Թթու խնձորներ
հեղինակ՝ Լևոն Խեչոյան |
Փողոց։ Մեկական պայուսակ ձեռներին` այդքան ճանապարհը ոտքով են վերադարձել, երկուսն էլ հոգնած են։ Երկար, անընդհատ օրվա արեւը մայր մտնելուց հետոյի ժամանակն է` ոչ լույս, ոչ մութ։ Միատարր, միապաղաղ երանգով, լուսնային կապտաճերմակ գույնով։ Պաղ կապույտ։ Ձայն` սկսվում է մոծակի բզզոցի տոնայնությունից։ Միալար ձայն` ամեն տեղ կա։ Աճում է, չպարզված գվվոց է դառնում հողի մեջ, օդի, տարածության… դեռեւս չհստակեցված, շատ հեռու քառատրոփ է։
Ավտոբուսի վերջին կանգառում երկու պատանիներ` կարմիր գլխարկներով, դեմքները չձեւավորված, միաժամանակ աղջնակ հիշեցնող։ Նրանց հետ` երկուսը հեծանիվներով, մեկը իր եղբոր տղան է։ Չորսով խնդրել էին նրան հեծանիվի դողեր բերել քաղաքից։
Նրանք հաղորդում են, որ իր երեքամսյա բացակայության ժամանակ բժիշկը նրանց տանը` իր մահճակալին էր քնում։ Թռչում են, հեծանիվները նկատվում են, չեն նկատվում, վերացական են, հեռվից նիկելի փայլատակող ճերմակ, ոտնակների կողքից կողք ընկնելով` ավելի հեռվում են, միաժամանակ, չղջիկի թեւերի թափահարում են հիշեցնում։
Նրանցից հետո` հեռագրասյունը։
Մինչեւ տուն նրանք ոտքով են գնում։ Ցանկապատի դուռն են բացում, պայուսակները դնում են գետնին, տեսնում է` կինը տան կտուրին է, ծառից թթու խնձորներ է պոկել, ուտում է, աչքերի խորքում պեծկըլտոց կա, այդ կայծերին հասնելը Մինասին անհնար է։
Նույն գույնով` անցումային տեսարան։ Մինասը, տեսարանը։ Ճանապարհին մի նորածին, հողե ճամփին` մեջքի վրա, նորածինը կնոջ երեխան է։ Նախկին ձայնը։ Աճող քառատրոփ, նրան համահավասար փնչոց` լեռները, հողի դողը, դղրդոցը, անդունդները, ցնցումը, փոշին, ճամփեզրին աստղափշերը դողում են` նրանց դողէրոցքը, նրանց չորի ցնցումը։ Ժամանակը նույն ժամա նակն է, անընդհատ օրվա արեւը մայր մտնելուց հետոյի ժամանակն է` ոչ լույս, ոչ մութ։
Բայց դրանից առաջ ուժեղ շոգ է եղել` տոթ, տապ, քար է ճաքել, թռչունները դեռ բաց կտուցներով են շրջում, տերեւները կրկված են։ Հեռվում, շատ հեռվում կենտ մի գայլ, կարմիր լեզուն։ Թեք անցնում է ճանապարհը։
Ձայնը եւ փոշու ամպ` աստիճանաբար աճում է հեռվի մեջ, չափավոր, շատ թույլ հիշեցնում է ատոմային ռումբի սնկին։
Սեւ, մանր կետեր։ Հանկարծ` արջառների նախիրը։ Շնչառությունը, քառատրոփը, գալիս են։ Շատ են, համատարած դաշտերով գալիս են, անչափ շատ են, ամբողջ հորիզոնը բռնել են։
Հողի գվվոցը, լեռները, անդունդները, ձորերը ցնցվում են։ Ամենա բարձր լեռների գագաթներից իրենք իրենց գլաքարեր են պոկվում, կոբրա օձի ֆշշոցով սլանում են ցած։
Ինքը գիտե, որ մանուկը երեխան է, դրել են այդտեղով անցնող վայրի, խելահեղ արջառների ճանապարհին, որպեսզի նրանք ոտքերով ճզմեն։
Ձայնը, քառատրոփը, գալիս են, այս անգամ համատարած հորիզոնը բռնած, նրանց ծավալի մեջ հազիվ նշմարելի, որոշակի, մի քանի սպիտակ կետեր են նկատվում։ (Մնացածը մուգ գույնի արջառներ են)։
Նույն արագությունը, դմբդմբոցը, ոռնոցը շարունակվում է։ Առջեւից գալիս է սպիտակ ցուլը` չորս ոտքերի արանքում է պահում նորածնին, մութ` սեւ ցուլերի նախիրն անցնում է։ Անցումը խավարի ծավալ է։
Սպիտակ ցուլը` կոտոշների հարվածից, անգամ միայն այդչափ անցողիկ հպումից, արյունաքամ է եւ՛ գոլորշիանալու պես է, եւ՛ տապալվելու նման է։ Նորածինը նրա չորս ոտքերի ու փորի տակ անընդհատ տարածվող կարմրի մեջ է, կարմիրը եւ հեղուկ է, եւ ծավալ։ Ցուլը` կողին, հողի վրա է, ընկած է, տպավորությունը ոչ թե ընկածի է, այլ` ԱՆԿՅԱԼԻ։
Ընկած է, անկյալ է։
Վերացարկված նրա զանգվածը գեղեցիկ չէ։ Ցլի աչքը։ Աստղափշերի ֆոնին շատ որոշակի մի թռչուն է կանգնած` կարմրալանջիկ։ Թռչում է` թեւերի բացվելը տարածության մեջ։ Ցլի ճերմակ գույնի երկինք համբառնելը։ Ճերմակ գույնը հե ծանվա - վոր սպիտակ չղջիկների երամ դարձած` միանում է երկնքին։
Հեռվում, շատ հեռվում` կենտ մի հեռագրասյունը։
Լուսանում է։ Կողքին` քնի մեջ տնքում է կինը, դպրոցում բարձր դասարանցիները հոգնեցնում են նրան։
Ինքն ամբողջ գիշեր բաց աչքերով առաստաղին է նայել։ Ուժասպառ է, այդքան ժամանակ մարտնչել է երեխայի փրկության համար։
Դրսի պղնձագույն աշունը, նրա կավագույնը։
