}}
[[Պատկեր:Արաբի.png|thumb|right|400px]]
[[Կատեգորիա:Նորդ Ռիչմոնդը հանգիստ և անաղմուկ մի փակուղի էր։ Բայց այդ անդորրը խախտվում էր օրվա մեջ մի անգամ, երբ Քրիստոնյա եղբայրների դպրոցն արձակում էր իր սաներին։ Փակուղու վերջում անբնակ երկհարկանի մի շենք կար՝ հրապարակով լքյուս շենքերից բաժանված։ Փողոցի շենքերը կարծես գիտակցելով իրենց մեջ հարատեւող պարկեշտ կյանքը, իրար էին նայում մոխրագույն, անվրդով ճակատներով։ արձակ]]
:Մեր նախկին տանտերը՝ քահանանՆորդ Ռիչմոնդը հանգիստ և անաղմուկ մի փակուղի էր։ Բայց այդ անդորրը խախտվում էր օրվա մեջ մի անգամ, մահացել երբ Քրիստոնյա եղբայրների դպրոցն արձակում էր ետնասենյակում։ Եվ որովհետև սենյակները միշտ փակ իր սաներին։ Փակուղու վերջում անբնակ երկհարկանի մի շենք կար՝ հրապարակով լքյուս շենքերից բաժանված։ Փողոցի շենքերը կարծես գիտակցելով իրենց մեջ հարատեւող պարկեշտ կյանքը, իրար էին եղելնայում մոխրագույն, օդը ծա՛նր էր ու մգլոտած։ անվրդով ճակատներով։
:Խոհանոցին կից մառանը լցված Մեր նախկին տանտերը՝ քահանան, մահացել էր հին, անպետք թղթերով և այդ թղթերի մեջ ես գտա խունացած ու ծալված էջերով թղթակազմ մի քանի գիրք. «Բարեպաշտ հաղորդակիցը», «Վիդոկի հուշագրությունը» եւ վալտեր Սքոթի «Աբբահայրը»։ «Վիդոկի հուշագրությունը» ինձ ամենից ավելի դուր եկավ, ետնասենյակում։ Եվ որովհետև գրքի էջերը համարյա դեղնել էին։ Անուշադրության մատնված այգում կար մի խնձորենիսենյակները միշտ փակ էին եղել, որի շուրջը աճում էին մի քանի գետնատարած թփեր։ Թփերից մեկի տակ ես գտա հանգուցյալի հեծանվի ժանգոտած օդամղիչը։ Քահանան մեծ բարեգործ օդը ծա՛նր էր և ողջ հարստությունը կտակել էր բարեգործական ընկերություններին, իսկ տան կահկարասին՝ քրոջը։ ու մգլոտած։
:Ձմռան կարճ օրերի հետ մայրամուտն ավելի շուտ Խոհանոցին կից մառանը լցված էր հայտնվումհին, անպետք թղթերով և մեր ճաշը չվերջացածայդ թղթերի մեջ ես գտա խունացած ու ծալված էջերով թղթակազմ մի քանի գիրք․ «Բարեպաշտ հաղորդակիցը», դրսում արդեն մութ էր։ Երբ մենք հավաքվում էինք փողոցում«Վիդոկի հուշագրությունը» եւ վալտեր Սքոթի «Աբբահայրը»։ «Վիդոկի հուշագրությունը» ինձ ամենից ավելի դուր եկավ, շենքերն արդեն թաղված էին լինում մթության մեջ։ Երկնքի հատվածը մեր գլխավերևում փոփոխվող մանուշակագույն էրորովհետև գրքի էջերը համարյա դեղնել էին։ Անուշադրության մատնված այգում կար մի խնձորենի, իսկ ներքևում փողոցի լապտերները վեր որի շուրջը աճում էին մղում իրենց աղոտ լույսերը։ Սառը օդը դաղում մի քանի գետնատարած թփեր։ Թփերից մեկի տակ ես գտա հանգուցյալի հեծանվի ժանգոտած օդամղիչը։ Քահանան մեծ բարեգործ էր մեզ և մենք խաղում էինքողջ հարստությունը կտակել էր բարեգործական ընկերություններին, մինչև մեր մարմինները շիկանային։ իսկ տան կահկարասին՝ քրոջը։
:ՄութՁմռան կարճ օրերի հետ մայրամուտն ավելի շուտ էր հայտնվում, ցեխոտ նրբանցքների լուռ փողոցներում արձագանքվում էին և մեր ճիչերըճաշը չվերջացած, շենքերի թիկունքում հետապնդում էինք իրար և խաղով տարված, հասնում մինչև կեղտոտ բակերի ետնամասերը, ուր մեզ քարկոծում էին հյուղակներում բնակվող վայրի ցեղերը, հետո հայտնվում էինք մգլած ու դրսում արդեն մութ բանջարանոցների դարպասների մոտ, ուր աղբարկղներից թունդ հոտ էր փչում և վազքը շարունակում մինչև մութ, մգլահոտ ախոռները, որտեղ դիտում էինք, թե ինչպես է կառապանը լվանում ու սանրում ձիերին կամ էլ մեղմ զնգացնում լծասարքը։ էր։ Երբ վերադառնում մենք հավաքվում էինք փողոցփողոցում, խոհանոցի պատուհանները իրենց լույսերով շենքերն արդեն ողողած թաղված էին լինում մութ տարածությունը։ Եթե այդ պահին հորեղբայրս տուն մթության մեջ։ Երկնքի հատվածը մեր գլխավերևում փոփոխվող մանուշակագույն էր գալիս, մենք թաքնվում էինք մթության մեջ, սպասելով որ նա անհետանա շքամուտքում։ Եվ երբ Մանգանսի քույրը նախամուտք իսկ ներքևում փողոցի լապտերները վեր էին մղում իրենց աղոտ լույսերը։ Սառը օդը դաղում էր դուրս գալիս եղբորը կանչելու, մեզ և մենք նայում խաղում էինք թաքստոցից, թե ինչպես է հայացքով փնտրում եղբորը։ Նայում էինք ու սպասո՛ւմ՝ կմնա, թե կգնա։ Եթե մնում էր, թողնում էինք թաքստոցը և անտրտունջ մոտենում աստիճաններին։ Նա մեզ էր սպասում, իսկ ինքը ուրվագծված էր կիսաբաց դռնից ընկած լույսով։ Եղբայրը, նախքան հնազանդվելը, ջղայնացնում էր քրոջը, իսկ ես ցածում կանգնած նրան էի նայում։ Նրա մարմնի շարժումներից շրջաղգեստը փողփողում էր իսկ մազերի փափուկ կապիչը այս ու այն կողմ էր ընկնում։ մինչև մեր մարմինները շիկանային։
:Ամեն առավոտ պառկում Մութ, ցեխոտ նրբանցքների լուռ փողոցներում արձագանքվում էին մեր ճիչերը, շենքերի թիկունքում հետապնդում էինք իրար և խաղով տարված, հասնում մինչև կեղտոտ բակերի ետնամասերը, ուր մեզ քարկոծում էին հյուղակներում բնակվող վայրի ցեղերը, հետո հայտնվում էինք մգլած ու մութ բանջարանոցների դարպասների մոտ, ուր աղբարկղներից թունդ հոտ էր հյուրասենյակի հատակին փչում և հետևում նրա դռանը։ Որպեսզի ինձ չնկատիվազքը շարունակում մինչև մութ, իջեցնում էի վարագույրըմգլահոտ ախոռները, ներքևում բաց թողնելով մի քանի սանտիմետր։ որտեղ դիտում էինք, թե ինչպես է կառապանը լվանում ու սանրում ձիերին կամ էլ մեղմ զնգացնում լծասարքը։ Երբ նա երևում վերադառնում էինք փողոց, խոհանոցի պատուհանները իրենց լույսերով արդեն ողողած էին լինում մութ տարածությունը։ Եթե այդ պահին հորեղբայրս տուն էր նախամուտքումգալիս, սիրտս թպրտում էր։ Վազում էի դահլիճմենք թաքնվում էինք մթության մեջ, հափշտակում գրքերս ու հետևում նրան։ Աչքս չէի կտրում նրա դարչնագույն կերպարանքից և սպասելով որ նա անհետանա շքամուտքում։ Եվ երբ Մանգանսի քույրը նախամուտք էր դուրս գալիս եղբորը կանչելու, մենք հասնում նայում էինք այն կետինթաքստոցից, որտեղ մեր ուղիները պետք թե ինչպես է բաժանվեին, արագացնում էի քայլերս հայացքով փնտրում եղբորը։ Նայում էինք ու առաջ անցնում։ Եվ այսպես ամեն առավոտ։ Նրա հետ դեռ մի կարգին չէի խոսելսպասո՛ւմ՝ կմնա, բացի մի քանի պատահական բառերից։ Չնայած դրանթե կգնա։ Եթե մնում էր, նրա անունը ասես մի կոչ թողնում էինք թաքստոցը և անտրտունջ մոտենում աստիճաններին։ Նա մեզ էր սպասում, իսկ ինքը ուրվագծված էր կիսաբաց դռնից ընկած լույսով։ Եղբայրը, նախքան հնազանդվելը, ջղայնացնում էր քրոջը, իսկ ես ցածում կանգնած նրան էի նայում։ Նրա մարմնի շարժումներից շրջաղգեստը փողփողում էր իսկ մազերի փափուկ կապիչը այս ու այն կողմ էր իմ ողջ էության համար։ ընկնում։
:Նրա պատկերը ինձ ուղեկցում Ամեն առավոտ պառկում էր նույնիսկ այնտեղ, ուր երազել անհնար էր։ Շաբաթ երեկոյան, երբ մորաքույրս գնումների էր դուրս գալիս, ես ստիպված նրան ուղեկցում էի, որպեսզի կրեմ ծանրոցները։ Մենք գնում էինք լուսավորված փողոցներով, մեզ հրմշտում էին գնորդներն ու հարբած մարդիկ, իսկ լուտանքներ լսվում էին ամեն քայլի վրա։ Հետո մեզ էին հասնում խանութում աշխատող տղաների սուր ծղրտոցը, որոնք հսկում էին կրպակների առջև դրված փորոտիքով լեցուն տակառները, փողոցային երգիչների ռնգային ձայները, որոնք կամ երգում էին «Եկեք բոլորս» երգը՝ Օ՚Դոնովան Ռոսսայի մասին կամ էլ բալլադ՝ մեր հարազատ երկրի դժբախտ վիճակի մասին։ Այդ ձայները միախառնվում էին հյուրասենյակի հատակին և հետևում նրա դռանը։ Որպեսզի ինձ համար դառնում կյանքի միակ ընկալումը։ Ինձ թվում էրչնկատի, թե ես թշնամիների ամբոխի միջով եմ տանում սուրբ նվերներով լեցուն իմ թասը։ Նրա անունը հանկարծ հայտնվում էր շուրթերիս տարօրինակ աղոթքների ու գովերգերի ժամանակիջեցնում էի վարագույրը, որ ես էլ չէի հասկանում։ Աչքերս լցվում ներքևում բաց թողնելով մի քանի սանտիմետր։ Երբ նա երևում էր արցունքով (ինքս էլ չգիտեի ինչու)նախամուտքում, իսկ սիրտսթպրտում էր։ Վազում էի դահլիճ, թվում էր, ուր որ է կրծքիցս դուրս կթռչի։ Ապագայի մասին համարյա հափշտակում գրքերս ու հետևում նրան։ Աչքս չէի մտածում։ Չգիտեի՝ երբևիցե կխոսեմ կտրում նրա հետդարչնագույն կերպարանքից և երբ մենք հասնում էինք այն կետին, թե ոչ, իսկ եթե խոսեմ, ինչպես որտեղ մեր ուղիները պետք է հայտնեմ իմ շփոթված հիացմունքը։ Բայց մարմինս ասես տավիղ լիներբաժանվեին, իսկ նրա խոսքերն արագացնում էի քայլերս ու շարժումները՝ լարերի վրա նվագող մատներ։ :Մի երեկո մտա այն սենյակըառաջ անցնում։ Եվ այսպես ամեն առավոտ։ Նրա հետ դեռ մի կարգին չէի խոսել, որտեղ մահացել էր քահանան։ Մթամած անձրևոտ երեկո էր, բայց սենյակում տիրում էր խոր լռություն։ Կոտրված փեղկից լսվում էր, թե ինչպես է անձրևը գետինը ծեծում և ինչպես են մաքուր, անվերջանալի շիթերը հոսում թրջված հողի վրայով։ Ներքևում, ինչ-որ տեղ, լույս էր արձակում բացի մի լապտեր կամ էլ լուսավորված մի պատուհան։ Ես ուրախ էիքանի պատահական բառերից։ Չնայած դրան, որ սենյակում կիսախավար է։ Ողջ զգացմունքներն նրա անունը ասես ձգտում էին քողարկվել անորոշությամբ և այն պահին, երբ ես զգացի, որ լրջանում եմ, ափերս իրար սեղմեցի, մինչև որ սկսեցին դողդողալ։ Մի քանի անգամ շշնջացի. «օ՚, սեր, օ՚, սեր»։ մի կոչ էր իմ ողջ էության համար։
:Վերջապես նա հետս խոսեց։ Երբ Նրա պատկերը ինձ դիմեցուղեկցում էր նույնիսկ այնտեղ, այնպես շփոթվեցիուր երազել անհնար էր։ Շաբաթ երեկոյան, որ չիմացա ինչ պատասխանել։ Նա երբ մորաքույրս գնումների էր դուրս գալիս, ես ստիպված նրան ուղեկցում էի, որպեսզի կրեմ ծանրոցները։ Մենք գնում էինք լուսավորված փողոցներով, մեզ հրմշտում էին գնորդներն ու հարբած մարդիկ, իսկ լուտանքներ լսվում էին ամեն քայլի վրա։ Հետո մեզ էին հասնում խանութում աշխատող տղաների սուր ծղրտոցը, որոնք հսկում էին կրպակների առջև դրված փորոտիքով լեցուն տակառները, փողոցային երգիչների ռնգային ձայները, որոնք կամ երգում էին «Եկեք բոլորս» երգը՝ Օ՚Դոնովան Ռոսսայի մասին կամ էլ բալլադ՝ մեր հարազատ երկրի դժբախտ վիճակի մասին։ Այդ ձայները միախառնվում էին և ինձ հարցրեցհամար դառնում կյանքի միակ ընկալումը։ Ինձ թվում էր, արդյոք մտադի՞ր թե ես թշնամիների ամբոխի միջով եմ քաղաքում բացված տոնավաճառը տեսնել։ Չեմ հիշումտանում սուրբ նվերներով լեցուն իմ թասը։ Նրա անունը հանկարծ հայտնվում էր շուրթերիս տարօրինակ աղոթքների ու գովերգերի ժամանակ, թե ինչպատասխանեցի։ :— Դա հոյակապ շուկա է լինելուոր ես էլ չէի հասկանում։ Աչքերս լցվում էր արցունքով (ինքս էլ չգիտեի ինչու), — ասաց նա և ավելացրեցիսկ սիրտս, թվում էր, ուր որ ինքն անչափ կցանկանար գնալ այնտեղ։ :— Իսկ դուք ինչո՞ւ չեք գնումէ կրծքիցս դուրս կթռչի։ Ապագայի մասին համարյա չէի մտածում։ Չգիտեի՝ երբևիցե կխոսեմ նրա հետ, թե ոչ, իսկ եթե խոսեմ, ինչպես պետք է հայտնեմ իմ շփոթված հիացմունքը։ Բայց մարմինս ասես տավիղ լիներ,— հարցրեցի ես։իսկ նրա խոսքերն ու շարժումները՝ լարերի վրա նվագող մատներ։
:Խոսելիս նա պտտում էր դաստակի արծաթե ապարանջանը։ ԱսացՄի երեկո մտա այն սենյակը, որ ինքը չի կարող գնալորտեղ մահացել էր քահանան։ Մթամած անձրևոտ երեկո էր, որովհետև այդ շաբաթ իրենց կուսանոցը ապաշխարելու է։ Նրա եղբայրն ու երկու այլ տղաներ պայքարում էին իրար հետ իրենց գլխարկների համար, և ես աստիճաններին մենակ էի մնացել։ Աղջիկը բռնել բայց սենյակում տիրում էր խոր լռություն։ Կոտրված փեղկից լսվում էր բազրիքի ճաղերից և գլուխը թեքել իմ կողմը։ Կիսաբաց դռնից լամպի լույսը լուսավորեց նրա սպիտակ ծոծրակը, հետո մազերի փունջը թե ինչպես է անձրևը գետինը ծեծում և ցած սահելով՝ բազրիքին դրված ձեռքն ու շրջաղդեստի մի կողմը։ Հետո մթությունից խլեց նրա ներքնազգեստի սպիտակ երիզըինչպես են մաքուր, որը փոքր-ինչ տեսանելի էր դառնումանվերջանալի շիթերը հոսում թրջված հողի վրայով։ Ներքևում, երբ նա հենվում ինչ֊որ տեղ, լույս էր բազրիքին։ :— Ա՛յարձակում մի լապտեր կամ էլ լուսավորված մի պատուհան։ Ես ուրախ էի, դու այդ օրը կարող որ սենյակում կիսախավար է։ Ողջ զգացմունքներն ասես ձգտում էին քողարկվել անորոշությամբ և այն պահին, երբ ես գնալզգացի, — ասաց նա։ :— Եթե գնամոր լրջանում եմ, — ասացի եսափերս իրար սեղմեցի, — անպայման ձեզ համար մի բան կբերեմ։մինչև որ սկսեցին դողդողալ։ Մի քանի անգամ շշնջացի․ «օ՚, սեր, օ՚, սեր»։
:Ինչպի՛սի անհամար պատրանքների առիթ դարձան այդ մի քանի խոսքերը։ Քնած թե արթուն՝ աչքիս առաջ այդ օրն էր։ Ես տենչում էի ոչնչացնել նշանակված օրը հետաձգող մի քանի օրերը, իսկ դասերս Վերջապես նա հետս խոսեց։ Երբ ինձ համար դարձան անտանելի։ Նրա պատկերը հայտնվում էր ինձ երեկոյան՝ ննջասենյակումդիմեց, իսկ ցերեկը՝ դպրոցում, էջի ու իմ միջև, որը ես տքնում էի կարդալ։ «Արաբի» բառի վանկերը հայտնվում էին ինձ լռությունից, հոգիս թրթռում էր և բառը համակում էր ինձ իր Արևելյան հմայքով։ Վերջապես թույլտվություն խնդրեցի շաբաթ օրը տոնավաճառ գնալու։ Մորաքույրս զարմացավ և հուսով էրայնպես շփոթվեցի, որ դա մասոնական միջոցառում չէ։ Սկսեցի դասերս վատ չիմացա ինչ պատասխանել։ Ուսուցչի դեմքը ավելի ու ավելի էր խստանում։ Բայց նա դեռ հուսով էրՆա ինձ հարցրեց, որ կուղղվեմ։ Ես դարձել էի ցրվածարդյոք մտադի՞ր եմ քաղաքում բացված տոնավաճառը տեսնել։ Չեմ հիշում, քանի որ ոչ մի համբերություն չունեի զբաղվելու որևէ լուրջ գործով։ Մանավանդ, որ այդ գործերը խցկվելով իմ ցանկության և իմ միջև, չար երեխայի միօրինակ ու տաղտուկ խաղ էին թվում։ թե ինչպատասխանեցի։
:Շաբաթ օրը հորեղբորս հիշեցրի— Դա հոյակապ շուկա է լինելու, ռր պատրաստվում եմ երեկոյան գնալ տոնավաճառ։ Նա այդ պահին նախասենյակում խոզանակն էր փնտրում և ինձ պատասխանեց կտրուկ ու չոր. :— Այոասաց նա և ավելացրեց, տղա՛ս, գիտեմ։որ ինքն անչափ կցանկանար գնալ այնտեղ։
:Քանի դեռ նա նախասենյակում էր— Իսկ դուք ինչո՞ւ չեք գնում, ես չէի կարող հյուրասենյակ գնալ ու պառկել պատուհանի տակ։ Ստիպված դուրս եկա տնից և անտրամադիր քայլեցի դեպի դպրոց։ Դրսում օդը չափազանց խոնավ էր և սիրտս արդեն ինչ-որ վատ թան էր կանխագուշակում։ — հարցրեցի ես։
:Երբ ճաշին վերադարձաԽոսելիս նա պտտում էր դաստակի արծաթե ապարանջանը։ Ասաց, հորեղբայրս դեռ տուն չէր եկել։ Դեռ վաղ էր։ Նստեցի պատի ժամացույցի տակոր ինքը չի կարող գնալ, և երբ նրա թկթկոցը սկսեց վրաս ազդել, սենյակից դուրս եկա։ Եվ աստիճաններով բարձրացա շենքի վերին հարկը։ Դատարկ որովհետև այդ շաբաթ իրենց կուսանոցը ապաշխարելու է։ Նրա եղբայրն ու մռայլ սենյակները ինձ ներշնչեցին ազատության զգացում և սենյակից սենյակ անցնելով, սկսեցի երգել։ Վերևից երեւում էր, թե փողոցում ինչպես երկու այլ տղաներ պայքարում էին խաղում ընկերներս։ Բայց նրանց ճիչերը ինձ հասնում էին թուլացած ու անորոշ։ Ճակատս ապակուն սեղմածիրար հետ իրենց գլխարկների համար, նայում և ես աստիճաններին մենակ էի այն մութ շենքին, որտեղ նա մնացել։ Աղջիկը բռնել էր ապրում։ Այսպես կանգնեցի մոտ մի ժամ, ոչինչ չտեսնելով, բացի բազրիքի ճաղերից և գլուխը թեքել իմ երևակայության խաղից, որն ընդգրկում էր կողմը։ Կիսաբաց դռնից լամպի լույսը լուսավորեց նրա դարչնագույն հագուստով կազմվածքը՝ սպիտակ ծոծրակը, հետո մազերի փունջը և ցած սահելով՝ բազրիքին դրված ձեռքը, ձեռքն ու շրջաղդեստի մի կողմը։ Հետո մթությունից խլեց նրա ներքնազգեստի սպիտակ երիզը և պարանոցի լուսավորված ճկումը։ Երբ ես նորից ներքև իջա, միսիս Մերսերը նստած էր կրակի մոտ։ Նա մի ծեր ու շատախոս կին որը փոքր֊ինչ տեսանելի էրդառնում, վաշխառուի այրի, որն ինչ-որ բարեգործական նպատակներով օգտագործված նամականիշեր երբ նա հենվում էր հավաքում։ Ստիպված դիմացա սեղանի շուրջը տարվող բամբասանքին։ Արդեն մի ժամ էր, ճաշը ուշանում էր, իսկ հորեղբայրս չկար ու չկար։ Վերջապես միսիս Մերսերը ոտքի կանգնեց։ Նա ներողություն խնդրեց, ասաց, որ էլ չի կարող սպասել, արդեն ութն անց էր, եւ պետք է գնար, որովհետև գիշերային օդը նրան վնասում էր։ Երբ նա գնաց, բռունցքներս սեղմած սկսեցի քայլել սենյակում։ Մորաքույրս ասաց։ :— Վախենում ես՛, ստիպված լինես հետաձգել տոնավաճառ գնալդ։բազրիքին։
:Ժամը 9-ին նախամուտքում շրխկաց հորեղբորս բանալին։ Ես լսեցի— Ա՛յ, թե նա ինչպես է ինքն իրեն խոսում, եւ ինչպես է կախիչը ճոճվում նրա վերարկուի ծանրությունից։ Ամեն ինչ ինձ համար պարզ էր, եւ երբ նա վերջացրել էր իր ճաշը, խնդրեցի տոնավաճառի համար խոստացած գումարը։ Նա իր խոստումը մոռացել էր։ :— Մարդիկ հիմա անկողնում երազներ են տեսնումդու այդ օրը կարող ես գնալ,—-ասաց նա։
:Բայց ես լուրջ էի։ Մորաքույրս պաշտպանեց ինձ եւ վճռականորեն ասաց. :— Ի՞նչ է Եթե գնամ, չե՞ս կարող փողը տալ և թողնել, որ գնա. ինքդ — ասացի ես նրան ուշացրել։, — անպայման ձեզ համար մի բան կբերեմ։
:Հորեղբայրս ներողություն խնդրեց խոստումը մոռանալու համար։ Նա ասացԻնչպի՛սի անհամար պատրանքների առիթ դարձան այդ մի քանի խոսքերը։ Քնած թե արթուն՝ աչքիս առաջ այդ օրն էր։ Ես տենչում էի ոչնչացնել նշանակված օրը հետաձգող մի քանի օրերը, որ անցյալում ճիշտ են ասել՝ լոկ սովորելըիսկ դասերս ինձ համար դարձան անտանելի։ Նրա պատկերը հայտնվում էր ինձ երեկոյան՝ ննջասենյակում, առանց հաճույքիիսկ ցերեկը՝ դպրոցում, բթացնում է մարդուն։ Նա հարցրեց էջի ու իմ գնալու նպատակըմիջև, և երբ պատասխանեցի երկրորդ անգամ, նորից հարցրեց, թե արդյոք որը ես ծանո՞թ եմ «Արաբիի հրաժեշտը իր նժույգին» բանաստեղծությանը։ Երբ վերջապես դուրս տքնում էի գալիս խոհանոցիցկարդալ։ «Արաբի» բառի վանկերը հայտնվում էին ինձ լռությունից, հոգիս թրթռում էր և բառը համակում էր ինձ իր Արևելյան հմայքով։ Վերջապես թույլտվություն խնդրեցի շաբաթ օրը տոնավաճառ գնալու։ Մորաքույրս զարմացավ և հուսով էր, որ դա մասոնական միջոցառում չէ։ Սկսեցի դասերս վատ պատասխանել։ Ուսուցչի դեմքը ավելի ու ավելի էր խստանում։ Բայց նա պատրաստվում դեռ հուսով էր մորաքրոջս համար արտասանել առաջին տողերը։ , որ կուղղվեմ։ Ես դարձել էի ցրված, քանի որ ոչ մի համբերություն չունեի զբաղվելու որևէ լուրջ գործով։ Մանավանդ, որ այդ գործերը խցկվելով իմ ցանկության և իմ միջև, չար երեխայի միօրինակ ու տաղտուկ խաղ էին թվում։
:Ֆլորինը ձեռքումս պինդ սեղմածՇաբաթ օրը հորեղբորս հիշեցրի, ես Բաքինգհեմ փողոցով կայարան իջա։ Գնորդներով լեցուն փողոցների տեսքը, գազային լամպերի լույսը ռր պատրաստվում եմ երեկոյան գնալ տոնավաճառ։ Նա այդ պահին նախասենյակում խոզանակն էր փնտրում և ինձ հիշեցրին ճանապարհորդությանս նպատակը։ Ես տեղ գրավեցի գնացքի 3-րդ կարգի մի վագոնում։ Անչափ երկար թվացող դադարից հետո գնացքը շարժվեզ։պատասխանեց կտրուկ ու չոր․
:Անցանք խարխուլ տների մոտով— Այո, հետո աղոտ փայլող ինչ-որ գետի վրայով։ Ուեսլենդ-Ռոու կայարանում մարդկային ամբոխը դեպի գնացքի դռները նետվեցտղա՛ս, բայց ուղեկցորդները ետ մղեցին, քանի որ գնացքը հատուկ երթուղի ուներ՝ տոնավաճառ։ Ես դատարկ վագոնում մենակ մնացի։ Մի քանի րոպե անց, գնացքը կանգ առավ հապճեպ սարքած փայտե կառամատույցի մոտ։ Ես անցա կառամատույցի վրայով և ժամացույցի լուսավորված թվացուցակի վրա տեսա, որ տասից տաս էր պակաս։ Դեմս մի մեծ շենք կար, որի ճակատին գրված էր «Արաբի» կախարդական բառը։ գիտեմ։
:Ես չկարողացա գտնել վեցպենսանոց մուտքը և վախենալով, որ տոնավաճառը ուր որ է կփակեն, ներս սողոսկեցի ճոպանների տակով՝ նախապես մեկ շիլլինգ տալով հոգնած պահակին։ Հայտնվեցի մի մեծ դահլիճում, որը կամարաձև սեղմված էր հսկայական սրահի գոգում։ Կրպակների մեծ մասը փակ Քանի դեռ նա նախասենյակում էր, իսկ դահլիճի խորքում արդեն մութ էր։ Դահլիճի լռությունը նման էր աղոթքից հետո եկեղեցում իշխող անդորրի։ Ես անվճռականորեն ես չէի կարող հյուրասենյակ գնալ ու պառկել պատուհանի տակ։ Ստիպված դուրս եկա տնից և անտրամադիր քայլեցի դեպի տոնավաճառի կենտրոնը։ Սի քանի բաց կրպակների վաճառասեղանների մոտ մարդիկ կային հավաքված։ Վարագույրի առջև, որի վրա գունավոր լույսերով գրած դպրոց։ Դրսում օդը չափազանց խոնավ էր «Կաֆե-շանտան», երկու հոգի մատուցարանի վրա փող էին հաշվում։ Ես լսում էի, թե ինչպես է զընգում ընկնող մետաղադրամը։ և սիրտս արդեն ինչ֊որ վատ թան էր կանխագուշակում։
:Դժվարությամբ հիշելով իմ այցելության նպատակըԵրբ ճաշին վերադարձա, հորեղբայրս դեռ տուն չէր եկել։ Դեռ վաղ էր։ Նստեցի պատի ժամացույցի տակ, ես վաճառասեղաններից մեկին մոտեցա և սկսեցի զննել ճենապակե ափսեները և ծաղկազարդ թեյի սպասքը։ Կրպակի դռան մոտ մի երիտասարդ կին էր կանգնածերբ նրա թկթկոցը սկսեց վրաս ազդել, որը խոսում սենյակից դուրս եկա։ Եվ աստիճաններով բարձրացա շենքի վերին հարկը։ Դատարկ ու ծիծաղում մռայլ սենյակները ինձ ներշնչեցին ազատության զգացում և սենյակից սենյակ անցնելով, սկսեցի երգել։ Վերևից երեւում էր երկու երիտասարդ ջենտլմենների հետ։ Ես իսկույն նկատեցի , թե փողոցում ինչպես էին խաղում ընկերներս։ Բայց նրանց անգլիական առոգանությունը։ Նրանց զրույցից երբեմն ճիչերը ինձ էին հասնում որոշ բառեր։ :— Օ՛էին թուլացած ու անորոշ։ Ճակատս ապակուն սեղմած, ես երբեք այդպիսի բան չեմ ասել։ :— Օ՜նայում էի այն մութ շենքին, բայց դու ասացիր։ :— Օ՜որտեղ նա էր ապրում։ Այսպես կանգնեցի մոտ մի ժամ, ոչոչինչ չտեսնելով, չեմ ասել։ :— Մի՞թե նա չասաց։ :— Այոբացի իմ երևակայության խաղից, որն ընդգրկում էր նրա դարչնագույն հագուստով կազմվածքը՝ բազրիքին դրված ձեռքը, ներքնազգեստի երիզը և պարանոցի լուսավորված ճկումը։ Երբ ես նորից ներքև իջա, միսիս Մերսերը նստած էր կրակի մոտ։ Նա մի ծեր ու շատախոս կին էր, վաշխառուի այրի, որն ինչ֊որ բարեգործական նպատակներով օգտագործված նամականիշեր էր հավաքում։ Ստիպված դիմացա սեղանի շուրջը տարվող բամբասանքին։ Արդեն մի ժամ էր, ճաշը ուշանում էր, իսկ հորեղբայրս չկար ու չկար։ Վերջապես միսիս Մերսերը ոտքի կանգնեց։ Նա ներողություն խնդրեց, ասաց, որ էլ լսեցի։ :— Օ՜չի կարող սպասել, դա... սո՛ւտ Է։արդեն ութն անց էր, եւ պետք է գնար, որովհետև գիշերային օդը նրան վնասում էր։ Երբ նա գնաց, բռունցքներս սեղմած սկսեցի քայլել սենյակում։ Մորաքույրս ասաց։
:Երիտասարդ լեդին նկատելով ինձ, մոտեցավ ու հարցրեց, թե արդյոք ցանկանում եմ որևէ բա՞ն գնել։ Նրա ձայնի երանգը այնքան էլ խրախուսիչ չէր, խոսում էր ինձ հետ ավելի շատ պարտականությունից դրդված։ Ես խոնարհ հայացքով նայեցի երկու մեծ սափորներին, որոնք արևելյան պահակների պես կանգնել էին վաճառասեղանի երկու կողմերում եւ շշնջացի. :— ՈչՎախենում ես՛, շնորհակալ եմ։ստիպված լինես հետաձգել տոնավաճառ գնալդ։
:Երիտասարդ լեդին փոխեց սափորներից մեկի դիրքը Ժամը 9֊ին նախամուտքում շրխկաց հորեղբորս բանալին։ Ես լսեցի, թե նա ինչպես է ինքն իրեն խոսում, եւ վերադարձավ երկու երիտասարդների մոտ։ Նրանք շարունակեցին խոսել նույն հարցի շուրջը։ Մեկ-երկու անգամ երիտասարդ լեդին ուսի վրայով ինչպես է կախիչը ճոճվում նրա վերարկուի ծանրությունից։ Ամեն ինչ ինձ նայեց զննող հայացքով։ համար պարզ էր, եւ երբ նա վերջացրել էր իր ճաշը, խնդրեցի տոնավաճառի համար խոստացած գումարը։ Նա իր խոստումը մոռացել էր։
:Ես նրա վաճառասեղանի մոտ մի քիչ էլ հապաղեցի— Մարդիկ հիմա անկողնում երազներ են տեսնում, որպեսզի իմ հետաքրքրությունը նրա ապրանքի նկատմամբ ճշմարտանման լիներ, չնայած ներքուստ գիտեի՝ անօգուտ էր։ Հետո շուռ եկա եւ տոնավաճառի կենտրոնով դանդաղ քայլեցի դեպի ելքը։ Ես թույլ տվեցի, որ երկպենսանոցները ձեռքիցս ցած սահեն եւ անշարժանան գրպանումս գտնվող վհցպենսանոցների կողքին։ —֊ասաց նա։
:Դահլիճի մյուս ծայրից մի ձայն հայտարա՛րեց, որ լույսերը շուտով կհանգցնհն։ Դահլիճի վերին մասը արդեն լրիվ մթության մեջ էր։ Բայց ես լուրջ էի։ Մորաքույրս պաշտպանեց ինձ եւ վճռականորեն ասաց․
:Նայեցի վեր՝ այդ մթության մեջ — Ի՞նչ է, չե՞ս կարող փողը տալ և թողնել, որ գնա․ ինքդ ես նման էի սնափառությամբ տարված ու խայտառակված մի էակի։ Եվ աչքերս վառվեցին ցավից ու զայրույթից։նրան ուշացրել։
Հորեղբայրս ներողություն խնդրեց խոստումը մոռանալու համար։ Նա ասաց, որ անցյալում ճիշտ են ասել՝ լոկ սովորելը, առանց հաճույքի, բթացնում է մարդուն։ Նա հարցրեց իմ գնալու նպատակը, և երբ պատասխանեցի երկրորդ անգամ, նորից հարցրեց, թե արդյոք ես ծանո՞թ եմ «Արաբիի հրաժեշտը իր նժույգին» բանաստեղծությանը։ Երբ վերջապես դուրս էի գալիս խոհանոցից, նա պատրաստվում էր մորաքրոջս համար արտասանել առաջին տողերը։
Ֆլորինը ձեռքումս պինդ սեղմած, ես Բաքինգհեմ փողոցով կայարան իջա։ Գնորդներով լեցուն փողոցների տեսքը, գազային լամպերի լույսը ինձ հիշեցրին ճանապարհորդությանս նպատակը։ Ես տեղ գրավեցի գնացքի 3֊րդ կարգի մի վագոնում։ Անչափ երկար թվացող դադարից հետո գնացքը շարժվեզ։
[[Կատեգորիա:արձակ]]Անցանք խարխուլ տների մոտով, հետո աղոտ փայլող ինչ֊որ գետի վրայով։ Ուեսլենդ֊Ռոու կայարանում մարդկային ամբոխը դեպի գնացքի դռները նետվեց, բայց ուղեկցորդները ետ մղեցին, քանի որ գնացքը հատուկ երթուղի ուներ՝ տոնավաճառ։ Ես դատարկ վագոնում մենակ մնացի։ Մի քանի րոպե անց, գնացքը կանգ առավ հապճեպ սարքած փայտե կառամատույցի մոտ։ Ես անցա կառամատույցի վրայով և ժամացույցի լուսավորված թվացուցակի վրա տեսա, որ տասից տաս էր պակաս։ Դեմս մի մեծ շենք կար, որի ճակատին գրված էր «Արաբի» կախարդական բառը։ Ես չկարողացա գտնել վեցպենսանոց մուտքը և վախենալով, որ տոնավաճառը ուր որ է կփակեն, ներս սողոսկեցի ճոպանների տակով՝ նախապես մեկ շիլլինգ տալով հոգնած պահակին։ Հայտնվեցի մի մեծ դահլիճում, որը կամարաձև սեղմված էր հսկայական սրահի գոգում։ Կրպակների մեծ մասը փակ էր, իսկ դահլիճի խորքում արդեն մութ էր։ Դահլիճի լռությունը նման էր աղոթքից հետո եկեղեցում իշխող անդորրի։ Ես անվճռականորեն քայլեցի դեպի տոնավաճառի կենտրոնը։ Սի քանի բաց կրպակների վաճառասեղանների մոտ մարդիկ կային հավաքված։ Վարագույրի առջև, որի վրա գունավոր լույսերով գրած էր «Կաֆե֊շանտան», երկու հոգի մատուցարանի վրա փող էին հաշվում։ Ես լսում էի, թե ինչպես է զընգում ընկնող մետաղադրամը։ Դժվարությամբ հիշելով իմ այցելության նպատակը, ես վաճառասեղաններից մեկին մոտեցա և սկսեցի զննել ճենապակե ափսեները և ծաղկազարդ թեյի սպասքը։ Կրպակի դռան մոտ մի երիտասարդ կին էր կանգնած, որը խոսում ու ծիծաղում էր երկու երիտասարդ ջենտլմենների հետ։ Ես իսկույն նկատեցի նրանց անգլիական առոգանությունը։ Նրանց զրույցից երբեմն ինձ էին հասնում որոշ բառեր։ — Օ՛, ես երբեք այդպիսի բան չեմ ասել։ — Օ՜, բայց դու ասացիր։ — Օ՜, ոչ, չեմ ասել։ — Մի՞թե նա չասաց։ — Այո, ես էլ լսեցի։ — Օ՜, դա… սո՛ւտ Է։ Երիտասարդ լեդին նկատելով ինձ, մոտեցավ ու հարցրեց, թե արդյոք ցանկանում եմ որևէ բա՞ն գնել։ Նրա ձայնի երանգը այնքան էլ խրախուսիչ չէր, խոսում էր ինձ հետ ավելի շատ պարտականությունից դրդված։ Ես խոնարհ հայացքով նայեցի երկու մեծ սափորներին, որոնք արևելյան պահակների պես կանգնել էին վաճառասեղանի երկու կողմերում եւ շշնջացի․ — Ոչ, շնորհակալ եմ։ Երիտասարդ լեդին փոխեց սափորներից մեկի դիրքը եւ վերադարձավ երկու երիտասարդների մոտ։ Նրանք շարունակեցին խոսել նույն հարցի շուրջը։ Մեկ֊երկու անգամ երիտասարդ լեդին ուսի վրայով ինձ նայեց զննող հայացքով։ Ես նրա վաճառասեղանի մոտ մի քիչ էլ հապաղեցի, որպեսզի իմ հետաքրքրությունը նրա ապրանքի նկատմամբ ճշմարտանման լիներ, չնայած ներքուստ գիտեի՝ անօգուտ էր։ Հետո շուռ եկա եւ տոնավաճառի կենտրոնով դանդաղ քայլեցի դեպի ելքը։ Ես թույլ տվեցի, որ երկպենսանոցները ձեռքիցս ցած սահեն եւ անշարժանան գրպանումս գտնվող վհցպենսանոցների կողքին։ Դահլիճի մյուս ծայրից մի ձայն հայտարա՛րեց, որ լույսերը շուտով կհանգցնհն։ Դահլիճի վերին մասը արդեն լրիվ մթության մեջ էր։ Նայեցի վեր՝ այդ մթության մեջ ես նման էի սնափառությամբ տարված ու խայտառակված մի էակի։ Եվ աչքերս վառվեցին ցավից ու զայրույթից։
