{{Վերնագիր|վերնագիր = Պատմությունն ընդունել ի գիտություն|հեղինակ =[[Վանո Սիրադեղյան]]|թարգմանիչ =|աղբյուր = «Հայք», 15.11.1999 «Երկիր։ Ցպահանջ․․․» Երեւան 2011}} :Հայ ընթերցողը Հրանտ Մաթեւոսյան կարդալ չի սիրում։ «Բարձր» ընթերցողը կարդալ սկսեց ռուս-սովետական գրական շրջանակներում Մաթեւոսյանի ընդունված լինելու պարտադրանքով, «ցածր» ընթերցողը Հրանտին գիտի «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմի մակարդակով։ Այս էլ պարտադրեց Հենրիկ Մալյանը։
Ասում են՝ գյուղի մասին է գրում։
:Հայ ընթերցողը պահանջում է քաղաքի մասին գրականություն, բայց Հայաստանի ունեցած քաղաքի կյանքով ներծծված «Երկիր Նաիրի» չի կարդում։ Որովհետեւ հայ մարդը ճշմարտություն չի սիրում։ Հայը չի սիրում իր պատմությունը։ Չի սիրում՝ հոգու խորքում համոզմունք ունենալով, որ իր պատմությունը մինչ այսօր կերտել են ուրիշները, եւ որ ինքն իր սեփական պատմությունը կերտելու հնարավորությունը դեռ չի ստացել, բայց կստանա։ Եւ սպասում է նպաստավոր այդ պահին։ Եւ ետ նայել, բնականաբար, չի սիրում։ Քանզի կկորցնի նպաստավոր պահը։ Ետ չի նայում եւ չի սիրում Խորենացու «Պատմությունը»։ Պատմիչներից սիրում է Եղիշե, որովհետեւ Եղիշեն գրում է վերամբարձ ու վերացած․․․պատմությունից։
Եւ, առհասարակ, հայը սթափ շարադրանքից դիվոտում է։:Որովհետեւ հայ մարդը ճշմարտություն չի սիրում։
Մեր ժողովուրդն իր գիտակցական կյանքի երկու հազարամյակում երկու մեծ գիրք է տվել՝ Խորենացու «Պատմությունն» ու Չարենցի «Երկիր Նաիրին» ու երկուսն էլ կարդալ :Հայը չի սիրումիր պատմությունը։ Չի սիրում՝ հոգու խորքում համոզմունք ունենալով, սիրում է այդ երկուսի միջեւ ընկած 1500 տարվա ժամանակամիջոցում ստեղծված ամենայն բանաստեղծականոր իր պատմությունը մինչ այսօր կերտել են ուրիշները, թախծոտեւ որ ինքն իր սեփական պատմությունը կերտելու հնարավորությունը դեռ չի ստացել, սիրուն, լալահառաչ բան։բայց կստանա։ :Եւ սպասում է նպաստավոր այդ պահին։
Հայ մարդը պատմությունը կամ սիրում:Եւ ետ նայել, կամ ատում բնականաբար, չի սիրում։ Քանզի կկորցնի նպաստավոր պահը։ Ետ չի նայում եւ չի սիրում Խորենացու «Պատմությունը»։ Պատմիչներից սիրում էԵղիշե, այնինչ պիտի ընդուներ ի գիտություն։որովհետեւ Եղիշեն գրում է վերամբարձ ու վերացած․․․պատմությունից։
:Եւ հետեւաբար մեր սիրած գրականությունը կանացի գրականությունն է, մի ծայրում՝ հայրենիքառհասարակ, մյուս ծայրում՝ «Մատյան ողբերգության»։հայը սթափ շարադրանքից դիվոտում է։
Տղամարդկային սկիզբը վտարված :Մեր ժողովուրդն իր գիտակցական կյանքի երկու հազարամյակում երկու մեծ գիրք է մեր գրականությունիցտվել՝ Խորենացու «Պատմությունն» ու Չարենցի «Երկիր Նաիրին» ու երկուսն էլ կարդալ չի սիրում, պատմության մեր ընկալումիցսիրում է այդ երկուսի միջեւ ընկած 1500 տարվա :ժամանակամիջոցում ստեղծված ամենայն բանաստեղծական, թախծոտ, հետեւաբար՝ եւ քաղաքականությունիցսիրուն, եւ գաղափարաբանությունից։լալահառաչ բան։
Եւ մեր հոգիներում թնդում :Հայ մարդը պատմությունը կամ սիրում, կամ ատում է գեղեցիկ, հիստերիկ սեր առ կորուսյալ Հայրենիք։այնինչ պիտի ընդուներ ի գիտություն։
:Եւ հետեւաբար մեր սիրած գրականությունը կանացի գրականությունն է, մի ծայրում՝ հայրենիք, մյուս ծայրում՝ «Մատյան ողբերգության»։
«Հայք»:Տղամարդկային սկիզբը վտարված է մեր գրականությունից, 15.11.1999պատմության մեր ընկալումից, հետեւաբար՝ եւ քաղաքականությունից, եւ գաղափարաբանությունից։
«Երկիր։ Ցպահանջ․․․» Երեւան 2011:Եւ մեր հոգիներում թնդում է գեղեցիկ, հիստերիկ սեր առ կորուսյալ Հայրենիք։