Changes
Հոլմսը վեր բարձրացրեց թուղթը, և արևի ճառագայթները լուսավորեցին այն։ Դա հուշատետրից պոկած մի թերթիկ էր։ Նրա վրա մատիտով գծագրված էին ահա այսպիսի կերպարանքներ․
[[Պատկեր:Մարդուկներ0.png|600px]]
Ուշադրությամբ դիտելով թերթիկը, Հոլմսը խնամքով ծալեց այն և թաքցրեց թղթապանակի մեջ։
Նա հանեց թղթի մի թերթիկ, բացեց այն և դրեց սեղանին։ Ահա թե ինչպիսի հիերոգլիֆներ էին նկարած այնտեղ։
[[Պատկեր:Մարդուկներ1.png|600px]]
― Հրաշալի է, ― ասաց Հոլմսը։ ― Հրաշալի է։ Շարունակեք, խնդրում եմ։
― Մարդուկներն արտանկարելուց հետո, ես ջնջեցի դռան վրայից, բայց երկու օր հետո այդ նույն դռան վրա հայտնվեց նոր մակագրություն։ Ահա նա։
[[Պատկեր:Մարդուկներ2.png|600px]]
Հոլմսը շփեց ձեռքերը և ուրախությունից ծիծաղեց։
Նա դարձյալ ցույց տվեց մեզ թղթի մի թերթիկ։ Նոր պարը այսպիսի տեսք ուներ։
[[Պատկեր:Մարդուկներ3.png|600px]]
― Ասացեք, ― հարցրեց Հոլմսը, և նրա աչքերից ես հասկացա, որ շատ հուզված է, ― այդ մարդուկները ավելացված էին նախընթաց մակագրությա՞նը, թե նկարված էին առանձին։
Բայց հեռագրի պատասխանը չէր գալիս․ երկու օր շարունակ Հոլմսը անհամբերությամբ ականջ էր դնում բոլոր զանգերին։ Երկրորդ օրը երեկոյան մենք Հիլտոն Կյուբիտտից նամակ ստացանք։ Նա հաղորդում էր, որ իր մոտ ամեն ինչ հանգիստ է․ միայն թե արևի ժամացույցի պատվանդանի վրա այսօր առավոտյան հայտնաբերել է մի շատ երկար մակագրություն։ Նամակին կցած էր այդ մակագրության ճիշտ պատճեն։ Ահա նա․
[[Պատկեր:Մարդուկներ4.png|600px]]
Հոլմսը կռացավ այդ տարօրինակ նկարի վրա և հանկարծ ոտքի կանգնելով, գոռաց զարմացած ու ջղայնացած։ Նրա մտահոգված դեմքը մռայլվեց։
Ահա իմ առաջ են այդ զվարճալի նկարները, որոնք կարող էին ժպիտ առաջացնել, եթե նրանք չհանդիսանային այդքան սարսափելի ողբերգության գուժկանը։ Ես հրաշալի կերպով ծանոթ եմ գաղտնագրության բոլոր տեսակներին և ինքս էլ հեղինակ եմ հանդիսանում մի գիտական աշխատության, որտեղ վերլուծման են ենթարկվում հարյուր վաթսուն տարբեր տեսակի ծածկագրեր, բայց և այնպես ստիպված եմ խոստովանել, որ այս ծածկագիրը ինձ համար բացարձակ նորություն է։ Այդ սիստեմի գյուտարարի նպատակը ըստ երևույթին եղել է այն, որ թաքցնի այդ նշանների տառեր լինելը և ներկայացնի նրանց որպես մանկական նկարներ։ Բայց յուրաքանչյուր ոք, ով կռահի, որ այդ նշանները համապատասխանում են տառերի, առանց որևէ դժվարության կգտնի նրանց գաղտնիքը, եթե օգտվի ծածկագրեր կարդալու սովորական օրենքներից։ Առաջին գրությունը այնքան կարճ էր, որ ինձ հնարավորություն տվեց անելու ընդամենը մի ճշմարտանման ենթադրություն, որը հետագայում հաստատվեց։ Ես խոսում եմ դրոշակների մասին։ Այդ դրոշակներն օգտագործվում են միայն նրա համար, որպեսզի նշեն առանձին բառերի վերջը։ Առաջին գրության մեջ, բացի դրանից, ուրիշ ոչ մի բան ես որոշել չկարողացա։ Ինձ անհրաժեշտ էր թարմ նյութ։ Երկրորդ անգամ այցելելիս, միստր Հիլտոն Կյուբիտտը ինձ հանձնեց երեք նոր գրություն, որոնցից վերջինը, ամենայն հավանականությամբ, պարունակում էր ընդամենը մի բառ, քանի որ դրա մեջ դրոշակներ չկային։ Երկու այլ գրություններ սկսվում էին, անկասկած, չորս տառից կազմված միևնույն բառից։ Ահա այդ բառը՝
[[Պատկեր:Մարդուկներ5.png|600px]]
Ինչպես տենսում եք դա վերջանում է հենց նույն տառով, որով և սկսվում է։ Այստեղ իմ գլխում մի երջանիկ միտք ծագեց։ Նամակները սովորաբար սկսվում են այն մարդու անունով, ում նա հասցեագրված է։ Այն մարդը, որ միսսիս Կյուբիտտին գրում էր այդ նամակները, անկասկած վերջինիս հետ մոտ ծանոթ է եղել։ Միանգամայն բնական է, որ նամակագիրը միսսիս Կյուբիտտին կոչում է ուղղակի անունով։ Իսկ վերջինիս անունը բաղկացած է չորս տառից և վերջանում է նույն տառով, որով սկսվում է այդ անունը։ Իլսի է։ Այդպիսով, ես դարձա երեք տառերի տեր․ Ի, Լ և Ս։
Եվ այդպես, երկու գրությունների մեջ, դիմելով միսսիս Կյուբիտտին, նա վերջինիս կոչում է իր անունով և ինչ֊որ բան է պահանջում նրանից։ Ի՞նչ կարող է պահանջել նամակագիրը միսսիս Կյուբիտտից։ Նա չի՞ պահանջում արդյոք, որ միսսիս Կյուբիտտը ներկայանա որևէ տեղ, ուր ինքը կարող է խոսել նրա հետ։ Ես դիմեցի երրորդ գրության հաջորդ բառերին։ Ահա նա․
[[Պատկեր:Մարդուկներ6.png|600px]]
Նրանց մեջ կան ինը տառ․ առաջին և վերջին տառերն են Ի։ Ես ենթադրեցի, որ այդ բառերը «ինձմոտարի» է, և միանգամից դարձա յոթ տառերի տեր։ Ն, Ձ, Մ, Ո, Տ, Ա, Ր։ Այնժամ ես դիմեցի այն գրությանը, որը բաղկացած էր ընդամենը մի բառից։ Ինչպես ձեզ հայտնի է, այդ բառը գրել էին սարայի դռան ներքևի պանելի վրա՝ նախընթաց մակագրությունից մի կողմ։ Ես ենթադրեցի, որ դա պատասխան է, և գրել է միսսիս Կյուբիտտը։ Ահա նա․
[[Պատկեր:Մարդուկներ7.png|600px]]
Այժմ դրա տակ դնենք այն տառերը, որոնք մեզ արդեն հայտնի են։ Ստացվում է․ Ս․ Ա․ Ս։ Ի՞նչ կարող էր պատասխանել միսսիս Կյուբիտտը նրա խնդրանքին, որով կանչում էր իրեն։ Ես հանկարծ կռահեցի։ Նա պատասխանել է․ «Չսպասեք»։
Այժմ ես արդեն այնքան տառեր գիտեի, որ կարող էի վերադառնալ ամենաառաջին գրությանը։ Ահա նա․
[[Պատկեր:Մարդուկներ8.png|600px]]
Եթե այդ մակագրության տակ տեղադրենք մեզ արդեն հայտնի տառերը, ստացվում է․
Այդ թերթի վրա նկարված էին ահա այսպիսի մարդուկներ․
[[Պատկեր:Մարդուկներ9.png|600px]]
― Եթե դուք հիշեք իմ բացատրությունները, կտեսնեք, որ այստեղ գրված է․ «ԱՆՄԻՋԱՊԵՍ ԱՐԻ»։ Ես չէի կասկածում, որ այդ հրավերը նրան այստեղ կբերի, քանի որ նա համոզված է լինելու, թե, բացի միսսիս Կյուբիտտից, ոչ ոք այսպես գրել չէր կարող։ Մի խոսքով, իմ սիրելի Ուոտսըն, այդ մարդուկներին, որոնք այնքան երկար ժամանակ ծառայում էին չարին, մենք ստիպեցինք վերջ ի վերջո ծառայել բարուն․․․ Ինձ թվում է, ես կատարեցի ձեր հուշատետրը հարստացնելու իմ խոստումը։ Մեր գնացքը շարժվում է ժամը երեքն անց քառասուն րոպեին, և մենք Բեյքր֊ստրիտ կհասնենք ուղղակի ճաշի ժամանակ։
Վերջում ևս մի քանի խոսք։ Ամերիկացի Աբ Սլենին Նորվիչում դատական ձմեռային սեսիայում դատապարտվեց մահվան։ Բայց, նկատի ունենալով հանցանքը մեղմացնող հանգամանքները և այն բանի ապացուցվածությունը, որ Հիլտոն Կյուբիտտը առաջինն է կրակել նրա վրա, դատարանը մահվա դատավիճիռը փոխարինեց տաժանակիր աշխատանքներով։ Միսսիս Հիլտոն Կյուբիտտի մասին ինձ հայտնի է միայն այն, որ նա ամբողջովին առողջացել է, որ մինչև հիմա դեռ այրի է և որ նա իր կյանքը նվիրել է աղքատների համար տարվող հոգսերին։
