Changes
/* Երգ տասներեքերորդ */
===Երգ տասներեքերորդ===
<poem>
Ով ուզում է տեսածըս լավ ըմբռնել
(Եվ մինչ պատմում եմ ես, պատկերը դրա
Թող աշխատի իր մտքում լավ քանդակել),
Պատկերացնի թող տասնևհինգ վառ աստղեր,
Որ երկինքը լուսավորեն շողերով
Եվ թափանցեն օդի միջով մթաստվեր.
Պատկերացնի թող այն Սայլակը, որին
Մեր երկնքի տարածությունը բավ է
Պտտացնելու օր ու գիշեր իր քեղին.
Պատկերացնի թող բերանն այն եղջյուրին,
Որի ծայրը այն առանցքին է հասնում,
Որի շուրջ է դառնում ոլորտն առաջին.
Եվ որ նրանք կկազմեն երկու, աստղախումբ,
Ինչպես այն, որ կազմեց դուստրը Մինովսի,
Երբ նա զգաց մահվան սարսուռը ընդհուպ.
Եվ զուգորդեն շողերն իրենց լուսարձակ,
Բայց երկուսն էլ պտույտ գործեն այն ձևով,
Որ ընթանա մեկը դանդաղ, մեկն արագ.
Եվ պատկերն այս կտար աղոտ գաղափար
Այն լուսավոր պսակների մասին զույգ,
Որ պտտվում էին իմ շուրջ մեղմաբար.
Զի դա այնքան գերիվեր է մեր մտքից,
Որքան ընթացքն արագաշարժ երկնքի
Գերիվեր է Քիանայի հոսանքից։
Այնտեղ չէին երգվում Բաքոսն ու Պեան,
Այլ խորհուրդը աստվածության եսանձնյա
Ու խորհուրդը աստվածորդու մարդացման։
Եվ երբ երգերն ու պարերը վերջացան,
Այն սրբազան լույսերը մեզ նայերին
Եվ զգացին մի խնդություն աննման։
Այն լուսաշող հոգին, որ ինձ պատմել էր
Սխրալի կյանքն աստվածասեր աղքատի,
Լռությունը խզեց հոգվոց համասեռ
Ու բարբառեց. «Քանի որ ես լուծել եմ
Քո մի հարցը, ապա իմ սերը անշեջ
Ինձ մղում է, որ մյուս հարցդ էլ քեզ պարզեմ։
Դու կարծում ես, որ նախահայրը, որի
Կողը հանվեց ստեղծելու այն կնոջ,
Որի քիմքը շատ թանկ նստեց աշխարհին,
Եվ այն մյուսը, որ, քավաթյան ծարավի,
Մարդկանց համար այնպես խոցվեց ու տանջվեց,
Որ ամեն մեղք թեթևացավ հիրավի,
Ստացել են ամենակալ Արարչից
Իմաստության ու գիտության այնքան լույս,
Որքան կարող է ընկալվել մարդկանցից։
Ջերմանում ես ուստի խոսքից իմ ասած,
Թէ չի ծնվել դեռ նմանը այն հոգու,
Որ հինգերորդ լույսի մեջ է պարփակված։
Արդ լսիր ինձ, և քեզ հայտնի կլինի,
Որ քո կարծածն ու իմ ասածը մեկ են,
Ինչպես մեկ է կենտրոնը նույն շրջանի։
Ինչ որ մեռնում է և ինչ որ չի մեռնում,
Անդրադարձված ցոլքն է միայն այն մտքի,
Որ Տերը մեր սուրբ սիրով է հղանում.
Զի Լույս-Միտքը, որը բխում է հավետ
Լուսատուից և միացած է նրա
Ու իրենց հետ եռյակ կազմող Սիրո հետ,
Իր բարությամբ ցոլանում է անդադար
Երկնաբնակ գոյակների մեջ իննյակ,
Ինքը մնալով միշտ անբաժան, միատարր։
Այնտեղից նա շողարձակում է ներքև
Երկինքների ոլորտներով, ի վերջո
Ստեղծում է միայն գոյեր կարճատև,
Իսկ գոյերն այդ գոյերն են այն երկրային,
Որ մերթ սերմով և մերթ առանց մի սերմի
Ստեղծվում են շարժմամբ գնդոց երկնային։
Նրանց նյութն ու ազդեցությունն երկնքի
Միակերպ չեն, ուստի ամեն գոյի մեջ
Այլապես է շողում ցոլանքը Մտքի։
Ահա ինչու համանման ծառերից
Ստացվամ են հաճախ տարբեր պտուղներ,
Ինչպես տարբեր մտքեր՝ նման մարդկանցից։
Եթե նյութը կերտված լիներ անթերի,
Եվ երկինքը ամբողջ ուժով ներգործեր,
Լիակատար կլիներ կազմն իրերի։
Բայց բնությունն այն թերի է պատրաստում,
Ճիշտ ինչպես այն արվեստագետը հմուտ,
Որ դողդոջուն ձեռքերով է աշխատում։
Իսկ երբ Ուժը, Սերը, Լույսը միացյալ
Անմիջորեն ստեղծեին էակներ,
Ապա դրանք կլինեին կատարյալ։
Այսպես եղավ անթերի ու կատարյալ
Կավահողից կերտված մարդը առաջին,
Այսպես եղավ, նա ով կույսից էր ծնյալ։
Ոչ մեկի մեջ բնությունը մարդկային
Չեղավ այնպես կատարյալ և չի լինի,
Ինչպես երկու այն անձանց մեջ վեհային։
Արդ եթե ես կանգ առնեի այս կետում,
Ապա դու ինձ կարող էիր հարցընել.
«Ինչպե՞ս եղավ նա աննման իմաստուն»։
Բայց որպեսզի անպարզը պարզ հասկանաս,
Նկատիր, թե ով էր նա և ինչ խնդրեց,
Երբ որ ասվեց՝ «Խնդրիր ինչ որ ցանկանաս»։
Իմ ակնարկից դու իմացար անշուշտ, որ
Արքա էր նա, և նա խնդրեց միմիայն
Իմաստություն, որ լինի լավ թագավոր։
Ոչ որպեսզի իմանա, թե որքան են
Շարժիչները երկինքների, կամ գիտնա
Անհրաժեշտն ու պատահականն իսկորեն։
Ոչ էլ գիտնա, թե կա շարժում նախագույն,
Թե կես ծիրում հնարավոր է գծել
Մի եռանկյուն, որ չկազմի ուղղանկյուն։
Արդ եթե դու իմ խոսքերը լավ կշռես,
Կիմանաս, որ իմաստությունն իմ հիշած
Իմաստությունն է արքայի հեռատես։
Եվ եթե իմ «Չի ծնվել»–ին դնես ուշ,
Կզգաս, որ դա արքաների մասին է,
Որոնք շատ են, բայց լավերը քիչ են հույժ։
Այս իմաստով դու ընդունիր իմ խոսքն այն,
Դա կլինի Ադամի ու Քրիստոսի
Մասին կազմած քո կարծիքի համաձայն։
Դա թող լինի քո ոտքերին միշտ կապար,
Որպեսզի դու դանդաղ, զգույշ ընթանաս,
«Այո» կամ «ոչ» չեզրակսւցրւսծ վճռաբար.
Քանզի նա է հիմարագույնը մոլոր,
Ով հաստատում կամ ժխտում է հապշտապ՝
Անտեսելով նկատումները բոլոր։
Չէ՞ որ հաճախ դատողությունը հապճեպ
Մտքին դեպի սխալ ուղի է տանում,
Եվ միտումն էլ կաշկանդում է այն ստեպ։
Ավելի քան ի զուր է և անօգուտ
Ճշմարտության որոնումը այն մարդուն,
Որ որոնման արվեստին չէ խելամուտ։
Եվ բացահայտ օրինակներն են դրան՝
Պարմենիդը, Բրիսն ու Մելիսը և այլք,
Որոնք մտքով կույր զկուրայն ընթացան.
Սաբելիոսը, Արիոսն ու խենթերն այլ,
Որոնք Սուրբ Գիրքն աղճատեցին, խեղեցին,
Ինչպես սուրն է խեղում դեմքը գեղափայլ։
Մարդիկ պետք չէ հախուռն դատեն բնավին,
Նման նրանց, որ վճռում են արտի մեջ
Ցորենի գինն՝ այն չհասած տակավին։
Ես տեսել եմ մասրենին, որ ցուրտ ձմռան
Ծածկըվել է չոր ու ցցուն փշերով,
Ապա վարդով է զարդարվել վաղ գարնան։
Եվ տեսել նավ, որ հաջողակ ընթացքով
Նավարկել է ծովի վրա, բայց հետո
Ընկղմվել է նավակայքի մուտքի քով։
Թող չկարծեն սեր Մարտինոն կամ Բերտան,
Որ երբ մի գող կամ բարեգործ կտեսնեն,
Աստվածային խոր խորհուրդը կկարդան.
Զի կարող է նա բարձրանալ, սա ընկնել»։
</poem>
===Երգ տասնչորսերորդ===
