Changes
/* Երգ քսաներկուերորդ։ Հեկտորի մահը */
Որ ցոլում էր դաշտի միջով` աշնանային աստղի նըման,
Որ փայլփըլում է շողարձակ բյուր աստղերի մեջ գիշերով,
Որին մարդիկ հորջորջաբար անվանում են Օրիոնի շուն<ref>''Օրիոնի շուն'' — Սիրիուսն է: </ref>.
{{տող|30}}Փայլուն է նա մյուս աստղերից, բայց նըշան է չարագուշակ,
Որը թըշվառ մահկանացոց բերում է տոթ անտանելի։-
Պարըսպից ներս մըտիր, որդիս, եղիր մեզ հետ, որ պաշտպանես
Կանանց բոլոր, տըղամարդկանց և չընձեռես Պելիսյանին
{{տող|60}}Փառք ու պարծանք ու գըրկըվես զըրկըվես ինքդ էլ անուշ քո արևից։
Գըթա՛, որդիս, դեռ ողջամիտ ալևորիս վըրա թըշվառ,
Որին Զևսը ծերության մեջ դըժնի բախտով պիտ կորցընի
Անգթորեն ինձ ըսպանի՝ անզեն, ինչպես տըկար կընոջ։
Ժամանակ չէ, որ նըրա հետ խոսենք հանգիստ, հեզաբարո,
Կանգնած բարձըր ժայռի վըրա կամ ըստվերում կաղնի ծառի<ref>''կանգնած բարձր ժայռի վրա կամ ըսավերում կաղնի ծառի'' — Ասացվածք է, որ նշանակում է «ամենասկզբից»: Առաջացել է այն ժամանակ, երբ, հին հույների պատկերացմամբ, մարդը ծնվում էր կաղնուց կամ քարից: Հեկտորը մտածում է, որ այլևս ժամանակ չկա Աքիլլեսի հետ խոսելու Հեղինեի ու Տրոյական պատերազմի դրդապատճառների մասին։</ref>,
Ինչպես աղջիկն ու պատանին, որ խոսում են անուշ-անուշ:
Այլ լավագույնն է ճակատել դեմ-հանդիման, որ շուտ տեսնենք,
{{տող|140}}Աքիլլն այդպես վըրիժատենչ հետապընդում էր Հեկտորին,
Որը փախչում էր պարըսպի մոտից թեթև սըրունքներով:
Շըրջանցելով նըրանք բըլուրն ու մոլաթուզն հողմաշառաչ‘հողմաշառաչ՝
Վազում էին պարըսպի տակ ձըգվող բարակ արահետով.
Եկան հասան գեղեցկահոս ակունքներին, ուր բըխում են
Հեկտորն է դա, որ ինձ համար բազում զոհեր է մատուցել
Բազմաբըլուր Իդա լեռան վըրա հաճախ և Պերգամոն
Բարձր ամրոցում, որին հիմահ ալածում հիմա հալածում է Աքիլլը քաջ
Արագընթաց իր ոտքերով՝ Պրիամոսի քաղաքի շուրջ:
{{տող|170}}Խորհուրդ արեք, ո՛վ աստվածներ, և վըճռեցեք արագապես,
Ու կըռթընած պըղընձասայր հացի տեգին՝ կանգնեց այդտեղ։
Աթենասը թողած նըրան՝ գընաց իսկույն դեպի Հեկտորն
Ու առնելով Դեիփոբի կերպարանքն ու ձայնն անվըկանդ‘անվըկանդ՝
Մոտիկ գընաց ու Հեկտորին այս թևավոր խոսքերն ասաց.
«Եղբայր իմ քաջ, Աքիլլը քո ետևն ընկած ժիր ոտքերով
Ասաց Հեկտորն հանդըգնաբար, և Աքիլլը խոժոռադեմ՝
Աչքերի զույգ նիզակները ուղղած նըրան՝ պատասխանեց.
«Դու պայմանի վըրա, Հեկտո՚րՀեկտո՛ր, ինձ հետ ոչ մի խոսք մի անի,
{{տող|260}}Ինչպես աննենգ ուխտ չի լինի առյուծների ու մարդկանց մեջ,
Ու չեն կարող համաձայնվել գայլն ու գառը երբևիցե,
Որ Հեփեստոսն ինքն էր փընջել խորաններում` խիտ ու վետ-վետ:
Բայց ինչպես աստղն աստղերի մեջ, որ ընթանում է գիշերով
Գիշերավարն, որ ամենեն գեղեցիկ աստղն է երկընքում<ref>''Գիշերավարն, որ ամենեն գեղեցիկ աստղն է երկնքում'' — Արուսյակն է, Վեներան:</ref>,
Ցայտում էին շողեր այդպես սուր սըլաքից, որ, ճոճում էր
Աստվածազարմ Աքիլլը քաջ Հեկտորի մահն որոճալով,
Բոլոր այն Ժանտ չարիքների համար, որ դու ինձ հասցըրիր։
Չեմ թողնի ես, որ շըներին քեզնից հեռու վանի ոչ ոք,
Եթե նույնիսկ բերեն բեոբեռ-բեռ, դիզեն այստեղ տասնապատիկ
Եվ ավելի պարգև-փըրկանք, ու խոստանան էլի՛–Էլի՛,
Ոչ իսկ եթե քո քաշով մեկ հըրամայի ոսկի տա ինձ
{{տող|350}}Իլիոնի ծեր Պրիամ արքան. այդպես, մայրըդ մինչև անգամ,
Քեզ անկողնում դրրած՝ դըրած՝ վըրադ պիտի չողբա ու սուգ չանի,Այ{ Այլ թըռչուններն ու շըները պիտի ուտեն մարմինը քո»:
Կորդակաճոճ Հեկտորը իր մահվան շեմին ասաց նըրան.
Ապոլլոնն ու Պարիսը քեզ փըռեն պիտի գետնատարած»։
Խոսքը նըրա բերանն էր դեռ, որ մահը սև վըրա հասավ,
{{տող|360}}Ու դուրս գալով հոգին մարմնից գահավիժեց դըժոխքնի դըժոխքն ի վար,
Ողբալով իր բախտի վըրա, թողած ուժն ու կորովն առույգ:
Բայց Աքիլլեսը մեռածի գըլխավերև կանգնած՝ գոռաց.
{{տող|380}}Որ հասկանանք, թե տըրոյանք ի՞նչ նըպատակ ու միտք ունեն,
Թողնելո՞ւ են ամրոցն արդյոք Պրիամոսի որդու անկմամբ,
Թե՞ Հեկտորի մահից վերջն էլ նռրանք նըրանք կըռվել են կամենում:
Բայց ինչո՛ւ է սիրտս այսպիսի խոսքեր հիմա թելադրում ինձ,
Երբ նավերի մոտ դեռ անթաղ պառկած է դին Պատրոկլեսի,
Որ հայրենի իր երկրի մեջ նըրան այդպես նախատեին։-
Նըրա չըքնաղ գըլուխն ընդքարշ թավալվում էր հողերի մեջ:
Մայրը մազերն էր փետտում փետում իր փայլուն քողը հեռու նետած,
Մեծակական ճըչում էր նա, նայելով իր որդու վըրա,
Ողբում էր հայրն աղիողորմ իր սիրելի որդու համար:
Որբությունը երեխայից խըլում է իր ընկերներին,
Ման է գալիս միշտ գըլխահակ, աչքերը թաց՝ արտասուքով։
Գընում է խեղճ տըղանիր տըղան իր հոր բարեկամաց մոտ խընդրելու
Եվ մերթ մեկի ու մերթ մյուսի վերարկուի փեշից քաշում:
Թե մեկնումեկն էլ ողորմի՝ կըտա միայն փոքրիկ մի ումպ,
