Չարի ծաղիկներ

Գրապահարան-ից
Չարի ծաղիկներ

հեղինակ՝ Շառլ Բոդլեր
թարգմանիչ՝ Հենրիկ Բախչինյան
աղբյուր՝ «Չարի ծաղիկներ»

Անավարտ.jpg
Անավարտ
Այս ստեղծագործությունը դեռ ամբողջովին տեղադրված չէ Գրապահարանում


Չարի ծաղիկներ

Անբասիր բանաստեղծին
Ֆրանսիական գրականության անզուգական հրաշագործին,
իմ շատ սիրելի և շատ ակնածելի ուսուցչին և բարեկամին
Թեոֆիլ Գոիթեին ամենախորին նվիրվածության զգացումներով
ձոնում եմ այս հիվանդագին ծաղիկները։


Ընթերցողին

Խենթությունը, մեղքերը և արատները բոլոր
Համակում են մեր հոգին և մեր մարմինը կրծում,
Եվ մենք մեր մեջ հաճելի խղճի խայթ ենք սնուցում,
Ինչպես աղքատն է սնում միջատներին ահավոր։

Մեր մեղքերը համառ են, մեր քավությունը՝ սնանկ,
Խոստովանանքը մեր ողջ հատուցելով լիուլի,
Ուրախությամբ բռնում ենք դարձյալ կեղտոտ մի ուղի,
Հուսալով, որ աղտը մեր գարշ արցունքով կլվանք։

Եռամեծար չարքն է, որ օրորում է ընդերկար
Բարձի վրա չարության սքանչացած մեր հոգին,
Եվ մետաղը մեր կամքի պերճափայլ ու թանկագին
Գոլորշի է դարձնում այդ քիմիկոսը ճարտար։

Թելերը մեզ խաղացնող բռնել է Դևն այդ ժահրոտ.
Նողկանքի մեջ գտնում ենք մենք հմայքներ հեշտագին,
Եվ ամեն օր մի քայլով մոտենում ենք Դժոխքին՝
Առանց ահ ու սարսափի, մթան միջով գարշահոտ։

Ինչպես մի խեղճ կնամոլ, որ հոշոտում է անսանձ
Մի պառաված պոռնիկի ստինքները լղրճուկ,
Մենք շորթում ենք անցնելիս գաղտագողի մի հաճույք,
Որը քամում ենք ուժգին, ինչպես նարինջը սմքած։

Եվ մեր արբած ուղեղում գարշ Դևերի մի բանակ
Ինչպես որդեր անքանակ անվերջ վխտում է, զեռում,
Եվ երբ մենք շունչ ենք քաշում, հորդում է մեր թոքերում
Մահը՝ անտես հեղեղատ, հառաչանքով խլարձակ։

Քանի դեռ թույնը լեղի, դաշույնը սուր, հուրը բարկ
Իրենց խրթին նախշերով չեն հասցրել ավարտի
Ձեռագործը քրքրված ողորմելի մեր բախտի,
Ավա՜ղ, հոգին մեր այսպես կմնա ցած ու անարգ։

Արատների մեր զազիր ու գարշելի որջերում
Կան հովազներ ու քածեր, շնագայլեր ու քարբեր,
Ուրուրներ ու կապիկներ ու կարիճներ մահաբեր,
Ճիվաղներ, որ ճչում են, հաչում, ֆշշում ու ոռնում։

Բայց կա մեկը՝ նրանցից առավել ժանտ ու դաժան.
Չունի թեև մագիլներ, վիթխարի ցատկ ու կռինչ,
Բայց կուզենա հաճույքով ոչնչացնել ամեն ինչ
Եվ իր մեն մի հորանջով կուլ տալ աշխարհը համայն։

Ձանձրո՜ւյթն է դա, որ անկամ արտասվում է անդադար
Եվ իր հուկան ծխելով, կառափնարան է տենչում,
Հրեշին այդ, ընթերցո՛ղ, դու էլ ես լավ ճանաչում,
Իմ երեսպա՜շտ ընթերցո՛ղ, իմ նմանա՛կ, իմ եղբա՛յր։


ՍՊԼԻՆ ԵՎ ԻԴԵԱԼ


I Օրհնություն

Այնժամ, երբ որ կամոքըն երկնային սուրբ զորության
Այս տաղտկալի աշխարհում բանաստեղծը հայտնվեց,
Նրա մայրը սարսափով ու ցասումով անսահման
Բռունցքները վեր պարզած Արարիչին ձայն տվեց.

«Ավելի լավ է ծնել բազում օձեր թունավոր,
Քան թե սնել, մեծացնել այս ծաղրանքը եղկելի.
Թող անիծվի՛ գիշերն այն հաճույքների անցավոր,
Երբ արգանդս հղացավ հատուցմամբ իմ մեղքերի։

Քանի որ դու կանանց մեջ որոշեցիը ի՛նձ ընտրել՝
Աչքին իմ խեղճ ամուսնու դարձնելով նողկալի,
Եվ քանի որ չեմ կարող կրակի մեջ շպրտել
Ինչպես նամակ սիրային այս ճիվաղին ողբալի,

Ապա այնպես կանեմ, որ քո չարիքը ինձ տանջող
Վերադառնա նզովյալ քո չարության գործիքին.
Կփչացնեմ ես իսպառ թշվառ տունկն այս կանաչող,
Որ երբեք իր ժանտախտե բողբոջները չարձակի»։

Եվ այսպես նա կուլ տալով փրփուրը իր չարության,
Չիմանալով հարատև հղացումները վերին,
Գեհենի մութ խորքերում ինքն իսկ վառեց հուրը այն,
Որտեղ նետում են բոլոր եղեռնագործ մայրերին։

Բայց հովանու տակ անտես Հրեշտակի բարերար
Անօթևան երեխան արեգակով է արբում.
Եվ ըմպելիքը նրա դառնում է սուրբ մի նեկտար
Եվ ուտելիքն է դառնում մի ամբրոսիա քաղցրաբույր։

Նա քամու հետ է խաղում և զրուցում ամպի հետ
Եվ արբում է, երգելով ճանապարհը սրբության.
Եվ այդ ուխտյալ ճամփորդին հսկող Ոգին ակնդետ
Արտասվում է, տեսնելով նրա խինդը անսահման։

Բոլորը, ում սիրում է, նրան վախով են նայում
Եվ կամ էլ սիրտ առնելով նրա տեսքից անխռով,
Աշխատում են ցավեցնել նրա հոգին զգայուն,
Դաժանությունը իրենց նրա վրա փորձելով։

Այն հացի մեջ և գինու, որ նրան է պատկանում,
Նրանք խառնում են իրենց թուքն ու մուրը զզվելի,
Այն, ինչին ձեռք է տալիս, կեղծորեն ետ են վանում
Եվ միշտ շեղվում են՝ նրա ոտնահետքը տեսնելիս։

Նրա կինը ամենուր գոչում է միշտ բարձրաձայն.
«Քանի որ նա պաշտում է գեղեցկությանն իմ այսպես,
Ես կդառնամ իր համար հնօրյա կառք ու արձան,
Եվ թող, ինչպես որ նրանք ոսկեզօծվեմ նաև ե՛ս.

Կհագենամ նարդոսով ու խեժերով բուրավետ,
Պաշտամունքով ու մսով, սեղանների ճոխությամբ.
Եվ այն սրտում, որ ինձ է տրվել սիրով առհավետ
Շնորհները երկնային ես կճնշեմ հեշտությամբ։

Եվ երբ որ ինձ ձանձրացնեն այդ ֆարսերը սրբապիղծ,
Նրա կրծքին դնելով իմ ձեռքը թույլ ու զորեղ,
Եղունգներովըս ինչպես մագիլներով հարպիայի
Ես մինչև սիրտը նրա մի ճանապարհ կփորեմ։

Եվ կպոկեմ այնտեղից արյունոտ սիրտը նրա՝
Թպրտացող, դողացող, նման փոքրիկ թռչնակի,
Եվ որպեսզի սիրելի իմ գազանը հագենա՝
Ես այն ի կեր կնետեմ քամահրանքով հատակին»։

Երկինքն ի վեր, ուր աչքն իր տեսնում է գահ մի շքեղ,
Բանաստեղծն է կարկառում բազուկներն իր բարեպաշտ,
Եվ լուսավառ իր հոգու ճառագայթները ահեղ
Նրան ծածկում են աչքից ամբոխի՝ գարշ ու անհաշտ։

«Օրհնյա՜լ լինես, Տեր իմ, որ շնորհում ես տառապանք,
Որպես հրաշք սպեղանի մեր ախտերի դեմ վազում,
Եվ որպես մի լավագույն նեկտարահյութ անապակ,
Որով սրտերը հզոր սուրբ հաճույքին են հասնում։

Ես գիտեմ, որ մի տեղ էլ կհատկացնես պոետին
Երանելի դասի մեջ Լեգեոնների սրբազան
Եվ կկանչես դու նրան հավերժական հանդեսին
Երկնի բոլոր Գահերի, Իշխանության, Վեհության։

Գիտեմ նաև, որ Վիշտը ազնվությանն է միակ,
Որին հողն ու դժոխքը չեն անարգի երբևէ,
Եվ տարածքները բոլոր և Ժամանակը համակ
Միստիկ պսակս պիտի հյուսեն, որ ինձ պարգևեն։

Սակայն եթե դուրս բերես մարգարիտները ծովի,
Հնադարյան Թադմորի անգին քարերը կորած,
Մետաղները անծանոթ, այդքանն էլ դեռ չի բավի
Շլացուցիչ, լուսահեղ այդ պսակին փառապանծ։

Քանզի պիտի նա հյուսվի միայն լույսով այն հստակ,
Որ ցայտում է հնոցից սուրբ շողերի նախնական,
Եվ մարդկային աչքերը իրենց փայլով բովանդակ
Նրա դեմ խեղճ ու խավար հայելիներ են միայն»։


II Ալբատրոսը

Որպես պարապ զվարճանք, նավաստիները հաճախ
Ալբատրոսներ են որսում՝ մեծ թռչուններ ծովային,
Որոնք որպես ուղեկից, միշտ հետևում են անվախ
Հորձանքներով կատաղի առաջ սահող նավերին։

Բայց հենց դնում են նրանց շոգենավի տախտակին.
Այդ լազուրի արքաներն՝ անճարակ ու ամոթխած,
Խղճուկ հակում են իրենց ճերմակ թևերն ահագին,
Ինչպես երկար թիակներ՝ նավակողից կախ ընկած։

Ուղևորն այս թևավոր ի՛նչ ձախորդ է ու նըկուն.
Չքնաղ էր նա քիչ առաջ, բայց ի՜նչ տձև է հիմա,
Մեկը կտուցն է նրա իր ծխամորճը խցկում,
Մեկ ուրիշը կաղաավ ծաղրում է քայլքը նրա։

Բանաստեղծը նման է այդ իշխանին ամպերի,
Օր թռչում է հողմի մեջ՝ նետաձիգին անտարբեր.
Երկրի վրա վայրահաչ երբ դառնում է նա գերի,
Նրան թևերն իր հսկա միշտ խանգարում են քայլել։


III Վերխոյացում

Ի վե՜ր կապույտ լճերից, արոտներից արգավանդ,
Անտառներից, ծովերից, ամպերից ու գետերից,
Արեգակից էլ անդին, ի վե՜ր կապույտ եթերից,
Ի վե՜ր բոլոր եզրերից տիեզերքի աստղազարդ,

Շարժըվում ես, իմ ոգի՛, առաջանում ինքնիշխան,
Եվ ինչպես քաջ մի լողորդ, որ տրվում է տարերքին,
Ճողփում ես դու ցնծությամբ անսահմանը անմեկին,
Անասելի գոհությամբ ու հաճույքով առնական։

Հեռացի՜ր այս ախտաբեր ժանտահոտից մահացու,
Մաքրագործվի՜ր վերնագույն ոլորտներում անհատակ,
Խմի՜ր իբրև սրբազան աստվածային օշարակ
Հրավառ լույսը, որով անսահմանն է առլեցուն։

Սրտակեղեք վշտերի, ձանձրույթի ու ցավի մեջ,
Որ դժնդակ լծի պես ծանրացել են մեր մեջքին,
Երջանիկ է միայն նա՛, ով թևերով իր ուժգին
Կարողանում է ճախրել դեպի այդ լոլյսր անշեջ.

Միայն նա՛, ում մտքերը՝ նման ազատ հավքերի,
Թևածում են անարգել դեպի երկինքը անհուն,
Նա՛, ով վեր է այս կյանքից և ով լավ է հասկանում
Լեզուն ծառի ու ծաղկի և անմռունչ իրերի։