Changes

Խորին լրջությամբ ես ունկնդրեցի բարեկամիս ասածը և հիշողությանս մեջ այնպես տպավորվեցին նրա խոսքերը, որ առանց առարկելու ընդունեցի նրանց իրավացիությունը և որոշեցի նրանցից կազմել իմ նախաբանը։ Կարդալով այն, սիրելի ընթերցող, դու կտեսնես, թե որքան խելացի է իմ բարեկամը, և ինչպես բախտս բանեց, որ դժվար րոպեիս գտա մի այդպիսի խորհրդատու․ իսկ բացի այդ, դու թեթևություն կզգաս, տեսնելով, որ նշանավոր դոն Կիխոտ Լամանչեցու պատմությունը քեզ առաջարկում եմ առանց գունազարդման և երկարաբանությունների, իսկ Մոնտեյլի շրջակայքի բոլոր բնակիչները մինչև այժմ էլ ասում են, որ այդպիսի ողջախոհ սիրահար և խիզախ ասպետ վաղուց ի վեր չի եղել իրենց կողմերում։ Ես չեմ ուզում չափազանցնել իմ ծառայությունները, ծանոթացնելով քեզ մի այդպիսի աչքի ընկնող ու հարգելի ասպետի հետ։ Բայց կուզենայի, որ շնորհակալություն հայտնեիր ինձ նրա հռչակավոր զինակրի՝ Սանչո Պանսայի հետ ծանոթացնելուս համար, որովհետև, ես կարծում եմ, որ միայն նրա մեջ կենտրոնացած են զինակիրների բոլոր արժանիքները, որոնց նկարագրությունը ցրված է տխմար ասպետական վեպերի անկարգ կույտի մեջ։ Եվ սրանով Աստված քեզ ողջություն տա, ինձ էլ չմոռանա։ Vale:

Դոն Կիխոտ Լամանչեցուն

Վերաբերվող գրքի մասին

Ուրգանդա անորսալին

Գի՛րք իմ, եթե որոշել ես,

Ճամփա ընկնել դու նրանց մոտ,

Այնտեղ հիմարը չի ասի,

Որ մատներդ ծուռ ես դնում,

Եթե մեկը կստիպի քեզ

Հանձնվել ձեռքն հիմարների՝

Ապա նրանք իսկույն ևեթ

Կտանեն քեզ դեպի երկինք,

Մինչ այդ կարժեն եղունգները

Ու ցույց տան ողջ գիտանքն իրենց։

Փորձը սակայն ցույց է տալիս

Բարի ծառի տակ կանգնողը

Կվայելի բարի ստվեր․

Իսկ Բեհարում դու կբանաս

Ծառի արմատն արքայական,

Որի վրա արքայազներ,

Հերցոգներ են փթթում, ծաղկում ―

Համազոր մեծն Ակեքսանդրին։

Կանգնի՛ր նրա ստվերի տակ

Եղիր քաջանց հովանավոր։

Ազնվական քաջասրտին՝

Արկածները կպատմես դու,

Որ հանց ունայն ընթերցումը՝

Կշշեմցնի գանգը նրա։ ―

Ասպետները, տուրնիրները,

Տիկնայք, ― նրան այն աստիճան

Գերեցին, որ, սիրով վառված,

Որպես կատաղի Օռլանդոն՝

Նա ձեռք բերեց հզոր բազկով

Տոբոսացի Դուլսինեին։

Նշմարելի սեպագրով

Մի՛ տպագրիր խստորեն հաստ,

Ում մոտ միայն ֆիգուրներ կան,

Մաքուր ճարպով է մնում լոկ․

Ներածության մեջ ով հեզ է՝

Մարդիկ նրան չեն ասի թե

«Ի՜նչ Ալվարո դե Լունա է,

Ի՜նչ Հաննիբալ է գտնվել,

Կամ ապաբախտ Ֆրանցիսկ արքա,

Որ գանգատվում է իր բախտից։

Իսկ եթե երկնին հաճելի չէ,

Որ խորամանկ լինես հանց հին

Խուան Լատինոն արաբը,

Լատիներենն արդ թո՛ղ հանգիստ․

Բարակ տեղն է շուտ կտրվում․

Նետիր անտիկ ցիտատները,

Այլ կերպ ցույց տուր ատամներդ․

Կռահողը՝ կը կռահի․

Մոտենալով քո ականջին

Կասի որ «դու ա՞չք ես կապում»։

Գրություններըդ դիր մի կողմ,

Մի՛ խառնվիր այլոց կյանքին․

Գիտցիր, ինչ որ շարժվում է՝

Կողքից անցիր դու անտարբեր․

Ընդունված է՝ խփել գլխին

Նրա ― ով որ երգիծում է․

Լավ է աչքերը փակես քո,

Որ հասնես մի բարի անվան․

Որովհետև ով ստում է՝

Դատապարտված է հավիտյան։

Հիշիր, որ խիստ անհեթեթ է ―

Թե ապակյա կտուրից մինն

Ուզի ձեռքով քարեր առնել

Հարևանին հարված տալու․

Մարդըս ― խելքով է ծանր ու մեծ

Երկերի մեջ իր հորինած․

Ուստի հարկ է քայլել զգույշ,

Իսկ նա, ով թուղթ է մրում՝

Ի հաճույս կին խոհարարած,

Ստանում է աղբի փրփուր։

Ամադիս Գաղղիացին

Դոն Կիխոտ Լամանչեցուն

Սոնետ

Դո՛ւ, որին բախտը նշել է խավար,

Քո նպատակից հեռու արգելված․

Դո՛ւ ապրում էիր խեղճ ու մերժված

Բոլոր խնդությանց շիրիմին ավար։

Օ՛, դո՛ւ, ում հոսուն երակն անսպառ

Խմացնում է լոք արտասուք ու լաց

Տարամերժ՝ բոլոր հմայքից անցած՝

Սնվել է հողը ― հողից անդադար։

Ապրիր համոզված, որ դարեր հետո

Կամ մինչ այդ, վերը, չորրորդ երկնքում

Ձիերն է քշում Ֆեբը ոսկեգեղմ։

Պիտի հռչակվես, մա՛րդ, դու ամեն տեղ,

Վիճակն առաջին՝ հայրենիքին քո

Դու ամենից մեծ այս լուսնի ներքո։

Դոն, Բելյանիս Հունաստանցին

Դոն Կիխոտ Լամանչեցուն

Սոնետ

Խփում էր, խորտակում ու գնում անկանգ,

Ինչպես ոչ մի պատերազմող տիեզերքում․

Ես եղա գոռ, եղա հմուտ ու համարձակ,

Ես ցրեցի ես խավարներ ահեղագույն։

Ես ցանեցի սխրությանց սերմը դարերում,

Եղա խոնարհ, հավատարիմ մի երկրպագ․

Հսկայի մեջ թվաց թզուկը ինձ տափակ,

Կռվի մեջ ես պատիվն էի լոկ գուրգուրում,

Դժբախտությունս գնում էր բախտը դեպի․

Լալով գալիս էր մազափունջս վերցըրած․

Իմ դեմ ճերմակ անդուր ճաղատը դիպվածի։

Բարձր էր բախտըս․ բարձր՝ լուսնի եղջյույրը քանց,

Բարձըր և իմ հաջողությունը նորանոր․

Նախանձում եմ քեզ, դոն Կիխոտըդ դու հզոր։

Սենյորա Օրիանան

Դուլսինեա Տոբոսցուն

Սոնետ

Դուլսինե՛ա, թե հանուն ձեր հանգստյան

Կարենայի Միրաֆլորեսն իմ չքնաղ

Փոխարինել Տոբոսոյով քո խաղաղ,

Իսկ Լոնդոնը՝ պարզ անդորրով գեղջկական,

Եթե հանկարծ ես քո հոգո՜վ օժտվեի

Եվ քո մարմնով նրբանազ ու անաղարտ

Ու տեսնեի հիդալգոյին այն կախարդ,

Որ տարված էր կռիվներով ամեհի,

Թե պատիվս Ամադիսից փրկեի

Ինչպես որ դու դոն Կիխոտից փրկեցիր,

Որի սրտում լրբության բիծ էլ չկա,

Այնժամ նախանձն իմ հոգում բույն չէր դնի,

Արցունքի տեղ կսիրեի խինդն անծիր,

Որն ինձ այցի առանց փողի կգար։

Գանդալինը՝ Ամադիս Գաղղիացու զինակիրը

Սանչո Պանսային՝ դոն Կիխոտի զինակրին

Սոնետ

Ողջո՜ւյն, ողջո՜ւյն, ա՛յր փառապանծ, քեզ որին

Բախտը եղավ զորավիգ ու հովանի,

Տվեց կոչում ընտրյալներին արժանի,

Եվ դու դարձար մշտայցելուն բոլորի։

Ապացուցվեց, որ մանգաղը, մուրճն ու թին

Չեն վնասում վեհ արվեստին։

Ապավինած ազնիվ ուժին պարզության,

Դիմակազերծ կանեմ գոռոզ հարստին։

Ընտի՜ր անուն, բարեբարո՜, հե՜զ իշուկ,

Ընտի՜ր պարկեր, որ դու լցրիր լիուլի,

Կանխազգալով փորձություններն ահալի․․․

Ողջո՜ւյն կրկին, Սա՛նչո, ո՜վ այր փառաշուք,

Մեր Օվիդիոսն իսպանացի քեզ է լոկ

Իր հարգանքը բուսկորոնով մատուցում։

Դոնոսոն՝ խելացնոր ոճի բանաստեղծը,

Սանչո Պանսային, և Ռոսինանտին

Սանչո Պանսային

Սանչոն եմ ես՝ զինակիրը

Դոն Կիխոտի, իմ պարոնի։

Ես ճամփաներ անցա փոշոտ․

Որ տանն ապրեմ վայելքի մեջ։

Վիլյադյեգոն նույնը արեց․

Տեսավ խորհուրդն իմաստության

Թափառման մեջ բարեպատեհ,

Ինչպես որ մեզ խրատում է,

Ուսուցանում «Սելեստինան»

Որին ամենքը ուղղակի

Կկոչեին աստվածային,

Եթե այդքան մերկ չլիներ։

Ռոսինանտին

Ռոսինանտն եմ հռչակավոր,

Ծոռն անվանի Բաբիեկայի,

Նիհար մարմնիս համար՝ խոնարհ

Ծառան դարձա դոն Կիխոտի։

Չկա նժույգ վատ ինձանից,

Սակայն ի՞նչ փույթ, երբ վարսակը

Չի պրծնի իմ ատամներից։

Լասարիլիոն ինքն էլ տեսավ,

Ինչպես էի ես հաճույքով

Խմում ծեղով գինին կույրի։

Կատաղի Ռոլանդը

Դոն Կիխոտ Լամանչեսկուն

'''Սոնետ'''

Սոնետ

Սրիս վրա սուրդ ստվեր է գցում,

Իսպանական Ֆեբոս, ասպե՛տ պայազատ,

Ինչպե՞ս հասնի բազկիդ բազուկն իմ նվաստ,

Բազուկդ շո՜ղ է արնի քո երկրում։

Կայսրություններ ես ատում եմ չափազանց։

Թեև ընծան արևելքի ճոխ է միշտ,

Սակայն ինչպե՞ս գամվեմ մահճիս ես հանգիստ,

Երբ կանչում է Կլարիդյանան իմ սիրած։

Հանց հրաշքի, երկրպագում եմ նրան․

Բաժանումից սիրտս այնպես հրդեհվեց,

Որ սարսափից դժոխքն հիմքից սասանվեց։

Դոն Կիխոտն էլ փառաբանվեց հավիտյան․

Դուլսինեան անմահացրեց ասպետին,

Երբ կանչում է Կլարիդյանան իմ սիրած։

Սուլիսդանը

Դոն Կիխոտ Լամանչեցուն

Սոնետ

Ո՜վ դոն Կիխոտ, իր ետևում խելքը ձեր

Անմտության մի ամբողջ պարս է թողել,

Բայց ձեզ ոչ ոք ստոր մարդ չի համարել

Բիրտ ու անտաշ չի հորջորջել ոչ ոք դեռ։

Ձեր սխրանքը դատաստան է ձեզ համար։

Նա՛ է միայն փառաբանվում աշխարհում,

Ով իր պարտքն է չարի բաժին համարում,

Չսոսկալով փորձանքներից անհամար։

Եվ եթե նա՝ Դուլսինեան ձեր սիրած

Խստասիրտ է ու ձեր հանդեպ անիրավ,

Եվ թե իր դեմ չեք մեղանչել դուք բնավ,

Սփոփվեցե՛ք, վանեցե՛ք ձեր վիշտն անանց․

Դուլսինեան քարասիրտ է, Սանչոն չար․

Իսկ դուք․․․ խորհեք, որ չեք եղել սիրահար․․․

Դիալոգ Բաբիեկայի

Սոնետ

Բ․ Ի՞նչ հալի եք, մեծապատիվ Ռոսինանտ։

Ռ․ Է՜հ, մի՛ք հարցնի․ գործս չունի վերջ ու ծայր։

Բ․ Իսկ խոտի չափն համարո՞ւմ եք բավարար։

Ռ․ Մի խտիտ էլ չեմ ստանում․․․ քի՜չ է շատ։

Ռ․ Ի՛նքն է էշը, թեկուզև ինձ է թամբում․

Բ․ Ի՞նչ, սերն հիմա՞ր բան է։ Ռ․ Շատ էլ Խելոք չի։

Բ․ Փիլիսոփա՜ գլխիս դարձաք։ Ռ․ Հա՜, քաղցի՜ց։

Բ․ Դուք Սանչոյին բողոքեցեք։ Ռ․ Ի՞նչ օգուտ։

Աղերսը ո՞ւմ պիտի ուղղել ― արարչին։

Իսկ այն ո՞վ է, որ ծառայի հետ իր բութ

Չի տարբերվում Ռոսինանտ նժույգից։

</poem>