Changes
/* Գլուխ քսանութերորդ։ Թե ինչպես որսացին որսորդին */
== Գլուխ քսանութերորդ։ Թե ինչպես որսացին որսորդին ==
Պարոն Հիլասը՝ հարևան վիլլայի տերը, քնել էր իր տաղավարում, երբ սկսվում էր Քեմփի տան պաշարումը։ Պարոն Հիլասը մեկն էր այն փոքրաթիվ անդրդվելի մարդկանցից, որոնք մերժում էին հավատալ Անտեսանելի Մարդու մասին «այս դատարկաբանությանը»։ Եվ սակայն կինը հավատում էր և հետագայում բազմիցս հիշեցնում էր պարոն Հիլասին։ Սա համառում էր ման գալ պարտեզում, ասես ոչինչ չէր պատահել, և հետմիջօրեին պառկեց քնելու ինչպես սովոր էր տարիներով։ Մինչ ջարդուփշուր էին արվում Քեմփի պատուհանները, պարոն Հիլասը քնած էր, իսկ հետո հանկարծ զարթնեց, տարօրինակ մի զգացողությամբ, թե՝ ինչ-որ վատ բան է կատարվում։ Նայեց Քեմփի տանը, որ դիմացն էր, աչքերը սրբեց ու մեկ էլ նայեց։ Ապա ոտքերը գետնին դրեց և մահճակալին նստած՝ լսողությունը լարեց։ Անեծքներ տեղաց նա, բայց տարօրինակ երևույթը չհեռացավ։ Տունն այնպիսի տեսք ուներ, ասես շաբաթներով լքվել էր, շատ բուռն մի հարձակման ենթարկվելուց հետո․ ապակիները ջարդվել էին, և բոլոր պատուհանները, բացի աշտարակի աշխատասենյակի պատուհաններից, փակված էին ներքին փեղկերով։
― Պատրաստ եմ երդվել,— պարոն Հիլասը ժամացույցին նայեց,— թե քսան րոպե առաջ ամեն ինչ կարգին էր։
Հեռվից լսվում էին ռիթմիկ հարվածներ և ապակու փշրվելու աղմուկ։ Ապա, մինչ պարոն Հիլասը բերանաբաց նստել էր, շատ ավելի զարմանալի մի բան պատահեց։ Հյուրասենյակի փեղկերը աղմկալից բացվեցին․ աղախինը տնից դուրս գալու համար հագնված ու գլխարկը գլխին, ջղաձգորեն աշխատում էր բացել պատահանը։ Հանկարծ աղախնի կողքին երևաց մի մարդ ու սկսեց օգնել նրան — այդ բժիշկ Քեմփն էր։ Եվս մի ակնթարթ ու պատուհանը բացված էր, և աղախինը դուրս էր unղոսկում․ ապա նա առաջ նետվեց ու չքացավ թփերի մեջ։ Պարոն Հիլասը վեր կացավ, շփոթ ու բուռն բացականչություններ արձակելով ի տես այս բոլոր արտասովոր իրադարձություններին։ Նա տեսավ, թե Քեմփը ինչպես կանգնեց լուսամուտագոգում, ապա ցած նետվեց և իսկույն հայտնվեց թփուտների շավղում․ վազելիս Քեմփը կռանում էր, ասես թաքնվում էր ինչ֊որ մեկի աչքից։ Ապա անհետացավ «ոսկե անձրևի» թփի ետև ու նորից երևաց սարահարթը եզերող ցանկապատը բարձրանալիս։ Մի ակնթարթում նա մյուս կողմն էր նետվել և զառիթափով ցած՝ շատ արագ վազում էր դեպի պարոն Հիլասի կողմը։
— Տե՜ր աստված․․․— գոչեց պարոն Հիլասը՝ հանկարծ գլխի ընկնելով, թե ինչ է կատարվում։— Այգ գազան Անտեսանելի Մա՜րդն է․․․ Ուրեմն ճի՜շտ է․․․
Պարոն Հիլասի համար այդպես մտածելը նշանակում էր գործի անցնել․ վերնահարկի պատուհանից նրան դիտող խոհարարուհին զարմացավ, երբ տեսավ, որ պարոն Հիլասը սլանում էր դեպի տուն, ժամում գրեթե ինը մղոն արագությամբ։
― Կարծում էի՝ չի վախենում,— ասաց խոհարարուհին։— Մերի, հենց հիմա այստեղ արի։
Դռները շրխկացին, զանգերը հնչեցին և ցուլի պես բառաչող պարոն Հիլասի ձայնը որոտաց․
― Դռները փակե՜ք, լուսամուտները փակե՜ք, ամեն ինչ փակե՜ք․․․ Անտեսանելի Մարդն է գալի՜ս․․․
Իսկույն ամբողջ տնով մեկ թնդացին աղաղակներ, հրամաններ և վազվզող ոտքերի դոփյուններ։ Պարոն Հիլասը վազեց, որ անձամբ փակի վերանդայի վրա բացվող դուռ֊պատուհանները, նույն պահին պարտեզի ցանկապատի ետևից երևացին Քեմփի գլուխն ու ուսերը, հետո էլ՝ ծունկը։ Մի ակընթարթ ևս ու Քեմփը տրորում էր ծնեբեկների ածուն և թենիսի խոտածածկ դաշտի վրայով դեպի տուն էր վազում։
― Ներս չէ՛մ թողնի․․․— ասաց պարոն Հիլասը՝ սողնակները գցելով։— Շատ եմ ցավում, որ նա ձեր ետևից է ընկել, բայց ձեզ ներս չեմ թողնի․․․
Քեմփի սարսափահար դեմքը կպավ ապակուն։ Նա բախեց, ապա ջղաձգորեն ցնցեց դուռ֊պատուհանը։ Տեսնելով, որ ջանքերն իզուր են, վազեց վերանդայի երկայնքով․ վերջավորությանը հասնելով՝ պարտեզ ցատկեց ու սկսեց թակել կողմնակի դուռը։ Հետո կողքի դարպասը շրջանցեց, տան ճակատի կողմն անցավ և բլրի ճանապարհը բռնեց։ Պատուհանից սարսափահար դուրս նայող պարոն Հիլասը հազիվ էր նկատել Քեմփի անհայտանալը, երբ ինչ—որ անտեսանելի ոտքեր անխնա տրորեցին ծնեբեկների ածուն։ Այս որ տեսավ, պարոն Հիլասը գլուխը կորցրած աստիճաններով վեր փախավ և ականատես չեղավ հետապնդման մնացած մասին։ Բայց լուսամուտի մոտով անցնելիս լսեց կողքի դարպասի շրխկոցը։
Բլրի ճանապարհն ընկնելով, Քեմփր բնականաբար զառիթափի ուղղությունը բռնեց և անձամբ կատարեց հենց այն վազքը, որ միայն չորս օր առաջ այնքան տարակուսանքով դիտել էր աշտարակի աշխատասենյակից։ Վարժությունը կորցրած մարդու համար անհավատալի լավ էր վազում Քեմփը, ու թեև դեմքը դժգունել էր ու քրտնել, սառը դատողությունը տեղն էր: Վազում էր մեծ քայլերով և որտեղ որ խորդուբորդ էր ճանապարհրը, որտեղ որ սրածայր կայծքարեր էին երևում, կամ էլ շլացուցիչ փայլփլում էին ապակու կտորտանքները, դրանց վրայով էր վազում և իրեն հետապնդող անտեսանելի բոբիկ ոտքերին էր թողնում ընտրել իրենց բռնելիք ճանապարհը։
Կյանքում առաջին անգամ Քեմփը նկատեց, թե բլրի ճամփան աննկարագրելիորեն երկար ու անմարդ է, և ցածրում, բլրի ստորոտը փռված քաղաքի ծայրամասերը տարօրինակորեն հեռու են։ Երբեք չէր եղել տեղափոխության ավելի դանդաղ ու տանջալից միջոց, քան վազքը։ Հետմիջօրեի արևի տակ քնած մռայլ վիլլաները, պարզ երևում էր, որ կողպված ու ամրացված էին։ Անկասկած՝ այդ բոլորը կողպված ու ամրացված էին հենց իր հրամանով։ Այսուհանդերձ մարդիկ պետք էր աչքները չորս բացեին նման մի դեպքի ակնկալությամբ։
Քեմփի դիմաց արդեն իսկ ուրվագծվում էր քաղաքը, որի թիկունքում ընկած ծովը չքացել էր և ցածրում վխտում էին մարդիկ։ Նույն պահին մի ձիաքարշ հասավ բլրի ստորոտը։ Մի քիչ դենը ոստիկանատանն էր։ Բայց թիկունքում այդ, ի՜նչ էր լսում․ ոտնաձայներ չէի՞ն․․․ Հառա՜ջ․․․
Ներքևում գտնվող մարդիկ ակնապիշ նրան էին նայում, մի քանիսը վազում էին, իսկ կոկորդում շունչն սկսում էր խռխռալ։ Ձիաքարշն արդեն շատ էր մոտեցել, իսկ «Զվարթ կրիկետիստներ» գինետան դռները աղմուկով փակվում էին։ Ձիաքարշից դենը ձողեր և խճաքարի կույտեր կային ճահճախուտների չորացման աշխատանքների համար։ Քեմփի մտքով անցավ՝ ցատկել ձիաքարշի մեջ ու շրխկացնել դռները, բայց վճռեց, թե ավելի լավ է՝ ոստիկանատուն գնա։ Մի ակնթարթում անցավ «Զվարթ կրիկետիստների» դռան կողքով և հայտնվեց փողոցի ծայրում, որ եռուզեռի մեջ էր։ Հիմա այլևս չորս կողմը մարդիկ կային։ Ձիաքարշի վարորդն ու օգնականը Քեմփի մոլեգին աճապարանքի տեսարանի առաջ, ակնապիշ կանգնել էին ու չէին լծում ձիերը։ Ավելի հեռվում խճաքարի կույտերի վրա երևացին սևագործ բանվորների զարմաgած դեմքերը։
Քեմփը մի քիչ դանդաղեցրեց վազքը, բայց երբ լսեց հետապնդողի սրընթաց դոփյունը, նորից առաջ սլացավ։
― Անտեսանելի Մա՜րդը,— բղավեց նա սևագործներին, տարտամորեն մատնացույց անելով թիկունքում, և ասես ներշնչումով ցատկեց փորված առվի մյուս կողմը, իսկույն նրա և հետապնդողի միջև հայտնվեցին մի խումբ ջլապինդ մարդիկ։ Ոստիկանատուն գնալու մտքից հրաժարվելով՝ նա թեքվեց մի նրբանցք, բանջարավաճառի սայլակի կողքով սլացավ, քաղցրեղենի խանութի դռանը մի ակնթարթ դանդաղեց, ապա ուղղվեց դեպի մի ծառուղի, որ նորից գլխավոր փողոց տարավ նրան։ Այստեղ խաղացող մի քանի երեխաներ նրա երևալուն պես ճչացին և վազեվազ ցրվեցին։ Իսկույն դռներ ու պատուհաններ բացվեցին և բորբոքված մայրեր թափեցին իրենց սրտի զայրույթը։ Քեմփը դարձյալ սլացավ Հիլ֊Սթրիթ, որ ձիաքարշի կանգառից երեք հարյուր յարդի չափ հեռու էր․ նա իռկույն տեսավ աղմկալից գոռում֊գոչյունով վազվզող մարդկանց։
Փողոցն ի վեր դեպի բլուրը նայեց նա։ Հազիվ մի տասնյակ յարդի վրա վազում էր մի հսկա սևագործ բանվոր, կցկտուր հայհոյելով և ձեռքի բահը կատաղորեն թափահարելով, իսկ նրա ետևից կրնկակոխ գալիս էր ձիաքարշի վարորդը, որ սեղմել էր բռունցքները։ Փողոցն ի վեր ուրիշներ էլ էին հետևում այս երկուսին, աջ ու ձախ հարվածելով ու գոռգոռալով։ Մյուս կողմից քաղաքի ուղղությամր վազում էին տղամարդիկ ու կանայք։ Քեմփը պարզ ու հստակ նշմարեg, թե ինչպես խանութներից մեկից դուրս նետվեց մի մարդ, ձեռքում մի գավազան բռնած։
― Ցրվե՛ք, ցրվե՛ք,— գոռաց ինչ֊որ մեկը։
Քեմփը հանկարծ գլխի ընկավ, թե դրությունը փոխված էր հետապնդման գործում։ Նա կանգ առավ և հևալով չորս կողմը նայեց։
— Նա մոաերքում է,— գոռաց Քեմփը։― Շղթա կազմեցե՛ք։
— Ա՛ռ քեզ,— գոչեց մի ձայն։
Քեմփը ականջի տակ մի հարված ստացավ և երերալով ընկրկեց, աշխատելով դառնալ անտեսանելի հակառակորդի կողմը։ Նա հազիվհազ ոտքի վրա մնաց և օդի մեջ մի հակահարված տվեց որն իզուր անցավ։ Ապա մի երկրորդ հարված հասավ կզակին, և նա թավալգլոր գետին ընկավ։ Մի ակնթարթում ինչ֊որ ծունկ չոքեց իր ստոծանու վրա, և անհամբեր ձեռքեր սեղմեցին կոկորդը, բայց ձեռքերից մեկը մյուսից թույլ էր գործում։ Քեմփը բռնեց դաստակները, վրան հարձակվողը ցավագին աղաղակեց, և ապա սևագործ բանվորի բահը իր գլխավերևում պտույտ գործելով՝ խուլ թնդյունով ինչ֊որ բան հարվածեց։ Քեմփը մի կաթիլ զգաց դեմքի վրա։ Կոկորդը սեղմող ձեռքերը հանկարծ թուլացան, շղաձգական շարժումով Քեմփը ինքն իրեն ազատեց, փափկած մի ուս բռնեց և հակառակորդի վրան գլորվեց։ Գետնի մոտ նա բռնեց Անտեսանելիի արմունկները։
— Բռնեցի նրան,— բղավեց Քեմփը։— Օգնեցե՛ք, օգնեցե՛ք․․․ Բռնեցե՛ք․․․ Ես գետնով տվեցի նրան։ Ոտքերը բռնեցեք։
Մի ակնթարթում ամեն կողմից խուժեցին կռվի վայրը․ հանկարծ այս ճանապարհով անցնող որևէ անծանոթ կարող էր մտածել, թե ռեգբի ֆուտբոլի չափազանց վայրագ մի խաղ էր տեղի ունենում։ Իսկ Քեմփի բղավելուց հետո ոչ ոք չէր գոռում․ միայն հարվածների, ոտքերի դոփյունի և մի ծանր շնչառության ձայներն էին լսվում։
Ապա, հզոր մի ճիգով Անտեսանելի Մարդը հակառակորդներից երկուսին իր վրայից դեն շպրտեց և բարձրացավ ծնկների վրա։ Քեմփը կառչեց նրանից ինչպես բարակը կկառչեր եղջերուից․ տասնյակ ձեռքեր բռնում էին, թակում ու քաշքշում Անտեսանելիին։ Ձիաքարշի վարորդը հանկարծ չանթեց նրա վիզն ու ուսերը և նորից զգետնեց նրան։
Ոտքով֊ձեռքով կռվող մարդկանց կույտը դարձյալ թավալգլոր գետին ընկավ։ Պետք է խոստովանել մի քանիսը վայրագորեն քացով էին տալիս։ Հետո հանկարծ լսվեց մի վայրի աղաղակ. «Գթացե՛ք, գթացե՛ք» և իսկույն հանգավ խեղդվողին հատուկ խռպոտ ձայնի մեջ։
— Դեն քաշվեք, հիմարներ,— բղավեց Քեմփը խուլ ձայնով, և ջլապինդ մի քանի տղամարդիկ բուռն կերպով ետ մղվեցին։— Վիրավորված է ասում եմ ձեզ։ Դեն քաշվե՛ք։
Մի փոքր հրմշտուքից հետո, տեղ բացվեց և շրջան կազմած մարդկանց անհամբեր աչքերը տեսան, որ ինչպես, թվում էր՝ գետնից մի տասնհինգ մատնաչափ բարձրության վրա՝ ծնկի էր եկել բժիշկը և գետնին էր սեղմում անտեսանելի ձեռքեր։ Նրա թիկունքում մի ոստիկան բռնել էր անտեսանելի բումբեր։
— Բաց չթողնե՛ք նրան,― բղավեց մի հսկա սևագործ բանվոր, արյունոտ բահը ձեռքում,— նա ձևացնում է։
— Չի՛ ձևացնում,— պատասխանեց բժիշկը զգույշ բարձրացնելով ծունկը։― Եվ հետո ես բռնել եմ նրան։— Քեմփի դեմքը քերծված էր և արդեն կարմրում էր, արյունոտվող շրթունքի պատճառով խռպոտ էր խոսում։ Նա բաց թովեց անտեսանելի բազուկներից մեկը և ըստ երևույթին շոշափեց դեմքը։— Բերանը ամբողջովին թաց է,— ասաց նա և ապա գոչեց։— Ողորմա՜ծ տեր․․․
Քեմփը ընդոստ վեր կացավ, հետո գետնին ծնկի եկավ անտեսանելի էակի կողքին։ Հավաքվածները դարձյալ սկսեցին հրմշտել ու բոթել իրար։ Ծանր դոփյուններ լսվեցին, նորանոր մարդիկ հասան՝ ավելացնելու համար ամբոխի գործադրած ճնշումը։ Մարդիկ արդեն դուրս էին գալիս իրենց տներից։ «Զվրթ կրիկետիստներ» գինետան դռները հանկարծ լայն բացվեցին։ Համարյա ոչ ոք չէր խոսում։
Քեմփը ձեռքը շարժեց, թվում էր՝ դատարկ օդն էր շոշափում։
— Չի շնչում,— ասաց նա, ապա ավելացրեց։— Սիրտն էլ չի խփում։ Իսկ կո՜ղը․․․ Ա՜խ․․․
Հանկարծ մի ծեր կին, որ հսկա սևագործ բանվորի թևի տակով դիտում էր, սուր ձայնով ճչաց․
— Այնտեղ նայեք,— ու երկարեց խորշոմած ցուցամատը։
Նրա ցույց տված կողմը նայելով ամեն ոք տեսավ ձեռքի ուրվագիծը, մի ձեռք, որ գունատ էր ու թափանցիկ, ասես ապակյա լիներ, երակներն ու զարկերակները և ոսկրներն ու ներվերը հստակ նկատվում էին։ Ապա մինչ դիտում էին, ձեռքը մուգացավ և անթափանց դարձավ։
— Էհե՜յ․․․— գոչեց ոստիկանը։— Հիմա էլ ոտքերն են երևում։
Եվ այսպես ձեռքերից ու ոտքերից սկսելով և բոլոր անդամների երկայնքով դեպի մարմնի կենսական կենտրոնները սողոսկելով, շարունակվեց այս տարօրինակ փոփոխությունը։ Թույնի դանդաղորեն տարածվելու նման մի բան էր դա։ նախ երևացին փոքրիկ, սպիտակ ներվերը, սրունքի մշուշոտ ու գորշ ուրվագիծը, ապա ապակենման ոսկրները և բազմաճյուղ զարկերակները և ի վերջո մարմինն ու մաշկը, որոնք նախ թեթևորեն մշուշապատ էին, հետո շուտով մուգ ու անթափանց դարձան։ Քիչ անց կարելի էր տեսնել ջախջախված կուրծքն ու ուսերը և ձգված ու ծեծկված դեմքի աղոտ ուրվագիծը։
Երբ ի վերջո բազմությունը տեղ արեց, և Քեմփը կարողացավ ոտքի կանգնել, մերկ ու խղճալի գետնին պառկած՝ երևաց մոտ երեսուն տարեկան մի երիտասարդի ծեծված ու այլանդակված մարմինը։ Մազն ու մորուքը ճերմակ էին․ ոչ թե տարիքի բերվումով ալևորված էին, այլ ալբինոսին հատուկ սպիտակություն ունեին, իսկ աչքերը միմի նռնաքար էին։ Նա սեղմել էր բռունցքները. աչքերը լայն բաց էին, իսկ դեմքը բարկություն ու հուսախաբություն էր արտահայտում։
― Ծածկեցե՛ք դեմքը,— գոչեց մի մարդ։— Աստծո սիրույն, ծածկեցե՛ք դեմքը։
Երեք երեխաների, որոնք բազմության միջով ճանապարհ էին բացել, հանկարծ շուռ տվին և տեղն ու տեղը ետ մղեցին։
Մի մարդ «Զվարթ կրիկետիստներ» գինետնից սավան բերեց, և նրան ծածկելով, հենց այդ տունը տարան։
== Վերջաբան ==
