== Գլուխ տասնմեկերորդ։ «Կառք ու ձիեր» պանդոկում ==
Որպեսզի հստակորեն հասկանանք, թե ինչ պատահեց պանդոկում, պետք է վերադառնանք այն պահին, երբ պարոն Մարվըլը առաջին անգամ երևաց պարոն Հաքսթըրի պատուհանի առաջ։
Հենց այդ պահին, պարոն Քասն ու պարոն Բանթինգը հյուրասերնյակումն էին։ նրանք ամենայն լրջությամբ քննարկում էին առավոտյան արտասովոր իրադարձությունները և պարոն Հոլի թույլտվությամբ ուշի֊ուշով հետազոտում էին Անտեսանելի Մարդու իրերը։ Ջեֆըրզը արդեն ուշքի եկել էր և տուն էր գնացել կարեկից բարեկամների խնամքի տակ։ Անծանոթի ցաքուցրիվ հագուստները վերցվել էին տիկին Հոլի կողմից և սենյակը կարգի էր բերվել։ Պատուհանի առաջ գտնվող սեղանի վրա, որտեղ սովոր էր աշխատել անծանոթը, Քասն իսկույն նշմարել էր երեք խոշոր ձեռագիր գրքեր՝ «Օրագիր» պիտակով։
― Օրագի՛ր,— բացականչեց Քասը։— Գոնե հիմա մի բան կիմանանք։
Ձեռքերը սեղանին դրած կանգնել էր երեցը։
— Օրագի՛ր,— կրկնեց Քասը ու նստեց։ Նա երկու հատորները դրեց երրորդի տակ ու բացեց։— Հը՛մ, անվանաթերթի վրա ոչ մի անուն... Հե՛րն անիծած․․․ Ծածկագրեր են ու թվեր...
Երեցը մոտեցավ ու նայեց Քասի ուսի վրայով։
Քասը մեկը մյուսի ետևից թերթեց էջերը և դեմքը հանկարծ խոր հիասթափություն արտահայտեց։
― Ա՜յ քեզ բան... Սա ամբողջովին ծածկագիր է, Բանթինգ։
― Գծագրեր չկա՞ն,— հարցրեց պարոն Բանթինգը,— կամ էլ գործի վրա լույս սփռող նկարներ։
― Ինքներդ տեսե՛ք,— պատասխանեց պարոն Քասը։― Այստեղ և մաթեմատիկա կա, և ռուսերեն կամ էլ ինչ֊որ ուրիշ լեզու (դատելով տառերից) և հետո հունարեն էլ կա։ Ինչ վեբարերում է հունարենին, կարծում եմ՝ դուք․․․
― Իհարկե,— ասաց պարոն Բանթինգը և ակնոցը հանելով սկսեց սրբել։ Հանկարծ շատ անհարմար դրության մեջ զգաց իրեն, որովհետև ուղեղում հունարենից գրեթե ոչինչ չէր մնացել։— Դե՛, իհարկե, հունարենը կարող է բացել գաղտնիքը․․․
― Հիմա մի հատված կգտնեմ։
― Ավելի լավ է՝ նախ աչքի անց կացնեմ հատորները,— ասաց Բանթինգը տակավին սրբելով ակնոցը։— Նախ մի ընդհանուր տպավորություն ստանամ, Քաս, հետո արդեն կտեսնենք՝ ինչպես ենք բացում գաղտնիքը։
Նա հազաց, ակնոցը քթին դրեց և շատ բծախնդիր շտկեց, նորից հազաց և ցանկացավ որ մի բան պատահեր և կանխեր անխուսափելի թվացող խայտառակությունը։ Ապա վերցրեց գիրքը, որ Քասն անշտապ մեկնում էր իրեն։
Եվ ահա իսկապես մի բան պատահեց։
Երկու ջենտլմեններն էլ անակնկալից ցնցվեցին, բայց աչքները բարձրացնելով հանգստացան, երբ թաղիքե մի գլխարկի տակ տեսան արտասովոր կերպով վարդագույն մի դեմք։
― Խորտկարա՞ն է,— հարցրեց դեմքը և աչքերը չռած կանգնեց։
― Ո՛չ,— պատասխանեցին երկու ջենտլմենները միաբեբան։
― Դիմացն է, սիրելիս,— ասաց պարոն Բանթինգը։
― Բարի եղեք փակել դուռը,— գոչեց պարոն Քասը գրգռված։
― Շա՛տ լավ,— ասաց անկոչ հյուրը, մի ցածր ձայնով, որ տարօրինակ կերպով տարբեր հնչեց առաջին հարցումի խռպոտ ձայնից։— Շատ բարի,— ասաց անկոչ այցելուն նախկին ձայնով։— Մի կողմ քաշվի՛ր։— Եվ նա անհետացավ ու փակեց դուռը։
— Անպայման նավաստի էր,— ասաց պարոն Բանթինգը։— Զվարճալի մարդիկ են այդ նավաստիները։ Մի կո՜ղմ քաշվիր... Չէ՞ մի... Երևի նավաստիների հատուկ դարձվածք է, որ վերաբերում է սենյակից դուրս գալուն։
― Հավանաբար այդպես է,— հարեց Քասը։— Այսօր ջղերս քայքայված են։ Տեղիցս վեր թռա, երբ դուռն այդպես հանկարծակի բացվեց։
Պարոն Բանթինգը ժպտաց, ասես ինքր վեր չէր թռել։
― Իսկ հիմա,— հարեց նա հառաչելով,— զբաղվենք այս գրքերով։
― Ներողությո՛ւն,— ասաց Քասը և տեղից վեր կենալով կողպեg դուռը։— Կարծեմ հիմա այլևս ոչ ոք չի խանգարի մեզ։
Նույն պահին ինչ֊որ մեկը փռշտաց։
― Կա անվիճելի մի փաստ,— ասաց Բանթինգը իր աթոռը Քասի աթոռին մոտեցնելով։— Այս վերջին մի քանի օրը Այպինգում պատահեցին տարօրինակ դեպքեր, իսկապես որ շատ տարօրինակ դեպքեր․․․ Ես իհարկե չեմ կարող հավատալ անտեսանելիության այդ անհեթեթ պատմությանը․․․
― Անհավատալի է,— գոչեց Քասը,— անհավատալի։ Բայց փաստն այս է՝ ես տեսա, իսկապես տեսա նրա թևքի մեջ։
― Բայց դուք վստա՞հ եք, թե տեսաք։ Գուցե հայելի կար․ շատ հեշտ է տեսողական պատրանք ստեղծելը։ Չգիտեմ, երբևէ իսկական ձեռնածու տեսե՞լ եք։
― Այդ մասին այլևս չեմ վիճի,— պատասխանեց Քասը։— Մենք այդ հարցը մի լավ ծեծեցինք, Բանթինգ։ Հիմա կարևորը այս գրքերն են։ Ահա․․․ Ինձ թվում է՝ այս տողերը հունարեն են։ Սրանք անպայման հունարեն տառեր կլինեն։
Եվ նա ցույց տվեց էջի մեջտեղը։ Պարոն Բանթինգը մի թեթև շիկնեց ու դեմքը մոտեցրեց էջին․ երևի ակնոցին ինչ֊որ բան էր պատահել։ Հանկարծ նա տարօրինակ մի զգացողություն ունեցավ, թե՝ ինչ֊որ բան հպվեց ծոծրակին․ փորձեց բարձրացնել գլուխը, բայց անհողդողդ դիմադրության հանդիպեց։
Բանթինգն ունեցավ շատ տարօրինակ մի զգացողություն, թե ծանր ու համառ մի ձեռք սեղմում և անդիմադրելիորեն սեղանին էր կպցնում իր կզակը։
— Չշարժվե՛ք դուք, մարդուկներս,― շշնջաց մի ձայն,— եթե ոչ դուրս կթափեմ ձեր երկուսի ուղեղները։
Բանթինգը նայեց Քասի դեմքին, որ իր երեսին շատ մոտ էր, և յուրաքանչյուրը հենց իր հիվանդագին զարմանքի սոսկումնալից արտացոլումը տեսավ։
— Շատ եմ ցավում, որ կոպիտ եմ վարվում ձեզ հետ,— ասաց Ձայնը։— Բայց դա անխուսափելի է։
― Դուք երբվանի՞ց սովորեցիք ձեր քիթը կոխել հետազոտողի սեփական նոթերի մեջ,— գոչեց Ձայնը և երկու կզակներ միաժամանակ զարնվեցին սեղանին և նրանց ատամները կրճտացին։
― Դուք այդ երբվանի՞ց սովորեցիք ներխուժել փորձանքի մեջ ընկած մի մարդու սենյակը։— Եվ նորից կզակները զարնվեցին սեղանին ու ատամները կըճտացին։
— Որտե՞ղ են դրել հագուստներս։
― Լսե՛ք,— գոչեց Ձայնը։— Պատուհաններն ամուր փակված են և ես վերցրել եմ դռան բանալին։ Բավական ուժեղ մարդ եմ և կրակախառնիչն էլ ձեռքիս տակ է, մի կողմ թողած այն փաստը, որ անտեսանելի եմ։ Ամենաչնչին կասկածից վեր է, թե կարող էի երկուսիդ էլ սպանել և շատ հեշտ դուրս պրծնել այստեղից, եթե միայն ուզենայի։ Հասկանո՞ւմ եք։ Լա՛վ ուրեմն։ Եթե թողնեմ դուրս գաք, կխոստանա՞ք, թե ոչ մի հիմարություն չեք թույլ տա և կանեք այն, ինչ կասեմ ձեզ։
Երեցն ու բժիշկը իրար նայեցին, բժիշկը կնճռոտեց դեմքը։
― Այո՛,― ասաց պարոն Բանթինգը, և բժիշկը կրկնեց խոստումը։
Ապա նրանց վզերի վրա ճնշումը թուլացավ, և բժիշկն ու երեցը նստած՝ տեղերում ուղղվեցին։ Երկուսի դեմքերն էլ կաս֊կարմիր էին, և պտտվում էին գլուխները։
— Խնդրում եմ ձեր տեղերում նստած մնաք,— ասաց Անտեսանելի Մարդը,— թե չէ՝ կրակախառնիչն այստեղ է։
— Երբ ես այս սենյակն եկա,— շարունակեց Անտեսանելի Մարդը, կրակախառնիչը իր այցելուներից յուրաքանչյուրի քթին մոտեցնելով,— չէի կարծում՝ այստեղ մարդկանց կհանդիպեմ և հուսով էի՝ իմ գրքերից զատ այստեղ կգտնեմ և իմ հագուստները։ Որտե՞ղ են։ Ոչ, ոչ, մի՛ վեր կենաք։ Տեսնում եմ, որ տարել են այստեղից։ Թեև հենց հիմա օրերն այնքան տաք են, որ Անտեսանելի մարդը կարող է և մորե մերկ ման գալ, բայց երեկոները բավական ցուրտ են։ Ինձ հարկավոր են հագուստներ և ուրիշ հարմարություններ։ Եվ հետո ինձ պետք են այդ երեք գրքերը։
== Գլուխ տասներկուերորդ։ Անտեսանելի Մարդը մոլեգնում է ==