Changes
/* Գլուխ տասներկու․ Փախուստ դեպի Գետանցում */
— Էդ էր պակաս,— ասաց Սեմը, — ոչ հրաշագործ եմ ուզում լինել, ոչ էլ՝ ռազմիկ: Շնորհակալություն:
Օրն արդեն դեպի երեկո էր թեքվում, երբ նրանք լքեցին բացատը և խորացան անտառի մեջ: Ըստ երևույթին գնում էին նույն ճանապարհով, որով տարիներ առաջ գնացել էին Գենդալֆը, Բիլբոն և թզուկները: Քայլեցին մի քանի մղոն՝ և հայտնվեցին քարափի գլխին: Ներքևում սևին երևում էր տալիս Ուղին: Թողնելով Կատաղի գետն ու նրա նեղ հովիտը հեռու հետևում, այն վազում էր դեպի գետանցում՝ գալարվելով մե՛րթ անտառի թավուտներում, մե՛րթ հավամրգու թփերով ծածկված լանջերի միջև: Ճանապարհին Պանդուխտը խոտերի մեջ թաքնված մի քար ցույց տվեց հոբիթներին: Վրան կիսաջնջված ռուներ կային թզուկների լեզվով և էլի ինչ-որ անհասկանալի նշաններ:
Ուղին ծածկվել էր երեկոյան երկար ստվերներով: Այն առաջվա պես դատարկ էր, ու շուրջը քար լռություն էր: Ճամփորներն այլ ընտրություն չունեին. արագ իջան քարափից, դուրս եկան Ուղի և վազեցին, որքան ոտքներում ուժ ունեին: Պոնին աշխուժորեն առաջ էր վարգում, ասես հեծյալին չէր զգում: Ցածրացած արևը շուտով ծածկվեց բլուրների հետևում, և փչեց սառը քամին: Նրանք արդեն ուզում էին տեղ որոնել գիշերելու համար, երբ հանկարծ հետևից լսվեց զզվելի ու վաղուց սպասվող սմբակների դոփյունը: Բոլորը միանգամից հետ նայեցին, բայց իզուր. ճանապարհը հենց նոր էր կտրուկ ոլորան արել: Արագ մագլցեցին հավամրգու և հապալասի թփերով ծածկված լանջը և թաքնվեցին ընկուզենու թավուտում: Ուղին երևում էր ներքևում՝ մթնշաղում պղտոր-մոխրագույն էր: Սմբակները դոփում էին ավելի ու ավելի մոտիկ: Անտեսանելի ձին սլանում էր ամբողջ թափով՝ սմբակներով թեթև հարվածելով գետնին: Քամու հետ զնգզնգոց տարածվեց, ասես ոլորանից այն կողմ ինչ-որ մեկը փոքրիկ զանգակներ էր թափահարում: — Ինչ-որ նման չէ Սև Հեծյալներին,— ասաց Ֆրոդոն՝ ականջ դնելով: Հոբիթները համաձայնեցին՝ նման չէ, բայց բազմօրյա հետապնդումից հետո ամեն մի ձայն վտանգավոր ու սպառնալից էր թվում: Սակայն Պանդուխտը կռացավ, ականջը հպեց գետնին ու պայծառացավ: Մթնում էր, թփերը մեղմ խշշում էին: Իսկ բոժոժներն Բոժոժներն ավելի ու ավելի հնչեղ էին տարածվում, սմբակների ձայնը մոտենում էր: Եվ հանկարծ ոլորանից սրընթաց դուրս թռավ մի սպիտակ ձի, ձի՝ շողշողալով մթնշաղում ինչպես մի ճերմակ մի թռչուն: Սանձը հուրհրում ու կայծկլտում էր կիսաթանկարժեք թանկարժեք քարերով, որ աստղերի կրակների էին նմանորոնք ասես աստղեր լինեին: Հեծյալի թիկունքում ծածանվում էր թիկնոցը, կնգուղը գլխանոցը հետ էր ընկած, և քամին խաղում էր ոսկեգույն մազերի հետ:
Ֆրոդոյին թվաց, թե հեծյալը արծաթավուն լույս է ճառագում:
Պանդուխտը դուրս թռավ թփուտից և ուրախ բացականչություններով նետվեց դեպի Ուղին, բայց ավելի շուտ, քան նա դուրս թռավ ու ճչաց, հեծյալը հայացքը բարձրացրեց ու զսպեց ձիուն: Պանդուխտին տեսնելով տեսնելով՝ նա ձիուց իջավ ձիուց ու վազեց ընդառաջ: — ''Աի նա վեդուն Դունադան... Մաէ գովաննէն'',— բացականչեց նա:
— Սա Փառքաշատն Գլորֆինդելն է, էլֆերեն՝ Գլորֆինդել, Էլրոնդի դղյակիցտանից,— ասաց ներկայացրեց էլֆին Պանդուխտը (Մուրավյովը սխալ է թարգմանել, իրականում էլֆի անունը Գլորֆինդել է, որը թարգմանաբար նշանակում է Ոսկեմազ):
— Ողջույն քեզ, երկար սպասված հյուր... ,— դիմեց Ֆրոդոյին էլֆ ռազմիկը,: — ինձ Ինձ ուղարկել են քեզ դիմավորելու, մենք քեզ համար անհանգստանում էինք: Քեզ սարսափելի վտանգ է սպառնում:
— Ուրեմն Գենդալֆը Ազատքու՞մ է,— ճչաց Ֆրոդոն:
— Երբ ես մեկնում էի, նա դեռ այնտեղ չէր,— պատասխանեց Գլորֆինդելը,— բայց ես մեկնել եմ ինը օր առաջ: Էլրոնդին վատ լուրեր էին հասել. իմ ազգականները ձեր կողմերով անցնելիս իմացել են և իսկույն մեզ տեղյակ պահել, որ Ինը Մատանեկիրները շրջում են արևմտյան հողերում, իսկ դուք վտանգավոր ճանապարհ եք դուրս եկել առանց ուղեկցողի, ուղեկցողի՝ չսպասելով Գենդալֆին: Նույնիսկ մեզ մոտ, Ազատքումմոտ՝ Ռիվենդելում, շատ քչերի ուժը կպատի դիմակայել Իննին երես առ երես: Բայց Էլրոնդը, այնուամենայնիվ, հավաքեց ու սուրհանդակներ ուղարկեց հյուսիս, արևմուտք ու հարավ՝ չէ՞ որ դուք հետապնդումից խուսափելով կարող էիք թավուտներում մոլորվել: Ես պետք է հսկեի Ուղին. յոթ օր առաջ հասա Միթեյթիլի (Դիվոտի) կամրջին և ձեզ համար նշան թողեցի՝ մի բյուրեղ: Կամրջի հետևում թաքնվել էին Սաուրոնի երեք կամակատար: Ինձ տեսնելով, տեսնելով՝ նրանք նահանջեցին և գնացին արևմուտք: Հետո ևս երկուսը հանդիպեցին՝ սրանք շրջվեցին հարավ: Այն ժամանակ ես սկսեցի որոնել ձեր հետքերը, և գտա երկու օր առաջ, իսկ այսօր նշմարեցի, թե որտեղ եք իջել սարից: Սակայն բավական է, հիմա պատմությունների ժամանակը չէ: Դուք Քանի որ մենք հանդիպեցինք, ստիպված կլինեք դիմանալ բաց ճանապարհի վտանգավորությանը՝ երեկոյան ռիսկի դիմել և գիշերըգնալ Ուղիով: Մեզ հետևում են հինգը: Եթե նրանք գտնեն ձեր հետքրը, հետքերը՝ քամուց արագ կսուրան: Թե ուր են մնացածները, մնացածները՝ չգիտեմ, պետք է որ ծանծաղուտը հսկելուց լինեն: Այդ մասին ավելի լավ է հիմա չմտածենք:
— իմ տերը վիրավոր է, վիճակը վատ է,— զայրույթով ասաց Սեմը: — Եթե նա չհանգստանա, ապա չի կարող ճանապարհը շարունակել:
Գլորֆինդելը պահեց ընկնող Ֆրոդոյին, գրկեց նրան ու տագնապահար նայեց դեմքին:
Պանդուխտը համառոտ պատմեց Զավերտի Թխպամածի գագաթին տեղի ունեցած գրոհի, մահաբեր դաշույնի մասին: Կոթը նա պահել էր, ու և հիմա հանեց ու մեկնեց էլֆին: Վերջինս զզվանքով այն վերցրեց ձեռքը, բայց ուշադիր զննեց:
— Այս կոթի վրա չարագործների լեզվով բառեր են գրված,— ասաց նա,— թեպետ դրանք դուք չեք տեսնում: Պահիր սա, Արագորն, Էլրոնդի մոտ պետք կգա: Միայն թե խորը թաքցրու և աշխատիր քիչ ձեռք մի տուրտալ: Ոչ, այսպիսի վերքը ես բուժել չեմ կարող: Գուցե ցավը կմեղմեմ... Բայց հանգստանալ մեզ ոչ մի կերպ չի կարելի:
Զգայուն մատներով նա շոշափեց Ֆրոդոյի ուսը և դեմքը խոժոռեց: Իսկ Ֆրոդոն հանկարծ զգաց, որ կաշկանդող սառնությունը սառնությունն ասես ճիրանները բաց թողեց, թևը մի քիչ տաքացավ ու ցավը կարծես հանգստացավ: Աչքերի առջևի վարագույրն անհետացավ: Ֆրոդոն նորից տեսավ ընկերներին, և դրանից ասես ուժ ու հույս ստացավ:
— Իմ ձիով կգնաս,— ասաց Գլորֆինդելը: — Ասպանդակները հիմա կձգեմ, իսկ դու նստիր ու պինդ պահիր քեզ: Ի դեպ, չվախենաս, եթե նույնիսկ ընկնեսՎախենալ պետք չէ. ես կզգուշացնեմ, և իմ ձին քեզ ոչ մի դեպքում վայր չի թողնի ընկածգցի: Ձին Նրա վարգը թեթև վարգում է և վտանգից հեռու կտանի՝ , իսկ վտանգի դեպքում այնպես կթռչի, որ նույնիսկ թշնամու նժույգները նրա համար մրցակից չենկարողանա մրցակցել նրա հետ:
— Չեմ Ոչ մի տեղ էլ չեմ գնա,— վճռական հայտարարեց Ֆրոդոն: — Ես, ուրեմն, թաքնվեմ էլֆերի մոտ ու ընկերներիս թողնեմ վտանգի մեջմե՞ջ... Ոչ մի դեպքում:
— Առանց քեզ նրանց ոչ մի վտանգ չի սպառնում,— ժպտաց Գլորֆինդելը,: — քեզ Քեզ են հետապնդում, ոչ թե նրանց: Դու և քո բեռը՝ ահա գլխավոր վտանգը քո բարեկամների համար:
Դա իրոք այդպես էր, և Ֆրոդոն համաձայնեց նստել սպիտակ ձին: Փոխարենը՝ պարկերը բարձեցին պոնիին , թեթևացան և արագ քայլեցին, թեպետ ճանապարհ ընկան: Հոբիթները հազիվ էին հասնում հոգնել չիմացող արագոտն էլֆի հետևից երբեք չես հասնի... : Նա առաջ վստահորեն տանում էր տանում հոբիթներին. սկզբում՝ երեկոյան դժգույն մթնշաղով, հետո՝ անձրևային գիշերվա մթության միջով. ոչ : Ոչ աստղ կար, ոչ լուսին: Գլորֆինդելը կանգ առավ առավոտյան: Փինը, Մերին ու Սեմը հազիվ էին ոտքի վրա կանգնում, նույնիսկ Պանդուխտն էլ էր ինչ-որ կուզիկացել, Ֆրոդոն կպել էր ձիու պարանոցին՝ ծանր քուն էր մտել:
Երբ դադար հայտարարվեց, հոբիթներն Ուղուց իջան հավամրգու մացառուտը, ընկան գետնին ու տեղնուտեղը քնեցին: Սակայն, ինչպես խեղճերին թվաց, պահակության կանգնած Գլորֆինդելը իսկույն էլ արթնացրեց իրենց: Բայց առավոտյան արևը խփում էր ուղիղ աչքերի մեջ, իսկ գիշերային պղտոր մեգը ցրվել էր: — Հապա մի խմե՛ք,— ասաց Գլորֆինդելը Գլորֆինդելը՝ իր արծաթե տափաշշից նրանց գավաթների մեջ ինչ-որ հեղուկ լցնելով:
Նրանք մեկը մյուսի հետևից խմեցին՝ ջու՞ր էր, թե ջուր չէր, ոչ տաք էր, ոչ սառը, անհամ, բայց մարմնով մեկ ուժ էր հորդում և աշխուժություն ներարկում: Դրանից հետո կերած խնձորի չիրն ու հնացած հացը քաղցն ավելի հագեցրին:
Ճամփորդները քնեցին հազիվ հինգ ժամից պակասժամ էին հանգստացել, իսկ հետո ու կրկին գնում էին Ուղու անվերջանալի ժապավենով: Գլորֆինելը միայն երկու անգամ թույլ տվեց նրանց հանգստանալ: Երեկոյան Փոխարենը՝ երեկոյան կողմ նրանք հաղթահարել էին համարյա քսան լիգ: Ճանապարհը թեքվում էր աջու իջնում ներքև, դեպի Բրուինենյան ծանծաղուտները. : Թեև հետապնդում չկար, բայց Գլորֆինդելը հաճախ էր նայում հետ նայում ու ավելի էր տագնապում: Երկու անգամ նա Պանդուխտի հետ խոսեց էլֆերեն:
Հաջորդ առավոտյան, լուսաբացից առաջ, հոբիթներն առաջ էին գնում քնատ ու հոգնած: Իսկ Գետանցումը դեռ հեռու էր, և բայց նրանք հաշտվել էին իրավիճակի հետ և, մի կերպ իրենց պահելով, որ չընկնեն, ինչ-որ հրաշքով հասնում էին ուղեկցի ուղեկցորդների հետևից:
— Գնում ենք գլխավոր վտանգին ընդառաջ,— ասաց Գլորֆինդելը,— սիրտս զգում է, որ կրնկակոխ հետապնդում են մեզ, իսկ Գետանցման մոտ դարան են մտել:
Լեռան ստորոտ էին իջնում խոտածածկ լանջերով, և հոբիթները քայլում էին փափուկ խոտի վրայով, որպեսզի ոտքերը հանգստանան: Երեկոյան երկու կողմից սոճուտ սկսվեց, իսկ քիչ հետո ճանապարհը մտավ կիրճըզառիվայր, գրանիտե ուղղաձիգ ժայռերի արանքըպատերով կիրճը: Արձագանքը Ճամփորդներն արագացրին քայլերը, և կիրճում տարածվեց անվերջանալի արձագանքը, ասես նրանց բազմաթիվ ոտքեր էին կրնկակոխ հետևում էր ճամփորդներին: Հետո ճանապարհը նեղ կիրճից Առջևում թեք վայրեջք էր, ապա Ուղին դուրս թռավ բաց տարածք. նրանց առջև փռված էր դեպի ծանծաղուտ իջնող թեք վայրեջքըգալիս մի ոչ մեծ մարգագետին, իսկ որից այն կողմ սկսվում էր ծանծաղուտը: Գետի մյուս ափին արահետը գալարվում Ուղին շագանակագույն զառիթափով բարձրանում էր վեր, դեպի վերև. ավելի հեռվում հսկա լեռներըլեռներ էին:
Կիրճում արձագանքը դեռ չէր լռել, բայց այժմ դրան ինչ-որ աղմուկ էր ավելացել՝ ասես ուգին քամի մտած լիներ կիրճի հետևի սոճուտը: Գլորֆինդելը շրջվեց, ականջ դրեց ու սրընթաց նետվեց դեպի ճամփորդներըգետը:
— Արա՛գ,— ճչաց նա Ֆրոդոյին,— թշնամին այստեղ է:
Սպիտակ ձին առաջ սուրաց. հոբիթները : Հոբիթները լանջով ներքև վազեցին, Գլորֆինդելն ու Պանդուխտը՝ նրանց հետևից: Նրանք դեռ չէին հասցրել մարգագետնի կեսն էլ հաղթահարել, երբ թիկունքում սմբակների դոփյուն լսվեց: Կիրճից դուրս եկան երեք Սև Հեծյալդուրս թռավ: Նա սանձեց ձիուն ու կանգ առավ՝ թեթևակի օրորվելով թամբի վրա: Հետևից հայտնվեցին ևս երկուսը, ապա՝ էլի երկուսը:
— Առա՛ջ սլացիր,— նորից գոռաց Գլորֆինդելը:
— Առա՛ջ, վարգի՛ր, ասում եմ,— գոռաց Գլորֆինդելն ու էլֆերեն հրամայեց ձիուն. «—''Նորո լի՛մ, նորո լի՛մ, Ասֆալո՛թ...''»: Ձին սուրաց: Այդ նույն պահին բլրից սլացան սև ձիերը: Ֆրոդոն սահմռկեցուցիչ ոռնոց լսեց, այն նույն ոռնոցը, որ վերջերս տարածվում էր Հոբիթստանի Հարավային նահանգում: Պատասխան ոռնոցը չուշացավ, իսկ ժայռերի ու ծառերի հետևից հայտնվեցին ևս չորս Հեծյալ. երկուսը սլացան դեպի Ֆրոդոն, իսկ մյուս երկուսը ճանապարհը կտրելով՝ դեպի Գետանցում:
Ֆրոդոն մեկ անգամ էլ հետ նայեց՝ ընկերներն արդեն չէին երևում: Հեծյալները մի քիչ նույնպես հետ էին մնացել, նույնիսկ նրանց . սև նժույգները ձիերը չէին կաողանում կարողանում մրցել Գլորֆինդելի ճերմակ ձիու նժույգի հետ: Բայց հետո նա նայեց առաջ և վերջին հույսն էլ կորցրեց. թշնամիներից շուտ գետանցումին հասնելն անհնար էր: Ինքը Գետանցումին չի հասնիՀիմա նա Հեծյալներին հստակ տեսնում էր: Գլխանոցներն ու սև թիկնոցներն անհետացել էին ինչ-որ տեղ. այժմ նրանց հագին մոխրագույն հանդերձներ էին: Ոսկրոտ ձեռքերում առկայծում էին մերկացված թրերը, այն երկուսը իրեն կբռնենսաղավարտների տակից պսպղում էին սառցե աչքերը, իսկ խուլ, գերեզմանային ձայները հոբիթին հրամայում էին կանգ առնել:
Սարսափը պատեց Ֆրոդոյին: Նորից նրան խոցեց Թրի մասին նա այլևս չէր մտածում: Ճչալ-կանչելն իմաստ չուներ՝ նա միայն փակեց աչքերը և սեղմվեց ձիու պարանոցին՝ ամուր կառչելով բաշից: Ականջներում սուլում էր քամին, զիլ զնգզնգում էին հեծելասարքից ամրացված բոժոժները: Հանկարծ գերեզմանային մահացու սառնությունըսառնություն փչեց, բայց և Ֆրոդոյին ասես սառցե թրեր խոցեցին. էլֆական ձին ծառացավ ու սլացավ դեպի գետը՝ առաջ ուղիղ առաջապահ Հեծյալի քթի տակով:
Ջուրը ճողփաց, փրփրեց Ֆրոդոյի ոտքերի մոտ, հետո ասես մեկը նրան բարձրացրեցտակ, ապա նա ուժեղ հրումից վեր թռավ ու հետ ընկավ թամբի վրա՝ ձին դուրս թռավ ջրից և նա աչքերը բացեց: Ձին բարձրանում էր սկսեց բարձրանալ քարքարոտ արահետով, զառիվայրի գլուխը Ծանծաղուտը հեռու էր մնացելմնաց հետևում:
Առաջին Հեծյալը ձին քշեց՝ այն խթանեց ձիուն: Ձին մտավ ջուրը և վախեցած ծառացավ ջրի մոտ: Անհավատալի ճիգով Ֆրոդոն մեջքն ուղղեց ու թուրը բարձրացրեց.:
— Հեռացե՛ք,— գոռաց նա սուր ու զրնգուն ձայնով: — Հեռացե՜ք ձեր Մորդորը, ես ձեզ չե՛մ հանձնվի՜...
Հեծյալները կանգ առան ու չարախինդ քրքջացին.:
— Արի՜ այստեղ, արի՜ այստեղ... ,— խմբով կանչեցին նրանք: — Մերն ես դու, քո տեղը Մորդորն է...
— Հեռացե՛ք,— կիսաձայն կրկնեց Ֆրոդոն:
— Մատանի՜ն, տուր Մատանի՜ն,— պատասխանեցին անդրշիրիմյան ձայները:
Պարագլուխը կրունկներով հարվածեց ձիու կողերին ու մտավ ջուրը: Նրան հետևեցին ևս երկուսը: — Էլբերեթի և հրաշագեղ Լութիենի անունով եմ երդվում,— ասաց Ֆրոդոն մի կերպ արտաբերեց Ֆրոդոն՝ թուրը բարձրացնելով,— մատանին Մատանին չե՛ք ստանա: Ես էլ ձերը չեմ:
Պարագլուխն արդեն գետի մեջտեղում էր: Նա կանգնեց ասպանդակների վրա, և ձեռքն ահեղ բարձրացրեց ու՝ : Ֆրոդոն քարացավ, թուրը լեզուն պապանձվեց ու սիրտն ուգին թպրտաց: Թուրը կոտրվեց ու դողացող ձեռքից վայր ընկավ:
Էլֆական ձին խռխռոցով ծառացավ. թվում : Առաջին Հեծյալն արդեն պատրաստվում էր, առաջին Հեծյալը ուր որ է կհասնի դուրս գալ ափ:
Հանկարծ խլացուցիչ դղրդոց լսվեց: Հորդացող հորձանքը դղրդացող գլաքարեր էր բերում: Գետը բարձրացավ ու փոթորկվող ալիքները սառս ծառս եղան: Ֆրոդոյի աչքին ճերմակ հեծյալներ, ճերմակ նժույգներ, շքեղ բաշեր երևացին: Ջրի զանգվածը փլվեց երեք Սևերի վրա ու տապալեց նրանց: Մնացած վեցը ընկրկեցին:
=== ԳԻՐՔ ԵՐԿՐՈՐԴ ===
