===Երգ տասնհինգերորդ===
<poem>
Բարի կամքը, որ երևում է արդար
Ցանկության մեջ, այնպես ինչպես կամքը վատ
Երևում է ցանկության մեջ խելագար,
Լռեցըրեց քնարի ձայնն հաճելի,
Կանգնեցնելով լարերը այն սրբազան,
Որոնք լարվել էին ձեռքով Բարձրյալի։
Կարո՞ղ էին արդար հայցին խուլ մնալ
Էակներն այն, որ լռեցին միաձայն՝
Կարենալու համար իղձերս իմանալ։
Արդար է, որ հավետ տանջանք կրի նա,
Ով որ ի սեր սին ու պատիր բաների՝
Ճշմարիտ ու արդար սիրուց կուծանա։
Ինչպես խաղաղ ու անապակ գիշերով
Մերթ սահում է հանկարծ մի բոց վառվռուն,
Ստիպելով թարթել աչքերը վութով,
Ասես աստղ է, որը իր տեղն է փոխում,
Թեև այնտեղ, ուր այն բոցը երևաց,
Բան չի պակսում և նա էլ հետք չի թողնում,—
Այսպես խաչի աջակողմյան բազուկից
Մինչև ներքև սահեց մի լույս հանկարծույն,
Որ շողշողաց ու ճաճանչեց խաչին կից։
Վար սահելիս չբաժանվեց նա խաչից,
Այլ լույսերի միջով անցավ ու շողաց,
Ինչպես հուրը ալաբաստրի ետևից։
Այսպես սիրով վառվեց ոգին Անքիսի,
Ինչպես մեր մեծ Մուսան է մեզ հավաստում,
Երբ նկատեց որդան դաշտում Եղիսի։
«Ո՛վ իմ զարմիկ, գերաշնորհ դու հոգի,
Որի՞ համար, ինչպես ահա քեզ համար,
Երկու անգամ բացվում է դուռն երկնքի»,—
Ասաց լույսն այն. և ես նրան նայեցի,
Ապա հայացքն իմ ուղղեցի տիրուհուս,
Եվ երկուսից էլ հիացած մնացի։
Զի տիրուհուս դեմքը այնպես էր փայլում,
Որ ինձ թվաց, թե գտնվում էի ես
Երանության դրախտային բարձունքում։
Իսկ այն հոգին, որ իմ ուշքն էր գրավել,
Իր խոսքերին հոդեց խոսքեր այնպես խոր,
Որ ես ոչինչ չէի կարող ըմբռնել։
Նա մութ մնաց ոչ թե դիտմամբ, այլ հարկից,
Զի այդ պահին մտքի խոյանքը նրա
Գերիվեր էր մահկանացու մեր մտքից։
Երբ թուլացավ թափը մտքի վերացման
Եվ ցածրացան նրա խոսքերը մինչև
Աստիճանը մեր մարդկային ըմբոնման,
Այսպես եղավ առաջին բանն իմ լսած.
«Օրհնյալ լինես, Աստված միակ ու երրյակ,
Որ զարմիկիս հանդեպ եղար ողորմած»։
Ապա հարեց. «Որդյակ, սրա շնորհիվ,
Որ քեզ թևեր տվեց երկինք ելնելու,
Դու գոհացրիր քեզ տեսնելու իմ ազնիվ
Ու հին տենչը, որը ծագեց իմ հոգում,
Երբ կարդացի այն մատյանը մեծադիր,
Ուր գրվածը անջնջելի է մնում։
Դու գիտես, որ քո խոհերն ինձ են հասնում
Նախավորից, ինչպես թվերը բոլոր
Միավորի ճանաչումից է ծագում։
Եվ սակայն դու ինձ չես հարցնում, թե ով եմ,
Որ ավելի քան հոգիներն այս բոլոր,
Քո աչքերին երևում եմ խնդադեմ։
Դա իրավ ես, քանզի այստեղ ամեն ոք
Նայում է այն Հայելու մեջ ցոլացիկ,
Ուր ամեն միտք երևում է նախօրոք։
Բայց որպեսզի իմ սերը սուրբ ու վճիտ,
Որով այրվում ու պապակում եմ հավետ,
Ավելի լավ գոհացում տա քո տենչիդ,
Թող քո ձայնը վստահ, ազատ, անվարան,
Արտահայտի բաղձանքը և հարցը քո,
Որոնց համար ունեմ պատրաստ պատասխան»։
Այնժամ դեպի Բեատրիչեն դարձա ես.
Նա հասկացավ ու սիրալիր ժպիտով
Ինձ թույլ տվեց արտահայտվել փութապես։
Եվ խոսեցի այսպես. «Հենց որ դուք տեսաք
Առաջնագույն հավասարին, ձեր հոգում
Զգացումն ու միտքը դարձան հավասար։
Արև-Աստված, որ իր ջերմով ու լույսով
Ձեզ ջերմացրել, լուսավորել է այդպես,
Այդ երկուսն էլ իր մեջ ունի նույն չափով.
Բայց մարդկանց մեջ, ձեզ լավ հայտնի պատճառով,
Կամենալն ու կարենալը զուգորդ չեն
Եվ չեն թռչում հանգիտազոր թևերով։
Ես այդ բանը ինքըս անձամբ եմ զգում,
Եվ հայրաբար ընդունելուդ համար ինձ
Երախտիքըս միայն սրտով եմ հայտնում։
Այս մանյակը պճնող գոհար կենդանի,
Թախանձագին խնդրում եմ քեզ ես հիմա,
Որ դու դարձնես ինքնությունըդ ինձ հայտնի»։
«Ես արմատդ եմ, ո՛վ իմ ընձյուղ թանկագին,
Որին այնքան սիրով էի սպասում»,–
Այսպես սկսեց պատասխանել այն հոգին։
Այնուհետև ասաց. «Նա որ քեզ տվեց
Ազգանունըդ, և որ դարից ավելի
Քավարանի նախագոտում պտտվեց,
Իմ որդին էր և քո մեծ պապն հարազատ.
Եվ պետք է որ նրա տանջանքը երկար
Դու կրճատես քո գործերով գթառատ։
Ֆլորենցիան, հին պարսպով շրջափակ,
Ուր ժամատան զանգերն էին ղողանջում,
Ապրում էր հար խաղաղ, համեստ, անապակ։
Նա չգիտեր ոչ մանյակներ, զարդեր ճոխ,
Ոչ հանդերձներ, ապարոշներ զարդարուն,
Ոչ գոտիներ անձը պճնող, պաճուճող։
Չէր վախենում հայրն աղջկա ծնունդից,
Քանզի չէին անցնում օժիտ ու հասակ
Ամուսնության համար պատշաճ սահմանից։
Մարդաթափուր տներ չէին գտնվում,
Եվ դեռ չկար Սարդանապալ, որ ցույց տար,
Թե ինչեր են խուլ սենյակում կատարվում։
Ուչելլատոն Մոնտեմալից չէր անցել,
Իսկ հիմա, որ գերազանցում է շուքով,
Կանցնի նրան և անկամով անարգել։
Բելլինչոնե Բերտին շքեղ չէր հագնում,
Իսկ նրա կինն հայելու մոտ անդադար
Երեսներն իր չէր շպարում ու ներկում։
Նեռլիներն ու Վեկկիները մեծագով
Իրենց կաշվե պարզ հագուստով գոհ էին,
Իսկ կանայք էլ՝ իրենց թելով, իլիկով։
Երջանիկներ։ Ամնն մեկը իր տեղում
Ապահով էր մի շիրիմով, և ոչ ոք
Ֆրանսիայի համար տուն-տեղ չէր թողնում։
Հարսն հսկելով օրորոցին մեղմօրոր
Քնացնում էր մանկան լեզվով մանկական,
Որ կազմում է միշտ հրճվանքը հորն ու մոր։
Տատն հյուսելով՝ ընտանիքին մի առ մի
Պատմում էր հին առասպելները շրջող
Տրոյայի, Ֆիեզոլի ու Հռոմի։
Այն ժամանակ մի Լապո կամ Չանգելլա
Տեսնելն անշուշտ զարմանալի կթվար,
Ինչպես հիմա Կինկիննատ կամ Կոռնելիա։
Այս կենցաղում խաղաղիկ ու գեղեցիկ,
Այս ապահով ընկերային վիճակում,
Այս համայնքում բարեբախտիկ ու քաղցրիկ
Ինձ կյանք տվեց մայրըս ծանըր երկունքով,
Եվ ապա ձեր եկեղեցում հինավուրց
Կաչչագուիդա անունն առա կնունքով։
Մորոնտոն ու Էլիսն եղան ինձ եղբայր.
Ես Պադոսի հովտից վերցրի իմ կնոջ,
Որից եկավ քո ազգանունն ուղղաբար։
Ծառայեցի ապա կայսըր Կոնրադին,
Նա ինձ տվեց ասպետության աստիճան,
Հավանելով իմ գործերը սխրագին։
Ես նրա հետ կռվեցի այն վատշվեր
Կրոնի դեմ, դավանողները որի
Պապի մեղքով իրավունքն են խլում ձեր։
Անդ ընկնելով ձեռքից ցեղի ամբարիշտ,
Ես հրաժեշտ տվի այն սուտ աշխարհին,
Որի սիրուց հոգիներ են պղծվում միշտ,
Եվ հասա այս խաղաղությանն երկնային»։
</poem>
===Երգ տասնվեցերորդ===
===Երգ տասնյոթերորդ===