Changes
/* Գլուխ հինգերորդ */
Ռոբերտ Ջորդանի համար շատ հետաքրքրական էր, թե ինչ է խոսում Պաբլոն իր աշխետ ձիու հետ, բայց չփորձեց ականջ դնել, և վեր կացավ ու գնաց դեպի քարայր, որովհետև համոզվեց, որ Պաբլոն եկել էր սոսկ ձիերին ստուգելու, և հիմա նրան սպանելը միանգամայն սխալ կլիներ։ Պաբլոն դեռ երկար ժամանակ կանգնել էր այնտեղ՝ մարգագետնում, ու խոսում էր ձիու հետ։ Ձին ոչ մի բան չէր հասկանում նրա ասածներից, միայն ձայնի երանգից զգում էր, որ դրանք փաղաքշական խոսքեր են, բայց նա սոված էր, ամբողջ օրը փակված էր եղել ցանկապատի մեջ և հիմա, երբ անհամբեր պոկոտում էր կապի երկայնքին ընկած կանաչ խոտը, այդ մարդը ձանձրացնում էր նրան։ Պաբլոն ցիցը տեղափոխեց և նորից եկավ կանգնեց ձիու կողքին, բայց այլևս չէր խոսում։ Ձին շարունակեց արածել և արդեն հանգիստ էր, որովհետև մարդը հոգին չէր ուտում։
==Գլուխ վեցերորդ==
Քարայրում Ռոբերտ Ջորդանը նստեց կրակի կողքին, անմշակ կաշիով պատած մի աթոռակի վրա և լսում էր, թե ինչ է ասում կինը։ Սա ամաններն էր լվանում, աղջիկը չորացնում էր դրանք, մի կողմ դնում, հետո չոքած տեղավորում էր պատի խոռոչում, որը պահարանի տեղ էր ծառայում։
― Տարօրինակ է, ― ասաց կինը։ ― Ինչո՞ւ Էլ Սորդոն չեկավ։ Նա մի ժամ առաջ պիտի եկած լիներ։
― Իմաց տվե՞լ էիր, որ գա։
― Չէ։ Նա ամեն երեկո գալիս է։
― Երևի զբաղված է։ Որևէ գործ ունի։
― Հնարավոր է, ― ասաց կինը։ ― Եթե չգա, վաղը մենք պետք է գնանք իրեն տեսնելու։
― Այո։ Հեռո՞ւ է։
― Ոչ։ Մի քիչ կզբոսնենք։ Առիթ կլինի, որ ես էլ տեղիցս շարժվեմ։ Պետք է։
― Իսկ ես կարո՞ղ եմ գալ, ― հարցրեց Մարիան։ ― Ինձ էլ կարելի՞ է գալ, Պիլար։
― Այո, գեղեցկուհի, ― ասաց կինը և իր խոշոր դեմքը շրջեց ու դիմեց Ռոբերտ Ջորդանին․ ― սիրուն է, չէ։ Ի՞նչ կասես, ո՞նց է։ Մի քիչ նիհա՞ր է։
― Եթե ինձ ես հարցնում, շատ լավն է, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ Մարիան նրա բաժակի մեջ գինի լցրեց։
― Խմի՛ր, ― ասաց։ ― Որ խմես, ավելի լավ կթվամ։ Իսկ որպեսզի գեղեցիկ թվամ, շատ պետք է խմես դրանից։
― Ուրեմն էլ չեմ խմի, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը, ― որովհետև արդեն գեղեցիկ ես թվում և ոչ միայն գեղեցիկ։
― Այ թե ինչպես պետք է խոսի տղամարդը, ― ասաց կինը։ ― Իսկական տղամարդ։ Ասում ես ուրիշ ի՞նչ է թվում։
― Խելացի, ― կմկմալով ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ Աղջիկը փռթկաց, իսկ կինը տխուր տարուբերեց գլուխը։
― Ինչքա՜ն լավ սկսեցիր և ինչպես վերջացրիր, դոն Ռոբերտո։
― Ինձ դոն Ռոբերտո մի ասա։
― Կատակ եմ անում։ Պաբլոյին էլ կատակով դոն Պաբլո ենք ասում, Մարիային՝ սենյորիտա Մարիա։
― Ես այդ տեսակ կատակներ չեմ ընդունում, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ ― Պատերազմի ժամանակ միայն camarada<ref>Ընկեր (իսպ․)։</ref> բառով պետք է դիմել իրար, և առանց որևէ կատակի, միայն լրջորեն։ Կատակների հետ սկսում է քայքայումը։
― Երևում է քաղաքականությունը քեզ համար կրոնի պես մի բան է, ― ձեռ առավ կինը։ ― Դու երբեք չե՞ս կատակում։
― Կատակում եմ։ Եվ շատ էլ սիրում եմ կատակելը։ Բայց մարդկանց դիմելու հարցում կատակ չեմ ընդունում։ Ամեն ինչ չէ, որ կարելի է կատակի վերածել։ Դրոշը, օրինակ, չի կարելի կատակի առարկա դարձնել։
― Ես դրոշն էլ եմ կատակի առարկա դարձնում։ Ուզածդ դրոշը, ― ծիծաղեց կինը։ ― Իմ կարծիքով ամեն ինչ էլ կարելի է կատակի վերածել։ Հին դրոշը դեղին ու կարմիր էր, թարախ ու արյուն էինք ասում։ Հանրապետական դրոշին ավելացել է մանուշակագույնը, դրան էլ ասում ենք թարախ, արյուն ու մանգան։ Կատակ է։
― Կոմունիստ է, ― ասաց Մարիան։ ― Նրանք են այդքան լուրջ gente:
― Կոմունի՞ստ ես։
― Ոչ, ես հակաֆաշիստ եմ։
― Վաղո՞ւց։
― Այն օրվանից, երբ հասկացա, թե ինչ է ֆաշիզմը։
― Իսկ դա ինչքա՞ն ժամանակ է։
― Մոտ տասը տարի։
― Այնքան էլ շատ չէ, ― ասաց կինը։ ― Ես արդեն քսան տարի է, որ հանրապետական եմ։
― Հայրս իր ողջ կյանքն է հանրապետական եղել, ― ասաց Մարիան։ ― Դրա համար էլ գնդակահարեցին։
― Իմ հայրն էլ է ողջ կյանքը հանրապետական եղել։ Պապս նույնպես, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։
― Ո՞ր երկրում։
― Միացյալ Նահանգներում։
― Նրանց գնդակահարե՞լ են, ― հարցրեց կինը։
― Que va, ― ասաց Մարիան։ ― Միացյալ Նահանգները հանրապետական երկիր է։ Այնտեղ հանրապետական լինելու համար չեն գնդակահարում։
― Միևնույն է, հանրապետական պապ ունենալը լավ բան է, ― ասաց կինը։ ― Դա նշանակում է, որ լավ ցեղից է։
― Պապս հանրապետական կուսակցության ազգային կոմիտեի անդամ է եղել, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ Դա տպավորություն գործեց նույնիսկ Մարիայի վրա։
― Եվ հայրդ մինչև հիմա էլ այդպես մասնակցո՞ւմ է հանրապետության գործերին, ― հարցրեց Պիլարը։
― Ոչ։ Նա մահացել է։
― Կարելի՞ է հարցնել ինչպես։
― Անձնասպան եղավ։
― Որպեսզի խոշտանգումների՞ց խուսափի, ― հարցրեց կինը։
― Այո, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ ― Որպեսզի խոշտանգումներից խուսափի։
Մարիան նայեց նրան արտասվալից աչքերով։
― Հայրս չի կարողացել զենք ճարել, ― ասաց նա։ ― Ես այնքան ուրախ եմ, որ քո հոր բախտը բերել է, և նա կարողացել է զենք ճարել։
― Այո, բախտը բերել է, լավ է բերել, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ ― Եկեք ուրիշ բաներից խոսենք։
― Ուրեմն երկուսիս բախտն էլ նույնն է, ― ասաց Մարիան։ Նա ձեռքը դրեց երիտասարդի թևին և աչքերն հառեց երեսին։ Ռոբերտ Ջորդանը նայեց նրա թուխ դեմքին, նայեց աչքերին, որոնք առաջին անգամ, երբ տեսել էր, այնքան էլ երիտասարդ չէին թվացել, իսկ հիմա, հանկարծ, այնպես էին երիտասարդացել, այնպիսի քաղց կար նրանց մեջ, այնպիսի ցանկություն։
― Ձեզ կարելի է քույր֊եղբոր տեղ դնել, ― ասաց կինը։ ― Բայց բախտներդ բերել է, որ քույր֊եղբայր չեք։
― Հիմա հասկացա, թե ես ինչու այն ժամանակ այդպիսի զգացողություն ունեցա, ― ասաց Մարին։ ― Հիմա պարզ է։
― Que va, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը և ձեռքը տարավ ու շոյեց աղջկա գլուխը։ Ամբողջ օրը նա ցանկացել էր անել այդ բանը, հիմա արեց ու զգաց, որ կոկորդը սեղմվում է։ Աղջիկը գլուխը շարժեց նրա ձեռքի տակ և ժպտաց նրան, Ռոբերտ Ջորդանի մատների արանքում ալիքվում էին աղջկա թավ, մետաքսյա կարճ մազերը։ Հետո ձեռքը սահեցրեց մինչև ծոծրակն ու իջեցրեց։
― Նորից արա, ― ասաց աղջիկը։ ― Ես ամբողջ օրը դրան եմ սպասել։
― Հետո, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը խեղդուկ ձայնով։
― Իսկ ե՞ս, ― ասաց Պաբլոյի կինը իր որոտացող ձայնով։ ― Ուրեմն ես էլ պիտի նստեմ ու նայե՞մ։ Ձեր կարծիքով ես զգացմունքներ չունե՞մ։ Այդպիսի բան չեք կարող ասել։ Ո՞ւր է, գոնե Պաբլոն գար, եթե ավելի լավը չկա։
Մարիան արդեն ուշադրություն չէր դարձնում նրա վրա, ոչ էլ մյուսների, որ մոմի լույսի տակ քարտ էին խաղում։
― Էլի բերե՞մ գինի, Ռոբերտո, ուզո՞ւմ ես, ― հարցրեց աղջիկը։
― Այո, ― ասաց նա, ― ինչո՞ւ չէ։
― Շուտով դու էլ ինձ նման մի հարբեցող կունենաս։ Սա տարօրինակ բաներ էլ է լցնում բաժակն ու խմում։ Լսի՛ր, Ingles:<ref>Անգլիացի (իսպ․)։</ref>
― Ես Ingles չեմ։ Ամերիկացի եմ։
― Ուրեմն, լսի՛ր, ամերիկացի։ Որտե՞ղ ես ուզում քնել։
― Դրսում։ Ննջապարկ ունեմ։
― Լավ, ― ասաց կինը։ ― Եկինքը պա՞րզ է։
― Եվ ցուրտ կլինի։
― Ուրեմն դրսում, ― ասաց կինը։ ― Քնիր դրսում։ Քո ունեցածը կողքիս կլինի։
― Լավ, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը, հետո դարձավ աղջկան, ձեռքը դրեց ուսին ու ասաց․ ― մի քանի րոպե մեզ առանձին թող։
― Ինչո՞ւ։
― Պիլարի հետ խոսելիք ունեմ։
― Պե՞տք է, որ գնամ։
― Այո։
― Ի՞նչ կա, ― հարցրեց Պաբլոյի կինը, երբ աղջիկը գնաց կանգնեց քարայրի մուտքի կողքին կախված գինու տկի մոտ և սկսեց նայել քարտ խաղացողներին։
― Գնչուն ասաց, որ ես պետք է․․․
― Ոչ, ― ընդհատեց կինը։ ― Նա սխալվում է։
― Եթե անհրաժեշտ է, որ ես․․․ հանգիստ միաժամանակ և դժվարությամբ ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։
― Դու դա կանեիր, հավատում եմ, ― ասաց կինը։ ― Ոչ, անհրաժեշտ չէ։ Ես հետևում էի քեզ։ Դու ճիշտ դատեցիր։
― Բայց եթե կարիք կա․․․
― Ոչ, ― ասաց կինը։ ― Ես քեզ ասում եմ՝ կարիք չկա։ Գնչուի ուղեղը խանգարված է։
― Բայց թույլ մարդը կարող է վտանգավոր լինել։
― Ոչ։ Դու չես հասկանում։ Այս մեկն էր՝ անցավ, նա այլևս վտանգավոր չէ։
― Չեմ հասկանում։
― Դեռ շատ ջահել ես, ― ասաց կինը։ ― Դեռ կհասկանաս։ ― Հետո դարձավ աղջկան։ ― Արի, Մարիա։ Վերջացրինք մեր խոսակցությունը։
Աղջիկը մոտեցավ, Ռոբերտ Ջորդանը ձեռքը երկարեց, շոյեց նրա գլուխը։ Աղջկան հաճելի էր փաղաքշանքը, ոնց որ կատվի ձագին։ Մի պահ նրան թվաց, որ աղջիկը ուր որ է լաց կլինի։ Բայց նա նորից շրթները պրկեց, նայեց իրեն ու ժպտաց։
― Լավ կանես գնաս քնես, ― ասաց կինը Ռոբերտ Ջորդանին։ ― Երկար ճամփա ես կտրել։
― Լավ, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ ― Գնամ իրերս հանեմ։
==Գլուխ յոթերորդ==
Նա քնել էր ննջապարկի մեջ։ Հանկարծ արթնացավ և իրեն թվաց, որ վաղուց է քնել։ Ննջապարկը փռել էր գետնին, քարայրի մուտքից ոչ այնքան հեռու, ժայռի հովանու տակ։ Քնի մեջ շուռ էր եկել, և ատրճանակը, որ կապված էր ձեռքին, ընկել էր տակը։ Հոգնությունից այնպես էին ուսերի, թիկունքի, սրունքների մկանները բռնվել, որ գետինը փափուկ֊փափուկ էր թվում, իսկ ննջապարկի մեջ հենց միայն ձգվելն ու ֆլանելե կողերին հպվելն արդեն մեծագույն հեշտանք էր։ Սկզբում, երբ զարթնեց, գլխի չընկավ, թե որտեղ է, հետո հիշեց, ատրճանակը հանեց տակից, տեղավորեց այնպես, որ հանգիստ լինի, մի ձեռքով գրկեց բարձը, իսկ բարձը ոչ այլ ինչ էր, քան պարանե ներբանով կոշիկների վրա կոկիկ փաթաթած հագուստի ծրարը, և գոհ ու երջանիկ ձգվեց, որպեսզի նորից քնի։
Ուսի վրա մեկի ձեռքն զգաց, արագ շրջվեց և ձեռքը տարավ ատրճանակին։ Տեսավ աղջիկն է։
― Օ՜, դու ես, ― ասաց ու ատրճանակը գցեց, երկու թևերը դուրս հանեց, գրկեց աղջկան և քաշեց ցած։ Զգաց, որ նա դողում է։
― Ներս մտիր, ― ասաց ցածրաձայն։ ― Ցուրտ է դրսում։
― Ոչ։ Պետք չէ, որ ես մտնեմ։
― Մտի՛ր, ― ասաց նա, ― պետք է, պետք չէ, այդ մասին հետո կխոսենք։
Աղջիկը դողում էր։ Ռոբերտ Ջորդանը մի ձեռքով բռնել էր նրա արմունկը, մյուսը գցեց մեջքին ու թեթևակիորեն գրկեց։ Աղջիկը գլուխը շրջել էր։
― Արի՛, ներս արի, փոքրիկ նապաստակ, ― ասաց ու համբուրեց աղջկա ծոծրակը։
― Վախենում եմ։
― Ոչ, ոչ, մի՛ վախենա։ Մտի՛ր։
― Ինչպե՞ս։
― Պարզապես սահիր։ Տեղ շատ կա։ Օգնե՞մ։
― Ոչ, ― ասաց աղջիկը և հետո արդեն ննջապարկում էր, ու Ռոբերտ Ջորդանը ամուր գրկել էր նրան և փորձում էր համբուրել շրթները, իսկ աղջիկը դեմքը սեղմել էր բարձին, բայց թևերով ամուր փաթաթվել էր տղայի վզին։ Հետո թևերը թուլացան և նորից սկսեց դողալ։
― Ոչ, ոչ, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը և ծիծաղեց։ ― Մի՛ վախենա։ Ատրճանակս է։ ― Վերցրեց ու սահեցրեց մեջքի կողմը։
― Ամաչում եմ, ― ասաց աղջիկը, դեմքը հեռու պահելով։
― Ոչ։ Ամաչելու բան չկա։ Դե՛։ Նայիր ինձ։ Նայի՛ր։
― Ոչ։ ես չպետք է գայի։ Ամաչում եմ։ Վախենում եմ։
― Մի՛։ Իմ փոքրիկ նապաստակ։ Խնդրում եմ։
― Ես չպետք է գայի, չէ՞ որ դու ինձ չես սիրում։
― Ես քեզ սիրում եմ։
― Ես քեզ սիրում եմ։ Ախ, այնպե՜ս եմ ես քեզ սիրում։ Դի՛ր ձեռքդ գլխիս, ― ասաց աղջիկը՝ դեռևս հեռու պահելով իրեն ու դեմքը սեղմած բարձին։ Ռոբերտ Ջորդանը ձեռքը դրեց նրա գլխին։ Աղջիկը գլուխը բարձրացրեց ու ընկավ նրա թևերի մեջ, ամուր փարվեց վզին, երեսը հպել էր երեսին ու լալիս էր։
Ռոբերտ Ջորդանը պինդ գրկել էր աղջկան ու անշարժացել, զգում էր նրա երիտասարդ մարմնի ամբողջ երկարությամբ վազող դողը, զգում էր, թե ինչպես լաց լինելիս շապիկի տակ ցնցվում են աղջկա կլոր, ձիգ կրծքերը։ Ռոբերտ Ջորդանը շոյում էր նրա գլուխը, համբուրում արտասուքով թրջված աղի աչքերը։
― Ես համբուրել չեմ կաող, ― ասաց աղջիկը։ ― Չգիտեմ ինչպես են համբուրում։
― Համբուրվելու կարիք չկա։
― Ոչ։ Ես պետք է համբուրեմ։ Ես պետք է ամեն ինչ անեմ։
― Կարիք չկա ոչ մի բան անելու։ Ամեն ինչ կարգին է։ Միայն թե շատ ես շորեր հագել։
― Իսկ ի՞նչ անեմ։
― Սպասիր օգնեմ։
― Այսպես ավելի լա՞վ է։
― Իհարկե։ Շատ ավելի։ Դու չե՞ս զգում, որ ավելի լավ է։
― Այո։ Շատ ավելի լավ։ Ճի՞շտ էր ասում Պիլարը, ինձ տանելո՞ւ ես։
― Այո։
― Բայց ոչ ապաստարան։ Հետդ։
― Ոչ, ապաստարան։
― Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ։ Հետդ, և ես քո կինն եմ լինելու։
Պառկել էին, և այն ամենն, ինչ առաջ ծածկված էր, հիմա ծածկված չէր։ Հագուստի անհարթությանը փոխարինել էր մաշկի ողորկությունը, սառն ու տաք ողորկությունը, արտաքինից սառը, ներսից՝ տաք, ամեն ինչ լցվել էր, կլորացել, ամեն ինչ ցնցվում էր, ձգվում, սեղմվում, անշարժանում, ցավեցնում ու երջանկացնում, իսկ հիմա արդեն Ռոբերտ Ջորդանը այնպիսի մի անձկություն զգաց, որ կուրծքն սկսեց սեղմվել, ցավել, սուր, ծակող մի անձկություն, որին նա չէր կարող այլևս դիմադրել, ու հարցրեց․
― Դու որևէ մեկին սիրե՞լ ես։
― Երբեք։ ― Հետո հանկարծ, մեռելի պես թուլացավ Ռոբերտ Ջորդանի թևերի մեջ։ ― Բայց այդպիսի բաներ արել են ինձ հետ, ― ասաց։
― Ովքե՞ր։
― Տարբեր մարդիկ։
Հիմա նա դիակի նման անշարժացած պառկել էր, հետո դեմքը շրջեց Ռոբերտ Ջորդանից։
― Դու ինձ այլևս չես սիրի։
― Ես քեզ սիրում եմ, ― ասաց Ռոբերտ Ջորդանը։ Բայց ինչ֊որ բան կատարվեց, ինչ֊որ բան փոխվեց նրա մեջ, և աղջիկն զգաց դա։
― Ոչ, ― ասաց աղջիկը, և նրա ձայնը դարձավ անկենդան ու նվաղուն։ ― Դու ինձ չես սիրի։ Բայց գուցե կտանե՞ս ապաստարան։ Կգնամ ապաստարան, կինդ չեմ դառնա, ոչ էլ ուրիշ բան։
― Ես քեզ սիրում եմ, Մարիա՛։
― Ոչ։ Ճիշտ չէ, ― ասաց նա։ Հետո, որպես վերջին մի կռվան, հույսով ու թախանձագին ասաց։ ― Ես երբեք և ոչ ոքի չեմ համբուրել։
― Ուրեմն համբուրիր ինձ։
― Կհամբուրեի, ― ասաց նա, ― բայց չգիտեմ ինչպես պետք է անել։ Երբ ինձ հետ այնպիսի բաներ էին ուզում անել, ես կռվում էի, ծփում նրանց, խփում, ոչինչ չէի տեսնում։ Ես կռվում էի, կռվում էի, մինչև որ, մինչև որ, մինչև որ մեկը նստեց գլխիս, իսկ ես նրան կծեցի, հետո նրանք բերանս կապեցին, թևերս տարան գլխիս ետևը ու այդպես պահեցին, իսկ մյուսներն այնպիսի բաներ արեցին արեցին ինձ։
― Ես քեզ սիրում եմ, Մարիա՛։ ― Ասաց նա։ ― Եվ իմացի՛ր, քեզ ոչ ոք ոչ մի բան չի արել։ Քեզ նրանք չեն կարող դիպչած լինել։ Ոչ ոք քեզ չի դիպչել, փոքրիկ նապաստակ։
― Դու այդպե՞ս ես կարծում։
― Ես գիտեմ, որ այդպես է։
― Եվ դու կարո՞ղ ես ինձ սիրել, ― հարցրեց աղջիկը, և Ռոբերտ Ջորդանը նորից զգաց նրա մարմնի տաքությունը։
― Ես հիմա ավելի շատ եմ սիրում քեզ։
― Ես կջանամ քեզ շատ լավ համբուրել։
― Դե համբուրի՛ր ինձ։
― Չգիտեմ ինչպես։
― Հենց այնպես, համբուրի՛ր։
Աղջիկը համբուրեց Ռոբերտ Ջորդանի այտը։
― Չեղավ։
― Իսկ քիթս ի՞նչ անեմ։ Ես չեմ կարողանում հասկանալ, թե քիթը ի՞նչ են անում։
― Նայի՛ր, շրջի՛ր գլուխդ, ― և նրանց շրթունքներն ամուր հպվեցին իրար, և աղջիկը սեղմվեց նրան, բերանը բացվեց, իսկ Ռոբերտ Ջորդանը աստիճանաբար, հետո միանգամից ամուր գրկեց նրան, և իրեն թվաց, որ ինքը երբեք այսքան երջանիկ չի եղել, չի զգացել այսպիսի եթերային, քնքուշ, ցնծագին երջանկություն, երբ հեռու ես ամեն տեսակի խոհերից, հոգնությունից, հոգսից ու համակված ես միայն մեկ ու մեծագույն վայելքի զգացողությամբ։
― Փոքրիկ նապաստակս։ Սիրելի՛ս։ Անուշի՛կս։ Երկարոտիկ գեղեցկուհի՛ս, ― շշնջում էր նա։
― Ի՞նչ ես ասում, ― հարցրեց աղջիկը կարծես հեռվից։
― Գեղեցկուհի՛ս, ― ասաց նա։
Նրանք պառկել էին ու Ռոբերտ Ջորդանը զգում էր աղջկա սրտի բաբախյունը և որով թեթև շոյում էր նրա ոտը։
― Բոբիկ ես եկել, ― ասաց նա։
― Այո։
― Ուրեմն գիտեիր, որ անկողին ես մտնելու։
― Այո։
― Եվ չէիր վախենում։
― Վախենում էի։ Շատ։ Բայց ավելի շատ մտածում էի, թե ոնց կլինի, եթե հանեմ կոշիկներս։
― Ժամը քանի՞սը կլինի, lo sabes?<ref>Գիտե՞ս (իսպ․)։</ref>
― Ոչ։ Ժամացույց չունե՞ս։
― Ունեմ, բայց թիկունքիդ կողմն է մնացել։
― Հանի՛ր։
― Չէ։
― Ուրեմն ուսիս վրայով նայիր։
Ժամը մեկն էր։ Ննջապարկի մթության մեջ ժամացույցի թվահարթակն երևում էր իր ամբողջ պայծառությամբ։
― Ուսս ծակծկում ես ծնոտով։
― Ների՛ր։ Ածելիս չեմ վերցրել։
― Ինձ դուր է գալիս։ Մորո՞ւքդ էլ է խարտյաշ։
― Այո։
― Կերկարի՞։
― Մինչև կամրջի պայթեցումը՝ ոչ։ Մարիա, ասա։ Դու․․․
― Ես ի՞նչ։
― Ուզո՞ւմ ես։
― Այո։ Ամեն, ամեն ինչ։ Խնդրում եմ։ Եվ եթե մենք ամեն ինչ անենք, գուցե այնպես լինի, կարծես այն մեկը չի եղել։
― Դա քո՞ միտքն է։
― Ոչ։ Ես մտածում էի այդ մասին, Պիլարն ինձ այդպես ասաց։
― Նա շատ իմաստուն կին է։
― Մի բան էլ ասաց Պիլարը, ― ցածր ձայնով շարունակեց Մարիան, ― ասաց ասեմ, որ հիվանդ չեմ։ Պիլարն այդ բաները գիտի, և ասաց, որ ասեմ քեզ։
― Ասաց, որ ի՞նձ ասես։
― Այո։ Ես նրա հետ խոսեցի, ասացի, որ սիրում եմ քեզ։ Այսօր, հենց որ տեսա, ես սիրեցի քեզ, և ես քեզ սիրել եմ միշտ, բայց մինչև հիմա չէի տեսել, ես ասացի Պիլարին, և նա ասաց, որ եթե երբևէ քեզ պատմեմ այն բանի մասին, ասեմ, որ հիվանդ չեմ։ Իսկ այն մեկը շատ վաղուց է ասել։ Գնացքից անմիջապես հետո։
― Ի՞նչ է ասել։
― Ասել է, որ եթե մարդը չի ընդունել այն, ինչ արել են նրան, ուրեմն ոչինչ չի եղել նրան, և եթե ես սիրեմ մեկին, այդ սերը կսրբի֊կտանի ամեն ինչ։ Իսկ ես ուզում էի մեռնել։ Հասկանո՞ւմ ես։
― Այդ ամենը, ինչ ասել է, ճշմարիտ է։
― Եվ ես հիմա երջանիկ եմ, որ չմեռա։ Այնքան բախտավոր եմ, որ չմեռա։ Իսկ դու ինձ կսիրե՞ս։
― Այո։ Ես քեզ սիրում եմ, հենց հիմա։
― Եվ ես կդառնա՞մ քո կինը։
― Ես չեմ կարող կին ունենալ, քանի այս գործն եմ անում։ Բայց դու հիմա իմ կինն ես։
― Եթե ես հիմա քո կինն եմ, ուրեմն հետո էլ կլինեմ։ Ես հիմա քո կի՞նն եմ։
― Այո՛, Մարիա՛։ Այո՛, փոքրիկ նապաստակ։
Աղջիկն ամուր փարվեց Ռոբերտ Ջորդանին, և շրթները փնտրեցին նրա շրթները, հետո գտան, հպվեցին, և տղամարդն զգաց աղջկան՝ թարմ դալար ու ողորկ, ու երիտասարդ, ու գեղեցիկ, տաք, այրող սառնությամբ աղջկան, որ դժվար էր հավատալ, թե այդտեղ է, ննջապարկում, որն իր համար նույնքան հարազատ էր ու սովորական, ինչքան իր հագուստը, կոշիկները, գործը։
― Դե շուտ անենք այն, որպեսզի այն մյուսը չքանա, ― վախվորելով ասաց աղջիկը։
― Ուզո՞ւմ ես։
― Այո՛, ― ասաց նա համարյա մոլեգնած։ ― Այո՛։ Այո՛։ Այո՛։
