Changes

— Շուտով նրանք կանգնած էին Ծառմորուսի քարափի դիմաց և նայում էին անհարթ ու կոպիտ աստիճաններին: Վազող ամպերի միջից երևաց արեգակը, և մի պահ անտառը ճանապարհորդներին թվաց ոչ այնքան մոխրագույն ու մռայլ, որքան սկզբում:

–Գրեթե — Գրեթե համոզված եմ, որ մեր ընկերները եղել են այստեղ,– — վերջապես ասաց նա: –Բայց — Բայց այստեղ ուրիշ հետքեր էլ կան, շատ տարօրինակ, ինձ անծանոթ հետքեր: Գուցե վերևից ինչ որ հուշող բան երևա և հասկանա՞նք, թե հոբիթները որ կողմ են գնացել:

–Մենք — Մենք ճանապարհորդեցինք շատ երկար պտույտով,– — ասաց Լեգոլասը: –Փոխարենը — Փոխարենը հիմա ամբողջ ջոկատով անվտանգ կանգնած կլինեինք այստեղ: Պետք էր միայն Մեծ գետով Գետով ճանապարհորդության երկրորդ կամ երրորդ օրը թեքվել արևմուտք... Ճիշտ են ասում, որ երբեք չես իմանա ուր կտանի քեզ ճանապարհը:

–Բայց — Բայց մենք չէինք ուզում Ֆենգորն գալ,– — նկատեց Ջիմլին:

–Չէինք — Չէինք ուզում, բայց եկանք և... ծուղակն ընկանք: Նայի՛ր:

–Որտե՞ղ— Որտե՞ղ,– — զարմացավ Ջիմլին:

–Ներքևում— Ներքևում, ծառերի տա՛կ:

–Ոչինչ — Ոչինչ չե՛մ տեսնում: Ոչ բոլորի աչքերն են էլֆերի աչքերի պես սրատես:

–Սս՛ս— Սս՛ս, կամա՛ց, նայե՛ք: –Լեգոլասը — Լեգոլասը ձեռքը պարզեց ներքև: –Այնտե՛ղ— Այնտե՛ղ, ներքևում, որտեղից մենք եկել ենք: Այդ նա՛ է, մի՞թե դու նրան չես տեսնում: Ա՜յ այնտեղ, ծառերի տակ:

–Այ — Այ հիմա տեսնում եմ,– — շշուկով արձագանքեց Ջիմլին: –Նայի՛ր— Նայի՛ր, Արագո՛րն, ի՞նչ էի ես ասում: Երեկվա ծերունին է: Համա թե ցնցոտիներ են հագին, կեղտոտ, մոխրագույն...Միանգամից չես զանազանի:

Արագորնը ուշադիր նայեց ցույց տված ուղղությամբ: Իսկապես, ինչ որ մեկը կորացած, դանդաղորեն մոտենում էր քարափին: Նա քայլում էր, հոգնած , հենվելով ծուռումուռ փայտին , և բավականին նման էր ծեր չքավորի: Քայլում էր գլուխը կախ՝ առանց ժայռին նայելու: Եթե այդ չքավորը հանդիպեր մեկ այլ վայրում, նրանք առանց մտածելու բարյացակամորեն կողջունեին նրան, բայց հիմա երեքն էլ լուռ սպասում էին, իրենք էլ չիմանալով ինչի: Տարօրինակ զգացողություն էր համակել նրանց: Մոտեցող ծերունու մեջ իշխանություն և զորություն էր զգացվում, և ամենայն հավանականությամբ թշնամական զորություն: Ջիմլին լայն բացված աչքերով նայում էր նրան, և վերջապես համբերությունը կորցնելով պայթեց.

–Ու՞ր — Ու՞ր է աղեղդ, Լեգոլա՛ս, արագ լարիր այն և պատրա՛ստ եղիր, դա Սարումա՛նն է: Եթե նա խոսի մենք կորած ենք: Նա կկախարդի մեզ: Նետահարի՛ր նրան:

Լեգոլասը ուսից իջեցրեց աղեղը, դանդաղ ձգեց աղեղնալարը և նորից բաց թողեց: Թվում էր, թե ինչ որ մի ուժ է նրան ետ հետ պահում:

–Քեզ — Քեզ ի՞նչ եղավ: Ինչի՞ ես սպասում,– — կատաղած շշնջաց Ջիմլին:

–Լեգոլասն — Լեգոլասն իրավացի է,– — հանգիստ ասաց Արագորնը: –Մենք — Մենք կարող ենք վախենալ ու կասկածել, դա մեր իրավունքն է, բայց նետահարել անծանոթ ծերունուն , առանց նրա հետ խոսելու և առանց զգուշացնելու , մենք իրավունք չունենք: Սպասենք, տեսնենք ինչ է լինելու:

–Ահա — Ահա և մենք հանդիպեցինք բարեկամներս,– — մեղմ ձայնով խոսեց նա: –Ես — Ես ուզում եմ ձեզ հետ զրուցել, կիջնե՞ք, թե ինքս ձեզ մոտ բարձրանամ: –Եվ — Եվ պատասխանի չսպասելով սկսեց արագ բարձրանալ աստճաններով:

–Արա՛գ— Արա՛գ, կանգնեցրու նրան Լեգոլա՛ս,– — ճչաց Ջիմլին:

–Ես — Ես կարծեմ ասացի, որ ուզում եմ ձեզ հետ խոսել, ուրիշ ոչինչ,– — առանց կանգ առնելու կրկնեց ծերունին: –Ապա — Ապա մի ցած գցի՛ր աղեղդ, պարոն էլֆ:

–Իսկ — Իսկ դու, պարոն թզուկ, բարի եղիր ձեռքդ հեռու տար տապարից, այն դեռ քեզ պետք չի գա:

–Կրկնում — Կրկնում եմ, սա բավականին հաջող հանդիպում է,– — մոտենալով նրանց ասաց ծերունին:

–Եվ — Եվ ի՞նչ եք անում այս կողմերում: Էլֆ, թզուկ և մարդ, երեքն էլ հագնված էլֆերի պես: Անտարակույս դուք շատ բան կարող էիք պատմել, այսպիսի ընկերակցության հաճախ չես հանդիպի:

–Երևում — Երևում է բավականին ծանոթ ես այս անտառին,– — ասաց Արագորնը,– — ճի՞շտ եմ ասում:

–Դե — Դե, չէ, այդքան էլ լավ չէ,– — պատասխանեց ծերունին: –Ֆենգորնը — Ֆենգորնը ճանաչելու համար մի քանի կյանք է պետք ապրել: Բայց ես երբեմն լինում եմ այստեղ:

–Կարելի՞ — Կարելի՞ է իմանալ ինչպես է քո անունը, և ինչի՞ մասին ես ուզում մեզ հետ խոսել,– — հարցրեց Արագորնը: –Առավոտն — Առավոտն արդեն վերջանում է, իսկ մեր գործը չի կարող սպասել:

–Ես — Ես արդեն ասացի ինչ ուզում էի,– — քմծիծաղեց ծերունին: –Մասնավորապես՝ — Մասնավորապես՝ ի՞նչ եք անում այստեղ և ի՞նչն է ձեզ այս կողմերը բերել: Ինչ մնում է իմ անունին... նա երկարատև և ցածրաձայն ծիծաղեց:

–Իմ — Իմ անունը,– — վերջացնելով ծիծաղել կրկնեց ծերունին,– — մի՞թե դեռ մինչև հիմա չկռահեցիք, չէ՞ որ այն ձեզ ծանոթ է: Այո, այո, կարծում եմ ծանոթ է... լավ, ասացե՛ք, ի՞նչ եք անում այստեղ:

–Իմ — Իմ փոխարեն մեկ ուրիշը ձեր լռությունը ձեր օգտին չէր գնահատի,– — գլուխն օրօրեց ծերունին: –Բարեբախտաբար — Բարեբախտաբար, ես արդեն որոշ բաներ գիտեմ ձեր մասին: Դուք գնում եք երկու երիտասարդ հոբիթների հետքերով, այդպես չէ՞: Պետք չէ այնպես ինձ վրա նայել, ասես առաջին անգամ եք այդ բառը լսում: Լսե՛լ եք, շա՛տ եք լսել, և ես էլ եմ լսել: Ուրեմն այսպես, նախօրեին նախանցյալ օրը նրանք բարձրացել են այստեղ և անսպասելի հանդիպում ունեցել: Դա ձեզ կհանգստացնի՞: Երևի ուզում եք իմանալ նաև, թե ու՞ր են նրանց տարել: Դե լավ, գուցե ես կարողանամ որոշ լուրեր հաղորդել ձեզ այդ մասին: Բայց ինչու՞ ենք մենք կանգնած: Ինչպես արդեն հասկացաք, առայժմ շտապելու տեղ չունեք, այնպես որ եկեք նստենք և հանգիստ զրուցենք:

–Սա՛րուման— Սա՛րուման,- — բղավեց Ջիմլին և տապարը ձեռքին առաջ նետվեց: –Պատասխանի՛ր— Պատասխանի՛ր, որտե՞ղ ես թաքցրել մեր ընկերներին: Ի՞նչ ես արել նրանց: Անմիջապես պատասխանի՛ր, թե չէ գլխարկիդ վրա մի այնպիսի մեծության անցք կբացեմ, որ նույնիսկ հրաշագործի համար դժվար կլինի շտկելը:

Բայց ծերունին ավելի արագ գտնվեց: Նա անմիջապես վեր կացավ տեղից և արագորեն ցատկեց բարձր ժայռաբեկորի վրա: Բոլորին թվաց, թե նա հանկարծակի ահագնացավ: Մոխրագույն ցնցոտիներն ընկան գետնին և փայլփլաց սպիտակ հագուստը: Նա բարձրացրեց գավազանը և Ջիմլիի տապարը զրնգալով ընկավ գետնին: Արագորնի սուրը կրակի պես փայլատակեց, Լեգոլասը բարձր ճչաց և նրա արձակած նետը, կայծակի պես բռնկվելով, սլացավ երկիք:

–Միթրանդի՛ր— Միթրանդի՛ր,– — բացականչեց նա,– — Միթրանդի՛ր:

–Ես — Ես ասացի չէ՞, որ սա բավականին հաջող հանդիպում է, Լեգոլա՛ս,– — արձագանքեց ծերունին:

–Գե՛նդալֆ— Գե՛նդալֆ,– բացականչեց նա,– — այդ դու՞ ես իսկապես վերադարձել մեզ մոտ այս օրհասական ժամին: Այս ի՞նչ որ վարագույր է իմ աչքերը ստվերում... Գե՛նդալֆ:

–Գենդալֆ— Գենդալֆ... –կրկնեց — կրկնեց ծերունին, ասես վերհիշելով վաղուց մոռացված այդ անունը: –Այո— Այո, այդպես էին մի ժամանակ ինձ անվանում: