Changes

[[Պատկեր:white-fang-title.png|250px|thumb|right|«Սպիտակ ժանիք» Ժանիք» վիպակի տիտղոսաթերթը]]

«Սպիտակ ժանիք» Ժանիք» վիպակը առաջին անգամ տպագրվել է «Աութինգ մեգեզին» հանդեսում 1904 թվականի հունվար-նոյեմբեր ամիսներին և նույն տարի էլ լույս է տեսել առանձին հրատարակությամբ Նյու-Յորքում: Յորքում։

Քիչ Ժամանակ հետո Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը լսեց տարօրինակ ձայների մոտենալը։ Նա արագ կռահեց, որ այդ ձայները մարդկանցից են ելնում։ Շարան կազմած՝ արահետ մտավ հնդկացիների ամբողջ ցեղը, որ տեղափոխվում էր մի նոր վայր։ Կլինեին մոտ քառասուն մարդ՝ ճամբարային գույքի ծանրության տակ կռացած տղամարդիկ, կանայք ու երեխաներ։ Նրանց հետևից գալիս էին բազմաթիվ շներ, և բոլոր շները, բացի լակոտներից, նույնպես բարձված էին տարբեր բեռներով։ Ամեն մի շան մեջքի վրա կար քսանից երեսուն ֆունտ քաշ ունեցող իրերի պարկ։

Նրանք շարժվեցին գետակի հովիտն ի վար՝ բավական հեռու այն վայրերից, ուր իր թափառումների ընթացքում հասել էր Սպիտակ Ժանիքը, և կանգ առան հովտի ծայրին, որտեղ գետակը միախառնվում է Մաքենզիին։ Գետափին, բարձր ձողերից առկախ, կային շատ նավակներ, ընկած էին ձուկ չորացնելու վանդակներ։ Հնդկացիներն իջևանեցին այդտեղ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը զարմացած շուրջն էր նայում։ Րոպե առ րոպե աճում էր մարդկանց հզորությունր։ Նա արդեն համոզվեց, որ նրանք իշխում են կատաղի շների վրա։ Այդ իշխանությունը ուժի ապացույց էր։ Սակայն Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին ավելի էր զարմացնում մարդկանց իշխանությունր անշունչ իրերի վրա, աշխարհի դեմքը փոխելու նրանց ընդունակությունը։ Ամենաապշեցուցիչն այդ էր։ Ահա մարդիկ ձողեր են ամրացնում վիգվամների համար, ճիշտն ասած՝ ոչ մի երևելի բան չկար այս դեպքում, դա անում էին նույն մարդիկ, որոնք կարող էին քար ու փայտ շպրտել։ Բայց երբ ձողերի վրա կաշի ու կտավ քաշեցին ու դրանք դարձան վիգվամներ, Սպիտակ Ժանիքը վերջնականապես շփոթվեց։

Ամենից ավելի ապշեցնում էին նրան վիգվամների ահագին չափերը։ Դրանք հրեշավոր արագությամբ բարձրանում էին ամեն տեղ, ասես ինչ-որ կենդանի արարածներ, գրավում էին համարյա ամբողջ տեսադաշտը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վախենում էր դրանից։ Վիգվամները չարագուշակ ցցվել էին վերևում, և երբ քամի էր անցնում իջևանատեղով և ուռեցնում դրանց կտավն ու կաշին, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սարսափած տափում էր գետնին՝ առանց աչքը կտրելու այդ հսկայական բաներից և պատրաստվելով մի կողմ նետվել, հենց որ դրանք սկսեն փլվել իր վրա։

Շատ չանցած Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վարժվեց վիգվամներին․ տեսավ, որ կանայք ու երեխաներ մտնում են դրանց մեջ ու դուրս գալիս առանց վնասվելու, որ շներն էլ են ուզում մտնել ներս, բայց մարդիկ լուտանքներով քշում են նրանց ու հետևներից էլ քար են շպրտում։ Օրվա վերջին Սպիտակ Ժանիքը թողեց Կիչիին ու սկսեց զգույշ սողալ դեպի ամենամոտիկ վիգվամը։ Նրան դրդում էր հետաքրքրասիրությունը՝ ապրել սովորելու, գործելու և փորձ ձեռք բերելու պահանջը։ Իրեն վիգվամի պատից բաժանող վերջին մի քանի քայլը Սպիտակ Ժանիքը սողաց տաժանելիորեն երկար ու զգույշ։ Այդ օրվա դեպքերն արդեն նախապատրաստել էին նրան, որ անհայտը միշտ հակամետ է դրսևորելու իրեն ամենաանսպասելի, ամենաանհավանական ձևով։ Վերջապես նրա քիթը դիպավ կտավին։ Սպիտակ Ժանիքը սպասեց, թե ինչ է լինելու։ Ոչի՜նչ․․․ ամեն ինչ բարեհաջող անցավ։ Այն ժամանակ նա հոտոտեց այդ սարսափելի, մարդու հոտով ներծծված նյութը, ատամներով բռնեց դա ու մի թեթև քաշեց իր կողմը։ Նորից ամեն ինչ հաջող անցավ, թեև կտավե պատը երերաց։ Մի անգամ էլ քաշեց. պատը տատանվեց։ Դա խիստ դուր եկավ նրան։ Նա սկսեց ավելի ու ավելի ուժեղ քաշել, մինչև որ ամբողջ պատը շարժվեց։ Այդ ժամանակ վիգվամից լսվեց հնդկացի կնոջ սուր ճիչը, և Սպիտակ Ժանիքը գլխապատառ նետվեց դեպի մայրը։ Բայց այդ պահից նա դադարեց բարձր վիգվամներից վախենալ։

Առաջին վայրկյանին քարացավ։ Ցախերի ու մամուռի մեջ թաքնված անհայտը կառչել էր նրա քթից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ետ ցատկեց կրակից՝ զարհուրելի վնգստալով։ Կիչին լսեց այդ վնգստոցը և մռնչալով մղվեց առաջ որքան ձողն էր թույլ տալիս և անզոր կատաղությամբ սկսեց այս ու այն կողմ նետվել զգալով, որ չի կարող օգնել որդուն։ Բայց Գորշ Ջրշունը ծիծաղում էր, ձեռքերը ազդրերին խփում և ամենքին պատմում տեղի ունեցածը, և բոլորն էլ բարձրաձայն ծիծաղում էին։ Իսկ Սպիտակ Ժանիքը հետևի թաթերին նստած՝ վնգստում էր ու ծվծվում և խիստ փոքր ու ողորմելի էր թվում իրեն շրջապատած մարդկանց միջև։

Իջավ մթնշաղը, ապա հաջորդեց գիշերը, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր հեռանում Կիչիից։ Նրա քիթն ու լեզուն առաջվա պես ցավում էին, բայց նրան հանգիստ չէր տալիս մի ուրիշ բան, ավելի ուժեղ մի զգացում։ Նրան համակեց կարոտը։ Ինչ-որ դատարկություն էր զգում նա իր մեջ, տանջվում և ափսոսում էր այն լռությունն ու խաղաղությունը, որ իշխում էր գետակի և հարազատ անձավի շուրջը։ Կյանքը շատ էր անհանգիստ դարձել։ Այստեղ մարդկային արարածներ՝ տղամարդիկ, կանայք, երեխաներ շատ կային, և բոլորն էլ աղմկում ու ջղայնացնում էին նրան։ Շներն անընդհատ կռվում էին, հաչում, գզվռտում։ Վերջացել էր այն անխռով մենակությունը, որ ճանաչել էր մինչ այդ։ Այստեղ օդն անդամ հագեցած էր կյանքով, որ բզզում, դղրդում էր Սպիտակ Ժանիքի շուրջը՝ ոչ մի րոպե կանգ չառնելով։ Նոր ձայները շփոթեցնում ու անհանգստացնում էին նրան, ստիպում, որ շարունակ սպասի նոր դեպքերի։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հետևում էր այն մարդկանց, որոնք գնում գալիս էին վիգվամների միջև, անհետանում, նորից էին երևում։ Ինչպես մարդն է նայում իր իսկ ստեղծած աստվածներին, այդպես էլ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն էր դիտում իր շրջապատի մարդկանց։ Սրանք նրա համար գերագույն էակներ էին։ Սրանց բոլոր արարքների մեջ նա տեսնում էր այն հրաշագործ ուժը, որով մարդն է օժտում աստծուն։ Նրանք մի անըմբռնելի, անսահման զորություն ունեին։ Նրանք կենդանի և անկենդան աշխարհի տիրակալներն էին. հնազանդության մեջ էին պահում այն ամենը, ինչ ընդունակ է շարժվել, և շարժում էին անշարժ իրերը, չոր մամուռից ու ձողերից ստեղծում էին մի կյանք, որը խիստ այրում էր և իր գույնով արևն էր հիշեցնում։ Նրանք կրակ էին ստեղծում։ Աստվածնե՜ր էին նրանք։

Այդպես էլ եղավ Սպիտակ ժանիքին։ Ժանիքին։ Մարդկային արարածները թվում էին նրան աստվածներ, աներկբա և ամենահաս աստվածներ։ Եվ նա հնազանդվեց նրանց այնպես, ինչպես հնազանդվեց նրա մայրը՝ Կիչին, հենց որ լսեց իր անունը նրանց բերանից։ Սպիտակ Ժանիքը ճանապարհ էր տալիս նրանց։ Երբ սրանք կանչում էին իրեն, մոտենում էր, երբ քշում էին, շտապ փախչում էր, երբ սպառնում էին, կպչում էր գետնին, որովհետև նրանց ամեն մի շարժման տակ կար ուժ, որը երևան էր գալիս բռունցքի ու մահակի, օդում թռչող քարերի և մտրակի այրող հարվածների միջոցով։

Սակայն ամենից ավելի թունավորում էր նրա կյանքր Լիփ-Լիփը։ Սա նրանից ավելի մեծ էր և ուժեղ։ Սպիտակ Ժանիքը չէր խուսափում նրա հետ կռվելուց, բայց միշտ էլ պարտություն էր կրում։ Այդպիսի հակառակորդը նրա ուժերից վեր էր։ Լիփ-Լիփը իր զոհին հետապնդում էր ամենուրեք։ Բավական էր, որ Սպիտակ Ժանիքը հեռանա մորից, և այդ կռվարարը իսկույն տնկվում էր այնտեղ, կրնկակոխ հետապնդում նրան, մռնչում, կպչում նրանից, և եթե մոտակայքում մարդ չէր լինում, կռվի էր բռնվում։ Այդ ընդհարումները շատ մեծ հաճույք էին պատճառում Լիփ֊Լիփին, որովհետև սա միշտ էլ հաղթող էր դուրս գալիս։ Բայց այն, ինչ Լիփ֊Լիփի համար մեծագույն հաճույք էր կյանքում, Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին միայն տառապանք էր պատճառում։

Այնուամենայնիվ այնքան էլ հեշտ չէր ահաբեկել Սպիտակ Ժանիքին։ Նա իրար հետևից պարտություն էր կրում, բայց չէր խոնարհվում։ Եվ այնուամենայնիվ այդ մշտական թշնամությունն սկսում էր անդրադառնալ նրա վրա։ Նա դարձավ չար ու մռայլ։ Մոլեգնությունը հատուկ էր նրան որպես գայլի, իսկ անվերջանալի հետապնդումները էլ ավելի դաժանացնում էին նրան։ Այն, ինչ բարի էր նրա մեջ, ուրախ և պատանեկան, չէր կարողանում ելք գտնել։ Նա երբեք չէր խաղում ու կայտառություն չէր անում հասակակիցների հետ. Լիփ-Լիփը թույլ չէր տալիս։ Բավական էր, որ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երևա լակոտների մեջ, և Լիփ-Լիփը սլանում էր նրա մոտ, կռիվ գցում և վերջ ի վերջո քշում հեռու։

Շուտով այն ամենը, ինչ լակոտային էր Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մեջ, անհետացավ, և նա սկսեց իր տարիքից ավելի մեծ թվալ։ Զրկված լինելով խաղերի մեջ իր եռանդը վատնելու հնարավորությունից՝ նա ամփոփվեց ինքն իր մեջ և սկսեց զարգանալ մտավորապես։ Նրա մեջ երևան եկավ խորամանկություն, իսկ որևէ արարք մտմտալու համար բավականաչափ ժամանակ ուներ։ Եվ որովհետև խանգարում էին նրան մսի ու ձկան իր բաժինն ստանալ շների ընդհանուր սնուցման ժամանակ, նա էլ դարձավ ճարպիկ գող։ Հարկ եղավ անձամբ հոգ տանել իրեն, և Սպիտակ Ժանիքն այնքան վարպետորեն կարողանում էր իր ուտելիքը ճարել, որ դարձավ կանանց իսկական պատուհասը։ Նա ման էր գալիս ամբողջ ավանում, գիտեր, թե որտեղ ինչ է տեղի ունենում, ամեն ինչ տեսնում էր ու լսում, հարմարվում էր հանգամանքներին և ամեն կերպ խուսափում իր երդվյալ թշնամուն հանդիպելուց։

Ավանում ապրելու դեռ առաջին օրերին Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մի չար կատակ խաղաց Լիփ֊Լիփի գլխին և ճաշակեց վրեժխնդրության քաղցրությունը։ Նա հրապուրեց նրան ու տարավ ուղիղ վայրագ Կիչիի երախը մոտավորապես այն նույն եղանակով, որով սա էր մի ժամանակ հրապուրում շներին մարդկային հանգրվաններից ու տանում գայլերի մոտ ուտվելու։ Լիփ֊Լիփից փրկվելիս Սպիտակ Ժանիքը փախչում էր ոչ թե շիփ֊շիտակ, այլ սկսում էր պտույտ գալ վիգվամների միջև։ Լավ էր նա վազում, իր տարիքի ուզած լակոտից և նույնիսկ Լիփ֊Լիփից ավելի արագ։ Բայց այդ անգամ նա առանձնապես չէր շտապում և թողնում էր, որ իր հակառակորդը ընդամենը մի ոստյունի չափ հեռու լինի իրենից։

Վերջապես պոկվելով գայլից ու ընկնելով մի կողմ՝ Լիփ-Լիփը դժվարությամբ վեր կացավ, ամբողջովին գզգզված, և՛ մարմնապես, և՛ բարոյապես ծեծված։ Մորթին ծվեն֊ծվեն կախված էր այն տեղերից, որոնք ընկել էին Կիչիի ատամների տակ։ Նա բացեց երախն ու սկսեց լակոտային երկարաձիգ, սրտակեղեք ոռնոց արձակել։ Սակայն Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չթողեց, որ նա մի կարգին ոռնա։ Նա նետվեց իր թշնամու վրա ու հափռեց նրա հետևի ոտքը։ Ո՜ւր էր կորել լակոտի երբեմնի ռազմաշունչ ոգին։ Լիփ֊Լիփը փախուստի դիմեց, իսկ նրա զոհը կրնկակոխ հետապնդեց նրան այնքան ժամանակ, մինչև որ իրեն տանջողը հասավ իր վիգվամին։ Այդտեղ Լիփ֊Լիփին ազատելու շտապեցին կանայք, իսկ Սպիտակ ժանիքըԺանիքը, որ դարձել էր մի կատաղած դև, նահանջեց միայն իր վրա տեղացող քարակարկուտից փրկվելու համար։

Այդ նույն օրը Կիչին ու Սպիտակ Ժանիքը հասան մինչև անտառի եզրը՝ ավանից քիչ հեռու։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը աստիճանաբար, քայլ առ քայլ այնտեղ էր տանում մորը, և երբ սա կանգ առավ անտառի մոտ, գորշուկը փորձեց ավելի հեռու տանել նրան։ Գետակը, որջը և հանդարտ անտառը ձգում էին Սպիտակ Ժանիքին, և նա կուզենար, որ մայրը գա իր հետ։ Ուստի և վազեց մի քանի քայլ, կանգ առավ ու նայեց նրան։ Մայրը կանգնել էր ու չէր շարժվում։ Սպիտակ Ժանիքը պաղատագին վնգստաց և սկսեց խաղալով վազվզել թփերի մեջ, հետո վերադարձավ, լիզեց մոր դունչն ու նորից վազեց։ Բայց մայրը շարունակեց մնալ տեղում։ Սպիտակ Ժանիքը նայում էր նրան, և թվում էր, թե հանկարծ համառությունն ու անհամբերությունը տոգորեցին գորշուկին, ապա դանդաղորեն էլ փարատվեցին, երբ Կիչին շրջելով գլուխը՝ նայեց ավանին։

Այդ գիշեր, երբ ավանում ամեն ինչ լռեց, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մտաբերեց մորը ու տխրեց։ Բայց այնպես բարձրաձայն էր նա թախծում, որ արթնացրեց Գորշ Ջրշունին, և սա դնգստեց նրան։ Դրանից հետո գորշուկը աստվածների ներկայությամբ լռելյայն էր թախծում և իր վշտին ազատություն էր տալիս միայն այն ժամանակ, երբ միայնակ մոտենում էր անտառին։

Ստրկական կյանքը այնքան էլ չէր ճնշում Սպիտակ Ժանիքին։ Այդտեղ շատ բան հետաքրքրում էր նրան։ Ավանում իրար էին հաջորդում դեպքերը։ Վախճան չունեին այն արարքները, որ կատարում էին աստվածները, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը միշտ էլ խիստ հետաքրքրասեր էր։ Բացի դրանից, նա սովորեց հաշտ ապրել Գորշ Ջրշունի հետ։ Սպիտակ Ժանիքից պահանջվում էր հնազանդություն, անառարկելի հնազանդություն, իսկ դա յուրացնելուց հետո նա այլևս չէր զայրացնում մարդկանց ու խուսափում էր ծեծից։

Երբեմն էլ նույնիսկ պատահում էր, որ Գորշ Ջրշունը ինքն էր մի կտոր միս շպրտում Սպիտակ Ժանիքին, և երբ սա ուտում էր, չէր թողնում մյուս շները մոտենան նրան։ Եվ այդ կտորը գին չուներ. հենց միայն դա ավելի թանկ էր, քան կանանց ձեռքից ստացած տասնյակ կտորները։ Գորշ Ջրշունը երբեք չէր շոյել կամ գուրգուրել Սպիտակ Ժանիքին։ Եվ գուցե նրա ծանր բռունցքը, գուցե և արդարադատությունն ու հզորությոլնր, կամ այս բոլորը միասին ազդում էին Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի վրա, այնուամենայնիվ նրա մեջ սկիզբ էր առնում կապվածությունն այդ մռայլ տիրոջ հետ։

Լիփ֊Լիփը այն աստիճան էր թունավորում Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի կյանքը, որ սա հետզհետե ավելի էր դառնում չար ու գազազած, քան բնությունն էր սահմանել նրա համար։ Վայրագությունը հատուկ էր նրա խառնվածքին, բայց հիմա դա անցել էր ամեն չափ ու սահման։ Նա իր ոխակալությամբ հայտնի էր նույնիսկ մարդկանց։ Ամեն անգամ, երբ ավանում լսվում էր հաչոց, շան գզվռտոց և կամ կանայք էին հարայհրոց բարձրացնում մի կտոր գողացված մսի պատճառով, ապա ոչ ոք չէր կասկածում, թե այդ ամենի հանցավորը Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն է։ Մարդիկ չէին փորձում քննել այդ վարքի պատճառները, այլ տեսնում էին միայն հետևանքները, իսկ այդ հետևանքները վատ էին։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հռչակված էր որպես ծակամուտ, գող և բոլոր կռիվների նախաձեռնող։ Խիստ զայրացած կանայք Գայլ էին կոչում նրան, վատ վախճան էին գուշակում նրա համար, իսկ նա լսելով այդ ամենը՝ աչալուրջ հետևում էր նրանց և ամեն րոպե պատբաստ էր խույս տալ մահակի կամ քարի հարվածից։

Սպիտակ Ժանիքը մեկուսացված էր զգում իրեն ավանի բնակիչների մեջ։ Բոլոր ջահել շները հետևում էին Լիփ֊Լիփի օրինակին։ Ինչ-որ տարբերություն կար նրանց ու Սպիտակ Ժանիքի միջև։ Գուցե և շներն ուրիշ ցեղի հոտն առնում էին նրանից ու տածում էին նրա հանդեպ այն բնազդական թշնամանքը, որ միշտ էլ ծագում է ընտանի շան ու գայլի միջև։ Ինչ էլ որ լիներ, դրանք միանում էին Լիփ-Լիփին։ Եվ պատերազմ հայտարարելով Սպիտակ ժանիքին՝ Ժանիքին՝ շները բավականաչափ առիթ ունենում էին չդադարեցնելու դա։ Բոլորն էլ անխտիր ծանոթացել էին նրա սուր ատամներին, և արդարացի լինելու համար ասենք, որ նա հարյուրապատիկ էր հատուցում իր թշնամիներին։ Շներից շատերին նա կարող էր հաղթել մեն֊մենակ կռվելիս, բայց այդպիսի հնարավորություն չէր ներկայանում։ Այդպիսի կռվի սկսվելը ազդանշան էր դառնում բոլոր ջահել շների համար, որոնք վազում գալիս էին ամբողջ ավանից ու գրոհում Սպիտակ Ժանիքի վրա։

Ամեն մի կռվից առաջ շները սովորաբար ինչ֊որ ծես են կատարում. գռմռում են, գնում֊գալիս իրար առջև, մազերը փշաքաղվում են։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը այդպիսի բան չէր անում։ Ամեն մի հապաղումը կարող էր պատճառ դառնալ ամբողջ ոհմակի հայտնվելուն։ Պետք է գործը արագ վերջացնել ու հետո էլ ծլկել։ Եվ Սպիտակ Ժանիքը ցույց չէր տալիս իր մտադրությունները։ Նա նետվում էր կռվի մեջ առանց որևէ նախազգուշացման և սկսում կծել ու պատառոտել իր հակառակորդին՝ չսպասելով, որ սա պատրաստվի։ Այսպիսով նա սովորեց ծանր վերքեր հասցնել շներին։ Բացի դրանից, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հասկացավ, որ կարևոր է թշնամուն հանկարծակիի բերել, պետք է հարձակվել անսպասելի կերպով, պատռել նրա ուսը, կտոր֊կտոր անել ականջը՝ քանի դեռ սա ուշքի չի եկել. և այն ժամանակ գործի կեսը կատարված է։

Նա համոզվեց, որ հանկարծակիի բերված շանը գետին գցելը դատարկ բան է և այն ժամանակ նրա վզի ամենախոցելի տեղը անպաշտպան կլինի։ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն իմանում էր, թե որն է այդ տեղը։ Այդ իմացությունն անցել էր նրան ժառանգաբար՝ գայլերի բազում սերունդներից։ Եվ հարձակվելիս նա այսպիսի տակտիկա էր բանեցնում՝ նախ դարանակալ սպասում էր շանը, երբ սա մենակ էր, երկրորդ՝ հարձակվում էր նրա վրա անսպասելի կերպով ու ցած գցում և երրորդ՝ կառչում էր նրա կոկորդից։

Սակայն Սպիտակ Ժանիքը շարունակում էր վրեժ լուծել շներից անգամ այն ժամանակ, երբ սրանք մի անգամ ընդմիշտ հասկացան, որ իրարից չպետք է հեռանալ։ Նա հարձակվում էր շների վրա, երբ առանձին֊առանձին էր հանդիպում նրանց, իսկ շները ամբողջ ոհմակով էին հարձակվում նրա վրա։ Բավական էր, որ շներր նկատեին Սպիտակ ժանիքինԺանիքին. բոլորն էլ միահամուռ կերպով ընկնում էին հետևից, իսկ այդպիսի դեպքերում գորշուկին փրկում էին միայն արագավազ ոտքերը։ Բայց վայ այն շանը, որ ոգևորվելով՝ իր ընկերներից առաջ էր անցնում. Սպիտակ Ժանիքը ամբողջ թափով շրջվում էր դեպի ոհմակի առջևից սուրացողն ու նետվում նրա վրա։ Հաճախ էր այդ պատահում, որովհետև հետապնդումից բորբոքված շները մոռանում էին աշխարհում ամեն ինչ, իսկ Սպիտակ Ժանիքը երբեք սառնարյունությունը չէր կորցնում։ Ստեպ-ստեպ ետ նայելով՝ նա պատրաստ էր ուզած րոպեին, արագ վազքի ընթացքում, շրջվել ու նետվել չափից ավելի եռանդուն և իր ընկերներից անջատված հետապնդողի վրա։

Թե՛ իր եղբայրակիցների և թե՛ մարդկանց մեջ միմիայն ատելություն առաջացնելով և մշտապես թշնամություն անելով բոլորի հետ՝ Սպիտակ Ժանիքը արագ, բայց միակողմանի էր զարգանում։ Այդպիսի կյանք վարելու ընթացքում ո՛չ բարի զգացմունքներ կարող էին ծնվել նրա մեջ, ո՛չ էլ փաղաքշվելու պահանջ։ Այդ ամենի մասին նա մազաչափ պատկերացում իսկ չուներ։ Հնազանդվիր ուժեղին, ճնշիր թույլին. ահա այն օրենքը, որ ղեկավարում էր նրան։ Գորշ Ջրշունը աստվածություն է՝ օժտված ուժով, ուստի Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ենթարկվում է նրան։ Իսկ շներին, անգամ նրանց, որոնք ջահել են իրենից և հասակով էլ պակաս ու թույլ, պետք է ոչնչացնել։

Ազատազրկությունը քնքշացրել էր Սպիտակ ժանիքին։ Ժանիքին։ Մարդկանցից կախված լինելը խլել էր նրա ուժի մի մասը։ Նա կորցրել էր ուտելիք ճարելու սովորությունը։ Նրա վրա իջնում էր գիշերը։ Ավանի աղմուկին ու շարժմանը, ձայների ու պատկերների անընդհատ իրար հաջորդելուն վարժված նրա տեսողությունն ու լսողությունը գործ չէին գտնում իրենց համար։ Ո՛չ անելիք ուներ, ո՛չ լսելիք. ո՛չ մի բան, որին նայեր։ Ջանում էր որսալ թեկուզ նվազագույն սոսափը կամ շարժումը։ Բնության այդ անշարժության ու լռության մեջ մի ահավոր վտանգ կար։

Եվ հանկարծ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ցնցվեց։ Մի ահագին ու անձև բան անցավ նրա աչքի առջևով։ Գետնի վրա փռվեց ամպի տակից դուրս եկած լուսնից լուսավորված ծառի ստվերը։ Միամտվելով՝ գորշուկը կամացուկ գռմռաց, բայց վերհիշելով, որ դա կարող է իր մոտ բերել մի տեղ թաքնված թշնամուն, լռեց։

Գիշերվա սառնամանիքին ենթարկված ծառը բարձրաձայն ճարճատեց նրա գլխավերևում։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ոռնաց և սարսափից խելացնոր լեղապատառ վազեց դեպի ավանը։ Մարդկային հասարակության մեջ լինելու և նրա ընձեռած պաշտպանության անհաղթահարելի պահանջ էր զգում նա։ Նրա ռունգների մեջ մնացել էր խարույկների ծխի հոտը, ականջների մեջ հնչում էին ձայներ ու աղաղակներ։ Անտառից նա դուրս եկավ լուսնի լույսով ողողված բացատը, որտեղ ո՛չ ստվեր կար, ո՛չ խավար, բայց նրա աչքերը չտեսան ծանոթ ավանը։ Մոռացել էր, որ մարդիկ մեկնել են այդտեղից։

Նա դանդաղորեն հասավ այն տեղին, ուր առաջ Գորշ Ջրշունի վիգվամն էր, նստեց մեջտեղը և դունչը ուղղեց դեպի լուսինը։ Ջղաձգությունից կոկորդը սեղմվում էր. ապա նրա երախը բացվեց, և ամեն ինչ՝ մենակություն, վախ, Կիչիի կարոտը, անցած բոլոր դառնությունները և գալիք ձախորդությունների ու տառապանքների նախազգացումը հորդեց երկարաձիգ ու տխրագին ոռնոցի մեջ։ Դա Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի կրծքից պոռթկած առաջին գայլային ոռնոցն էր։

Այնտեղ, ուր գետը հոսում էր դիք ափերի միջով, Սպիտակ Ժանիքը վազում էր շրջանցումով՝ բլուրների վրայով։ Մաքենզիին միախառնվող առուներն ու վտակներր նա լողում անցնում էր և կամ ծանծաղուտով կտրում։ Հաճախ էր նա ստիպված լինում վազել ափին կպած սառույցի նեղ շերտով. բարակ սառույցը ջարդվում էր, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ընկնելով սառը ջրի մեջ՝ հաճախ մազ էր մնում խեղդվի։ Եվ այդ ամբողջ ժամանակ սպասում էր, թե ահա հիմա կգտնի աստվածների հետքը այն վայրում, ուր նրանք կմոտենան ափին և կուղղվեն դեպի երկրի խորքը։

Սպիտակ Ժանիքը հաճությամբ գործի լծվեց։ Հնազանդվելով աստվածներին՝ նա ժամանակին ավելի երկար ճանապարհ էր կտրել, քան մյուս շները, և նրանցից ավելի խոր էր ըմբռնել աստվածների կամքին հակառակվելու ապարդյուն լինելը։ Բացի դրանից, այն ատելությունը, որ տածում էին իր հանդեպ բոլոր շները, նվազեցնում էր իր աչքում նրանց նշանակությունը և ավելացնում մարդու նշանակությունը։ Նա իր եղբայրակիցների հասարակության կարիք չուներ, Կիչին համարյա մոռացվել էր, և աստվածներին հավատարիմ լինելը, որոնց իշխանությունն իր վրա ընդունում էր Սպիտակ ժանիքըԺանիքը, իր զգացմունքներն արտահայտելու գրեթե միակ միջոցն էր։ Եվ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը եռանդագին աշխատում էր, հնազանդվում էր հրամաններին ու ենթարկվում կարգապահությանը։ Ազնվորեն ու հաճությամբ էր նա աշխատում։ Ազնվորեն աշխատելը հատուկ է բոլոր ընտելացված գայլերին ու ընտելացված շներին, իսկ Սպիտակ Ժանիքը լիովին օժտված էր այս հատկությամբ։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շների հետ էլ չէր շփվում, բայց այդ շփումն արտահայտվում էր թշնամությամբ ու ատելությամբ։ Երբեք չէր խաղում նրանց հետ։ Կարողանում էր կռվել, և կռվում էր հարյուրապատիկը հատուցելով այն բոլոր խածնումների ու նեղությունների համար, որ ստիպված էր եղել կրել այն օրերին, երբ Լիփ֊Լիփը ոհմակի պարագլուխն էր։ Հիմա Լիփ֊Լիփը գլխավորում էր իրեն միայն այն ժամանակ, երբ երկար թոկի ծայրին լծված՝ վազում էր իր ընկերների և ձյան վրա ոստոստացող սահնակի առջևից։ Հանգրվանումների ժամանակ Լիփ֊Լիփը մոտ էր մնում Միթ֊Սային, Գորշ Ջրշունին և Կլու֊Քուչին, սիրտ չէր անում հեռանալ աստվածներից, որովհետև այժմ բոլոր շների ժանիքներն ուղղված էին նրա դեմ, և նա իր վրա զգում էր այն թշնամանքի դառնությունը, որ առաջ բաժին էր ընկնում Սպիտակ ժանիքին։Ժանիքին։

Լիփ֊Լիփի անկումից հետո Սպիտակ Ժանիքը կարող էր դառնալ ոհմակի պարագլուխը, բայց նա դրա համար շատ էր մռայլ և ինքնամփոփ։ Լծակից ընկերները միայն խածնումներ էին ստանում նրանից, իսկ մնացած ամեն ինչում նա կարծես չէր նկատում դրանց։ Սպիտակ Ժանիքին հադիպելիս նրանք շեղում էին ճանապարհը, և ոչ մեկը, անգամ ամենահամարձակը, սիրտ չէր անում խլել նրանից մսի բաժինը։ Ընդհակառակը, աշխատում էին որքան կարելի է շուտ կուլ տալ իրենց բաժինը՝ վախենալով, որ նա հանկարծ կխլի իըենցից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը լավ էր յուրացրել _ճնշիր թույլին և հնազանդվիր ուժեղին_ օրենքը։ Նա հապշտապ ուտում էր տիրոջ նետած կտորը և այն ժամանակ վա՜յ այն շանը, որը դեռ չէր վերջացրել ուտելը։ Ահեղ մռնչյուն, ցուցադրված ժանիքներ... և կիսակուշտ շանը մնում էր միայն մի բան՝ իր վրդովմունքը զեղել անտարբեր աստղերին, երբ Սպիտակ Ժանիքն ուտում պրծնում էր սրա բաժինը։

Ժամանակ առ ժամանակ մերթ այս, մերթ այն շունը ըմբոստանում էր Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի դեմ, բայց սա արագ հանդարտեցնում էր դրանց։ Նա նախանձախնդրաբար պահում էր իր մեկուսացած դրությունը ոհմակում և հաճախ կռվով էր ձեռք բհրում դա։ Բայց այդպիսի ընդհարումները երկարատև չէին լինում։ Շները չէին կարող չափվել նրա հետ։ Նա վերքեր էր հասցնում հակառակորդին՝ չթողնելով որ նա ուշքի գա, և շունն սկսում էր արնաքամ լինել դեռ ինչպես հարկն է կռիվ սկսելու ժամանակ չունեցած։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ևս, ինչպես որ աստվածները, խստագույն կարգապահություն էր պահպանում իր եղբայրակիցների մեջ։ Նա ոչ մի զիջողություն չէր անում նրանց և անսահման հարգանք էր պահանջում իր հանդեպ։ Շներն իրար մեջ ինչ ասես կարող էին անել, այդ նրան չէր վերաբերում։ Սպիտակ Ժանիքը հետևում էր միայն, որ շները ոտնձգություն չանեն իր առանձնակի դրության դեմ, ճանապարհ տան իրեն, երբ ինքը երևում է ոհմակի մեջ, և ընդունեն իր տիրապետությունն իրենց նկատմամբ։ Բավական էր, որ հանդուգնի մեկը ռազմական տեսք ընդուներ, ատամները ցույց տար կամ փշաքաղվեր, որ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը նետվեր նրա վրա և ամենաանխնա կերպով ապացուցեր նրա սխալ վարվելը։

Վայրագ բռնակալ էր նա, կառավարում էր երկաթե աննկունությամբ։ Թույլերին ամենևին չէր ներում։ Գոյության դաժան պայքարը, որ ստիպված էր նա մղել վաղ մանկությունից, երբ մոր հետ միայնակ, հաղթահարելով հեռավոր Հյուսիսի թշնամությունը, չարչարվում էին ապրելու համար, անհետ չէր կորել։ Ավելի ուժեղ հակառակորդի հանդիպելիս Սպիտակ Ժանիքը հեզ էր պահում իրեն։ Նա ճնշում էր թույլին, բայց հարգում էր ուժեղին։ Եվ երբ Գորշ Ջրշունը իր երկար ճանապարհին պատահում էր այլ մարդկանց հանգրվանների, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հանդարտ ու զգույշ էր ման գալիս օտար ու չափահաս շների մեջ։

Սպիտակ Ժանիքը բարեկամություն չէր զգում անգամ Գորշ Ջրշունի հանդեպ։ Սա, ճիշտ է, աստված էր, բայդ դաժան աստված։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հաճությամբ էր ընդունում նրա իշխանությունն իր նկատմամբ, թեև այդ իշխանությունը հիմնված էր մտավոր գերազանցության և բռնի ուժի վրա։ Սպիտակ Ժանիքի խառնվածքի մեջ կար մի այլ բան, որն ընդառաջում էր այդ տիրակալությանը, այլապես նա չէր վերադառնա խուլ Հյուսիսից և դրանով էլ չէր ապացուցի իր հավատարմությունն աստվածներին։ Նրա մեջ կային խորություններ, որ դեռ ոչ ոք չէր հետազոտել։ Գորշ Ջրշունը մի քաղցր խոսքով կամ փաղաքուշ հպումով կարող էր թափանցել այդ խորությունների մեջ, բայց այդ մարդը երբեք չէր փաղաքշում Սպիտակ Ժանիքին, ոչ մի քաղցր խոսք չէր ասել նրան։ Այդպիսի սովորություն չուներ նա։ Գորշ Ջրշունի գերազանցությունը հիմնված էր դաժանության վրա, և այդպիսի դաժանությամբ էլ նա հրամայում էր՝ արդարադատությունն իրագործելով մահակի միջոցով, հանցագործությունը պատժելով ֆիզիկական ցավ հասցնելով, իսկ ծառայությունը վարձատրելով ոչ թե փաղաքշանքով, այլ հարված չհասցնելով։

Եվ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը անգիտանում էր այն երանությանը, որ կարող է պարգևել մարդկային ձեռքը։ Ասենք, նա չէր էլ սիրում մարդկային ձեռքերը. դրանց մեջ ինչ-որ կասկածելի բան կար։ Այդ ձեռքերը, ճիշտ է, երբեմն միս էին տալիս, բայց շատ ավելի հաճախ ցավ էին պատճառում։ Դրանցից պետք էր հեռու մնալ, դրանք քար էին նետում, թափահարում էին փայտը, մահակը, խարազանը, կարող էին խփել ու հրել, իսկ եթե դիպչում էին, ապա միայն կսմթելու, թափահարելու և մի փունջ մազ պոկելու համար։ Օտար ավաններում նա իմացավ, որ մանկական ձեռքերն էլ կարող են ցավ պատճառել։ Մի փոքրիկ տղա մի անգամ քիչ մնաց ծակեր նրա աչքը։ Դրանից հետո Սպիտակ Ժանիքը սկսեց խիստ կասկածամտորեն վերաբերվել երեխաներին։ Նա պարզապես չէր հանդուրժում նրանց։ Երբ սրանք մոտենում և պարզում էին լավ բան չխոստացող իրենց ձեռքերը, նա վեր էր կենում ու հեռանում։

Գերության Մեծ լճի ափին գտնվող ավաններից մեկում Սպիտակ Ժանիքը առիթ ունեցավ ճշգրտելու Գորշ Ջրշունի ավանդած օրենքը, ըստ որի աստվածների վրա հարձակվելը համարվում է աններելի հանցանք։ Բոլոր շների սովորությամբ, բոլոր ավաններում, Սպիտակ Ժանիքն էլ գնաց ուտելիք փնտրելու։ Նա տեսավ, թե ինչպես մի տղա կացնով կտրատում էր իշայծյամի սառած միսը, որի կտորները թռչում էին ամեն կողմ, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կանգ առավ ու սկսեց հավաքել դրանք։ Տղան ցած դրեց կացինը ու ճանկեց մի ծանր մահակ։ Սպիտակ Ժանիքը ետ նետվեց՝ հազիվ կարողանալով խուսափել հարվածից։ Տղան ընկավ նրա հետևից, իսկ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն էլ ավանին ծանոթ չլինելով նետվեց վիգվամների արանքում եղած անցուղին ու ընկավ բարձր հողաթմբով փակված փակուղու մեջ։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շուտով հասկացավ, որ գողաբարո աստվածները վախկոտ են և տագնապի ձայն լսելուն պես փախչում են։ Բացի դրանից (ինչպես նա փորձով համոզվեց), տագնապ հարուցելու և Գորշ Ջրշունի հայտնվելու Ժամանակամիջոցը սովորաբար շատ կարճ էր լինում։ Նա հասկացավ նաև, որ գողը փախչում է ոչ թե այն պատաճռով, որ վախենում է իրենից՝ Սպիտակ ժանիքիցԺանիքից, այլ որովհետև Գորշ Ջրշունից է վախենում։ Տեսնելով, որ եկողը գող է, Սպիտակ Ժանիքը հաչոց չէր գցում (ասենք հաչել չէր էլ իմանում), այլ նետվում էր անկոչ հյուրի պես և, երբ հաջողվում էր, ատամները կոխում էր նրա մարմնի մեջ։ Մռայլ ու մարդախույս լինելն օգնեցին Սպիտակ Ժանիքին դառնալու տիրոջ ունեցվածքի հուսալի պաշտպանը, և Գորշ Ջրշունը ամեն կերպ խրախուսում էր նրան այս կետում։ Եվ վերջ ի վերջո Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ավելի չար, ավելի անզուսպ դարձավ ու վերջնականապես ամփոփվեց ինքն իր մեջ։

Գարունն արդեն հեռու չէր, երբ Գորշ Ջրշունի երկար ուղևորությունը վերջացավ։ Ապրիլյան մի օր, երբ նոր էր լրացել Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մի տարին, սա կրկին վերադարձավ հին ավանը, ուր և Միթ-Սան արձակեց նրա լծասարքը։ Սպիտակ Ժանիքը թեև լրիվ հասունության չէր մոտեցել, այնուամենայնիվ Լիփ-Լիփից հետո ամենախոշորն էր մի տարեկան լակոտների մեջ։ Հասակը և ուժը ժառանգելով գայլ հորից և Կիչիից նա համարյա հասնում էր չափահաս շներին, բայց զիջում էր նրանց կազմվածքի ամրությամբ։ Նրա մարմինր նիհար էր ու բարեկազմ, կռիվներում հաղթում էր ավելի շուտ ճարպկությամբ, քան թե ուժով, մորթին գորշ էր, ինչպես գայլինն է լինում։ Տեսքով էլ նա թվում էր ամենաիսկական գայլ։ Շան արյունը, որ անցել էր նրան Կիչիից, հետք չէր թողել նրա արտաքինի վրա, սակայն բնավորությունը ձևավորվում էր ոչ առանց մոր մասնակցության։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը թափառում էր ավանում՝ հանգիստ գոհունակությամբ ճանաչելով այն աստվածներին, որոնց ծանոթ էր դեռ ուղևորությունից առաջ։ Պատահում էր այդտեղ նաև լակոտների, որ նույնպես մեծացել էին այդ ժամանակամիջոցում, և չափահաս շների, որ հիմա արդեն այնքան մեծ ու սարսափելի չէին թվում նրան։ Սպիտակ Ժանիքը համարյա դադարեց նրանցից վախենալուց և ման էր դալիս ոհմակի մեջ սկզբնական շրջանում իրեն մեծ գոհունակություն պատճառող անբռնազբոսիկությամբ։

Այդտեղ էր նաև ծերացած Բեսիկը, որի համար առաջ բավական էր ատամները ցույց տալ, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը յոթ սար այն կողմ կփախչեր։ Անցած օրերին Բեսիկը հաճախ էր Uպիտակ Ժանիքին ստիպել համոզվելու իր սեփական ոչնչությանը, բայց հիմա նույն Բեսիկը օգնեց նրան գնահատելու իր մեջ կատարված փոփոխությունները։ Բեսիկը ծերանում էր, զառամում, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երիտասարդ էր և օրավուր ուժերն ավելանում էին։

Շների հետ ունեցած հարաբերություններում փոփոխությունը պարզ դարձավ Սպիտակ ժանիքին՝ Ժանիքին՝ ավան վերադառնալուց քիչ հետո։ Մարդիկ մշակում էին հենց նոր սպանած իշայծյամի միսը։ Նա ստացավ մի կճղակ և սրունքոսկրի մի մասը, որի վրա բավական շատ միս կար։ Կռվող շներից փախչելով անտառ, որպեսզի ոչ մեկը չտեսնի իրեն, Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն սկսեց ուտել իր բաժինը։ Եվ հանկարծ գրոհեց նրա վրա Բեսիկը։ Դեռ ժամանակ չունենալով մի լավ հասկանալու բանի էությունը՝ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երկու անգամ ատամներով վիրավորեց ծեր շանը ու նետվեց մի կողմ։ Այդպիսի հանդուգն ու սրընթաց հարձակումից ապշած Բեսիկը աչքերն անիմաստ կերպով սևեռեց Սպիտակ Ժանիքի վրա, իսկ ոսկորն ու վրայի թարմ միսը մնաց երկուսի միջև։

Ահա հենց այդ ժամանակ էլ Բեսիկը սխալ բան արեց։ Եթե նա բավականանար ահեղ ու վայրագ տեսքով, ամեն ինչ բարվոք կվերջանար։ Փախչելու պատրաստված Սպիտակ Ժանիքը կնահանջեր՝ ոսկորը թողնելով նրան։ Սակայն Բեսիկը չուզեց սպասել, և կարծելով, թե ինքը հաղթեց, երկու քայլ առաջացավ ու հոտոտեց ոսկորը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մի փոքր փշաքաղվեց։ Հիմա անգամ կարելի էր փրկել դրությունը։ Եթե Բեսիկը շարունակեր կանգնել գլուխը բարձր պահած, սպառնալի նայելով հակառակորդին՝ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վերջ ի վերջո կծլկեր։ Բայց թարմ մսի հոտը խտտում էր Բեսիկի ռունգները, ուստի չկարողանալով զսպել իրեն՝ նա բռնեց ոսկորը։

Դրությունը խիստ փոխվեց։ Ոսկորի մոտ կանգնել էր սպառնալի փշաքաղված Սպիտակ ժանիքըԺանիքը, իսկ Բեսիկը կանգնել էր հեռու՝ ուզած րոպեին նահանջելու պատրաստ։ Նա չէր համարձակվում կռվի բռնվել երիտասարդ, կայծակի պես արագաշարժ հակառակորդի հետ։ Եվ նորից, ավելի խոր թախիծով Բեսիկն զգաց մոտեցող ծերությունը։ Արժանապատվությունը պահպանելու նրա փորձը հիրավի հերոսական էր։ Մեջքը հանգիստ շրջելով դեպի ջահել շունը և գետնին ընկած ոսկորը, ասես թե մեկը և թե մյուսը բոլորովին արժանի չէին ուշադրության, նա վեհաշուք հեռացավ։ Եվ միայն այն ժամանակ, երբ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն արդեն չէր կարող տեսնել իրեն, Բեսիկը պառկեց գետնին ու սկսեց լիզել իր վերքերը։

Ամռան կեսին մի անսպասելի բան պատահեց Սպիտակ Ժանիքին։ Իր անձայն ու մանր վազքով հասնելով ավանի ծայրը հետազոտելու նոր վիգվամը, որ հաստատել էին այն ժամանակ, երբ ինքը հնդկացիների հետ գնացել էր իշայծյամի որսի, Սպիտակ Ժանիքը պատահեց Կիչիին։ Կանգ առավ ու նայեց նրան։ Նա հիշում էր մորը տարտամորեն, բայց և այնպես _հիշում էր_, իսկ Կիչին մոռացել էր որդուն։ Ահեղաձայն մռնչալով՝ Կիչին ատամները կրճտեց նրա վրա, և Սպիտակ Ժանիքը հիշեց ամեն բան։ Մանկությունն ու այդ մռնչոցի իմաստը հառնեցին նրա առաջ։ Նախքան աստվածներին պաաահելը Կիչին Սպիտակ Ժանիքի համար տիեզերքի կենտրոնն էր։ Հին զգացմունքները վերադարձան ու համակեցին նրան։ Նա ցատկեց դեպի մայրը, որը սակայն երախաբաց դիմավորեց նրան ու ճեղքեց այտը մինչև ոսկորը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չհասկացավ, թե ինչ տեղի ունեցավ, և շփոթված ընկրկեց՝ այդպիսի ընդունելությունից շշմած։

Նրա լակոտներից մեկը սողաց դեպի Սպիտակ ժանիքը։ Ժանիքը։ Երենք էլ չգիտեին, որ խորթ եղբայրներ են։ Սպիտակ Ժանիքը հետաքրքրությամբ հոտոտեց լակոտին, որի համար Կիչին մի անգամ էլ նետվեց նրա վրա ու պատռեց դունչը։ Սպիտակ Ժանիքն ավելի ետ գնաց։ Հառնելու պատրաստվող բոլոր նախկին վերհուշները նորից մեռան ու փոշիացան։ Նա նայեց Կիչիին, որը լիզում էր իր ձագին ու երբեմն բարձրացնում գլուխը և մռնչում։ Հիմա Կիչին պետք չէր Սպիտակ Ժանիքի համար։ Նրա աշխարհում տեղ չէր մնացել Կիչիի համար, ինչպես որ մոր աշխարհում տեղ չէր մնացել Սպիտակ Ժանիքի համար։

Վերհուշներ ասես չէին էլ եղել, նա կանգնել էր շփոթված, տեղի ունեցածից շշմած։ Եվ այդ միջոցին Կիչին երրորդ անգամ խոյացավ դեպի նա՝ աչքից հեռու քշելով։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հնազանդվեց։ Կիչին էգ էր, իսկ նրա ցեղի հաստատած օրենքով՝ արուները չպետք է կռվեն էգերի հետ։ Սպիտակ Ժանիքը անտեղյակ էր այդ օրենքին և հասու եղավ դրան ոչ թե կենսափորձով, այլ բնազդը թելադրեց նրան այդ օրենքը, այն նույն բնազդը, որր մղում էր նրան լուսնահաչ տալ, ոռնալ աստղերի վրա, վախենալ մեռնելուց ու անհայտից։

Երբ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մտավ իր երրորդ տարին, Մաքենզիի ափերին ապրող հնդկացիները մատնվեցին սովի։ Ամռանը ձուկ չորսացվեց, ձմռանն էլ եղջերուները հեռացան իրենց սովորական վայրերից։ Իշայծյամներ հազվադեպ էին պատահում, նապաստակներն էլ գրեթե անհետացան։ Գիշակեր գազանները սատկում էին։ Քաղցած, սովից թուլացած՝ նրանք սկսեցին իրար լափել։ Ողջ էին մնում միայն ուժեղներր։ Սպիտակ Ժանիքի աստվածները միշտ էլ զբաղվում էին որսորդությամբ։ Նրանցից ծերերն ու թույլերը մեռնում էին իրար հետևից։ Ավանից միշտ լացի ձայն էր գալիս։ Կանայք ու երեխաները իրենց խղճուկ սննդաբաժինը զիջում էին նիհարած, սմքած որսորդներին, որոնք չափչփում էին անտառը՝ որս ճարելու սին հույսով։

Այդ ծանր շրջանում Սպիտակ Ժանիքն էլ փախավ անտառ։ Նա ավելի էր ընտելացած կյանքին, քան մյուս շները. երևան էր գալիս մանկության ամիսներին անցած դպրոցը։ Առանձնակի վարպետությամբ էր նա դարանամուտ լինում մանր գազաններին։ Նա կարող էր ժամերով հետամուտ լինել զգուշավոր սկյուռի յուրաքանչյուր շարժումին ու սպասել, որ նա ծառից իջնի գետին, ըստ որում այնպիսի անսահման համբերություն էր ունենում, որը ոչ մի բանով պակաս չէր նրան տանջող քաղցից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երբեք չէր շտապում, սպասում էր այնքան, մինչև հնարավոր լինի վստահ գործել առանց վախենալու, որ սկյուռը նորից կծլկի ու կբարձրանա ծառը։ Այդ Ժամանակ, և միայն այդ ժամանակ, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կայծակնային արագությամբ դուրս էր նետվում իր դարանից այն արկի պես, որը երբեք չի վրիպում նշված նպատակակետից. նա նետվում էր դեպի սկյուռը, որին չէին կարող փրկել նրա արագավազ ոտքերը։

Բախտը կարծես բարյացակամ էր Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի հանդեպ։ Ամեն անգամ, երբ ուտելիքի պակասը առանձնապես, սուր էր զգացվում, նա մի որևէ որս գտնում էր։ Բախտը նրան չդավաճանեց անգամ այն օրերին, երբ ուժը բոլորովփն սպառվեց, իսկ այդ շրջանում խոշոր գիշատիչները նրան չնկատեցին։ Մի անգամ նա փորը պնդացրեց մի լուսանով, որը ուղիղ երկու օր բավարարեց նրան։ Հետո Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հանդիպեց գայլերի ոհմակի։ Սկսվեց մի երկար ու դաժան հետապնդում. բայց Սպիտակ Ժանիքը գայլերից ավելի ամրակազմ էր և վերջ ի վերջո խույս տվեց նրանցից։ Եվ ոչ միայն խույս տվեց, այլև մի խոշոր շրջան կատարեց ու ետ դառնալով՝ հարձակվեց իրեն հետապնդած մի ուժասպառ գայլի վրա։

Չեր կարելի ջերմ անվանել այն ընդունելությունը, որ Կիչին ցույց տվեց իր մեծացած որդուն։ Բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը անտարբեր նայեց դրան։ Այլևս մոր կարիք չզգալով՝ նա անայլայլ շուռ եկավ ու վազեց գետակն ի վեր։ Նրա ձախ վտակի մոտ Սպիտակ Ժանիքը գտավ այն լուսանի որջը, որի հետ ժամանակին ստիպված էր եղել կռվել մոր հետ կողք-կողքի։ Այդտեղ՝ լքված բնում, նա պառկեց ու ամբողջ օրը հանգստացավ։

Սպիտակ Ժանիքի վիճակը հիանալի էր։ Այդ ամբողջ շաբաթը նա հաջող որս էր արել, շատ էր կերել, իսկ իր վերջին ավարից լիուլի հղփացել էր։ Սակայն բավական էր տեսնել Լիփ֊Լիփին, որ մեջքի մազերը ցից֊ցից տնկվեն։ Նա փշաքաղվեց բոլորովին ինքնաբերաբար. անցյալում բարկության այդ արտաքին դրսևորումն ուղեկցում էր կռվարար Լիփ֊Լիփի հետ ունեցած ամեն մի հանդիպումին, և տեսնելով իր թշնամուն՝ Սպիտակ Ժանիքը փշաքաղվեց ու մռնչաց նրա վրա։ Ոչ մի րոպե զուր չանցավ։ Ամեն ինչ արվեց արագ, մի ակնթարթում։ Լիփ֊Լիփն ընկրկեց, բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ուս-ուսի բախվեց նրան, գլորեց մեջքի վրա և ատամները խրեց նրա ջլուտ վզի մեջ։ Լիփ֊Լիփը տապլտկվում էր մերձիմահ ջղաձգություններից, իսկ Սպիտակ Ժանիքը պտույտ էր գալիս շուրջը՝ առանց աչքը կտրելու նրանից։ Այնուհետև նա շարունակեց իր ճամփան և անհետացավ ափի դիք ոլորանի հետևը։

Դրանից շատ չանցած Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը դուրս եկավ անտառի եզրը և նեղ բացատով իջավ դեպի Մաքենզի գետը։ Առաջ էլ էր եղել նա այդտեղ, բայց այն ժամանակ ամայի էր այդ ափը, իսկ հիմա ավան էր երևում։ Սպիտակ Ժանիքը կանդ առավ և առանց ծառերի հետևից դուրս գալու, սկսեց զննել։ Ձայներն ու հոտերը ծանոթ թվացին նրան։ Հին ավանն էր դա, միայն թե տեղն էր փոխել, բայց ձայների ու հոտերի մեջ մի նոր բան էր զգացվում։ Ո՛չ ոռնոց էր լսվում, ո՛չ էլ լաց։ Այդ հնչյունները բավարարվածություն էին արտահայտում։ Եվ երբ Սպիտակ Ժանիքը լսեց մի բարկացած կանացի ձայն, հասկացավ, որ այդպես բարկանալ կարելի է միայն այն ժամանակ, երբ փորը կուշտ է։ Օդից ձկան հոտ էր գալիս, ուրեմն ավանում ուտելիք կար։ Սովը վերջացել էր։ Եվ նա համարձակ դուրս եկավ անտառից ու վազեց ուղիղ դեպի տիրոջ վիգվամը։ Տերն ինքը տանը չէր, բայց Կլու֊Քուչը Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին դիմավորեց հրճվագին աղաղակներով, մի ամբողջ թարմ ու խոշոր ձուկ տվեց նրան, նա էլ պառկեց և սկսեց սպասել Գորշ Ջրշունի վերադառնալուն։

Շուտով Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը դադարեց առանց հրամանի կանգ առնել։ Այդպիսի դասեր արագ են յուրացվում։ Ասենք Սպիտակ Ժանիքը չէր էլ կարող չսերտել դրանք, այլապես ողջ չէր մնա այն խստաշունչ միջավայրում, որ պատրաստել էր նրա համար կյանքը։

Նրանք բոլորն էլ, Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի նման, ընտելացված գայլեր էին, բայց նրանց հետևում կար մի քանի ընտելացված սերունդ։ Շատ բան էր արդեն անհետացել այն ամենից, ինչով գայլին օժտում է հեռավոր Հյուսիսը, և շների համար այդ ամայությունը պարունակում էր միայն անորոշություն, մշտական սպառնալիք ու թշնամություն։ Բայց Սպիտակ Ժանիքի արտաքինը, նրա բոլոր հակումներն ու բնազդները ցույց էին տալիս, որ ամուր կապ ունի նա խուլ Հյուսիսի հետ. նա դրա խորհրդանշանն էր ու մարմնացումը։ Ուստի և շները ատամ կրճտելով նրա վրա՝ դրանով իսկ պահպանում էին իրենց այն կործանումից, որ դարանել էր անտառների աղջամուղջում և մարդու խարույկներն ամեն կողմից պարուրած խավարում։

Ասենք, մի դաս լավ սերտեցին շները՝ պետք է միասին լինել։ Սպիտակ ժանիքր Ժանիքը շատ վտանգավոր հակառակորդ էր, և ոչ ոք սիրտ չէր անում միայնակ հանդիպել նրան։ Շներն ամբողջ ոհմակով էին հարձակվում նրա վրա, ապա թե ոչ մի գիշերվա մեջ դրանց հաշիվը կմաքրեր նա։ Եվ Սպիտակ Ժանիքին չէր հաջողվում իր թշնամիներից ոչ մեկի դատաստանը տեսնել։ Նա հակառակորդին գցում էր դետին, բայց ոհմակը անմիջապես հարձակվում էր նրա վրա ու չէր թողնում խածնի շան կոկորդը։ Կռվի նվազագույն նշան նկատելիս ամբողջ ոհմակը համերաշխ զինվորագրվում էր իր պարագլխի դեմ։ Շները մշտապես գզվռտում էին իրար մեջ, սակայն բավական էր, որ նրանցից մեկն ու մեկը սկսի կռվել Սպիտակ Ժանիքի հետ, երբ վայրկենապես մոռացվում էին մյուս բոլոր վեճերը։

Բայց և այնպես, հակառակ իրենց բոլոր ջանքերին, նրանք Սպիտակ Ժանիքին չէին կարողանում գզգզել։ Սա նրանց համար շատ էր դյուրաշարժ, շատ էր ահեղ ու խելացի. խուսափում էր այն տեղերից, ուր կարելի էր ծուղակն ընկնել, և միշտ էլ խույս էր տալիս, երբ ոհմակը աշխատում էր օղակել նրան։ Եվ ոչ մի շան մտքով անգամ չէր անցնում, թե կարելի է ցած գցել Սպիտակ ժանիքին։ Ժանիքին։ Նրա ոտքերը նույնպիսի համառությամբ կառչում էին գետնին, ինչպիսի համառությամբ ինքն էր կառչում կյանքից։ Ուստի և այն անվախճան պատերազմում, որն Սպիտակ Ժանիքը մղում էր ոհմակի դեմ, կյանքը պահելն ու ոտքի վրա կանգնած մնալը նրա համար համանշանակ հասկացողություններ էին, և ոչ ոք ավելի լավ չէր իմանում այդ, քան նա ինքը։

Սպիտակ Ժանիքը դարձավ փորձված մարտիկ։ Նա կռվում էր հաշվանկատ, երբեք իզուր տեղը ուժ չէր վատնում, պայքարը չէր ձգձգում։ Նա գրոհում էր և եթե պատահեր վրիպի, անմիջապես ետ էր նետվում։ Սպիտակ Ժանիքն էլ բոլոր գայլերի պես խուսափում էր հակառակորդի հետ երկարատև շփում ունենալուց։ Նա չէր հանդուրժում դա։ Այդ շփումը վտանգ էր պարունակում և կատաղեցնում էր նրան։ Նա ուզում էր ազատ լինել, ուզում էր հաստատ կանգնել ոտքերի վրա։ Խուլ Հյուսիսը Սպիտակ Ժանիքին բաց չէր թողնում իր ամուր գրկից և իր իշխանությունն էր հասաատում նրա վրա։ Ամենավաղ մանկության օրերից իր նմանների հասարակությունից խորթացած լինելը միայն սաստկացնում էր նրա ազատաբաղձությունը։ Հակառակորդին անմիջականորեն մոտիկ լինելը ինչ֊որ սպառնալիք էր պարունակում. Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կասկածում էր, թե ծուղակ կա այդտեղ, և չէր կարողանում ազատվել այդ ծուղակի պատճառած վախից։

Ամառ էր, երբ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը եկավ Ֆորտ֊Յուքոն։ Ձմռան վերջին Գորշ Ջրշունը կտրեց անցավ Մաքենզիի և Յուքոնի միջև եղած ջրբաժան գիծը և ամբողջ գարնանը որս էր անում ժայռոտ Լեռների արևմտյան ճյուղավորումների վրա։ Իսկ երբ Պորքյուփայն գետը սառույցից ազատվեց, Գորշ Ջըըշունը պիրոգա՝ մակույկ շինեց ու իջավ այն տեղը, ուր այս գետը միախառնվում է Յուքոնին, ուղիղ Բևեռային շրջանի մոտ։ Այդտեղ էլ գտնվում էր Հուդզոնի ծոցի Ընկերության ամրոցը, ուր կային բազմաթիվ հնդկացիներ, ուտելիքի պաշար. ամենուրեք աննախընթաց աշխուժություն էր տիրում։ 1898 թվականն էր, և ոսկեխույզները հազարներով բարձրանում էին Յուքոնն ի վեր՝ դեպի Դոուսոն ու Քլոնդայկ։ Ուղևորության նպատակին հասնելու համար դեռ հարյուրավոր մղոններ էր մնում նրանց, մինչդեռ նրանցից շատերը արդեն մի տարի էր, ինչ ճանապարհ էին գալիս. ոչ մեկը հինգ հազար մղոնից պակաս չէր կտրել, իսկ ոմանք էլ այդտեղ էին եկել աշխարհի մյուս ծայրից։

Ֆորտ֊Յուքոնում Սպիտակ Ժանիքը առաջին անգամ սպիտակ մարդիկ տեսավ։ Հնդկացիների համեմատությամբ նրանք թվում էին այլ ցեղի էակներ աստվածներ, որոնց իշխանությունը հենվում էր ավելի մեծ զորության վրա։ Այդ վստահությունն ինքնաբերաբար եկավ Սպիտակ ժանիքինԺանիքին. կարիք չկար, որ նա լարեր իր մտածողական ունակությունները՝ սպիտակ աստվածների զորությանը համոզվելու համար։ Նա միայն զգում էր այդ, բայց զգում էր արտակարգ ուժով։ Հնդկացիների կառուցած վիգվամները մի ժամանակ նրան թվում էին մարդու մեծության վկայություն, իսկ հիմա նրան ապշեցնում էին հսկայական ամրոցը և հաստ գերաններից շինված տները։ Այս ամենը հզորության ապացույց էր։ Սպիտակ աստվածները ուժեղ էին։ Նրանց իշխանությունը ավելի հեռուն էր տարածվում Սպիտակ Ժանիքի նախկին աստվածների իշխանությունից, որոնց մեջ ամենահզոր արարածը Գորշ Ջրշունն էր։ Բայց Գորշ Ջրշունն էլ ոչնչություն էր թվում սպիտակամորթ աստվածների համեմատությամբ։

Անշուշտ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը միայն զգում էր այդ և պարզ հաշիվ չէր տալիս իրեն, թե ինչ է զգում։ Սակայն կենդանիները մեծ մասամբ գործում են հատկապես այդպիսի զգացողությունների հիման վրա, և Սպիտակ Ժանիքի ամեն մի քայլը՝ այժմ ցույց էր տալիս, թե որքան է նա հավատում սպիտակ աստվածների հզորությանը։ Մեծ զգուշությամբ էր նա վերաբերվում նրանց։ Ո՜վ գիտե, թե ինչ անհայտ արհավիրք կամ մի նոր աղետ կարելի է սպասել գրանցից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հետաքրքրությամբ էր հետևում սպիտակ աստվածներին, բայց վախենում էր երևալ նրանց ճամփի վրա։ Առաջին մի քանի ժամվա ընթացքում նա բավարարվեց հեռվից զգուշությամբ հետևելով նրանց, բայց տեսնելով, որ սպիտակ աստվածները ոչ մի վնաս չեն հասցնում իրենց շներին, ավելի մոտեցավ։

Ատելություն տածելով իր ամբողշ ցեղի հանդեպ՝ Սպիտակ Ժանիքը կարծում էր, թե պարտավոր է կռվի բռնվել այդ շների հետ։ Մի քանի ընդհարումից հետո նա խոր արհամարհանքով համակվեց նրանց նկատմամբ. այդ շները իրենց ցույց տվեցին անշնորհք, անօգնական, և ճգնում էին հաղթել Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին միայն ուժով, մինչղեռ ինքը հասնում էր դրան ճարպկությամբ ու խորամանկությամբ։ Շները հաչելով էին հարձակվում նրա վրա։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ցատկում էր մի կողմ։ Շներն այլևս չէին տեսնում նրան, և այն ժամանակ նա խոյանում էր դրանց վրա կողքից, ուսով ցած գլորում և հափռում կոկորդը։

Հաճախ այդ խածնումը մահացու էր լինում, և նրա հակառակորդը թպրտում էր ցեխի մեջ, հնդկացիների շների ոտքերի տակ, որոնք հենց այդ րոպեին էին սպասում, երբ հնարավոր կլինի ամբողջ ոհմակով գրոհ տալ ու պատառ-պատառ անել օտար շանը։ Սպիտակ Ժանիքը իմաստուն էր։ Նա վաղուց արդեն գիտեր, որ աստվածները զայրանում են, երբ որևէ մեկը սպանում է իրենց շներին։ Սպիտակ աստվածները բացառություն չէին։ Ուստի և հակառակորդին տապալելով գետին ու խածնելով նրա կոկորդը նա փախչում էր մի կողմ և ոհմակին թույլ էր տալիս ավարտել իր սկսած գործը։ Այդ միջոցին վրա էին հասնում սպիտակամորթ մարդիկ և իրենց զայրույթը թափում ոհմակի վրա, իսկ Սպիտակ Ժանիքը ջրից չոր էր դուրս գալիս։ Սովորաբար նա կանգնում էր մի կողմ ու դիտում, թե ինչպես իր ցեղակիցներին ծեծում են քարով, մահակով, կացնով ու այն ամենով, ինչ ընկնում էր մարդկանց ձեռքի տակ։ Իմաստուն էր Սպիտակ ժանիքը։Ժանիքը։

Այդ ամենը հաճույք Էր պատճառում Սպիտակ Ժանիքին։ Եթե հենց միայն իր տեսքով նա մղում Է շներին կռվի նետվելու, ավելի լավ իր և ավելի վատ նրանց համար։ Նրանք զգում էին, որ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը իրենց օրինական որսն Է, և ճիշտ այդպես էլ ինքն էր վերաբերվում նրանց։

Բայց այս բոլորը ի միջի այլոց։ Ամրոցի բնակիչները արհամարհում էին նորեկներին, ուրախանում էին ամեն անգամ, երբ որևէ անախորժություն էր պատահում նրանց։ Առանձնակի հաճույք էին պատճառում նրանց Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի և ամեն տեսակ անկարգություն անող ոհմակի դատ ու դատաստանը օտար շների հետ։ Հենց որ շոգենավը գալիս էր, ամրոցի հնաբնակներն շտապում էին գետափ՝ զվարճությունից չուշանալու համար։ Նրանք այդ զվարճությունը կանխավայելում էին հնդկական շներից ոչ պակաս, և, իհարկե, անմիջապես էլ գնահատեցին այն դերը, որ այդ կռիվներում կատարում էր Սպիտակ Ժանիքը։

Այսպես էր ահա այն մարդը, որը զմայլվում էր Սպիտակ Ժանիքի քաջությամբ ու երազում տիրանալ նրան։ Սիրուն Սմիթն սկսեց քծնախաղ անել Սպիտակ Ժանիքի հետ, բայց սա ոչ մի ուշադրություն չդարձրեց դրան։ Երբ խաղ անելը հաճախակիանում ու չափից անցնում էր, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ատամները կրճտում էր Սիրուն Սմիթի վրա, փշաքաղվում ու փախչում։ Այդ մարդը դուր չէր գալիս նրան։ Սպիտակ Ժանիքը չար բան էր զգում նրանից ու ատում էր նրան՝ վախենալով պարզած ձեռքից և շողոմ ձայնից։

Սպիտակ Ժանիքը տանն էր, երբ Սիրուն Սմիթը առաջին անգամ եկավ Գորշ Ջրշունի կայանը։ Սիրուն Սմիթի երևալուց առաջ արդեն, հենց միայն նրա ոտնաձայնից, Սպիտակ Ժանիքը հասկացավ, թե ով է գալիս իրենց մոտ, և փշաքաղվեց։ Ու՝ թեև նրա համար խիստ հարմար էր պառկելը, բայց հենց որ այդ մարդը մոտեցավ, նա վեր կացավ ու անշշուկ, ինչպես իսկական գայլ, փախավ մի կողմ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր իմանում, թե ինչ էր այդ մարդը խոսում Գորշ Ջրշունի հետ, միայն այն էր տեսնում, որ իր տերը խոսում է նրա հետ։ Զրույցի ժամանակ Սիրուն Սմիթը մատնացույց արեց Սպիտակ Ժանիքին, իսկ սա գռմռաց, կարծես թե այդ ձեռքը ոչ թե հիսուն ոտնաչափ հեռու է նրանից, այլ իջնում է նրա մեջքին։ Սիրուն Սմիթը քրքջաց, և Սպիտակ Ժանիքը որոշեց փախչել ու թաքնվել անտառում և վազելիս շարունակ նայում էր ետ՝ զրուցող մարդկանց։

Այդպես անցավ մի ժամ, և հանկարծ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի ականջին հասավ մեկի ոտնաձայնը։ Նա առաջինը տարբերեց դա և կռահելով, թե ով է գալիս, ամբողջ մարմնով փշաքաղվեց։ Գորշ Ջրշունը նստել ու գլուխր վեր֊վար էր անում։ Սպիտակ Ժանիքը զգուշությամբ ձգեց փոկը տիրոջ ձեռքից, բայց թուլացած մատներն ավելի սեղմվեցին, և Գորշ Ջրշունն արթնացավ։

Սիրուն Սմիթը մոտեցավ վիգվամին ու կանգ առավ Սպիտակ Ժանիքի կողքին։ Սա խուլ մռնչաց այդ ահարկու արարածի վրա, առանց աչքը նրա ձեռքերից հեռացնելու։ Մի ձեռքը պարզվեց առաջ ու սկսեց իջնել նրա գլխի վրա։ Սպիտակ Ժանիքը ավելի բարձր մռնչաց։ Ձեռքը շարունակում էր դանդաղորեն իջնել, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չարացած նայելով նրան և արդեն խեղդվելով զայրագին մռնչոցից հետզհետե ավելի էր տափակում գետնին։ Եվ հանկարծ նրա ժանիքները շողշողացին, ինչպես օձի ատամները, և մետաղի սուր ճռինչով կրճտացին օդում։ Ձեռքը ժամանակին ետ քաշվեց։ Սիրուն Սմիթը վախեցավ ու կատաղեց։ Գորշ Ջրշունը խփեց Սպիտակ Ժանիքի գլխին, և սա հլու֊հնազանդ պառկեց գետնին։

Նախորդ ամբողջ գործողությունը կրկնվեց, միայն թե որոշ տարբերությամբ։ Գորշ Ջրշունը կրկին կապեց նրան և առավոտյան տարավ Սիրուն Սմիթի մոտ։ Հենց այդ ժամանակ էլ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն զգաց այդ տարբերությունը։ Սիրուն Սմիթը դնգստեց նրան։ Այս անգամ ամուր կապված Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին այլ բան չէր մնում, եթե ոչ անզոր կատաղությամբ նետվել այս ու այն կողմ և կրել պատիժը։ Սիրուն Սմիթը գործի դրեց մահակն ու մտրակը, և այդպիսի ծեծ կյանքում երբեք առիթ չէր ունեցել զգալու Սպիտակ Ժանիքը։ Անգամ այն դնգստոցը, որ մի անգամ վաղուց տվել էր նրան Գորշ Ջրշունը, դատարկ բան էր՝ համեմատած այն ծեծի հետ, որին ստիպված էր ենթարկվել հիմա։

Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն իմանում էր, թե ինչու են ծեծում իրեն։ Երբ Գորշ Ջրշունը փոկը գցեց նրա վիզը և կապը հանձնեց Սիրուն Սմիթին, Սպիտակ Ժանիքը հասկացավ, որ իր աստվածը հրամայում է իրեն գնալ այդ մարդու հետ։ Եվ երբ Սիրուն Սմիթը նրան տարավ ամրոց ու կապեց, նա հասկացավ, որ սա հրամայում է իրեն մնալ այդտեղ։ Հետևաբար նա խախտեց երկու աստվածների կամքը և արժանացավ պատժի։ Նա առաջ էլ առիթ էր ունեցել տեսնել, թե ինչպես նոր տիրոջից փախած շներին ծեծում են այնպես, ինչպես հիմա իրեն են ծեծում։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը իմաստուն էր, սակայն նրա մեջ կային այնպիսի ուժեր, որոնցից նահանջում էր անգամ իմաստությունը։ Այդ ուժերից մեկը հավատարմությունն էր։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր սիրում Գորշ Ջրշունին, և այնուամենայնիվ հավատարիմ էր մնացել նրան՝ հակառակ նրա կամքին, նրա զայրույթին։ Նա չէր կարող փոխել իրեն։ Այդպես էր նա ստեղծված։ Հավատարմությունը Սպիտակ Ժանիքի ցեղի սեփականությունն էր, հավատարմությամբ նա տարբերվում էր մյուս բոլոր կենդանիներից, հավատարմությունը գայլին ու վայրի շանը բերեց մարդու մոտ և թույլ տվեց դառնալու նրա ընկերները։ Ծեծից հետո Սպիտակ Ժանիքին քաշեցին տարան ամրոց, և այս անգամ Սիրուն Սմիթը հնդկացիների ձևով կապեց նրան՝ ձողով։ Սակայն սեփական աստվածությունից հրաժարվելը հեշտ չէ, և Սպիտակ Ժանիքը զգում էր դա իր վրա։ Գորշ Ջրշունը նրա ահամար աստված էր, և նա շարունակում էր կառչած մնալ Գորշ Ջրշունից՝ հակառակ նրա կամքին։ Գորշ Ջրշունը դավաճանեց Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, մերժեց նրան, բայց դա ոչ մի նշանակություն չուներ։ Զուր չէր, որ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը անձնատուր էր եղել Գորշ Ջրշունին հոգով ու մարմնով։ Այնքան էլ հեշտ չէր խզել այն կապը, որ իրեն միացնում էր իր տիրոջը։

Եվ գիշերը, երբ ամբողջ ամրոցը քնել էր, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սկսեց կրծել այն ձողը, որին կապել էին իրեն։ Ձողը չոր էր և ամուր և այնքան էր մոտենում վզին, որ նա դժվարությամբ, մկանների տանջալի լարումից հետո, ատամները հասցրեց նրան, իսկ կապը կրծելու համար հարկ եղավ, որ մի քանի ժամ մեծ համբերությամբ աշխատի։ Նրանից առաջ ոչ մի շուն այդպիսի բան չէր արել, բայց Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն արեց դա և առավոտյան կանուխ փախավ ամրոցից՝ ձողի կտորը վզից կախ։

Իմաստուն էր Սպիտակ Ժանիքը։ Եվ եթե նա միայն իմաստուն լիներ, չէր վերադառնա արդեն երկու անգամ իրեն դավաճանած Գորշ Ջրշունի մոտ։ Բայց նրա իմաստությանը միացած էր նաև հավատարմությունը. նա եկավ տուն, և տերը դավաճանեց նրան երրորդ անգամ։ Դարձյալ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը թույլ տվեց փոկը գցեն իր վիզը, և դարձյալ Սիրուն Սմիթը՝ եկավ նրա հետևից։ Եվ այս անգամ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ավելի սաստիկ ծեծ կերավ։ Գորշ Ջրշունը անտարբեր նայում էր, թե ինչպես սպիտակ մարդը շաչեցնում է մտրակը։ Եվ չէր փորձում պաշտպանել շանը, քանի որ սա այլևս չէր պատկանում իրեն։ Երբ ծեծը վերջացավ, Սպիտակ Ժանիքը հազիվ կենդանի էր։ Հարավի քնքշացած շունը այդպիսի ծեծի չէր դիմանա, բայց Սպիտակ Ժանիքը դիմացավ։ Նրան կոփել էր կյանքի դաժան դպրոցը։ Շատ էր նա կենսունակ, և ավելի ուժեղ էր կառչած կյանքին, քան մյուս շները։ Բայց հիմա Սպիտակ Ժանիքը հազիվ էր շնչում։ Չէր կարող նույնիսկ երերալ, այնպես որ Սիրուն Սմիթն ստիպված եղավ մի կես ժամ սպասել, նախքան տուն տանելը։ Հետո արդեն Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վեր կացավ օրորվելով և առանց իր առջև որևէ բան տեսնելու՝ Սիրուն Սմիթի հետևից դիմեց դեպի ամրոցը։

Ցանկապատի դուռը դարձյալ մի քիչ բացվեց։ Սպիտակ Ժանիքը կանգ առավ։ Անհասկանալի բան էր կատարվում։ Դուռն ավելի լայն բացվեց։ Եվ հանկարծ մի խոշոր շուն հրեցին դեպի նա։ Դուռն անմիջապես փակվեց։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երբեք չէր տեսել այդ ցեղի շուն (մաստիֆ էր դա)։ Բայց անծանոթի չափերն ու վայրագ տեսքր բնավ էլ չշփոթեցրին նրան։ Նա իր առաջ տեսնում էր ոչ թե փայտ, ոչ թե երկաթ, այլ մի կենդանի արարած, որի վրա կարելի էր բարկությունը թափել։ Ժանիքները շողշողացնելով նա ցատկեց մաստիֆի վրա և պատռեց վիզը։ Մաստիֆը թափահարեց գլուխը և խռպոտ մռնչյունով խոյացավ Սպիտակ Ժանիքի վրա։ Բայց Սպիտակ Ժանիքը ցատկում էր այս ու այն կողմ՝ հակառակորդից խույս տալու ճարը գտնելով և միաժամանակ կարողանում էր ժանիքներով ծվատել նրան ու նորից ետ ցատկել։

Հանդիսատեսները ճչում էին, ծափ տալիս, իսկ Սիրուն Սմիթը՝ հիացմունքից դողալով ագահ հայացքը չէր կտրում հակառակորդի հախից եկող Սպիտակ ժանիքից։ Ժանիքից։ Ծանրամարմին և անդյուրաթեք մաստիֆը դատապարտված էր հենց սկզբից, և գոտեմարտը վերջացավ նրանով, որ Սիրուն Սմիթը մահակով քշեց Սպիտակ Ժանիքին, իսկ կիսամեռ մաստիֆին քաշեցին տարան դուրս։ Այնուհետև տանուլ տվածները վճարեցին գրազները, և Սիրուն Սմիթի ձեռքում դրամներ զնգզնգացին։

Աշնանը, երբ եկավ առաջին ձյունը և գետը ծածկվեց սառույցի փառով, Սիրուն Սմիթը իր և Սպիտակ Ժանիքի համար տեղ վարձեց շոգենավի վրա, որը մեկնում էր Յուքոնն ի վեր՝ Դոուսոն։ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի հռչակը տարածվել էր ամենուրեք և հայտնի էր «մարտական գայլ» մականունով, ուստի և շոգենավի տախտակամածին գտնվող նրա վանդակի առաջ միշտ հետաքրքրասերներ էին խռնվում։ Նա մռնչում էր ու նետվում հանդիսատեսների վրա և կամ անշարժ պառկում ու սառն ատելությամբ նայում նրանց։ Մի՞թե այդ մարդիկ արժանի չէին նրա ատելությանը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երբեք այդպիսի հարց չէր տալիս իրեն։ Նա գիտեր միայն այդ զգացմունքը և ամբողջովին հանձնվում էր դրան։ Կյանքը դարձել էր նրա համար դժոխք։ Մարդու ձեռքն ընկած ամեն մի վայրենի գազանի նման նա էլ չէր կարող մնալ փականքի տակ։ Իսկ նա ստիպված էր դիմանալ ազատազրկությանը։

Եթե Սիրուն Սմիթի մեջ դև էր նստած, ապա այս հարցում Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր զիջում նրան, և այդ երկու դևերը անվախճան պատերազմ էին մղում իրար դեմ։ Առաջ Սպիտակ Ժանիքը բավականին խոհեմ էր, որպեսզի հնազանդվեր ձեռքին մահակ բռնած մարդուն, իսկ հիմա այդ խոհեմությունը չքվել էր նրանից։ Բավական էր, որ նա տեսնի Սիրուն Սմիթին, որպեսզի անմիջապես կատաղի։ Եվ երբ նրանք ընդհարվում էին, և մահակը Սպիտակ Ժանիքին քշում էր վանդակի անկյունը, այդ ժամանակ անգամ նա չէր դադարում մռնչալ ու ատամներր կրճտել։ Անկարելի էր մեղմացնել նրան։ Սիրուն Սմիթը կարող էր ծեծել Սպիտակ Ժանիքին ինչպես ուզենար և որքան ուզենար, մեկ է՝ նա անձնատուր չէր լինում։ Եվ հենց որ տերը դադարում էր ծեծել ու հեռանում էր, անմիջապես լսվում էր մարտակոչի շեշտ ունեցող նրա մռնչոցը և կամ թե Սպիտակ Ժանիքը նետվում էր վանդակի ձողերի վրա և ոռնում իրեն փոթորկող ատելությունից։

Սիրուն Սմիթը ոչ միայն ի ցույց էր դրել Սպիտակ Ժանիքին, այլև պրոֆեսիոնալ մարտիկ դարձրել նրան։ Երբ գոտեմարտ կազմակերպելու հնարավորություն էր ներկայանում, Սպիտակ Ժանիքին տանում էին անտառ, քաղաքից մի քանի մղոն հեռու։ Սովորաբար այդ անում էին գիշերը, տեղական հեծյալ ոստիկանության հետ ընդհարվելուց խույս տալու համար։ Մի քանի ժամ հետո, լուսաբացին, գալիս էին հանդիսատեսներն ու այն շունը, որի հետ նա կռվելու էր։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հարկադրված էր հանդիպելու ամեն ցեղի ու ամեն մեծության հակառակորդների։ Նա ապրում էր վայրի երկրում, ուր մարդիկ ևս վայրենի էին, և շների մենամարտերը սովորաբար վերջանում էին մասնակիցներից մեկի մահվամբ։

Բայց Սպիտակ Ժանիքը շարունակում էր կռվել, հետևաբար և մահանում էին նրա հակառակորդները։ Նա երբեք պարտություն չէր կրել։ Մարտական կոփվածքը, որ ստացել էր մանկությունից, երբ ստիպված էր կռվել Լիփ֊Լիփի ու ջահել շների ամբողջ ոհմակի հետ, լավ ծառայություն էին մատուցել նրան։ Սպիտակ Ժանիքին փրկում էր այն, որ նա հաստատ մնամ էր ոտքի վրա կանգնած։ Ոչ մի հակառակորդ չէր կարողացել զգետնել նրան։ Այն շները, որոնց մեջ դեռ մնացել էր իրենց հեռավոր նախնիների՝ գայլերի արյունը, ի գործ էին դնում իրենց նախասիրած մարտական հնարանքը՝ նետվում էին հակառակորդի վրա ուղղակի կամ անսպասելի ոստյունով, կողքից, նկատի ունենալով խփել նրա ուսին և գցել մեջքի վրա։ Բարակները, լայկաները, գամփռները, նյուֆաունդլենդները այդ ձևը փորձել էին Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի վրա ու ոչ մի արդյունքի չէին՝ հասել։ Չէր եղել մի դեպք, որ Սպիտակ Ժանիքը հավասարակշռությունը կորցնի։ Մարդիկ այդ պատմում էին իրար և ամեն անդամ հույս ունեին, թե նրան կտապալեն գետին, բայց նա մշտապես հիասթափեցնում էր նրանց։

Ժամանակն անցնում էր, և մենամարտելու առիթները հետզհետե նվազում էին։ Շնամարտի սիրահարներն արդեն հույսը կորցրել էին, թե արժանի ախոյան կգտնեն Սպիտակ Ժանիքի համար, իսկ Սիրուն Սմիթին այլ բան չէր մնում անել, եթե ոչ դուրս բերել նրան զայլերի դեմ։ Հնդկացիները հատկապես այդ նպատակով գայլ էին որսում թակարդով, և Սպիտակ Ժանիքի մենամարտը գայլի հետ միշտ էլ ահագին բազմություն էր հավաքում։ Մի անդամ էլ հաջողվեց չգիտես որտեղից ձեռք բերել մի հասուն էգ լուսան, և այս անգամ Սպիտակ Ժանիքն ստիպված եղավ մարտում պաշտպանել իր կյանքը։ Լուսանը չէր զիջում նրա ո՛չ շարժումների արագությանը, ո՛չ ցասմանը և գործի էր դնում ատամներն ու սուր ճիրանները, մինչդեռ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը գործում էր միայն ատամներով։

Ժամանակն անցնում էր։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը պարում ու պտտվում էր Չերոկիի շուրջը՝ ստեպ֊ստեպ կծելով նրան և անմիջապես մի կողմ նետվելով։ Իսկ բուլդոգը մռայլ համառությամբ շարունակում էր վազել նրա հետևից։ Վաղ թե ուշ, մեկ է, նա իր ուզածը կանի և բռնելով Սպիտակ Ժանիքի կոկորդը, կլուծի գոտեմարտի ելքը։ Իսկ հիմա այլ բան չէր մնում անել, եթե ոչ համբերությամբ կրել հակառակորդի հարձակումները։ Նրա կարճ ականջները կախվել էին ծոպերի նման, վիզն ու ուսերը ծածկվել էին բազմաթիվ վերքերով, և նույնիսկ շրթունքները պատառոտված էին ու արյունաշաղախ, իսկ այդ ամենը արել էին Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի կայծակնային խածումները, որոնք չէր կարելի նախատեսել և որոնցից կարելի չէր խուսափել։

Առանց մի վայրկյան իսկ կանգ առնելու Սպիտակ Ժանիքը պտտվում էր, ցատկում առաջ ու ետ ջանալով դեն գցել վզից կախված հիսուն ֆունտանոց բեռը։ Իսկ բուլդոգի համար կարևոր էր միայն մի բան՝ ծնոտներր չբացել։ Շատ հազվադեպ, երբ կարողանում էր մի ակնթարթ թաթերը դիպցնել գետնին, նա ջանում էր դիմադրել Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին և իսկույն էլ մի շրջան էր գծում օդում՝ ենթարկվելով խելացնոր հակառակորդի յուրաքանչյուր շարժմանը։ Չերոկին վարվում էր այնպես, ինչպես հրամայում էր նրան բնազդը. գիտեր, որ ճիշտ է վարվում, որ չի կարելի ծնոտները թուլացնել, և մերթ֊մերթ հաճույքից ցնցվում էր։ Այդ պահերին նա նույնիսկ փակում էր աչքերը և հաշվի չառնելով ցավերը՝ թույլ էր տալիս Սպիտակ Ժանիքին թափ տալ իրեն մերթ աջ, մերթ ձախ։ Այս ամեմը նշանակություն չուներ. հիմա Չերոկիի համար կարևոր էր մի բան՝ ատամները չբացել, և նա չէր բացում։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը դադարեց այս ու այն կողմ նետվել, երբ վերջնականապես ուժասպառ եղավ։ Նա արդեն ոչինչ չէր կարողանում անել, ոչինչ չէր կարողանում հասկանալ։ Իր ամբողջ կյանքում երբեք առիթ չէր ունեցել այդպիսի բան զգալու։ Այն շները, ում հետ կռվել էր մինչև այդ, բոլորովին այլ կերպ էին վարվում։ Նրանց հետ պետք էր գործել այսպես՝ բռնել, ատամներով պատռել, ետ ցատկել, դարձյալ բռնել, ատամներով պատռել ու ետ ցատկել։ Սպիտակ Ժանիքը կիսապառկած էր դետնին և ծանր շնչում էր։ Չերոկին, առանց ատամները թուլացնելու, ամբողջ մարմնով ընկել էր նրա վրա ու ճգնում էր մեջքի շրջել։ Սպիտակ Ժանիքը դիմադրում էր ու զգում, որ բուլդոգի ծնոտները ասես ծամելով իր մորթին՝ հետզհետե վեր են բարձրանում։ Րոպե առ րոպե դրանք մոտենում էին կոկորդին։ Բուլդոգը հաշվով էր գործում։ Ջանալով բաց չթողնել իր բռնածը՝ նա օգտագործում էր նվազագույն հնարավորությունը, որպեսզի ավելի շատ բռնի։ Այդպիսի հնարավորություն ունենում էր նա, երբ Սպիտակ Ժանիքը պառկում էր հանգիստ, բայց հենը որ նա սկսում էր դուրս պրծնել, բուլդոգն անմիջապես սեղմում էր ծնոտները։

Ըստ երևույթին պայքարը մոտենում էր վախճանին։ Չերոկիի վրա գրազ եկած մարդիկ հիացմունքից խելահեղ հսկայական գրազներ էին առաջարկում։ Սպիտակ Ժանիքի կողմնակիցները ընկճվել Էին և հրաժարվում էին մեկի դիմաց տասը և մեկի դիմաց քսան դնելուց։ Սակայն եղավ մեկը, որ գրազ եկավ մեկի դիմաց հիսուն։ Սիրուն Սմիթն էր դա։ Նա մտավ շրջանի մեջ և մատնացույց անելով Սպիտակ Ժանիքին՝ սկսեց արհամարհանքով ծիծաղել նրա վրա։ Դա իր ազդեցությունն ունեցավ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը զայրույթից խելքը թռցրեց։ Եվ հավաքելով վերջին ուժերը՝ ոտքի ելավ։ Բայց բավական էր, որ այս ու այն կողմ նետվի շրջանի մեջ՝ հիսուն ֆունտանոց բեռը վզից կախ, որ այդ զայրույթին փոխարինի սարսափը։ Կյանքի ծարավը նորից համակեց նրան, և բանականությունը մարեց՝ ենթարկվելով մարմնի հրամաններին։ Նա վազում էր շրջանի մեջ՝ գայթելով, ընկնելով, նորից վեր կենալով, ծառս Էր ելնում, իր թշնամուն վեր նետում, և այնուամենայնիվ զուր էին անցնում իրեն փակչած մահը թոթափելու նրա բոլոր փորձերը։

Սքոթը մեջքը շրջեց դեպի Սիրուն Սմիթը և մոտեցավ սահնակավարին, որ դեռ զբաղված Էր Սպիտակ ժանիքով։Ժանիքով։

Հիմա էլ Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին պաշտպանելու հերթը եկավ Ուիդոն Սքոթին, ինչպես մի քանի րոպե առաջ խածված Մեթն էր պաշտպանում։

Աստվածը նստել էր բոլորովին հանգիստ՝ տեղից վեր կենալու փորձ չանելով, և Սպիտակ Ժանիքի չարամիտ մռնչոցը աստիճանաբար վերածվեց խուլ գռմռոցի, հետո Էլ գռմռոցը դադարեց։ Աստվածն սկսեց խոսել և նրա ձայնի առաջին իսկ հնչյուններից Սպիտակ Ժանիքի վզակոթը փշաքաղվեց և կոկորդից դարձյալ քլթքլթոց լսվեց։ Բայց աստվածը շարունակում Էր խոսել նույն անխռովությամբ առանց որևէ խիստ շարժում կատարելու։ Սպիտակ Ժանիքը մռնչում էր նրա ձայնին համահնչյուն, այնպես որ բառերի ու մռնչոցի միջև համաչափ ռիթմ ստեղծվեց։ Սակայն մարդու խոսքը հորդում էր անվերջ։ Նա այնպես էր խոսում, ինչպես երբեք ոչ ոք չէր խոսել Սպիտակ Ժանիքի հետ։ Մեղմ, հանգստացնող բառերից քնքշանք էր լսվում, և այդ քնքշանքը ինչ-որ արձագանք էր առաջացնում Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մեջ։ Ակամա, հակառակ բնազդի բոլոր նախազգուշացումներին՝ նա վստահություն զգաց իր նոր աստծու հանդեպ։ Նրա մեջ սկիզբ առավ սեփական անվտանգության հավատը, մի բան, որից քանի անգամ ստիպված էր եղել տարհամոզվել մարդկանց հետ շփվելիս։

Սակայն պատիժը դեռևս հետաձգվում էր։ Աստվածը ուտելիք էր պարզում նրան, և ուրիշ ոչինչ։ Միսը միս էր և ոչ մի սարսափելի բան չէր պարունակում։ Բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը դեռ տարակուսում էր ու պարզված միսը չվերցրեց, թեև Սքոթի ձեռքը ավելի ու ավելի էր մոտենում նրա քթին։ Աստվածներն իմաստուն են. ի՞նչ իմանաս, թե ինչ նենգություն կա արտաքուստ անվտանգ այդ մսի տակ։ Իր նախկին փորձով, մանավանդ երբ հարկ էր եղել գործ ունենալ կանանց հետ, Սպիտակ Ժանիքը գիտեր, որ միսն ու պատիժը ամենուրեք սերտ ու անախորժ կապ ունեին իրար հետ։

Ձեռքը բարձրացավ ու նորից իջավ՝ փաղաքշելով ու շոյելով նրան։ Այդպես կրկնվեց մի քանի անգամ, սակայն բավական էր, որ ձեռքը բարձրանա, որպեսզի բարձրանան նաև Սպիտակ Ժանիքի մեջքի մազերը։ Եվ ամեն անգամ, երբ իջնում էր ձեռքը, նրա ականջները սեղմվում էին գլխին, և կոկորդում սկսում էր քլթքլթալ մռնչյունը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մռնչում էր՝ նախազգուշացնելով աստծուն, թե պատրաստ է վրեժ լուծել իրեն հասցված ցավի համար։ Ի՜նչ իմանաս, թե երբ երևան կգան աստծու իսկական մտադրությունները։ Ուզած րոպեին նրա մեղմ, այդպիսի վստահություն ներշնչոդ ձայնը կարող է վերածվել ցասումնալից ճիչի, իսկ այղ քնքուշ, շոյող մատները կսեղմվեն աքցանի նման և Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին կզրկեն պատժին դիմադրելու ամեն մի հնարավորությունից։

Սակայն աստծու խոսքերը առաջվա պես փաղաքշական էին, իսկ նրա ձեռքը նույն ձևով բարձրանում ու նորից էր ղիպչում Սպիտակ Ժանիքին, և այդ հպումների մեջ ոչ մի թշնամական բան չկար։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երկու տեսակ բան էր զգում։ Բնազդը ըմբոստանում էր այդպիսի վերաբերմունքի դեմ, նեղում էր նրան, խոտոր էր նրա աղատ լինելու ձգտումին։ Եվ այնուամենայնիվ ֆիզիկական ցավ չէր զգում, ընդհակառակը, այդ հպումները նույնիսկ հաճելի էին։ Քիչ-քիչ աստծու ձեռքը մոտեցավ նրա ականջներին և սկսեց զգուշությամբ քորել դրանք, կարծես թե հաճելի զգացողությունը նույնիսկ սաստկացավ։ Բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը դեռ վախենում էր. առաջվա պես աչալուրջ էր, սպասում էր մի որևէ վատ բան և մերթ տառապանք էր զգում, մերթ հաճույք, նայած, թե այդ երկու զգացումներից որ մեկն էր գերիշխում։

Նրա, ձայնի առաջին իսկ հնչյունները լսելով, Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ետ նետվեց ու սկսեց վայրագ մռնչալ։

Ուիդոն Սքոթը ժպտաց գերազանցություն ունեցողի ձևով, վեր կացավ ու կռացավ Սպիտակ Ժանիքի վրա։ Քաղցրությամբ խոսեց նրա հետ, հետո դանդաղ պարզեց ձեռքը ու դարձյալ սկսեց շոյել գլուխը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը համբերությամբ տանում էր այդ շոյանքը, բայց նայում էր, նայում ակնասևեռ, ոչ թե նրան, ով շոյում էր իրեն, այլ խրճիթի դռանը կանգնած Մեթին։

Եվ Սպիտակ Ժանիքը մնաց իր նոր տիրոջ մոտ, որովհետև չէր կարող ապրել առանց աստվածության և որովհետև Ուիդոն Սքոթը Սիրուն Սմիթից լավ էր։ Ի նշան երախտագիտության՝ նա ստանձնեց պահապանի պարտականությունը տիրոջ ունեցվածքի նկատմամբ։ Ման էր գալիս խրճիթի շուրջը, երբ լծկան շներն արդեն քնել էին, և Սքոթի առաջին իսկ ուշացած հյուրը ստիպված էր պաշտպանվել նրանից այնքան ժամանակ, մինչև օգնության հասներ տերն ինքը։ Բայց շուտով Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն սկսեց գողերին տարբերել ազնիվ մարդկանցից, հասկացավ, թե որքան մեծ նշանակություն ունի վարքն ու քայլվածքը։ Այն մարդուն, որը հաստատաքայլ զալիս էր ուղիղ դեպի դուռը, նա ձեռք չէր տալիս, թեև չէր դադարում ակնասևեռ նրան հետևելուց, մինչև որ դուռը բացվեր և այցելուի բարեհուսությունը հաստատեր տան տերը։ Բայց այն, որ մոտենում էր գաղտագողի, կողմնային ուղիներով, ջանալով, որ իրեն չտեսնեն, Սպիտակ Ժանիքից չէր ազատվի, ուստի և անմիջապես դիմում էր հապճեպ ու խայտառակ փախուստի։

Ուիդոն Սքոթը որոշեց վարձատրել Սպիտակ Ժանիքին այն ամենի համար, ինչ սա ստիպված էր եղել կրել, ավելի ճիշտը քավել այն մեղքերը, որոնց համար մարդը հանցավոր էր նրա առաջ։ Դա սկզբունքի, խղճի հարց դարձավ Սքոթի համար։ Նա զգում էր, որ մարդիկ պարտք ունեն Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, և պետք է վճարել այդ պարտքը, ուստի և ջանում էր ըստ հնարավորին ավելի շատ քնքշանք ցուցաբերել Սպիտակ Ժանիքի հանդեպ։ Եվ իր համար կանոն դարձրեցհ ամեն օր երկար ժամանակ շոյել ու գուրգուրել նրան։

Սկզբնական շրջանում այդ փաղաքշանքը միայն կասկած ու թշնամանք էր առաջացնում Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մեջ, բայց քիչ֊քիչ նա սկսեց հաճույք զգալ դրանից։ Այնուամենայնիվ Սպիտակ Ժանիքը իր մի սովորույթից չկարողացավ ոչ մի կերպ հրաժարվել. հենց որ մարդու ձեռքը դիպչում էր նրան, սկսում էր մռնչալ ու ձայնը չէր կտրում, մինչև Սքոթը չհեռանար։ Բայց այդ մռնչյունի մեջ երևան եկան նոր շեշտեր։ Կողմնակի մարդը չէր զգա դրանք, նրա համար Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մռնչոցը առաջվա պես մնացել էր սկզբնական վայրենության արտահայտությունը, որից մարդու արյունը ւառչում է երակներում։ Այն հեռավոր օրերից, երբ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը մոր հետ ապրում էր անձավում և ցասման աոաջին նոպաները համակում էին նրան, նրա կոկորդը մռնչալուց կոպտացել էր, և նա արդեն չէր կարող այլ կերպ արտահայտել իր զգացմունքները։ Այնուամենայնիվ Սքոթի նուրբ լսողությունը այդ վայրագ մռնչյունի մեջ տարբերում էր նոր շեշտեր, որոնք միայն նրան հազիվ լսելի ասում էին, թե շունը հաճույք է զգում։

Եվ ահա հակումը տեղը զիջեց սիրույն։ Սերը նրա մեջ շարժեց այնպիսի խորություններ, ուր հակումը երբեք չէր թափանցել։ Սիրո համար Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վճարում էր սիրով։ Նա ձեռք էր բերել աստվածություն, լուսաշող մի աստվածություն, որի ներկայությամբ փթթում էր, ինչպես բույսը արևի ճառագայթների տակ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր կարողանում արտահայտել իր զգացումները. այլևս երիտասարդ չէր և դրա համար շատ էր խստաբարո։ Մշտական մենակությունը զսպվածություն էր մշակել նրա մեջ։ Նրա մռայլ բնավորությունը երկարամյա փորձի հետևանք էր։ Նա չէր կարողանում հաչել և արդեն չէր կարող սովորել հաչելով ողջունել իր աստծուն։ Նա երբեք չէր տնկվում նրա աչքի աոաջ, իրար չէր անցնում, ոչ էլ թռվոում իր սերն ապացուցելու համար. երբեք չէր վազում ընդառաջ, այլ սպասում էր մի կողմ քաշված, բայց միշտ էլ սպասում էր։ Այդ սերը հասնում էր համր, լռիկ պաշտամունքի աստիճանի։ Տիրոջ ամեն մի շարժուձևին հետևող աչքերն էին միայն, որ մատնում էին Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի զգացումները։ Իսկ երբ տերն էր նայում նրան ու խոսում հետը, նա շփոթվում էր ու չէր իմանում ինչպես արտահայտի իր ամբողջ էությունը համակած սերը։

Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն սկսում էր հարմարվել նոր կյանքին։ Այդպես նա հասկացավ, որ տիրոջ շներին դիպչել չի կարելի։ Սակայն նրա ազդեցիկ բնավորությունը ցույց էր տալիս իրեն, և շները ստիպված եղան գործնականում համոզվել, թե որքան գերազանց է իրենց նոր առաջընթացիկը։ Ընդունելով նրա իշխանությունն իրենց վրա՝ շներն այլևս գլխացավանք չէին պատճառում նրան։ Բավական էր՝ Սպիտակ Ժանիքը երևա ոհմակի մեջ, որ շները ճամփա տան նրան ու ենթարկվեն նրա կամքին։

Քլոնդայկի սահնակները, ի տարբերություն այն մյուսների, որոնցով Մաքենզի են գնում, կեռաձողեր ունեն։ Այստեղ լծելու ձևը նույնպես բոլորովին այլ է։ Շները վազում են իրար հետևից, կրկնակի ձգափոկերով լծված, և ոչ թե հովհարաձև։ Եվ այստեղ Քլոնդայքում, առաջընթացիկն իսկապես պարագլուխ է։ Առաջին տեղը դնում են ամենահասկացող և ուժեղ շանը, որից վախենում և որին հնազանդվում է ամբողջ ոհմակը։ Ինչպես և պետք էր սպասել, շուտով Սպիտակ Ժանիքը գրավեց այդ տեղը։ Երկար գլխացավանքներից հետո Մեթը հասկացավ, որ Սպիտակ Ժանիքը դրանից պակասին չի համաձայնի, որ նա ինքը ընտրեց իր տեղը, և Մեթը արտահայտությունների նեղություն չքաշելով՝ հաստատեց, հենց առաջին փորձից հետո, որ ճիշտ էր այդ ընտրությունը։ Ամբողջ օրը սահնակը քաշելուց հետո Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր մոռանում, որ գիշերը պետք է պահպանել տիրոջ ունեցվածքը։ Այսպիսով նա մեծագույն բարեխղճությամբ էր ծառայում Սքոթին, որն ամբողջ լծվածքի մեջ ավելի արժեքավոր շուն չուներ, քան Սպիտակ Ժանիքը։

Ուշ աշնանը մեծ վիշտ պատահեց Սպիտակ ժանիքինԺանիքին. տերը հանկարծակի, առանց նախազգուշացման, անհետացավ։ Ճիշտն ասած՝ նախազգուշացում եղավ, բայց Սպիտակ Ժանիքը այդպիսի գործերի փորձ չուներ և չգիտեր, թե ինչ է պետք սպասել մի մարդուց, որը ճամպրուկների մեջ է դասավորում իր իրերը։ Հետագայում նա հիշեց, որ իրերը տեղավորելը տիրոջ մեկնելուն էր նախորդել, բայց այն ժամանակ նվազագույն կասկած չառաջացավ նրա մեջ։ Երեկոյան Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սպասում էր նրա գալուն, ինչպես միշտ։ Կես գիշերին քամի բարձրացավ. նա ցրտից քաշվեց խրճիթի հետևն ու պառկեց՝ մրափի միջից ունկնդրելով, թե ծանոթ քայլեր չե՞ն լսվի արդյոք։ Սակայն գիշերվա ժամը երկուսին անհանգստությունը քշեց նրան խրճիթի հետևից, նա գունդուկծիկ դարձավ սառն անդաստակի վրա և շարունակեց սպասել։

Մեթը ճիշտ էր գրել․ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կարոտամաշ եղավ, դադարեց բան ուտել, չէր պաշտպանվում իր վրա գրոհող շներից։ Պառկում էր սենյակում, վառարանի մոտ՝ ոչ մի հետաքրքրություն չցուցաբերելով ուտելիքի, Մեթի, աշխարհի ոչ մի բանի նկատմամբ։ Մեթը փորձում էր քաղցրությամբ խոսել հետը, փորձում գոռալ. ոչ մի բան չէր օգնում։ Սպիտակ Ժանիքը հառում էր նրան աղոտացած աչքերը, ապա կրկին իջեցնում գլուխը առջևի թաթերի վրա։

Ուիդոն Սքոթը եկավ սենյակի մեջտեղը և Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին կանչեց իր մոտ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չցատկեց նրան ընդառաջ, բայց անմիջապես մոտեցավ, հենց որ կանչը լսեց։ Նրա շարժումները կաշկանդված էին ամոթխածությունից, սակայն աչքերի մեջ երևաց մի նոր, անսովոր արտահայտություն, խոր սիրո զգացմունք էր շողշողում դրանց մեջ։

Բայց Ուիդոն Սքոթը ոչինչ չէր լսում։ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի առաջ պպզած նա փայփայում էր նրան՝ քորում էր նրա ականջների հետևը, շոյում էր վիզը և ուսերը, քնքշագին թփթփացնում մեջքին։ Իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կամացուկ մռլտում էր դրանց ի պատասխան, և նրա մռլտոցի մեջ կային մեղմ շեշտեր, առաջվանից ավելի հստակ։

Սպիտակ Ժանիքը խրախույսի կարիք չէր զգում։ Սիրեցյալ տիրոջ վերադարձը միանգամայն բավական էր, նրա երակներում դարձյալ բաբախեց զմայլելի վարարուն կյանքը։ Նա կռվում էր՝ կռվի մեջ գտնելով իր ուրախության միակ ելքը։ Միայն մի վախճան կարող էր լինել. շները պարտվելով, փախան դեսուդեն և վերադարձան մութն ընկնելուց հետո միայն՝ նվաստացած ու խոնարհ հայտարարելով Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին որ հնազանդվում են։

Իսկ Սքոթը շոյում էր Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին ու ասում․

Իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շարունակում էր մռնչալ. բայց քիչ֊քիչ մազերն ուղղվեցին, և մեղմ շեշտը, որ քիչ էր մնացել բոլորովին սուզվեր այդ զայրագնած մռնչոցի մեջ, ավելի ու ավելի էր լսելի դառնում։

Դա զգացվում էր օդից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը աղետի հոտն առավ ավելի շուտ, քան դա իմաց տվեց իր մոտենալը։ Գալիք փոփոխության լուրը ինչ֊որ անհայտ ուղիներով հասավ նրան։ Նախազգացումը սկիզբ առավ նրա մեջ աստվածների հանցանքով, թեև նա իրեն հաշիվ չէր տալիս, թե ինչու և ինչպես եղավ դա։ Աստվածները մտքից չացկացնելով՝ իրենց մտադրությունները հայտնեցին շանը, և սա արդեն չէր հեռանում խրճիթի անդաստակից ու առանց մտնելու սենյակ՝ գիտեր, որ մարդիկ մի բան են նյութում։

Սքոթի բոլոր տատանումները փարատվեցին։ Նա հրճվազին գլխով արեց։ Դրան հաջորդած լռության մեջ լսվեց, թե ինչպես Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կամացուկ կաղկանձում է՝ ասես զսպելով լացը, և դուռն է հոտոտում։

Հաջորդ օրը Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի անհանգստությունն ու վախը սաստկացավ միայն։ Նա կրնկակոխ հետևում էր տիրոջը, իսկ երբ Սքոթը մտնում էր խրճիթ, տնկվում էր անդաստակին։ Բաց դռնից նա տեսնում էր հատակին դրված իրերը, ճամպրուկին ավելացել էին երկու խոշոր պայուսակ ու մի արկղ։ Մեթը տեղավորում էր Սքոթի վերմակն ու մուշտակե զգեստը բրեզենտե տոպրակի մեջ։ Սպիտակ Ժանիքը նայելով այդ պատրաստություններին կաղկանձեց։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շողոքորթ արտահայտությամբ սեղմել էր ականջները, բայց շարունակում էր նստած մնալ մի կողմ ում՝ չփորձելով մոտենալ նրանց։

Մեթը երկու քայլ առաջացավ դեպի Սպիտակ ժանիքըԺանիքը, բայց սա նետվեց մի կողմ։ Սահնակավարն ընկավ նրա հետևից, սակայն Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սահեց ուղևորների ոտքերի արանքով։ Խույս տալով, մի կողմից մյուսը նետվելով՝ նա վազվզում էր տախտակամածի վրա ու չէր հանձնվում Մեթին։

Սակայն բավական էր, որ Սքոթը խոսի, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հլու֊հնազանդ մոտենա նրան։

Սքոթը, որ շոյում էր Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, հանկարծ կռացավ ու ցույց տվեց թարմ կտրվածքներ դնչի վրա ու մի խոր վերք էլ աչքերի միջև։

Ցնցված էր նա։ Հզորության պատկերացումը նրա մեջ միշտ էլ միանում էր աստվածության պատկերացման հետ։ Եվ երբեք մարդիկ այնքան հրաշագործ չէին թվացել նրան, որքան հիմա, երբ ինքը քայլում էր Սան֊Ֆրանցիսկոյի սայթաքուն մայթերով։ Իրեն ծանոթ գերանե խրճիթների փոխարեն երկու կողմից բարձրանում էին հսկայական շենքեր։ Փողոցները լի էին ամեն տեսակ վտանգով՝ սայլակներով, կառքերով, ավտոմոբիլներով, խոշոր ֆուրգոններին լծված հաղթահասակ ձիերով, իսկ դրանց միջև երթևեկում էին սարսափելի տրամվայները, որոնք անընդհատ սպառնում էին Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին սուր զնգոցով ու շառաչով, իսկ դա հիշեցնում էր նրան այն լուսանի ծղրտոցը, որին հանդիպել էր Հյուսիսի անտառներում։

Ամբողջ շրջապատը հզորության ապացույց էր։ Այդ ամենի տակ զգացվում էր իրերի վրա իր իշխանությունը հաստատած տիրակալ մարդու ներկայությունը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շշմել ու ընկճվել էր այդ տեսարանից։ Սեփական ոչնչության գիտակցությունը համակեց խրոխտ, կենսալի շանը, կարծես նա դարձյալ վերածվեց հեռավոր Հյուսիսից դեպի Գորշ Ջրշունի ավանը հասած լակոտին։ Իսկ ինչքա՜ն շատ աստվածներ կային այստեղ։ Սպիտակ Ժանիքի աչքերր խտղտում էին նրանցից։ Փողոցային դղրդոցը խլացնում էր նրան. նա գլուխր կորցրել էր իրերի անընդհատ հոսանքից ու միմյանց հաջորդելուց։ Ավելի քան երբեք զգում էր նա իր կախումը տիրոջից և կրնկակոխ քայլում էր նրա հետևից՝ ջանալով տեսողությունից չկորցնել։

Քաղաքն անցավ մղձավանջի պես, բայց դրա հուշը երկար ժամանակ հետապնդում էր Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին քնի մեջ։ Այդ նույն օրն էլ տերը կապեց նրան բեռավադոնի մի անկյունում՝ ճամպրուկների ու սնդուկների կույտի միջև։ Այդտեղ ամեն ինչի կարգադրողը մի թիկնեղ, խիստ ուժեղ աստված էր, որ դխդխկացնելով շարժում էր սնդուկներն ու ճամպրուկները, քաշում էր դրանք վագոն, դիզում իրար վրա և կամ դռնից դուրս նետում, ուր բռնում էին դրանք այլ աստվածներ։

Սպիտակ Ժանիքը դուրս եկավ վագոնից։ Նորից անակնկալ․ մղձավանջը վերջացավ։ Նա վագոնն ընդունել էր որպես ամեն կողմից քաղաքով շրջապատված տան մի սենյակ։ Բայց այդ ժամվա ընթացքում քաղաքն անհետացել էր։ Նրա դղրդոցն արդեն չէր խուժում ականջները։ Սպիտակ Ժանիքի առջև տարածվել էր մի ուրախ, արևաշող ու խաղաղիկ երկիր։ Բայց այդ փոփոխության վրա զարմանալու ժամանակ չկար։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը հաշտվեց դրա հետ, ինչպես հաշտվում էր աստվածների յուրաքանչյուր քայլափոխին ուղեկցող բոլոր հրաշքներին։

Նրանց սպասում էր մի երկանիվ։ Մի տղամարդ ու մի կին մոտեցան տիրոջը։ Կինը պարզեց թևերն ու գրկեց տիրոջ վիզը... Թշնամի՜ է դա։ Հաջորդ րոպեին Ուիդոն Սքոթը պոկվեց այդ կնոջ գրկից ու բռնեց Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, որը ցասումից խելակորույս մռնչում էր ու դիվոտում։

Նա նայում էր Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, որը տակավին մռնչում էր և ամբողջովին փշաքաղված աչքերը չէր կտրում նրանից։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը փշաքաղվեց, կիսով չափ վեր կացավ, բայց իսկույն էլ նստեց տեղը՝ շարունակելով հետևել անծանոթ աստվածների թշնամական գործողություններին։ Մինչդեռ ո՛չ կինը, ո՛չ էլ տղամարդը, որ նրանից հետո գրկեց տիրոջը, ոչ մի վատ բան չարեցին նրան։ Անծանոթներն ու տերը իրերը դարսեցին երկանվի մեջ, նստեցին այնտեղ, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը վազեց նրա հետևից՝ ժամանակ առ ժամանակ կիպ մոտենալով ձիերին և կարծես նախազգուշացնելով նրանց, թե ինքը թույլ չի տա ոչ մի վնաս հասցնել աստծուն, որին նրանք այդքան արագ տանում են ճանապարհով։

Բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը այդ ամենը լավ դիտելու ժամանակ չունեցավ։ Երկանիվը նոր էր մտել ծառուղին, երբ վրդովմունքից ու չարությունից բոցավառվող աչքերով մի գամփռ հարձակվեց նրա վրա։ Եվ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կարվեց տիրոջից։ Ամբողջ մարմնով փշաքաղված և ինչպես միշտ լռելյայն, նա պատրաստվում էր ջախջախիչ հարված հասցնել նրան, բայց այնպես էլ հարվածը չհասցվեց։ Սպիտակ Ժանիքը կանգ առավ ճամփի կեսին ասես քարացած ու նստեց հետևի թաթերին՝ ջանալով ինչ էլ լինի խուսափել այդ շան հետ շփում ունենալուց, որին մի րոպե առաջ ուզում էր գետին գցել։ Էգ էր այդ շունը, իսկ նրա ցեղի օրենքը պահպանում էր նրան այդպիսի հարձակումներից։ Հարձակվել քածի վրա՝ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի համար նշանակում էր ոչ ավեի, ոչ պակաս գործել բնազդի հրամանի դեմ։

— Վնաս չունի, հա՛յր։ Սա լավ դաս է Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի համար։ Շատ բանի պետք է նա վարժվի։ Ուրեմն թող միանգամից սկսի։ Ոչի՜նչ, մի կերպ գլուխը կպահի։

Իսկ երկանիվը տանում էր տիրոջը։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը տեսնում էր, թե ինչպես կառքը քիչ-քիչ անհետանում է ծառերի հետևում։ Դրությունն անելանելի էր։ Նա փորձեց մի շրջան ևս կատարել։ Գամփռը ետ չէր մնում։ Այն ժամանակ Սպիտակ Ժանիքը ամբողջ թափով շրջվեց դեպի նա։ Որոշեց գործադրել իր փորձված մարտական հնարանքը. խփեց նրա ուսին ու գցեց դետին։ Գամփռը այնքան արագ էր վազում, որ այդ հարվածը ոչ միայն դետին տապալեց նրան, այլև իներցիայի ուժով մի քանի անգամ իրար հետևից թավալգլոր արեց։ Եվ ջանալով կանգ առնել՝ ճանկերով հողը փորեց և բարձրաձայն ոռնաց վրդովմունքից ու վիրավորված հպարտությունից։

Շրջանցելով տունը՝ Սպիտակ Ժանիքը տեսավ, թե ինչպես տերը դուրս է գալիս շքամուտքի առաջ կանգ առած երկանվից։ Նույն րոպեին էլ նա հասկացավ, որ մի նոր հարձակում է պատրաստվում իր վրա։ Նրա վրա էր սլանում մի շոթլանդական քերծե։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ուզում էր արժանի ընդունելություն ցույց տալ նրան, բայց չկարողացավ միանգամից կանգ առնել, իսկ քերծեն արդեն համարյա իր կողքին էր։ Սա կողքից հարձակվեց նրա վրա։ Այդպիսի անսպասելի հարվածից Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ամբողջ թափով գլուխկոնծի տվեց ու թավալգլոր գնաց։ Իսկ երբ ոտքի ելավ, նրա տեսքը ահարկու էր, ականջները սեղմ կպած էին գլխին, ջղաձգորեն երերում էին շրթունքներն ու քիթը, ժանիքները կափկափում էին քերծեի կոկորդից համարյա մի մատնաչափ հեռու։

Տերը շտապեց ազատելու, բայց նա շատ հեռու էր շներից, և քերծեին փրկողը եղավ Կոլլի գամփռը։ Վրա հասնելով ճիշտ այն պահին, երբ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը պատրաստվում էր ոստյունի, Կոլլին թույլ չտվեց մահացու հարված հասցնել հակառակորդին։ Գամփռը գրոհեց փոթորկի նման։ Վիրավորված արժանապատվությունն ու իրավացի զայրույթը բորբոքում էին միայն ատելությունը խուլ Հյուսիսի այդ բնիկի հանդեպ, որը կարողացավ խորամանկ մանևրով խաբել ու անցնել իրենից և ի լրումն դրա՝ թավալել ավազի մեջ։ Նա ուղղանկյուն գծով խոյացավ Սպիտակ Ժանիքի վրա այն ակնթարթին, երբ սա գրոհեց քերծեի վրա, ու երկրորդ անգամ գետին տապալեց նրան։

Այդ րոպեին վրա հասած տերը բռնեց Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, իսկ տիրոջ հայրը ետ կանչեց շներին։

երկանիվը գնաց, իսկ տնից դուրս եկան նոր անծանոթ աստվածներ։ Սրանցից մի քանիսը կանգ առան տիրոջից պատկառելի հեռավորության վրա, բայց երկու կին մոտեցան ու գրկեցին նրա վիզը։ Սպիտակ Ժանիքն սկսում էր քիչ-քիչ վարժվել այդ թշնամական արարքին, որը ոչ մի վնաս չէր հասցնում տիրոջը, իսկ այդ առթիվ աստվածների արտաբերած խոսքերի մեջ նվազագույն սպառնալիք անգամ չէր լսվում։ Անծանոթներն ուզում էին մոտենալ Սպիտակ Ժանիքին, բայց նա նախազգուշական մռնչոց արձակեց, տերն էլ նրա նախազգուշացումը հաստատեց խոսքով։ Սպիտակ ժանիքր Ժանիքր սեղմվել էր տիրոջ ոտքերին, սա էլ հանգստացնում էր նրան՝ քնքշաբար շոյելով նրա գլուխը։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը զգույշ բարձրացավ աստիճանները և անցավ ամբողջ պատշգամբը՝ պոչը տնկած, աչքը Դիկից չկտրելով և միաժամանակ պատրաստվելով ամեն մի անակնկալի, որ կարող էր պատահել իրեն տանը։ Բայց ոչ մի սարսափելի բան չկար այնտեղ։ Մտնելով սենյակները՝ նա մանրակրկիտ հետազոտում էր բոլոր անկյունները՝ առաջվա պես սպասելով, որ վտանգ է սպառնում իրեն։ Հետո գոհունակ վնգստալով պառկեց տիրոջ ոտքերի մոտ, առանց դադարելու հետևելով այն ամենին, ինչ տեղի էր ունենում շուրջը, և պատրաստ ամեն րոպե վեր թռչելու ու կռվի բռնվելու այն սարսափների հետ, որ, ինչպես թվում էր նրան, պարունակում էր այդ ծուղակը։

Սկզբնական շրջանում Դիկը չէր կարող որոշ չափով զգույշ չվերաբերվել Սպիտակ Ժանիքին, բայց շուտով նա հաշտվեց դրան, որպես Սիերրա Վիսթայի մի անքակտելի անհրաժեշտություն։ Եթե ամեն ինչ կախված լիներ միայն Դիկից, ապա նրանք կդառնային բարեկամ, բայց Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը բարեկամության կարիք չէր զգում։ Նա պահանջում էր, որ շները հանգիստ թողնեն իրեն։ Ամբողջ կյանքում մեկուսի էր պահել իրեն իր ցեղակիցներից և հիմա նվազագույն ցանկություն անգամ չուներ խախտելու այդ իրադրությունը։ Դիկը հաճախակի մերձեցումներով ձանձրացնում էր Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, նա էլ մռնչալով հեռու էր վանում նրան։ Դեռ Հյուսիսում Սպիտակ Ժանիքը հասկացել էր, որ տերերի շներին դիպչել չի կարելի, և այդ դասը այստեղ էլ չէր մոռանում։ Սակայն շարունակում էր հաստատ մնալ իր մեկուսացածության և ինքնամփոփության մեջ և այն աստիճան էր անտեսում Դիկին, որ այս բարեհոգի շունը հրաժարվեց գայլի հետ բարեկամանալու բոլոր փորձերից և վերջ ի վերջո ավելի ուշք չէր դարձնում նրան, քան ախոռի մոտ ցցված ձի կապելու սյունին։

Օգտվելով այն առավելությունից, որ տալիս էր նրան սեռը, նա շարունակ հանում էր նրա հոգին ու հալածում։ Բնազդը գայլին թույլ չէր տալիս հարձակվելու Կոլլիի վրա, բայց պարզապես անկարելի էր անտարբեր մնալ նրա մշտական ոտնձգությունների նկատմամբ։ Երբ գամփռը նետվում էր նրա վրա, նա շան սուր ատամներին դեմ էր անում իր թավամազ ուսը և փառաշուք կերպով քաշվում էր մի կողմ․ երբ դա չէր օգնում, համբերությամբ ու ձանձրացած սկսում էր պտույտներ գործել՝ գլուխը թաքցնելով Կոլլիից։ Ասենք, երբ սա կարողանում էր կառչել նրա հետևի ոտքից, Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն ստիպված էր նահանջել շատ ավելի հապշտապ՝ այլևս չմտածելով փառաշուքության մասին։ Սակայն մեծ մասամբ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը պահում էր արժանապատիվ ու գրեթե հանդիսավոր տեսք։ Նա Կոլլիին չէր նկատում, եթե, իհարկե, հնարավոր էր դա, և ջանում էր չերևալ նրա աչքին, իսկ տեսնելով կամ ձայնն առնելով մոտերքում՝ վեր էր կենում տեղից ու հեռանում։

Սպիտակ Ժանիքը շատ բան պետք է սովորեր Սիերրա Վիսթայում։ Հյուսիսում կյանքը պարզ էր այստեղի բարդ գործերի համեմատությամբ։ Նախ և առաջ հարկ եղավ ծանոթանալ տիրոջ ընտանիքին, բայց դա նորություն չէր նրա համար։ Միթ-Սան և Կլու-Քուչը պատկանում էին Գորշ Ջրշունին, ուտում էին նրա ձեռք բերած միսը, տաքանում էին նրա օջախի մոտ և քնում նրա վերմակների տակ, ճիշտ այդպես էլ Սիերրա Վիսթայի բոլոր բնակիչները պատկանում էին Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի տիրոջը։

Բայց այստեղ ևս տարբերություն էր նկատվում, այն էլ բավական նշանակալի։ Սիերրա Վիսթան շատ ավելի մեծ էր Գորշ Ջրշունի վիգվամից։ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն այստեղ հարկադրված էր գործ ունենալ շատ մարդկանց հետ։ Սիերրա Վիսթայում էին դատավոր Սքոթն ու նրա կինը, այնուհետև տիրոջ երկու քույրերը՝ Բեթն ու Մերին։ Այստեղ էր տիրոջ կինը՝ Էլիսն ու վերջապես նրա երեխաները՝ Ուիդոնն ու Մոդը, չորս ու վեց տարեկան երկու մանկիկները։ Ոչ ոք չէր կարող Սպիտակ Ժանիքին պատմել այդ բոլոր մարդկանց մասին, իսկ ազգակցական կապերի ու մարդկային հարաբերությունների վերաբերյալ նա ոչինչ չգիտեր և երբեք էլ չէր կարողանա իմանալ։ Եվ այնուամենայնիվ նա արագ հասկացավ, որ այդ բոլոր մարդիկ պատկանում են տիրոջը։ Հետո էլ հետևելով նրանց վարքին, ունկնդրելով նրանց խոսակցությանն ու ձայնաշեշտերին՝ նա քիչ-քիչ ըմբռնեց Սիերրա Վիսթայի բնակիչների ու իր տիրոջ մոտիկության աստիճանը, զգաց տրամադրության չափը, որ ցուցաբերում էր տերը նրանց հանդեպ։ Եվ այդ ամենին համապատասխանորեն էլ Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն սկսեց վերաբերվել նոր աստվածներին, այն, ինչ տերն էր գնահատում, գնահատամ էր և ինքը, այն, ինչ թանկ էր տիրոջը, հարկ էր, որ ինքն էլ ամեն կերպ պահպանի։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը Սքոթի ընտանիքի բոլոր անդամներին թույլ էր տալիս շոյել ու փաղաքշել իրեն, բայց ոչ մեկին այնպես չէր վերաբերվում, ինչպես տիրոջը։ Ոչ մի փաղաքշանք չէր կարող սիրո շեշտ մտցնել նրա մռնչյունի մեջ։ Որքան էլ Սքոթի հարազատները ջանում էին, այնուամենայնիվ ոչ մեկը չէր կարողացել ստիպել Սպիտակ Ժանիքին, որ գլուխը սեղմի իրենց։ Անսահման վստահության, ենթարկման ու անձնվիրության այդ արտահայտությանն արժանացնում էր Սպիտակ Ժանիքը միայն Ուիդոն Սքոթին։ Ըստ էության՝ ընտանիքի մյուս անդամները նրա համար ոչ այլ ինչ էին, եթե ոչ տիրոջ սեփականությունը։

Ճիշտ այդպես էլ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շատ շուտ զգաց տիրոջ ընտանիքի անդամների ու ծառաների տարբերությունը։ Ծառաները վախենում էին նրանից, նա էլ իր կողմից զսպում էր իրեն այդ մարդկանց վրա հարձակվելուց, որովհետև դրանց էլ համարում էր տիրոջ սեփականությունը։ Նրանց ու Սպիտակ Ժանիքի միջև պահպանվում էր չեզոքություն, և ուրիշ ոչինչ։ Նրանք ճաշ էին պատրաստում տիրոջ համար, աման էին լվանում և ամեն տեսակ այլ աշխատանք կատարում, ինչպես Քլոնդայկում այդ ամենը Մեթն էր անում։ Կարճ ասած՝ ծառաները Սիերրա Վիսթայի կենսակառուցվածքի մի անհրաժեշտ բաղկացուցիչ մասն էին։

Ճիշտն ասած՝ տերը Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին այնքան էլ հաճախակի չէր պատժում։ Նրա ձայնը միանգամայն բավական էր․ ըստ այդ ձայնի էլ Սպիտակ Ժանիքը եզրակացնում էր՝ ճիշտ է անում թե ոչ, և դրան էլ համաձայնեցնում էր իր վարքն ու արարքները։ Այդ ձայնը նրա համար կողմնացույց էր, ըստ որի ուղղում էր իր ճամփան և որը օգնում էր նրան ծանոթանալու նոր երկրին ու նոր կյանքին։

Ձիապանը սաստիկ վախեցավ։ Նա շշմեց ոչ այնքան Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի չարությունից, որքան այն բանից, որ նա նետվեց անձայն, առանց հաչելու, առանց մռնչալու։ Կծված ու արնաշաղախ ձեռքը տակավին չհեռացնելով դեմքից ու կոկորդից՝ ձիապանն սկսեց նահանջել դեպի մարագը։ Եթե Կոլլին մեջտեղ չգար, նրա բանը վատ կլիներ։ Կոլլին փրկեց ձիապանի կյանքը, ինչպես ժամանակին Դիկի կյանքն էր փրկել։ Կատաղությունից խելակորույս գամփռը հարձակվեց Սպիտակ Ժանիքի վրա։ Նա ավելի խելացի գտնվեց չափից ավելի դյուրահավատ աստվածներից։ Նրա բոլոր կասկածներն արդարացան, այո․ կողոպտի՜չ է սա, նորից է ձեռնամուխ եղել իր հին արարքներին, անուղղելի է։

Մի անգամ էլ նա տեսավ, որ Դիկը մարգագետնում խրտնեցրեց մի նապաստակ։ Տերը նույնպես տեսավ դա, և ոչ միայն չմիջամտեց, այլև դրդեց Սպիտակ Ժանիքին միանալու հետապնդմանը։ Այսպիսով Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն իմացավ, որ նոր օրենքը չի տարածվում նապաստակների վրա, և ի վերջո ամբողջովին սովորեց դա։ Ընտանի կենդանիների հետ պետք է խաղաղ ապրել։ Եթե նրանց հետ բարեկամություն չի ստեղծվում, ապա համենայն դեպս պետք է չեզոքություն պահպանել։ Բայց մյուս կենդանիները՝ սկյուռները, լորերը և նապաստակները, որոնք կապը չեն խզել անտառի թավուտից ու չեն ենթարկվել մարդուն, ամեն մի շան օրինական բաժին են։ Աստվածները պաշտպանում էին միայն ընտանի կենդանիներին և թույլ չէին տալիս նրանց թշնամանալ իրար հետ։ Աստվածներն իրավազոր էին իրենց հպատակների կյանքի ու մահվան գործում և նախանձախնդիր կերպով պահպանում էին այդ իրավազորությունը։

Սիերրա Վիսթայում կյանքը բնավ էլ այնքան պարզ չէր, ինչպես Հյուսիսում։ Քաղաքակրթությունը Սպիտակ Ժանիքից պահանջում էր ամենից առաջ տիրապետել իրեն ու զուսպ մնալ, այնպես հավասարակշռված լինել, որն անշոշափելի է, ինչպես սարդոստայնը, բայց և ավելի պինդ է, քան պողպատը։ Այստեղ կյանքը հազարադեմ էր, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շփվում էր դրան նրա ամբողջ բազմազանությամբ։ Օրինակ՝ երբ հարկ էր լինում վազել տիրոջ երկանվի հետևից Սան Խոսե քաղաքում կամ սպասել տիրոջը փողոցում, կյանքը ընթանում էր նրա մոտով որպես մի խոր, անընդգրկելի հորձանք՝ անընդհատ պահանջելով վայրկենապես հարմարվել իր օրենքներին և համարյա մշտապես ստիպելով խեղդել ներսում բոլոր բնական պոռթկումները։

Քաղաքում նա տեսնում էր մսի խանութներ, որտեղ հենց քթի առաջ կախված էր միսը։ Բայց թույլ չէր տրվում դիպչել դրան։ Տիրոջ այցելած տներում կային կատուներ, որոնց նույնպես պետք էր հանգիստ թողնել։ Իսկ շներ պատահում էին ամենուրեք, և նրանց հետ էլ կռվել չէր կարելի, թեև սրանք գռմռում էին նրա վրա։ Բացի դրանից, մայթերով երթևեկում էին անհամար մարդիկ, որոնց ուշադրությունը գրավում էր նա։ Մարդիկ կանգ էին առնում, մատնացույց էին անում իրար, զննում ամեն կողմից, խոսում նրա հետ և, որ ավելի վատ էր, ձեռք էին տալիս նրան։ Հարկ էր լինում համբերությամբ դիմանալ օտար ձեռքերի հպումին. բայց Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն արդեն կարողացել էր համբերությամբ զինվել։ Նա արդեն սովորել էր հաղթահարել իր անշնորհք ամոթխածությունը և մեծամտորեն էր ընդունում ուշադրության այն բոլոր նշաններր, որ ցուցաբերում էին նրա հանդեպ անծանոթ աստվածները։ Նրանք ներողամիտ էին Սպիտակ Ժանիքի նկատմամբ, և սա էլ նույն կերպ էր պատասխանում նրանց։ Եվ այնուամենայնիվ Սպիտակ Ժանիքի մեջ կար այնպիսի մի բան, որը թույլ չէր տալիս ավելի մտերմաբար վարվել նրա հետ։ Անցորդները շոյում էին նրա գլուխն ու թողնում գնում սեփական համարձակությունից գոհ։

Սակայն Սպիտակ Ժանիքը ամեն անգամ այդպես հեշտ պրծնել չէր կարողանում։ Երբ տիրոջ երկանիվը անցնում էր Սան Խոսեի արվարձաններով, ճանապարհին հանդիպած մանչուկները քարերով էին դիմավորում նրան։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը գիտեր, որ չի կարելի հասնել դրանց ու կարգին հախներիցը գալ։ Ստիպված էր վարվել ինքնապահպանման բնազդին հակառակ, ուստի ներսում խեղդելով բնազդի ձայնը՝ քիչ-քիչ դառնում էր ընտանի, քաղաքակրթված շուն։

Եվ այնուամենայնիվ այդ իրադրությունը այնքան էլ չէր բավարարում Սպիտակ Ժանիքին, թեև նա չէր էլ իմանում՝ ինչ բան են անաչառությունն ու ազնվությունը։ Բայց ամեն մի կենդանի արարած որոշ չափով ունի արդարության զգացողություն, ուստի և Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի համար դժվար էր հաշտվել այն բանի հետ, որ իրեն թույլ չեն տալիս պաշտպանվել այդ տղաներից։ Նա մոռացել էր, որ իր և աստվածների միջև կնքված պայմանագիրը պարտավորեցնում է սրանց հոգ տանել ու պահպանել իրեն։ Եվ ահա մի օր էլ տերը կառքից դուրս նետվեց մտրակը ձեռքին և մի լավ հասցրեց թոկից փախածներին։ Դրանից հետո նրանք դադարեցին քար շպրտել, Սպիտակ Ժանիքն էլ ամեն ինչ հասկացավ ու կատարյալ գոհունակություն զգաց։

Շուտով Սպիտակ Ժանիքը առիթ ունեցավ զգալու մի ուրիշ նման դեպք։ Մի գարեջրատան մոտ, որի կողքից նա անց էր կենում քաղաք գնալիս, միշտ թրև էին գալիս երեք շուն, որոնք կանոն էին դարձրել հարձակվել նրա վրա։ Իմանալով, թե ինչով են վերջանում Սպիտակ Ժանիքի ու շների մղած բոլոր մենամարտերը, տերը անդադար նրա գլուխն էր մտցնում կռիվներն արգելող օրենքը։ Սպիտակ Ժանիքը լավ էր յուրացրել այդ օրենքը, և գարեջրատան մոտի քառուղին անցնելիս միշտ անախորժ դրության մեջ էր ընկնում։ Նրա չարագույժ մռնչոցը անմիջապես բոլոր շներին քշում էր պատշաճ հեռավորության վրա․ բայց սրանք շարունակում էին հեռվից հետապնդել նրան, հաչում էին, վիրավորանք հասցնում նրան։ Բավական երկար շարունակվեց այդպես։ Գարեջրատան հաճախորդները նույնիսկ խրախուսում էին շներին և մի անգամ էլ բացահայտորեն քըսքըս արին նրանց Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի վրա։ Այդ ժամանակ տերը երկանիվը կանգնեցրեց։

Սպիտակ Ժանիքը դեն գցեց ամենայն երկմտություն։ Նա շրջվեց ու սուս ու փուս հարձակվեց թշնամիների վրա։ Սրանք չնահանջեցին։ Սկսվեց թավալակռիվ։ Շները հաչում էին, մռնչում, կրճտում ատամները։ Սյունի պես բարձրացած փոշին ծածկեց ռազմադաշտը։ Բայց մի քանի րոպե հետո երկու շուն արդեն ցնցվում էին ճանապարհի վրա մերձիմահ ջղաձգություններից, իսկ երրորդը ոտ առավ, ցատկեց առուն, ոստնեց ցանկապատի միջով ու ճղեց դաշտ։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը բոլորովին անշշուկ, որպես իսկական գայլ, արագությամբ էլ չզիջելով գայլին, ընկավ նրա հետևից, դաշտի կեսին հասավ նրան ու հաշիվը մաքրեց։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շների հետ ընկերություն չէր անում։ Նա միշտ էլ մենակ էր և մտադիր էր հետագայում ևս հեռու մնալ իր ցեղակիցներից։ Իր կյանքի առաջին իսկ տարիներից, որոնք մռայլվել էին Լիփ֊Լիփի և լակոտների ամբողջ ոհմակի հետ թշնամանալով, ինչպես նաև այն ամիսների ընթացքում, որ նա հարկադրված եղավ անցկացնել Սիրուն Սմիթի մոտ, Սպիտակ ժանիքն Ժանիքն ատեց շներին։ Նրա կյանքը շեղվեց նորմալ ընթացքից, և նա հեռանալով իր ցեղակիցներից՝ մոտեցավ մարդուն։

Բացի դրանից, Հարավում շները խիստ կասկածամտորեն էին վերաբերվում Սպիտակ ժանիքին․ Ժանիքին․ սա նրանց մեջ հարուցում էր բնազդական վախ Հյուսիսի նկատմամբ, և նրանք դիմավորում էին նրան հաչոցով ու մռնչոցով, որի մեջ ատելություն էր զգացվում։ Նա էլ իր կողմից հասկացավ, որ նրանց կծելը բնավ էլ պարտադիր չէ։ Բաց ժանիքները և ցնցվող շրթունքները ազդում էին անսխալ ու կասեցնում համարյա ամենակատաղի շանը։

Բայց կյանքը Սպիտակ Ժանիքին ուղարկեց մի փորձություն, և այդ փորձությունը Կոլլին էր։ Սա ոչ մի րոպե հանգիստ չէր թողնում նրան։ Կոլլիի համար օրենքը այնպիսի անառարկելի ուժ չուներ, ինչպես Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի համար, և Կոլլին դիմադրում էր նրանց բարեկամանալ ստիպող տիրոջ բոլոր փորձերին։ Նրա չարամիտ, հիստերիկ մռնչոցը անընդհատ հետապնդում էր Սպիտակ ժանիքինԺանիքին. Կոլլին չէր կարող ներել հավերի գլխին բերածը և հաստատ համոզված էր, որ նրա բոլոր մտադրությունները չարամիտ են։ Նա հանցանք էր գտնում այնտեղ, ուր դեռ այդպիսի բան չկար։ Նա թունավորում էր Սպիտակ Ժանիքի գոյությունը՝ ոստիկանի նման կրնկակոխ հետևելով նրան, և բավական էր, որ գայլը մի հետաքրքրասեր հայացք նետի աղավնուն կամ հավին, և գամփռը խելահեղ ու ցասումնալից հաչոց էր գցում։ Դրանից պոկ գալու Սպիտակ Ժանիքի նախասիրած միջոցը այն էր, որ սա պառկում էր գետնին, գլուխը դնում առջևի թաթերին ու քնած ձևանում։ Այդպիսի դեպքերում գամփռը միշտ շփոթվում էր ու անմիջապես լռում։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը երբեք աչքի չէր ընկնում սրտաբացությամբ։ Նա գլուխը սեղմում էր տիրոջը, փաղաքշաբար վնգստում և միայն այդ կերպ էր արտահայտում իր սերը։ Բայց շուտով հարկ եղավ ճանաչել և երրորդ ձևը։ Նա չէր կարող անտարբեր մնալ, երբ աստվածները ծիծաղում էին։ Ծիծաղը կատաղեցնում էր նրան, զայրույթից ստիպում կորցնել բանականությունը։ Բայց իր տիրոջ վրա Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը չէր կարող բարկանալ, և երբ սա մի անգամ սկսեց բարեմտորեն կատակ անել ու ծիծաղել իր վրա, նա շփոթվեց։ Նախկին չարությունը գլուխ բարձրացրեց նրա մեջ, բայց այս անգամ ստիպվեց պայքարել սիրո դեմ։ Բարկանալ չէր կարող, ուրեմն ի՞նչ պիտի աներ։ Աշխատում էր վեհաշուք արտահայտություն պահել, բայց տերը քրքջաց ավելի բարձր։ Նա ավելի վեհաշուք տեսք տվեց իրեն, իսկ տերը սկսեց ավելի ու ավելի քրքջալ։ Վերջ ի վերջո Սպիտակ Ժանիքը անձնատուր եղավ. նրա շրթունքը ցնցվեց՝ ցուցադրելով ատամները, և աչքերը բոցավառվեցին չգիտես խորամանկ թե՞ սիրատոչոր կայծով։ Սպիտակ Ժանիքը սովորեց ծիծաղել։

Նա սովորեց նաև խաղալ տիրոջ հետ. թույլ էր տալիս գետին գցել իրեն, շուռ տալ մեջքի վրա, ամեն տեսակ օյին խաղալ գլխին, իսկ ինքը ձևանում էր կատաղած, ամբողջ մարմնով փշաքաղվում էր, մռնչում ու ատամները կրճտում, ցույց տալիս, թե ուզում է կծել տիրոջը։ Սակայն բանը երբեք չէր հասնում դրան, նրա ատամները կափկափում էին օդում՝ առանց դիպչելու Սքոթին։ Եվ այդպիսի խաղերի վերջում, երբ հարվածները, հրումները, ատամների կրճտոցները հետզհետե սաստկանում էին, հանկարծ մարդն ու շունը նետվում էին տարբեր կողմեր, դադար առնում ու նայում իրար։ Հետո էլ, նույնպես հանկարծակի, ասես արևը անսպասելիորեն ծագեր կատաղած ծովի վրա, նրանք սկսում էին ծիծաղել։ Խաղը սովորաբար վերջանում էր նրանով, որ տերը գրկում էր Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի վիզը, սա էլ ծոր էր տալիս իր վնգստան֊քնքուշ սիրերգը։

Տերը շատ էր ձիով տեղ գնում, և Սպիտակ Ժանիքը իր առաջնակարգ պարտականությունն էր համարում այդպիսի զբոսանքների ժամանակ ուղեկցել նրան։ Հյուսիսում նա իր հավատարմությունը մարդկանց ապացուցում էր սահնակ քաշելով, բայց հարավում ոչ ոք սահնակ չէր նստում, և այստեղի շների վրա բեռ չէին դնում։ Այդ պատճառով էլ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը միշտ տիրոջ հետ էր լինում նրա երթևեկությունների ժամանակ դրանով իր հավատարմությունն արտահայտելու մի նոր ձև գտնելով. թեկուզ և ամբողջ օրը այդպես վազելը ոչ մի նեղություն չէր պատճառում նրան։ Սա վազում էր առանց նվազագույն լարումի՝ հոգնություն չզգալով, գայլի հավասարաչափ ընթացքով, միշտ միահավասար սլանալով ձիու առջևից։

Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը տխուր նայեց նրան, մի քանի քայլ արեց, ապա վերադարձավ ու կամացուկ վնգստաց։ Տերը խոսեց նրա հետ քաղցր, բայց լուրջ շեշտով. Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ականջները սրեց ու տանջալի լարվածությամբ ունկնդրեց նրա խոսքին։

Երբ նա մոտեցավ տանը, բոլորը նստած էին պատշգամբում և իրիկնային զովություն էին վայելում։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը փոշեթաթախ էր ու ծանր էր շնչում։

— Դու հավատ ես ընծայում Ուիդոնի ասածին, — առարկեց դատավորը։― Նա կարծում է, թե Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մեջ շան արյուն կա․ բայց դա լոկ ենթադրություն է։ Իսկ արտաքուստ...

Ամենքն էլ տեղներից վեր թռան, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սլացավ սանդուղքն ի վար՝ ետ նայելով ու կարծես մարդկանց հրավիրելով հետևել իրեն։ Նա հաչեց կյանքում երկրորդ ու վերջին անգամ և կարողացավ իր միտքը հասկացնել։

Այս դեպքից հետո Սիերրա Վիսթայի բնակիչներն սկսեցին ավելի լավ վերաբերվել Սպիտակ ժանիքինԺանիքին, և նույնիսկ ձիապանը, որի թևը կծել էր, խոստովանեց, որ Սպիտակ Ժանիքը խելացի շուն է, թեկուզ և գայլ է։ Դատավոր Սքոթը նմանապես այս տեսակետն ուներ և, ի դժգոհություն ամենեցուն, իր իրավացիության իբր ապացույց բերում էր հանրագիտարանից ու կենդանաբանության տարբեր գրքերից քաղած նկարագրություններ և աղյուսակներ։

Այս ամենի մասին ոչ մի բան չէր իմանում Սպիտակ ժանիքը։ Ժանիքը։ Սակայն նրա և իր տիրոջ կնոջ՝ Էլիսի միջև կար մի գաղտնիք։ Ամեն գիշեր, երբ Սիերրա Վիսթայում բոլորն էլ գնում էին քնելու, Էլիսը անկողնից վեր էր կենում և Սպիտակ Ժանիքին ամբողջ գիշերվա համար բերում ներս՝ նախասենյակ։ Բայց քանի որ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը սենյակային շուն չէր և պատշաճ չէր, որ տանը քնի, ապա վաղ առավոտյան, բոլորի վեր կենալուց առաջ, Էլիսը կամացուկ իջնում էր ներքև և արձակում նրան բակ։

Անծանոթ աստվածը կանգ առավ սանդուղքի մոտ ու ականջ դրեց։ Սպիտակ Ժանիքը քարացավ տեղում։ Նա կանգնեց անշարժ ու սպասեց, թե ինչ է լինելու։ Սանդուղքը տանում էր դեպի միջանցք, որտեղ տիրոջ ու նրա համար ամենասիրելի էակների սենյակներն էին։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը փշաքաղվեց, բայց շարունակեց լռիկ սպասել։ Անծանոթ աստվածը ոտքը դրեց ներքևի աստիճանին, սկսեց սանդուղքով վեր բարձրանալ․․․

Հայր ու որդի բազմանշանակ իրար նայեցին, ապա հայացքը սևեռեցին Սպիտակ Ժանիքին, որ նույնպես պառկել էր կողքի վրա։ Նրա աչքերը փակ էին, բայց երբ մարդիկ կռացան նրա վրա, նա բարձրացրեց կոպերը, ջանաց վեր նայել ու մի թեթև շարժեց պոչը։ Ուիդոն Սքոթը շոյեց նրան, և ի պատասխան այդ փաղաքշանքի, նա կամացուկ գռմռաց։ Բայց գռմռոցը հազիվ լսվեց ու անմիջապես էլ կտրվեց։ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի կոպերը երերացին ու փակվեցին, ամբողջ մարմինը միանդամից կարծես կակղեց, և ինքն էլ ձգվեց հատակին։

— Անկեղծ ասած՝ հազարից մեկ հավանականություն կա,— ասաց վիրաբույժը մեկ ու կես ժամ Սպիտակ ժանիքով Ժանիքով զբաղվելուց հետո։

Եվ Սպիտակ ժանիքին Ժանիքին խնամում էին իսկապես ինչպես մարդուն։ Դատավորի դուստրերը վրդովմունքով մերժեցին հիվանդապահուհի կանչելու առաջարկությունը և իրենք ստանձնեցին այդ պարտականությունը։ Եվ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը կյանքից խլեց միակ հավանականությունը, որ մերժեց նրան վիրաբույժը։

Սակայն չպետք է դատապարտել վիրաբույժին իր սխալի համար։ Մինչև հիմա նա առիթ էր ունեցել բուժելու և վիրահատելու քաղաքակրթությունից քնքշացած մարդկանց՝ բաղմաթիվ քնքշացած սերունդների հետնորդներին։ Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի համեմատությամբ այդ բոլորը թվում էին նրբակազմ ու թույլ և չէին կարողանում կառչել կյանքից։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը բնիկ էր Հյուսիսի, որը ոչ ոքի թույլ չի տալիս քնքշանալ և արագ ոչնչացնում է թույլերին։ Ո՛չ նրա մայրը, ո՛չ հայրը, ո՛չ էլ նախնիների բազում սերունդները քնքշության նշույլ իսկ չունեին։ Հեռավոր Հյուսիսը Սպիտակ Ժանիքին պարգևել էր երկաթե օրգանիզմ և կենսունակություն, և նա կառչում էր կյանքից հոգով ու մարմնով այնպիսի համառությամբ, որը հին֊հին ժամանակներում հատուկ էր ամեն մի կենդանի արարածի։

Գամված իր տեղին, վիրակապերի ու գիպսի պատճառով անգամ շարժվելու հնարավորությունից զուրկ՝ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը շաբաթներ շարունակ պայքարում էր մահվան դեմ։ Երկար քնում էր, շատ երազներ էր տեսնում, և նրա ուղեղով շարան֊շարան անցնում էին Հյուսիսի պատկերները։ Անցյալը վերակենդանանում էր և ամեն կողմից պաշարում Սպիտակ Ժանիքին։ Նորից նա ապրում էր որջում՝ Կիչիի հետ. ամբողջ մարմնով դողալով սողում էր դեպի Գորշ Ջրշունի ոտքերը՝ հայտնելով նրան իր հնազանդությունը. փախչելով ազատվում էր Լիփ-Լիփից ու լակոտների ոռնացող ոհմակից։

Վերջապես մի գեղեցիկ առավոտ նրա վրայից հանեցին գիպսի վերջին մասը, վերջին վիրակապը։ Ինչպիսի՜ հանդես էր դա։ Ամբողջ Սիերրա Վիսթան հավաքվել էր Սպիտակ ժանիքի Ժանիքի մոտ։ Տերը քորում էր նրա ականջատակերը, իսկ նա երգում էր իր մրթմրթան ու փաղաքշական երգը։ «Անգին Գայլ», անվանեց նրան տիրոջ կինը։ Այս նոր մականունը ընդունվեց հիացական գոչյուններով, և բոլոր կանայք սկսեցին կրկնել. «Անգի՜ն Գայլ, Անգի՜ն Գայլ»։

Աստվածները ծափահարությամբ ու հիացմունքի բացականչություններով դիմավորեցին դա։ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը զարմացավ ու տարակուսած նայեց նրանց։ Հետո նորից թուլություն զգաց նա, նստեց գետնին ու նայելով լակոտին՝ գլուխը թեքեց կողքի վրա։ Մյուս լակոտները նմանապես մոտեցան նրան ի մեծ դժգոհություն Կոլլիի, և Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը ծանրումեծ արտահայտությամբ թույլ տվեց նրանց մագլցել իր մեջքին ու գլորվել խոտի վրա։

Ծափահարությունները շփոթեցրին նրան և ստիպեցին զգալ երբեմնի անհամարձակությունը։ Բայց շուտով անցավ դա։ Լակոտները շարունակեցին իրենց խաղը, իսկ Սպիտակ ժանիքը Ժանիքը արևի տակ պառկած, աչքերը կիսափակ՝ դանդաղորեն սկսեց նիրհել։