Changes

:Երբ նա ասացՋո Դիլընն էր, որ որոշել է քահանա դառնալծանոթացրեց մեզ Վայրի Արևմուտքի հետ։ Նրա փոքրիկ գրադարանը բաղկացած էր «Բրիտանիայի դրոշների», մեզնից ոչ ոք չհավատաց։ Բայց «Խիզախումների» եւ «Էժանագին արկածային գրադարանի» հին համարներից։ Դասերից հետո, մենք ամեն երեկո հանդիպում էինք նրա բակում և այնպես դա ճշմարտություն էր։ «հնդիկ֊հնդիկ» խաղում։ Նա իր կրտսեր եղբոր, հաստլիկ֊ծույլիկի՝ Լեոյի հետ միասին պաշտպանում էր ախոռի ձեղնահարկը, որը մենք փորձում էինք գրոհով գրավել կամ էլ նախապես ծրագրած ճակատամարտեր էինք տալիս դաշտում։ Բայց որքան էլ լավ կռվեինք, միևնույն է, միշտ պարտվում էինք՝ թե պաշարելու, թե ճակատամարտելու ժամանակ, եւ մեր բոլոր կռիվներն ավարտվում էին Ջո Դիլընի հաղթական պարով։

:Անհնազանդության ոգին տարածվում Նրա ծնողներն ամեն առավոտ ժամը ութին գնում էին Գարդիներ սթրիթի վրա գտնվող եկեղեցին՝ պատարագի եւ նրանց տան նախասենյակում իշխում էր մեր շարքերում և համահարթում մեր նախասիրությունների ու կուլտուրայի միջեւ եղած տարբերությունները։ Մենք խմբեր միսիս Դիլընի խաղաղասեր բույրը։ Բայց մենք Ջոյից երիտասարդ էինք կազմում՝ ոմանք եռանդով, մյուսները՝ կատակով, իսկ ոմանք էլ՝ համարյա վախվխելով։ Վերջիններիս՝ տատանվող հնդիկների շարքին էի պատկանում նաեւ ես։ Մենք վախենում էինք մամայի բալիկի և դասը սերտողի անուն հանել։ Արկածները, որոնց մասին պատմվում էին Վայրի Արևմուտքին Նվիրված գրքերում, ինձ այնքան էլ չէին հետաքրքրում, բայց նրանք հագուրդ էին տալիս իմ երևակայությանը։ Սակայն ես ավելի շատ սիրում էի խուզարկուների կյանքը պատկերոզ ամերիկյան վիպակները, որտեղ երբեմն հայտնվում էին կամակոր ու անվախ գեղեցկուհիներ։ Չնայած այդ վիպակներում ոչ մի վատ բան չկար վախկոտ և չնայած դրանք հավակնում էին գրականություն կոչվելու, համենայն դեպս դպրոցականները գրքերն իրար էին հանձնում գաղտնաբար։ Մի անգամ, երբ հայր Բաթլերը Հռոմի պատմությունից դաս մեզ թվում էր հարցնում, անզգույշ Լեո Դիլընը ծուղակն ընկավ՝ էժանագին «Արկածային գրադարանի» հերթական համարը ձեռքին։ :— Ո՞ր էջն թե նա անչափ կատաղած է դա։ Ա՞յս էջը։ Ապա, Դիլըն, ոտքի կանգնեք։ «Դեռ նոր էր օրվա...» Շարունակե՛ք։ Ո՞ր օրվա; «Դե» նոր էր ծագել այգաբացն այն օրվա»։ Դուք դասը սովորել եք։ Այդ ի՞նչ է ձեր գրպանում։ Բոլորիս սրտերը տրոփեցին և բոլորս անմեղ տեսք ընդունեցինք, երբ Լեո Դիլընը մեկնեց գրքույկը։ Հայր Բաթլերը խոժոռհլով դեմքը թերթեց գիրքը։ :— Սա ի՞նչ անհեթեթություն է,— ասաց խաղում։ Նա,— «Ապաչների առաջնորդը»։ Ահա՛ թե դուք ինչ եք կարդում Հռոմի պատմության փոխարեն։ Մյուս անգամ մեր ուսումնարանում իսկապես նման հիմարության չտեսնեմ։ Նա, ով գրել է այս գիրքը, հավանաբար մի թշվառական է, որը խմելու փող է ուզում աշխատել։ Զարմանում եմէր հնդիկի, երբ ձեզ պես կրթված տղաները կարդում են այս անպետքությունը։ Ուրիշ բանթեյնիկի հին ջեռակը ցլխին սլանում էր այգիով, եթե դուք լինեիք... Ազգային դպրոցի սաներ։ Գիտեք ինչ, Դիլըն, ես ձեզ լրջորեն խորհուրդ եմ տալիս զբաղվել դասերով, հակառակ դեպքում... բռունցքով խփում թիթեղատուփին ու ճչում․

:Պարապմունքների սթափ ժամերին արված այս նախատինքը բավականին թուլացրեց իմ ոգևորությունը Վայրի Արևմուտքի հանդեպ— Յա՛, իսկ Լեո Դիլընի շփոթված թմբլիկ դեմքը խիղճս տանջեց։ Բայցյա՚կա, երբ դպրոցի կաշկանդող ազդեցությունները հեռվում էին մնումյա՚կա, ես նորից ծարավի էի արտասովոր ապրումների ու ռոմանտիկայի, որոնք թվում էր, մեզ կարող էին տալ միայն անկաշկանդ այդ քրոնիկները։ յա՚կա։

:Երեկոյան «հնդիկ-հնդիկ» խաղալը ինձ համար նույնքան ձանձրալի էր, որքան առավոտյան ժամերը դպրոցում։ Ես ցանկանում էի մասնակցել իսկական արկածների, բայց գիտեիԵրբ նա ասաց, որ իսկական արկածներ տանը նստողին երբեք չի հանդիպումորոշել է քահանա դառնալ, դրանք պետք է որոնել հայրենիքից հեռու։ մեզնից ոչ ոք չհավատաց։ Բայց և այնպես դա ճշմարտություն էր։

:Արդեն մոտենում էին ամառային արձակուրդները, երբ որոշեցի գեթ մեկ օրով խախտել դպրոցական կյանքի միօրինակությունը։ Ես փախուստի պլան մշակեցի Լեո Դիլընի Անհնազանդության ոգին տարածվում էր մեր շարքերում և Մահոնի անունով մի տղայի հետ։ Մեզնից յուրաքանչյուրը հավաքեց վեց պենս և մենք պետք է հանդիպեինք թագավորական Ջրանցքի Կամրջի մոտհամահարթում մեր նախասիրությունների ու կուլտուրայի միջեւ եղած տարբերությունները։ Մենք խմբեր էինք կազմում՝ ոմանք եռանդով, ժամը տասին։ Մահոնիի մեծ քույրը գրություն կուղարկի դպրոց մյուսները՝ կատակով, իսկ Լեո Դիլընը եղբոր միջոցով կտեղեկացնի, որ ինքը հիվանդ է։ ոմանք էլ՝ համարյա վախվխելով։ Վերջիններիս՝ տատանվող հնդիկների շարքին էի պատկանում նաեւ ես։ Մենք Ուորթ Դոուդով կգնանք մինչև Նավահանգիստ, կշրջենք կատերով և կիջնենք Աղավնատան մոտ։ Լեո Դիլընը վախենում էրէինք մամայի բալիկի և դասը սերտողի անուն հանել։ Արկածները, որ կարող ենք հանդիպել հայր Բաթլերին կամ որոնց մասին պատմվում էին Վայրի Արևմուտքին Նվիրված գրքերում, ինձ այնքան էլ ուսումնարանից որևէ մեկինչէին հետաքրքրում, բայց Մահոնին նրանք հագուրդ էին տալիս իմ երևակայությանը։ Սակայն ես ավելի շատ ճիշտ հարց տվեց. «Ի՞նչ գործ ունի հայր Բաթլերը Աղավնատանը»։ Մեր մտահոգությունն անցավ սիրում էի խուզարկուների կյանքը պատկերոզ ամերիկյան վիպակները, որտեղ երբեմն հայտնվում էին կամակոր ու անվախ գեղեցկուհիներ։ Չնայած այդ վիպակներում ոչ մի վատ բան չկար և ես ավարտին հասցրի ծրագրի առաջին մասը՝ ընկերներիցս վերցրի վեցական պենսըչնայած դրանք հավակնում էին գրականություն կոչվելու, նախապես նրանց ցույց տալով իմ վեցպենսանոցը։ Երբ մենք վերջին պատրաստություններն էինք տեսնումհամենայն դեպս դպրոցականները գրքերն իրար էին հանձնում գաղտնաբար։ Մի անգամ, բոլորս էլ թեթևակի հուզված էինք։ երբ հայր Բաթլերը Հռոմի պատմությունից դաս էր հարցնում, անզգույշ Լեո Դիլընը ծուղակն ընկավ՝ էժանագին «Արկածային գրադարանի» հերթական համարը ձեռքին։

:Մենք ծիծաղելով իրար ձեռք սեղմեցինք և Մահոնին ասաց. :— Մինչև վաղըՈ՞ր էջն է դա։ Ա՞յս էջը։ Ապա, Դիլըն, ոտքի կանգնեք։ «Դեռ նոր էր օրվա…» Շարունակե՛ք։ Ո՞ր օրվա; «Դե» նոր էր ծագել այգաբացն այն օրվա»։ Դուք դասը սովորել եք։ Այդ ի՞նչ է ձեր գրպանում։ Բոլորիս սրտերը տրոփեցին և բոլորս անմեղ տեսք ընդունեցինք, տղաներ։ երբ Լեո Դիլընը մեկնեց գրքույկը։ Հայր Բաթլերը խոժոռհլով դեմքը թերթեց գիրքը։

:Այդ գիշեր վատ քնեցի։ Առավոտյան առաջինը հայտնվեցի կամրջի մոտ— Սա ի՞նչ անհեթեթություն է, քանի որ մոտ էի ապրում։ Գրքերս թաքցրի աղբարկղի մոտ գտնվող բարձր խոտերի մեջ, որտեղ ոչ ոք երբեք չէր լինում և վազեցի ջրանցքի ափով։ Հունիսի առաջին շաբաթվա մեղմ, արևոտ մի առավոտ էր։ Նստեցի կամրջի բազրիքին՝ հիանալով իմ հին պարուսինե կոշիկներով, որոնք մի օր առաջ կավիճով խնամքով մաքրել էի եւ սկսեցի դիտել— ասաց Նա, — «Ապաչների առաջնորդը»։ Ահա՛ թե ինչպես են հնազանդ ձիերը բլուրն ի վեր քարշ տալիս գործարար մարդկանցով լեցուն ձիաքարշի վագոնը։ Ջրանցքի ափին ծառերի ճյուղերը ծածկվել էին թրթռուն, բաց-կանաչագույն տերևներով եւ արեւի շողերը շեղորեն նրանց միջով թափանցում-ընկնում էին ջրի վրա։ Կամրջի գրանիտը դանդաղ տաքանում էր, և ես մտքումս հնչող տակտին համընթաց ափերս թփթփացնում էի քարին։ Ես ինձ շատ լավ էի զգում։ Մի հինգ, տասը րոպե սպասելուց հետո նկատեցի մոտեցող Մահոնիի գորշ բաճկոնը։ դուք ինչ եք կարդում Հռոմի պատմության փոխարեն։ Մյուս անգամ մեր ուսումնարանում նման հիմարության չտեսնեմ։ Նա ժպտալով բարձրացավ բլրի վրա եւ մագլցեց ինձ մոտ։ Մինչ մենք սպասում էինք, հանեց ներսի գրպանից դուրս ցցված պարսատիկը և ցույց տվեց իր կատարելագործումները։ Ես հարցրի թե դա ինչու ով գրել է բերել հետը։ Նա ասացայս գիրքը, «որպեսզի ծտերը երես չառնեն»։ Մահոնին հաճախ էր օգտագործում դպրոցական ժարգոնը և հայր Բաթլերին անվանում «ծեր այծ»։ Մենք սպասեցինք եւս քառորդ րոպեհավանաբար մի թշվառական է, բայց Լեո Դիլընը այդպես էլ չերևաց։ Վերջապես Մահոնին տեղից ցատկեց ու ասաց. :— Գնացի՛նք։ Ես այդպես էլ գիտեիորը խմելու փող է ուզում աշխատել։ Զարմանում եմ, որ հաստիկը կծլկի։ :— Իսկ ի՞նչ անենք նրա վեց պենսըերբ ձեզ պես կրթված տղաները կարդում են այս անպետքությունը։ Ուրիշ բան,— հարցրեցի ես։ :— Դա որպես տուգանքեթե դուք լինեիք… Ազգային դպրոցի սաներ։ Գիտեք ինչ, մեզ կմնաԴիլըն,— ասաց Մահոնին։— Մեզ ինչ, ավելի լավես ձեզ լրջորեն խորհուրդ եմ տալիս զբաղվել դասերով, մեկ շիլլինգի փոխարեն ունեցանք մեկ շիլլինգ և վեց պենս։հակառակ դեպքում…

:Մենք հյուսիսային խճուղով հասանք մինչև քիմիական գործարանՊարապմունքների սթափ ժամերին արված այս նախատինքը բավականին թուլացրեց իմ ոգևորությունը Վայրի Արևմուտքի հանդեպ, իսկ հետո նույն խճուղով թեքվեցինք աջ դեպի Ուորթ Ռոուդ։ Հենց որ հեռացանք մարդաշատ վայրերից, Մահոնին սկսեց «հնդիկ-հնդիկ» խաղալ։ Թափահարելով իր պարսատիկը, նա հետապնդեց ցնցոտիներ հագած ինչ-որ աղջիկների, իսկ երբ երկու թափառաշրջիկ տղաներ, հանուն ասպետական օրենքների, սկսեցին մեզ քարկոծել, Մահոնին ետ չմնաց նրանցից։ Նրան ետ պահեցի այդ քայլից, ասելով, որ տղաներն անչափ փոքր են և մենք առաջ գնացինք, իսկ շրջմոլիկները մեր ետևից գոռում էին. «նեռե՛ր, նեռե՛ր», կարծելով թե մենք բողոքականներ ենք, որովհետև Մահոնին թխադեմ էր և Գլխարկին ամրացրել էր ինչ-որ կրիկետի ակումբի արծաթե մի նշան։ Երբ մենք հասանք հարթակին, որոշեցինք պաշարում կազմակերպել, բայց ոչինչ չստացվեց, որովհետև դրա համար առնվազն երեք մարդ էր պետք։ Վրեժով լցված, մենք խոսում էինք Լեո Դիլընի փախուստի մասին և փորձում գուշակել, թե ինչ թվանշան նա կստանա վերջին մամին միստր Ռայենից։ Հետո մենք հասանք գետափ։ Երկար ժամանակ թափառում էինք բարձր քարե պարիսպներով փողոցներում և հաճախ կանգ առնում դիտելու ամբարձիչների և վերելակների աշխատանքը, իսկ ծանրության տակ տնքացող սայլերի սայլապանները գոռում էին մեզ վրա, որ ճանապարհ տանք։ Արդեն կեսօր էրշփոթված թմբլիկ դեմքը խիղճս տանջեց։ Բայց, երբ հասանք նավահանգիստ և որովհետև բանվոները նախաճաշում դպրոցի կաշկանդող ազդեցությունները հեռվում էինմնում, հաղարջի մուրաբայով երկու մեծ կարկանղակ գնեցինք և նախաճաշելու նստեցինք գետի մոտ ընկած մի խողովակի վրա։ Մենք հիանում էինք դուբլինյան առևտրի եռուզեռով՝ գետանավերով, որոնց ժամանման մասին հեռվից նշան էր տալիս բրդանման ծուխը, Ռինգսենոից այն կողմ գտնվող ձկնորսանավերի դարչնագույն նավատորմիղով և մեծ, սպիտակ առագաստանավով, որը բեռնաթափում էին դիմացի ափին։ Մահոնին ասաց, որ չտեսնված սան Լոհնեո այդ մեծ նավերից մեկով ծով ծլկել և անգամ ես, նայելով նավերի բարձր կայմերին, տեսնում կամ պատկերացնում նորից ծարավի էիարտասովոր ապրումների ու ռոմանտիկայի, թե ինչպես են աչքերիս առաջ նյութականանում աշխարհագրական այն խղճուկ գիտելիքները, որ ձեռք էի բերել դպրոցում։ Մեզ որոնք թվում էր, թե դպրոցը և տունը մնացել են հեռվում և բոլորովին չէինք զգում նրանց ազդեցությունը։ մեզ կարող էին տալ միայն անկաշկանդ այդ քրոնիկները։

:Նախապես վճարելով տոմսի գինըԵրեկոյան «հնդիկ֊հնդիկ» խաղալը ինձ համար նույնքան ձանձրալի էր, մենք նավահանգստային երկու բանվորների և մի փոքրամարմին հրեայի հետ կատերով կտրեցինք-անցանք լիֆին։ Մենք լուրջ էինք, շատ ամբարտավան տեսքով՝ հանդիսավորության աստիճանորքան առավոտյան ժամերը դպրոցում։ Ես ցանկանում էի մասնակցել իսկական արկածների, բայց կարճատև ճանապարհորդության ընթացքում մեր հայացքները մի պահ հանդիպեցին և մենք քրքջացինք։ Երբ ափ իջանք, սկսեցինք դիտել եռակայմ նավի բեռնաթափումը, որը նկատել էինք դեռ այն ափից։ Մեր կողքին կանգնած մի մարդ ասացգիտեի, որ դա Նորվեգիական նավ է։ Ես մոտեցա նավախելին և փորձեցի կարդալ նավի անունը, բայց երբ դա ինձ չհաջողվեց, վերադառնալով սկսեցի զննել օտարերկրյա նավաստիներին, ուզում էի տեսնել արդյոք կանաչ են նրանց աչքերը, որովհետև աղոտ պատկերացում ունեի այդ մասին... Նավաստիների աչքերը կապույտ էին, գորշ եւ անգամ սև։ Միակ նավաստին, որի աչքերը կարելի էր կանաչ համարել, մի բարձրահասակ տղամարդ էր։ Նա զվարճացնում էր նավահանգստի ամբոխին եւ ամեն անգամ, երբ տախտակները ցած էին նետում ուրախ բացականչում. :— Օ՛լ ռայթիսկական արկածներ տանը նստողին երբեք չի հանդիպում, օ՚լ ռայթ։դրանք պետք է որոնել հայրենիքից հեռու։

:Այդ տեսարանից հոգնելովԱրդեն մոտենում էին ամառային արձակուրդները, երբ որոշեցի գեթ մեկ օրով խախտել դպրոցական կյանքի միօրինակությունը։ Ես փախուստի պլան մշակեցի Լեո Դիլընի և Մահոնի անունով մի տղայի հետ։ Մեզնից յուրաքանչյուրը հավաքեց վեց պենս և մենք դանդաղ քայլեցինք դեպի Ռինգսենդ։ Տոթ էր եւ նպարավաճառի կրպակների պատուհաններում բորբոսնած բլիթները գորշագույն էին դարձել։ Գնեցինք բլիթներպետք է հանդիպեինք թագավորական Ջրանցքի Կամրջի մոտ, շոկոլադ եւժամը տասին։ Մահոնիի մեծ քույրը գրություն կուղարկի դպրոց, թափառելով կեղտոտ փողոցներումիսկ Լեո Դիլընը եղբոր միջոցով կտեղեկացնի, որտեղ ապրում էին ձկնորսների ընտանիքներըոր ինքը հիվանդ է։ Մենք Ուորթ Դոուդով կգնանք մինչև Նավահանգիստ, բարեխղճորեն կերանք այդ ամենը։ Կաթի խանութ չգտանք եւ այդ պատճառով մանրավաճառի կրպակից մի-մի շիշ ազնվամորու հյութ գնեցինք։ Երբ թարմացանքկշրջենք կատերով և կիջնենք Աղավնատան մոտ։ Լեո Դիլընը վախենում էր, որ կարող ենք հանդիպել հայր Բաթլերին կամ էլ ուսումնարանից որևէ մեկին, բայց Մահոնին նրբանցքով սլացավ կատվի ետևիցշատ ճիշտ հարց տվեց․ «Ի՞նչ գործ ունի հայր Բաթլերը Աղավնատանը»։ Մեր մտահոգությունն անցավ և ես ավարտին հասցրի ծրագրի առաջին մասը՝ ընկերներիցս վերցրի վեցական պենսը, բայց կատուն փախավ բաց դաշտ։ Մենք խիստ հոգնել նախապես նրանց ցույց տալով իմ վեցպենսանոցը։ Երբ մենք վերջին պատրաստություններն էինք ե երբ դաշտ հասանքտեսնում, իսկույն նստեցինք զառիվայրին, որի գագաթից երեում էր Դոդերը։ բոլորս էլ թեթևակի հուզված էինք։

:Արդեն շատ ուշ էր, իսկ մենք՝ անչափ հոգնած, որպեսզի իրագործենք Աղավնատուն գնալու մեր ծրագիրը։ Պետք է տուն վերադառնայինք ժամը չորսի մոտ, այլապես կբացահայտվեր մեր փախուստը։ Մահոնին տխուր նայում էր իր պարսատիկին եւ ուրախացավ միայն այն ժամանակ, երբ առաջարկեցի տուն վերադառնալ երկաթուղով։ Արևը թաքնվեց ամպերի ետևում Մենք ծիծաղելով իրար ձեռք սեղմեցինք և մենք մենակ մնացինք մեր տաղտկալի մտքերի ու նախաճաշի մնացորդի հետ։ Մահոնին ասաց․

:Մեզանից բացի— Մինչև վաղը, դաշտում ոչ ոք չկար։ Մենք մի քանի րոպե լուռ պառկեցինք, հետո հեռվից մեզ մոտեցող մի մարդ տեսա։ Հայացքով հետևեցի Նրան, ծամծմելով խոտի ցողունը, որով աղջիկները սովորաբար գուշակում են։ Մարդը դանդաղ քայլում էր զառիվայրի երկայնքով։ Նրա մի ձեռքը դիպչում էր ազդրին, իսկ մյուսում բռնել էր ձեռնափայտը, որը թույլ հպում էր գետնին։ Հագել էր սևականաչ մաշված մի կոստյում, իսկ գլխին դրել բարձր կատարով այն գլխարկներից, որ սովորաբար գիշերանոթ ենք կոչում։ Նա բավականին ծեր էր թվում, որովհետև ուներ մոխրագորշագույն բեղեր։ Երբ նա անցնում էր մեր կողքով, արագ մեզ նայեց և առաջ անցավ։ Մենք նրան հետևեցինք հայացքով և տեսանք, որ մեզանից հեռանալով մոտ հիսուն քայլ նորից ետ դարձավ։ Նա գալիս էր դեպի մեզ շատ դանդաղ, ամբողջ ժամանակ ձեռնափայտը թրխկթրխկացնելով գետնին, այնքան դանդաղ, որ ինձ թվաց, թե խոտերի մեջ ինչ-որ բան է փնտրում։ տղաներ։

:Հասնելով մեզԱյդ գիշեր վատ քնեցի։ Առավոտյան առաջինը հայտնվեցի կամրջի մոտ, բարևեց։ Մենք պատասխանեցինքքանի որ մոտ էի ապրում։ Գրքերս թաքցրի աղբարկղի մոտ գտնվող բարձր խոտերի մեջ, որտեղ ոչ ոք երբեք չէր լինում և նա դանդաղ ու մեծ զգուշությամբ նստեց մեր կողքինվազեցի ջրանցքի ափով։ Հունիսի առաջին շաբաթվա մեղմ, զառիվայրի վրա։ Սկսեց խոսել եղանակի մասինարևոտ մի առավոտ էր։ Նստեցի կամրջի բազրիքին՝ հիանալով իմ հին պարուսինե կոշիկներով, ասացորոնք մի օր առաջ կավիճով խնամքով մաքրել էի եւ սկսեցի դիտել, թե ամառը շատ շոգ է լինելու և ավելացրեց, որ կլիման շատ է փոխվել այն ժամանակներից ինչպես են հնազանդ ձիերը բլուրն ի վերքարշ տալիս գործարար մարդկանցով լեցուն ձիաքարշի վագոնը։ Ջրանցքի ափին ծառերի ճյուղերը ծածկվել էին թրթռուն, երբ նա դեռ մի փոքրիկ տղա բաց֊կանաչագույն տերևներով եւ արեւի շողերը շեղորեն նրանց միջով թափանցում֊ընկնում էին ջրի վրա։ Կամրջի գրանիտը դանդաղ տաքանում էր, իսկ դա և ես մտքումս հնչող տակտին համընթաց ափերս թփթփացնում էի քարին։ Ես ինձ շատ վաղուց էր։ Ասացլավ էի զգում։ Մի հինգ, որ մարդու ամենաերջանիկ տարիները անկասկած դպրոցական տարիներն ենտասը րոպե սպասելուց հետո նկատեցի մոտեցող Մահոնիի գորշ բաճկոնը։ Նա ժպտալով բարձրացավ բլրի վրա եւ մագլցեց ինձ մոտ։ Մինչ մենք սպասում էինք, հանեց ներսի գրպանից դուրս ցցված պարսատիկը և որ ամեն ինչ կտար, նորից երիտասարդ լինելու համար։ Նրա խոսակցությունը մեզ ձանձրացրեցցույց տվեց իր կատարելագործումները։ Ես հարցրի թե դա ինչու է բերել հետը։ Նա ասաց, «որպեսզի ծտերը երես չառնեն»։ Մահոնին հաճախ էր օգտագործում դպրոցական ժարգոնը և մենք լուռ մնացինք։ Հետո Նա սկսեց խոսել դպրոցի և գրքերի մասին։ Հարցրեցհայր Բաթլերին անվանում «ծեր այծ»։ Մենք սպասեցինք եւս քառորդ րոպե, արդյո՞ք կարդացել ենք Թոմաս Մուրի բանաստեղծությունները կամ բայց Լեո Դիլընը այդպես էլ սըր Վալտեր Սքոթի և Լորդ Լիտոնի վեպերը։ Ես ձևացրի, որ կարդացել եմ նրա թված բոլոր գրքերը, և նա ասաց. չերևաց։ Վերջապես Մահոնին տեղից ցատկեց ու ասաց․

:― Ահա՛, տեսնում եմ— Գնացի՛նք։ Ես այդպես էլ գիտեի, որ դուք էլ ինձ նման գրասեր եք։ Իսկ այ նա, — անծանոթը ցույց տվեց Մահոնիին, որը ակնապիշ մեզ էր Նայում,— ձեզ նման չէ,— նա ուժեղ է խաղերի մեջ։ հաստիկը կծլկի։

:Նա ասաց, որ ինքն ունի սըր վալտեր Սքոթի և Լորդ Լիտոնի համարյա բոլոր ստեղծագործությունները և որ երբեք չի ձանձրանում դրանք նորից վերընթերցելուց։ :— ԻհարկեԻսկ ի՞նչ անենք նրա վեց պենսը,— ասաց նա, — Լորդ Լիտոնի որոշ վեպեր տղաները իրավունք չունեն կարդալ։ Մահոնին հարցրեց պատճառը։ Նրա հարցը ինձ հուզեց և վշտացրեց, որովհետև վախենում էի, որ անծանոթը կկարծի, թե ես նույնպես Մահոնիի նման հիմար եմ։ Սակայն անծանոթը միայն ժպտաց։ Ես նկատեցի, որ նրա դեղին ատամների մեծ մասը փչացած են։ Հետո նա հետաքրքրվեց, թե մեզանից ով շատ հարսնացու ունի։ Մահոնին անփութորեն ասաց, որ ինքը երեքն ունի։ Ես ասացի, որ ոչ մի հարսնացու չունեմ։ Անծանոթն ինձ չհավատաց եւ ասաց, որ մեկը՝ կունենաս։ Ես չպատասխանեցի։ հարցրեցի ես։

:— Ասացե՛քԴա որպես տուգանք, մեզ կմնա,— համարձակ նրան հարցրեց Մահոնինասաց Մահոնին։— Մեզ ինչ, ավելի լավ,– իսկ քանի՞ հարսնացու ունեք դուք ինքներդ։մեկ շիլլինգի փոխարեն ունեցանք մեկ շիլլինգ և վեց պենս։

:Անծանոթը նորից ժպտաց եւ ասացՄենք հյուսիսային խճուղով հասանք մինչև քիմիական գործարան, իսկ հետո նույն խճուղով թեքվեցինք աջ դեպի Ուորթ Ռոուդ։ Հենց որ մեր տարիքում հեռացանք մարդաշատ վայրերից, Մահոնին սկսեց «հնդիկ֊հնդիկ» խաղալ։ Թափահարելով իր պարսատիկը, նա ուներ բազմաթիվ հարսնացուներ։ :— Ամեն հետապնդեց ցնցոտիներ հագած ինչ֊որ աղջիկների, իսկ երբ երկու թափառաշրջիկ տղաներ, հանուն ասպետական օրենքների, սկսեցին մեզ քարկոծել, Մահոնին ետ չմնաց նրանցից։ Նրան ետ պահեցի այդ քայլից, ասելով, որ տղաներն անչափ փոքր են և մենք առաջ գնացինք, իսկ շրջմոլիկները մեր ետևից գոռում էին․ «նեռե՛ր, նեռե՛ր», կարծելով թե մենք բողոքականներ ենք, որովհետև Մահոնին թխադեմ էր և Գլխարկին ամրացրել էր ինչ֊որ կրիկետի ակումբի արծաթե մի տղանշան։ Երբ մենք հասանք հարթակին,— ասաց որոշեցինք պաշարում կազմակերպել, բայց ոչինչ չստացվեց, որովհետև դրա համար առնվազն երեք մարդ էր պետք։ Վրեժով լցված, մենք խոսում էինք Լեո Դիլընի փախուստի մասին և փորձում գուշակել, թե ինչ թվանշան նակստանա վերջին մամին միստր Ռայենից։ Հետո մենք հասանք գետափ։ Երկար ժամանակ թափառում էինք բարձր քարե պարիսպներով փողոցներում և հաճախ կանգ առնում դիտելու ամբարձիչների և վերելակների աշխատանքը,— ունենում է իր փոքրիկ իսկ ծանրության տակ տնքացող սայլերի սայլապանները գոռում էին մեզ վրա, որ ճանապարհ տանք։ Արդեն կեսօր էր, երբ հասանք նավահանգիստ և որովհետև բանվոները նախաճաշում էին, հաղարջի մուրաբայով երկու մեծ կարկանղակ գնեցինք և նախաճաշելու նստեցինք գետի մոտ ընկած մի խողովակի վրա։ Մենք հիանում էինք դուբլինյան առևտրի հարսնացուն։եռուզեռով՝ գետանավերով, որոնց ժամանման մասին հեռվից նշան էր տալիս բրդանման ծուխը, Ռինգսենոից այն կողմ գտնվող ձկնորսանավերի դարչնագույն նավատորմիղով և մեծ, սպիտակ առագաստանավով, որը բեռնաթափում էին դիմացի ափին։ Մահոնին ասաց, որ չտեսնված սան Լոհնեո այդ մեծ նավերից մեկով ծով ծլկել և անգամ ես, նայելով նավերի բարձր կայմերին, տեսնում կամ պատկերացնում էի, թե ինչպես են աչքերիս առաջ նյութականանում աշխարհագրական այն խղճուկ գիտելիքները, որ ձեռք էի բերել դպրոցում։ Մեզ թվում էր, թե դպրոցը և տունը մնացել են հեռվում և բոլորովին չէինք զգում նրանց ազդեցությունը։

:Տարիքավոր մարդու այդպիսի ազատամտությունը ինձ զարմացրեց։ Հոգուս խորքում ճիշտ էի համարում այն ամենըՆախապես վճարելով տոմսի գինը, ինչ նա ասում էր տղաների ու աղջիկների մասին։ Բայց ինձ դուր չէին գալիս նրա այդ խոսքերը մենք նավահանգստային երկու բանվորների և զարմացամի փոքրամարմին հրեայի հետ կատերով կտրեցինք֊անցանք լիֆին։ Մենք լուրջ էինք, երբ նա չգիտես ինչու շատ ամբարտավան տեսքով՝ հանդիսավորության աստիճան, բայց կարճատև ճանապարհորդության ընթացքում մեր հայացքները մի քանի անգամ ցնցվեցպահ հանդիպեցին և մենք քրքջացինք։ Երբ ափ իջանք, սկսեցինք դիտել եռակայմ նավի բեռնաթափումը, կարծես որը նկատել էինք դեռ այն ափից։ Մեր կողքին կանգնած մի ինչ-որ բանից վախեցած էր կամ էլ դողէրոցք ուներ։ Նա շարունակում էր խոսել, եւ ես նկատեցի նրա մաքուր առոգանությունը։ Խոսում էր աղջիկների մասինմարդ ասաց, որ նրանք գեղեցիկ ու փափուկ վարսեր ունենդա Նորվեգիական նավ է։ Ես մոտեցա նավախելին և փորձեցի կարդալ նավի անունը, եւ փափուկ էլ ձեռքերբայց երբ դա ինձ չհաջողվեց, և որ ոչ բոլոր աղջիկներն են իրականում այնպիսինվերադառնալով սկսեցի զննել օտարերկրյա նավաստիներին, ինչպիսին որ երևում են։ Ասաց, որ իրեն անչափ դուր ուզում էի տեսնել արդյոք կանաչ են գալիս երիտասարդ գեղեցիկ աղջիկներընրանց աչքերը, նրանց գեղեցիկ սպիտակ ձեռքերն ու գեղեցիկ փափուկ վարսերը։ Այն տպավորությունն որովհետև աղոտ պատկերացում ունեի այդ մասին… ստացա, Նավաստիների որ նա կրկնում է անգիր արած բաներ աչքերը կապույտ էին, գորշ եւ միտքն էլ իր սեփական բառերից հիպնոսացածանգամ սև։ Միակ նավաստին, դանդաղ պտտվում որի աչքերը կարելի էր պատմության նույն ուղեծրի շուրջը։ Երբեմն այնպես էր խոսումկանաչ համարել, ասես ակնարկում էր բոլորին հայտնի մի ինչ-որ բան, իսկ երբեմն էլ ձայնը իջեցնում բարձրահասակ տղամարդ էր։ Նա զվարճացնում էր և խոսում խորհրդավորությամբնավահանգստի ամբոխին եւ ամեն անգամ, ասես գաղտնիքը միայն մեզ է պատմում, որ կողմնակի մարդը չպետք է լսեր։ Նորից ու նորից էր կրկնում իր դարձվածքները, մի փոքր դրանք ձևափոխելով ու պարուրելով իր միալար ձայնով։ Ես նայում էի զառիվայրից երբ տախտակները ցած եւ լսում նրան։ էին նետում ուրախ բացականչում․

:Որոշ ժամանակ անց նրա մենախոսությունը վերջապես ընդհատվեց։ Նա դանդաղ վեր կացավ և, ասելով, թե մեզ լքում է մի րոպեով, հեռացավ։ Հայացքս անշարժ պահած տեսւս, որ նա գնաց դեպի դաշտի մոտակա եզրը։ Մենք շարունակում էինք լռել, մի քանի րոպե հետո Մահոնին բացականչեց. :— Ա՛յ քեզ բանՕ՛լ ռայթ, մի տես թե ի՞նչ է անում։օ՚լ ռայթ։

:Եվ քանի որ ես չպատասխանեցի և ոչ էլ նայեցի Այդ տեսարանից հոգնելով, մենք դանդաղ քայլեցինք դեպի Ռինգսենդ։ Տոթ էր եւ նպարավաճառի կրպակների պատուհաններում բորբոսնած բլիթները գորշագույն էին դարձել։ Գնեցինք բլիթներ, շոկոլադ եւ, թափառելով կեղտոտ փողոցներում, որտեղ ապրում էին ձկնորսների ընտանիքները, բարեխղճորեն կերանք այդ կողմը ամենը։ Կաթի խանութ չգտանք եւ այդ պատճառով մանրավաճառի կրպակից մի֊մի շիշ ազնվամորու հյութ գնեցինք։ Երբ թարմացանք, Մահոնին նորից բացականչեց. :― Ա՛յ քեզ ծեր խրտվիլակ։ :― Եթե նա հարցնի մեր անուններընրբանցքով սլացավ կատվի ետևից,― ասացիբայց կատուն փախավ բաց դաշտ։ Մենք խիստ հոգնել էինք ե երբ դաշտ հասանք,― քո անունը Մորֆի էիսկույն նստեցինք զառիվայրին, իսկ իմն՝ Սմիթ։ որի գագաթից երեում էր Դոդերը։

:Մենք այլևս իրար հետ չխոսեցինք։ Ես դեռ մտմտում էի գնալ թե մնալ, երբ անծանոթը վերադարձավ և նորից նստեց մեր կողքին։ Նա դեռ նոր Արդեն շատ ուշ էր նստել, երբ Մահոնին նկատեց իր հետապնդած կատվին, վեր թռավ տեղից և շարունակեց հետապնդումը։ Ես ու անծանոթը նայում էինք այդ որսին։ Կատուն փախավ ու թաքնվեց ցանկապատի մյուս կողմում, իսկ Մահոնին քարկոծեց նրա թաքստոցը։ Իսկ երբ ձանձրացավմենք՝ անչափ հոգնած, սկսեց թափառել դաշտում։ Մի քանի րոպե լուռ մնալուց հետո, անծանոթը նորից խոսեց։ Նա ասաց, որ ընկերս շատ կոպիտ տղա որպեսզի իրագործենք Աղավնատուն գնալու մեր ծրագիրը։ Պետք է և հետաքրքըրվեց՝ հաճա՞խ են նրան պատժում դպրոցում։ Ես ուզում էի վրդովված պատասխանելտուն վերադառնայինք ժամը չորսի մոտ, որ մենք ազգային դպրոցից չենք, որտեղ տղաներին, ինչպես ինքն է ասում, ճիպոտահարում են, բայց լռեցի։ Նա խոսեց տղաներին պատժելու տարբեր ձևերի մասին։ Նրա ուղեղը ասես նորից հիպնոսվել այլապես կբացահայտվեր մեր փախուստը։ Մահոնին տխուր նայում էր իր խոսքերից և, թվում էր, պտտվում է մի նոր առանցքի շուրջ։ Նա ասաց, որ այդպիսի տղաներին պետք է պարսատիկին եւ ուրախացավ միայն ճիպոտահարել։ Երբ տղան կոպիտ է ու անհնազանդայն ժամանակ, նրան օգուտ կբերի միայն մի բան՝ իսկական ճիպոտածեծը։ Երբ տղայի ականջները քաշելուց երբ առաջարկեցի տուն վերադառնալ երկաթուղով։ Արևը թաքնվեց ամպերի ետևում և ձեռքերին խփելուց ոչ մի օգուտ չկա, նրա միակ փրկությունը տաք-տաք ճիպոտածեծն է։ Ինձ զարմացրեց նման վերաբերմունքը և ես ակամա նայեցի նրա դեմքին։ Հայացքս հանդիպեց նրա շշագույն-կանաչ աչքերին, որոնք ինձ էին նայում ցնցվող ճակատի տակից։ Ես նորից հեռացրի հայացքս։ Անծանոթը շարունակում էր իր մենախոսությունը։ Թվում էր, թե մոռացել է իր ազատամտությունը։ Նա ասաց, որ եթե երբևէ իմանա, որ մի տղա խոսում է աղջիկների հետ և, որ նա հարսնացու ունի, այդ տղային անվերջ կճիպոտահարի, և դա դաս կլինի, որ նա այլևս չխոսի աղջիկների մենք մենակ մնացինք մեր տաղտկալի մտքերի ու նախաճաշի մնացորդի հետ։ Իսկ եթե մի տղա հարսնացու ունի և թաքցնում է, ապա նրան այնպիսի ճիպոտածեծ կտա, որի նմանը երևի ոչ մի տղա դեռ չի տեսել։ Անծանոթն ասաց, որ ծեծ տալը իր ամենասիրած բանն է աշխարհում։ Նա ինձ նկարագրեց, թե ինչպես է ճիպոտահարում չար տղային, ասես ինձ հաղորդակից էր անում մի ինչ-որ գաղտնիքի։ Այդ ծեծը, ասաց անծանոթը, իր համար ամենամեծ հաճույքն է։ Եվ նրա միապաղաղ ձայնը, որր բացահայտում էր գաղտնիքը, դարձավ համարյա քնքուշ, ասես թախանձում էր ինձ հասկանալ իրեն։ Ես սպասեցի, մինչև որ նա մենախոսությունը ավարտեց և կտրուկ ոտքի կանգնեցի։ Եվ որպեսզի ցույց չտամ հուզմունքս, ձևացրի, թե կապում եմ կոշկաթելերս ու միայն ղրանից հետո, ասելով, որ պետք է գնամ հրաժեշտ տվեցի նրան։ Ես դանդադ վեր բարձրացա զառիվայրով, բայց սիրտս վախից տրոփում էր, և ինձ թվում էր, ուր որ է նա կբռնի իմ կոճերից։ Հասնելով զառիվայրի գագաթին շրջվեցի և չնայելով անծանոթի կողմը կանչեցի դաշտով մեկ. :― Մո՛րֆի։

:Ձայնիս մեջ կեղծ քաջության երանգ կարՄեզանից բացի, և ես ամաչում էի այդ փոքրիկ խորամանկությունից։ Ստիպված էի դաշտում ոչ ոք չկար։ Մենք մի անգամ էլ կանչել և նոր միայն Մահոնին նկատեց ինձ ու ձայն տվեց։ Ինչպես քանի րոպե լուռ պառկեցինք, հետո հեռվից մեզ մոտեցող մի մարդ տեսա։ Հայացքով հետևեցի Նրան, ծամծմելով խոտի ցողունը, որով աղջիկները սովորաբար գուշակում են։ Մարդը դանդաղ քայլում էր սիրտս բաբախումզառիվայրի երկայնքով։ Նրա մի ձեռքը դիպչում էր ազդրին, երբ Մահոնին դաշտի երկայնքով վազում իսկ մյուսում բռնել էր դեպի ինձ։ Եվ ես ամաչեցիձեռնափայտը, որը թույլ հպում էր գետնին։ Հագել էր սևականաչ մաշված մի կոստյում, իսկ գլխին դրել բարձր կատարով այն գլխարկներից, որ սովորաբար գիշերանոթ ենք կոչում։ Նա բավականին ծեր էր թվում, որովհետև հոգուս խորքում ուներ մոխրագորշագույն բեղեր։ Երբ նա անցնում էր մեր կողքով, արագ մեզ նայեց և առաջ անցավ։ Մենք նրան միշտ հետևեցինք հայացքով և տեսանք, որ մեզանից հեռանալով մոտ հիսուն քայլ նորից ետ դարձավ։ Նա գալիս էր դեպի մեզ շատ դանդաղ, ամբողջ ժամանակ ձեռնափայտը թրխկթրխկացնելով գետնին, այնքան էլ բանի տեղ չէի դնում։ դանդաղ, որ ինձ թվաց, թե խոտերի մեջ ինչ֊որ բան է փնտրում։

[[Կատեգորիա:արձակ]]Հասնելով մեզ, բարևեց։ Մենք պատասխանեցինք, և նա դանդաղ ու մեծ զգուշությամբ նստեց մեր կողքին, զառիվայրի վրա։ Սկսեց խոսել եղանակի մասին, ասաց, թե ամառը շատ շոգ է լինելու և ավելացրեց, որ կլիման շատ է փոխվել այն ժամանակներից ի վեր, երբ նա դեռ մի փոքրիկ տղա էր, իսկ դա շատ վաղուց էր։ Ասաց, որ մարդու ամենաերջանիկ տարիները անկասկած դպրոցական տարիներն են, և որ ամեն ինչ կտար, նորից երիտասարդ լինելու համար։ Նրա խոսակցությունը մեզ ձանձրացրեց, և մենք լուռ մնացինք։ Հետո Նա սկսեց խոսել դպրոցի և գրքերի մասին։ Հարցրեց, արդյո՞ք կարդացել ենք Թոմաս Մուրի բանաստեղծությունները կամ էլ սըր Վալտեր Սքոթի և Լորդ Լիտոնի վեպերը։ Ես ձևացրի, որ կարդացել եմ նրա թված բոլոր գրքերը, և նա ասաց․ ― Ահա՛, տեսնում եմ, որ դուք էլ ինձ նման գրասեր եք։ Իսկ այ նա, — անծանոթը ցույց տվեց Մահոնիին, որը ակնապիշ մեզ էր Նայում,— ձեզ նման չէ,— նա ուժեղ է խաղերի մեջ։ Նա ասաց, որ ինքն ունի սըր վալտեր Սքոթի և Լորդ Լիտոնի համարյա բոլոր ստեղծագործությունները և որ երբեք չի ձանձրանում դրանք նորից վերընթերցելուց։— Իհարկե,— ասաց նա, — Լորդ Լիտոնի որոշ վեպեր տղաները իրավունք չունեն կարդալ։ Մահոնին հարցրեց պատճառը։ Նրա հարցը ինձ հուզեց և վշտացրեց, որովհետև վախենում էի, որ անծանոթը կկարծի, թե ես նույնպես Մահոնիի նման հիմար եմ։ Սակայն անծանոթը միայն ժպտաց։ Ես նկատեցի, որ նրա դեղին ատամների մեծ մասը փչացած են։ Հետո նա հետաքրքրվեց, թե մեզանից ով շատ հարսնացու ունի։ Մահոնին անփութորեն ասաց, որ ինքը երեքն ունի։ Ես ասացի, որ ոչ մի հարսնացու չունեմ։ Անծանոթն ինձ չհավատաց եւ ասաց, որ մեկը՝ կունենաս։ Ես չպատասխանեցի։ — Ասացե՛ք,— համարձակ նրան հարցրեց Մահոնին,– իսկ քանի՞ հարսնացու ունեք դուք ինքներդ։ Անծանոթը նորից ժպտաց եւ ասաց, որ մեր տարիքում նա ուներ բազմաթիվ հարսնացուներ։ — Ամեն մի տղա,— ասաց նա,— ունենում է իր փոքրիկ հարսնացուն։ Տարիքավոր մարդու այդպիսի ազատամտությունը ինձ զարմացրեց։ Հոգուս խորքում ճիշտ էի համարում այն ամենը, ինչ նա ասում էր տղաների ու աղջիկների մասին։ Բայց ինձ դուր չէին գալիս նրա այդ խոսքերը և զարմացա, երբ նա չգիտես ինչու մի քանի անգամ ցնցվեց, կարծես մի ինչ֊որ բանից վախեցած էր կամ էլ դողէրոցք ուներ։ Նա շարունակում էր խոսել, եւ ես նկատեցի նրա մաքուր առոգանությունը։ Խոսում էր աղջիկների մասին, որ նրանք գեղեցիկ ու փափուկ վարսեր ունեն, եւ փափուկ էլ ձեռքեր, և որ ոչ բոլոր աղջիկներն են իրականում այնպիսին, ինչպիսին որ երևում են։ Ասաց, որ իրեն անչափ դուր են գալիս երիտասարդ գեղեցիկ աղջիկները, նրանց գեղեցիկ սպիտակ ձեռքերն ու գեղեցիկ փափուկ վարսերը։ Այն տպավորությունն ստացա, որ նա կրկնում է անգիր արած բաներ եւ միտքն էլ իր սեփական բառերից հիպնոսացած, դանդաղ պտտվում էր պատմության նույն ուղեծրի շուրջը։ Երբեմն այնպես էր խոսում, ասես ակնարկում էր բոլորին հայտնի մի ինչ֊որ բան, իսկ երբեմն էլ ձայնը իջեցնում էր և խոսում խորհրդավորությամբ, ասես գաղտնիքը միայն մեզ է պատմում, որ կողմնակի մարդը չպետք է լսեր։ Նորից ու նորից էր կրկնում իր դարձվածքները, մի փոքր դրանք ձևափոխելով ու պարուրելով իր միալար ձայնով։ Ես նայում էի զառիվայրից ցած եւ լսում նրան։ Որոշ ժամանակ անց նրա մենախոսությունը վերջապես ընդհատվեց։ Նա դանդաղ վեր կացավ և, ասելով, թե մեզ լքում է մի րոպեով, հեռացավ։ Հայացքս անշարժ պահած տեսւս, որ նա գնաց դեպի դաշտի մոտակա եզրը։ Մենք շարունակում էինք լռել, մի քանի րոպե հետո Մահոնին բացականչեց․ — Ա՛յ քեզ բան, մի տես թե ի՞նչ է անում։ Եվ քանի որ ես չպատասխանեցի և ոչ էլ նայեցի այդ կողմը Մահոնին նորից բացականչեց․ ― Ա՛յ քեզ ծեր խրտվիլակ։ ― Եթե նա հարցնի մեր անունները,― ասացի,― քո անունը Մորֆի է, իսկ իմն՝ Սմիթ։ Մենք այլևս իրար հետ չխոսեցինք։ Ես դեռ մտմտում էի գնալ թե մնալ, երբ անծանոթը վերադարձավ և նորից նստեց մեր կողքին։ Նա դեռ նոր էր նստել, երբ Մահոնին նկատեց իր հետապնդած կատվին, վեր թռավ տեղից և շարունակեց հետապնդումը։ Ես ու անծանոթը նայում էինք այդ որսին։ Կատուն փախավ ու թաքնվեց ցանկապատի մյուս կողմում, իսկ Մահոնին քարկոծեց նրա թաքստոցը։ Իսկ երբ ձանձրացավ, սկսեց թափառել դաշտում։Մի քանի րոպե լուռ մնալուց հետո, անծանոթը նորից խոսեց։ Նա ասաց, որ ընկերս շատ կոպիտ տղա է և հետաքրքըրվեց՝ հաճա՞խ են նրան պատժում դպրոցում։ Ես ուզում էի վրդովված պատասխանել, որ մենք ազգային դպրոցից չենք, որտեղ տղաներին, ինչպես ինքն է ասում, ճիպոտահարում են, բայց լռեցի։ Նա խոսեց տղաներին պատժելու տարբեր ձևերի մասին։ Նրա ուղեղը ասես նորից հիպնոսվել էր իր խոսքերից և, թվում էր, պտտվում է մի նոր առանցքի շուրջ։ Նա ասաց, որ այդպիսի տղաներին պետք է միայն ճիպոտահարել։ Երբ տղան կոպիտ է ու անհնազանդ, նրան օգուտ կբերի միայն մի բան՝ իսկական ճիպոտածեծը։ Երբ տղայի ականջները քաշելուց և ձեռքերին խփելուց ոչ մի օգուտ չկա, նրա միակ փրկությունը տաք֊տաք ճիպոտածեծն է։ Ինձ զարմացրեց նման վերաբերմունքը և ես ակամա նայեցի նրա դեմքին։ Հայացքս հանդիպեց նրա շշագույն֊կանաչ աչքերին, որոնք ինձ էին նայում ցնցվող ճակատի տակից։ Ես նորից հեռացրի հայացքս։ Անծանոթը շարունակում էր իր մենախոսությունը։ Թվում էր, թե մոռացել է իր ազատամտությունը։ Նա ասաց, որ եթե երբևէ իմանա, որ մի տղա խոսում է աղջիկների հետ և, որ նա հարսնացու ունի, այդ տղային անվերջ կճիպոտահարի, և դա դաս կլինի, որ նա այլևս չխոսի աղջիկների հետ։ Իսկ եթե մի տղա հարսնացու ունի և թաքցնում է, ապա նրան այնպիսի ճիպոտածեծ կտա, որի նմանը երևի ոչ մի տղա դեռ չի տեսել։ Անծանոթն ասաց, որ ծեծ տալը իր ամենասիրած բանն է աշխարհում։ Նա ինձ նկարագրեց, թե ինչպես է ճիպոտահարում չար տղային, ասես ինձ հաղորդակից էր անում մի ինչ֊որ գաղտնիքի։ Այդ ծեծը, ասաց անծանոթը, իր համար ամենամեծ հաճույքն է։ Եվ նրա միապաղաղ ձայնը, որր բացահայտում էր գաղտնիքը, դարձավ համարյա քնքուշ, ասես թախանձում էր ինձ հասկանալ իրեն։ Ես սպասեցի, մինչև որ նա մենախոսությունը ավարտեց և կտրուկ ոտքի կանգնեցի։ Եվ որպեսզի ցույց չտամ հուզմունքս, ձևացրի, թե կապում եմ կոշկաթելերս ու միայն ղրանից հետո, ասելով, որ պետք է գնամ հրաժեշտ տվեցի նրան։ Ես դանդադ վեր բարձրացա զառիվայրով, բայց սիրտս վախից տրոփում էր, և ինձ թվում էր, ուր որ է նա կբռնի իմ կոճերից։ Հասնելով զառիվայրի գագաթին շրջվեցի և չնայելով անծանոթի կողմը կանչեցի դաշտով մեկ․ ― Մո՛րֆի։ Ձայնիս մեջ կեղծ քաջության երանգ կար, և ես ամաչում էի այդ փոքրիկ խորամանկությունից։ Ստիպված էի մի անգամ էլ կանչել և նոր միայն Մահոնին նկատեց ինձ ու ձայն տվեց։ Ինչպես էր սիրտս բաբախում, երբ Մահոնին դաշտի երկայնքով վազում էր դեպի ինձ։ Եվ ես ամաչեցի, որովհետև հոգուս խորքում նրան միշտ այնքան էլ բանի տեղ չէի դնում։