== Գլուխ տասնվեցերորդ։ «Զվարթ կրիկետիստները» պանդոկում ==
Իրիկնամուտին բժիշկ Քեմփը նստել էր բլրի վրա կանգնած տան փոքրիկ աշտարակում գտնվող աշխատասենյակում, որն իշխում էր ամբողջ Բարդոքին։ Այս հաճելի սենյակն ուներ երեք պատուհան, որոնք նայում էին դեպի հյուսիս, արևմուտք ու հարավ․ այնտեղ կային գրքերով ու գիտական հրատարակություններով խճողված դարակներ, մի լայն գրասեղան, և հյուսիսային պատուհանի տակ դրված սեղանիկի վրա՝ մի մանրադիտակ, ապակու շերտեր, փոքրիկ գործիքներ, բացիլների մշակույթներ և ռեակտիվներ պարունակող շշեր։ Բժիշկ Քեմփի ճրագը վառ էր, թեև երկնակամարում դեռ փայլում էր մայր մտնող արևի լույսը, իսկ վարագույրները բարձրացված էին, քանի որ անցորդների ներս նայելու վտանգ չկար։ Բժիշդ Քեմփը բարձրահասակ ու նիհար երիտասարդ էր, վուշե մազերով և սպիտակին տվող բեղերով։ Հուսով էր՝ Արքայական գիտընկերության անդամության իրավունքը կվաստակի իր ձեռնարկած աշխատանքով, որը շատ բարձր էր գնահատում։
Երբ քիչ հետո աչքերը բարձրացրեց աշխատանքից, պատուհանի դիմացի բլրի ետևը տեսավ բոցավառվող մայրամուտը։ Գուցե մի ամբողջ րոպե գրիչը բերանում նստեց, հիանալով բլրագագաթին թափված ոսկեգույնով, ապա ուշադրությունը գրավեց ածխասև մի մարդուկի կերպարանք, որ բլրալանջով վեր՝ դեպի իր կողմն էր վազում կարճլիկ մի մարդուկ, գլխին խողովակաձև գլխարկ. նա այնքան արագ էր վազում, որ սրունքները իսկապես առկայծում էին օդում։
— Էլի մի հիմար,— գոչեց բժիշկ Քեմփը։— Նման այն ավանակին, որ անկյունը շրջվելիս ինձ զարնվեց ու գոռաց՝ «Անտեսանելի Մարդն է գալիս, սըր»։ Չեմ հասկանում՝ մարդկանց խելքին ինչ է փչում։ Կարծես տասներեքերորդ դարումն ենք ապրում։
Նա վեր կացավ, մոտեցավ պատուհանին և սևեռուն դիտեց մթնշաղում թաղված բլրալանջը ու ցած խուժող փոքրիկ կերպարանքր։
― Դա ինչ դժոխային աճապարանք է,— բացականչեց բժիշկ Քեմփը,— բայց ոնց որ տեղից չի էլ շարժվում։ Թեկուզ գրպանները կապար լցրած լիներ, դժվար թե ավելի դանդաղ վազեր։ Թափ վերցրեք, սը՛ր, թափ վերցրեք։
Մի րոպե անց Բարդոքի կողմից բլուրն ի վեր մագլցող վիլլաներից ամենաբարձրը թաքցրել էր վազող կերպարանքը։ Ապա դարձյալ երևաց նա։ Նույնը կրկնվեց նորից ու նորից։ Եվ մարդը այսպես երեք անգամ չքացավ ու հայտնվեց իրարից հեռու կանգնած տների պատերի տակով վազելիս, որից հետո դարատափը թաքցրեց նրան։
― Ավանակնե՜ր,― գոչեց բժիշկ Քեմփը և կրնկի վրա շուռ գալով՝ գրասեղանին մոտեցավ։
Բայց նրանք, ովքեր ճանապարհին լինելով, մոտից էին տեսնում փախստականին ու նկատում էին քրտնած դեմքին դրոշմրված ծայրահեղ սարսափը, չէին բաժանում բժշկի արհամարհանքը։ Վազելիս մարդը զրնգում էր լավ լցված քսակի պես, որ շպրտվում է դես ու դեն։ Ոչ աջ էր նայում, ոչ ձախ․ լռված աչքերը սևեռել էր ուղիղ բլրալանջով ցած, որտեղ լապտերներ էին վառվում և փողոցում մարդիկ էին խռնվել։ Վազողի անճոռնի բերանը կիսաբաց էր ու լորձունքը փրփրել էր շրթներին․ նա խռպոտ ու աղմկալից էր շնչում։ Բոլոր հանդիպողները կանգ էին առնում, ակնապիշ նայում էին ճանապարհով վեր ու վար, իրար հարցուփորձում էին և անհանգիստ կասկածով համակվում նրա աճապարանքի պատճառի մասին։
Քիչ անց բլրագագաթի մոտ՝ ճանապարհին վազվզող մի շուն կաղկանձեց ու դիմացի դարպասի տակ վազեց․ մինչ անցորդները վարանած կանգնել էին, ինչ֊որ քամի, դոփյուն, հևասպառ շնչառության պես մի ձայն խուժեց անցավ նրանց կողքով։
Մարդիկ ճչացին, մայթերից դեն նետվեցին։ Խուճապը փոխանցվում էր աղաղակներով ու բնազդաբար բլուրով ցած էր իջնում։ Փողոցում գոռում֊գոչում էին նրանք, մինչ Մարվըլը հազիվ բլրալանջի կեսն էր հասել, ամենքը տներից ներս էին նետվում, իրենg ետևից շրխկացնում էին դռները և տալիս էին լուրը։ Մարվըլը լսում էր այդ բոլորը, ուստի մի վերջին ճիգ արեց։ Սարսափը սրընթաց եկավ, նրանից առաջ անցավ և մի ակնթարթում տիրեց ամբողջ ավանը։
― Անտեսանելի Մարդն է գալիս, Անտեսանելի Մարդը...
## Գլուխ տասնվեցերորդ։ «Զվարթ կրիկետիստները» պանդոկում
«Զվարթ կրիկետիստներ» պանդոկը գտնվում է բլրան ստորոտում, որտեղ սկսվում է ձիաքարշի գիծը։ Պանդոկապետը գիրուկ ու կարմիր բազուկները հենել էր վաճառասեղանին և սակավարյուն կառապանի հետ ձիերից էր խոսում։ Իսկ գորշ հագուստով սևամորուս մի մարդ պանրով պաքսիմատ էր խժռում, «բարթըն» էր խմում և ամերկերեն զրուցում հերթապահությունը հենց նոր վերջացրած ոստիկանի հետ։
― Այս ի՛նչ աղմուկ֊աղաղակ է,— գոչեց կառապանը և հանկարծ առաջ նետվեց, ճգնելով պանդոկի ցածլիկ պատուհանի դեղին ու կեղտոտ վարագույրի վրայով նայել բլուրն ի վեր։ Դրսում մեկը վազում էր։
― Երևի հրդեհ է ծագել,— ասաց պանդոկապետը։
Շատ արագ վազող ոտնաձայները մոտեցան, դուռը կրնկի վրա աղմուկով բացվեց, և Մարվըլը լալով ներս խուժեց, գզգզված մազերով, գլխաբաց և պատառոտված օձիքով։ Նա ջղաձգական մի պտույտ գործեց ու փորձեց փակել դուռը, բայց փոկը կիսաբաց վիճակում էր պահում այն։
― Գալի՜ս է,— գոռաց նա, սարսափից ճչալով։— Գալի՜ս է Անտեսանելի Մարդը։ Իմ ետևից է ընկել։ Աստծո սիրույն․․․ օգնությո՜ւն, օգնությո՜ւն, օգնությո՜ւն․․․
― Փակեցե՛ք դռները,— ասաց ոստիկանը։— Ո՞վ է գալիս, ինչո՞ւմն է բանը։— Նա մոտեցավ դռանը, փոկն արձակեց, և դուռը չրխկոցով փակվեց։ Իսկ ամերիկացին մյուս դուռն էլ փակեց։
― Թողե՛ք ներս գնամ,— թախանձեց Մարվըլը սասռալով ու լաց լինելով, բայց միշտ ձեռքերի մեջ ամուր սեղմելով գրքերը։ Թողե՛ք ներս գնամ։ Ինձ մի տեղ կողպեքի տակ պահեցե՛ք։ Ես ձեզ բան եմ ասում․ նա իմ ետևից է ընկել, իսկ ես ծլկվեցի։ Ասաց՝ կսպանի ինձ․․․ Եվ իսկապես կսպանի․․․
― Դու անվտանգ ես,— ասաց սևամորուս մարդը։— Դուռը փակված է։ Ի՞նչ է պատահել։
― Թողե՛ք ներս գնամ,— աղաչեց Մարվըլը և սաստիկ ճչաց, երբ մի հարված հանկարծ դղրդացրեց կողպված դուռը․ հետո ծայր տվեցին շտապ թակոցներ ու գոռում֊գոչյուն։
― Է՞յ,― բղավեց ոստիկանը։— Այդ ո՞վ է։
Պարոն Մարվըլը սկսեց խելագարի պես նետվել դեպի պանելները, որոնք շատ նման էին դռների։
― Կսպանի՜ ինձ,― գոռում էր նա։— Դանակ ունի։ Աստծո սիրույն․․․
Երբ դրսում թակոցները սաստկացան, պարոն Մարվըլը վաճառասեղանի ետևը նետվեց։
― Դուռը չբացե՛ք,― ճչաց նա։― Խնդրում եմ՝ չբացեք դուռը։ Ես որտե՞ղ թաքնվեմ։
― Ուրեմն անտեսանելի Մա՞րդն է,― հարցրեց սևամորուսը մի ձեռքը մեջքին դրած։― Կարծեմ ժամանակն է, որ տեսնենք նրան։
Պանդոկի պատուհանը ջարդուփշուր եղած ներս թռավ․ փողոցում ծայր տվեցին ճիչերն ու վազվզոցը։ Թախտի վրա կաանգնած՝ ոստիկանը վիզն երկարել էր, տեսնի՝ ով է թակում դուռը։ Հետո ցած իջավ և հոնքերը կիտելով ասաց․
― Նա՛ է։
Պանդոկապետը կանգնեց հյուրասենյակի դռանը, որ այժմ կարգված էր պարոն Մարվրլի վրա, չռված աչքերով նայեց ջարդուփշուր եղած ապակուն և մոտեցավ մյուս երկու տղամարդկանց։
Հանկարծ ամեն ինչ հանդարտվեց։
— Ափոո՜ս մահակս մոտս չէ,— ասաց ոստիկանը, վարանումով մոտենալով դռանը։― Հենց որ բացենք, ներս կգա և նրան զսպել չի լինի։
— Իսկ դուք այնքան էլ մի՛ շտապեք բացել,— մտահոգ գոչեց սակավարյուն կառապանը։
― Հենց որ գա, սողնակները գցե՛ք,— ասաց սևամորուս մարդը,— և ցույց ավեց ձեռքի ատրճանակը։
— Այդպես չի՛ կարելի,— վրա տվեց ոստիկանը։― Դա սպանություն կլինի։
— Ես գիտեմ՝ ինչ երկրում եմ գտնվում,— ասաց մորուսավորը։— Սրունքներին կխփեմ։ Դեն քաշեք սողնակները։
— Իսկ եթե հանկարծ մեջքիս խփեք,— ասաց գինեպանը, վարագույրի վրայով վիզն երկարելով։
— Շա՛տ բարի,— ասաց սևամորուսը և ատրճանակը պատրաստ բռնած՝ կռանալով դեն քաշեց սողնակը։ Գինեպանը, կառապանը և ոստիկանը շուռ եկան։
— Մտեք,— ասաց մորուսավոր մարդը կիսաձայն, ետ քաշվելով և ատրճանակը թիկունքում բռնած։ Ոչ ոք ներս չմտավ, դուռը փակ մնաց։ Հինգ րոպե անց մի երկրորդ կառապան շատ զգույշ գլուխը ներս կոխեց․ նրանք դեռևս սպասում էին. մտահոգ մի դեմք խորտկարանի հյուրասենյակից դուրս նայեց և լուրերը հաղորդեց։
— Բոլոր դռները փա՞կ են,— հարցրնց Մարվըլը։— Նա գաղտագողի պտտվում է տան շուրջը։ Սատանի պես խորամանկ է։
— Տե՜ր աստված,— գոչեց ջլապինդ գինեպանը։— Հապա ետևի դո՞ւռը։ Աչքներդ դռների վրա պահեք։ Չէ՞ որ...― Եվ նա անօգնական՝ շուրջը նայեց։ Խորտկարանի հյուրասենյակի դուռը դղրդաց և նրանք լսեցին կողպեքի մեջ դարձող բանալու չխկոցը։― Բակի դուռը, հետո էլ՝ առանձին մուտքը։ Բակի դուռը․․․
Գինեպանը խորտկարանից դուրս նետվեց։
Մի րոպե անց նա երևաց մսի դանակը ձեռքին։
― Բակի դուռը բաց է,— ասաց նա և ստորին թանձր շրթունքը կախվեց։
― Թերևս արդեն տան մեջ է,— հարեց առաշին կառապանը։
― Խոհանոցում չէ,— պատասխանեց գինեպանը։— Այնտեղ երկու սպասուհի կա, իսկ ես դանակով հարվածվեցի ամեն մի մատնաչափը։ Նրանք էլ են ասում, թե մարդը ներս չի մտել։ Չեն նկատել․․․
― Կողպեցի՞ք դուռը,— հարցրեց առաջին կառապանը։
― Հո դեղյնակտուց չեմ,— պատասխանեց գինեպանը։
Մորուսավոր մարդը տեղը դրեց ատրճանակը։ Նույն պահին վաճառասեղանի ծալովի տախտակը փակվեց և սողնակը չրխկաց, իսկ հետո, մեծ դղրդոցով շաչեց դռայն փականքը և խորտկարանի հյուրասենյակի դուռը կրնկի վրա բացվեց։ Նրանք լսեցին Մարվըլի նապաստակի ձագի պես վնգստալը և իսկույն բոլորը մեկ վաճառասեղանի վրա մագլցեցին, որ նրան օգնության հասնեն։ Մորուսավորի ատրճանակը որոտաց և հյուրասենյակի ծայրում դրված հայելին պայծառ մի աստղով զարդարվեց և ջարդուփշուր լինելով՝ զրնգոցով ցած թափվեց։
Երբ գինեպանը հոյուրասենյակ մտավ, տեսավ, որ Մարվըլը այլանդակորեն կծկվել էր ու թպրտում էր դեպի բակն ու խոհանոցը տանող դռան առաջ։ Մինչ գինեպանը վարանած կանգնել էր, դուռը լայն բացվեց և Մարվըլը քարշ տվեց տրվեց դեպի խոհանոց։ Այնտեցիվ ճիչեր ու կաթսաների զնգոց լսվեց։ Մարվըլը, որ գլուխը ծռած համառորեն ետ-ետ էր գնում, քշվեց դեպի խոհանոցի դուռը, և սողնակները դեն քաշվեցին։
Ոստիկանը, որ մինչ այդ՝ փորձել էր գինեպանից առաջ անցնել, կառապաններից մեկի հետ ներս խուժեց, բռնեց այն դաստակը, որ բաց չէր թողնում Մարվըլի օձիքը, դեմքին մի հարված ստացավ և երերալով ընկրկեց։ Դուռր բացվեց, և Մարվըլը հուսահատորեն փորձեց խցկվել դռան ետև։ Ապա կառապանը կառչեց ինչ֊որ բանից ու գոռաց․
― Ես բռնեցի նրա՜ն։
Պանդոկապետի կարմիր ձեռքերր չանթեցին ինչ֊որ բան։
— Նա այստեղ է,— գոչեց պանդոկապետը։
Օձիքն ազատած պարոն Մարվըլը հանկարծ գետին նետվեց և փորձեց սողոսկել կռվող մարդկանց սրունքների արանքով։ Պայքարը մղվում էր դռան մոտ։ Առաջին անգամ լսվեց Անտեսանելի Մարդու ձայնը․ նա սաստիկ ճչաց, երբ ոստիկանը ոտքը տրորեց ապա մոլեգնած մռնչաց և սկսեց կալսաբիրի պես գործի դնել բռունցքները։ Կառապանը հանկարծ ոռնաց ու կուչ եկավ, երբ մի հարված ստացավ ստոծանիից ներքև։ Խոհանոցից հյուրասենյակ տանող դուռը չրխկաց և պարոն Մարվըլը կարողացավ նահանջել։ Խոհանոցում գտնվող մարդիկ գլխի ընկան, թե օդից են կառչում և հենց օդի հետ էլ կռվում են։
— Ո՞ւր գնաց,— բղավեց սև մորուքով մարդը։— Դո՞ւրս․․․
― Այս կողմ,— ասաց ոստիկանը և բակ դուրս գալով, կանգ առավ։
Կղմինդրի մի կտոր սուլեց նրա գլխի կողքով և ջարդուփշուր եղավ խռհանոցի սեղանին դրված ամանեղենների միջև։
— Հիմա ցույց կտամ նրան,— ասաց սև մորուսավորը և հանկարծ ոստիկանի ուսի վրա փայլեց ատրճանակի պողպատե փողը և հինգ գնդակ մեկը մյուսի հետևից սլացան մթնշաղի մեջ, որտեղից եկել էր կղմինդրը։ Կրակելիս մորուսավորը ձեռքով հորիզոնական մի կամար գծեց․ կրակոցները ճյուղավորվեցին նեղլիկ բակում, ինչպես անիվի ճաղերը։
Լռություն տիրեց։
— Հինգ գնդա՛կ,— ասաց սև մորուսավորը։— Լավագույն ձևը սա է։ Չորս մեկանոց է և վրան էլ մի ջոքեր։ Մեկն ու մեկդ մի լապտեր ճարեցե՛ք և եկեք շոշափելով գտնենք դրա մարմինը։
== Գլուխ տասնյոթերորդ։ Բժիշկ Քեմփի այցելուն ==