Changes

<i>«ԳԻՏԱԿԱՆ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍ։ Ութ երկրներից գիտնականներ են ժամանել Տալլին՝ մասնակցելու Սկանդինավիային եւ Ֆինլանդիային նվիրված 7֊րդ գիտական կոնֆերանսին։ Մասնագետները ներկայացնում են ԽՍՀՄ֊ը, Լեհաստանը, Հունգարիան, ԳԴՀ֊ն, Ֆինլանդիան, Շվեդիան, Դանիան եւ ԳՖՀ֊ն։ Կոնֆերանսի շրջանակներում աշխատում է վեց բաժանմունք։ 130֊ից ավելի գիտնականներ՝ պատմաբաններ, հնեաբաններհնէաբաններ, լեզվաբաններ, հանդես կգան զեկուցումներով եւ հաղորդումներով։ Կոնֆերանսը կշարունակվի մինչեւ նոյեմբերի 16֊ը»։</i>

<i>«ՔԱՄՈՒ ԱԽՈՅԱՆՆԵՐԸ (Տալլինի ձիարշավարանը 50 տարեկան է)։ Հանրահայտ ժոկեյները, հանդիսատեսի կուռքերը նախեւառաջ գիտակ անասնաբույծներ են, որ համառ հետեւողականությամբ կատարելագործում են նժույգի ցեղը, զարգացնում են իրենց «հովանավորյալների» ժառանգական հատկանիշները։ Նրանք նաեւ բարձր որակավորում ունեցող մարզիկներ են եւ ամեն շաբաթ հաշվետու են Տալլինի խստապահանջ հանդիսատեսին։ Հիսուն տարվա ընթացքում մարզիկները բազմաթիվ մրցանակներ ու դիպլոմներ են նվաճել, իսկ 1965 թվականին վարպես֊ձիավար վարպետ֊ձիավար Անտոն Դուկալսկին Տալնիկ հովատակով նվաճել է համամիութենական մեծ մրցանակը։ Տալլինի ձիարշավարանի աստղերից առանձնանում են հմուտ վարպետներ Լ․ Յուրգենսը, Է․ Իլվեսը, Խ․ Հիմմիստեն։ Մեծ հույսեր է ներշնչում երիտասարդ մարզիկ Ա․ Իվանովը։

Մի խոսքով, ընկերություն էինք անում։ Շաբլինսկին աշխատում էր արդյունաբերության բաժնում, նրա նյութերը բանավեճեր չէին հարուցում։ Դրանցում գերակշռում էին մասնագետ ընթերցողին հասցեագրված թվերը։ Կլենսկին բանում էր մարզական բաժնում, վարում էր ամենօրյա ժամանակագրությունը։ Նրա ճշգրիտ, գործնական հաղորդումները զուրկ էին զգացմունքներից։ Ինձ խմբագիրը դեռ ապրիլին ասել էր․ «Եթե ձելիետոններ ֆելիետոններ գրես՝ բնակարան կտանք»։

Դժվար գործ է։ Ամեն մի փաստը հարկավոր է հանգամանորեն ստուգել։ Քննադատության օբյեկտները կաշվից դուրս են գալիս՝ սեփական անձը պաշտպանելու համար։ Քաղաքը փոքր է, մարդիկ՝ ի տես։ Կարճ ասած, երկու անգամ ինձ փորձեցին ծեծել։ Մի անգամ՝ կայարանի բեռնակիրնեը (դա նրանց հաջողվեց)։ Մյուսը ֆարցովշչիկ<ref>Ապօրենի Ապօրինի առեւտրով զբաղվող հանցագործ</ref> Չիգիրն էր, որը ինձ խփեց «բորսալինո» գլխարկով ու անմիջապես նոկաուտ ստացավ։

ճեղքեց Ճեղքեց սեւ ամպերի քողը»…

25— Ո՞վ է գրել այդ շովինիստական առակը։ — Ինչո՞ւ շովինիստական։ — Ուրեմն դո՞ւ ես գրել։ — Ես։ Իսկ ի՞նչ։ — Այնտեղ գազան է հիշատակվում։ — Հիշատակվում է։ — Այդ ի՞նչ է ստացվում։ Ստացվում է, որ էստոնացին գազա՞ն է։ Ես գազա՞ն եմ։ Ես՝ կուսակցության Կենտրոնական Կոմիտեի հրահանգիչս, գազա՞ն եմ։ — Ախր դա հեքիաթ է, պայմանականություն։ Այնտեղ նկարազարդում կա։ Երեխաները հանդիպել են արջին։ Արջը բարի ու համակրելի դեմք ունի։ Նա դրական կերպար է… — Իսկ ինչո՞ւ է էստոներեն խոսում։ Թող խոսի կապիտալիստական երկրներից մեկի լեզվով… — Չհասկացա։ — Քեզ բացատրելն անօգուտ է։ Դու դեռ խակ ես կուսակցական թերթի համար, խակ…

 — ժյուրին Ժյուրին ձեզ տուգանում է երկու միավորով։ — Ի՞նչ ժյուրի։ — Դուք մոռացել եք, որ մրցույթը շարունակվում է։ Լավագույն նյութերի հեղինակները պարգեւատրվելու են։ Լավագույններից լավագույնը կարժանանա ուղեւորության դեպի Արեւմուտք՝ ԳԴՀ։— Տրամաբանական է։ Իսկ վատագույններից վատագույնը՝ դեպի Արեւե՞լք։ — Ի՞նչ եք ուզում ասել։ — Ոչինչ։ Կատակեցի։ ԳԴՀ֊ն Արեւմո՞ւտք է։ — Իսկ ձեր կարծիքով ի՞նչ է։ — Արեւմուտքը ճապոնիան Ճապոնիան է։ — Ի՞նչ, ֊ — վախեցած վեր թռավ Տուրոնոկը։ — Գաղափարական առումով, ֊ — ավելացրի։

 — Դովլաթով, ֊ — ասաց նա, ֊ — ձեզ հետ անհնար է խոսել։ Հիշեք, իմ համբերությունը սահմաններ ունի…

«ՄԱՐԴ է ԾՆՎԵԼ։ Հանրապետությունում լայնորեն նշվում Է է ամենամյա տոնը Տալլինի ազատագրման օրը։ Գործարաններն ու ֆաբրիկաները, կոլտնտեսություններն ու մեքենատրակտորային կայանները պետությանը զեկուցում են նվաճած բարձր ցուցանիշների մասին։ Այս օրերին նվաճվել է նաեւ անսովոր մի սահմանագիծ։ Էստոնիայի մայրաքաղաքի բնակչությունն անցավ 400 հազարից։ Տալլինի թիվ 4 հիվանդանոցում ծնվել է Մայա եւ Գրիգորի Կուզինների առաջնեկը։ Հենց նրան էր վիճակված դառնալու քաղաքի 400,000֊րդ բնակիչը։

Այս օրերին նվաճվել Է նաեւ անսովոր մի սահմանագիծ։ Էստոնիայի մայրաքաղաքի բնակչությունն անցավ 400 հազարից։ Տալլինի թիվ 4 հիվանդանոցում ծնվել Է Մայա եւ Գրիգորի Կու– զինների առաջնեկը։ Հենց նրան Էր վիճակված դառնալու քաղաքի 400,000֊րդ բնակիչը։— Մարզիկ Է է դառնալու, ֊ — ժպտում Է է գլխավոր բժիշկ ՄիկխելՏեպպեն։

Երջանիկ հայրը շփոթված թաքցնում Է կոշտուկածածկ բանվորական ափերը։— Անդրանիկ որդուս անունը Լեմբիտ ենք դնելու, ֊ — ասում Է նա։ ֊ է նա։— Թող բանահյուսության հերոսի պես հսկա մեծանա…

Երջանիկ ծնողներին շնորհավորել Է տաւլինցի է տալլինցի հայտնի բանաստեղծ Բորիս Շտեյնը․

Ֆաբրիկաներում ու հորատանցքերում, Հեռավոր հեռավոր մոլորակներում 400 հազար են հերոսներն արդեն։ Ձեր առաջնեկն Էլ՝ էլ՝ նրանց շարքերում…

«Մարդ Է է ծնվում՝ նոր աշխարհ Է է ծնվում»։

Չգիտեմ, ո՞վ ես դառնաւուդառնալու, Լեմբիտ։ Փականագործ, թե հորատող, զինվորական, թե գիտնական։ Հաստատ գիտեմ մի բան՝ Մարդ Է է ծնվել։ Երջանկության դատապարտված Մարդ…»։

— Կառուցողական գաղափար կա։ Կարելի է հիանալի ռեպորտաժ սարքել։ Քննարկենք մանրամասները։ Միայն չկոպտեք… — Կոպտեմ որ ի՞նչ… Միեւնույն է, անօգուտ է…— Դուք, ըստ էության, արդեն կոպտեցիք,— մռայլվեց Տուրոնոկը։— Դուք անդադար կոպտում եք, Դովլաթով։ Դուք կոպտում եք անգամ ընդհանուր ժողովների ժամանակ։ Չեք կոպտում միայն, երբ երկար ժամանակով բացակայում եք… Կարծում եք, թե այդքան գո՞րշ եմ։ Միայն թերթե՞ր եմ կարդում։ Մի անգամ եկեք։ Կտեսնեք, թե ինչ գրադարան ունեմ։ Ի դեպ, նախահեղափոխական հրատարակություններ էլ կան… — Ինչո՞ւ եք կանչել։ Տուրոնոկը մի պահ լռեց։ Ապա կտրուկ կերպով ուղղվեց՝ ա– սես ասես լիրիկական դիրքը փոխելով գործնականի։ Ու խոսեց վստահ ու հատու․ — Մեկ շաբաթից Տալլինի ազատագրման տարելիցն է։ Լայնորեն նշվելու է։ Նաեւ՝ մամուլի էջերում։ Նախանշված են տարբեր ոլորտներ՝ տնտեսական, մշակութային, կենցաղային…Նյութեր պատրաստում են խմբագրության բոլոր բաժինները։ Դուք էլ հանձնարարություն անեք։ Վիճակագրական բյուրոյի տվյալներով, քաղաքում ապրում է մոտ 400 հազար բնակիչ։ Թիվը որոշ չափով պայմանական է։ Որոշ չափով պայմանական Են են նաեւ քաղաքի սահմանները։ Այսպես, ուրեմն։ Խորհրդակցել ու որոշել ենք։ Տալլինի 400,000֊րդ բնակիչը պիտի ծնվի հոբելյանի նախօրեին։ — Չհասկացա։ — Գնացեք ծննդատուն։ Ապասեք առաջին նորածնին։ Գրի ա– ռեք առեք տվյալները։ Զրուցեք երջանիկ ծնողների հետ։ Հարձու– փորձ Հարձուփորձ արեք ծնունդն ընդունած բժշկին։ Բնականաբար՝ լուսա– նկարեք։ Ոեպորտաժը լուսանկարեք։ Ռեպորտաժը դրվելու է հոբելյանական համարում։ Հոնորարը (գիտեմ, որ դա ձեզ հետաքրքրում է) կրկնակի է։ — Դրանից էլ սկսեիք։ — Նյութապաշտությունը ձեր տհաճ գծերից մեկն է, ֊ — ասաց Տուրոնոկը։ — Պարտքեր,— ասում եմ,— ալիմենտ… — Շատ եք խմում։ — Դա էլ կա։

Այս տխմար արտահայտությունն այնքան դուր եկավ խմբագրին, որ մեկ անգամ էլ կրկնեց․ — Երջանկության դատապատված մարդը։ Ինձ թվում է՝ վատ չէ։ Գուցե փորձենք որպես վերնագի՞ր։ «Երջանկության դատապարտված մարդը»… 

— Եվ չմոռանաք,— Տուրոնոկը տեղից ելավ, վերջացնելով զրույցը,— նորածինը պետք է հրապարակելի լինի։ — Այսի՞նքն։ — Այսինքն՝ լիարժեք։ Ոչ մի արատավոր, մռայլ երանգ։ Ոչ մի կեսարյան հատում։ Ոչ մի միայնակ մայր։ Ծնողների լրիվ կազմով։ Առողջ, սոցիալապես լիարժեք տղա։ — Անպայման տղա՞։ — Այո, տղան, թերեւս, ավելի խորհրդանշական է։– Հենրիխ Ֆրանցեւիչ, ինչ վերաբերում է նկարներին… Հաշվի առեք, նորածիններն առանձնապես չեն նայվում… — Ընտրեք լավագույնին։ Սպասեք, ժամանակ կա։ — Մի չորս ամիս պիտի սպասեմ։ Դրանից շուտ հազիվ թե մարդու նմանվի։ Որոշ դեպքերում հիսուն տարին էլ չի օգնում… — Լսե՛ք, ֊ — բարկացավ Տուրոնոկը, ֊ — դեմագոգիայով մի զբաղվեք։ Ձեզ հանձնարարություն է տրված։ Շորեքշաբթի նյութը պետք է պատրաստ լինի։ Դուք պրոֆեսիոնալ լրագրող եք… Ինչո՞ւ ենք ժամանակ վատնում։

Իջա բար, ջին պատվիրեցի։ Տեսնեմ նստած է լուսանկարիչ ժբանկովը՝ Ժբանկովը՝ ոչ այնքան սթափ։ Ձեռքով արեցի։ Մոտեցավ իմ սեղանին՝ օղու մեծ բաժակով։ Կիսեց բուտերբրոդս։ — Տուն գնայիր, ֊ — ասում եմ, ֊ — ամբողջ ղեկավարությունը տեղում է…

յի ակնարկի լուսանկարս։— Թերթ չեմ կարդում։— Ֆեդյան ակնարկ է տպել «Մոլոդյոժկա»–ում։ Ավելի ճիշտ՝ պատկեր։ Կոչվում է «Երեքն ընդդեմ փոթորկի»։ Սուզակների մասին։ Թե ինչպես են նրանք որոնում, հասկանում ես, սուզված արժեքավոր բեռը։ Ու դեռ փոթորիկ էլ սպասվում է։ Եվ՝ իմ լուսանկարը։ Երկու հոգի նստած են գերանին։ Ջրի միջից էլ խողովակ է ձգվում։ Իբր նրանց ընկերը ջրի տակ աշխատում է։ Ես, բնականաբար, նկարեցի, վեցնոցս խմեցի ու մոռացա դրա մասին։ Մի օր գնացել եմ նավահանգիստ, մարդիկ ծիծաղում են։ Ի՞նչ կա, հասկանո՞մ ես։ Պարզվում է այսպես։ Նավա– հանգստում օժանդակ արտադրամասի պետ կա՝ Միրոնենկո։ Սա մի օր դուրս է գալիս ճաշարանից, ծխում է նավամատույցի մոտ։ Ծխում֊ծխում, շպրտում է մնացորդը։ Հազում– փռշտում է եւ, հազար ներողություն, դուրս է թքում ծնոտը։ Բնականաբար՝ դնովի։ Իսկ ծնոտի վրա մի ութսուն ռուբլու ոսկի կա։ Վազում է սուզակների մոտ․ «Տղերք, փրկեք»։ Սրանք տեղնուտեղը հասկանում են։ «Գործից հետո կգտնենք» ֊«Տակից դուրս կգամ»։ ֊ «Մարդա մի շիշ կդնես»։ ֊ «Հարց չկա»… Գործը վերջացնում, սկսում են փնտրել։ Այդ պահին Ֆեդկան է անցնում։ Տեսնում է աշխատանքից հետո դեռ աշխատում են։ Ի՞նչ եք անում։ Տող է՝ լրացնում է, գիտես։ Տղաներն անհարմար են զգում ճիշտն ասել։ Այսպես ու այսպես, ա– սում են, արժեքավոր բեռ է սուզվել։ Ֆեդյային ի՞նչ կա։ «Ա– նունդ ի՞նչ է, քո՞նն ինչ է»… Արանք ասում են։ «Հազվադեպ ա– զատ ժամերն ինչպե՞ս եք անցկացնում»…Դասական երաժշտության համերգների ենք գնում, կերպարվեստի ցուցահանդեսներ, երգչախմբային երաժշտության համար էլ, ասում են, խելքներս մերը չի… «Բա այս ժամին ինչո՞ւ եք աշխատում»… Փոթորիկ է լինելու, շտապում ենք…Ֆեդյան,զանգում է խմբագրություն, վազելով գալիս֊նկարում եմ՝ առանց խորանալու… Ախր նավամատույցի ավազանն արհեստական է, ներքին։ Այնտեղ փոթորիկ չի կարոդ լինել…— Տուն գնայիր, ֊ կրկնում եմ։— Սպասիր, կարեւորը դա էլ չէ։ Ինծ պատմել են, թե ինչով է վերջացել։ Սուզակները ծնոտը, պատկերացրու, գտնում են։ Միրոնենկոն երջանիկ՝ էլ տեղ չկա։ Տանում է տղերքին ռեստորան։ Օղի է պատվիրում։ Խմում են։ Միրոնենկոն սկսում է բոլո–

ոին — Տուն գնայիր,— կրկնում եմ։ — Սպասիր, կարեւորը դա էլ չէ։ Ինձ պատմել են, թե ինչով է վերջացել։ Սուզակները ծնոտը, պատկերացրու, գտնում են։ Միրոնենկոն երջանիկ՝ էլ տեղ չկա։ Տանում է տղերքին ռեստորան։ Օղի է պատվիրում։ Խմում են։ Միրոնենկոն սկսում է բոլորին ցուցադրել իր ծնոտը։ Շնորհակալ եմ, ասում է, տղերքը փրկեցին։ Արծիվնե՛ր են, գոռում է, առաջավորնե՛ր, ստախանովականնե՛ր․․– ստախանովականնե՛ր․․․– Ծնոտը սեղանից֊սեղան է անցնում… Դռնապանն է մոտենում նայելու… Նվագախմբի տրոմբոնահարը… Մատու– ցողուհիները Մատուցողուհիները զարմացած գլուխներն են օրորում։ Միրոնենկոն սուզակների հետ այդ ընթացքում վեցերորդ շիշն է խեղդում։ Մեկ էլ տեսնում է՝ չկա, տարել են ծնոտը։ Գոռում է․ «Վերադարձրե՛ք, սողուններ»։ էլ Էլ ինչ… այստեղ սուզակներն էլ արդեն չեն օգնի… — Դե լավ, ֊ — ասում եմ, ֊ — գնացի…

 — Դո՞ւ ես… Կներես, գործս շատ է։ — Բա՞ն է պատահել։ — Ի՞նչ պիտի պատահեր։ Գործեր ունեմ… — Ի՞նչ գործեր։— Հոբելյան֊բան։ Դե մենք գորշ մարդիկ եք, վեպեր չենք գրում… — Ինչո՞ւ ես ջղայնանում։ — Իսկ ինչո՞վ ուրախանամ։ Դու անընդատ անհետանում ես։ Մեկ՝ խելահեղ սեր, մեկ էլ ամբողջ շաբաթը լրբերի հետ քարշ ես գալիս։ — Ինչ է նշանակում՝ լրբերի հետ։ Ես գործուղման էի Աաարե– մաայում։ Աաարեմաայում։ Հյուրանոցում մլակները ողջ մարմինս կծոտել են… — Ոչ թե մլակները, ֊ — կասկածամտորեն աչքերը կկոցեց Մա– րինանՄարինան, ֊ — այլ լրբերը։ Զազրելի ու կեղտոտ պոռնիկները։ Թե ի՞նչ են մեջդ գտնում։ Միշտ անփող, միշտ խումհարում… Ինչպե՞ս է, որ մինչեւ հիմա չես վարակվել։ — Մլակից ի՞նչ պիտի վարակվեի։ — Գոնե մի ստիր։ Ո՞վ է այդ ժանգամազ, վետվետ քամակով լոլոզ լիրբը։ Առավոտյան ավտոբուսից տեսա… — Դա ժանգամազ վետվետ քամակով լոլոզ լիրբ չէ։ Դա մետաֆիզիկ բանաստեղծ Ալեքսանդր էռլն Էռլն է։ Սանրվածքն է այդ– պիսին…այդպիսին…

31— Խնդրում եմ, հանգստացիր։ Ամեն ինչ լավ կլինի։ Բոլորը գիտեն, որ կապված Եմ եմ քեզ…

 — Կարո՞ղ ես լրջանալ։ — Իհարկե։— Վստահ չեմ։ Դու բացարձակապես անպատասխանատու ես… Արտույտի պես… Դու ոչինչ չունես՝ ոչ հասցե, ոչ նպատակ… Հիմնավոր կապվածություն անգամ չունես։ Քեզ համար ես սոսկ պատահական կետ եմ տարածության մեջ։ Իսկ ես համարյա քառասուն եմ արդեն։ Ու պետք է ինչ֊որ ձեւով դասավորեմ կյանքս։ — Ծս Ես էլ համարյա քառասուն եմ։ Ավելի ճիշտ՝ երեսունն անց։ Ու չեմ հասկանում, ինչ ասել է կյանքը դասավորել… Ուզում ես ամուսնանա՞լ։ Ի՞նչ է փոխվելու։ Ի՞նչ է տալու քեզ այդ անասունի խարանը… Քանի դեռ ինձ լավ եմ զգում, կմնամ։ Հենց ձանձրացա՝ կհեռանամ։ Եվ միշտ էլ այդպես է լինելու… — Չեմ ուզում ամուսնանալ։ Քեզանից ի՞նչ փեսացու… Ես ե– րեխա երեխա եմ ուզում։ Հետո ուշ կլինի… — Ուզում ես՝ ծնիր։ Հիշիր սակայն, թե նրան ինչ է սպասում։ — Դու միշտ խտացնում ես գույները։ Միլիոնավոր մարդիկ ազնիվ կյանքով ապրում ու աշխատում Են… են… Համ էլ՝ մենակ ո՞նց ծնեմ… — Ինչո՞ւ մենակ։ Ես… կօժանդակեմ։ Իսկ ինչ վերաբերում է նյութականին, դու երեք անգամ ավելի ես վաստակում։ Այսինքն՝ ինձանից գործնականում կախված չես… — Ես ուրիշ բան նկատի ունեմ… ունեմ…— Հեռախոսը զնգաց, Մարինան վերցրեց լսափողը։ — Այո՞։ Հրաշալի է… Հենց այս պահին ինձ մոտ է… Թափահարեցի ձեռքերս։ Մարինան գլխով արեց․ — Ասում եմ հենց այս պահին ինձ մոտ էր, գնաց… Դա արդեն չգիտեմ։ Երեւի լակելու։

․ «քարավանը երկի՞նք է բարձրանում»։— Հո չի՞ հիվանդացել։— ի՞նչ քարավան։ Գիրքը կոչվում Գրքի հոնորարն է «Շարունակելի»։— Դա նույն բանն է։ Դե լավ, ֊ ասում եմ, ֊ գնացի։ –Ո՞ւր, եթե գաղտնիք չէ…— Պատկերացրու՝ ծննդատուն…ստացել։

Միջանքամ գիտակցեցի— Դա նույն բանն է։ Դե լավ, որ մի վայրկյան առաջ Մարինան— ասում եմ,— գնացի։– Ո՞ւր, եթե գաղտնիք չէ…

Նստեցի ավտոբուս, շարժվում էինք Կարլ Մարքսի փողոցով։ Ավտոբուսում անսպասելիորեն ննջեցի։ Մի րոպեից արթնացա՝ գլխացավով։ Ծննդատան նախասրահով անցնելիս հայելու մեջ մի պահ տեսա ինքս ինձ Նայեցի թերթերի կապոցներով սեղաններին։ Զգացի ծխախոտի ու հայացքս անմիջապեսսոսնձի հոտը։ Այնպիսի ձանձրույթ ու դառնություն պատեց ինձ, որ անգամ հիվանդանոցի մթնոլորտն այլեւս չէր վախեցնում։

Միջանքամ գիտակցեցի, որ մի վայրկյան առաջ Մարինան գոռացել էր․ «Գնում ես՝ գնա, անճարակ հարբեցող»։ Նստեցի ավտոբուս, շարժվում էինք Կարլ Մարքսի փողոցով։ Ավտոբուսում անսպասելիորեն ննջեցի։ Մի րոպեից արթնացա՝ գլխացավով։ Ծննդատան նախասրահով անցնելիս հայելու մեջ մի պահ տեսա ինքս ինձ ու հայացքս անմիջապես փախցրի…

— Կողմնակիների մուտքն այստեղ արգելվում է։ –Իսկ անդրկողմյաններին, ֊ — հարցնում եմ, ֊ — նո՞ւյնպես արգելվում՛ արգելվում է։

 — Ինչպե՞ս գտնեմ գլխավոր բժշկին։ — Վերեւում։ Վերելակի դիմաց։

էստոնացիներին Էստոնացիներին ես տարբերում եմ անմիջապես ու անվրեպ։ Ոչ մի աչքի զարնող, անհատականություն ընդգծող գիծ։ Անփոփոխ փողկապ ու արդուկած տաբատ։ Խղճուկ ծնոտ ու աչքերի խաղաղ արտահայտություն։ Հետո, ո՞ր ռուսն է միայնակ մարզանք անում…

— Բժիշկ Միկխել Տեպպե։ Նստեք։ Ինչո՞վ կարող եմ օգտակար լինել։ Շարադրեցի գործի էությունը։ Բժիշկը չզարմացավ։ Առհա–Առհասարակ մամուլի որեւէ նախաձեռնությամբ շարքային ընթերցողին չես զարմացնի։ Ամեն բանի սովոր են… — Կարծում եմ, բարդ չէ,— ասաց Տեպպեն։— Հսկայական կլինիկա է։

սարակ մամուլի որեւէ նախաձեռնությամբ շարքային ընթերցողին չես զարմացնի։ Ամեն բանի սովոր են…— Կարծում եմ, բարդ չէ, ֊ ասաց Տեպպեն։ ֊ Հսկայական կլինիկա է։— Ձեզ տեղեկացնո՞ւմ են բոլոր նորածինների մասին։— Կարող եմ կարգադրել, որ տեղեկացնեն։

 — Ծննդաբերության ընթացքը ձեզ հետաքրքրո՞ւմ է։ — Աստված հեռու պահի։ Միանգամայն բավական կլինի, եթե գրի առնեմ տվյալները, տեսնեմ երեխային ու զրուցեմ հոր հետ։

 — Մեկը հիմա ծննդաբերում է։ Կզանգեն մի քանի րոպեից։ Հուսով եմ, ամեն ինչ լավ կլինի։ Մայրն առողջ է… Փարթամ, ե– րիտասարդ երիտասարդ կին է, շիկահեր…, ֊ — բժիշկը, կարծես թե, շեղվեց։ — Ինքներդ, ֊ — ասում եմ, ֊ — ամուսնացա՞ծ եք։ — Անշուշտ։ — Երեխանե՞ր էլ ունեք։ — Որդի։ — Չե՞ք մտածել, թե նրան ինչ է սպասում։ — Մտածելու բան չկա։ Ես շատ լավ գիտեմ, թե նրան ինչ է սպասում։ Նրան սպասում է հատուկ ռեժիմի ճամբար։ Զրուցել եմ փաստաբանի հետ։ Արդեն քաղաքից չբացակայելու ստորագրություն են վերցրել…

 — Աոլդատովի գո՞րծը։ — Ի՞նչ, ֊ — չհասկացավ բժիշկը։ — Ձեր որդին էստոնական վերածննդի շարժման գործի՞չ է։ — Իմ որդին սպեկուլյանտ է ու հարբեցող, ֊ — բառերը հատ֊հատ շեշտելով ասաց Տեպպեն։ ֊ Տեպպեն։— Եվ նրա համար կարոդ կարող եմ համեմատաբար հանգիստ լինել միայն, երբ նա բանտում լինի…

 — ժամանակին Ժամանակին բուժակ եմ եղել կղզիներում։ Հետո կռվել եմ էստոնական կորպուսում։ Հասել եմ բարձր դիրքի։ Չեմ հասկանում, թե ինչպես պատահեց, ես ու մայրը դրական մարդիկ ենք, իսկ մեր որդին՝ բացասական… 

34— Նրան հնարավոր չէ լսել։ Ասում եմ․ «Յարա, ինչո՞ւ ես ինձ արհամարհում։ Ես ամեն բանի հասել եմ համառ աշխատանքով։ Դժվար Կյանք կյանք եմ ապրել։ Հիմա բարձր դիրք եմ գրավում։ Քո կարծիքով, ինչո՞ւ ինձ՝ համեստ բուժակիս, գլխավոր բժիշկ նշանակեցին»։ Իսկ նա ասում է․ «Որովհետեւ քո բոլոր կարգին գործընկերներին գնդակահարել էին… »: »։ Կարծես թե ես եմ գնադակահարել։

 — Լսում եմ, ֊ — ասաց Տեպպեն, ֊ — հրաշալի է։

— Խնդրեմ,— ասաց,— իններորդ պալատից մի կին ծննդաբերել է։ Չորս ու երկու հարյուր եւ հիսունութ սանտիմետր։ Ուզո՞ւմ եք տեսնել։ — Պարդատիր չէ։ Բոլոր նորածիններն իրար նման են… — Մոր ազգանունը Օկաս է։ Հիլյա Օկաս։ Ծնված 1946 թվականին։ Բանվորուհի է «Պունանե ռետ»–ում։ Հայրը՝ Մագաբչա… — Ի՞նչ է նշանակում՝ Մագաբչա։ — Ազգանուն է։ Եթովպիայից է։ Սովորում է նավաշինական ուսումնարանում։ — Սեւ՞ է։ — Ես կասեի՝ շոկոլադագույն։ — Լսեք, ֊ — ասում եմ, ֊ — հետաքրքիր է ստացվում։ Ինտերնացիոնալիզմ է ուրվագծվում։ ժողովուրդների Ժողովուրդների բարեկամություն… Գրանցվա՞ծ են։ 

 — Թույլ կտա՞ք զանգել։ — Պատիվ արեք։

 — Լսում եմ… Տուրոնոկ։ — Հենրիխ Ֆրանցեւիչ, քիչ առաջ տղա ծնվեց։ –Ի՞նչ եղել… Ո՞վ է խոսում։ — Դովլաթովն է։ Ծննդատնից։ Դուք ինձ հանձնարարություն եք տվել․․տվել․․․ — Ա֊ա, հիշում եմ, հիշում եմ։ — Այսպես, ուրեմն։ Տղա է ծնվել։ Խոշոր, առողջ… Հիսունութ սանտիմետր։ Քաշը՝ չորս ու երկու հարյուր… Հայրը եթովպացի է։

35— Չհասկացա, ֊ — ասաց Տուրոնոկը։ — Եթովպացի է, ֊ — ասում եմ, ֊ — ծագումով Եթովպիայից… Սովորում է այստեղ… Մարքսիստ է, ֊ — ավելացրի՝ անկախ ինձանից։ — Հարբա՞ծ եք, ֊ — խստացավ Տուրոնոկի ձայնը։ — Ինչպե՞ս կարելի է։ Աշխատանքի մեջ եմ։ — Աշխատանքի մեջ… Ե՞րբ է դա ձեզ խանգարել։ Դեկտեմբերին շրջանային պարտակտիվի հավաքում փսխողն ո՞վ էր… — Հենրիխ Ֆրանցեւիչ, չեմ ուզում հեռախոսը երկար զբաղեցնել… Քիչ առաջ տղա է ծնվել։ Հայրը՝ մեր բարեկամ Եթովպիայից է։ — Ուզում եք ասել՝ սեւ՞ է։ — Շոկոլադագույն։ — Ասել կուզի՝ նե՞գր։ — Բնականաբար։ — Դովլաթով, ֊ — տանջալի ձայնով արտասանեց Տուրոնոկը, ֊Դովլաթով— Դովլաթով, ես ձեզ աշխատանքից կհեռացնեմ… Լուսավոր ա– մեն ամեն բան վարկաբեկելու փորձի համար… Հանգիստ թողեք ձեր այդ քաքոտ նեգրին։ Սպասեք, թող նորմալ, լսո՞ւմ եք ինձ, նորմալ, մարդու երեխա ծնվի… — Եղավ, ֊ — ասում եմ, ֊ — ես միայն հարցրի…

 — Հարմար չէ, ֊ — ասում եմ։ — Ես սկզբից եւեթ կասկածներ ունի, բայց ոչինչ չասացի։ — Լավ, ոչինչ։ — Սուրճ ուզո՞ւմ եք։

ոիտի թե ինչի։ ԵՎ ԻԱ* անհեթեթ է անցնում կյանքս։ Երբ արթնացա, Տեպպեն կանգնած էր գլխավերեւս։— Ներեցեք, անհանգստացրի… Քիչ առաջ ծննդաբերեց ձեզԱռանց ծածկվելու էլ կքնեմ։

— Ներեցեք, անհանգստացրի… Քիչ առաջ ծննդաբերեց ձեզ ծանոթ մի կին։ «Մարինան», ֊ — թեթեւակի սարսափով մտածեցի ես։ (Բոլորին է հայտնի, որ սարսափն ապրում ես սոսկ աննշան չափով)։ Հետո, վանելով ցնոր միտքը, հարցրի․ — Ի՞նչ ասել է՝ ձեզ ծանոթ մի կին։ — Լրագրող է, երիտասարդական թերթից՝ Ռումյանցեւա։ –<ա–ա, Լենան, Բորյա Շտեյնի կինը։ Իրոք, մայիսից չի երեւում… — Ծննդաբերեց հինգ րոպե առաջ։ — Հետաքրքիր է ստացվում։ Խմբագիրը երջանիկ կլինի։ Երեխայի հայրը Տալլինում հայտնի բանաստեղծ է։ Մայրը լրագրող։ Երկուսն էլ կուսակցական են։ Շտեյնն այդ կապակցությամբ բալլադ կգրի… — Ուրախ եմ ձեզ համար։ Զանգեցի Շտեյնին։ — Ողջույն,— ասում եմ,— կարող ես շնորհավորանքներ ընդունել։ — Շուտ է։ Պատասխանը չորեքշաբթի է լինելու։ — Ի՞նչ պատասխան։ — Կթողնեն Շվեդիա, թե ոչ։ Ասում են՝ կապերկրների ուղեւորությունների փորձ չկա։ Իսկ որտեղի՞ց լինի, եթե չեն թողնում։ Դու եղե՞լ ես կապերկրներում։

 — Իսկ ես անգամ Հարավսլավիայում եմ եղել։ Հարավսլա– վիան Հարավսլավիան համարյա կապ է… — Ծննդատնից եմ զանգում։ Դու տղա ես ունեցել։ — Քոլ Քու մերը ֊ ,— գոռաց Շտեյնը։ ֊ Քոլ Քու մերը… Տեպպեն ինձ մեկնեց թերթիկը։ — Հասակը, ֊ — ասում եմ, ֊ — հիսունվեց, քաշը՝ երեք ու ինը հարյուր։ Լենան իրեն լավ է զգում։— Քոլ Քու մերը, ֊ — չէր հանգստանում Շտեյնը։ ֊ Շտեյնը։— Հիմա գալիս եմ։ Տաքսիով կգամ։

37— Զանգեք, զանգեք,— ասաց Տեպպեն։ Զանգեցի Ժբանկովին։ Լսափողը վերցրեց Լեռան։ — Սիխայիլ Վլադիմիրովիչը վատառողջ է,— ասաց։ — Հարբա՞ծ է,— հարցնում եմ։ — Անգիտակից։ Դո՞ւ ես խմացրել։ — Երբե՛ք։ Եվ հետո, ես աշխատանքի մեջ եմ։ — Դե լավ, կներես։  Զանգեցի Մալկիելին։ — Արի, նորածնին պիտի լուսանկարես հոբելյանական համարի համար։ Շտեյնը տղա է ունեցել։ Հոնորարն, իմիջիայլոց, կրկնակի է… — Դու պատրաստվում ես այդ երեխայի մասին գրե՞լ։— Իսկ ի՞նչ։ — Իսկ այն, որ Շտեյնը հրեա է։ Եվ բոլոր հրեաներին պետք է համաձայնեցել։ Դա աներեւակայելիորեն միամիտ ես, Աերժ։ — Ես գրել եմ Կապլանի մասին եւ չեմ համաձայնեցրել։ — Լավ է չես ասում՝ Գլիկմանի։ Կապլանը շրջկոմի բյուրոյի անդամ է։ Նրա մասին հազար անգամ գրել են։ Դու Կապլանին Շտեյնի հետ մի համեմատիր… — Ես չեմ էլ համեմատում։ Շտեյնն անհամեմատ համակրելի է։ — Ավելի վատ իր համար։ — Պարզ է։ Շնորհակալ եմ, որ նախազգուշացրիր։ Ասում եմ Տեպպեին․ — Պարզվում է Շտեյնը հարմար չէ։ — Ես նույնպես կասկածներ ունեի։ — Իսկ ո՞վ էր, այդ դեպքում, ինձ արթնացնողը։ — Ես էի։ Կասկածներ, սակայն, ունեի։ — Հիմա ի՞նչ անենք։ — Շուտով մեկն էլ է ծննդաբերելու։ Գուցե, արդեն ծննդաբերել է։ Հիմա կզանգեմ։ — Իսկ ես դուրս գամ, մի քիչ քայլեմ։

«Քեզ հետ խմե՞լ կլինի— Դե, ֊ մտածեցի… ֊ Քթիցս կբերես»։ Չէի ուզում նրա տրամադրությունը գցել։ Չասացիշնորհավորում եմ։— Շնորհակալ եմ, որ իր երե–ծերուկ, շնորհակալ եմ։ Լենկային բան֊ման ուղարկեցի… Մի տեսակ արտասովոր վիճակ է։ Խմել է պետք այս առիթով։

խան խոտանված է։ Շտեյնը, սակայն, արդեն գիտեր։ ․ — Հոբելյանական նյո՞ւթ ես սարքում։— Փորձում եմ։— Ուզում ես մեզ հանրահա՞տ դարձնել։— Հասկանում ես, ֊ ասում եմ, ֊ այստեղ բանվորագյուղացիա– կան ընտանիք է պետք։ Իսկ դուք մտավորականներ եք…— Ափսոս, իսկ ես արդեն ոտանավոր եմ գրել տաքսիում»։ Վերջանում է այսպես․

— Փորձում եմ։ — Ուզում ես մեզ հանրահա՞տ դարձնել։ — Հասկանում ես,— ասում եմ,— այստեղ բանվորագյուղացիական ընտանիք է պետք։ Իսկ դուք մտավորականներ եք… — Ափսոս, իսկ ես արդեն ոտանավոր եմ գրել տաքսիում»։ Վերջանում է այսպես․ Ֆաբրիկաներում ու հորատանցքերում, Հեռավոր մոլորակներում 400 հազար են հերոսներն արդեն։ Մեր առաջնեկն էչ՝ էլ՝ նրանց շարքերում…

 — Ի՞նչ առաջնեկ։ Դու մեծ աղջիկ ունես։ — Առաջին ամուսնությունից։ — Հա, ֊ — ասում եմ, ֊ — այդ դեպքում պարզ է։ Շտեյնը մտածեց մի քիչ ու հանկարծ ասաց․ 

–Փոխաբերություն… Սուտը տասնյակ ընդհատակյա կեղծանուններ ունի։— Կարելի Այդպես է մտածել՝ ազնվությունը քեզնով վերջանում է։ ԲԱՍ֊ի մասին մի ամբողջ վիպակ գրողն ո՞վ էր։ Ո՞վ էր փառաբանում չեկիստ Տիմոֆեեւին։ստացվում։— Թողնելու եմ այս գործը։ Այ կտեսնեսԻնչպե՞ս կարող այն լինել մեզ մոտ։ Մի երկրում, թողնելու եմ…— Ուրեմն ուրիշներին մի կշտամբիր։— Մի նեղացիր։— Գրողը տանիուր, տրամադրությունս գցեցիր… Գնացի։կարծես թե…

39— Մի երկրում, ուր հիմնական մեռելին դեռ չեն թաղել… Որի անվանումն իսկ կեղծ է… — Ուզում ես ասել՝ ամեն ինչ սո՞ւտ է։ — Սուտ են իմ լրագրությունն ու քո նողկալի ոտանավորները։ Այդ ե՞րբ է էստոնացին եղել տիեզերքում։ — Դա փոխաբերություն է։ – Փոխաբերություն… Սուտը տասնյակ ընդհատակյա կեղծանուններ ունի։ — Կարելի է մտածել՝ ազնվությունը քեզնով վերջանում է։ ԲԱՄ֊ի մասին մի ամբողջ վիպակ գրողն ո՞վ էր։ Ո՞վ էր փառաբանում չեկիստ Տիմոֆեեւին։— Թողնելու եմ այս գործը։ Այ կտեսնես, թողնելու եմ… — Ուրեմն ուրիշներին մի կշտամբիր։— Մի նեղացիր։ — Գրողը տանի, տրամադրությունս գցեցիր… Գնացի։

 — Ծննդաբերել է Կուզինան վեցերորդ պալատից։ Ահա տվյալները։ Ինքն էստոնուհի է, էլեկտրասայլակի վարորդ։ Ամուսինը խառատ է նավաշինական գործարանում, ազգությամբ ռուս, ՍՄԿԿ անդամ։ Երեխան նորմայի սահմաններում է։ 

 — Գերազանց է։ Պայմանավորվեք, որ երեխայի անունը դնեն Լեմբիտ։ — Հենրիխ Ֆրանցեւիչ, ֊ — աղերսեցի, ֊ — ո՞վ իր երեխայի անունը Լեմբիտ կդնի։ Ախր շատ հնաոճ է։ Բանահյուսությունից…— Թող դնեն։ Իրենց համար ի՞նչ տարբերություն։ Լեմբիտ՝ շատ լավ, առնական ու խորհրդանշական է հնչում… Հոբելյանական համարին համահունչ… — Դուք կարո՞ղ էիք ձեր երեխայի անունը դնել Բովա։ Կամ Միկուլա։ — Դեմագոգիայով մի՛ զբաղվեք։ Ձեզ հանձնարարություն է տրված։ Մինչեւ չորեքշաբթի նյութը պետք է պատրաստ լինի։ Եթե հրաժարվեն երեխայի անունը Լեմբիտ դնել, փող առա– ջարկեք։առաջարկեք։ — Ինչքա՞ն։ — Քսանհինգ ռուբլի։ Լուսանկարիչ ես կուղարկեմ։ Ի՞նչ է նո– րածնի նորածնի ազգանունը։ — Կուզին։ Վեցերորդ պալատ։ — Լեմբիտ Կուզին։ Հիանալի է հնչում։ Գործի անցեք։  Հարցրի Տեպպեին․ — Հորը որտե՞ղ գտնեմ։ — Ահավասիկ։ Նստած է լուսամատի տակ, խոտի վրա։ Իջա ներքեւ։ — Հեյ, ֊ — ասում եմ, ֊ — Կուզինը դո՞ւք եք։

40— Ասենք թե Կուզինն եմ,— ասաց,— հետո՞ ինչ։ — ԴԵԹույլ տվեք, ծեր — ասում եմ,— ձեզ շնորհավորել։ Ձեր երեխան մեր քաղաքի չորս հարյուր հազարերորդ բնակիչն է։ Ես խմբագրությունից եմ։ Ուզում եմ գրել ձեր ընտանիքի մասին։ — Որ ի՞նչ։ — Դե, ձեր Կյանքի մասին… — ինչ Ինչ կա որ։ Վատ չենք ապրում… Աշխատում ենք, ինչպես հարկ է––– է… Ընդլայնում ենք մտահորիզոնը… Հեղինակության ենք վայելում… 

— Այսինքն՝ մի֊մի բաժակ…,… աշխուժացավ Կուզինը։ Բարձրահասակ տղամարդ էր՝ գրանիտե ծնոտով ու մանկական անմեղ թարթիչներով։ Թեթեւորեն ելավ տեղից, թափ տվեց տաբատը։

 — Փողը՝ ութ ռուբլի է, ֊ — ասաց Կուզինը։ ֊ Կուզինը։— Եվ մի շիշ էլ լակելիք։ Պորտֆելրց հանեց մեկ շիշ կուբայական ռոմ։ Թաքցրեց վարագույրի ետեւում։ — Ձեւի համար մի երեք հարյուր գրամ վերցնե՞նք։ — Ու գարեջուր, ֊ — ասում եմ, ֊ — եթե սառն է… Պատվիրեցինք երեք հարյուր գրամ օղի, երկու սալաթ ու մի֊մի կոտլետ։ — Ապխտած ֆիլե չե՞ք ցանկանում, ֊ — հարցրեց մատուցողը։ — Ֆռֆռա, ֊ — արձագանքեց Կուզինը։

— Մեր բարեկամների պատվերով, որ վերջերս են վերադարձել Ազալեմմա հանգստավայրից…

 — Կատարվում է լիրիկական երգ՝ «Անձրեւը կաթում է մռթիս»…

 — Գիտե՞ս Ազալեմման ինչ է, ֊ — աշխուժացավ Կուզինը։ ֊ Կուզինը։— Ամենամեծ ուղղիչ ճամբարն է Ւստոնիայամ։ Էստոնիայամ։ Ուղղիչ աշխատանքային գաղութ, էտապ… Երգե՛ք։

41— Քո կենացը։ Որդուդ կենացը։ — Հանդիպման կենացը։ Տա Աստված, վերջինը չլինի…

 — Մի֊մի հատ է՞լ։ էլի  Էլի խմեցինք։

— Ինչպես եղավ՝ մաքուր թատրոն է։ Նավամեխում էի աշխատում, ապրում էի մենակ։ Դե, ծանոթացանք, ինքն էլ միայնակ էր։ Որ ասեմ գեշ է, սուտ կլինի՝ մտածկոտ է։ Սկսեց մոտս գալ՝ լվացք֊արդուկ… Միացանք Զատկին… Սուտ եմ ասում՝ Աստ– վածածնի Աստվածածնի տոնին… Թե չէ գործից հետո վակուում է… Ինչքան կարելի է լակել… Մի տարի համարյա ապրեցինք… Թե ոնց հղիացավ, չեմ հասկանում… Պառկում էր ձողաձկան պես… Ա– սում Ասում էի․ «Հո չե՞ս քնել»… «Չէ, ֊ — ասում էր, ֊ — ամեն ինչ լսում եմ»։ ֊ եմ»։— «Կրքերդ, ֊ — ասում եմ, ֊ — քեզ չեն ուտում»։ Իսկ նա՝ «Կարծես, խոհանոցում լույսը վառվում է»…։ ֊ է»…։— «Ի՞նչ իմացար»։ ֊ իմացար»։— «Հաշվիչը, լսո՞ւմ ես, ոնց է աշխատում»…։ ֊ աշխատում»…։— «Օրինակ վերցնեիր…»։ Մի տարի այդպես էլ ապրեցինք…

–Բնականաբար…— Լիրիկական երգ՝ «Այս ի՞նչ թույն էր, ինձ խմեցրիր»… — Ամուսնացա՞ծ ես,— հետաքրքվեց Կուզինը։ — Եղել եմ։ — Իսկ հիմա՞։ — Չէ ոնց որ։ — Երեխաներ ունե՞ս։ — Ունեմ։ — Շա՞տ։ — Շատ… մի աղջիկ։ — Գուցե կարգավորվի՞։ — Հազիվ թե։ — Երեխեքն են մեղք։ Երեխեքն ախր մեղավոր չեն… Անձամբ ես նրանց անվանում եմ «կյանքի ծաղիկներ»… Մի֊մի հատ է՞լ։— Լցրու։ – Գարեջրո՞վ… – Բնականաբար…

 — Լսիր, ֊ — ասում եմ, ֊ — որդուդ անունը Լեմբիտ դիր։ — Ինչո՞ւ Լեմբիտ, ֊ — զարմացավ Կուզինը։ ֊ Սենք Կուզինը։— Մենք մտածում էինք՝ Վոլոդյա։ Ի՞նչ է նշանակում Լեմբիտ։ — Լեմբիտը անուն է։ — Վոլոդյան ինչ է, անուն չէ՞։ — Լեմբիտը բանահյուսությունից է։ — Բանահյուսությունն ի՞նչ է։ — ժողովրդական Ժողովրդական ստեղծագործություն։ — Ի՞նչ կապ ունի ժողովրդական ստեղծագործությունը։ Իմ անձնական որդու անունը ուզում եմ դնել Վոլոդյա… էդ լակոտին անուն դնելն էլ առանձին պրոբլեմ է։ Իմ անունն, օրինակ, Գրիշա են դրել։ Ի՞նչ դարձա։ Ալկաշ*<ref>Հարբեցող</ref>… Լավ չէ՞ր լինի միանգամից Ալկաշ դնեին… Չխմե՞նք։

 — Անունը Վոլոդյա դնես, ֊ — շարունակեց ճամարտակել Կուզինը, ֊ — անբան ավարա կարող է մեծանալ։ Շատ բան, իհարկե, դաստիարակությունից է կախված… — Լսիր, ֊ — ասում եմ, ֊ — Լեմբիտ անունը ժամանակավորապես դիր։ Սեր Մեր խմբագիրը դրա համար փող է խոստացել։ Իսկ մի ա– միս ամիս հետո կվերանվանես, երբ գրանցելու լինեք… — Ինչքա՞ն, ֊ — հետաքրքվեց Կուզինը։ — Քսանհինգ ռուբլի։ — Երկու շիշ ու ծամելիք։ Եթե ռեստորանում… — Հեչի պես։ Սպասիր, գնամ զանգեմ…

43— Տարօրինակ է հնչում ձեր ձայնը,— արտաբերեց Տուրոնոկը։ — Հեռախոսից է… Հենրիխ Ֆրանցեւիչ, շտապ ուղակեք Հուբերտին՝ փողով։ — Ի՞նչ փող։— Որպես խթան։ Որ երեխայի անունը դնեն Լեմբիտ… Հայրը համաձայնել է քսանհինգ ռուբլով։ Հակառակ դեպքում, ասում է, Ադոլֆ կդնեմ… — Դովլաթով, դուք հարբած եք, ֊ — ասաց Տուրոնոկը։ — Երբե՛ք։ — Դե լավ, հետո կպարզենք։ Նյութը պետք է պատրաստ լինի մինչեւ երեքշաբթի։ Հուբերտը դուրս կգա հինգ րոպեից։ Սպասեք Ոատուշայի Ռատուշայի հրապարակում։ Նա կբերի բանալին… — Բանալի՞… — Այո։ Խորհրդանշական բանալի։ Հանձնեք հորը… համապատասխան պայմաններում… Բանալին արժե երեք ու ութսուն։ Այդ գումարը կպահեմ քսանհինգ ռուբլուց։ — Ազնիվ չէ, ֊ — ասացի։ Խմբագիրը դրեց լսափողը։

 — Հեյ, ֊ — ասում եմ, ֊ — անթնացիր։ Հուբերտը մեզ է սպասում…— Ի՞նչ, ֊ — իրար անցավ Կուզինը, ֊ — Հուբե՞րտ։ Ախր ասում էիր Լեմբիտ։ — Լեմբիտն ուրիշ է։ Լեմբիտը քո որդին է։ ժամանակավորապես…Ժամանակավորապես… 

 — Անունը Լեմբիտ է։ — Սկզբում Լեմբիտ, հետո՝ Վոլոդյա։ — Իսկ Հուբերտը մեզ համար փող է բերում։ — Փող կա, ֊ — ասաց Կուզինը, ֊ — ութ ռուբլի։ 

 — Հե՜յ։ Ապխտած միսիկ, ո՞ւր ես, ֊ — ձայնը գլուխը գցեց Կուզինը։ Սատուցողը Մատուցողը հայտնվեց՝ դեմքին անսահման ձանձրույթ։ — Ափսե եք կոտրել, ֊ — հայտարարեց։— Ըհը, ֊ — ասաց Կուզինը, ֊ — ես եմ ջարդել, քիթմռթով իջա սեղանին՝ ջարդվեց։

— Ռադդ քաշի՛,— անսպասելիորեն զայրացավ Կուզինը։— Քեզ եմ ասում։ Թե չէ քաչալդ հենց հիմա կփայլեցնեմ։— Աշխատանքի մեջ եմ՝ խորհուրդ չէի տա։ Կարող ես բանտ

— Աշխատանքի մեջ եմ՝ խորհուրդ չէի տա։ Կարող ես բանտ էլ ընկնել։

— Ներեք մեզ,— ասում եմ,— ընկերս տղա է ունեցել։ Մի փոքր հուզվում է։

 — Ահա փողը, ֊ — ասաց Հուբերտը։ ֊ Հուբերտը։— Խմբագիրն անհանգստանում է, որ կխմես…

— Սա՞ ինչ է։— «Պսկովյան հուշանվեր»։ Բացեցի տուփը։ Սեջը Մեջը միջին բալալայկայի չափի անոդացված բանալի էր։ — Հա՜, ֊ — ասում եմ, ֊ — երջանկության բանալին։

— Դեռ խմբագրին պիտի տուն տանեմ։ — Ոտքով թող գնա այդ ճարպակալած խոզը։ — Հասկանում ես, նրանք ինձ բնակարան են խոստացել։ Բնակարանի հարցը եթե չլիներ… — Ինձ մոտ ապրիր,— ասաց Կուզինը,— կնկաս գյուղ կուղարկեմ։ Պսկովի մարզ։ Այնտեղ ամառվանից այս կողմ մարգարին էլ չկա… — Տղերք, ես պիտի գնամ,— ասաց Հուբերտը… Նորից հայտնվեցինք անձրեւի տակ։ «Աստորիա» ռեստորանի լուսամուտները կանչում էին իրենց անդիմադրելի փայլով։ Մուտքի դիմացի լապտերը մթությունից խլել էր գույնզգույն ջրափոսը… Կարիք կա՞ մանրամասն պատմել հետագա իրադարձությունները։ Ինչպես ուղեկիցս բարձրացավ բեմ ու գոռաց․ «Ծախեցի՜ն Ռուսաստանը»… Հետո դռնապանին այնպես խփեց, որ գլխարկը գլորվեց հանդերձարան… Ինչպես հետո մեզ միլիցիա տարան… ինչպես ազատեցին իմ վկայականի շնորհիվ… Ինչպես կորցրի գրառումներիս նոթատետրը… իսկ հետո՝ նաեւ Կուզինին…