հեղինակ՝ Դոնալդ Բիսեթ |
- Եվ ի՞նչ է ջուրը։
- H₂O, կամ ալմաստներ՝
- սփռված խոտերին
Առաջին գլուխ
որտեղ դուք կծանոթանաք մորեղբայր Թիկ֊Թակի ու նրա վագր Ռռռռի հետ
— Խնդրում եմ, դեղին,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը իր սիրելի վագր Ռռռին։— Ճերմակները պետք չեն, միայն դեղին… Եվ՝ շուտ։
Բայց Ռռռռը ականջն էլ չշարժեց։ Նա գիտեր, որ մորեղբայր Թիկ֊Թակը այդ ամենը ասում է հենց այնպես, ասում է, մտածելով, թե կհանդիպեն չալտիկ հավիկին, որը դեղին հավկիթներ է ածում։
— Ռռռռ, իսկ դու գիտե՞ս, թե մեզ ինչն է պակասում,— շարունակեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Մի իսկական Մ Ի Ջ Ո Ց Ա Ռ Ո Ւ Մ, հապա՜…
— Ճիշտ է,— ուրախացավ Ռռռռը։— Միջ… միջ… ինչպե՞ս էր, միջ… միջ… միջո՛։ Ելակն էլ հետը։ Ի՜նչ լավ կլիներ։
— Ռռռռ, դու էլ միայն ուտելիքի մասին ես մտածում։ Միջոցառումը չեն ուտում։ Միջոցառումը այն է, եթե մենք, օրինակ, որոշենք, թե իրար…
— Գրկելու ենք,— ասաց Ռռռռը եւ ամուր գրկեց մորեղբայր Թիկ֊Թակին։
— Չէ՜, չէ՜… Օրինակ, եթե միասին որոշենք մի այնպիսի՜ բան անել… Ասենք, գնանք գանձ որոնելու, կամ թռչենք Լուսին, կամ… կամ հյուրեր կանչենք։ Ռռռռ, եկ այդպիսի մի միջոցառում մտածենք։ Բայց ի՞նչ մտածենք, հը՞… Ո՞ւր կորավ իմ երեւակայությունը։
Այդ պահին զրնգաց հեռաձայնը։
— Այո՞,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Ես ձեզ լսում եմ։ Ո՞վ է խոսում։
— Ձեր երեւակայությունը,— լսվեց հեռախոսափողից։— Ձեզ համար միջոցառում եմ մտածում։ Մի քանի րոպեից, խնդրում եմ, հեռաձայնեք այս համարով՝ Երե֊Վա֊Կայություն, 1234։ Եչ Վեվ Կեն, մեկ, երկու, երեք, չորս։ Իսկ մինչ այդ Ռռռռի հետ ներկայացեք այն երեխաներին, որոնք հիմա կարդում են այս գիրքը։ Չէ՞ որ նրանք դեռ չեն ճանաչում ձեզ։
— Այո՛, այո՛, անպայման,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Հաճույքով։ Եկ այստեղ, Ռռռռ, որ ծանոթացնեմ քեզ։
Սիրելի ընթերցողներ, սա՝ Ռռռռ֊ն է։ Իմ շատ սիրելի վագրը։ Երբեմն նա գազազում է, հատկապես՝ երեքշաբթի օրերին։ Իսկ ընդհանրապես շատ բարի ու լավ վագր է։
Այս էլ… հը՛մ… ուրեմն… ես եմ։ Մի րոպե… ես հիմա կհանեմ գլխարկս ու կխոնարհվվեմ։
Բարեւ ձեզ։
Իմ հիմնական զբաղմունքը ժամացույցներ նորոգելն է։ Երբեմն էլ հրաշքներ եմ գործում։
Շատ ուրախ եմ ձեզ հետ ծանոթանալուս։
Երկրորդ գլուխ
որտեղ մորեղբայր Թիկ֊Թակը ու Ռռռռը որոշում են Ժամանակի Գետով ճամփորդել մինչեւ ծիածանի վերջը
— Եչ Վեվ Կեն 1234,— հեռախոսի սկավառակով հավաքեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։
ԵրեՎաԿայությունը անմիջապես պատասխանեց․
— Ամեն ինչ արդեն պատրաստ է, մորեղբայր Թիկ֊Թակ։ Ձեր միջոցառումը տեղի կունենա։ Մի նավակ պատրաստեք ու Ժամանակի Գետով երեկ կեսօրին դուրս եկեք ճամփորդության մինչեւ ծիածանի վերջը։
— Հիանալի է,— ուրախացավ մորեղբայր Թիկ֊Թակը։ —Բայց ինչո՞ւ ե ր ե կ կեսօրին։
— Որպեսզի շատ տեղ հասնեք։ Իսկ ճանապարհին անպայման եղեք Մանկական Երգերի Լճում եւ Բառերի Գետում։ Սակայն զգուշացեք չարամիտներից։ Նրանք կնգուղով սեւ թիկնոցներ են հագնում։ Հիշեք, որ նրանց անուններն են Չիկարելի, Միարա եւ Ամաչիր։ Մի շնիկ էլ ունեն՝ Ուաֆը։ Հետները գործ չունենաք։ Չմոռանաք․ ձեզ հետ կվերցնեք որքան կարելի է շատ ուտելիքի պաշար, բրդյա ջեմպր, ժամացույց, մի տրցակ թուղթ, նամականիշներով մի քանի ծրար, լապտեր, հեռադիտակ եւ Ռռռռին մաքրելու խոզանակ։
— Լավ,— պատասխանեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Այդ բոլոր Բ Ա Ղ Ա Դ Ր Ի Չ Ն Ե Ր Ը հաշվի կառնենք։ Մնաք բարով։— Եվ լսափողը կախեց։
Հանկարծ ինչ֊որ տեղից մի շատ թույլ ձայն լսվեց «Օգներե՜ք։ Օգնեցե՜ք»։ Մորեղբայր Թիկ֊Թակը նորից վերցրեց լսափողը եւ այս անգամ ավելի բարձր ու հստակ լսվեց․ «Օգնեցե՜ք։ Օգնեցե՜ք»։
— Կարծես կռահում եմ, թե ինչն ինչոց է,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Հենց նոր իմ ասած «բաղադրիչներ» դժվար բառն է։ Այնքան դժվար է, ր երեւի մնացել է հեռախոսի մեջ։
Մորեղբայր Թիկ֊Թակը ականջ դրեց ու մի քանի բառ էլ լսեց, որոնք նույնպես մնացել էին հեռախոսում, որովհետեւ դժվար բառը փակել էր նրանց ճամփան։ «Թո՛ղ, որ գնանք․ ճանապարհ տուր»— ասում էին նրանք։
«Խեղճ բառ,— մտածեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը,— հիմա երեւի ո՜նց են ճզմում նրան»։
Եվ ի՜նս սոսկալի աղմուկ էր բարձրացել։
«Գուցե մի երգ երգեմ, որպեսզի հանդարտվեն,— որոշեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Իսկ հետո այնպես կարտաշնչեմ, այնպես կփչեմ, որ բոլոր այդ բառերը դուրս կթռչեն հեռախոսալարի մյուս ծայրից»։
Մորեղբայր Թիկ֊Թակը հեռախոսափողը պահեց բերանի մոտ ու երգեց․
Հեռու֊հեռավոր Ավստրալիայում
Մի շատ սիրունիկ լեդի էր ապրում․
Ծանրոց ուղարկեց նա մեզ մի անգամ՝
Սարի ծաղիկներ ու գրքեր այնքա՜ն…
Կապույտ, կանաչ ալ ժապավեններ,
Նաեւ զանազան այլ բաղադրիչներ։
Վերջին բառը նա երգեց հնարավորին չափ արագ, որպեսզի հանկարծ չմնար հեռախոսափողում, իսկ հետո խորը ներշնչեց ու մի լավ Փ Չ Ե Ց լսափողի մեջ։ Լսվեց թեթեւակի մի «փը՛րթ», եւ բառերը մեկը մյուսի ետեւից դուրս թռան հեռախոսալարի մյուս ծայրից։
— Վերջապես,— թեթեւացած շունչ քաշեց Երեւակայությունը։— Իմ ջերմ բարեւը հաղորդեք ծիածանին։ Բարեւեք Ռռռռին։ Բարի ճանապարհ։ Ցտեսություն։
Երրորդ գլուխ
այն մասին, թե ինչպես սարքեցին նավակն ու ինպես նամակներ գրեցին
Մորեղբայր Թիկ֊Թակը վերցրեց կացինը, մեխեր ու տախտակներ, եւ Ռռռռի հետ մի նավակ սարքեց։ Հետո նավակը ներկեցին ու տարան գետափ։ Պարզվեց, որ ջրի վրա շատ լավ է մնում, բայց երկուսով նստել այնպես էլ չհաջողվեց․ նավակը փոքր էր։ Մորեղբայր Թիկ֊Թակի համար տեղը բավական էր։ Իսկ Ռռռռը չէր տեղավորվում, որովհետեւ շատ մեծ էր։
Ստիպված եղան նավակը ջրից հանել ու ետ բերել տուն։
— Ի՞նչ կլիներ, Ռռռռ,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը,— եթե դու մի քիչ փոքր լինեիր։ Հիմա ի՞նչ ենք անելու։ Պետք է կամ նավակը մեծացնենք, կամ էլ քեզ փոքրացնենք։ Ուզո՞ւմ ես Փ Ո Ք Ր Ի Կ վագր լինել։ Եթե փոքրիկ վագր լինես, քեզնից քիչ կվախենան։
— Իսկ ես սիրում եմ, երբ ինձնից շատ են վախենում,— ասաց Ռռռռը։— Բայց եթե շատ ես ուզում՝ լավ, թող փոքրանամ։ Միայն թե կարճ ժամանակով։
Մորեղբայց Թիկ֊Թակը ծոծրակը քորեց։
— Որ այդպես է՝ իմ լավ, իմ խելոք գլուխ, մի ճար մտածիր,— ասաց նա։
Ու ինչ֊որ տարօրինակ շըրշ… շշշոց լսեց։
— Այս ի՞նչ ձայն է։ Հա՛, իմացա,— կռահեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Այնքան երկար մտածեցի, որ գլխիս բոլոր մտքերը սկսեցին աշխուժանալ։
«Ահ, ներեցեք, խնդրեմ,— ասաց մի միտքը մյուսին։— Պատահաբար կպա ձեզ»։
«Ոչինչ,— պատասխանեց մյուսը եւ շարունակեց․— Մորեղբայր Թիկ֊Թակ, մի քիչ ընդմիջում արեք, լոգանք ընդունեք, իսկ այդ ընթացքում մենք մի հարմար բան կմտածեինք»։
«Համաձայն եմ,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Միայն թե, նախ ուզում եմ մի նամակ գրել»։
«Ինչո՞ւ։ Ո՞ւմ»։
«Ռռռռին,— պատասխանեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Ես ուզում եմ նամակ գրել, որ նա աշխարհի ամենագեղեցիկ ու ամենալավ վագրն է, եւ որ նրան ես սիրում եմ»։
«Էլ ինչո՞ւ եք գրում, հենց իրեն էլ ասացեք»— խորհուրդ տվեցին մտքերը։
«Չեմ կարող,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Անհարմար եմ զգում։ Ավելի լավ է, այդ մասին նամակով հայտնեմ նրան»։
Այդ նույն ժամանակ մտածում էր նաեւ Ռռռռը։
«Ռռռռռռռռռռ… ռռռռռռռռռռ… ռռռռռռռռռռ… Համեղ մարդ է այդ մորեղբայր Թիկ֊Թակը»։
«Ոչ թե համեղ, այլ երեւի՝ փառահեղ»— ուղղեց նրան մտքերից մեկը։
«Չէ, համեղ,— ասաց Ռռռռը։— Թեեւ, իհարկե, բոլոր համեղ բաներն էլ երեւի փառահեղ են։ Մի խոսքով, նույն բանն է։ Չե՞ք հավատում՝ հարցրեք շանը»։
Ռռռռը եւ մորեղբայր Թիկ֊Թակը նամակներ գրեցին իրար։ Ռռռռը նամակները տարավ փոստարկղ գցելու, իսկ մորեղբայր Թիկ֊Թակը գնաց լոգանք ընդունելու։
— Շատ ընդունակ վագր է,— ասաց մորեղբայր Թիկ֊Թակը տաք ծորակին։— Ձեռքից ամեն ինչ գալիս է․ նույնիսկ նավակ սարքել էլ գիտե։ Միայն թե գոնե մի քիչ փոքր լիներ… Խնդրում եմ, տաք ջուրն ավելացրեք։
Եվ, մինչ տաք ծորակը լոգարանի մեջ տաք ջուր են ավելացնում, մորեղբայր Թիկ֊Թակը ոտքերն իրեն ձգեց։
— Բավական է,— գոչեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։$ Շնորհակալ եմ։
— Հը՛մ…— անհամարձակ ասաց սառը ծորակը։— Ներեցեք, որ միջամտում եմ, բայց ինչո՞ւ չեք ուզում այնպես անել, որ նա մի քիչ նստի։
— Նստի՞,— բացականչեցին մորեղբայր Թիկ֊Թակն ու տաք ծորակը միասին։— Դուք ուզում եք ասել, որ…
— Ես ուզում եմ ասել, որ վագրերը շատ են սիրում լոգանք ընդունել։ Այնպես որ, եթե նա չափից ավելի պառկի տաք ջրում, անպայման կնստի֊կփոքրանա, հասկանո՞ւմ եք։ Բրդեղենը տաք ջրից նստում է։
— Իհարկե,— համաձայնեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։— Բայց չեմ ուզում, որ նա ատ փոքրանա։ Ո՞ւմ է պետք մեղրաճանճի չափ վագրը։ Բայց, ասենք, ուրիշ բան է, երբ վագրը կատվի չափ է։ Ավելի ճիշտ, նման է Մ Ե Ծ կատվի։ Այդ դեպքում նա հեշտությամբ կտեղավորվի նավակում։ Բայց եթե հանկարծ նա չուզենա՞ պառկել լոգարանում այնքան, որքան պետք է։
— Տա՜քը,— գոչեց սառը ծորակը։— Տաք ծորակը մեզ կօգնի։ Գիտե՛ք, Տաքը հիանալի հեքիաթներ է պատմում։ Այնքան էլ լավ է պատմում, որ էլ ուրիշ բանի մասին չես մտածում։
— Օ՜, Սառը, դուք շատ սիրալիր ծորակ եք,— շփոթվեց տաքը։
— Վստահ եմ, որ եթե Տաքը սկսի հեքիաթներ պատմել վագրին,— շարունակեց Սառը,— Ռռռռը ջրից դուրս չի գա, մինչեւ չնստի այնքան, որքան պետք է։
— Հիանալի է,— համաձայնեց մորեղբայր Թիկ֊Թակը։
Ու երբ Ռռռռը փոստից վերադարձավ, մորեղբայր Թիկ֊Թակը նրան ասաց․
— Սիրելի Ռռռռ, չե՞ս ուզում լոգանք ընդունել։ Գուցե մի փոքր կնստե՞ս…
— Ուզո՜ւմ եմ,— ուրախացավ Ռռռռը եւ սանդուղքներով երեք֊երեք աստիճան թռչելով, հասավ լոգարան, բացեց տաք եւ սառը ծորակներն ու հարմար դիրքով պառկեց մեջքի վրա։
— Լինում է, չի լինում…— սկսեց իր հեքիաթը տաք ծորակը։