Changes

Բանաստեղծին հետ միատեղ ճամբայ կʼելլենք երգելու
:::Ինքը կʼերգէ — մենք երգելու պէս կʼընենք
</poem>
 
===Երկնածիծաղ===
 
<poem>
:::Երկինքն ի վեր խարսխած
:::Չարաճճի աստղ մը կայ
Երեք միլիոն տարի է — երկրագունդին կը նայի
:::Ու կը մարի խնդալէն
</poem>
 
===Երկնաքար===
 
<poem>
Քար չի բաւեր քարկոծելու անջատ անջատ բոլորս ալ
Կը հաւաքուինք նոյն աշխարհին վրայ ամէնքով միատեղ
Ու կը սպասենք ահանգնադղորդ երկնաքարին որ չի գար
</poem>
 
===Երկնավառ===
 
<poem>
:::Աննշմար
:::Պզտիկ աղօտ ճրագ եմ —
Աշնան թախծոտ երկինքներուն աստղերն հովէն երբ մարին
:::— Թող մարին — ես կը վառեմ
</poem>
 
===Երկնաքերթուած===
 
<poem>
:::Քերթուած մը գրուած
Իբրեւ գրչածայր թարթիչներդ սեւ
Երկինքի կապոյտն իբրեւ մագաղաթ
:::Հեղինակը ես
</poem>
 
===Ասուպ===
 
<poem>
Հատ մըն ալ կար որ ի վերջոյ ձանձրացաւ
Չափուած ձեւուած կարգուսարքէն պարտադիր —
Փորձեց փախչիլ — անջրպետին մէջ ի սպառ
Պատանեկան երազի պէս հալեցաւ
 
Օգոստոսի գիշեր մըն էր լուռ — խաղաղ —
:::Ու նոր ասուպ մը ինկաւ
</poem>
 
===Երկնահրաւէր===
 
<poem>
Եկէք ամէնքով յուսահատ ու խոնջ
Եկէք ամէնքով պարտեալ պարտասուն
Այս է երկինքը զոր ես տրուպ քերտող
Բուռ բուռ կը բաշխեմ ձեր ծարաւներուն
 
Երկինքն օթեւան աստղին արեւին
Երկինքն օթեւան ձեր երազներուն
</poem>
 
===Անպտուղ սալորենին===
 
<poem>
Սալորենին որ գարնան պտուղ չտուաւ
:::Ամչցաւ
Տխուր նայեցաւ իր տերեւներուն
:::Իր լերկ ճիւղերուն
:::Ու լացաւ
 
Եւ լաճերը թաղին — պտուղի գող —
:::Ոչ մէկ քար նետեցին
Արհամարհանքով ծառին նայեցան
:::Ու գացին
 
Այդպէս լքուած ու այդպէս առանձին
:::Սալորենին
Անոնց ետեւէն նայեցաւ կարօտով
:::Ու լացաւ
 
Եւ Պարոնները Տիկինները թաղին
:::Չնշմարեցին
:::Հէք սալորենին
Որ այդպէս անպէտ — այդպէս յանցաւոր
:::Լացաւ
 
Միայն կատու մը սեւ — շուքի բարեկամ
Արեւի նման դեղին աչքերով
 
Երկար նայեցաւ սալորենիին
:::Ու տուն տեղ եղաւ
Չորս հատ ձագ բերաւ ծառին ստուերին
 
:::Հիմա սալորենին
Խանդով կʼերկարէ իր զով հովանին
Որ ձագուկներն ամրան կիզիչ արեւէն
:::Չըլլայ թէ այրին
</poem>
 
===Կաղանդի գիշեր===
 
<poem>
Ամէն ինչ ծայրէն վերսկելու
Ի վերջոյ նորէն այդպէս ըլլալու
::::::Տօնն է այս գիշեր —
 
Լոյսեր վառեցէք — եթէ չի բաւեր
Ձեզ տաքցնելու ձեր լոյսը ներքին —
::::::Տօն է այս գիշեր —
 
Պահ մը ամէն ինչ վերջացնելու
Ամէն ինչ ծայրէն վերսկսելու
::::::Տօնն է այս գիշեր —
 
Յոյսեր վառեցէք — եթէ չեն բաւեր
Ձեզ տաքցնելու ձեր յոյսերը հին —
::::::Տօն է այս գիշեր —
 
Ի վերջոյ նորէն այսպէս մնալու
Քիչ մը աւելի յուսալքուելու
::::::Տօնն է այս գիշեր —
 
Երգել փորձեցէք — եթէ չէք մոռցեր
Խանդոտ երգերը ձեր պարմանութեան —
::::::Տօն է այս գիշեր —
 
Զուր տեղ վատնուած օրերն յիշելու —
Գոյութեան տխուր հաշուեկշիռին
::::::Տօնն է այս գիշեր —
 
Լոյսեր ու յոյսեր վառեցէք գոյն գոյն —
Երգեր երգեցէք հինէն ու նորէն —
::::::Տօն է այս գիշեր —
Գոյատեւելու տօնն է այս գիշեր
</poem>
 
===Բոլորս ալ===
 
<poem>
Քանի որ բոլորս ալ նոյն
:նաւը նստեր կը սուրանք անվերադարձ
 
Քանի որ բոլորս ալ նոյն
:անձկութեամբ կը կառչինք նաւին խօլարշաւ
 
Ու քանի որ բոլորս ալ նոյն
:թափով կը հրենք անոնք որ կʼիյնան վար
 
Ո՞վ պիտի հարցնէ մեզի այս գիշեր
:ո՞ւր եւ ինչո՞ւ
 
Քանի որ բոլորս ալ նոյն
:հարցումէն կը փախչինք
</poem>
 
===Սիրածներուդ բերնին մէջ===
 
<poem>
:::— Պօղոս աղբար տանձին քիլօն քնի՞ է
:::— Երեք ոսկի քեզի համար էֆենտիս
— Երկու քիլօ տանձ որ առնեմ հինգ ոսկի տամ չի՞ բաւեր
:::— Դուն օտա՞ր ես — բնաւ մի՛ տար Էֆենտի
Թէ որ փրկէ չե՞մ տար քեզի — քեզի չտամ ո՞րու տամ
:::— Պօղոս Աղբար սա դդումները թա՞րմ են
— Դուն ի՞նչ կʼըսես — ծաղիկները վրան են դեռ — չե՞ս տեսներ
:::Այս առաւօտ ինքս եմ գացեր զատեր եմ
— Այս առաւօտ ծաղիկներս հագայ ես ալ դուրս ելայ
Եկուր տես որ գիշեր չեղած ծաղիկներս թոռմեցան
:::— Քանի քիլօ դդում կշռեմ Էֆենտիս
— Պօղոս Աղբար Պօղոս Աղբար — ըսէ՛ դուն ալ ուզա՞ծ ես
Ամէն օր չէ բայց երբեմն նոր ծաղիկներդ հագնիլ
Քարափն ի վեր քարափն ի վար սանկ քէյֆովդ պտտկիլ
Ու տուն դարձիդ ըսէ՛ դուն ալ ինծի նման տեսա՞ծ ես
Որ ծաղիկներդ ամէնքը մէկ լալկան լալկան թոռմեր են
:::Չհասկցայ բա՞ն մը ըսիր Էֆենտի
— Երկու քիլօ տանձ ալ կշռէ ըսի — նայէ խակ չըլլայ
— Հոգ մի՛ ըներ — տանձ չէ — կարա՛գ — բերնիդ մէջը կը հալի
— Պօղոս Աղբար — սա տանձերուն տեղ օր մըն ալ փորձե՞ր ես
Կախուիլ կենալ եւ արեւուն տակ երազել ճիւղն ի վար
Ու հասուննալ հողէն աւիշ օդէն բուրմունք ըմպելով
— Երկու քիլօ դդում երեք — երկու քիլօ տանձ վեց
::: Օր մʼալ հալիլ սիրածներուդ բերնին մէջ
::::— Ինը ոսկի ամէնքը
:::Բարով ուտես — նորէն եկուր Էֆենտիս
</poem>
 
===Արուեստ քերթողութեան===
 
<poem>
Քերթուած մը պզտիկ գանձանակ մըն է
Բաց — կը զարմանաս
Թէ երբ է այդքան պերճանք հաւաքեր
 
Քերթուած մը կապոյտ աշտարակ մըն է
Բարձր — այնքան որ երբ գագաթն ելլես
Կʼապշիս — ու չորս դիդ ուրիշ կʼերեւայ
 
Քերթուած մը բիւրեղ աշտանակ մըն է
Մոմ չէ — երազն է կը վառի բերնին
Մինչ լոյսն ուղղակի հոգւոյդ մէջ կʼիջնէ
 
Քերթուած մը երկչոտ նապաստակ մըն է
Եթէ բուռ մը սէր չհրամցնես
Քէն կʼընէ — անդարձ կը փախչի քեզմէ
Քերթուածն անուղղայ անառակ մըն է
Շփանալ կʼուզէ
</poem>
 
===Թուաւոր քերթուած===
 
<poem>
Թիւ մը թիւի քով — թիւ թիւերու մէջ —
Ու թիւերու մէջ կորսուած թիւ մը
:::Չըլլալու տենչն է —
Տարբեր ըլլալու պահանջն է ձերը
— Նմաններու մէջ տարբեր ըլլալու —
Տարբեր ըլլալու պահանջն է ձերը —
Ամբողջութեան մէջ ամբողջին նման
:::Չկորսուիլն է
:::Ձեր ամբողջ դատը
— Ամբողջութեան մէջ չկորսուիլը —
Տարբեր իսկ ըլլաք — բոլորէն տարբեր —
Բոլորէն նոյնքան տարբեր ըլլալու
Ի վերջոյ դարձեալ դարձեալ իրարու
:::Նման ըլլալու
:::Սարսափին է ձերը
— Դարձեալ անանուն թիւ մը մնալու
Ու գիտնալու թէ լոկ զէրօ մըն է
Ի վերջոյ ամէն թիւի վախճանը
</poem>
 
======
 
<poem>
</poem>
===Մինչեւ Գանատա===
 
<poem>
Գնալըի ծովեզերքը նստեր եմ
Մարմարայի ծովը խաղաղ կը տարածուի կապուտակ
Ես ծովը քար կը նետեմ
 
Քար կը նետեմ — օղակ օղակ կʼալեկոծի Մարմարան
Քար կը նետեմ — նոր օղակներ կʼընդարձակին
:::::հիներուն հետ թեւանցուկ —
Շրջանակին մէկ կողմն ինծի միւս կողմն հեռուն
:::::հորիզոնին կʼերկարի
Ես այդ գիծ գիծ դէպի հեռուն երկարող
Արեւափայլ աղեղին պիրկ կը կառչիմ —
Եւ քանի որ ոչ անցագիր ոչ տոմս պէտք է — ոչ վիզա —
Մարմարայէն արիաբար կʼելլեմ դուրս
 
Եգէական Միջերկրական — ատլանտեանն ալ կʼանցնիմ խրոխտ
Կʼերթամ մինչեւ Գանատա
 
Անոնք որոնք զիս կը դիտեն — տգիտաբար կը կարծեն
Թէ Գնալը ծովեզերքի արեւուն տակ նստեր եմ —
Մինչդեռ ես
Մոնրէալի մայթերն ի վեր մայթերն ի վար ձեզի հետ
Կը դեգերիմ ամիսներու տարիներու կարօտով —
Մերթ ես ձեզի մերթ դուք ինծի մենք իրարու կը պատմենք
— Հին օրերով նոր օրերով խանդավառ —
Օրերը հին օրերը նոր եւ դեռ օրերը գալիք
 
Մինչդեռ որ
Հովը ելլէ ու Մարմարան ցատքէ ալիք առ ալիք
Խճաքարերն ի վեր փշրի Գնալըի ծովափին —
Կաթիլ մը ջուր — բաժանումի արցունքին պէս պաղ — աղի —
Իյնայ դէմքիս եւ արթննամ երազանքէս ես ընդոստ
Սիրտս — անձայն — արիւնի
</poem>
 
===Գագիկ ՃԺԲ․===
 
<poem>
Պաշտօնական ու տօնական
Ցնցոտիներով զգեստաւորեալ
:::Գագիկ ՃԺԲ․
Բարեխնամ Արքայն
:::Հայոց Աշխարհի
Իր հաւատարիմ
:::Շանը հետ
Շան զʼԷլիզէէն կʼանցնի
Թէպէտ լուռ է Գագիկ Արքայից Արքան
:::Կը տանի անձայն
:::Ծանր լուծը կեանքին —
:::Շունը սակայն
Որ քանի օր է անօթի է այնքան
:::Կը կաղկանձէ
:::Տրտմաձայն —
Եւ ախորժակով անսահման
Կը լափէ շուքը Գագիկ ՃԺԲ․
:::Բազումողորմ
:::Որ կորուսած առ յաւէտ
:::Շուքն իր տօնական —
:::Ու պաշտօնական
:::Գլուխը վեր բռնած —
:::Շան զʼԷլիզէէն
:::Կʼանցնի հպարտօրէն
:::::Անծանօթ
:::::Անշուք
</poem>
 
===Մշուշ===
 
<poem>
Քոյր — ե՞ս անունդ մոռցայ
Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն անուն չունէիր —
Ինչո՞ւ համար կը մսէին սարփինաները բարի
Երբ ձեռք ձեռքի կը քալէինք մշուշին մէջ որ չկար —
Յանկարծ շուրջս նայեցայ
Չկայիր
Քոյր — ե՞ս արդեօք չտեսայ
 
Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն երբեք չկայիր —
Ի՞նչու համար կը մսէին բարի սարփինաները
Մշուշին մէջ որ չկար
Կը քալէինք ձեռք ձեռքի
Միլիոնաւոր առաւօտներ ակնթարթի մէջ ծնան —
Կը վախնայիր կը մսէիր սարփինային պէս բարի —
Քոյր — ե՞ս արդեօք չկայի
Թէ ոչ քիչ մըն ալ դուն կայիր առանձին —
 
Ի՞նչու անունդ մոռցայ
</poem>
 
===Պարոնեան===
 
<poem>
Անոնք որոնք կը բազկաթոռաբազմին
Անոնք որոնք կը բարեհամբաւածախեն
Անոնք որոնք կը բարեհամբաւագնեն
Անոնք որոնք կը լորձնաշրթնածափահարեն
Անոնք որոնք կʼապշափառարանեն ու կʼապշափառաբանուին
Անոնք որոնք կʼամենագիտանան դրամախելացօրէն
Անոնք որոնք պէտք֊չէ֊ըլլան֊այնպէս֊ինչպէս֊որ֊են
Անոնք որոնք կը մեծխօսին
Անոնք որոնք կը դրամադիզեն
Անոնք որոնք կը պնակալիզեն
Անոնք որոնք կը վաշխառագործեն շահախղճաբար
Անոնք որոնք կը համալարախազան միաշուտն
Անոնք որոնք կը պարծենամուրան
Անոնք որոնք կը մեծոչնչանան
Անոնք որոնք կը նախանձաշարժեն անոնք֊որ֊իրենց֊պէս֊չէն
Անոնք որոնք կը տիրացուատեւեն
Անոնք որոնք կը մեծաբարերարանան թերթասիւնակօրէն
:::կը նային հայելիիդ մէջ
:::կը մեռնին խնդալէն
</poem>
 
===Զրոյց===
 
<poem>
— Այս կողմերը տեղ մը պզտիկ սկիզբ մը կայ
 
— Մեր այս կողմերը ոչ մէկ սկիզբ կայ
Ամէն ինչ շատոնց սկսեր է հոս
 
— Բայց ես կʼիմանամ թէ զիս կը կանչէ
Պզտիկ սկիզբ մը որ կը կայծկլտայ
Ադամանդի պէս
Ադամանդ որուն բազմատաշ դէմքին
Գոյացման հրաշէկ արեւն է ինկեր
 
— Կանչեր կը լռեն
Իմ լսողութեան սեմէն շատ հեռու
Տեսողութենէս մղոններ անդին
Կայծեր կը մարին
 
— Սկիզբ մըն է աս ուժանակի պէս
Պայթելու պատրաստ
 
— Հոս անշարժութեան ծոցն է ամէն ինչ
Ոչ մէկ բան ինքինք կը վերստեղծէ
 
— Բայց ես կʼիմանամ թէ զիս կը կանչէ
Պզտիկ սկիզբ մը որ կը հեծկլտայ
Ու տէր մը կʼուզէ
միլիոն խոստումով
Միլիոնաբարբառ
Զերօ մը անկեր
Զերօ մը ատակ միլիոն դառնալու
 
— Միլիոնն հաւասար է հոս զերոյի
Ոչ մէկ բան ինքզինք կը բազմապատկէ
 
— Այս կողմերը տեղ մը պէտք է որ ըլլայ
Պզտիկ սկիզբ մը որ կʼանհամբերի
Ես զինքը վաղուց ուզեր եմ ճանչնալ
Կամ գիտեմ ես զայն առանց ճանչնալու
Գիտեմ թէ սաղմն է ան լինելութեան
ՈՒ հոս է հիմա
 
— Այստեղ ժխտումն է ամէն նորութեան
Զուր թէ ան ըլլայ պտուկ ինքնակամ
Նախ ծիլ յետոյ ոստ ու ծառ դառնալու
Այստեղ ոչ մէկ բան կը վերընձիւղի
 
— Օրօրոց յոյսի
Մեկնակէտ լոյսի
 
— Այստեղ մերժումն է հանգրուաններուն
Ոչ մէկ բան ինքզինք կը վերարծարծէ
 
— Մութ է այստեղ մութ բայց խորշէ մը մութ
Կը լսեմ կու լայ սկիզբն անտերունջ
Ան որ կարծեցի թէ իմս էր միայն
Ան որունն ըլլալ կարծեցի միայն
 
— Զուր թէ ան ըլլայ սկիզբն ամէնուն
Հոս մռայլ վերջեր կը թեւածեն խուլ
Ոչ մէկ բան ինքզինք կը վերսկսի
 
— Այս կողմերը տեղ մը պզտիկ սկիզբ մը կայ
Գիտե՞ս թէ ուր է
 
— Մեր այս կողմերը ոչ մէկ սկիզբ կայ
Ամէն ինչ շատոնց սկսեր է հոս
 
— Բայց ես կʼիմանամ թէ իս կը կանչէ
Պզտիկ սկիզբ մը որ կը կայծկլտայ
Ադամանդի պէս
Ադամանդ որուն բազմատաշ դէմքին
Գոյացման հրաշէկ արեւն է ինկեր
</poem>