=== Ծանոթագրություններ (191)===
էջ
'''5''' ''«Փիլիսոփայության առեղծվածները»'', «Die Rätsel der Philosophie in ihrer Geschichte als Umriß dargcstellt», 2 Bde., (1914); 9. Auflage, Domach, 1985, GA Bibl.-Nr. 18:
'''9''' ''David Friedrich Strauß,'' «Der alte und der neue Glaube», Leipzig, 1872:
'''10''' ''Herbert Spenser,'' «The Principles of Psychology», 1872 (գերմ. թսւրգմ. «Die Prinzipien der Psychologie, Stuttgart, 1882): ''B.Spinoza,'' գերմ. թարգմ. «Die Briefe mehrerer Gelehrten an Be¬nedict von Spinoza und dessen Antworten soweit beide zum bes¬seren Vcrständniß seiner Schriften dienen», Heidelberg, 1882:
'''12''' ''Eduard von Hartmann,'' «Phänomenologie des sittlichen Bewußt¬seins, Prolegomena zu jeder künftigen Ethik», 2. Auflage, Berlin, 1879:
'''14''' ''Robert Hamerling,'' «Die Atomistik des Willens, Beiträge zur Kritik der modernen Erkcnntniß», 2 Bde., Hamburg, 1891, 2. Bd.:
'''15''' ''Paul Ree,'' «Die Mlusion der Willensfreiheit», Berlin, 1885:
'''16''' ''G.F.W.Hegel'', «Encyclopädic der philosophischen Wissenschaften im Grundrißc» (1817), Vorrede zur zweiten Ausgabe, Heidelberg,. 1827:
'''17''' ''«Ա՜խ, երկու հոգի՜ ունեմ կրծքիս տակ».'' Գյոթե, «Ֆաուստ», I մաս, Քաղաքադռան մոտ, գերմ. թարգմ. Պ.Միքայելյան, Երևան, 1963, էջ 61:
'''21''' ''Friedrich Albert Lange,'' «Geschichte des Materialismus und Kritik seiner Bedeutung in der Gegenwart», 2 Bde., Iserlolhn, 1886 und 1875, Bd. II: Կախման կետերով նշված բացթողումը՝ «ինչպես Հելմհոլցն է ասում»:
''J.fV.Coethe,'' «Naturwisscnschaflichc Schriften», hcrausgcgcben und kommentiert von Rudolf Steiner, 5 Bde., 1884-1897, Bd. 2 (1887), Nachdruck Dörnach, 1975, GA Bibl.-Nr. 1 a-c:
'''23''' ''Theodor Ziehen,'' «Leitfaden der physiologischen Psychologie, in 15 Vorlesungen», Jena, 1893:
'''28''' Գիրք Ծննդոց, 1, 31:
'''29''' ''Pierre Jean Georges Cabanis,'' «Rapports du physique ct du mo¬ral de l’hommc». 2 h., Paris, 1802, h. 1:
'''30''' ''«Ես մտածում եմ, հետևաբար կամ».'' Ռընե Դեկարտ, «Քննախո¬սություն մեթոդի մասին», ֆրանս. թարգմ. Վ.Տերոյան, Երևան. 1968, էջ 83 և 85:
'''31''' ''F. W.J.Schelting,'' «Erster Entwurf eines Systems der Naturphiloso¬phie», Jena und Leipzig, 1799:
'''36''' ''Գրքիս հեղինակի կողմից իբրև մտածող շատ գնահատված մի անձնավորություն, '' նկատի ունի փիլիսոփա Էդուարդ ֆոն Հարթմանին (1842—1906): Վերջինիս Շտայներն ընծայագրել է իր «ճշմարտություն և գիտություն, “Ազատության փիլիսոփայության” նե¬րածություն» աշխատությունը: Իր «Ազատության փիլիսոփայու¬թյունը» ևս Ռուդոլֆ Շտայներն ուղարկել է Հարթմանին, որը հիմնովին այն ուսումնասիրել է, արել բազմաթիվ նշումներ, ընդ¬գծումներ և մեկնություններ (տե՛ս «Beiträge zur Rudolf Steiner Gesamtausgabe», Nr. 85/86, Domach, Michaeli 1984):
'''39''' ''Herbert Spenser,'' «First Principles», in 6 parts, 1860-1862 (գերմ. թարգմ. «Grundlagen der Philosophie», Stuttgart, 1875):
'''42''' ''Երբ բժիշկ Ֆրանցը վիրահատեց ի ծնե մի կույրի,'' տե՛ս «Die Wahmchmungswclt eines Blindgcborercn vor und nach der Ope-ration, Bericht über den Fall eines blindgeborenen jungen Man-nes, wclchcr in seinem 18. Jahr erfolgreich operiert wurde, mit physiologischen Beobachtungen und Experimenten durch J.C.August Franz, Leipzig» (in: «Nachrichten der Rudolf Steiner- Nachlaßvcrwaltung», Nr. 19, Domach, Michaeli 1967):
'''44''' ''George Berkeley,'' «A Treatise Concerning the Principles of Human Khowledge» (17)0) (գերմ. թարգմ. «Abhandlung über die Principicn der menschlichen Erkcnntniß»):
'''47''' ''Otto Liebmann, '' «Zur Analysis der Wirklichkeit, Eine Erörterung der Grundproblcmc der Philosophie», Straßburg, 1880:
''Johannes Volkelt,'' «Immanuel Kant's Erkcnntnißthcoric nach ihren Grundprincipicn analysirt. Ein Beitrag zur Grundlegung der Erkcnntnißthcoric», Leipzig, 1879:
''Eduard von Hartmann,'' «Grundproblcmc der Erkcnntnißthcoric, Ei¬ne phänomenologische Durchwandcrung der möglichen erkenntnis-thcorctischcn Standpunkte», Leipzig, 1889:
'''48''' ''Johannes Müller,'' տե՛ս «Zur vergleichenden Physiologie des Ge¬sichtssinnes der Menschen und der Tiere», Leipzig, 1826; «Uber die phantastischen Gcsichtscrschcinungcn», Koblenz 1826; Hand¬buch der Physiologie des Menschen», 2 Bde., Koblenz, 1833-1840:
'''56''' '' «Ողջ իրականությունը փոխակերպվում է...»'' J.G.Fichtc, «Die Bestimmung des Menschen», Berlin, 1845:
''Էդուարդ ֆոն Հարթմանը անվանում է տրանսցենդենտալ ռեալիզմ'' տե՛ս նրա «Kritische Grundlegung des transzendentalen Realismus. Eine Sichtung und Fortbildung der crkcnntnisthcorctischcn Prinzipien Kant's», Berlin, 1875:
'''57''' ''Wilhelm Weygandt,'' «Entstehung der Träume, Eine psychologische Untersuchung», Leipzig, 1893:
'''62''' ''A.Schopenhauer,'' «Die Welt als Wille und Vorstellung, II §18; «Artur Schopenhauers sämtliche Werke in zwölf Bänden», mit Einleitung vor Dr. Rudolf Steiner, Stuttgart, (1894), 2 Bd.:
'''77''' ''Emil Du Bois-Reymond, '' « Über die Grenzen des Naturcrkcnnens, Vortrag in der 2. öffentlichen Sitzung der 45. Versammlung deutscher Naturforscher und Artzc zu Leipzig am 14. August 1872», Leipzig, 1872:
'''87''' ''Էդուարդ ֆոն Հարթմանի մետաֆիզիկան.'' «Die Philosophie des Unbewußten, Versuch einer Weltanschauung, Speculative Resultate nach inductiv-naturwissenschaftlicher Methode», Beriin, 1869:
'''105''' ''Johannes Kreyenbühl,'' «Die ethische Freiheit bei Kant, Eine kri- tisch-spcculativc Studie über den wahren Grund der Kant'schcn Philosophie», Philosophische Monatshefte, 18. Bd., 3. Heft, Heidelberg. 1882:
'''117''' ''I.Kant,'' «Kritik der praktischen Vernunft», 1788:
'''129''' ''«պատմությունը մարդկանց զարգացումն է դեպի ազատություն».'' տես Hegel, «Vorlesungen über die Philosophie der Geschichte», Georg Wilhelm Friedrich Hegel's Werke, vollständige Ausgabe, 9. Band, 3. Auflage. Berlin, 1848:
'''135''' ''Friedrich Pauken,'' «System der Ethik, mit einem Umriß des Sta¬ats֊ und Gcscllschaftslchrc», Erste Hälfte, Berlin, 1889:
'''139''' «Ազատ լինել նշանակում է կարողանալ անել, ինչ կամենում ես»'' դրույթը Համերլինգը ցիտում է ըստ Ջոն Լոկի,'' «ըստ հայեցողության կարողանալ ցանկալը և կարողանալ չցանկալը ազատ կամքի մասին դոգմայի բուն իմաստն է»՝'' մեջբերում ըստ Հերբերտ Սպենսերի:''
'''142''' ''...լավատեսության գլխավոր ներկայացուցիչներ պետք է համարել Շեֆթսբերիին և Լայբնիցին.'' տե՛ս A.A.C.Shaftcsbury, «Charakteristicks of Men, Manners, Opinions, Times», London. 1711; G.W.Lcibniz, «Essais de thcodiccc sur la bonte de dicu, de la liberte de l'hommc ct de l'originc du mal», Amsterdam 1710:
'''182''' ''Eduard von Hartmann.'' «Die letzten Fragen der Erkenntnistheorie und Metaphysik», Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik». 108. Bd., Leipzig, 1896:
'''186''' ''...Յոհաննես Ռեմքեի «իմացաբանական մոնիզմին».'' տե՛ս J.Rehmke, «Die Welt als Wahrnehmung und Begriff», Berlin. 1880; «Unsere Gewißheit von der Außenwelt», 1894:
===Անվանացանկ (194) ===