Վկան

Գրապահարան-ից
Վկան

հեղինակ՝ Խորխե Լուիս Բորխես
թարգմանիչ՝ Հովհաննես Բոդուկյան (իսպաներենից)
աղբյուր՝ «Երկու արքաներն ու երկու լաբիրինթոսները», Ապոլոն, 1992

Գոմում, որը գրեթե ամբողջապես քարե նոր եկեղեցու շուքի տակ է, համեստորեն, ինչպես քուն որոնողը մոխրագույն աչքերով և մոխրագույն մորուքով մի մարդ, անասունների հոտի մեջ պառկած մահ է որոնում: Օրը հավատարիմ ընդարձակ ու գաղտնի օրենքներին տեղափոխում ու խառնում է այդ խղճուկ կացարանում գտնվող ստվերները: Դրսում հերկված հողերն են և մեռած տերևներով լեփլեցուն մի խրամատ, իսկ անտառամուտի սև ցեխերում գայլի ինչ-որ հետքեր: Մարդը քնում ու երազում է աշխարհից մոռացված: Աղոթքի կանչն արթնացնում է նրան: Անգլիայի թագավորություններում զանգակների ղողանջն արդեն երեկոյան սովորություններից մեկն է, բայց մարդը երեխա ժամանակ տեսել է Ուոդենի դեմքը, աստվածային սարսափն ու ցնծությունը, հռոմեական դրամներով և ծանր զգեստներով ծանրաբեռնված տախտակե բիրտ կուռքը ձիերի, շների և գերիների ողջակիզումը: Մայրամուտից առաջ նա կմահանա և նրա հետ կմեռնեն ու չեն վերադառնա հեթանոսական արարողության վերջին ու անմիջական պատկերները, և երբ այս սաքսոնը մեռնի՝ աշխարհը կդառնա փոքր-ինչ ավելի աղքատ: Տարածության մեջ կատարվող դեպքերը, որ հասնում են իրենց ավարտին ինչ-որ մեկի մահով կարող են հիացնել մեզ, բայց ինչ-որ բան, կամ բաների անհամար մի թիվ մեռնում է ամեն մի մղձավանջում: Հակառակ պարագայում պետք է գոյություն ունենա աստվածիմացների ենթադրած տիեզերական հիշողությունը: Ժամանակի մեջ եղել է մի օր, որ մարել են Քրիստոսին տեսնող վերջին աչքերը: Խունինի ճակատամարտն ու Հեղինեի սերը մի մարդու մահով են ավարտվել: Ի՞նչ կմեռնի ինձ հետ, երբ մահանամ, աշխարհը ի՞նչ պաթետիկ կամ փխրուն ձև կկորցնի Մասեդոնի Ֆերնանդեսի ձա՞յնը, կարմիր ձիու պատկե՞րը Սերանոյի և Չարկասի հողերում, ծծումբի ձո՞ղը մահակենու գրասեղանի դարակում: