հեղինակ՝ Ալեն Ալեքսանդեր Միլն |
ԳԼՈԻԽ ԱՌԱՋԻՆ
- Որտեղ մենք ծանոթանում ենք Վինի-Թուխի և մի քանի մեղուների հետ
- Ահա և Վինի-Թուխը։
- Ինչպես տեսնում եք, նա գլխիվայր իջնում է սանդուղքով իր բարեկամ Քրիստոֆեր Ռոբինի հետևից, սեփական ծոծրակով հաշվելով աստիճանները․ թը՛խկ֊թը՛խկ֊թը՛խկ։ Սանդուղքից իջնելու ուրիշ ձև նա առայժմ չգիտե։ Երբեմն նրան, իհարկե, թվում է, որ ինքը կգտներ ուրիշ ձև, եթե միայն կարողանար գոնե մեկ րոպե վերջ տալ թխկթխկացնելուն և ինչպես պետքն է կենտրոնանար։ Բայց ավաղ՝ հենց կենտրոնանալու համար է, որ նա ժամանակ չունի։
- Բայց ինչ որ է, նա արդեն իջել է և կարող է ծանոթանալ ձեզ հետ։
- ― Վինի֊Թուխ։ Շատ հաճելի է։
- Ձեզ, հավանաբար զարմացնում է արջուկի տարօրինակ անունը։ Բայց զարմանալու ոչինչ չկա։ Այդ անսովոր անունը արջուկին տվել է Քրիստոֆեր Ռոբինը։ Նա շատ էր սիրում կենդանաբանական այգու Վինի անունով արջին, և երբ այդ բարի ու խելոք արջն ինչ֊որ տեղ գնաց ու այլևս չվերադարձավ, Քրիստոֆեր Ռոբինը, նրա հիշատակը պահելու համար, այդպես կոչեց իր արջուկին։ Եվ քանի որ արջուկը թուխ գույն ուներ, ապա նրան անվանեց Վինի֊Թուխ։
- Մի խոսքով, այժմ արջուկին անվանում են Վինի֊Թուխ, և դուք գիտեք թե ինչու։
- Երեկոյան Վինի֊Թուխը սիրում է խաղալ, իսկ երբեմն էլ, հատկապես, երբ հայրիկը տանն է, նա շատ ավելի սիրում է սուսիկ֊փուսիկ նստել կրակի մոտ և որևէ հետաքրքիր հեքիաթ լսել։
- Այդ երեկո…
- — Հայրիկ հեքիաթ չես պատմելո՞ւ — հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- — Ի՞նչ հեքիաթ,— հարցրեց հայրիկը։
- — Վինի֊Թուխի համար։ Նա շ՜ատ է խնդրում։
- — Գուցե և պատմեմ,— ասաց հայրիկը։— Իսկ նա ինչպիսի՞ հեքիաթ է ուզում և ո՞ւմ մասին։
- — Հետաքրքիր հեքիաթ և իր մասին, իհարկե։ Չէ՞ որ դու գիտես, թե նա ինչպիսի արջուկ է։
- — Հասկանում եմ,— ասաց հայրիկը։
- — Խնդրում եմ, հայրիկ, պատմի՛ր։
- — Կփորձեմ, — ասաց հայրիկը։
- Եվ նա փորձեց։
- Վաղուց, շա՜տ վաղուց, կարծեմ անցյալ ուրբաթ, Վինի֊Թուխը մեն֊մենակ ապրում էր Անտառում՝ Սանդերս անվան տակ։
- — Ի՞նչ է նշանակում՝ «ապրում էր անվան տակ», — անմիջապես հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- — Դա նշանակում է, որ դռան վերևում ամրացված տախտակի վրա ոսկլա տառերով գրված էր՝ «Միստր Սանդերս», իսկ Թուխը ապրում էր այդտեղ։
- — Երևի ինքն էլ այդ չէր հասկանում, — ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- — Հիմա հո հասկացավ, — թավ ձայնով փնթփնթաց ինչ֊որ մեկը։
- — Այդ դեպքում ես կշարունակեմ, — ասաց հայրիկը։
- Մի անգամ, անտառում զբոսնելիս, Թուխը բացատ դուրս եկավ։ Բացատում բարձր, շատ բարձր կաղնի էր աճել, իսկ հիմա կաղնու կատարին ինչ֊որ մեկը բարձրաձայն բզզում էր․ զզզզզզզ։
- Վինի֊Թուխը նստեց ծառի տակ, գլուխը թաթերի մեջ առավ ու սկսեց մտածել։
- Սկզբում նա այսպես մտածեց․ «Այս զզզզզզ֊ն անպայման մի բան նշանակում է։ Ոչ ոք զուր տեղը չի բզզում։ Ծառը բզզալ չի կարող։ Նշանակում է, ինչ֊որ մեկն այնտեղ բզզում է։ Իսկ ինչո՞ւ պիտի բզզաս, եթե մեղու չես։ Այսպես է որ կա՛։»
- Հետո նա էլի մտածեց ու ասաց ինքն իրեն․
- «Իսկ ինչի՞ համար են մեղուները։ Նրա համար, որ մեղր սարքեն։ Այնպես է որ կա՛»։
- Այստեղ նա ոտքի ելավ ու ասաց․
- — Իսկ ինչի՞ համար է մեղրը․ նրա համար, որ ես ուտեմ։ Իմ կարծիքով, այսպես է, որ կա՛։
- Եվ այս ասելով, նա մագլցեց ծառը։
- Նա մագլցում էր, մագքցում էր ու մագքցում և ճանապարհին քթի տակ երգում էր այս երգը, որ տեղնուտեղը ինքն էր հորինել։ Ահա սա․
- Թե արջուկները լինեին մեղու,
- Նրանց մտքով երբեք չէր անցնի,
- Եվ տունը այսքան բարձր ու հեռու
- Նրանք երբեք չէին կառուցի։
- Նա մի քիչ էլ մագլցեց… Էլի մի քիչ… Էլի բոլորովին֊բոլորովին մի քիչ… Այստեղ արդեն ին հևաց և մի նոր քառատող ֊ հևհևիկ երգեց․
- Եվ այդ ժամանակ, եթե, իհարկե,
- Մեղուները լինեին արջուկ,
- Արջուկների շատ պետքն էր, ի՞նչ է,
- Գալ ու մագլցել այսպիսի բարձունք։
- Մեր մեջ ասած, Թուխը կարգին հոգնել էր, դրա համար էլ Հևհևիկն այսքան խղճուկ ստացվեց։ Բայց շատ քիչ էր մնացել, բոլորովին֊բոլորովին քիչ։ Մնում էր հասնել այս ճյուղին և…
- Թ Ը Ր Ա՜ Խ Կ։
- — Մայրի՜կ, — բացականչեց Թուխը, մի երեք մետր ցած ընկնելով և քիթը խփելով մի հաստ ճյուղի։
- — Վա՜խ։ Ախր ինչո՞ւ ես… — քրթմնջաց նա, ևս մի հինգ մետր ցած սուրալով։
- — Ախր ես ոչ մի վատ բան չէի ուզում անել… — փորձեց բացատրել նա՝ դիպչելով հաջորդ ճյուղին և օդում լարախաղացի պես գլուխկոնծի տալով։
- — Եվ այս բոլորը նրա պատճառով, — վերջապես խոստովանեց նա, երբ մի երեք անգամ ևս գլուխկոնծի տվեց, ինչպես պետքն է ծանոթացավ ցածի ճյուղերի հետ և սահուն վայրէջք կատարեց մասրենու փշոտ թփերի մեջ, — այս բոլորը նրա համար, որ ես շա՛տ եմ մեղր սիրում։ Մայրա՜կ…
- Թուխը մի կերպ դուրս պրծավ մասրենու թփերի միջից, քթից հանեց փշերը և նորից մտքի մեջ ընկավ։
- Եվ առաջին հերթին նա մտածեց Քրիստոֆեր Ռոբինի մասին։
- — Իմ մասի՞ն, — հուզմունքից դողացող ձայնով հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- — Քո մասին։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը ոչինչ չասաց, բայց նրա աչքերը ավելի ու ավելի էին մեծանում, իսկ այտերը շառագունում էին ու շառագունում։
- Եվ այսպես, Վինի֊Թուխը գնաց իր բարեկամի՝ Քրիստոֆեր Ռոբինի մոտ, որն ապրում էր նույն անտառում, կանաչ դուռ ունեցող տնակում։
- — Բարի լո՛ւյս, Քրիստոֆեր Ռոբին, — ասաց Վինի֊Թուխը։
- — Բարի լո՛ւյս, Վինի֊Թուխ, — ասաց տղան։
- — Հետաքրքիր է իմանալ, դու պատահաբար փուչիկ չես ունենա՞։
- — Փուչի՞կ։
- — Այո, գալիս էի քեզ մոտ ու մտածում․ «Տեսնես Քրիստոֆեր Ռոբինը պատահաբար փուչիկ չի՞ ունենա»։ Պարզապես հետաքրքիր է իմանալ։
- — Ինչի՞դ է պետք փուչիկը։
- — Վինի֊Թուխը նայեց շուրջը և, համոզվելով, որ իրենց ոչ ոք չի լսում, թաթը մոտեցրեց բերանին ու շշնջաց․
- — Մեղր։
- — Ի֊ի՞նչ։
- — Մեղր, — կրկնեց Թուխը։
- Հենց նախորդ օրը երեկոյան Քրիպտոֆեր Ռոբինը հյուր էր գնացել իր բարեկամի՝ Դնչիկի մոտ, և այնտեղ բոլոր հյուրերին փուչիկներ էին նվիրել։ Քրիստոֆեր Ռոբինին բաժին էր ընկել մի մեծ, շատ մեծ, կանաչ փուչիկ, իսկ Ճագարի Ազգականներից ու Ծանոթներից մեկի համար մի շատ մեծ, պարզապես հսկայական կապույտ փուչիկ էին պատրաստել։ Բայց այդ Ազգականն ու Ծանոթը բուչիկը չվերցրեց, որովհետև դեևս այնքան փոքր էր, որ նրան երեկույթի չէին բերել, և Քրիստոֆեր Ռոբինը ստիպված եղավ երկու փուչիկն էլ ինքը վերցնել՝ թե կանաչը, թե կապույտը։
- — Երկուսից ո՞րն է քեզ դուր գալիս, — հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- Թուխը գլուխն առավ թաթերի մեջ ու սկսեց մտածել։
- — Դժվար գործ է, — ասաց նա։ — Եթե ուզում ես մեղր ձեռք գցել, ապա շատ կարևոր է, որ մեղուները քեզ չնկատեն։ Եվ ահա, նշանակում է, եթե փուչիկը լինի կանաչ, նրանք կմտածեն, որ դա տերև է, և քեզ չեն նկատի։ Իսկ եթե փուչիկը լինի կապույտ, նրանք, երևի, մտածեն, որ դա պարզապես երկնքի կտոր է, և դարձյալ քեզ չեն նկատի։ Ամբողջ հարցն այն է, թե որին ավելի շուտ կհավատան։
- — Եվ դու կարծում ես փուչիկի տակ նրանք քեզ չեն նկատի՞։
- — Գուցե նկատեն, իսկ գուցե ոչ, — ասաց Վինի֊Թուխը։ — Ո՞նց իմանաս թե ինչ կանցնի մեղուների մտքով։ — Նա մի քիչ մտածեց ու ավելացրեց․ — ես այնպես կձևացնեմ, թե իբր փոքրիկ թուխ ամպիկ եմ։ Այդ դեպքում նրանք երևի գլխի չընկնեն։
- — Այդ դեպքում ավելի լավ է կապույտ փուչիկը վերցնես, — ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- Բարեկամներն այդպես էլ արեցին։ Թուխը վերցրեց կապույտ փուչիկը, Քրիստոֆեր Ռոբինը իր հրացանը, և երկուսով ճանապարհ ընկան։
- Վինի֊Թուխը նախ և առաջ մատեցավ մի ծանոթ ջրափոսի և ինչպես պետքն է թավալվեց ցեխաջրում, որպեսզի բոլորովին֊բոլորովին սևանա, նմանվի իսկական ամպիկի։ Հետո սկսեցին փուչիկը լցնել օդով, և երբ փուչիկն այնքան ուռեց , որ թվում էր՝ հիմա֊հիմա կպայթի, Քրիստոֆեր Ռոբինը հանկարծ բաց թողեց թելը։ Եվ հենց որ նա թելը բաց թողեց, Վինի֊Թուխը փուչիկի հետ սլացավ երկինք ու կախվեց օդում, ճիշտ և ճիշտ մեղուների ծառի դիմաց, միայն մի քիչ հեռու։
- — Ուռաաա՜, — բացականչեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- — Հը՛, ո՞նց է, — երկնքից կանչեց Վինի֊Թուխը։ — Հիմա ես ո՞ւմ նման եմ։
- — Դու նման ես արջի, որը թռջում է փուչիկից կախված։
- — Իսկ փոքրիկ սև ամպիկի նման չե՞մ, — անհանգստացավ Թուխը։
- — Այնքան էլ չէ։
- — Դե լավ, ոչինչ, այստեղից երևի նման եմ։ Եվ հետո, ո՞նց իմանաս, թե ինչ կանցնի մեղուների մտքով։
- Դժբախտաբար քամի չկար, և Թուխը բոլորովին անշարժ կախվել էր օդում։ Նա կարող էր մեղրի հոտն առնել, կարող էր տեսնել մեղրը, բայց մեղրին հասնել, ավա՜ղ, ոչ մի կերպ չէր կարող։
- Մի քիչ համբերելուց հետո Թուխը նորից խոսեց։
- ― Քրիստոֆեր Ռոբի՛ն, ― շշուկով կանչեց նա։
- ― Ի՞նչ։
- ― Ինձ թվում է, մեղուներն ինչ֊որ բան են կ ա ս կ ա ծ ո ւ մ։
- ― Ի՞նչ։
- ― Չգիտեմ։ Բայց ինձ թվում է, որ նրանք իրենց կ ա ս կ ա ծ ե լ ի են պահում։
- ― Գուցե նրանք մտածում ենմ, թե դու ուզում ես գողանա՞լ իրենց մեղրը։
- ― Գուցե։ Ո՞նց իմանաս, թե ինչ կանցնի մեղուների մտքով։
- Նորից լռություն տիրեց, և մի քիչ հետո նորից լսվեց Թուխի ձայնը․
- ― Քրիստոֆեր Ռոբի՛ն։
- ― Ի՞նչ։
- ― Դու տանը հովանոց չունե՞ս։
- ― Կարծեմ ունեմ։
- ― Որ այդպես է, շատ եմ խնդրում, գնա տուն, բեր հովանոցդ և այստեղ գլխիդ պահած հետ ու առաջ քայլիր։ Շարունակ նայիր ինձ ու ասա․ «Ա՛յ֊ա՛յ֊ա՛յ, կարծես թե անձրև է գալու»։ Ես կարծում եմ որ այդ ժամանակ մեղուները մեզ կհավատան։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը, իհարկե, մտքում ծիծաղեց ու ասաց․ «Ախ, դու իմ հիմա՛ր արջուկ», բայց բարձրաձայն նա այդ բանը չասաց, որովհետև շատ էր սիրում Թուխին։
- Նա գնաց տուն և բերեց հովանոցը։
- ― Վերջապե՛ս, ― բացականչեց Թուխը, երբ Քրիստոֆեր Ռոբինը վերադարձավ։ ― Արդեն սկսել էի անհանգստանալ։ Ես նկատեցի, որ մեղուներն իրենց արդեն բոլորովին կ ա ս կ ա ծ ե լ ի են պահում։
- ― Հովանոցը բացե՞մ, թե պետք չի։
- ― Բաց արա, անպայման բաց արա։ Բայց սպասիր մի րոպե, պետք է հաստատ գործ բռնել։ Ամենից կարևորը մեղուների թագուհուն խաբելն է։ Դու նրան տեսնո՞ւմ ես։
- ― Չէ։
- ― Դե լավ, ոչինչ, նա երևի քեզ տեսնում է։ Իսկ հիմա բաց արա հովանոցը և գլխիդ պահած այստեղ հետ ու առաջ քայլիր։ Շարունակ նայիր ինձ ու ասա․ «Ա՛յ֊ա՛յ֊ա՛յ, կարծես թե անձև է գալու», իսկ ես կերգեմ Ամպիկի երգը, որը, երևի, երգում են բոլոր ամպիկները երկնքում… Դե, սկսի՛ր։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը սկսեց ծառի տակ հետ ու առաջ քայլել և ասել, որ կարծես թե անձրև է գալու, իսկ Վինի֊Թուխը երգեց այս երգը․
- Ես Ամպիկ եմ, Ամպիկ, Ամպիկ,
- Ոչ թե փոքրիկ թուխ արջուկ,
- Ա՜խ, ինչ լավ է լինել Ամպիկ
- Ու սավառնել երկնքում։
- Ա՜խ, երկնքում կապույտ֊կապո՜ւյտ
- Եվ հարմար է, և խաղաղ,
- Դրա համար Ամպիկների
- Երգը թեթև է, ուրախ։
- Բայց մեղուները, որքան էլ տարօրինակ է, փոխանակ հավատալու Ամպիկին, ավելի ու ավելի կասկածելի էին բզզում։ Մի քանիսը նույնիսկ դուրս թռան բնից ու սկսեցին պտտվել Ամպիկի շուրջը, երբ սա երկրորդ քառատողն էր երգում։ Իսկ ամենակասկածոտներից մեկը, երևի ստուգելու համար, նույնիսկ մի քանի վայրկյան Ամպիկի քթին նստեց։
- ― Քրիստոֆե՛ր, հե՜յ, Ռոբի՛ն, ― գոռաց Ամպիկը։
- ― Ի՞նչ։
- ― Ես մտածեցի, մտածեցի ու վերջապես գլխի ընկա։ Սրանք ճիշտ մեղուներ չեն։
- ― Ի՞նչ ես ասում։
- ― Այո՛, այո՛, բոլորովի՛ն սխալ մեղուներ են։ Եվ նրանք, երևի սխալ մեղր են սարքում։ Ճի՞շտ է։
- ― Ի՞նչ ես ասում։
- ― Այո՛։ Այնպես որ, երևի, ես ավելի լավ է ցած իջնեմ։
- ― Իջիր, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ ― Բայց ինչպե՞ս։
- Հենց այդ մասին էր, որ Վինի֊Թուխը դեռ չէր մտածել։ Նա մտածեց, որ եթե բաց թողնի պարանը, կընկնի։ Այդ հեռանկարը նրան դուր չեկավ։ Այդ ժամանակ նա ինչպես պետք է էլի մտածեց և ապա ասաց․
- ― Քրիստոֆեր Ռոբին, դու պետք է հրացանով խփես փուչիկին։ Հրացանը մո՞տդ է։
- ― Պարզ է, որ մոտս է, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ ― Բայց եթե ես կրակեմ, ախր փուչիկը կծակվի։
- ― Իսկ եթե չկրակես, ես կծակծկվեմ, ― ասաց Թուխը։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը, իհարկե, անմիջապես հասկացավ, թե ինչ պետք է անել։ Նա խնամքով նշան բռնեց ու կրակեց։
- ― Վա՜յ֊վա՜յ֊վա՜յ, ― լաց եղավ Թուխը։
- ― Մի՞թե վրիպեցի, ― հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Չի կարելի ասել, թե բրիպեցիր, ― ասաց Թուխը, ― բայց փուչիկին, իհարկե, չդիպար։
- ― Ներիր, խնդրում եմ, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը և նորից կրակեց։
- Այս անգամ նա չվրիպեց։ Օդն սկսեց կամաց֊կամաց դուրս գալ փուչիկից, և Վինի֊Թուխը բարեհաջող վայրէջք կատարեց։
- Միայն թե այդքան ժամանակ թելից կախված լինելու պատճառով նրա թաթերը բոլորովին փայտացել էին։ Մի ամբողջ շաբաթ Թուխը չէր կարողանում առջևի թաթերը շարժել, և դրանք այդպես էլ մնացել էին վեր տնկված։ Եվ եթե նրա քթին ճանճ էր նստում, Թուխը ստիպված էր լինում այդ աներեսին փչելով քշել՝ «Թո՛ւխխ, Թո՛ւխխ»։
- Եվ գուցե, թեև ես դրանում համոզված չեմ, գուցե հենց այդ դեպքից հետո էլ Քրիստոֆեր Ռոբինը նրան Թուխ անվանեց։
- ― Վե՞րջ, ― հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Այս հեքիաթը վերջացավ։ Բայց ուրիշներն էլ կան։
- ― Թուխի և իմ մասի՞ն։
- ― Նաև Ճագարի, Դնչիկի, ինչպես նաև մյուսների մասին։ Մի՞թե չես հիշում։
- ― Հիշելը՝ հիշում եմ, բայց երբ ուզում եմ վերհիշել, մոռանում եմ։
- ― Օրինակ՝ մի անգամ Թուխը և Դնչիկը որոշեցին բռնել Փղաձիուն…
- ― Եվ բռնեցի՞ն։
- ― Ոչ։
- ― Որտեղի՞ց բռնեին։ Ախր, Թուխը բոլորովի՛ն անխելքի մեկն է։ Իսկ ես բռնեցի՞։
- ― Դե, կպատմեմ՝ կիմանաս։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը գլխով արեց։
- ― Հասկանո՞ւմ ես, հայրիկ, ես հիշում եմ, իսկ Թուխը մոռացել է, և նրա համար շատ֊շատ հետաքրքիր կլինի մի անգամ էլ լսել։ Չէ՞ որ դա իսկական հեքիաթ կլինի։
- ― Ես էլ եմ այդպես կարծում։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը խոր հառաչեց, բռնեց Արջուկի հետևի թաթից ու նրան իր հետևից քարշ տալով, գնաց դեպի դուռը։ Շեմքում նա շրջվեց ու ասաց․
- ― Երբ ես նրա վրա կրակեցի, հո շատ չցավե՞ց։
- ― Բոլորովին, ― ասաց հայրիկը։
- Տղան գլխով արեց ու դուրս եկավ, և քիչ անց հայրիկը լսեց, թե ինչպես է Վինի֊Թուխը բարձրանում սանդուղքով․ թը՛խկ֊թը՛խկ֊թը՛խկ։
ԳԼՈՒԽ ԵՐԿՐՈՐԴ
- Որտեղ Վինի֊Թուխը հյուր է գնում և ընկնում անելանելի վիճակի մեջ
- Մի սովորական օր, քթի տակ մի նոր երգ քրթմնջալով՝ Վինի֊Թուխը (ի միջի այլոց, կարճության համար երբեմն նրան անվանում էին պարզապես Թուխ) ուռած֊փքված զբոսնում էր Անտառում։
- Իսկ փքվելու պատճառ նա ուներ, որովհետև այդ երգ֊քրթմնջիկը ինքն էր հորինել այսօր առավոտյան, երբ, ինչպես միշտ, հայելու առջև լիցքային վարժություններ էր կատարում։ Պետք է ասեմ, որ Վինի֊Թուխը շատ էր ուզում նիհարել, ուստի ջանասիրաբար մարմնամարզությամբ էր զբաղվում։ Նա բարձրանում էր հետևի թաթերի ծայրերին, ամբողջ մարմնով ձըգվում էր ու միաժամանակ երգում․
- ― Տարա֊տարա֊տարա֊րա՛։
- Իսկ հետո, երբ կռանում էր, փորձելով առջևի թաթերը գետնին հասցնել (իհարկե, ապարդյուն), այսպես էր երգում։
- ― Տարա֊տարա֊տարա֊վա՜յ, օգնեցե՛ք, տրամ֊պա֊պա՛։
- Ահա այսպես ծնվեց այդ երգ֊քրթմնջիկը։ Նախաճաշից հետո Վինին շարունակ երգը կրկնում էր քթի տակ, քրթմնջում էր ու քրթմնջում, մինչև որ անգիր արեց։ Այդ Քրթմնջիկի բառերը մոտավերապես այսպիսին էին․
- Տարա֊տարա֊տարա֊րա՛,
- Տրամ֊պամ֊պամ֊տիրամ֊պամ֊պա՛։
- Տիրի֊տիրի֊տիրի֊րի՛,
- Տրամ֊պամ֊պամ֊տիրիրիմ֊պիմ֊պի՛։
- Եվ ահա քրթմնջալով քթի տակ այս Քրտմնջիկը և մտածելով, իսկ Վինի֊Թուխը մտածում էր այն մասին, թե ինչ կլիներ, եթե նա՝ Թուխը, չլիներ Վինի֊Թուխ, այլ բոլորովին֊բոլորովին մեկ ուրիշը, նա աննկատելիորեն հասավ զառիվեր լանջին, որտեղ ավազի մեջ մի լայն անցք էր երևում։
- ― Օհո՛ ― ասաց Թուխը։ ― Տրամ֊պամ֊պամ֊տիրիրամ֊պամ֊պա՛։ Եթե ես ինչ֊որ բան հասկանում եմ, ապա անցքը բույն է, իսկ բույնը՝ Ճագար, իսկ Ճագարը՝ լավ ընկեր, իսկ լավ ընկերը դա այն ընկերն է, որն ինձ որևէ բանով կհյուրասիրի և հաճույքով կլսի իմ Քրթմնջիկը։ Ա՛յ քեզ բախտ։
- Եվ Թուխը կռացավ, գլուխը մտցրեց անցքի մեջ ու գոռաց․
- ― Հե՜յ։ Ո՞վ կա տանը։
- Պատասխանի փոխարեն ներսից լսվեց թփթփոց, որից հետո դարձյալ լռություն տիրեց։
- ― Ես հարցնում եմ՝ «Հե՜յ։ Ո՞վ կա տանը»։ ― Բարձր֊բարձր կրկնեց Թուխը։
- ― Ոչ ոք, ― պատասխանեց ինչ֊որ մեկի ձայնը։ ― Եվ կարիք էլ չկա այդպես ոռնալու, ― ավելացրեց ձայնը, ― առաջին անգամ էլ հիանալի հասկացա։
- ― Ներեցեք, ― ասաց Վինի֊Թուխը։ ― Իսկապե՞ս տանը ոչ ոք, ոչ ոք չկա։
- ― Ոչ ոք, ոչ ոք չկա, ― պատասխանեց ձայնը։
- Վինի֊Թուխը գլուխը դուրս հանեց անցքից ու մտքի մեջ ընկավ։
- Նա մտածեց այսպես․ «Չի կարող պատահել, որ ներսում ոչ ոք, ոչ ոք չլինի։ Այնուամենայնիվ ինչ֊որ մեկը այնտեղ կա․ չէ՞ որ ինչ֊որ մեկը պիտի լիներ, որ ասեր` «Ոչ ոք, ոչ ոք չկա»։
- Եվ զարմանալի չէ, որ նա նորից կռացավ, գլուխը նորից մտցրեց անցքի մեջ ու ասաց․
- ― Լսիր, Ճագար, այդ դու չե՞ս։
- ― Ոչ, ես չեմ, ― ասաց Ճագարը իսկապես փոխված ձայնով։
- ― Ձայնը նույնպես քոնը չի՞։
- ― Իմ կարծիքով՝ ոչ, ― ասաց Ճագարը։ ― Իմ կարծիքով, սա բոլորովին նման չէ իմ ձայնին։ Եվ նմա՛ն էլ չպիտի լինի։
- ― Ահա թե ի՛նչ, ― ասաց Թուխը։
- Նա գլուխը նորից դուրս հանեց և նորից մտքի մեջ ընկավ։ Իսկ հետո նորից գլուխը ներս խոթեց անցքից ու ասաց․
- ― Բարի եղեք, ասացեք ինձ, խնդրւոմ եմ, որտե՞ղ է Ճագարը։
- ― Նա հյուր է գնացել իր բարեկամ Վինի֊Թուխին։ Եթե չգիտես, իմացիր, որ նրանք աննման բարեկամներ են։
- Այստեղ Բինի֊Թուխը զարմանքից «ախ» քաշեց։
- ― Բայց ախր, այդ ե՛ս եմ, ― ասաց նա։
- ― Ի՞նչ է նշանակում «ես եմ»։ «Ես եմ»֊ները տարբեր են լինում։
- ― Այս «ես եմ»֊ը նշանակում է, որ այդ ես եմ՝ Վինի֊Թուխը։
- Այս անգամ զարմացավ Ճագարը։ Վինի֊Թուխից էլ շատ զարմացավ։
- ― Իսկ դու չե՞ս սխալվում, ― հարցրեց նա, ― համոզվա՞ծ ես։
- ― Իհարկե՛, իհարկե՛, համոզված եմ, ― ասաց Վինի֊Թուխը։
- ― Դե լա՛վ, որ այդպես է, ներս արի։
- Եվ Թուխը ներս սողաց։ Նա խցկվում էր, խցկվում, խցկվում և վերջապես հայտնվեց բնի մեջ։
- ― Դու միանգամայն իրավացի էիր, ― ասաց Ճագարը, որքից գլուխ ուշադիր զննելով նրան։ ― Իսկապես դու ես։ Ողջո՛ւյն, ուրախ եմ, որ տեսնում եմ քեզ։
- ― Իսկ դու ո՞ւմ տեղն էիր ինձ դրել։
- ― Դե, ով ասես կարող է լինել։ Դու էլ լավ գիտես, որ այստեղ, Անտառում, ամեն մեկին չի կարելի տուն թողնել։ Զգուշությունը երբեք չի վնասում։ Դե լավ, ժամանակը չէ՞ արդյոք, որ մի բան ուտենք։
- Վինի֊Թուխը երբեք դեմ չէր մի բան ուտելուն, հատկապես առավոտյան ժամը տասնմեկին, երբ նախաճաշը վաղուց արդեն ավարտվել էր, իսկ ճաշը չէր էլ մտածում սկսվել։ Եվ իհարկե, նա շատ ուրախացավ, տեսնելով, որ Ճագարը բաժակներ ու ափսեներ է դնում սեղանին։ Իսկ երբ Ճագարը հարցրեց․ «Հացի վրա ի՞նչ քսեմ՝ մեղր, թե խտացրած կաթ», Թուխը հիացմունքով վրա տվեց․ «Եվ մեկից, և մյուսից», իսկ քիչ հետո սթափվելով, որպեսզի շատ աչքածակ չերևա, շտապեց ավելացնել․ «Իսկ հաց կարելի է բոլորովի՛ն չտալ»։
- Դրանից հետո Վինի֊Թուխը լռեց ու երկար ժամանակ չէր խոսում, որովհետև նրա բերանը սաստիկ կարևոր գործով էր զբաղված։
- Իսկ էլ ավելի հետո, քաղցր֊քաղցր ձայնով ինչ֊որ բան մռմռացնելով, իսկ Վինի֊Թուխի ձայնը իսկապես ասես մեղրից լիներ, նա վեր կացավ սեղանից, սրտանց սեղմեց Ճագարի թաթիկն ու ասաց, որ արդեն իր գնալու ժամանակն է։
- ― Արդե՞ն, ― քաղաքավարությամբ հարցրեց Ճագարը։
- Դժվար է երաշխավորել, որ Ճագարը չմտածեց․ «Այնքան էլ քաղաքավարի բան չէ կշտանալուն պես հրաժեշտ տալը»։ Բայց բարձրաձայն ոչինչ չասաց, որովհետև շատ խելացի Ճագար էր։
- Բարձրաձայն նա ասաց․
- ― Արդե՞ն։
- Դե, ― կմկմաց Թուխը, ― ես կարող եմ մի քիչ էլ մնալ, եթե միայն դու… եթե քեզ մոտ… ― կմկմում էր նա և չգիտես ինչու աչքը չէր հեռացնում պահարանից։
- ― Ճիշտն ասած, ես էլ էի պատրաստվում գնալ զբոսանքի, ― ասաց Ճագարը։
- ― Ա֊ա՜, որ այդպես է ես էլ գնամ։ Մնաս բարո՛վ։
- ― Գնաս բարո՛վ, եթե քեզ էլ ուրիշ ոչինչ պետք չէ։
- ― Իսկ որևէ բան դեռ մնացե՞լ է, ― հարցրեց Թուխը, կրկին աշխուժանալով։
- Ճագարը բացուխուփ արեց բոլոր կաթսաները, նայեց բոլոր ամանների մեջ և հոգոց հանելով ասաաց․
- ― Ափսո՛ս, ոչինչ չի մնացել։
- ― Ես այդպես էլ գիտեի, ― գլուխն օրորելով, կարեկցեց Թուխը։ ― Դե, մնաս բարով, ես գնացի։
- Եվ նա սկսեց նից դուրս սողալ։ Առջևի թաթերով ամբողջ ուժով նա իրեն քաշում էր առաջ, ինչքան ուժ ուներ իրեն առաջ էր հրում հետևի թաթերով… և որոշ ժամանակ անց երեվաց նրա քիթը։ Հետո երևացին ականջները… ապա՝ առջևի թաթերը… հետո՝ ուսերը… իսկ հետո…
- Իսկ հետո Վինի֊Թուխը գոռաց․
- ― Վա՛յ, օգնեցե՜ք։ Ավելի լավ է հետ սողամ։
- Ավելի հետո նա գոռաց․
- ― Վա՜յ, փրկեցե՛ք։ Չէ՛, ավելի լավ է առաջ սողամ։
- Եվ, վերջապես, նա ոռնաց ամբողջ կոկորդով․
- ― Վա՛յ֊վա՛յ֊վա՛յ։ Փրկեցե՜ք֊օգնեցե՜ք։ Ոչ առաջ եմ գնում, ոչ հետ։
- Ճագարը, եթե հիշում եք, մտադիր էր զբոսանքի գնալ։ Բայց տեսնելով, որ շքամուտքը անդառնալի փակվել է, դուրս եկավ հետնամուտքից և, շրջանցելով ույնը, մոտեցավ Թուխին, ավելի ճիշտ նրա այն կեսին, որ երևում էր։
- ― Ի՞նչ է պատահել, ― հարցրեց նա, ― մնացել ես անցքի մե՞ջ։
- ― Ո֊ո՛չ, պարզապես հանգստանում եմ, ― աշխատելով անհոգ երևալ, պատասխանեց Թուխը։ ― Պարզապես հանգստանում եմ, մտածում եմ և երգում իմ քեֆին…
- ― Հապա մի տուր թաթդ, ― խիստ ձայնով ասաց Ճագարը։
- Վինի֊Թուխը տվեց թաթը, և Ճագարն սկսեց քաշել։
- Նա քաշում էր ու քաշում, ձգում էր ու ձգում, մինչև որ Վինի֊Թուխը գոռաց․
- ― Վա՛յ֊վա՛յ֊վա՛յ, ցավում է։
- ― Հիմա ամեն ինչ պարզ է, ― ասաց Ճագարը, ― դու չես կարող դուրս գալ, որովհետև դեմ ես առել։
- ― Որովհետև, ― բարկացավ Թուխը, ― որովհետև բնիդ մուտքը չափազանց նեղ է։
- ― Ոչ, պատճառն այն է, որ ինչ֊որ մեկը աչքածակություն էր անում, ― խիստ ասաց Ճագարը։ ― Ինձ ամբողջ ժամանակ թվում էր, թեև քաղաքավարությունից դրդված ոչինչ չէի ասում, թե ինչ֊որ մեկը չափազանց շատ է ուտում։ Եվ ես հաստատ համոզված եմ, որ այդ «ինչ֊որ մեկը» ես չէի։ Ուրիշ ճար չկա, ստիպված եմ գնալ Քրիստոֆեր Ռոբինի հետևից։ Գուցե նա օգնի։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը՝ Վինի֊Թուխի և Ճագարի մտերիմ բարեկամը, ապրում էր, ինչպես գիտեք, կանաչ դուռ ունեցող տանկում, Անտառի մյուս ծայրում։ Բայց նա անմիջապես օգնության եկավ և տեսնելով Վինի֊Թուխի առջևի կեսը, այնպիսի քնքշությամբ ասաց՝ «Ա՛խ, դու իմ հիմա՛ր արջուկ», որ բոլորն էլ թեթևություն զգացին։
- ― Իսկ ես հենց նոր մտածում էի, ― քիթը վեր քաշելով ասաց Թուխը, ― որ խեղճ Ճագարին այլևս երբեք երբեք չի վիճակվի տուն մտնել շքամուտքից… Եթե այդպես լիներ, ես շատ կտխրեի։
- ― Ես նույնպես, ֊ ասաց Ճագարը։
- ― Չի վիճակվի տուն մտնել շքամուտքի՞ց, ― կրկնեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ ― Իսկ ինչո՞ւ։ Կարծում եմ, որ կվիչակվի…
- ― Այ դա լավ է, ― թեթևացած շունչ քաշեց Ճագարը։
- ― Թերևս ստիպված լինենք բնի մեջ հրել, եթե չկարողացանք դուրս քաշել, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- Այստեղ Ճագարը մտահոգ քորեց ականջի հետևն ու ասաց, որ եթե Վինի֊Թուխին հետ հրենմ ապա նա ընդմիշտ կմնա ներսում։ Եվ չնայած ինքը՝ Ճագարը, անսահման ուրախ է, որ Թուխին շարունակ իր կողքին կտեսնի, բայց այնուամենայնիվ, ինչ ուզում ես ասա, ոմանց վեյալ չէ գետնի երեսին ապրել, իսկ ոմանց էլ՝ գետնի տակ, և…
- ― Քո կարծիքով, ես երբեք֊երբեք դուրս չե՞մ գա այստեղից, ― խեղճացած հարցրեց Թուխը։
- ― Իմ կարծիքով, քանի որ կիսով չափ դուրս ես եկել, ապա ափսոս է, որ մնաս ճանապարհի կեսին, ― ասաց Ճագարը։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը գլխով արեց։
- ― Միայն մի ելք կա, ― ասաց նա, ― հարկացոր է սպասել, մինչև դու նորից նիհարես։
- ― Իսկ շատ պիտի սպասե՞մ, ― վախեցած հարցրեց Թուխը։
- ― Մոտ մի շաբաթ։
- ― Վա՜յ, ե սմի շաբաթ ոնց ցցվեմ այստեղ։
- ― Ցցվելուց հեշտ բան չկա քեզ համար, իմ հիմար արջուկ։ Քեզ այստեղից դուրս հանե՛լն է դժվար։
- ― Մի տխրի, մենք քեզ համար գրքեր կկարդանք, ― ուրախ բացականչեց Ճագարը։ ― Միայն թե ձյուն չգա… Հա, մի բան էլ ասեմ, ― ավելացրեց նա, ― դու, արեկամս, զբաղեցրել ես համարյա ամբողջ սենյակս… Եթե թույլ տաս, ես քո հետևի թտքերից սրբիչներ կկախեմ։ Ինչո՞ւ իզուր տեղը ցցվեն, երբ դրանցից հրաշալի կախիչներ դուրս կգան սրբիչի համար։
- ― Վա՛վ֊վա՛յ֊վա՛յ, մի ամ֊բո՛ղջ շաբաթ, ― տխուր ասաց Թուխը։ ― Իսկ ո՞նց եմ ճաշելու։
- ― Դու, սիրելիս, չես ճաշելու, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը, ― որովհետև ինչքան շուտ նիհարես, այնքան լավ։ Իսկ բարձաձայն ընթերցանություն մենք քեզ խոստանում ենք։
- Վինի֊Թուխը ուզում էր հառաչել, բայց չկարողացավ․ շատ ամուր էր դեմ առել։ Նա մի կաթիլ արցունք թափեց ու ասաց․
- ― ոնե հեշտ մարսողական գրքեր կարդացեք, որոնք կմխիթարեն ու հույս կներշնչեն անելանելի վիճակում գտնվող դժվախտ արջուկիս…
- Եվ ահա մի ամբողջ շաբաթ Քրիստոֆեր Ռոբինը հենց մի այդպիսի հեշտ֊մարսողական, այսինքն՝ հասկանալի ու հետաքրքիր գիրք էր կարդում Վինի֊Թուխի Հյուսիսային Կեսի մոտ, իսկ Ճագարը լվացված սպիտակեղենը կախ էր տալիս Հարավային Կեսից… Իսկ Թուխը բարակում էր, բարակում էր ու բարակում։
- Իսկ երբ շաբաթը վերջացավ, Քրիստոֆեր Ռոբինը ասաց․
- ― Ժամանակն է։
- Նա բռնեց Թուխի առջևի թաթերից, Ճագարը բռնեց Քրիստոֆեր Ռոբինից, իսկ Ճագարի բոլոր Ազգականներն ու Ծանոթները (նրանք չափազանց շատ էին) բռնեցին Ճագարից և ամբողջ ուժով սկսեցին քաշել։
- Սկզբում Վինի֊Թուխը ասում էր․
- ― Վա՛յ։
- Հետո մեկ ուրիշ բառ էր ասում․
- ― Վա՛խ։
- Իսկ ավելի հետո նա բոլորովին֊բոլորովին անսպասելի ասաց․
- ― Կլո՛փ, ― ճիշտ և ճիշտ շշի բերանից դուրս թռչող խցանի նման։
- Այստեղ թե Քրիստոֆեր Ռոբինը, թե Ճագարը, թե Ճագարի բոլոր Ազգականներն ու Ծանթոները, մի խոսքով, բոլորը միասին գլուխկոնծի տվեցին։
- Իսկ այդ կույտի վերևում հայտնվեց ազագտված Վինի֊Թուխը։
- Վինի֊Թուխը ի նշան երախտագիտության՝ ուռած֊փրկված տեսքով գլուխ տվեց իր բարեկամներին, իսկ հետո նույն փքված տեսքով գնաց զբոսնելու Անտառում, չմոռանալով ճանապարհին երգել իր երգը։ Իսկ Քրիոստոֆեր Ռոբինը նայեց նրա հետևից ու քնքշանքով շշնջաց․
- ― Ա՛խ, դու իմ հիմա՛ր արջուկ։
ԳԼՈՒԽ ԵՐՐՈՐԴ
- Որտեղ Թուխը և դնչիկը որսի են դուրս գալիս և քիչ է մնում բռնեն Բոբոյին
- Վինի֊Թուխի լավագույն ընկերը՝ Դնչիկ անունով փոքրիկ խոզուկը, ապրում էր մի մեծ, շատ֊մեծ տան մեջ, մի մեծ, շատ֊մեծ ծառի փչակում։ Ծառը անտառի կենտրոնում էր, տունը՝ ծառի կենտրոնում, իսկ Դնչիկն ապրում էր ճիշտ տան կենտրոնում։ Իսկ տան կողքին ոչ մեծ սյուն կար, սյան վրա՝ մի կոտրված տախտակ, և նա, ով գոնե մի քիչ կարդալ գիտեր, տախտակի վրա կարող էր կարդալ հետևյալ մակագրությունը․
- ԿՈՂՄՆԱԿԻ ԱՆՑԱՆՑ Մ․
- իսկ շարունակությունը ի վիճակի չէր կարդալու ոչ ոք, նույնիսկ նա, ով շատ լավ էր կարդում։
- Մի անգամ Քրիստոֆեր Ռոբինը հարցրեց Դնչիկին, թե ի՞նչ է գրված տախտակի վրա։ Դնչիկն անմիջապես պատասխանեց, որ այնտեղ գրված է իր պապիկի անունը, և որ այդ մակագրված տախտակը ընտանեկան մասունք է, այսինքն՝ իրենց տոհմի հիշատակը։
- Քրիստոֆեր Ռոբինն ասաց, որ այդպիսի անուն՝ Կողմնակիանձանց Մ․, չի կարող լինել, իսկ Դնչիկը պատասխանեց, թե ո՛չ, կարող է, չէ՞ որ պապիկին այդպես են անվանել։ Եվ «Մ»֊ն պարզապես կրճատում է, իսկ պապիկի լրիվ անունը եղել է Կողմնակիանձանց Մաքս, իսկ դա էլ Մաքսուելլ Կողմնակիանձանց անվան կրճատ ձևն է։
- ― Իմ պապիկը երկու անուն ուներ, ― բացատրեց նա, ― հատկապես այն դեպքի համար, եթե հանկարծ մեկնումեկը ինչ֊որ տեղ կորցներ։
- ― Մեծ բան է։ Ես էլ երկու անուն ունեմ, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Ա՛հա, տեսնո՞ւմ ես, ― ասաց Դնչիկը։ ― Ուրեմն, ես ճի՛շտ եմ։
- Հիանալի ձմեռային օր էր։ Դնչիկը դռան առջևի ձյունն էր ավլում, երբ բարձրացրեց գլուխը և տեսավ Վինի֊Թուխին։ Թուխը քայլում էր դանդաղ, ուշադրությամբ ոտքերի տակ նայելով և այնպես էր խորասուզվել մտքերի մեջ, որ երբ Դնչիկը ձայն տվեց, նա մինչև անգամ կանգ չառավ։
- ― Հե՜յ, Թո՛ւխ, ― կանչեց Դնչիկը։ ― Ողջո՜ւյն, Թուխ։ Այդ ի՞նչ ես անում։
- ― Որս եմ անում, ― պատասխանեց Թուխը։
- ― Ո՞րս ես անում։ Ի՞նչ որս։
- ― Հետապնդում եմ մեկին, ― խորհրդավոր պատասխանեց Թուխը։
- Դնչիկը մոտ վազեց։
- ― Հետապնդո՞ւմ ես։ Ո՞ւմ։
- ― Ես էլ շարունակ այդ հարցն եմ ինձ տալիս, ― ասաց Թուխը։ ― Ամբողջն հարցն էլ դա է՝ ո՞ւմ։
- ― Իսկ ի՞նչ ես կարծում, ինչպե՞ս կպատասխանես այդ հարցին։
- ― Ստիպված եմ սպասել, մինչև կհանդիպեմ, ― ասաց Վինի֊Թուխը։ ― Այստեղ նայի՛ր ― նա մատնացույց արեց ուղիղ իր ոտքերի առջև։ ― Ի՞նչ ես տեսնում։
- ― Հետքեր, ― ասաց Դնչիկը։ ― Թաթերի հեթքե՛ր։ ― Հուզմունքից Դնչիկը մինչև անգամ ճղճղաց։ ― Թո՛ւխ։ Դու կարծում ես… որ սա… սարսափելի Բոբո՞ն է։
- ― Կարող է պատահել, ― ասաց Թուխը։ ― Երբեմն կարծես թե նա է, երբեմն էլ կարծես թե՝ չէ։ Հետքերով դժվար է որոշել։
- Եվ նա վճռական առաջ քայլեց, իսկ Դնչիկը մեկ֊երկու րոպե հապաղելուց հետո վազեց նրա հետևից։
- Հանկարծ Թուխը կանգ առավ ու կռացավ։
- ― Ի՞նչ պատահեց, ― հարցրեց Դնչիկը։
- ― Շատ տարօրինակ բան, ― ասաց Թուխը։ Հիմա կարծես գազանները երկուսն են։ Ահա սրան՝ Անհայտ մեկին, մոտեցել է մյուսը՝ Անհայտ մեկը, և հիմա նրանք միասին են զբոսնում։ Գիտես ի՞նչ, Դնչիկ, լավ կլինի, որ գաս ինձ հետ, մեկ էլ տեսար՝ սրանք Չար Գազաններ են։
- Դնչիկը խիզախորեն քորեց ականջի հետևն ու ասաց, որ մինչև ուրբաթ ինքը բոլորովին ազատ է և հաճույքով կընկերակցի Թուխին, հատկապես, եթե այնտեղ իսկական Բոբո կա։
- ― Դու ուզում ես ասել՝ եթե երկու իսկական Բոբո կա, ― ճշտեց Թուխը, իսկ Դնչիկն ասաց, որ իր համար միևնույն է, քանի որ մինչև ուրբաթ ինքը ոչ մի անելիք չունի։
- Եվ նրանք առաջ գնացին։
- Հետքերը պտտվում էին լաստենիների փոքրիկ պուրակի շուրջը… և, նշանակում է, երկու Բոբոները, եթե այդ նրանք էին, նույնպես պուրակի շուրջն էին պտտվում և, հասկանալի է, Թուխն ու Դնչիկը նույնպես պետք է պուրակի շուրջը պտտվեին։
- Ճանապարհին Դնչիկը Թուխին հետաքրքրական դեպքեր էր պատմում իր պապիկ Կողմնակիանձանց Մ․֊ի կյանքից։ Օրինակ, ինչպես էր պապիկը բուժում իր հոդացավը որսից վերադառնալիս կամ թե ինչպես նա օր ծերության սկսեց շնչարգելությամբ տառապել, և նման հետաքրքրաշարժ բաներ։
- Իսկ Թուխը մտածում էր, թե տեսնես ինչպիսին է եղել այդ պապիկը։ Եվ նա սկսեց մտածել, որ հիմա իրենք հետապնդում են երկու Պապիկների և, հետաքրքիր է, եթե բռնեն այդ Պապիկներին, չի՞ կարելի արդյոք նրանցից մեկին տուն տանել ու պահել, և, հետաքրքիր է, ի՞նչ կասի այդ մասին Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- Իսկ հետքերը պտտվում ու պտտվում էին պուրակի շուրջը…
- Հանկարծ Թուխը զարմանքից քար կտրեց տեղում։
- ― Նայի՛ր, ― շշուկով գոռաց նա ու մատնացույց արեց ձյունը։
- ― Ո՞ւր, ― նույնպես շշուկով գոռաց Դնչիկը և սարսափից վեր ցատկեց։ Բայց, որպեսզի ցույց տա, որ վեր է ոռել ոչ թե վախից, այլ հենց այնպես, նա տեղնուտեղը մեկ֊երկու անգամ էլ վեր֊վեր արեց, ասես պարզապես ցանկանում էր ցատկոտել։
- ― Նոր հետքեր, ― ասաց Թուխը։ ― Հայտնվել է երրորդ գազանը։
- ― Թո՛ւխ, ― ճղճղաց Դնչիկը, ― դու կարծում ես, որ դա՞ էլ է Բոբո։
- ― Չէ, չեմ կարծում, ― ասաց Թուխը, ― որովհետև այս հետքերը տարբերվում են… Այստեղով, հավանորեն, անցել են երկու Բոբո, և մեկ, ասենք… ասենք՝ Բեբո… Կամ էլ հակառակը, երկու Բեբո և մեկ, ասենք… ասենք՝ Բոբո… Ոչինչ չես կարող անել, պետք է գնալ նրանց հետևից։
- Եվ նրանք քայլեցին առաջ արդեն փոքր֊ինչ հուզված, որովհետև այդ երեք Անհայտ Գազանները կարող էին Շատ Չար Գազաններ լինել։ Եվ Դնչիկը սարսափելի ուզում էր, որ իր սիրելի պապիկ Կողմնակիանձանց Մ․֊ն հիմա իր կողքին լիներ և ոչ թե անհայտ մի տեղում։ Իսկ Թուխը մտածում էր, որ վատ չէր լինի, եթե իրենք հանկարծ, բոլորովին֊բոլորովին պատահաբար հիմա Քրիստոֆեր Ռոբինին հանդիպեին, որովհետև ինքը Թուխը շատ է սիրում նրան։
- Եվ այստեղ միանգամայն անսպասելիորեն Թուխը կանգ առավ երրորդ անգամ և լիզեց քթի ծայրը, որովհետև հանկարծ զգաց, որ սարսափելի շոգ է։ Հիմա նրանց առջև չորս գազանների հետքեր էին երևում։
- ― Դնչիկ, նայիր, նայի՛ր։ Տեսնո՞ւմ ես։ Մի Բոբո էլ է ավելացել։ Հիմա նրանք դարձել են երեք Բոբո և մի Բեբո…
- Այո, ամեն ինչից երևում էր, որ Թուխը չի սխալվում։ Հետքերը, ճիշտ է, փոքր ինչ խառնվում ու խաչաձևում էին միմյանց, բայց միանգամայն անկասկած էր, որ դրանք չորս զույգ թաթերի հետքեր են։
- ― Գիտե՞ս ինչ, ― ասաց Դնչիկը, իր հերթին լիզեց քթի ծայրը և համոզվեց, որ դա շատ քիչ է օգնում։ ― Գիտե՞ս ինչ։ Իմ կարծիքով, ես ինչ֊որ բան հիշեցի։ Այո, այո՛։ Ես հիշեցի մի գործի մասին, որը երեկ մոռացել եմ անել, իսկ վաղը ուշ կլինի… մի խոսքով, ես պետք է անմիջապես տուն գնամ և անեմ այդ գործը։
- ― Ճաշից հետո կանենք այդ գործը, ― ասաց Թուխը, ― ես քեզ կօգնեմ։
- ― Հասկանում ես, դա այնպիսի գործ է, որ չի կարելի ճաշից հետո անել, ― շտապեց ասել Դնչիկը։ ― Դա հատուկ առավոտյան գործ է։ Պետք է անել անպայման առավոտյան և ամենից լավ է ժա՜մը… Դու չգիտե՞ս ժամը քանիսն է…
- ― Տասներկուսը, ― ասաց Թուխը, նայելով արևին։
- ― Ահա, տեսնում ես, այդ գործը պետք է անել տասներկուսից մինչև տասներկուսն անց հինգ րոպե։ Այնպես որ ինձանից չնեղանաս, ես գնա… Վա՜յ, մայրիկ։ Ո՞վ կա այնտեղ։
- Թուխը նայեց երկնքին, իսկ հետո, կրկին լսելով ինչ֊որ մեկի սուլոցը, նայեց մեծ կաղնուն և ճյուղի վրա ինչ֊որ մեկին տեսավ։
- ― Ախր սա Քրիստոֆեր Ռոբի՛նն է, ― ասաց նա։
- ― Ա՛ա՜, այդ դեպքում ամեն ինչ կարգին է, ― ասաց Դնչիկը, ― նրա հետ դու կարող ես ոչ մի բանից չվախենալ։ Ցտեսությո՜ւն։
- Եվ նա մի շնչով սլացավ տուն՝ շատ գոհ, որ ազատվեց սոսկալի վտանգից։
- Քրիստոֆեր Ռոբինը առանց շտապելու իջավ ծառից։
- ― Իմ հիմա՜ր արջուկ, ― ասաց նա,մ ― դու այստեղ ինչո՞վ ես զբաղված։ Սկզբում դու մենակ երկու անգամ պտտվեցիր այս պուրակի շուրջը, հետո քեզ մոտեցավ Դնչիկը, և դուք սկսեցիք երկուսով պտտվել… Հիմա, իմ կարծիքով, դուք պատրաստվում էիք չորրորդ պտույտը կատարել ձեր իսկ սեփական ոտնահետքերով…
- ― Մի րոպե, ― թաթը տնկելով ասաց Թուխը։
- Նա նստեց ու մտքի մեջ ընկավ՝ խորը֊խորը։ Հետո նա իր թաթը դրեց մի հետքի վրա… Հետո նա երկու անգամ քորեց ականջի հետևն ու ոտքի ելավ։
- ― Այո֊ո՛ ― ասաց նա։ ― Հիմա ամեն ինչ հասկացա, ― ավելացրեց նա։ ― Ես նույնիսկ չգիտեի, որ այդքան հիմար ուն անխելք եմ, ― ասաց Վինի֊Թուխը։ ― Ես աշխարհի ամենաբթամիտ արջուկն եմ։
- ― Ինչե՛ր ես ասում։ Դու աշխարհի ամենալավ արջուկն ես, ― մխիթարեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Ճշմարի՞տ ― հարցրեց Թուխը։ Նա նկատելիորեն մխիթարվեց։ Իսկ հետո հանկարծ բոլորովին պայծառացավ։ ― Ինչ ուզում ես ասա, բայց արդեն ճաշելու ժամանակն է, ― ասաց նա։
- Եվ տուն գնաց՝ ճաշելու։
ԳԼՈՒԽ ՉՈՐՐՈՐԴ
- Որտեղ Իա֊Իան կորցնում է պոչը, իսկ Թուխը գտնում է
- Մոխրագույն ծեր իշուկ Իա֊Իան մեն֊մենակ կանգնել էր Անտառի անկյունում, որտեղ միայն տատասկափշեր էին աճում։ Առջևի ոտքերը լայն դրած, գլուխը թեքած կողքի, նա մտածում էր Լուրջ Բաների մասին։ Երբեմն նա տխուր մտածում էր․ «Ինչո՞ւ»։ Երբեմն էլ․ «Ի՞նչ պատճառով՞»։ Իսկ երբեմն էլ մտածում էր մինչև անգամ այսպես․ «Ի՞նչ հետևություն այստեղից»։ Եվ զարմանալի չէ, որ ժամանակ առ ժամանակ նա ընդհանրապես դադարում էր հասկանալ, թե վերջապես ինչի մասին է ինքը մտածում։
- Ահա թե ինչու, լսելով Վինի֊Թուխի ծանր ոտնաձայները, Իան ուրախացավ, որ կարող է գոնե մի րոպե չմտածել և պարզապես բարևել մեկին։
- ― Ինչպե՞ս է ինքնազգացողությունդ, ― սովորականի նման ծուլորեն հարցրեց նա։
- ― Իսկ քոնը ինչպե՞ս է, ― հարցրեց Վինի֊Թուխը։
- Իան օրորեց գլուխը։
- ― Ոչ այնքան այնպես, ― ասաց նա։ ― Կամ էլ նույնիսկ բոլորովին ոչ այնպես։ Ինձ թվում է, որ արդեն շատ վաղուց ինձ չեմ զգացել այնպես։
- ― Ա՛յ֊ա՛յ֊ա՛յ, ― ասաց Թուխը, ― շատ ցավալի է։ Ապա մի թող քեզ նայեմ։
- Իան մնաց կանգնած, դարձյալ ամենավհատ տեսքով նայելով գետնին, իսկ Թուխը պըտըտվեց նրա շուրջը։
- ― Իա, ― զարմացած հարցրեց նա, ― ի՞նչ է պատահել պոչիդ։
- ― Դու կարծես թե իրավացի ես։
- ― Իհարկե, իրավացի՛ եմ, ― ասաց Թուխը։
- ― Սա միանգամայն բնական է, ― տխուր ասաց Իա֊Իան։ ― Հիմա ամեն ինչ պարզ է։ Զարմանալու կարիք չկա։
- ― Դու երևի պոչդ մոռացել ես ինչ֊որ տեղ, ― ենթադրեց Թուխը։
- ― Ավելի ճիշտ, ինչ֊որ մեկը թռցրել է… ― ասաց Իա֊Իան։ ― Ուրիշ էլ ի՞նչ կարելի է սպասել, ― ավելացրեց նա երկարատև ընդմիջումից հետո։
- Թուխն զգում էր, որ ինքը պետք է մի ինչ֊որ օգտակար բան ասի, բայց գլխի չի ընկնում, թե ինչ։ Եվ նա որոշեց փոխարենը մի որևէ օգտակար բան ա ն ե լ։
- ― Իա֊իա, ― հանդիսավորությամբ ասաց նա, ― ես՝ Վինի֊Թուխս, խոստանում եմ գտնել քո պոչը։
- ― Շնորհակալություն, Թո՛ւխ, ― ասաց Իան։ ― Դու իսկական ընկեր ես։ Նման չես ոմանց։
- Եվ Վինի֊Թուխը գնաց որոնելու պոչը։
- Գարնանային հրաշալի առավոտ էր։ Փոքրիկ թափանցիկ ամպիկները ուրախ խաղում էին կապույտ երկնքում։ Նրանք մերթ լողում էին դեպի արևը, ասես ուզում էին ծածկել նրան, մերթ էլ շտապ֊շտապ հետ էին փախչում, որպեսզի մյուսներն էլ կարողանային խաղալ ու չարաճըճիություններ անել։
- Իսկ արևն ուրախ շողում էր, ոչ մի ուշադրություն չդարձնելով նրանց վրա, և սոճին, որ կլոր տարին հագից չէր հանել իր ասեղնավոր զգեստը, հին ու մաշված էր թվում նոր ու կանաչ ժանյակներով զուգված կեչու կողքին։ Վինին քայլում էր սոճիների ու եղևնիների մոտով, քայլում էր գիհեպտուղով ու կռատուկով պատված լանջերով, քայլում էր առվակների ու գետակների զառիթափ ափերով, քայլում էր քարակույտերի ու թփուտների միջով, և ահա, հոգնած ու քաղված, նա վերջապես հասաց Թավուտ Անտառը, որովհետև հենց այստեղ, Թավուտ անտառում էր ապրում Բուն։
- «Եթե կա ինչ֊որ մեկը, որ ինչ֊որ բան գիտե ինչ֊որ բանի մասին, ― ինքն իրեն ասում էր արջուկը, ― ապա դա, անկասկած, ուն է։ Կամ էլ ես Վինի֊Թուխը չեմ, ― ասաց նա։ Բայց ես նա եմ, ― ավելացրեց Թուխը։ ― Նշանակում է՝ ամեն ինչ կարգի՛ն է»։
- Բուն ապրում էր «Շագանակներ» սքանչելի դղյակում։ Այո, դա տուն չէր, այլ իսկական դղյակ։ Համենայն դեպս, այդպես էր թվում արջուկին, որովհետև դղյակի դռան վրա թե կոճակով զանգ կար, և թե պարանով զանգ։ Կոճակով զանգի տակ գրված էր․
- ԽՆԹՐՈՒՄ ԵՄ ՍԵԽՄԵԼ ԵԹԵ ՉԷՆ ԲԱՑՈՒՄ
- Իսկ պարանով զանգի տակ գրված էր․
- ԽՆԹՐՈՒՄ ԵՄ ՔԱՇԵԼ ԵԹԵ ՉԷՆ ԲԱՑՈՒՄ
- Երկու հայտարարությունն էլ գրել էր Քրիստոֆեր Ռոբինըմ որովհետև ամբողջ Անտառում միայն նա գրել գիտեր։ Նույնիսկ Բուն, թեև նա շատ֊շատ խելոք էր և կարողանում էր կարդալ ու մինչև անգամ ստորագրել իր անունը՝ Փու, նույնիսկ նա ի վիչակի չէր ճիշտ գրել այնդքան դժվար բառերը։
- Վինի֊Թուխը երկու հայտարարությունն էլ ուշադրությամբ կարդաց, սկզբում ձախից աջ, իսկ հետո, որպեսզի որևէ բան հանկարծ բան չթողնի՝ աջից ձախ։
- Ապա, համոզված լինելու համար, նա սեղմեց կոճակը, քաշեց պարանը, բախեց դուռն ու ամբողջ կոկորդով մեկ գոռաց․
- ― Բու, բա՛ց արա դուռը։ Ա՛րջն է եկել։
- Դուռը բացվեց, և շեմքում երևաց Բուն։
- ― Ողջո՛ւյն, Թո՛ւխ, ― ասաց նա։ ― Ի՞նչ նորություններ կան։
- ― Տխուր ևսարսափելի, ― ասաց Թուխը, ― որովհետև Իա֊Իան, իմ հին բարեկամը, կորցրել է պոչը և հիմա շատ է վշտացած։ Բարի եղիր, ասա խնդրում եմ, ինչպե՞ս կարող եմ գտնել։
- ― Դե, ― ասաց Բուն, ― սովորական արարողությունը նման դեպքերում ներքոհիշյալն է…
- ― Ի՞նչ է նշանակում Ներկով Հիշել, ― ասաց Թուխը։ ― Դու մի մոռացիր, որ իմ գլխում թեփ է, և երկար բառերը ինձ միայն գլխացավ են պատճառում։
- ― Դա նշանակում է այն, ինչ պետք է անել։
- ― Քանի դեռ դա է նշանակում, ես դեմ չեմ, ― խոնարհաբար ասաց Թուխը։
- ― Անհրաժեշտ է հետևյալը անել․ նախ և առաջ, հրապարակիր մամուլում։ Հայտնի չի, թե քո բարեկամը, երբ…
- ― Առողջությո՛ւն, ― ասաց Թուխը, բարձրացնելով թաթը։ ― Ասում ես, ի՞նչ պետք է անենք այդ ամենը այդ մա… ինչպե՞ս ասացիր։ Դու փռշտացիր, երբ պատրաստվում էիր ասել։
- ― Ես չեմ փռշտացել։
- ― Ոչ, Բու, փռշտացի՛ր։
- ― Ներիր, խնդրում եմ, Թուխ, բայց ես չեմ փռշտացել։ Ինչպե՞ս կարելի է փռշտալ և չիմանալ, որ փռշտացել ես։
- ― Բայց նաև հնարավոր չի իմանալ, թե ինչ֊որ մեկը փռշտացել է, եթե ոչ ոք չի փռշտացել։
- ― Ես ասում էի՝ հայտնի չի…
- ― Ահա՛, նորից։ Առողջությո՛ւն, ― տխուր ասաց Թուխը։
- ― Հայտնի չի՛, ― շատ բարձր և հատ֊հատ ասաց Բուն, ― թե քո բարեկամը որտեղ է կորցրել պոչը։ Ուստի, հայտարարություն տուր թերթում և պարգև խոստացիր։ Հարկավոր է գրել, որ մենք մի ինչ֊որ շատ լավ բան կտանք նրան, ով կգտնի Իայի պոչը։
- ― Հասկանում եմ, հասկանում, ― գլուխը շարժեց Թուխը։ ― Ի միջի այլոց, այդ «շատ լավ բանի» մասին, ― կիսաքուն շարունակեց նա, ― սովորաբար այս ժամին ես դեմ չեմ որևէ բան ուտելու… ― Եվ նա աչքը գցեց սենյակի անկյունում կանգնած պահարանին։ ― Ասենք, մի գդալ խտացրած կաթ կամ էլ մի ուրիշ բան, օրինակ, մի ումպ մեղր…
- ― Դե, ուրեմն, ― ասաց Բուն, ― մենք հայտարարություն կգրենք և կփակցնենք Անտառով մեկԼ
- «Մի փոքրիկ գդալ մեղր, ― ինքն իրեն քրթմնջում էր արջուկը, ― մի շատ փոքրիկ գդալ մեղր»։
- Իսկ Բուն խոսում էր ու խոսում, արտասանում էր սոսկալի երկար բառեր, և այդ բառերը գնալով ավելի ու ավելի երկար էին դառնում… Վերջապես նա վերադարձավ այնտեղ, որտեղից սկսել էր, և սկսեց բացատրել, որ այդ հայտարարությունը պետք է գրի Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Իմ դռան վրայի հայտարարությունները նույնպես նա է գրել։ Դու դրանք տեսե՞լ ես, Թուխ։
- Թուխն արդեն վաղուց հերով մեկ «այո», մեկ «ոչ» էր պատասխանում այն ամենին, ինչ ասում էր Բուն։ Եվ քանի որ վերջին անգամ նա ասել էր՝ «այո, այո, իհարկե», ապա այս անգամ ասաց․ «Ոչ, ոչ, երբե՛ք», թեև գաղափար անգամ չուներ, թե ինչի մասին է խոսքը։
- ― Ինչպես, չե՞ս տեսել, ― խիստ զարմացած հարցրեց ուն։ ― Գնանք ցույց տամ։
- Նրանք դուրս եկան, և Թուխը քնկոտ աչքերով նայեց կոճակով զանգին, նրա տակ փակցված հայտարարությանը, ապա պարանով զանգին, հետո նրա աչքն ընկավ պարանին։ Եվ որքան շատ էր նա այդ պարանին նայում, այնքան ավելի էր նրան թվում, թե ինչ֊որ տեղ նման բան արդեն տեսել է։ Ինչ֊որ մի բոլորոբին այլ տեղ, ինչ֊որ շատ վաղուց։
- ― Գեղեցիկ պարան է, այնպես չէ՞, ― հարցրեց Բուն։
- Թուխը գ;խով արեց։
- ― Այս պարանն ինձ ինչ֊որ բան է հիշեցնում, ― ասաց նա, ― բայց չեմ կարողանում հիշել, թե ինչ։ Որտեղի՞ց ես ճարել։
- ― Մի անգամ անցնում էի անտառով, տեսա կախված էր փթից, սկզբում մտածեցի, թե այնտեղ ինչ֊որ մեկն ապրում է, և քաշեցի, բայց զանգի ձայն չլսվեց, իսկ հետո ես ավելի ուժեղ քաշեցի, և պոկվեց։ Քանի որ այդ պարանը, իմ կարծիքով, ոչ ոքչ պետք չէր, բերեցի տուն և…
- ― Բու, ― հանդիսավոր ասաց Թուխը, ― այս պարանը ինչ֊որ մեկին շատ պետք է։
- ― Ո՞ւմ։
- ― Իային։ Իմ թանկագին բարեկամ Իային։ Նա… նա շատ էր սիրում այս պարանը։
- ― Սիրո՞ւմ էր։
- ― Կապված էր նրան, ― տխուր ասաց Վինի֊Թուխը։
- Եվ այս խոսքերով նա պարանը հանեց կեռից ու տարավ տվեց տիրոջը՝ Իային, իսկ երբ Քրիստոֆեր Ռոբինը պոչն ամրացրեց նախկին տեղում, այսինքն՝ այնտեղ, որտեղ սովորաբար լինում են բոլոր պոչերը, Իա֊Իան սկսեց սլանալ Անտառով մեկ և այնպիսի հիացմունքով էր թափահարում պոչը, որ ինչ֊որ բան ոտից գլուխ խուտուտ ածեց Թուխին, և նա ստիպված եղավ անմիջապես վազել տուն ու մի բան ուտել։
- Իսկ կես ժամ հետո նա շրթունքները լիեզելով, հպարտ երգեց․
- Ո՞վ գտավ պոչը,
- Վինի֊Թուխը՝ ես։
- Ուղիղ հինգ անց կես
- (Բայց իրականում հազիվ մեկը լիներ)
- Ես գտա պոչը։
ԳԼՈՒԽ ՀԻՆԳԵՐՐՈՐԴ
- Որտեղ Դնչիկը հանդիպում է Փղաձիուն
- Մի անգամ, երբ Քրիստոֆեր Ռոբինը, Վինի֊Թուխը և Դնչիկը նստած խաղաղ զրուցում էին, Քրիստոֆեր Ռոբինը, իբրև թե ի միջի այլոց, ասաց․
- ― Դնչիկ, գիտես, ես այսօր տեսա Փղաձիուն։
- ― Իսկ ի՞նչ էր նա անում, ― հարցրեց Դնչիկը։
- Կարելի էր կարծեսլ, թե նա բոլորովին չզարմացավ։
- ― Պարապ֊սարապ թափառում էր, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ Իմ կարծիքով, նա ինձ չնկատեց։
- ― Մեկին էլ ես տեսա, ― ասաց Դնչիկը։ ― Իմ կարծիքով, նա էր։ Բայց գուցե և ոչ։
- ― Ես էլ եմ տեսել, ― ասաց Թուխը և տարակուսած մտածեց․ «Տեսնես ո՞վ է Փղաձին»։
- ― Նրանց հաճախ չես հանդիպի, ― անփութորեն ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Հատկապես հիմա, ― ասաց Դնչիկը։
- ― Հատկապես տարվա այս ժամանակ, ― ասաց Թուխը,
- Հետո նրանք մի քիչ էլ խոսեցին դեսից դենից, և շուտով Դնչիկի ու Թուխի գնալու ժամանակը եկավ։ Նրանք միասին գնացին։ Սկզբում, քանի դեռ նրանք քարշ էին գալիս Թավուտ Անտառի եզրով ձգվող արահետով, երկուսն էլ լուռ էին, բայց երբ հասան գետակին և միմյանց օգնում էին քարից քար ոռչելով մյուս ափն անցնել, իսկ հետո կողք կողքի քայլում էին թփուտների միջով անցնող կածանով, նրանց միջև Չափազանց Խելացի Խոսակցություն սկսվեց։ Դնչիկն ասում էր․ «Հասկանում ես, Թուխ, թե ի՞նչ ես ուզում ասել»։ Իսկ Թուխը պատասխանում․ «Ես ինքս էլ, Դնչիկ, այդպես եմ մտածում»։ Դնչիկն ասում էր․ «Բայց մյուս կողմից, Թուխ, մենք չպետք է մոռանանք»։ Իսկ Թուխը պատասխանում էր․ «Միանգամայն ճիշտ է, Դնչիկ։ Չեմ հասկանում, ինչպե՞ս եմ աչքաթող արել այդ հանգամանքը»։
- Եվ ահա, երբ նրանք հասել էին Վեց Սոճիների մոտ, Թուխը նայեց չորս կողմ և, համոզվելով, որ իրենց ոչ ոք չի լսում, ասաց․
- ― Դնչիկ, ես որոշել եմ բռնել Փղաձիուն։
- Եվ Թուխը մի քանի անգամ ուռած֊փքված տմտմբացրեց գլուխը։ Նա սպասում էր, որ Դնչիկը կասի․ «Դե լա՜վ»։ կամ էլ՝ «Ի՞նչ ես ասում», և կամ նույնիսկ՝ «Թո՜ւխ, չի կարող պատահել», մի խոսքով, որևէ օգտակար դիտողություն կանի, բայց Դնչիկը ոչինչ չասաց․
- Մեր մեջ ասած, Դնչիկը վշտացել էր, որ այդ հրաշալի միտքը առաջինը իր գլխում չի ծնվել։
- ― Ես մտածում եմ բռնել նրան, ― ասաց Թուխը և փոքր֊ինչ լռելուց հետո ավելացրեց․ ծուղակով։ Եվ դա պետք է Շատ Խորամանկ Ծուղակ լինի, այնպես որ, Դնչիկ, դու պետք է օգնես ինձ։
- ― Թո՛ւխ, ― ասաց Դնչիկը, անմիջապես մխիթարվելով և իրեն զգալով միանգամայն երջանիկ, ― ես, իհարկե, կօգնեմ քեզ։ ― Հետո ասաց․ ― Իսկ ո՞նց պիտի անենք։
- Թուխը ասաց․
- ― Ամբողջ հարցն էլ հենց դա է՝ ինչպե՞ս։
- Նրանք նստեցին, որպեսզի քննարկեն իրենց անելիքը։
- Առաջին բանը որ անցավ Թուխի մտքով՝ փորել Շատ Խորը Փոս։ Փղաձին զբոսնելու կգա, կընկնի այդ փոսի մեջ, և…
- ― Ինչո՞ւ, ― հարցրեց Դնչիկը։
- ― Ի՞նչը՝ ինչո՞ւ, ― ասաց Թուխը։
- ― Ինչո՞ւ նա կընկնի փոսը։
- Թուխը թաթով տրորեց քիթը և ասաց, որ, հավանաբար, Փղաձին դուրս կգա զբոսանքի քթի տակ մի երգ կմռմռա և երկինք կնայի, որպեսզի տեսնի, արդյոք անրձև չի՞ գալու, և ահա չի նկատի Շատ Խորը Փոսը, մինչև որ կընկնի մեջը, իսկ այդ ժամանակ արդեն ուշ կլինի։
- Դնչիկն ասաց, որ դա, իհարկե, շատ լավ Ծուղակ է, բայց ինչ կստացվի, եթե անձրևն արդեն սկսված լինի։
- Թուխը նորից քորեց քիթն ու ասաց, որ այդ մասին ինքը չի մտածել։ Բայց տեղնուտեղը նորից պայծառացավ ու ասաց, որ, եթե անձրևն արդեն սկսված լինի, Փղաձին երևի կնայի երկնքին, որպեսզի տեսնի, արդյո՞ք շուտ է անձրևը կտրվելու, և ահա դարձյալ չի նկատի Շատ Խորը Փոսը, մինչև որ կընկնի մեջը։ Իսկ այդ ժամանակ արդեն ուշ կլինի։
- Դնչիկն ասաց, որ հիմա ամեն ինչ պարզ է, և որ, իր կարծիքով, դա շատ֊շատ Խորամանկ Ծուղակ է։
- Դնչիկն ասաց, որ իր կարծիքով, պետք է փոսը փորել հենց Փղաձիու քթի տակ, անմիջապես այն բանից առաջ, երբ նա ընկնելու կլինի այնտեղ։
- ― Բայց այդ ժամանակ նա կտեսնի, որ մենք փորում ենք, ― ասաց Թուխը։
- ― Չի՛ տեսնի։ Ախր նա երկնքին է նայելու…
- ― Իսկ եթե հանկարծ պատահաբար ցած նայի՞, ― ասաց Թուխը։ ― Այդ ժամանակ ամեն ինչ կհասկանա…
- Նա երկար մտորում էր, իսկ հետո տխուր ասաց․
- ― Այո, այնքան էլ հեշտ չի, ինչքան ես էի կարծում։ Երևի դրա համար էլ Փղաձիեր այդքան քիչ են հանդիպում։
- ― Երևի, ― համաձայնեց Դնչիկը։
- Նրանք հառաչելով ոտքի ելան, իսկ հետո, միմյանց վրայից մի քանի փշեր դուրս քաշելով, նորից նստեցին, և ամբողջ ժամանակ Թուխը ինքն իրեն ասում էր․ «Ա՜խ, եթե ես միայն մ տ ա ծ ե լ իմանայի»։ Հոգու խորքում Վինին համոզված էր, որ Փղաձիուն կարելի է բռնել, միայն հարկավոր է, որ որսորդի գլխում իսկական խելք լինի և ոչ թե թեփ…
- ― Ենթադրենք, ― ասաց նա Դնչիկին, ― դու ուզում ես բռնել Ի ն ձ։ Ի՞նչ կանես։
- ― Ես, ― ասաց Դնչիկը, ― ես այսպես կանեմ․ ծուղակ կսարքեի և Ծուղակում խայծ կդնեի՝ մի կճուճ մեղր։ Դու հոտը կառնեիր, կգայիր նրա հետևից և…
- ― Այո, ես կգայի նրա հետևից, ― հուզված ասաց Թուխը, ― միայն թե շատ զգույշ, որպեսզի չընկնեմ, և ես կվերցնեի այդ լկճուճը և նախ կլիզեի եզրերը, օբր թե այնտեղ այլևս մեղր չի մնացել, իսկ հետո կքաշվեի մի կողմ ու մի քիչ կմտածեի նրա մասին, իսկ հետո կվերադառնայի և կսկսեի լիզել հենց կճուճի մեջտեղից, իսկ հետո…
- ― Դե լավ, հանգստացիր, հանգստացի՛ր։ Կարևորն այն է, որ դու ծուղակը կընկնեիր, և ես կբռնեի քեզ։ Այսպես ուրեմն, նշանակում է, առաջին հերթին պետք է իմանալ, թե ինչ են սիրում Փղաձիերը։ Իմ կարծիքով, կաղին։ Ճի՞շտ է։ Հիմա կաղին շատ կա… Հե՜յ, Թո՛ւխ, ուշքի եկ։
- Թուխը, որ մեղրի մասին երազելով բոլորովին ձեռքից գնացել էր, ուշքի եկավ և նույնիսկ վեր թռավ տեղից ու հայտարարեց, թե մեղրը շատ անգամ ավելի հրապուրիչ խայծ է, քան կաղինը։ Դնչիկն այլ կարծիքի էր, և նրանք քիչ էր մնում վեճ սկսեին, բայց Դնչիկը ժամանակին գլխի ընկավ, որ եթե ծուղակում կաղին դնեն, ապա կաղինը պետք է հավաքի ինքը՝ Դնչիկը, իսկ եթե այնտեղ մեղր դնեն, ապա մեղրը կբերի Թուխը։ Դրա համար էլ նա ասաց․ «Շատ լավ, ուրեմն՝ մե՛ղր», և ճիշտ այն պահին, երբ Թուխն էլ իր հերթին այդ մասին էր մտածել, և պատրաստվում էր ասել․ «Շատ լավ, ուրեմն՝ կաղի՛ն»։
- ― Ուրեմն՝ մեղր, ― համոզվելու համար կրկնեց Դնչիկը։ ― Ես փորում եմ Փոսը, իսկ դու գնում ես մեղր բերելու։
- ― Շատ լավ, ― ասաց Թուխը և գնաց տուն։
- Տուն հասնելով, նա բարձրացավ աթոռին և պահարանի վերին դարակից մի մեծ, շատ մեծ կճուճ մեղր հանեց։ Կճուճի վրա գրված էր՝ «Մէխըր», բայց որպեսզի վերջնականապես համոզվի, Վինի֊Թուխը բարձրացրեց թղթյա կափարիչը և նայեց կճուճի մեջ։ Իսկապես որ բերնեբերան լի էր մեղրով։
- ― Բայց դժվար էր երաշխավորել, ― ասաց Թուխը։ ― Հիշում եմ, մորեղբայրս պատմում էր, որ ինքը մի անգամ ճիշտ և ճիշտ այս գույնի պանիր է տեսել։
- Եվ Վինին դունչը մտցրեց կ֊ւոճի մեջ ու ինչպես պետքն է լիզեց։
- ― Այո, ― ասաց նա, ― սա մեղր է։ Չի կարելի կասկածել։ Մի լիքը կճուճ մեղր։ Իհարկե, եթե մեկնումեկը հատակին պանիր չի դրել, հենց այնպես, կատակի համար։ Գուցե ավելի լավ է մի քիչ էլ փորձեմ… Մեկ էլ տեսար… Մեկ էլ տեսար Փղաձիերը պանիր չեն սիրում… ինձ նման… Ա՜խ։ ― Եվ նա խորը շունչ քաշեց։ ― Չէ՛, չեմ սխալվել։ Մինչև վերջ մաքուր մեղր է։
- Հաստատ համոզվելով, որ կճուճում եղածը մեղր էր, Թուխը կճուճը թևի տակ դրեց ու բռնեց Ծուղակի ճանապարհը։ Դնչիկը, դուրս նայելով Շատ Խորը Փոսից, հարցրեց․ «Բերեցի՞ր»։ Եվ Թուխը ասաց․ «Այո, միայն թե լիքը չի»։ Դնչիկը նայեց կճուճի մեջ ու հարցրեց․ «Սա է մնացե՞լ»։ Եվ Թուխը ասաց․ «Այո», և դա ճիշտ էր։
- Դնչիկը կճուճը դրեց Փոսի հատակին, դուրս եկավ, և նրանք գնացին տուն։
- ― Կհանդիպենք առավոտյան ժամը վեցին, Դնչիկ։ ― Ասաց Թուխն իր տան մոտ։ ― Դու պարան չե՞ս ունենա։
- ― Չէ։ Իսկ ինչի՞դ է պետք պարանը։
- ― Որ նրանց տուն տանենք։
- ― Աա՜… իսկ ես կարծում էի, թե Փղաձիերը գալիս են սուլոցի վրա։
- ― Ոմանք գալիս են, իսկ ոմանք՝ չէ։ Փղաձիերի համար չի կարելի երաշխավորել։ Դե, բարի գիշեր։
- ― Բարի գիշեր։
- ― Դնչիկը վազեց տուն, որի մոտ «Կողմնակի Անձանց Մ․» մակարգրությամբ տախտակ կար, իսկ Թուխը պառկեց քնելու։
- Մի քանի ժամ անց, երբ գիշերն արդեն կամաց֊կամաց հեռանում էր, Թուխը հանկարծ արթնացավ մի ինչ֊որ ճմլող զգացումից։ Այդպիսի ճմլող զգացում նա առաջներում էլի էր ունեցել, և գիտեր, թե դա ինչ է նշանակում․ նա ուտել է ուզում։
- Նա քնաթաթախ քայլեց դեպի պահարանը, բարձրացավ աթոռին… և վերին թարեքը դատարկ գտավ։
- «Տարօրինակ է, ― մտածեց նա, ― ես գիտեմ, որ այնտեղ մի կճուճ մեղր պիտի ունենամ։ Մի լիքը կճուճ, բերնեբերան լի մեղրով, և նույնիսկ վրան էլ գրված՝ «Մեխըր», որպեսզի չսխալվեմ։ Տարօրինակ է, շատ տարօրինակ»։
- Եվ մտորելով թե ուր կարող է կորչել կճուճըմ նա սկսեց սենյակում հետ ու առաջ քայլել ինքն իրեն քրթմնջալով այս երգ֊քրթմնջիկը․
- Ո՞ւր կարող էր մեղրս կորչել,
- Ունեի ես մի լի կճուճ։
- Նա չէր կարող տնից փախչել,
- Թե որ փախչի՝ էլ ի՞նչ կճուճ։
- Գետում լողալ նա չէր կարող
- (Ոչ պոչ ունի, ոչ էլ լողակ),
- Ուզենար էլ, նա չէր կարող
- Թաղվել, պահվել խոր հողի տակ։
- Նա չէր կարող փախչել անտառ,
- Չէր էլ կարող թռչել երկինք…
- Չէր կարող։ Բայց չքվեց անդարձ,
- Ա՛յ քեզ հրաշք, ա՛յ քեզ գաղտնիք։
- Նա քրթմնջաց այս երգը երեք անգամ և հանկարծ ամեն ինչ հիշեց․ Չէ՞ որ ինքը կճուճը դրել է Փղացիերի համար պատրաստված Խորամանկ Ծուղակո՛ւմ։
- ― Ա՛յ֊ա՛յ֊ա՛յ, ― ասաց Թուխը։ ― Ահա թե ինչ է ստացվում, երբ չափից դուրս հոգատար ես լինում Փղաձիերի հանդեպ։
- Եվ նա կրկին անկողին մտավ։ Բայց որքան շատ էր աշխատում քնել, այնքան ավելի քիչ էր այդ նրան հաջողվում։ Փորձեց մտքում հաշվել, երբեմն դա շատ լավ միջոց է, բայց դա էլ չօգնեց։ Փորձեց հաշվել Փղաձիերին, բայց դրանից դրությունը միայն ավելի լրջացավ, որովհետև յուրաքանչյուր Փղաձին, որին նա հաշվում էր, անմիջապես նետվում էր Թուխի մեղրի կճուճի վրա և տեղնուտեղը մաքրազարդում։ Մի քանի րոպե Թուխը պառկած լռելյայն տառապում էր, բայց երբ հինգ հարյուր ութսուներորդ Փղաձին ժանիքները լիզելով գռմռաց․ «Շատ լավ մեղր էր, թերևս ավելի լավը երբեք չէի կերել», Թուխն այլևս չդիմացավ։ Նա ցած թռավ մահճակալից, նետվեց դուրս և կարճ ճանապարհով սլացավ Վեց Սոճիների ուղղությամբ։
- Արևը դեռևս անկողնուց չէր ելել, բայց երկինքը Թավուտ Անտառի վրա թեթևակի լուսավորվել էր, կարծես ասելով, որ արևն արթնանում է և քիչ հետո դուրս կգա վերմակի տակից։ Լուսադեմի մուժում Սոճիները տխուր ու մենակ էին թվում։ Շատ խորը Փոսը էլ ավելի խորն էր թվում, քան կար իրականում, իսկ մեղրի կճուճը ստվերի նման թափանցիկ էր։ Բայց երբ Թուխը մոտեցավ, քիթը նրան հուշեց, որ այնտեղ, իհարկե, մեղր կա, և Թուխի լեզուն դուրս եկավ ու լիզեց շրթունքները։
- Դնչիկը նույնպես արթնացել էր։ Արթնանալուն պես նա ասաց․ «Վա՜յ»։ Հետո, քաջալերելով իրեն, հայտարարեց․ «Ի՞նչ անենք… Կպատահի՛»։ Բայց այնուամենայնիվ նրա ծնկները դողում էին, որովհետև ականջներում մի սարսափելի բառ էր որոտում․ Փ Ղ Ա Ձ Ի՛։
- Ինչպիսի՞ն է նա՝ այդ Փղաձին։
- Մի՞թե չար է։
- Արդյո՞ք սուլոցի վրա մոտ գալիս է։ Իսկ եթե գալիս է, ապա ի՞նչ ն պ ա տ ա կ ո վ…
- Սիրո՞ւմ է նա խոզուկներին, թե ոչ։
- Եվ ի ն չ պ ե՞ ս է սիրում։
- Եթե նա խոզուկներ ուտում է, ապա գուցե այնուամենայնիվ փոռք չի՞ տա այն խոզուկին որը Կողմնակիանձանց Մ․ անունով պապիկ ունի։
- Խեղճ Դնչիկը չգիտեր, թե ինչպես պատասխանի այս բոլոր հարցերին։ Իսկ նա շատ շուտով կյանքում առաջին անգամ պետք է հանդիպեր իսկական Փղաձիուն։
- Միգուցե ավելի լավ է ձևացնի, թե գլուխը ցավում է, և չգնա՞ Վեց Սոճիների կողմը։ Իսկ եթե հանկարծ պարզվի, որ դրսում շատ լավ եղանակ է, Ծուղակում էլ ոչ մի Փղաձի չկա, և ինքը՝ Դնչիկը, ամբողջ առավոտ զուր տեղն է թավալ եկել անկողնո՞ւմ։
- Ի՞նչ անել։
- Եվ այստեղ նրա գլխում մի բավականին խորամանկ միտք ծնվեց։ Հիմա թաքուն կգնա Վեց Սոճիների մոտ, շատ զգույշ, որպեսզի չնկատվի, կնայի՝ Ծուղակում Փղաձի կա, թե ոչ։ Եթե կա, ապա ինքը՝ Դնչիկը, կվերադառնա ու անկողին կմտնի, եսկ եթե չկա, ապա Դնչիկը, իհարկե, չի պառկի…
- Եվ Դնչիկը գնաց։ Սկզբում նա մտածում էր, որ Ծուղակում, իհարկե, ոչ մի Փղաձի էլ չի լինի․ հետո սկսեց մտածել, որ ոչ, հավանական է, կլինի․ իսկ երբ արդեն մոտենում էր Ծուղակին, նա դրանում միանգամայն համոզված էր, որովհետև լսեց, թե ինչպես է նա ոռնում ամբողջ կոկորդով մեկ։
- ― Վա՛յ֊վա՛յ֊վա՛յ, ― ասաց Դնչիկը։ Նա միայն մի ցանկություն էր զգում՝ փախչե՛լ։ Բայց ո՞նց փախչեր։ Քանի որ այդքան մոտիկ էր, ապա վատ չէր լինի, եթե գոնե մի անգամ աչքի պոչով նայեր կենդանի Փղաձիուն։ Եվ ահա նա զգուշորեն կողքանց դեպի Փոսը սողաց և նայեց…
- Իսկ Վինի֊Թուխին ոչ մի կերպ չէր հաջողվում գլուխը հանել մեղրի կճուճից։ Ինչքան շատ էր նա ցնցում գլուխը, կճուճն այնքան ավելի ամուր էր նստում։
- Թուխը գոռում էր․ «Մայրի՛կ»։ Գոռում էր․ «Օգնեցե՛ք»։ Երբեմն էլ պարզապես գոռում էր․ «Վայ֊վայ֊վա՜յ», բայց դա էլ չէր օգնում։ Նա փորձում էր կճուճը որևէ բանի խփել, բայց քանի որ չէր տեսնում, թե ինչին է խփում, ապա դա էլ չէր օգնում։ Նա փորձում էր դուրս գալ Ծուղակից, բայց քանի որ կճուճից բացի ոչինչ չէր տեսնում (այն էլ ոչ լրիվ), դա էլ չէր ստացվում։
- Լրիվ ուժասպառ լինելով՝ նա բարձրացրեց գլուխը (կճուճի հետ միասին) և աղիողորմ ու հուսահատ ոռնաց…
- Հենց այդ պահին էլ Դնչիկը Փոսի մեջ նայեց։
- ― Օդնեցե՜ք, փրկեցե՜ք, ― գոռաց Դնչիկը։ ― Ձղափի՜ն, սարսափելի Փղաձին։ Եվ այնքան արագ, որ միայն կրունկներն էին փայլատակում, սլացավ հեռու, շարունակելով ճղճղալ․ ― Փրկեցե՜ք։ Փղափելի Սարսաձի՜ն։ Օգնեցե՜ք։ Ձիանելի Փղասա՜եաը։ Փղեցե՜ք։ Ձիեցե՜ք։ Օգնափելի, Փրկաելի, Փիափի՜ղը։
- Նա ճղում ու ճղճղում էր այնքան ժամանակ, մինչև որ հասավ ու բախեց Քրիստոֆեր Ռոբինի տնակի դուռը։
- ― Ի՞նչ է պատահել, Դնչիկ, ― շալվարը հագնելով հարցրեց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- ― Օգգգնաձձի, ― սարսափից ու արագ վազքից շնչակտուր կակազեց Դնչիկը։ ― Ձիա… Փղա… Փղաձի՛ն։
- ― Ո՞րտեղ։
- ― Այնտեղ, ― տոտիկով ցույց տվեց Դնչիկը։
- ― Ի՞նչ տեսք ունի։
- ― Սարսափելի՛։ Ահա այսպիսի՛ գլխով։ Ոնց որ… Ոնց որ… ինչ ասեմ։ Ոնց որ՝ կճո՛ւճ։
- ― Ես պետք է անպայման տեսնեմ նրան, ― կոշիկները հագնելով, ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ ― Գնացի՛նք։
- Քրիստոֆեր Ռոբինի կողքին Դնչիկը, իհարկե, ոչ մի բանից չէր վախենում, և նրանք գնացին։
- ― Լսո՞ւմ ես։ Այդ նա՛ է, ― երբ մոտեցել էին, սարսափահար ասաց Դնչիկը։
- ― Ինչ֊որ բան լսում եմ, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։
- Նրանք թրխկոց էին լսում։ Այդ դժբախտ Վինին էր վերջապես դեմ առել մի հաստ արմատի և խփելով՝ փորձում էր կոտրել կճուճը։
- ― Կանգ առ, էլ չի կարելի մոտենալ, ― ճղճղաց Դնչիկը , ամուր սեղմելով Քրիստոֆեր Ռոբինի ձեռքը։ ― Վա՜յ, ինչ սարսափելի է։
- Իսկ Քրիստոֆեր Ռոբինը հանկարծ սկսեց ծիծաղել։ Նա ծիծաղում էր ու ծիծաղում… ծիծաղում էր ու ծիծաղում… Եվ մինչ նա ծիծաղում էր, Փղաձիու գլուխը ինչպես որ պետքն էր դիպավ արմատին։ Թրըխկ՝ կճուճը հազար կտոր եղավ, և, ո՛վ զարմանք՝ երևաց Վինի֊Թուխի գլուխը։
- Միայն այստեղ Դնչիկը հասկացավ վերջապես, թե որքան հիմար Դնչիկ է ինքը։ Նա այնպես ամաչեց, այնպես կարմրեց, որ գլխապատառ սլացավ տուն ու գլխացավով անկողին ընկավ։ Եվ այդ առավոտ նա գրեթե հաստատ որոշեց փախչել տնից ու դառնալ նավաստի։
- Իսկ Քրիստոֆեր Ռոբինը և Թուխը գնացին նախաճաշելու։
- ― Արջո՛ւկ, ― ասաց Քրիստոֆեր Ռոբինը։ ― Ես քեզ շատ եմ սիրում։
- ― Ես էլ քեզ եմ սիրում, ― ասաց Վինի֊Թուխը։
ԳԼՈՒԽ ՎԵՑԵՐՈՐԴ
- Որտեղ Իա֊Իան նշում է իր ծննդյան օրը, իսկ Դնչիկը քիչ է մնում Լուսին թռչի
- Իա֊Իան՝ մոխրագույն ծեր իշուկը, կանգնել էր գետակի ափին և ամենավհատ տեսքով ջրի մեջ իր արտացոլումն էր դիտում։
- ― Սրտամաշ տեսարան է, ― վերջապես ասաց նա, ― սրտամա՛շ տեսարան։
- Նա շրջվեց և գետի հոսանքով դանդաղ դեպի ցած գնաց։ Մի քսան մետր գնալուց հետո նա ծանծաղուտով անցավ գետը և առաջվա նման դանդաղ քարշ տալով ոտքերը, մյուս ափով հետ գնաց։ Ճիշտ այն տեղի դիմաց, ուր կանգնած էր քիչ առաջ, Իան կանգ առավ և նորից ջրի մեջ նայեց։
- ― Այսպես էլ գիտեի, ― հառաչեց նա։ ― Այս կողմից էլ մի բան չի։ Բայց ո՞ւմ պետքն է։ Ոչ ոք չի հետաքրքրվում։ Սրտամաշ տեսարան է։
- Այդ պահին նրա ետևում մի ճյուղ կոտրվեց, և թփերի միջից երևաց Վինի֊Թուխը։
- ― Բարի լո՛ւյս, Իա, ― ասաց Թուխը։
- ― Լույս բարի, արջուկ Թուխ, ― վհատ պատասխանեց Իան։ ― Եթե միայն սա բարի առավոտ է։ Անձամբ ես խիստ կասկածում եմ։
- ― Ինչո՞ւ։ Բա՞ն է պատահել։
- ― Ոչինչ, արջուկ Թուխ, առանձնապես ոչինչ։ Բոլորը չէ, որ կարող են։ Ոմանց էլ չի վիճակվում։ Այստեղ ոչնչով չես օգնի։
- ― Ի՞նչը բոլորը չէ, որ կարող են, ― հարցրեց Թուխը, քիթը տրորելով։
- ― Ուրախանալ։ Երգել, պարել և ուրիշ նման բաներ։ Ընկուզենու թփուտների տակ։
- ― Աաա՜, հասկանում եմ․․․ ― ասաց Թուխը։ Եվ խոր մտածելուց հետո հարցրեց․ ― Ո՞ր ընկուզենու թփուտների տակ։
- ― Որի տակ ընկույզները ջրդեղած են, ― ընկճված պատասխանեց Իան։ ― Խմբապար, ուրախություն և նման բաներ։ Ես չեմ տրտնջում, բայց այդպես է։
- ― Թուխը նստեց մի մեծ քարի և փորձեց որևէ բան հասկանալ։ Հանելուկի նման էր ստացվում, իսկ դա Թուխի թույլ կողմն էր, որովհետեւ նրա գլխում թեփից բացի ուրիշ բան չկար։ Եվ համենայնդեպս նա երգեց այս հանելուկային երգը․
- ԿԱՏԱԿԻ ՄԱՍԻՆ
- ― Հարցս կարճ է ու հասարակ, ―
- Ռնգեղջյուրը ասաց, ―
- Ո՞ր ծայրից անեմ կատակ,
- Որ լինի դիպուկ, արագ։ ―
- Այս հարցին ոչ ոք, ավա՜ղ,
- Չպատասխանեց ոչ ուշ, ոչ վաղ։
- — Այ, ինչ եմ ասել, — ասաց Իա֊Իան։ — Երգի՛ր, երգի՛ր։ Փիսիկը նստել մի մութ անկյունում, հոնքերը կիտել ու լաց է լինում։ Ուրախացիր ու զվարճացիր։
- — Ես ուրախանում եմ, — ասաց Թուխը։
- — Ոմանց դա հաջողվում է, — ասաց Իա֊Իան։
- — Վերջապես ի՞նչ է պատահել, — հարցրեց Թուխը։
- — Իսկ մի՞թե ինչ֊որ բան է պատահել։
- — Ոչ, բայց դու այնքնի տխուր տեսք ունես։
- — Տխո՞ւր։ Այդ ինչո՞ւ ես պիտի տխուր լինեմ։ Չէ՞ որ այսօր ծննդյանս օրն է։ Տարվա ամենալավ օրը։
- — Քո ծննդյան օ՞րը, — ապշած հարցրեց Թուխը։
- — Իհարկե։ Մի՞ թե չի զգացվում։ Հապա մի նվերներիս նայիր։ — Իա֊Իան առջեւի սմբակով չորս կողմը ցույց տվեց։ — Նայիր այս ծննդյան կարկանդակին։
- Թուխը նայեց․ սկզբում դեպի աջ, հետո՝ ձախ։
- — Մի՞թե չես տեսնում։
- — Չէ, — ասաց Թուխը։
- — Ես նույնպես, — ասաց Իա֊Իան։ — Սա կատակ էր, — բացատրեց նա։ — Հա֊հա՛։
- Թուխը բոլորովին շփոտված քորեց ծոծրակը։
- — Այսօր իսկապե՞ս քո ծննդյան օրն է, — հարցրեց նա։
- — Իհարկե։
- — Այ քեզ բա՛ն։ Դե, Իա, շնորհավորում եմ եւ քեզ շատ֊շատ երջանկություն եմ ցանկանում այսօր։
- — Ես էլ եմ քեզ շնորհավորում եւ շատ֊շատ երջանկություն եմ ցանկանում քեզ այսօր, արջուկ Թուխ։
- — Բայց այսօր իմ ծննդյան օրը չի։
- — Ոչ, քոնը չի, այլ իմը։
- — Բայց դու ասում ես՝ «շատ֊շատ երջանկություն եմ քեզ ցանկանում այսօր»։
- — Հետո ի՛նչ։ Դու ուզում ես իմ ծննդյան օրը դժբախտ լինե՞լ։
- — Ա՜, հասկանում եմ, — ասաց Թուխը։
- — Բավական չէ, — հազիվ լացը զսպած ասաց Իա֊Իան, բավական չէ, որ ես այսքան դժբախտ եմ՝ առանց նվերների, առանց ծննդյան կարկանդակի, բոլորի կողմից մոռացված ու լքված, եթե մյուսները նույնպես դժբախտ լինեն…
- Վինի Թուխն այլեւս չդիմացավ։
- — Սպասիր ինձ այստեղ, — գոռաց նա եւ ինչքան որ ոտքերում ուժ կար, սլացավ տուն։ Նա զգաց, որ պարտավոր է անմիջապես խեղճ իշուկին որեւէ նվեր տալ, իսկ հետո միշտ էլ ժամանակ կունենաս մտածելու Իսկական Նվերի մասին։
- Իր տան շեմքում նա քիչ մնաց դիպչեր Դնչիկին, որ ցատկում էր դռան մոտ, փորձելով հասնել զանգի կոճակին։
- — Ողջո՛ւն, Դնչի՛կ, — ասաց Վինի֊Թուխը։
- — Ողջո՛ւյն, Թուխ, — ասաց Դնչիկը։
- — Ինչո՞վ ես զբաղված։
- — Փորձում եմ զանգահարել, — բացատրեց Դնչիկը։ — Անցնում էի այստեղով…
- — Թող օգնեմ քեզ, — իր ծառայությունն առաջարկեց Թուխը։ Նա մոտեցավ դռանն ու սեղմեց կոճակը։ — Ես քիչ առաջ տեսա Իային, — ասաց նա։ — Խեղճ Իշուկը սոսկալի հուզված է, որովհետեւ այսօր նրա ծննդյան օրն է, իսկ նրան բոլորը մոռացել են, եւ նա քիթը կախել է, եւ ես… Այս ինչ բան է, ոչ ոք չի բացում, քնել են, ի՞նչ է։ — Եվ Թուխը նորից զանգահարեց։
- — Թո՛ւխ, — ասաց Դնչիկը։ — Ախր սա քո՛ տունն է։
- — Վա՛յ֊վա՛յ֊վա՛յ, — ասաց Թուխը։ — Իսկապե՛ս որ։ Դե, ներս գնանք։
- Թուխը առաջին հերթին մոտեցավ պահարանին, որպեսզի համոզվի, որ ունի ոչ շատ մեծ, միանգամայն համապատասխան կճուճով մեղր։ Կճուճն իր տեղում էր, եւ Թուխը կճուճը իջեցրեց թարեքից։
- — Ես սա Իային եմ նվիրելու, — բացատրեց նա։ — Իսկ դու ինչ ես մտածում նվիրել։
- — Գուցե ե՞ս էլ կճուճը նվիրեմ, — հարցրեց Դնչիկը, — Թող լինի մեր երկուսի կողմից։
- — Ո՛չ, — ասաց Թուխը, — լավ բան մտածիր։
- — Դե լավ, որ այդպես է, ես Իային փուչիկ կնվիրեմ։ Տոներից դեռ մի հատ մնացել է։ Հենց հիմա կգնամ կբերեմ։
- — Ա՛յ, լավ մտածեցիր։ Ախր Իային ուրախացնել է պետք։ Իսկ փուչիկը ում ասես կուրախացնի։ Ոչ ոք չի կարող տխրել, եթե փուչիկ ունի։
- Եվ այսպես, Դնչիկը տուն վազեց, իսկ Թուխը վերցրեց կճուճն ու քայլեց դեպի գետակը։
- Շոգ օր էր, ճանապարհը՝ երկար, եւ Թուխը դեռ ճանապարհի կեսն չէր անցել, երբ ինչ֊որ բան սկսեց տարօրինակ կերպով խուտուտ տալ սկզբում քթի մեջ, ապա կոկորդում, հետո կրծքի տակ եւ այդպես աստիճանաբար մինչեւ կրունկները հասավ։ Թվում էր ինչ֊որ մեկը ներսից ասում է․ «Գիտե՞ս, Թուխ, հիմա ճիշտ ժամանակն է, որ դու մի փոքր…»
- — Ա՛յ, ա՛յ, ա՛յ, — ասաց Թուխը, — իսկ ես չգիտեի, որ արդեն այսքան ուշ է։
- Նա նստեց գետնին ու բացեց կճուճի կափարիչը։
- — Ի՛նչ լավ եղավ, որ վերցրի հետս, — ասաց նա։ — Այսպիսի շոգ օր շատ քիչ արջեր գլխի կընկնեին իրենց հետ կազդուրվելու համար որեւէ բան վերցնել…
- — Իսկ հիմա հիշենք, — վերջին անգամ լիզելով կճուճի հատակը, ասաց նա, — հիշենք, թե ուր էի ես պատրաստվում գնալ։ Ախ հա՜, Իայի մոտ։
- Եվ Թուխն առանց շտապելու ոտքի ելավ։ Հազիվ եր ոտքի ելել, երբ հանկարծ ամեն ինչ հիշեց․ կերել էր Նվե՛րը։
- — Վա՛յ֊վա՛յ֊վա՛յ, — ասաց Թուխը։ — Հիմա ի՞նչ պիտի անեմ։ Չէ՞ որ պետք է Իային որեւէ բան նվիրեմ։
- Սկզբում նա պարզապես չգիտեր ինչպես վարվի։ Հետո մտածեց։
- «Այնուամենայնիվ սա շատ լավ կճուճ է, թեեւ մեջը մեղր չկա։ Եթե այս կճուճը ոնց որ պետք է լվանամ եւ որեւէ մեկին խնդրեմ վրան գրի․ «Շնորհավորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ», Իան կարող է սրա մեջ պահել այն ամենը, ինչ ցանկանա։ Սա օգտակար իր կլինի»։
- Եվ քանի որ այդ ժամանակ նա հեռու չէր Բուի տնից, իսկ Անտառում ամենքն էլ համոզված էին, որ Բուն հիանալի գրել գիտե, նա որոշեց Բուին հյուր գնալ։
- — Բարի լույս, Բու, — ասաց Թուխը։
- — Լույս բարի, Թուխ, — ասաց Բուն։
- — Շնորհավորում եմ քեզ Իա֊Իայի ծննդյան էրվա առթիվ, — ասաց Թուխը։
- — Ահա թե ի՛նչ, — զարմացավ Բուն։
- — Դե իհարկե՛։ Իսկ դու ի՞նչ ես նրան նվիրելու։
- — Իսկ դո՞ւ։
- — Ես նրան օգտակար Կճուճ նվեր կտամ։ Սրա մեջ ինչ ուզենաս կարելի է պահել, — ասաց Թուխը։ — Ես ուզում եմ քեզ խնդրել…
- — Սա՞, — հարցրեց Բուն, Թուխի թաթերից վերցնելով կճուճը։
- — Այո, եւ ուում եմ խնդրել քեզ…
- — Այստեղ մի ժամանակ մեղր է եղել, — ասաց Բուն։
- — Դրա մեջ ինչ ասես կարելի է պահել, — լրջորեն ասաց Թուխը։ — Սա շա՜տ, շատ օգտակար իր է։ Եվ ես ուզում էի խնդրել քեզ…
- — Դու լավ կանեիր գրեիր վրան․ «Շնորհավորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ»։
- — Ես հենց դա եմ ուզում խնդրել, — վերջապես կարողացավ բացատրել Թուխը։ — Որովհետեւ ուղղագրությունից ես մի փոքր կաղում եմ։ Ընդհանուր առմամբ լավ ուղղագրություն է, միայն չգիտես ինչու կաղում է, եւ տառերը չեն հասցնում ժամանակին իրենց տեղերը շարվել։ Դու կգրես՝ «Շնորհավորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ»։ Շատ եմ խնդում։
- — Փառավոր կճուճ է, — ասաց Բուն, բոլոր կողմերից զննելով այն։ — Գուցե ես նույնպես քո կճուճը նվիրեմ։ Թող լինի մեր երկուսի կողմից։
- — Ոչ, ասաց Թուխը, — այդ մեկը դու վատ ես մտածել։ Ավելի լավ է տուր լվանամ, իսկ դու հետո գրես վրան։
- Մինչեւ Թուխը կլվար ու կչորացներ կճուճը, Բուս թքոտում էր մատիտի ծայրն ու մտածում էր ինչպես է գրվում «Շնորհավորում եմ» բառը։
- — Թուխ, դու կարողանո՞ւմ ես կարդալ, — անհանգստացած հարցրեց նա։ — Օրինակ, իմ դռան վրա հայտարարություն կա փակցված, թե ինչպես զանգահարել․ դա Քրիստոֆեր Ռոբինն է գրել։ Դու կարո՞ղ ես կարդալ։
- — Քրիստոֆեր Ռոբինն ինձ ասաց թե ինչ է գրել եւ դրանից հետո ես կարողացա կարդալ։
- — Հիանալի՛ է։ Ես էլ կասեմ, թե ինչ եմ գրել կճուճի վրա, եւ դու կկարողանաս կարդալ։
- Եվ Բուն սկսեց գրել… Ահա թե ինչ նա գրեց․
- «Շնո հրո վրո նծա դնա օրեվա ռթիվ ըթիվ»։
- Թուխը հիացմունքով նայում էր այդ մակագրությանը։
- — Ես այստեղ գրել եմ․ Շնորհավորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ», — անփույթորեն նկատեց Բուն։
- — Այ դա մակագրությո՜ւն է, — հարգանքով նկատեց Թուխը։
- — Իսկ եթե լրիվ ես ուզում իմանալ, ապա այստեղ ես գրել եմ․ «Շնորհարորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ, ցանկանում եմ շատ֊շատ երջանկություն։ Քո Թուխ։» Գրաֆիտի ծախսումը բոլորովին հաշվի չեմ առել։
- — Ի՞նչ, — հարցրեց Թուխը։
- — Գիտե՞ս ինչքան մատիտ ծախսվեց, — բացատրեց Բուն։
- — Դե, իհա՛րկե, — ասաց Թուխը։
- Իսկ Դնչիկը վաղուց տուն էր հասել եւ հիմա Իա֊Իայի փուչիկը կրծքին սեղմած, որպեսզի հանկարծ քամին չտանի, սլանում էր ինչքան որ ուժ կար ոտքերում։ Դնչիկը շատ էր շտապում, որպեսզի Թուխից շուտ տեղ հասնի․ նա ուզում էր առաջինը նվերը տանել իշուկին, որպեսզի Իան կարծեր, թե Դնչիկը ինքնուրույն եւ ոչ թե ուրիշի օգնությամբ է հիշել իր ծննդյան տարեդարձը։ Նա այնքան էր շտապում եւ այնքան էր տարված Իա֊Իային ուրախացնելու մտքով, որ ամենեւին չէր նայում ոտքերի տակ… Եվ հանկարծ նրա ոտքն ընկավ մկան բնի մեջ, եւ Դնչիկն ամբողջ թափով քթի վրա գետնին փռվեց․
- Բ Ո՛ Ւ Մ
- Դնչիկը փռվեց գետնին եւ երկար ժամանակ չէր հասկանում, թե ինչ է կատարվել։ Սկզբում նա մտածեց, որ ամբողջ աշխարհը հօդս է ցնդել։ Հետո մտածեց, որ, միգուցե, միայն իրենց սիրելի Անտառը։ Էլ ավելի հետո՝ որ, միգուցե, միայն ինքը՝ Դնչիկը, եւ հիմա մեն֊մենակ պառկած է ինչ֊որ տեղ Լուսնի վրա եւ այլեւս երբեք֊երբեք չի տեսնելու ոչ Թուխին, ոչ Քրիստոֆեր Ռոբինին, ոչ Իային… Եվ միայն այստեղ նրա մտքով անցավ, որ նույնիսկ Լուսնի վրա էլ պարտադիր չէ ամբողջ ժամանակ քթի վրա պառկել։ Եվ զգուշորեն վեր կացավ ու շուրջը նայեց։
- Նա դեռեւս Անտառո՛ւմ էր։
- «Շատ հետաքրքիր է, — մտածեց նա։ — Հետաքրքիր է, ինչ պայթյո՞ւն էր։ Ես չէի կարող ընկնելիս այսքան աղմուկ բարձրացնել։ Եվ որտե՞ղ է, հետաքրքիր է, իմ փուչիկը։ Եւ որտեղի՞ց, հետաքրքիր է, լույս ընկավ այս փալասը»։
- Այս փալասը հենց նրա փուչիկն էր։
- — Վա՜յ, մայրի․կ, — ճղճղաց Դնչիկը։ — Վա՜յ, մայրիկ, մայրիկ ջա՛ն, մայրիկ ջան։ Հիմա ես ի՞նչ անեմ։ Հո հետ չե՞մ գնալու։ Ուրիշ փուչիկ էլ չունեմ… Հը՞, գուցե Իան փուչիկ այնքան էլ շատ չի՞ սիրում։
- Եվ նա շարունակեց ճանապարհը։ Անկեղծ ասած, նա այլեւս նախկին թեթեւությամբ չէր վազում, բայց էլի շատ շուտով հասավ այնտեղ, որտեղ կանգնած էր Իան եւ դարձյալ ջրի մեր իր արտացոլումն էր դիտում։
- — Բարի լո՛ւյս, Իա, — դեռեւս հեռվից գոռաց Դնչիկը։
- — Բարի լույս, փոքրի՛կ Դնչիկ, — ասաց Իա֊Իան։ — Եթե, իհարկե, սա բարի առավոտ է, — ավելացրեց նա, — ինչում ես խիսկ կասկածում եմ։ Բայց դա կարեւոր չէ։
- — Շնորհավորում եմ քեզ ծննդյանդ օրվա առթիվ, — մոտ գալով ասաց Դնչիկը։
- Իան թողեց իր զբաղմունքն ու աչքերը չռեց Դնչիկի վրա։
- — Հապա, հապա կրկնի՛ր, — ասաց նա։
- — Շնորհավորում եմ…
- — Մի րոպե…
- Դժվարությամբ կանգնելով երեք ոտքերի վրա՝ Իան չորրորդ ոտքը մոտեցրեց ականջին։
- — Սա ես երեկ սովորեցի, — բացատրեց նա, երրորդ անգամ ցած ընկնելով։ — Շատ հեշտ է եւ, որ գլխավորն է, այսպես ավելի լավ եմ լսում։ Դե ահա ամեն ինչ կարգին է։ Ուրեմն, ի՞նչ էիր ասում, կրկնիր, — ասաց նա, սմբակի օգնությամբ ականջն առաջ հրելով։
- — Շնորհավորում եմ ծննդյանդ օրվա առթիվ, — կրկնեց Դնչիկը։
- — Ի՞նձ։
- — Իհարկե, քեզ։
- — Իմ ծննդյան օրվա առթի՞վ։
- — Այո։
- — Ուրեմն, սա իսկական ծննդյան օր է դառնո՛ւմ։
- — Իհարկե, Իա, եւ ես քեզ նվեր եմ բերել։
- Իա֊Իան մեծ դժվարությամբ աջ ոտքը ցած դրեց եւ ոչ պակաս դժվարությամբ բարձրացրեց ձախը։
- — Ես ուզում եմ մյուս ականջով էլ լսել, — բացատրեց նա։ — Հիմա ասա։
- — Նը֊վեր, — շատ բարձր կրկնեց Դնչիկը։
- — Ի՞նձ։
- — Քեզ։
- — Ծննդյանս օրվա առթի՞վ։
- — Իհարկե։ Ես քեզ փուչիկ եմ բերել։
- — Փուչի՞կ, — հարցրեց Իա֊Իան։ — Դու ասացիր՝ փուչի՞կ։ Դրանք այն մեծ, գեղեցիկ ու վառվռուն բանե՞րն են, որ փչում, օդով են լցնում։ Երգ ու պար, թռի֊վռի ու տրամ֊պամ֊պա՞։
- — Այո։ Միայն թե… հասկանում ես… ես շատ եմ ցավում… հասկանում ես… երբ վազում էի, որ շուտ քեզ նվեր բերեմ, ընկա։
- — Դու, հավանաբար շատ արագ ես վազել։ Հույս ունեմ, ոչ մի տեղդ չի ցավում, փոքրիկ Դնչիկ։
- — Ոչ, շնորհակալություն, բայց նա… նա… փուչիկը, Իա, պայթեց։
- Տիրեց երկարատեւ լռություն։
- — Ի՞մ փուչիկը, — վերջապես հարցրեց Իա֊Իան։
- — Դնչիկը գլխով արեց։
- — Իմ ծննդյան տոնի նվե՞րը։
- — Այո, Իա, — ֆսֆսացնելով քիթը, ասաց Դնչիկը։ — Ահա այն։ Շնորհավորում եմ քեզ ծննդյանդ օրվա առթիվ։
- Եվ նա Իային տվեց ռետինե փալասը։
- — Սա՞ է, — հարցրեց Իան խիստ զարմացած։
- Դնչիկը գլխով արեց։
- — Իմ նվե՞րը։
- — Դնչիկը նորից գլխով արեց։
- — Փուչի՞կը։
- — Այո։
- — Շնորհակալություն, Դնչիկ, — ասաց Իան։ — Ներիր, խնդրում եմ, շարունակեց նա, — բայց ես կուզենայի իմանալ, թե ի՞նչ գույնի էր, երբ… երբ դեռ փուչիկ էր։
- — Կարմիր։
- «Մի տես, է՛, կարմիր… Իմ սիրած գույնը», — մտքում ասած Իան։
- — Իսկ ի՞նչ մեծության էր։
- — Համարյա իմ չափ։
- — Այո՞։ Մի տես, է՜, համարյա քո չափ… Իմ սիրած չափը, — քթի տակ տխուր ասաց Իան։ — Այդպե՛ս, այդպե՛ս։
- Դնչիկն իրեն շատ վատ էր զգում եւ պարզապես չէր իմանում, թե ինչ ասի։ Նա մի գլուխ բացում էր բերանը, պատրաստվելով ինչ֊որ բան ասել, բայց տեղնուտեղը որոշում էր, որ հենց այդ մեկը չարժի ասել։ Եվ հանկարծ, նրա բախտից, ինչ֊որ մեկը գետակի մյուս ափից ձայն տվեց։ Դա Թուխն էր։
- — Շատ֊շատ երջանկություն եմ ցանկանում, — գոռում էր Թուխը, հավանաբար մոռացած, որ դա արդեն ասել է։
- — Շնորհակալություն, Թո՛ւխ, ես արդեն երջանկացել եմ, — ընկճված պատասխանեց Իան։
- — Ես քեզ նվեր եմ բերել, — ուրախ շարունակեց Թուխը։
- — Ես նվեր ունեմ, — պատասխանեց Իան։
- Մինչ այդ Թուխն անցավ գետակը ու մոտեցավ Իային։ Դնչիկը քիչ հեռու նստած, քիթն էր ֆսֆսացնում։
- — Ահա, — հայտարարեց Թուխը։ — Սա Շատ Օգտակար Կճուճ է։ Իսկ վրան գիտես ի՞նչ է գրված․ «Շնորհավորում եմ ծննդյան օրվա առթիվ, ցանկանում եմ շատ֊շատ երջանկություն։ Քո Թուխ»։ Ահա ինչքան բան է գրված։ Սրա մեջ ինչ ասես կարելի է պահել։ Վերցրո՛ւ։
- Կճուճը տեսնելով, Իան աշխուժացավ։
- — Այ թե ի՛նչ եմ ասել, — գոռաց նա, — իմ փուչիկը կմտնի այս կճուճի մեջ։
- — Ի՛նչ ես ասում, ի՛նչ ես ասում, Իա, — ասաց Թուխը։ — Փուչիկները կճուճի մեջ չեն մտնում։ Նրանք շատ մեծ են։ Դու չգիտես նրանց հետ վարվել։ Այսպես պետք է անել․ բռնիր թելից եւ…
- — Այդ ուրիշների փուչիկները չեն մտնում, իսկ իմը մտնում է, — հպարտությամբ ասաց Իա֊Իան։ — Նայիր, Դնչի՛կ։
- Դնչիկը տխուր շրջվեց, իսկ Իա֊Իան ատամներով բռնեց իր նախկին փուչիկն ու զգուշորեն դրեց կճուճի մեջ, ապա հանեց այնտեղից ու դրեց գետնին, իսկ հետո կրկին վերցրեց եւ զգուշորեն դրեց կճուճի մեջ։
- — Դուրս է գալի՜ս, — գոռաց Թուխը։ — Ուզում եմ ասել՝ մտնեո՜ւմ է։
- — Մտնո՜ւմ է, — գոռաց Դնչիկը։ — Եվ դո՜ւրս է գալիս։
- — Ա՜յ թե մտնում է, — գոռաց Իա֊Իան։ — Մտնում եւ դուրս է գալիս։ Սքանչելի՛ է։
- — Շատ ուրախ եմ, — ասաց Թուխը, — որ գլխի ընկա քեզ այնպիսի Իր նվիրել, որը կարելի է դնել Օգտակար Կճուճի մեջ։
- Բայց Իա֊Իան ոչինչ չէր լսում։ Պարզապես ժամանակ չուներ։ Նա իր փուչիկը մերթ դնում էր կճուճի մեջ, մերթ հանում էր այնտեղից, եւ ամեն ինչից զգացվում էր, որ նա միանգամայն երջանիկ է։