար֊բարակ անելու, ավելացրեց.— Հայրի՛կը...— Նրա տագնապը հիմա արդեն արտացոլվեց աղջկա աչքերում։

— Բայց չէ՞ որ հայրիկը այնպե՜ս բարի է, այնպե՜ս լավը, Ջո,— թոթովեց նա։— Ինչո՞ւ չես լսում նրան։ Նա քեզանից շատ բան չի պահանջում, և եթե պահանջում էլ է, ապա քո սեփական օգտի համար։ Դու ավելի խելոք ես մյուս տղաներից։ Թե որ մի քիչ զբաղվեիր դասերով, թեկուզ մի՜ քիչ...

— Դե, տե՛ս։ Նորից սկսվեց քարոզը,— բռնկվեց նա, ետ քաշելով ձեռքը։— Հիմա էլ գլխիս դու պիտի ավետարան կարդաս։ Շուտով դրա հերթը խոհարարին ու ձիապանին էլ կհասնի։

Նա ձեռքերը խոթեց գրպանը և մտովի պատկերացրեց այն տխուր, մռայլ ապագան, որը լի է անհամար «դաստիարակների» անվերջանալի խրատներով։

— Դրա՞ համար կանչեցիր ինձ,— հարցրեց նա, շրջվելով դեպի դուռը։

Աղջիկը նորից բռնեց նրա ձեռքը։

— Ո՛չ, ո՛չ, դրա համար չէ... ինձ թվաց, թե ինչ֊որ բան է անհանգստացնում քեզ, և ես մտածեցի... ես...— աղջկա ձայնը խզվեց, և նա, մի պահ լռելուց հետո, ավելացրեց.

— Ես ուզում էի ասել, որ մենք պատրաստվում ենք զբոսանքի գնալ Օքլենդ, լեռները, ծովածոցի մյուս կողմը, այս շաբաթ...

— Ովքե՞ր են այդ «մենքը»։

— Մարտելը, Հեյսը...

— Ա՜, այն դմբոն,— ընդհատեց տղան։

— Նա բոլորովին էլ դմբո չէ,— եռանդով առարկեց Բեսսին։— Ինձ ծանոթ բոլոր աղջիկներից նա ամենալավն է։

— Ինձ այնքան էլ չի համոզում այդ, երբ հիշում եմ քո բոլոր ծանոթ աղջիկներին... Հետո՞։ Էլ ո՞վ կա։

— Պիրլ Սեյթերը և նրա քույրը՝ Էլիսը, Ջեսսի Հիլբոն, Մեգի Ֆրենդը և Էգնա Քրոդերսը։ Էլ ուրիշ ոչ ոք։

— Իսկ տղաներից ովքե՞ր են։

— Մորիս և Ֆելիքս Քլեմենտները, Դիկ Սքոֆիլդը, Բրեթ Լեյթոնը և...

— Այդքանն էլ բավական է։ Բոլորն էլ քնքուշ օրիորդներ են։

— Ես... ես ուզում էի հրավիրել, քեզ, Ֆրեդին ու Չարլիին,— ասաց աղջիկը դողացող ձայնով։— Ես կանչեցի քեզ, որպեսզի բոլորիդ հրավիրեմ...

— Իսկ ի՞նչ պիտի անենք այնտեղ...

— Կզբոսնենք, դաշտային ծաղիկներ կհավաքենք։ Վայրի կակաչները արդեն ծաղկել են։ Հետո գեղեցիկ մարգագետնում մի տեղ կնստենք և կուտենք... և... և...

— Եվ տուն կվերադառնանք,— լրացրեց տղան։

Բեսսին գլխով արեց։ Ջոն ձեռքերը նորից խոթեց գրպանը և սկսեց ետուառաջ քայլել սենյակում։

— Աղջիկների ընկերությունը,— ասաց նա կտրուկ,— և նրանց պլանները... Ո՛չ, դա իմ բանը չէ։

Աղջիկը կծեց դողացող շրթունքները և, աշխատելով լաց չլինել, հարցրեց.

— Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր։

— Ավելի լավ կլիներ, որ ես, Ֆրեդն ու Չարլին գնայինք ինչ֊որ տեղ, անեինք ինչ֊որ բան, դե, մի այնպիսի բան...

Նա լռեց և նայեց աղջկան։ Բեսսին անհամբեր սպասում էր, թե էլ ինչ է ասելու։ Բայց Ջոն անզոր էր զգում բառերով արտահայտելու իրեն հուզող զգացմունքներն ու ցանկությունները. նրա հոգու բոլոր տագնապն ու անբավականությունը բարձրացել ու համակել էին ամբողջ էությունը։

— Օ՜, չես կարող հասկանալ ինձ,— ասաց նա դառնացած։— Դու չե՛ս կարող հասկանալ ինձ։ Դու աղջիկ ես։ Մաքրասեր ես, ճշտապահ, գովելի վարք ունես և բոլոր թվանշաններդ հինգ են։ Քեզ չեն գրավում վտանգավոր արկածներր և նման բաներ... Քեզ դուր չեն գալիս չարաճճի ու խիզախ տղաները. նրանք քեզ համար կոպիտ են, անաաշ։ Քեզ դուր են գալիս ճերմակ օձիքներով ու մաքուր կոստյումներով լպստվածները, որոնք մեծ դասամիջոցին դասարանում մնում են միայն նրա համար, որպեսզի ուսուցչուհին շոյի իրենց գլուխները և գովի լավ սովորելու համար։ Սիրասո՜ւն տղաներ, որոնց հետ երբեք անախորժություններ չեն պատահում, նրանք երազում են միայն հաճելի զբոսանքների ծաղկեփնջերով ու նախաճաշիկներով, նույնպիսի սիրասուն փոքրիկ աղջիկների ընկերակցությամբ։ Օ՜, ես շատ լավ եմ ճանաչում այդպիսի քնքուշ տղաների. նրանք վախենում են սեփական ստվերից, նրանց մեջ ավելի քիչ քաջություն կա, քան ուզածդ ոչխարի մեջ։ Եվ, իսկապես, նրանք ոչխարներ են։ Ես ձեր զբոսանքին չե՛մ ուզում մասնակցել և չե՛մ գա։

Բեսսիի սև աչքերը լցվեցին արտասուքով, շրթունքները դողացին։ Այդ բանը ավելի զայրացրեց տղային։ Ի՜նչ անտանելի արարածներ են այս կամակոր աղջիկները։ Միշտ փքվում են, միշտ նվնվում, միշտ քթները խոթում են ուրիշների գործերի մեջ։ Երևի նրանց տախտակը պակաս է։

— Մի բան ասում եմ թե չէ՝ զռռում ես,— ասաց նա մեղմացած։— Ես ոչ մի վիրավորական բան էլ չասացի, քույրիկս։ Ճիշտ եմ ասում, ո՛չ մի։ Ես...

Նա շփոթված կանգ առավ և նայեց քրոջը։ Աղջիկը հեծկլտում էր ու ցնցվում։ Արցունքի խոշոր կաթիլներր հոսում էին նրա այտերի վրայով։

— Է՜հ, այս աղջիկները...— ասաց նա զայրացած և վճռական քայլերով դուրս եկավ սենյակից։

---