Շատ կարճ մի պատմություն
հեղինակ՝ Էռնեստ Հեմինգուեյ |
Մի տօթ երեկոյ Պադուայում նրան բարձրացրին տանիք, որտեղից կարող էր դիտել հեռուն՝ քաղաքի բարձրաբերձ կէտից։ Ջրածիծառներ էին սաւառնում երկնքում։ Շուտով մութն ընկաւ, եւ իրար ետեւից վառուեցին լուսարձակները։ Մնացած բոլորը վար իջան՝ իրենց հետ շշեր վերցնելով։ Ինքն ու Լուզը լսում էին նրանց ձայները ներքեւի պատշգամբում։ Լուզը նստեց մահճակալի եզրին։ Նրանից մի տեսակ թարմութիւն ու զովութիւն էր ճառագում գիշերային տապի մէջ։
Լուզն արդեն երեք ամիս է, իչն մնում էր գիշերային հերթափոխի։ Նրան հաճոյքով էին դա թոյլ տալիս։ Նա ինքն էր երիտասարդին վիրահատութեան պատրաստել, ու շրջապատում նրանց համար կատակ էին հնարել՝ «բարեկա՞մ ես, թէ՞ թշնամի»։ Երբ տղային անզգայացնում էին, նա աշխատում էր ինքնատիպարետումը չկորցնել, որ չլինի թէ յանկարծ անհեթեթ ու բուռն շաղակրատանքի մէջ որեւէ աւելորդ բան ասի։ Հենց որ նրան թոյլատրեցին շարժուել հենակներով, սկսեց անձամբ ջերմաչափ տանել վիրաւորներին, որպէսզի Լուզը ստիպուած չլինի անկողնուց վեր կենալ։ Վիրաւորները շատ չէին եւ ամէն ինչ գիտէին նրանց մասին։ Այդտեղ բոլորն էլ սիրում էին Լուզին։ Ետ դարձին միջանցքով անցնելիս տղան մտածում էր, որ Լուզը իր անկողնում պառկած է հիմա։
Երբ ռազմի դաշտ մեկնելու պահը եկաւ, նրանք գնացին Duomo[1] աղօթելու։ Կիսամութ ու լուռ էր այնտեղ, եւ իրենցից բացի ուրիշ աղօթողներ էլ կային։ Նրանք ուզում էին ամուսնանալ, սակայն այդ մասին յայտնելու ժամանակը խիստ սուղ էր, ու բացի այդ, ծննդեան վկայականներ էլ չունէին։ Նրանք երկուսն էլ ամուսինների պէս էին զգում իրենց, բայց կուզենային, որ բոլորն իմանային այդ մասին, որպէսզի կապն այդ հաստատուն լինէր։
Լուզը նրան բազմաթիւ նամակներ գրեց, որոնք տեղ հասան միայն զինադադարից յետոյ։ Տղան դրանք ճակատում ստացաւ՝ տասնհինգը միանգամից, դասաւորեց ըստ ամսաթուի ու բոլորն անխտիր կարդաց։ Դրանցում խօսւում էր հոսպիտալի անցուդարձից, եւ թէ ինչքան ուժգին է աղջիկը սիրում նրան, նաեւ թէ ինչպէս առանց իրեն կեանքը չի պատկերացնում ու թէ ինչքան շատ գիշերներ է նրա կարիքը զգում։
Զինադադարից յետոյ նրանք որոշեցին, որ տղան կը գնայ հայրենիք ու աշխատանք կորոնի, որպէսզի կարողանան ամուսնանալ։ Լուզը կը վերադառնայ միայն այն ժամանակ, երբ ինքը լաւ գործ գտնի ու կը կարողանայ ընկերուհուն Նիւ Եօրքում դիմաւորել։ Տղան չպէտք է խմի ու ընկերներից ոչ մէկին չպիտի հանդիպի, Նահանգներում՝ առհասարակ ոչ մէկին։ Միայն՝ գործ ճարել ու ամուսնանալ։ Պադուայից գնացքով Միլան մեկնելիս նրանք վիճեցին այն բանի համար, որ աղջիկը չէր ուզում անմիջապէս տուն գնալ։ Միլանի կայարանում, երբ հրաժեշտի պահը եկաւ, նրանք համբուրուեցին, բայց վէճի հետքը դեռեւս թարմ էր։ Տղան ցաւ էր զգում, որ այդպէս հրաժեշտ տուեցին իրար։
Գենուայում նա Ամերիկա մեկնող շոգենաւ նստեց։ Լուզը մեկնեց Պորդոնոնէ, որտեղ նոր հոսպիտալ էր բացւում։ Այնտեղ խոնաւ ու անձրեւոտ էր, եւ քաղաքում տեղակայուել էր Արդիտիի գումարտակը։ Այդ կեղտոտ, անձրեւոտ փոքրիկ քաղաքում, ձմեռուայ օրերը կարճելիս՝ գումարտակի մայորը սկսեց սիրահետել Լուզին, իսկ վերջինս էլ առաջներում իտալացիներին բնաւ չէր ճանաչել ու ի վերջոյ գրեց Նահանգներ, թէ իրենց սէրը սոսկ մանկական հրապուրանք է եղել, ուրիշ ոչինչ։ Աղջիկը շատ էր ցաւում ու գիտէր, որ թերեւս տղան իրեն չի հասկանայ, բայց միգուցէ երբեւէ ների իրեն ու դեռ շնորհակալ էլ լինի, իսկ հիմա իր համար միանգամայն անսպասելի պատրաստւում է գարնանն ամուսնանալ։ Ինքը տղային սիրում է առաջուայ պէս, բայց հիմա միանգամայն պարզ է, որ դա զուն մանկական սէր է եղել։ Ինքը չի կասկածում, որ տղային մեծ ապագայ է սպասւում, ու խիստ հաւատում է դրան։ Գիտի նաեւ, որ դա է լաւագոյն ելքը։
Մայորը նրա հետ չամուսնացաւ ո՛չ այդ գարնանը, ո՛չ էլ յետոյ։ Լուզն այդպէս էլ Չիկագոյից իր նամակի պատասխանը չստացաւ։ Իսկ տղան անմիջապէս դրանից յետոյ վարակուեց հանրախանութի մի վաճառողուհուց, որի հետ տաքսի նստած Լինքոլն Պարկ պտոյտի էր դուրս եկել։- ↑ Duomo (իտալ․) — տաճար
