Changes
/* Ոգիների շրջանում */
Ծերունի պաստորը մեզ գրում և մեզ հետ զրուցում էր մի ամբողջ ժամ, և նրա արագ ու խելացի պատասխաններից երևում էր, որ այն աշխարհում նա ժամանակը դատարկ բաներով չի անցկացնում։ Երևում էր, որ նա քիթը ամեն տեղ խոթում է և աշխատում է պարզել այն բոլորը, ինչը նրան անհասկանալի է թվում, իսկ եթե դա նրան չի հաջողվում, չի հանգստանում, նա ինքը այդ մասին մեզ պատմեց, այլ փնտրում է որևէ ծանոթ ոգի, որը կարող է նրան հաղորդել իր փորձը։ Զարմանալի չէ, որ նա ամեն բանի տեղյակ էր։ Ես կուզենայի նշել նրա բացառիկ սիրալիրությունն ու պատրաստակամությունը և ցանկանալ նրան նույնպիսի հաջողություն այսուհետ ևս, մինչև որ նա կբազմի ամենաբարձր ոլորտի գագաթին և այդպիսով կհասնի վերջնական կատարելության։
==Քրիստոնեական գիտություն==
==Գլուխ առաջին==
::::::::::::::::::::::::::Վիեննա, 1899
Անցյալ ամառ, երբ ախորժակի վերականգնման բուժընթացն ավարտելուց հետո լեռնային առողջարանից վերադառնում էի Վիեննա, մթության մեջ գայթեցի և ժայռից ցած ընկա, կոտրելով ձեռքերս, ոտքերս և մնացած ամեն բան, ինչ կարելի էր կոտրել ու, բարեբախտաբար, այդ վիճակում ինձ գտան գյուղացիները, որոնք կորած էշ էին փնտրում, և փոխադրեցին մոտակա բնակավայրը, ուր տեղավորեցին գյուղական ծղոտածածկ տանիքով, ամբողջ ընտանիքի համար ձեղնահարկային սենյակներով ու ընդտանիքյա գեղեցիկ փոքրիկ պատշգամբով այն ցածրիկ, մեծ տներից մեկում, որոնց զարդարանքն են արկղերի մեջ աճեցվող վառվուն ծաղիկները և կատուները․ ներքնահարկում ընդարձակ և լուսավոր հյուրասենյակն էր, գոմից միջնապատով անջատված, իսկ բակում, լուսամուտների տակ վեհորեն ու տպավորիչ վեր էր խոյանում տան հպարտությունն ու հարստությունը՝ գոմաղբի կույտը։ Դուք, հավանորեն, նկատեցիք, որ դա տիպիկ գերմանական ֆրազ է, այն վկայում է, որ ես հաջողությամբ տիրապետում եմ այդ լեզվի մեխանիկային ու ոգուն և արդեն կարող եմ, մեկ անգամ թամբելով մի ֆրազ, նրանով, առանց իջնելու, գնալ ամբողջ օրը։
Իմ ապաստարանից մեկ մղոն հեռավորության վրա գտնվող գյուղում ապրում էր մի ձիաբույժ, բայց վիրաբույժ այնտեղ չկար։ Դա ինձ լավ հեռանկար չէր խոստանում, որովհետև իմ դեպքը բացահայտորեն վիրաբուժական էր։ Այստեղ հիշեցին, որ գյուղում ամառն անցկացնում է բոստոնցի մի տիկին, որը Քրիստոնեական գիտություն է քարոզում և կարող է բուժել ինչ որ կամենաք։ Մի աղջկա ուղարկեցին նրա հետևից։ Գիշերով նա սիրտ չէր արել տնից դուրս գալ, բայց պատվիրել էր բերանացի հաղորդել, որ պատահածը մի լուրջ բան չէ, որ շտապելու անհրաժեշտություն չկա, որ հիմա ինքը կգործադրի «հեռակա բուժում», իսկ անձամբ կգա առավոտյան․ առայժմ ինձ խնդրում է հանգստանալ, ավելի հարմար դիրքով պառկել և, որ գլխավորն է, համոզվել, որ ինձ բացարձակապես ոչինչ չի պատահել։ Ես մտածեցի, որ այստեղ մի թյուրիմացություն կա։
― Դուք նրան ասացի՞ք, որ ես գահավիժել եմ յոթանասունհինգ ոտնաչափ բարձրությամբ ժայռից։
― Այո՛։
― Եվ որ զարնվել եմ անդունդի հատակին ընկած քարին ու ետ թռել։
― Այո՛։
― Եվ որ զարնվել եմ երրորդ քարին ու կրկին, մեկ անգամ էլ եմ ետ թռել։
― Այո։
― Եվ որ ջարդոտել եմ բոլոր քարերը։
― Այո։
― Հիմա հասկանալի է, թե բանն ինչ է․ նա միայն քարերի մասին է մտածում։ Իսկ ինչո՞ւ դուք նրան չասացիք, որ ինքս էլ եմ ջարդուփշուր եղել։
― Ես նրան ասացի ամեն բան, բառ առ բառ, ինչպես դուք պատվիրել էիք, ասացի, որ այժմ դուք ձեր գագաթի մազափնջից մինչև կրունկները բարդ ջարդվածքներից կազմված մի տարօրինակ շղթա եք, և որ ձեր փշրված ոսկորները, որոնք դուրս են ցցված բոլոր կողմերից, ձեզ նմանեցրել են գլխարկների կախարանի։
― Եվ դրանից հետո նա փորձում էր համոզել, որ ինձ բացարձակապես ոչինչ չի՞ պատահել։
― Այո, նա այդպես ասաց։
― Ոչինչ չեմ հասկանում։ Ինձ թվում է, որ նա բավականաչափ մտածված կերպով չի ախտորոշել իմ դեպքը։ Ի՞նչ տեսք ուներ նա։ Նման էր մի մարդու, որ ճախրում է զուտ տեսության ոլորտո՞ւմ, թե՞ մարդու, որն առիթ է ունեցել գլորվելու անդունդը և որը վերացական գիտությանն օգնելու համար ապացույցներ է բերում սեփական փորձից։
―Bitte?<ref>Դուք ինչպես ասացի՞ք (գերմ․)</ref>
Այս ֆրազը հասկանալը Stubenmadchen-ի<ref>աղախին (գերմ․)։</ref> համար ուժից վեր խնդիր եղավ, որի առջև նա ընկրկեց։ Զրույցը շարունակել միտք չուներ, և ես խնդրեցի ուտելու որևէ բան տալ ու սիգար և խմելու որևէ տաք բան ու մի զամբյուղ՝ ոտքերս դրա մեջ դնելու համար, բայց այդ բոլորի դիմաց մերժում ստացա։
― Իսկ ինչո՞ւ։
― Նա ասաց, որ դուք ոչնչի կարիք չեք ունենա։
― Բայց ես սոված եմ, ես խմել եմ ուզում, և ինձ տանջում է սոսկալի ցավը։
― Նա ասաց, որ դուք այդպիսի պատրանքներ կունենաք, բայց դրանց վրա ոչ մի ուշադրություն չպետք է դարձնեք։ Եվ նա հատկապես ձեզ խնդրում է հիշել, որ այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են քաղցը, ծարավը և ցավը, գոյություն չունեն։
― Իսկապե՞ս, նա այդպիսի բան է խնդրում։
― Նա այդպես ասաց։
― Եվ միաժամանակ նա այնպիսի անձնավորության տպավորություն թողեց, որը լիովին վերահսկո՞ւմ է իր մտավոր մեխանիզմի աշխատանքը։
― Bitte?
― Նրան թողել են թռչկոտե՞լ ազատության մեջ թե կապոտել են։
― Կապոտե՞լ։ Նրա՞ն։
― Լա՛վ, բարի գիշեր, կարող եք գնալ․ դուք հիանալի աղջիկ եք, բայց թեթև, սրամիտ զրույցի համար ձեր ուղեղի Geshirr-ը<ref>Կառուցվածքը (գերմ․)</ref> պիտանի չէ։ Թողեք ինձ իմ պատրանքների հետ։
==Գլուխ երկրորդ==
Հասկանալի է, որ ամբողջ գիշերը ես տառապեցի, համենայն դեպս ես այդ կարող էի կռահել բոլոր նշաններից, բայց, վերջապես, գիշերն անցավ, և Քրիստոնեական գիտության քարոզչուհին հայտնվեց, ու ես գոտեպնդվեցի։ Նա միջին տարիքի էր, խոշորակազմ ու ոսկրոտ, տախտակի նման ուղիղ, մռայլ դեմք ուներ և ընդգծված ծնոտ, հռոմեական կտուց, և նա երրորդ աստիճանի այրի էր, նրան կոչում էին Ֆուլեր։ Ես անհամբեր սպասում էի, թե երբ գործի կանցնենք, որպեսզի որոշ թեթևություն զգայի, բայց նա ջղայնացնելու աստիճան դանդաղաշարժ էր։ Նա դուրս քաշեց գնդասեղները, արձակեց ճարմանդները, կոճգամերը և կոճակները ու մեկը մյուսի հետևից վրայից հանեց իր բոլոր թիկնոցները, ձեռքի մի թափահարումով ուղղեց դրանց ծալքերը և խնամքով կախեց բոլոր իրերը, հանեց ձեռնոցները, պայուսակից՝ գիրքը, այնուհետև աթոռը մոտեցրեց մահճակալիս ու անշտապ նստեց․ ես հանեցի լեզուս։ Նա ներողամտաբար, բայց սառն անտարբերությամբ ասաց․
― Վերադարձրեք նրան այնտեղ, ուր հարկն է, որ այն լինի։ Մեզ հետաքրքրում է միայն ոգին, այլ ոչ նրա համար սպասավորը։
Ես չէի կարող նրան առաջարկել զարկերակս, որովհետև հոդս ջարդված էր, բայց նա կանխեց իմ ներողությունը, և բացասաբար շարժելով գլուխը, հասկացրեց, որ զարկերակը ևս մի համր սպասավոր է, որի կարիքն ինքը չի զգում։ Այդ ժամանակ մտածեցի, որ հարկավոր է նրան պատմել իմ հիվանդության ախտանիշների և ինքնազգացողությանս մասին, որպեսզի նա կարողանա ախտորոշել հիվանդությունս, բայց կրկին միջամտությունս անտեղի եղավ, որովհետև այդ ամենի նկատմամբ նա խորապես անտարբեր էր, ավելին՝ իմ ինքնազգացողության մասին հիշատակումն անգամ համարվեց լեզվի հանդեպ վիրավորանք, անհեթեթ տերմին։
― Ոչ ոք չի զգում, ― բացատրեց նա, ― զգացում առհասարակ չկա, այդ պատճառով էլ խոսել գոյություն չունեցողի մասին որպես գոյություն ունեցողի, նշանակում է ընկնել հակասության մեջ։ Մատերիա գոյություն չունի, գոյություն ունի միայն ոգի, իսկ ոգին չի կարող ցավ զգալ, նա կարող է միայն երևակայել։
― Իսկ եթե, այնուամենայնիվ, ցավո՞ւմ է․․․
― Այդպիսի բան լինել չի կարող։ Այն, ինչ իրական չէ, չի կարող կատարել իրականին հատուկ ֆունկցիաներ։ Ցավը իրական չէ, հետևաբար ցավել չի կարող։
Լայն թափահարելով ձեռքը, որպեսզի հաստատեր ցավի պատրանքը քշելու գործողությունը, նա դիպավ իր շորից ցցված գնդասեղին, ճչաց՝ վա՜խ և հանգիստ շարունակեց զրույցը․
― Երբեք ձեզ թույլ մի տվեք խոսել այն մասին, թե ինչպես եք զգում, և ուրիշներին էլ թույլ մի տվեք ձեզ հարցնել, թե դուք ինչպես եք ձեզ զգում, երբեք մի խոստովանեք, որ հիվանդ եք և ուրիշներին էլ թույլ մի տվեք ձեր ներկայությամբ խոսել հիվանդությունների կամ ցավի, կամ մահվան, կամ գոյություն չունեցող նման բաների մասին։ Այդպիսի խոսակցությունները միայն քաջալերում են ոգուն նրա անմիտ անուրջներում։
Այդ պահին Stubenmadchen տրորեց կատվի պոչը, և կատուն ամենասարսափելի ձևով կաղկանձեց։ Ես զգուշությամբ հարցրի․
― Իսկ կատվի կարծիքը ցավի մասին արժեք ունի՞։
― Կատուն կարծիք չունի․ կարծիքներին ծնունդ է տալիս ոգին․ ստորակարգ կենդանիները դատապարտված են հավերժական եղծականության և օժտված չեն ոգով, իսկ ոգուց դուրս կարծիքն անհնար է։
― Նշանակում է այդ կատուն պարզապես երևակայե՞ց, թե ինքը ցավ է զգում։
― Նա չի կարող երևակայել ցավը, որովհետև երևակայելը հատուկ է միայն ոգուն, առանց ոգու երևակայություն չկա։ Կատուն երևակայություն չունի։
― Այդ դեպքում նա իրական ցա՞վ է զգացել։
― Ես արդեն ասացի ձեզ, որ այնպիսի բան, ինչպիսին ցավն է, գոյություն չունի։
― Դա շատ տարօրինակ ու հետաքրքրական է։ Ես կուզենայի իմանալ, թե, այնուամենայնիվ, ինչ պատահեց կատվին։ Չէ որ, եթե իրական ցավ գոյություն չունի, իսկ կատուն զուրկ է երևակայական ցավ երևակայելու ընդունակությունից, ապա, ըստ երևույթին, աստված իր գթասրտությամբ փոխհատուցել է կատվին, օժտելով նրան ինչ֊որ անիմանալի հույզով, որ դրսևորվում է ամեն անգամ, երբ կատվի պոչը տրորում են, և այդ պահին կատվին ու քրիստոնյային մի ընդհանուր եղբայրության մեջ է միավորում․․․
Նա գրգռված ընդհատեց ինձ․
― Լռե՛ք։ Կատուն ոչինչ չի զգում։ Ձեր անիմաստ ու տխմար երևակայությունը սրբապղծություն է ու աստվածանարգություն և կարող է ձեզ վնաս պատճառել։ Ավելի խելացի, ավելի լավ ու ավելի բարեպաշտական է ենթադրել և ընդունել, որ այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են հիվանդությունը կամ ցավը, կամ մահը, գոյություն չունի։
― Այդ ամենը կարծես թե ճիշտ և պարզ է հնչում, բայց էությունը, այնուամենայնիվ, ես չեմ կարողանում ըմբռնել։ Թվում է, թե ուր որ է կըմբռնեմ, բայց այն արդեն ճողոպրել է։
― Բացատրե՛ք։
― Այ, օրինակ, եթե մատերիա գոյություն չունի, ինչպե՞ս կարող է մատերիան որևէ բան ծնել։
Նա ինձ այնպես խղճաց, որ անգամ քիչ էր մնում ժպտար։ Այսինքն, նա անպայման կժպտար, եթե գոյություն ունենար այնպիսի մի բան, ինչպես ժպիտը։
― Ավելի հեշտ բան չկա, ― ասաց նա։ ― Քրիստոնեական գիտության հիմնական սկզբունքները դա բացատրում են․ դրանց էությունը շարադրված է հետևյալ չորս ասույթներում, որոնք իրենք խոսում են իրենց մասին։ Առաջին՝ Աստված է ամբողջ գոյը։ Երկրորդ՝ Աստված բարին է։ Բարին Ոգին է։ Երրորդ՝ Աստված, Ոգին ամեն ինչ է, մատերիան ոչինչ է։ Չորորդ՝ Կյանքը, Աստվածը, ամենազոր Բարին բացասում են մահը, չարը, մեղքը, հիվանդությունը։ Հիմա դուք համոզվեցի՞ք։
Բացատրությունը ինձ մշուշոտ թվաց․ այն չէր լուծում իմ դժվարությունը մատերիայի հարցում, որը գոյություն չունի, սակայն պատրանքներ է ծնում։ Տատանվելով, ես հարցրի․
― Մի՞թե․․․ մի՞թե դա որևէ բան բացատրում է։
― Իսկ մի՞թե ոչ։ Անգամ եթե վերջից սկսենք, այդ դեպքում էլ է բացատրում։
Իմ մեջ ջերմացավ հույսի կայծը, և ես նրան խնդրեցի, վերջից սկսել։
― Շատ լավ։ Հիվանդությունը, մեղքը, չարը, մահը բացասում են Բարին։ Ամենազոր Աստվածը կյանքը ոչինչ է մատերիան ամեն ինչ է Ոգին Աստված Ոգին է Բարին։ Բարին է Աստված գոյը ամբողջ է Աստված։ Ահավասիկ․․․ հիմա գոնե դուք հասկանո՞ւմ եք։
― Հիմա․․․ հիմա, թերևս, ավելի պարզ է, քան առաջ, բայց, այնուամենայնիվ․․․
― Ի՞նչ։
― Չի՞ կարելի, արդյոք, դա ասել այլ կերպ, ուրիշ եղանակով։
― Ցանկացած եղանակով, ինչպես կամենաք։ Միտքը միշտ էլ նույնը կստացվի։ Բառերը վերադասավորեցեք ինչպես ուզում եք, միևնույն է, դրանք կնշանակեն ճիշտ նույն բանը, ինչ որ եթե դասավորված լինեին ցանկացած այլ կարգով։ Որովհետև դա կատարելություն է։ Դուք կարող եք պարզապես ամբողջը վերադասավորել, ոչ մի տարբերություն չի լինի․ միևնույն է, կստացվի այնպես, ինչպես առաջ էր։ Դա հանճարեղ մտքի պայծառացումն է։ Որպես մտածողական de force<ref>Ձեռնածություն (ֆր․)։</ref> այն չունի հավասարը, այն դուրս է գալիս ինչպես հասարակի, կոնկրետի, այնպես էլ գաղտնիի, նվիրականի սահմաններից։
― Ա՜յ քեզ բան։
Ես անհարմար զգացի․ բառը բերանիցս դուրս թռավ ավելի շուտ, քան կկարողանայի այն պահել։
― Ի՞նչ։
․․․ Զարմանալի կառուցվածք․․․ զուգորդում, այսպես ասած, խորագույն մտքերի․․․ վեհ․․ ցնց․․․
― Միանգամայն ճիշտ է։ Արտասանո՞ւմ եք, արդյոք, վերջից, թե սկզբից, ուղղահայաց, թե առաջադրված ամեն մի անկյան տակ, այդ չորս ասույթները միշտ համաձայնեցվում են ըստ բովանդակության և միշտ միատեսակ ապացուցելի են։
― Այո, այս․․․ ապացուցելի․․․ Այ, հիմա մենք ավելի մոտ ենք գործին։ Ըստ բովանդակության դրանք, իրոք, համաձայնեցվում են, դրանք համաձայնեցվում էն ը․․․ ը․․․ այսպես թե այնպես համաձայնեցվում են․ ես այդ նկատել եմ։ Բայց թե կոնկրետ դրանք ինչ են ապացուցում․․․ ես ըմբռնում եմ մասնակիորեն։
― Բայց դա բացարձակապես պարզ է։ Դրանք ապացուցում են՝ առաջին․ Աստվածը սկիզբների սկիզբն է, Կյանք, Ճշմարտություն, Սեր, Հոգի, Ոգի, Բանականություն։ Դուք այդ հասկանո՞ւմ եք։
― Հըմ․․․ կարծեմ, այո։ Շարունակեք, խնդրում եմ։
― Երկրորդ․ Մարդն աստվածային ունիվերսալ գաղափար է, անհատ, կատարյալ, անմահ։ Սա ձեզ համար պա՞րզ է։
― Կարծես թե։ Հետո՞։
― Երրորդ․ Գաղափարը պատկեր է հոգու մեջ, ըմբռնման անմիջական օբյեկտ։ Եվ ահա ձեր առջև է Քրիստոնեական գիտության աստվածային գաղտնիքը՝ երկու խոսքով։ Դուք դրանում գտնո՞ւմ եք թեկուզ մի թույլ տեղ։
― Չէի ասի․ այն անխոցելի է թվում։
― Հիանալի՜ է։ Բայց դա դեռ բոլորը չէ։ Այդ երեք դրույթները կազմում են Անմահ ոգու գիտական բնորոշումը։ Այնուհետև մենք ունենք Մահկանացու հոգու գիտական բնորոշումը։ Ահա՛ այն։ Առաջին Աստիճան․ Մեղսակցություն։ Առաջին․ ֆիզիկական՝ կրքեր և իղձեր, երկյուղ, արատավոր կամք, հպարտություն, նախանձ, խաբեություն, ատելություն, վրեժխնդրություն, մեղք, հիվանդություն մահ։
― Այդ բոլորը ոչ իրական կատեգորիաներ են, տիկին Ֆուլեր, պատրանքներ, որքան ես հասկանում եմ։
― Բոլորը, առանց բացառության։ Երկրորդ Աստիճան․ <b>Չարն անհետանում է։</b> Առաջին․ բարոյական ազնվություն, մտերմություն, կարեկցություն, հույս, հավատ, հեզություն, ժուժկալություն։ Սա պա՞րզ է։
― Ցերեկվա լույսի նման։
― Երրորդ աստիճան․ <b>Հոգևոր փրկություն։</b> Առաջին․ Հոգևոր՝ հավատ, իմաստություն, ուժ, անարատություն, պայծառամտություն, առողջություն, սեր։ Դուք տեսնում եք, թե ինչպես այդ ամենը խնամքով մտածված ու համաձայնեցված է, ինչպես փոխկապակցված ու մարդակերպական է։ Վերջին՝ Երրորդ աստիճանում, ինչպես մենք գիտենք Քրիստոնեական գիտության հայտնությունից, մահկանացու հոգին անհետանում է։
― Բայց ոչ ավելի վա՞ղ։
― Ոչ, ոչ մի դեպքում, միայն այն ժամանակ, երբ կավարտվեն Երրորդ աստիճանի համար անհրաժեշտ դաստիարակությունն ու նախապատրաստությունը։
― Եվ միայն ա՞յդ ժամանակ, ուրեմն, հնարավոր կլինի հաջողությամբ տիրապետել Քրիստոնեական գիտությանը, գիտակցաբար հաղորդակից լինել նրան և սիրել այն, ճի՞շտ եմ ես ձեզ հասկանում։ Այլ կերպ ասած, այդ բանին հասնել հնարավոր չէ Երկրորդ աստիճանում տեղի ունեցող պրոցեսների ընթացքում, որովհետև այնտեղ դեռևս պահպանվում են հոգու, ուրեմն և բանականության մնացորդները, ուստի և․․․ Բայց ես ձեզ ընդհատեցի։ Դուք պատրաստվում էիք պարզաբանել, թե ինչպիսի հիանալի արդյունքներ են ստացվում, երբ Երրորդ աստիճանը խորտակում և հողմացրիվ է անում այդ մնացորդները։ Դա շատ հետաքրքիր է, խնդրում եմ շարունակեք։
― Այսպես, ուրեմն, ինչպես արդեն ասացի, այդ Երրորդ աստիճանում մահկանացու հոգին անհետանում է։ Գիտությունն այնպես է շրջում մարմնական զգացումներով ընկալվող ամեն բան, որ մենք անկեղծորեն ընդունում ենք մեր սրտերում ավետարանական այն մարգարեությունը, թե՝ «առաջինները կլինեն վերջիններ, վերջինները՝ առաջիններ» և հասկանում ենք, որ Աստված ու նրա գաղափարը կարող են մեզ համար դառնալ համապարփակ, ինչպիսին է աստվածայինը իրոք և ըստ անհրաժեշտության պետք է լինի։
― Դա սքանչելի է։ Եվ ինչպես եք խնամքով ու վարպետորեն դուք ընտրել ու դասավորել բառերը, որպեսզի հաստատեք ու հիմնավորեք այն ամենը, ինչ ասել եք Երրորդ աստիճանի զորեղության և ֆունկցիաների մասին։ Երկրորդը, հավանաբար, կարող էր առաջացնել բանականության լոկ ժամանակավոր կորուստ, բայց միայն Երրորդն է ընդունակ դրա բացակայությունը դարձնելու մշտական։ Երկրորդ աստիճանի հովանու տակ կառուցված ֆրազը, հնարավոր է, դեռ պարունակեր իմաստի նման ինչ֊որ մի բան, ավելի ճիշտ՝ իմաստի խաբուսիկ նմանակում, մինչդեռ Երրորդ աստիճանի մոգական ուժը, և միայն նա՛ է վերացնում այդ բացը։ Բացի այդ, անտարակուսելի է․ հենց Երրորդ աստիճանն է Քրիստոնեական գիտությունն օժտում ևս մի հիանալի հատկությամբ՝ ես նկատի ունեմ նրա թեթև և սահուն, հարուստ, ռիթմիկ և ազատ լեզուն։ Հավանաբար դա ունի իր հատուկ պատճառը։
― Օ՜, այո։ Աստված֊Ոգի, Ոգի֊Աստված, երիկամներ, լյարդ, բանականություն, խելք։
― Հիմա ամե՛ն ինչ հասկանալի է։
― Քրիստոնեկան գիտության մեջ անհասկանալի ոչինչ չկա, որովհետև Աստված միասնական է, Ժամանակը միասնական է, Անհատը միասնական է և կարող է լինել իր նմաններից մեկը, շատերից մեկը, ինչպես, օրինակ, առանձին մարդը, առանձին ձին, մինչդեռ Աստված միասնական է, ոչ թե շատերից մեկն է, այլ մեն միակը և իրեն հավասարը չունեցող։
― Դրանք ազնիվ մտքեր են։ Ես ուղղակի այրվում եմ ավելի շատ բան իմանալու ցանկությունից։ Ասացեք, Քրիստոնեական գիտությունը ինչպե՞ս է բացատրում մշտական երկվության հոգևոր վերաբերմունքը պատահական շեղման նկատմամբ։
― Քրիստոնեական գիտությունը շրջում է Հոգու և մարմնի թվացող հարաբերությունը, ինչպես որ աստղաբաշխությունը շրջում է արեգակնային համակարգի մարդկային ընկալումը և մարմինը ենթադրում է Ոգուն։ Ինչպես որ Երկիրն է պտտվում անշարժ Արեգակի շուրջը, թեպետ դրան դժվար է հավատալ, երբ մենք նայում ենք ծագող լուսատուին, ճիշտ այդպես էլ մարմինը, որը հանգչող Ոգու սոսկ խոնարհ ծառան է, թեև մեր սահմանափակ բանականությանը հակառակն է թվում։ Բայց մենք դա երբեք չենք հասկանա, եթե ընդունենք, որ Հոգին գտնվում է մարմնի մեջ կամ Ոգին՝ մատերիայի մեջ և որ մարդն անկենդան աշխարհի մի մասն է։ Հոգին Աստվածն է՝ անփոփոխ ու հավերժական, իսկ մարդը գոյակցում է Հոգու հետ և արտացոլում է այն, որովհետև սկբզբների սկիզբը Ամբողջ գոյն է, իսկ Ամբողջ Գոյն ընդգրկում է Հոգին֊Ոգին, Ոգին֊Հոգին, սերը, բանականությունը, ոսկորները, լյարդը, իրեն նմաններից մեկին, միակին և հավասար չունեցողին։
― Որտեղի՞ց է ծագել Քրիստոնեական գիտությունը։ Դա աստվածային պարգև՞ է, թե այն երևան է եկել պատահաբար, ինքն իրեն։
― Որոշ իմաստով այն աստվածային պարգև է։ Այսինքն դրա զորությունը բխում է Աստծուց, բայց այդ զորության և դրա դերի հայտնագործումը պատկանում է մի ամերիկացի տիկնոջ։
― Ա՜յ թե ինչ։ Իսկ ե՞րբ է դա պատահել։
― Հազար ութ հարյուր վաթսունվեց թվականին։ Դա անմոռանալի տարեթիվ է, երբ ցավը, հիվանդությունները և մահը հավիտյանս անհետացան երկրի երեսից։ Այսինքն անհետացան այն պատրանքները, որոնք նշվում են այդ բառերով։ Իսկ այդ բաներն իրենք առհասարակ երբեք գոյություն չեն ունեցել, այդ պատճառով էլ, երբ հայտնաբերվեց, որ դրանք չկան, ապա հեշտությամբ վերացվեցին։ Այդ հայտնագործման պատմությունը և դրա էությունը նկարագրված են այս գրքում, և․․․
― Գիրքը գրել է ակդ տիկի՞նը։
― Այո, գիրքը նա ինքն է գրել, ամբողջը, սկզբից մինչև վերջ։ Գիրքը կոչվում է «Գիտությունը և առողջությունը Աստվածաշնչի մեկնաբանությամբ», որովհետև տիկինը պարզաբանում է Աստվածաշունչը․ առաջ ոչ ոք այն չէր հասկանում։ Նույնիսկ տասներկու առաքյալները։ Ես ձեզ համար կկարդամ սկիզբը։
Բայց պարզվեց, որ նա ակնոցը մոռացել էր։
― Ոչինչ, դա կարևոր չէ, ― ասաց նա։ ― Ես բառերը հիշում եմ, չէ որ մենք բոլորս՝ Քրիստոնեական գիտության քարոզիչներս, գիրքն անգիր գիտենք․ մեր աշխատանքում դա անհրաժեշտ է։ Այլապես սխալներ կգործեինք և չարիք կպատճառեինք։ Ուրեմն, լսեք․ «Հազար ութ հարյուր վաթսունվեց թվականին ես հայտնագործեցի Մետաֆիզիկական բուժման գիտությունը և այն անվանեցի «Քրիստոնեական գիտություն»։ Այնուհետև նա ասում է, և ես այն կարծիքին եմ, որ դա հիանալի է ասված․ «Քրիստոնեական գիտության» միջոցով կրոնը և բժշկագիտությունը շնչավորվում են նոր, աստվածային բնույթով ու էությամբ, հավատը և ըմբռնողությունը թևավորվում են, իսկ մտքերը հաղորդակցվում են անմիջականորեն Աստծու հետ», ― սրանք ճշտորեն նրա խոսքերն են։
― Շատ գեղեցիկ է ասված։ Եվ, բացի այդ, դա փայլուն գաղափար է՝ Աստծուն նշանել բժշկության հետ, այլ ոչ թե բժշկությանը՝ դագաղագործի հետ, ինչպես առաջ էր․ չէ որ Աստվածն ու բժշկությունը, ըստ էության, արդեն պատկանում են միմյանց, լինելով մեր հոգևոր ու ֆիզիկական առողջության հիմքը։ Ինչպիսի՞ դեղեր եք դուք տալիս սովորական հիվանդությունների դեպքում, օրինակ․․․
― Մենք երբեք դեղեր չենք տալիս, ոչ մի պարագայում։ Մենք․․․
― Բայց, տիկին Ֆուլեր, չէ որ այնտեղ ասված է․․․
― Ինձ ամենևին չի հետաքրքրում, և ես չեմ ուզում այդ մասին խոսել։
― Ես շատ եմ ցավում, եթե որևէ բանով ձեզ վիրավորեցի, բայց ձեր պատասխանը կարծես թե հակասում է․․․
― Քրիստոնեկան գիտության մեջ ոչ մի հակասություն չկա։ Դա հնարավոր չէ, քանի որ գիտությունը բացարձակ է։ Այլ կերպ լինել չի էլ կարող, քանի որ նրա անմիջական աղբյուրը Սկզբների սկիզբն է, Համապարփակը, ինչպես նաև Հոգին, ոսկորները, մեկը շատերից, միակը և իրեն հավասարը չունեցողը։ Դա շնչավորված մաթեմատիկան է, զտված նյությական խարամից։
― Այդ ես հասկանում եմ, բայց․․․
― Այն խարսխվում է Անվիճարկելի սկզբունքի անխորտակելի հիմքի վրա։
Բառը զարնվելով իմ գանգին, փշրվեց, երբ փորձում էր անցնել նրա միջով, ու շշմեցրեց ինձ, բայց նախքան ես կկարողանայի հարց տալ, թե դա ինչ առնչություն ունի գործի հետ, նա արդեն բացատրում էր․
― Անվիճարկելի սկզբունքը Ոգով գիտականորեն բուժելու բացարձակ սկզբունքն է, գերագույն Ամենազորությունը, որը մարդկային որդիներին և դուստրերին ազատում է ամեն մի չարիքից, որին ենթակա է մարմինը։
― Բայց, իհարկե, ո՛չ ամեն մի չարիքից, ո՛չ ամեն մի ավերածությունից։
― Ցանկացած, առանց բացառության․ այնպիսի մի բան, ինչպիսին ավերածությունն է, չկա։ Այն իրական չէ, այն գոյություն չունի։
― Բայց առանց ակնոցի ձեր թուլացող տեսողությունը ձեզ թույլ չի տալիս․․․
― Իմ տեսողությունը չի կարող թուլանալ․ ոչ մի բան չի կարող թուլանալ․ Ոգին տիրակալ է, իսկ Ոգին անկում թույլ չի տալիս։
Նա բարբառում էր Երրորդ աստիճանի ներշնչմամբ, ուստի միտք չուներ առարկել։ Ես թեման փոխեցի և նորից սկսեցի հարց ու փորձ անել Նախահայտնագործողուհու մասին։
― Հայտնագործումը կատարվել է հանկարծակի, ինչպես որ Կլոնդայկը, կամ այն երկար ժամանակ նախապատրաստվել ու հղացել է, ինչպես Ամերիկայի հայտնագործումը։
― Ձեր համեմատությունները սրբապիղծ են, դրանք վերաբերում են ստոր բաների․․․ Բայց թողնենք այդ։ Ես կպատասխանեմ հենց Նախահայտնագործողուհու բառերով․ «Սստված իր գթասրտությամբ երկար տարիներ ինձ նախապատրաստում էր այն բանի համար, որ ես ընդունեի ի վերուստ առաքված հայտնությունը՝ Ոգով գիտականորեն բուժելու բացարձակ սկզբունքը»։
― Ահա՜ թե ինչ, երկար տարիներ։ Իսկ որքա՞ն։
― Հազար ութ հարյուր։
― Աստված֊Ոգի, Ոգի֊Աստված, Աստված֊բարություն, ճշմարտություն, ոսկորներ, երիկամներ, շատերից մեկը, միակը և հավասարը չունեցողը․ սա ցնցո՛ղ է։
― Դուք բոլոր հիմքերն ունեք զարմանալու, պարոն։ Եվ, այնուամենայնիվ, դա զուտ ճշմարտություն է։ Հայտնության տասներկուերորդ գլխում կա մի պարզ հիշատակում այդ ամերիկյան տիկնոջ՝ մեր հարգելի և սուրբ Հիմնադրուհու մասին, և այնտեղ էլ հենց կա մարգարեություն նրա գալստյան մասին․ սուրբ Հովհաննը չէր կարող ավելի պարզ նրան մատնացույց անել, բացի միայն հիշատակելով նրա անունը։
― Որքա՜ն դա անհավանական է, որքան զարմանալի։
― Ես կբերեմ հենց նրա բառերը «Աստվածաշնչի մեկնաբանությունից»․ «Հայտնության տասներկուերորդ գլխում <b>կա պարզ ակնարկ մեր՝ տասնիններորդ դարի վերաբերյալ»։</b> Ահա, նկատեցի՞ք։ Լա՛վ հիշեցեք։
― Բայց դա ի՞նչ է նշանակում։
― Լսեք և կիմանաք։ Ես կրկին կհիշատակեմ նրա ոգեշունչ բառերը․ «Սուրբ Հովհաննու հայտնության մեջ, այնտեղ, որտեղ խոսվում է Վեցերորդ կնիքի վերացման մասին, որը տեղի ունեցավ Ադամից վեց հազար տարի հետո, կա մի ուշագրավ մանրամասնություն, որը <b>հատուկ առնչություն ունի մեր դարի հետ»։</b> Ահա այն․
«Գլուխ XII: 1. ― Եվ երկնքում հայտնվեց մեծ խորհրդանշանը՝ արևազարդ կին, նրա ոտքերի տակ լուսինը, և նրա գլխին տասներկու աստղերից կազմված պսակ»։
Դա մեր առաջնորդն է, մեր Մայրը, Քրիստոնեական գիտության մեր Նախահայտնագործողուհին․ ի՞նչը կարող է լինել ավելի պարզ, ի՞նչը կարող է լինել ավելի անտարակուսելի։ Եվ էլի՛ ուշադրություն դարձրեք հետևյալի վրա․
«Գլուխ XII: 6. ― Իսկ կինը փախավ անապատ, որտեղ աստծու կողմից նրա համար պատրաստված տեղ կար»։
― Դա Բոստոնն է։ Ես ճանաչում եմ այն։ Դա հոյակա՜պ է։ Ես ցնցված եմ։ Առաջ ես բոլորովին չէի հասկանում այդ տեղերը, խնդրում եմ, շարունակեք ձեր․․․ ձեր․․․ ապացույցները։
― Հիանալի՜ է։ Լսե՛ք շարունակությունը․
«Գլուխ X: 1 ― 2։ ― Եվ ես տեսա ուրիշ Հրեշտակի, որն ուժեղ էր և իջնում էր երկնքից, ամպերով պարուրված․ նրա գլխավերևում ծիածան էր կապած, և նրա դեմքը արեգակի էր նման, և նրա ոտքերը հրեղեն սյուների էին նման, նրա ձեռքին կար բաց գիրք»։
― Բաց գիրք․․․ Ուղղակի գիրք․․․ ի՞նչը կարող է լինել ավելի համեստ։ Բայց դրա նշանակությունն այնքա՜ն վիթխարի է։ Դուք, հավանաբար, կռահեցիք, թե դա ինչ գիրք է եղել։
― Մի՞թե։
― Այն իմ ձեռքին է՝ Քրիստոնեական գիտությունը։
― Սեր, լյարդ, լույս, ոսկորներ, հավատ, երիկամներ, շատերից մեկը, միակը և հավասարը չունեցողը՝ ես չեմ կարողանում զարմանքից ուշքի գալ։
― Անսացեք մեր Հիմնադրուհու պերճախոս բառերին․ «Եվ այնժամ երկնային ձայնը կոչ արեց․ «Գնա՛, վերցրու բաց գիրքը․ վերցրու և կեր այն․ դառը կլինի քո որովայնում, բայց շուրթերիդ վրա քաղցր կլինի ինչպես մեղրը»։ Մահկանացու, խոնարհվի՛ր սուրբ խոսքերի առջև։ Ձեռնամուխ եղիր Աստվածային գիտությանը։ Կարդա այն սկզբից մինչև վերջ։ Ուսումնասիրիր այն, մտորիր նրա շուրջը։ Ճաշակիր այն, իրոք դա համով քաղցր կլինի և կբուժի քեզ, բայց երբ դու այն մարսես ու դառնություն զգաս, մի տրտնջա ճշմարտության հանդեպ»։ Պարոն, հիմա դուք գիտեք մեր անհամեմատելի և Աստվածային սրբազան գիտության պատմությունը և գիտեք, որ մեր երկրի վրա այն միայն հայտնագործվել է, բայց նրա ծագումը աստվածային է։ Իսկ այժմ ես գիրքը կթողնեմ ձեզ ու կգնամ, բայց դուք ոչ մի բանի մասին չանհանգստանաք, ես ձեզ կբուժեմ հեռակա կարգով այնքան ժամանակ, մինչև որ քուն մտնեմ։
