Changes
/* Ինչու են շուտ մեռնում ծաղիկները */
Այս պատմվածքը ես գրել եմ մի աղջկա համար, որն այդպես էլ չիմացավ, թե ես սիրում եմ իրեն։ Գրել եմ հարյուր տարում, գուցե ավելի։ Գրել եմ հողի տակ։ Մի զարմացեք, մարդիկ, իսկ ես հիմա կպատմեմ, թե ինչպես մեռա ամառային տոթ մի օր, երբ խշշում էին մեր փողոցի ծառերը…
Այդպես անցան օրեր, ամիսներ, երևի տարիներ։ Ու ես հիշեցի այն խոսքերը, որ չասացի նրան, աշխարհին ու դրա համար էլ սկսեցի տակ մրմնջալ ուշացած այս խոստովանությունը։ Ես սկսեցի ապրել չասված այդ խոսքերով ու ամեն օր ուզեցի հիշել՝ ինչքան տևեց մեր սերը. մի քանի… ես չհիշեցի թե ինչ՝ ամի՞ս, օ՞ր, տարի՞…
Ու մի օր ես նորից տեսա երկինքը, մեր գերեզմանոցը քանդել էին և նրա տեղում այգի էր՝ խոտեր, ծաղիկներ։ Ես ծաղիկ էի։ Ես հրճվանքով նայեցի շուրջս, ուրախանալով, որ կգտնեմ նրան և կտամ այս խոսքերը, որ իրենն էին… Բայց նա չկար. իմ շուրջն ուրիշ ծաղիկներ էին, որոնց չէի ճանաչում։ Հասկացա, որ երևի մի ամբողջ հարյուր տարի մնացել եմ հողի տակ, և նա էլ, երևի, հիմա կամ ծաղիկ է, խոտ, կամ մի բուռ ցորեն, ո՞վ գիտի, աշխարհի ո՞ր դաշտերում… Ես պատրաստ էի նրան գտնելու համար ման գալ ամբողջ երկրագունդը, բայց ես միայն ծաղիկ էի և իսկույն մեռա, երբ փորձում էի ոտքերս հանել հողից։ Մեռա վերջին անգամ։ Ու երբ նորից դարձա հող, այդ պահին միայն հասկացա, թե ինչու են շուտ մեռնում ծաղիկները։ Բոլոր ծաղիկներն էլ երևի ինչ֊որ մարդիկ են, որոնք հողից դուրս գալով փնտրում են մեկին և որովհետև չեն գտնում, մեռնում են շուտով, մեռնում են վերջին անգամ։ Ու ես հասկացա, որ աշխարհում ոչինչ չես գտնի երկրորդ անգամ և դրա համար ուզեցի գոռալ իմ ծաղիկային ամբողջ ձայնով. «Մի՛ կորցնեք, մարդի՛կ»։
Այս տողերը մի աղջկա համար էին, որին սիրում էի և որին չգտա։ Դրա համար ձեզ եմ տալիս, մարդիկ, որ կյանքում միշտ կորցնում եք հենց ամենալանկը։
1965
