Changes
/* Գլուխ երեսուներորդ */
Ու «Սելենի» նավապետը անզուսպ լաց եղավ։ Նա շատ անհարմար էր զգում, բայց ոչինչ չէր կարող անել։
==Գլուխ երեսունմեկերորդ==
― Միևնույն է այս դրոշները դուր չեն գալիս ինձ, ― ասաց Պաթը, երբ փոշեգնացը ճամփա ընկավ Պորտ֊Ռորիսի նավահանգստից։ ― Ախր, շատ անհեթեթ է, երբ մտածում ես, որ նրանք կախված են վակուումի մեջ։
Թեև, երբ պարզ խոսենք, պատրանքը լիակատար էր։ Խայտաբղետ պատվադրոշները, որոնք զարդարում էին Տիեզերակայանի շենքը, ծփում էին գոյություն չունեցող քամուց։ Դա արվել էր շատ հասարակ, զսպանակներն ու փոքրիկ մոտորները օգնում էին թլսորելու երկրային հեռուստադիտողների գլուխը։
Այսօր մեծ տոն է Պորտ֊Ռորիսի համար, և ոչ միայն նրա՝ այլև ամբողջ Լուսնի համար։ Ափսո՜ս, որ Սյուն իր հետ չէ, նման ճանապարհորդության համար նա լավ մարզավիճակում չէ։ Առավոտյան, երբ ճանապարհում էր իրեն, նա նույնիսկ գանգատվեց։
― Չեմ պատկերացնում, թե ինչպես են Երկրի վրա կանայք երեխա բերում։ Նման ծանրություն կրել այնտեղ, ուր ձգողականությունը վեց անգամ մերինից ավելի՛ն է․․․
Պաթը շեղվեց ընտանեկան խորհրդածություններից ու լրիվ ընթացքով առաջ շարժվեց։ Արևի ճառագայթների տակ լուսնափոշին ասես միապաղաղ ծիածաններ կապեց նավի ետևում, ու խցում, «Սելեն 2֊ի» նավապետի թիկունքում լսվեցին երեսուներկու ուղևորների խանդավառ բացականչությունները։
Նոր լուսնագնացի առաջին ռեյսը տեղի էր ունենում ցերեկը։ Ճանապարհրորդները չեն տեսնի Ծարավի ծովի դյութիչ լուսարձակումը, անշարժ երկրի կանաչ փայլը, ու չի լինի գիշերային արշավը կիրճով դեպի Խառնարանային լիճը։ Բայց այս ամենը հատուցվում էր տպավորությունների նորությամբ ու անսովորությամբ։ Իր անբախտ նախորդի շնորհիվ «Սելեն 2֊ը» համարյա ամենանշանավոր նավն էր ամբողջ արեգակնային համակարգությունում։
Հին ճշմարտություն է․ վատ համբավը՝ լավագույն ռեկլամն է։ Ու հաշվելով տոմսերի նախնական հայտերը՝ «Լուսնաշրջիկի» պետը ուրախ էր, որ չէր զիջել, ստիպել էր մեծացնել սալոնը, որպեսզի հնարավոր լիներ վերցնել էլ ավելի շատ ուղևոր։ Իսկ ինչքա՜ն հարկ եղավ մարտնչել ընդհանրապես նոր «Սելեն» ստանալու համար։ «Վախեցած մարդն իր շվաքից էլ կվախենա», ― պնդում էր գլխավոր ադմինիստրատորը, ու զիջեց միայն այն բանից հետո, երբ պատեր Ֆերրարոն և Գեոֆիզիկական վարչությունը նրան համոզեցին, որ մոտակա մեկ միլիոն տարում կարելի է ապահով լինել Ծովի խարդավանքից։
― Այդպես պահե՛լ, ― տեղից վեր կենալով երկրորդ օդաչուին ասաց Պաթը։ ― Գնամ զրուցեմ ուղևորների հետ։
Նա դեռ բավականին երիտասարդ ու փառամոլ էր, նրան շոյում էին ուղևորների հիացական հայացքները։ Նավում չկար մեկը, որ կարդացած չլիներ նավապետ Հարրիսի մասին կամ տեսած չլիներ նրան հեռուստացույցով։ Հենց միայն այն, որ նրանք նստած են այստեղ ― նշանակում է լիովին վստահում են նրան։ Իհարկե, դա միայն նրա ծառայությունը չէր, Պաթը լավ էր հասկանում այդ, բայց նա առանց կեղծ համեստության գնահատում էր իր վարմունքը «Սելեն 1֊ի» վերջին ժամերին։ Խորտակված, փոշեգնացի փոքրիկ ոսկե մոդելը («Վերջին նավարկության բոլոր մասնակիցներից՝ անկեղծ հիացմունքով» միստր և միսսիս Հարրիսներին մատուցված հարսանեկան նվերը) ամենաթանկ պարգևն էր նրա համար։
Պաթ Հարրիսը դեպի նավախելն էր գնում, ողջյուններ փոխանակելով ուղևորների հետ։ Հանկարծ նա կանգ առավ, ասես մեխվելով տեղում։
― Հըլլո, նավապետ, ― լսվեց ծանոթ ձայնը։ ― Դուք կարծես, զարմացա՞ծ եք։
Պաթը անմիջապես իրեն հավաքեց ու մի շլացուցից պաշտոնական ժպիտ պարգևեց նրան։
― Օ՜, միսս Մոռլի, ինչպիսի հաճելի անակնկալ։ Ես չէի էլ կասկածում, որ դուք Լուսնի վրա եք։
― Ինձ համար նույնպես անակնկալ է այս։ Եվ այս ամենը շնորհիվ այն ակնարկի, որ ես գրեցի «Սելեն֊մեկի» մասին։ «Միջմոլորակային կյանք» ամսագիրը ինձ հանձնարարել է պատմել նոր փոշեգնացի առաջին ուղերթի մասին։
― Հուսով եմ, ― ասաց Պաթը, ― այն կանցնի առանց այնպիսի արկածների, ինչպես անցյալ անգամ։ Ասացեք, խնդրեմ, մյուսներից որևէ մեկին հանդիպո՞ւմ եք։ Վերջերս ես նամակ ստացա դոկտոր Մըքենզիից, Շաստերները նույնպես գրում են, բայց Ռեդլիի մասին ոչինչ չգիտեմ։ Ի՞նչ պատահեց այդ խեղճ մարդու հետ Հարդինգի ձերբակալելուց հետո։
― Ոչինչ։ Եթե հաշվի չառնենք, որ նրան աշխատանքից ազատեցին։ Դատի տա՞լ նրան։ Չէ որ բոլորը կհամակրեն նրան, էլ չասած, որ նրա օրինակին հետևողներ էլ կլինեն։ Ասում են, իր ապրուստը հոգալու համար նա այժմ իր դավանակիցների համար դասախոսություններ է կարդում «Ինչ հայտնաբերեցի ես Լուսնի վրա» թեմայով։ Ու գիտեք, նավապետ Հարրիս, ինձ թվում է․․․
― Ի՞նչ։
― Նա նորից Լուսին կվերադառնա։
― Ինչքան շուտ, այնքան լավ։ Ես այդպես էլ չհասկացա, թե ինչ էր ուզում գտնել նա Ճգնաժամների ծովում։
Նրանք ծիծաղեցին, ապա միսս Մոռլին ասաց․
― Ես լսել եմ, որ դուք դուրս եք գալիս աշխատանքից։
Պաթը նկատելիորեն շփոթվեց։
― Դա ճիշտ է, ― հաստատեց նա։ ― Տիեզերական գծերի վրա եմ փոխադրվում։ Եթե բոլոր փորձարկումներին դիմանամ։
Պաթը շատ էլ վստահ չէր դրանում, բայց չէր ուզում հրաժարվել փորձելուց։ Լուսնագնաց վարելը՝ հետաքրքիր, հաճելի աշխատանք է, խոսք չկա։ Իսկ հետո՞։ Սյուն ու կոմոդորը ճիշտ են ասում․ դա փակուղի է։
Նա ուրիշ պատճառ էլ ուներ։ Պաթ Հարրիսը հաճախակի էր խորհում այն մասին, թե ինչքան ճակատագրեր փոխվեցին, երբ Ծարավի ծովը հորանջեց աստղազարդ երկնքին նայելով։ «Սելեն 1֊ում» տեսածը անդրադարձավ յուրաքանչյուրի վրա, ու գրեթե նրանք բոլորն էլ փոխվեցին դեպի լավը։ Օրինակի համար հեռու գնալու հարկ չկա։ Ինչքան հաշտ ու խաղաղ են խոսում ինքը և միսս Մոռլին․․․
Անցյալ իրադարձությունները անհետևանք չեղան նաև փրկարար գործողությունների մասնակիցների համար, առանձնապես դոկտոր Լոուսոնի և գլխավոր ինժեներ Լոուրենսի համար։
Պաթը քանիցս հեռուստացույցի էկրանի վրա տեսել էր դյուրաբորբոք աստղագետին՝ գիտական թեմաներով հաղորդումներում, բայց երախտագիտության զգացումն էլ չէր օգնում՝ Լոուսոնը առաջվա նման նրան դուր չէր գալիս։ Բայց, դատելով ըստ ամենայնի, դուր է գալիս միլիոնավոր հեռուստադիտողների։
Իսկ ինչ վերաբերվում է Լոուրենսին, նա առանց ձեռքերը ծալելու գիրք էր գրում (պայմանական վերնագիրը՝ «Մարդը Լուսնի մասին»), և անիծում այն օրը, երբ պայմանագիր կնքեց հրատարակչության հետ։ Պաթը նրան օգնեց «Սելենին» նվիրված գլուխներում։ Սյուն հանձն առավ, քանի դեռ երեխան չի ծնվել, կարդալ֊շտկել ձեռագիրը։
― Ներեցեք, ― ասաց Պաթ Հարրիսը, հիշելով նավապետի պարտականությունները, ― ես պետք է ուշադրության արժանացնեմ նաև մյուս ուղևորներին։ Կլավիում լինեք, անցեք մեզ մոտ։
― Անպատճառ կգամ, ― խոստացավ միսս Մոռլին, մի թեթև տարակուսած, բայց ակներևբար գոհ հրավերի համար։
Պաթը առաջ անցավ, պատասխանելով բարևներին ու հարցերին։ Ահա և օդասահանքի հատվածը։ Նա մտավ, դուռը ետևից փակեց ու միայնակ մնաց։
Ինչ կարելի է ասել, այստեղ շատ ավելի ընդարձակ է, քան «Սելեն 1֊ի» անցման փոքրիկ խցիկում։ Սակայն, ընդհանուր առմամբ ամեն ինչ նույնն է, և զարմանալի չէ, որ հուշերը հորդեցին․․․ Ահա սկաֆանդրը՝ արդյոք այն չէ՞, որ թթվածին էր մատակարարում իրեն ու Մըքնեզիին, երբ մյուսները քնած էին․․․ Ու մի՞թե այս միջնորմին չէր դրել նա ականջը, լսելով վերընթաց փոշու հոսանքի շրշյունը։ Եվ չէ որ հենց օդասահանքի խցիկում ինքն ու Սյուն առաջին անգամ իսկապես ճանաչեցին միմյանց․․․
Բայց ահա նորություն․ պատուհան արտաքին դռան վրա։ Պաթը դեմքը հպեց ապակուն ու հայացքը հառեց հեռուն՝ մոտով սլացող Ծարավի ծովի հարթությանը։
Այժմ փոշեգնացի այս կողմը ստվերոտ է, պատուհանը նայում էր տիեզերական սև գիշերվան, և հենց որ աչքերը սովորեցին խավարին, նա տեսավ աստղերը։ Միայն ամենախոշորները, իհարկե, քանի որ ցրված լույսը խանգարում էր տեսնել մյուսները։ Ահա Յուպիտերը՝ Վեներայից հետո ամենապայծառ մոլորակը։
Շուտով ինքն այնտեղ կլինի, հարազատ աշխարհից հեռու․․․ Այդ միտքը և՛ ուրախացնում էր նրան, և՛ վախեցնում, և, այնուամենայնիվ, Պաթը գիտեր, որ տեղում չի նստելու։
Նա սիրում էր Լուսինը, բայց այն փորձեց սպանել իրեն, և նա միշտ վատ կզգա իրեն նրա ամայի տարածություններում։ Ինչ խոսք, մեծ տիեզերքը ավելի ահարկու և դաժան է, սակայն Պաթը դեռ առիթ չի ունեցել մարտնչելու նրա հետ։ Իսկ հարազատ Լուսնի հետ իր հարաբերությունները լավագույն դեպքում կհիշեցնեն զինված չեզոքությունը։
Խցիկի դուռը բացվեց, ներս մտավ ստյուարդուհին, բելերով դատարկ գավաթներով սկուտեղը։ Պաթը երեսը շրջեց պատուհանից ու աստղերից։ Երբ հաջորդ անգամ նա՝ նրանց տեսնի, անհամեմատ ավելի պայծառ կլինեն։
Նավապետը ժպտաց գեղեցիկ համազգեստով աղջկան։
― Այդ ամենը ձերն է, միսս Ջոնսոն։ ― Նա ձեռքով ցույց տվեց նեղլիկ նավախոհանոցը։ ― Լավ տանտիրուհի եղեք։
Ապա նա վերադարձավ ղեկի մոտ ու ձեռնամուխ եղավ «Սելեն 2֊ի» առաջին ուղերթին, որն իր վերջին նավարկությունն էր Ծարավի ծովով։
