Changes

 &nbspԱնդուռnbsp;Անդուռ, անճեղք կլոր մի տուն,

 &nbspասաց nbsp;ասաց Բիլբոն հենց այնպես, որպեսզի ժամանակը ձգի, մինչև իսկականից անլուծելի մի բան հնարի։ Նա մտածեց, թե հանելուկը բավականաչափ մաշված է, և աշխատեց արտահայտել գոնե նոր բառերով։ Բայց Գոլլումի համար հանելուկը անսպասելիորեն դժվար դուրս եկավ։ Գոլլումը սուլում էր ու ֆշշացնում, փնչում, բայց ոչ մի կերպ չէր կարողանում գլխի ընկնել։

 &nbspԲիլբոն nbsp;Բիլբոն արդեն սկսեց համբերությունից դուրս գալ։

 &nbsp― nbsp;― Դե ինչ,― ասաց նա։― Քո արձակած հնչյուններից կարելի է ենթադրել, որ պատասխանը «թշշացող թեյնիկն է»։

 &nbsp― nbsp;― Ուղեղը շ-շ-շարժել, թող մեզ-զ-զ ժամանակ տա, ուղեղը շ-շ-շարժել, իմ ս-ս-սքանչելի։

 &nbsp― nbsp;― Դե՞,― կրկնեց Բիլբոն, գտնելով, որ բավականին ժամանակ է տվել «ուղեղը շ-շ-շարժելու համար»։― Ասա պատասխանը։

 &nbspԵվ nbsp;Եվ այստեղ Գոլլումը հանկարծ հիշեց իր մանկությունը, թե ինչպես բներից ձվեր էր գողանում և հետո, ափին նստած, իր տատիկին սովորեցնում էր ծծել դրանց պարունակությունը։

 &nbsp― nbsp;― Ս-ս-սուլ-սուլեց նա։― Ս-ս-սու, այ թե ինչ։ Եվ արագ առաջադրեց․

 &nbspԱռանց nbsp;Առանց օդի է ապրում,

 &nbspՇուտով nbsp;Շուտով Գոլլումն սկսեց բավականությունից սուլել՝ ինքն իրեն դիմելով․

 &nbsp― nbsp;― Հետաքրքիր է, շ-շ-շա՞տ համով է արդյոք նա։ Շ-շա՞տ հյութեղ է արդյոք։ Կարելի՞ է խ-խ-խրթ-խրթացնել։

 &nbspՆա nbsp;Նա նորից խավարի միջից աչքերը չռեց Բիլբոյի վրա։

 &nbsp― nbsp;― Մի րոպե,― աղաչեց հոբիտը՝ տերևի պես դողալով։― Կես րոպե։ Չէ որես քեզ ժամանակ տվեցի ուղեղդ շարժելու։

 &nbsp― nbsp;― Թող շ-շ-շտապի, շ-շ-շտապի,― խոսեց Գոլլումը և սկսեց նավակից տեղափոխվել ափ, Բիլբոյին մոտիկ։ Բայց հազիվ էր նա իր նիհար, սարդային ձեռն իջեցրել ջրի մեջ, երբ այնտեղից դուրս թռավ վախեցած ձուկը և շրմփաց Բիլբոյի ոտքին։

 &nbsp― nbsp;― Վա՜խ,― ճչաց նա։― Ինչ սառն է, լպրծուն․․․― Եվ այստեղ փայլատակեց նրա գլխում։― Ձո՛ւկ,― գոռաց նա։― Ձո՛ւկ, ձուկ։

 &nbspԳոլլումը nbsp;Գոլլումը խիստ հիասթափվեց։ Իսկ Բիլբոն, վայրկյան իսկ չկորցնելով, նոր հարց տվեց, այնպես որ Գոլլումը ուզած-չուզած ստիպված էր ետ դառնալ նավակ և մտածել։

&nbsp;&nbspԵրկու nbsp;Երկու ոտք՝<br>&nbsp;&nbspԵրեք nbsp;Երեք ոտքի վրա,<br>&nbsp;&nbspԻսկ nbsp;Իսկ անոտը բերանում,<br>&nbsp;&nbspՉորս nbsp;Չորս ոտք վազքով գալիս են<br>&nbsp;&nbspԱնոտի nbsp;Անոտի հետ հեռանում։

&nbsp;&nbspՆա nbsp;Նա այնքան էլ հաջող ժամանակ չընտրեց այդ հանելուկի համար, բայց շատ էր շտապում։ Մի այլ դեպքում Գոլլումը հարկադրված կլիներ գլուխ ջարդել այդ հանելուկի վրա, բայց հիմա, երբ հենց նոր խոսք բացվեց ձկան մասին, «անոտքը» բավական հեշտ հասկացվեց, իսկ մնացածը գնաց հալած յուղի պես․ «Մարդը նստած է աթոռակի վրա և ձուկ է ուտում։ Մոտ է վազում կատուն, ձուկը փախցնում»։ Գոլլումը որոշեց, որ հասել է իսկապես ուժերից վեր ու զարզանդեցնող որևէ բան հարցնելու ժամանակը։ Եվ ահա թե ինչ հարցրեց նա․

&nbsp;&nbspՈչնչացնում nbsp;Ոչնչացնում է շուրջը ամեն ինչ՝<br>&nbsp;&nbspԾաղիկ nbsp;Ծաղիկ ու գազան, շենքեր ու ծառեր,<br>&nbsp;&nbspԵրկաթը nbsp;Երկաթը ծամում, պողպատ լափում,<br>&nbsp;&nbspՓոշի nbsp;Փոշի է դարձնում ժայռեր ու սարեր․<br>&nbsp;&nbspԵվ nbsp;Եվ ոչ մի քաղաք, և ոչ մի արքա<br>&nbsp;&nbspՀզորություն nbsp;Հզորություն և ուժ չունի այդքան։

&nbsp;&nbspԽեղճ nbsp;Խեղճ Բիլբոն նստել ու մտքում վերհիշում էր բոլոր հրեշների ու ճիվաղների անունները, որոնց մասին լսել էր, բայց դրանցից ոչ մեկն այդքան ավերածություն միանգամից պատճառել չէր կարող։ Նա այնպիսի զգացում ուներ, որ իրբ թե պատասխանը բոլորովին էլ հրեշի հետ կապված չէ, որ ինքը գիտե այն, բայց գլուխն այլևս հրաժարվում է աշխատելուց։ Նա խուճապի մեջ ընկավ, իսկ դա միշտ խանգարում է մտածելուն։ Գոլլումը նորից թաթերը նավակողից դուրս գցեց, թռավ ջուրը և ճլմփացրեց դեպի ափ։ Նրա աչքերը գնալով մոտենում էին Բիլբոյին․․․ Բիլբոյի լեզուն կապ ընկավ․ նա ուզում էր ճչալ․ «Մի քիչ էլ ժամանակ տուր․․․ ժամանակ տուր․․․»։

&nbsp;&nbspՊատահականությունը nbsp;Պատահականությունը փրկեց Բիլբոյին։ Պատասխանն էլ հենց դա էր։

&nbsp;&nbspԳոլլումի nbsp;Գոլլումի հույսերը նորից ի դերև ելան։ Նա սկսում էր բարկանալ, խաղը նրան ձանձրացրել էր, նա սովածացել էր։ Այս անգամ նա չվերադարձավ նավակ, այլ նստեց մթության մեջ, Բիլբոյի կողքը։ Դա Բիլբոյին վերջնականապես հավասարակշռությունից հանեց և զրկեց մտածելու ընդունակությունից։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Թ-թ-թող մեկ անգամ էլ հարցնի, թ-թ-թող, թ-թ-թող,― ասաց Գոլլումը։

&nbsp;&nbspԲայց nbsp;Բայց Բիլբոն ուղղակի ի վիճակի չէր մտածելու, երբ կողքին նստած էր այդպիսի նողկալի, թաց ու սառը արարած և անընդհատ ձեռք էր տալիս ու շոշափում։ Բիլբոն քորում էր ինքն իրեն, Բիլբոն կսմթում էր ինքն իրեն, ոչինչ չէր ստացվում։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Թ-թ-թող հարցնի մեզ-զ-զ, հարցնի մեզ-զ-զ,― սուլում էր Գոլլումը։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ կա իմ գրպանում,― հարցրեց նա բարձրաձայն։

&nbsp;&nbspՆա nbsp;Նա հարցն այնպես տվեց, ինքն իրեն, բայց Գոլլումը կարծեց, թե հարցն իրեն է վերաբերում, և սարսափելի հուզվեց։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Անաս-ս-նիվ է, անաս-ս-սնիվ է․․․ ― Սուլեց նա։― Ճիշտ չէ՞, իմ ս-ս-սքանչելի, անաս-ս-սնիվ է, չէ՞, հարցնել մեզ-զ-զ՝ ինչ կա նրա գարշ-շ-շելի գրպանիկում։

&nbsp;&nbspԲիլբոն nbsp;Բիլբոն հասկանալով, թե ինչ տեղի ուենցավ, ավելի լավ բան չգտավ, քան մեկ անգամ էլ կրկնել բարձր ձայնով․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ կա իմ գրպանում։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ս-ս-ս,― սուլեց Գոլլումը։ ― Թող մեզ-զ-զ թողնի երեք անգամից պատաս-ս-սխանել։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Լավ, մտածիր,― ասաց Բիլբոն։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ձե՞ռքը,― հարցրեց Գոլլումը։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ճիշտ չէ,― պատասխանեց Բիլբոն՝ ժամանակին ձեռքը գրնապից հանելով։ ― Նորից․․․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ս-ս-ս,― սուլեց Գոլլումը։ Նա ավելի հուզվեց և սկսեց հիշել բոլոր առարկաները, որ պահում էր իր գրպաններում՝ ձկան փուշ, գոբլինների ատամներ, թաց խխունջներ, չղջիկի թևի կտոր, ժանիքներ սրելու քար և այլ անպետքություններ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Դանակ,― վերջապես դժվարութմյաբ պատասխանեց նա։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Չիմացար,― ուրախացավ Բիլբոն, որ վաղուց կորցրել էր դանակը։― Մնաց վերջինը։

&nbsp;&nbspԳոլլումը nbsp;Գոլլումը հիմա առավել ծանր վիճակում էր, քան ձվի մասին հանելուկից հետո։ Նա ֆշշում էր ու թքում, ետ ու առաջ օրորվում և թաթերով շրմփացնում գետնին, կուչուձիգ անում, բայց ոչ մի կերպ չէր կարողանում վճռել և վերջին անգամ պատասխանել։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Դե, շուտ արա,― շտապեցրեց Բիլբոն։ ― Ես սպասում եմ։

&nbsp;&nbspՆա nbsp;Նա խրոխտացավ և իրեն վստահ ու առույգ ձևացրեց, իսկ իրականում վախենում էր մտածել, թե ինչով կվերջանա խաղը, անկախ այն բանից՝ Գոլլումը կպատասխանի, թե ոչ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ժամանակը լրացավ,― հայտարարեց նա։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Առաս-ս-ս-սան կամ ոչինչ,― ծղրտաց Գոլլումը։ Նա այնքան էլ ազնիվ չվարվեց․ երկու պատասխան միանգամից ասելն էլ մի բան չէ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ոչ մեկը, ոչ էլ մյուսը,― թեթևացած գոռաց Բիլբոն։

&nbsp;&nbspՆույն nbsp;Նույն րոպեին նա ոտքի թռավ, մեջքով հենվեց ժայռին և դաշույնն առաջ մեկնեց։ Նա, իհարկե, գիտեր, որ հանելուկների խաղը շատ հին է և սուրբ է համարվում, նույնիսկ չար էակները չեն համարձակվում այդ խաղի մեջ խարդախություն անել։ Բայց Բիլբոն այդ լպրծուն արարածին չէր վստահում․ հուսահատությունից նա կարող էր ինչ ասես անել։ Ցանկացած պատրվակով կարող էր պայմանը խախտել։ Դե, վերջին հանելուկն էլ, տեղն եկավ, ասենք, ըստ խաղի հին կանոնների, չէր կարող իսկական համարվել։

&nbsp;&nbspԲայց nbsp;Բայց Գոլլումը առայժմ Բիլբոյի վրա չէր հարձակվում։ Նա տեսնում էր Բիլբոյի ձեռքի զենքը և հանգիստ նստած էր՝ դողալով ու ինչ-որ բաներ շշնջալով։ Վերջապես Բիլբոն չդիմացավ․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Դե,― ասաց նա,― ո՞ւր մնաց խոստումդ։ Իմ գնալու ժամանակն է։ Խոստացել ես ճանապարհը ցույց տալ՝ ցույց տուր։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Մենք խոս-ս-ստացե՞լ ենք, իմ ս-ս-սքանչելի, գարշ-շ-շելի միս-ս-ստր Բեգինս-սին ճանապահր դուրս-ս-ս բերել։ Հնարավոր է։ Բայց ինչ-չ-չ կա նրա գրպանիկում։ Առաս-ս-սան չէ, իմ ս-ս-սքանչելի, բայց և դատարկ էլ չէ, դատարկ էլ չէ։ Գոլլմ․․․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Դա քեզ չի վերաբերում,― պատասխանեց Բիլբոն։― Խոստումը պետք է կատարել։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Նա շ-շ-շատ ջղային է, իմ ս-ս-սքանչելի, ինչ էլ շ-շ-շտապում է,― սուլեց ու ֆշշացրեց Գոլլումը։― Թող ս-ս-սպաս-ս-սի, ս-ս-սպաս-ս-ս-ի։ Մենք չենք կարող այդպես հապճեպ գնալ թունելներով։ Մենք պետք է ն-ն-նախ որոշ-շ-շ կարևոր բան վերցնենք։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Այդ դեպքում՝ արագ,― հրամայեց Բիլբոն, ուրախանալով, որ Գոլլումն ուղղակի պատրվակ է փնտրում, որպեսզի ծլկի և չվերադառնա։ Ի՞նչ է փնթփնթում։ Ի՞նչ մի կարևոր բան է պահել այդ սև լճում։ Բիլբոն սխալվում էր։ Գոլլումը մտադիր էր վերադառնալ։ Նա շատ էր սովածացել ու զայրացել։ Այդ չար, թշվառ էակի գլխում մի պլան էր ծնվել։

&nbsp;&nbspԿղզյակումnbsp;Կղզյակում, որի մասին Բիլբոն ոչինչ չգիտեր, Գոլլումը պահում էր ամեն տեսակի ոչնչություն, բացի դրանից՝ շատ օգտակար, շատ գեղեցիկ և շատ կախարդական մի բան։ Մատանի՝ ոսկե թանկարժեք մատանի։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Իմ ծննդյան օրվա նվերը,― շշնջաց նա, ինչպես սիրում էր շշնջալ ինքն իրեն անվերջանալի ու անթափանց խավար օրերին։― Ահա հիմա ինչ է մեզ-զ-զ հարկավոր, մեզ-զ-զ հարկավոր․․․

&nbsp;&nbspԲանն nbsp;Բանն այն է, որ այդ մատանին հասարակ մատանի չէր, այլ կախարդական․ նա, ով դա դնում էր մատին, անտեսանելի էր դառնում, և միայն արևի պայծառ լույսի տակ կարելի էր ստվեր տեսնել, այն էլ շատ թույլ, անիրական։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Նվեր, ս-ս-ստացած ծննդյան օրը, իմ ս-ս-սքանչելի։

&nbsp;&nbspԱյդպես nbsp;Այդպես նա միշտ հավատացրել էր ինքն իրեն, բայց ո՞վ գիտե Գոլլումն ինչ ճանապարհով էր ձեռք բերել դա այն վաղեմի ժամանակներում, երբ այդպիսի մատանիներ աշխարհում շատ կային։ Հավանաբար Վարպետն ինքը՝ մատանիների տիրակալն էլ դա չգիտեր։ Սկզբում Գոլլումը մատանին կրում էր մատին, հետո ձանձրացավ և սկսեց տոպրակի մեջ դրած կախել վզից, մինչև մատանին տրորտեց մաշկը և վերք բացեց։ Այժմ Գոլլումը մատանին սովորաբար պահում էր իր կղզյակում, քարերի տակ, և շարունակ ստուգում էր՝ տեղո՞ւմ է արդյոք։ Նա մատանին կրում էր շատ հազվադեպ, երբ արդեն բոլորովին ի վիճակի չէր դիմանալ առանց դրա, կամ երբ շատ սոված էր լինում, իսկ ձկից զզվանք էր զգում։ Այդ ժամանակ նա գաղտագողի գնում էր մութ թունելներով դեպի վեր և հետևում գոբլիններին։ Երբեմն սիրտ էր անում ծիկ անել այնտեղ, որտեղ ջահեր էին վառվում․ աչքերը լույսից ցավում էին, կկոցում էր, բայց ինքն անվտանգության մեջ էր։ Այո, լիակատար անվատանության մեջ։ Ոչ ոք նրան չէր տեսնում, չէր նկատում, և հանկարծ՝ հ-հոպ․․․ Նրա մատները խրվում էին գոբլինի կոկորդը։ Ընդամենը մի քանի ժամ առաջ նա դրեց մատանին և մի փոքրիկ գոբլին բռնեց։ Սա ինչպե՜ս էր ծղրտում։ Նրանից մի երկու ոսկոր էր մնացել, բայց հիմա Գոլլումը որևէ ավելի նուրբ բան էր ուզում։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Լիակատար անվտանգության մեջ-ջ-ջ,― շշնջում էր քթի տակ։― Նա մեզ-զ-զ չի տես-ս-սնի, ճիշտ է, իմ ս-ս-սքանչելի։ Ոչ, չի տեսնի և գարշ-շ-շելի թրիկը մեզ-զ-զ համար ս-ս-սարսափլի չի լինի, ս-ս-սարսափելի չի լինի։

&nbsp;&nbspԱհա nbsp;Ահա ինչպիսի պլաններ էին վխտում նրա չար ուղեղում, երբ հանկարծ նա ճլմփաց դեպի նավակն ու անհետացավ մթության մեջ։ Բիլբոն որոշեց, որ նա չքվեց, էլ չի գա։ Բայց այնուամենայնիվ մի քիչ սպասեց․ միևնույն է, նա չէր պատկերացնում, թե ինչպես պետք է այստեիղց դուրս գա։

&nbsp;&nbspՀանկարծ nbsp;Հանկարծ մի սուր ճիչ լսեց։ Փշաքաղվեց։ Ինչ-որ տեղ, ոչ այնքան հեռու, մթության մեջ, Գոլլումը հայհոյումէր ու ողբում։ Նա կղզյակում էր, մեկ այստեղ էր քանդում, մեկ այնտեղ, փնտրում էր ու փորփրում, բայց ապարդյուն։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ է եղել, ո՞ւր է կորել,― լսեց Բիլբոն։― Կորել է, իմ ս-ս-սքանչելի, կորել է․․․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ է պատահել,― ձայն տվեց նրան Բիլբոն։― Ի՞նչն է կորել։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Թող մեզ-զ չ-չ-չհարցնի,― ծղրտաց Գոլլումը։― Նրան չ-չ-չի վերաբերում։ Գոլլմ։ Կորել է, գոլլմ, գոլլմ, գոլլմ․․․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ես էլ եմ կորել,― անհամբերությամբ գոռաց Բիլբոն։― Եվ ուզում եմ գտնվել։ Ես քեզ հաղթել եմ, ախր դու խոստացար։ Հիմա եկ այստեղ։ Եկ և ինձ դուրս հանիր, իսկ հետո կշարունակես փնտրել․․․

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Եկ այստեղ,― ավելի բարձր գոռաց Բիլբոն։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ոչ, ոչ, իմ ս-ս-սքանչելի, թող ս-ս-սպասի,― սուլեց Գոլլումը։― Մենք դեռ կփնտրենք, այն կորել է, գոլլմ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Բայց դու այդպես էլ չպատասխանեցիր վերջին հարցին, իսկ խոստումը պետք է կատարել,― պնդեց Բիլբոն։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Վերջին հարցը,― կրկնեց Գոլլումը։ Եվ հանկարծ խավարից սուր ֆշշոց լսվեց․― Ի՞նչ կա նրա գրպանում, թող աս-ս-սի, ն-ն-նախ թող աս-ս-սի։

&nbsp;&nbspԸնդհանրապես nbsp;Ընդհանրապես Բիլբոն Գոլլումին հանելուկի պատասխանը չասելու պատճառ չուներ։ Բայց նրան ջղայնացնում էր այդ ամբողջ քաշքշուկը։ Վերջ ի վերջո ինքը հաղթել է, համարյա ազնվորեն և ընդ որում կյանքը վտանգի ենթարկելով։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Հանելուկներին պատասխանում են մտածելով, ոչ թե հուշելով,― առարկեց նա։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Բայց հանելուկը անաս-ս-սնիվ էր,― պատասխանեց Գոլլումը։ Հարց-ց-ց էր, ոչ թե հանելուկ, իմ ս-ս-սքանչելի, ոչ թե հանելուկ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Դե, քանի որ մենք անցանք հասարակ հարցերի, ապա առաջինը ես հարցրի,― պատասխանեց Բիլբոն։― Ի՞նչ ես կորցրել։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ կա նրա գրպանում, իմ ս-ս-սքանչելի։― Սուլոցն ու ֆշշոցը հանկարծ այնքան բարձր ու սուր հնչեցին, որ Բիլբոն նայեց այն կողմը և, ի սարսափ իրեն, տեսավ ուղիղ իր վրա հառված երկու վառվող կետեր։ Որքան աճում էր Գոլլումի կասկածը, այնքան նրա աչքերն ավելի ուժեղ էին վառվում։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ ես կորցրել,― համառեց Բիլբոն։

&nbsp;&nbspԱյժմ nbsp;Այժմ Գոլլումի աչքերը վառվում էին կանաչ կրակով, և երկու կրակներն սկսեցին մոտենալ սպառնալից արագությամբ։ Գոլլումը կատաղորեն թիավարում էր դեպի ափ։ Կորուստը և կասկածը կատաղության այնպիսի ալիք բարձրացրին նրա հոգում, որ հիմա նրա համար ոչ մի դաշույն սարսափեի չէր։ Բիլբոն, իհարկե, չէր կարող կռահել, թե ինչն է այդպես կատաղեցրել այդ զզվելի էակին, բայց հասկանում էր, որ ամեն ինչ կորած է, Գոլլումը հիմա իրեն սպանելու է։ Նա շրջվեց և սկսեց փախչել, առանց ճանապահրը տեսնելու, մութ թունելով, որը նրան բերել էր այստեղ։ Նա ջանում էր պատին մոտիկ մնալ և ձեռքով շոշափում էր այն։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ի՞նչ կա նրա գր-ր-րպանում,― Բիլբոն բարձր ֆշշոց և ճողփյուն լսեց, երբ Գոլլումը նավակից թռավ ջուրը։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Հետաքրքիր է, ի՞նչ կա իմ գրպանում,― ինքն իրեն հարցերց Բիլբոն ու ոտքերը քարշ տալով գնաց թունելով։ Նա ձախ ձեռքը մտցրեց գրպանը։ Սառը մատանին սահեց ձգված մատի վրա։

&nbsp;&nbspՖշշոցը nbsp;Ֆշշոցը լսվում էր արդեն թիկունքից, շատ մոտիկ։ Բիլբոն շրջվեց և տեսակ կանաչ լապտերներ՝ Գոլլումի աչքերը։ Վախից ամբողջապես գլուխը կորցնելով՝ Բիլբոն նետվեց առաջ, ոտքը կպավ մի արմատի, սայթաքեց և բերանքսիվայր փռվեց գետնին։

&nbsp;&nbspՄի nbsp;Մի վայրկյանում Գոլլումը հասավ նրան։ Բայց նախքան Բիլբոն կհասցներ գոնե որևէ բան անել՝ շունչ քաշել, ոտքի թռչել կամ դաշույնը հանել, Գոլլումը վազելով անցավ կողքից, ոչ մի ուշադրություն չդարձնելով նրա վրա և շշուկով հայհոյելով ու ողբալով։

&nbsp;&nbspԴա nbsp;Դա ի՞նչ էր նշանակում։ Գոլլումը մթության մեջ գերազանց էր տեսնում։ Նույնիսկ հիմա, ետ մնալով, Բիլբոն առջևում նշմարում էր Գոլլումի աչքերի դժգույն լույսը։ Բիլբոն Դժվարությամբ վեր կացավ և զգուշորեն գնաց Գոլլումի ետևից։ Նրան ուրիշ ոչինչ չէր մնում անելու։ Հո նորից ետ չէ՞ր սողա դեպի լիճը։ Մեկ էլ տեսար, Գոլլումն իրեն դուրս բերեց սորևէ տեղ, ազատ աշխարհը, ինքն էլ այդ բանը չիմանալով։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Վրեժ։ Վրեժ,― շշնջաց Գոլլումը։― Վրեժ։ Բեգինս-ս-սից։ Այն կորել է։ Ի՞նչ կա նրա գրպանում։ Մենք կռ-ռ-ռահում ենք, իմ ս-ս-սքանչելի, կռ-ռ-ռահում ենք։ Բեիինս-ս-սը գտել է, գտել է ծննդյան օրվա նվերը․․․

&nbsp;&nbspԲիլբոն nbsp;Բիլբոն ականջները սրեց։ Վերջապես, ինքն էլ սկսեց գլխի ընկնել։ Նա արագացրեց քայլերը, հասավ Գոլլումին և գնաց նրա ետևից, անվտանգ տարածություն թողնելով իր և նրա միջև։ Սա առաջվա նման արագ չլմփացնելով գնում էր առաջ, առանց ետ նայելու և գլուխը տարուբերելով։― Բիլբոն դա նկատում էր պատերի վրա ընկնող թույլ շողքից։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Ծննդյան օրվա նվեր․․․ Չ-չ-չարագործություն․․․ Ինչպես կորցրինք այն, իմ ս-ս-սքանչելի, պարս-սս է, պարս-ս-ս է։ Երբ վերջին անգամ այս-ս-ստեղ ոլորեցինք գարշելի ճղղանի վիզը։ Այդպե՜ս-ս-ս, այդպե՜ս-ս-ս։ Նա լքեց մեզ-զ-զ այս-ս-քան տարիներից հետո։ Նա անհետացել է, հափշտակված է, գոլլմ։

&nbsp;&nbspԱնսպասելիորեն nbsp;Անսպասելիորեն Գոլլումը նստեց և լաց եղավ։ Հոգեմաշ ու խղճալի էր լսել, թե ինչիպիսի շվվացնող, բխկխբկացող, ճլմփացող ձայներ էր հանում։ Բիլբոն կանգ առավ ու սեղմվեց պատին։ Աստիճանաբար Գոլլումը դադարեց լաց լինելուց և նորից սկսեց քրթմնջալ։ Ըստ երևույթին նա ինքն իր հետ էր վիճում։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Փնտրել պետք չ-չ-չէ, պետք չ-չ-չէ։ Մենք չենք կարող հիշ-շ-շել բոլոր տեղերը, որտեղ լինում ենք։ Անօգուտ է։ Մատանին Բեգինս-ս-սի գրպանում է։ Գարշ-շ-շելի ս-ս-ստահակն է գտել, մենք համոզված ենք։ Ոչ, մենք միայն կռ-ռ-ռահում ենք, իմ ս-ս-սքանչելի, միայն կռ-ռ-ռահում ենք։ Մենք չենք կարող իմանալ, մինչև չբռնենք գարշ-շ-շելի արարածին, մինչև նրա վիզը չոլորենք։ Ախր նա չգիտի, թե ինչ կարող է անել նվերը, ճի՞շտ է։ Նա այն ուղղակի կպահի գրպանում։ Նա չէր կարող հեռու գնալ։ Նա կորել է, գարշ-շ-շելի, խորամանկ արարածը։ Նա չ-չ-չգիտի այս-ս-ստեղից գնալու ճանապարհը, չ-չ-չգիտի, նա ինքն էր ասում։ Այո, աս-ս-սում էր, բայց նա խորամանկ է։ Նա պատասխանը չի աս-ս-սում, իմ ս-ս-սքանչելի․․․ Չի աս-ս-սում, թե ինչ կա իր գրպանում։ Նա կարող-ղացել է ներս մտնել, ուրեմն և կկարողանա դուրս-ս-գալ։ Նա փախել է դեպի ետնամուտքը։ Ուրեմն մենք էլ կգնանք այն կողմը։ Այնտեղ նրան գոբլինս-ս-սները կճանկեն։ Այնտեղից նա դուրս-ս-ս չ-չ-չի գա, իմ ս-ս-սքանչելի։ Գոբլինս-ս-սները․․․ Եթե մեր գանձը նրա մոտ է, ապա գոբլինս-ս-սներին բաժին կընկնի, գոլլմ․․․ Նրանք գլխի կընկնեն, թե ինչ կարող է անել մատանին։ Մենք երբեք անվտանգ չենք լինի, երբեք, գոլլմ․․․ Գոբլինս-ս-սը կդնի մատին ու կանհետանա։ Գոբլինս-ս-սը այս-ս-ստեղ կլինի, իս-ս-սկ մենք նրան չենք տես-ս-սնի։ Նույնիսկ մեր ս-ս-սուր աչքերը նրան չեն նկատի։ Եվ այն ժամանակ գոբլինս-ս-սը կձևացնի, գաղտնի կմոտենա և կճանկի մեզ-զ-զ, գոլլմ․․․ Բավական է․ շ-շ-շատախոսել, իմ ս-ս-սքանչելի, շ-շ-շտապիր։ Եթե Բեգինս-ս-սը գանցել է այն կողմը, պետք է հաս-ս-սնել։ Առաջ գնալ․․․ քիչ է մնացել․․․ Շ-շ-շ-շուտ․․․

&nbsp;&nbspԳոլլումը nbsp;Գոլլումը վեր թռավ, ասես նրան վեր նետեցին, և անհավատալի արագությամբ չլմփացնելով գնաց առաջ։ Բիլբոն շատպեց նրա ետևից, առաջվա պես զգուշություն պահպանելով։ Այժմ նրա գլխավոր հոգսն էր նորից չշրմփալ և աղմուկ չբարձրացնել։ Նրա գլխում փոթորիկ էր՝ հույսն ու հուսահատությունը խառնվել էին իրար։ Պարզվում է, որ իր գտած մատանին կախարդական է։ Այն անտեսանելի է դարձնում։ Բիլբոն, իհարկե, հնագույն հեքիաթներից գիտեր այդպիսի բաների մասին, բայց ինչ-որ դժվար էր հավատալ, որ դու ինքդ պատահաբար այդպիսի մատանի ես գտել։ Սակայն, հավատաս թե չհավատաս, միևնույն է, Գոլլումն իր լապտեր-աչքերով թռավ անցավ նրա կողքով։

&nbsp;&nbspՆրանք nbsp;Նրանք անընդհատ առաջ էին վազում․ Գոլլումը՝ ճլըմփ, ճլըմփ, առջևից, ֆշշացնելով ու նախատելով, Բիլբոն ետևից, անշշուկ, որպես իսկական հոբիտ։ Շուտով նրանք վազելով հասան այն տեղին, ուր երկու կողմերից, ինչպես Բիլբոն նկատել էր դեռևս դեպի լիճը գնալիս, կողմնային ուղիներ էին բացվում։ Գոլլումը իսկույն սկսեց հաշվել դրանք․ «Մեկը ձախից, մեկը աջից, այդպես-ս-ս։ Երկուս-ս-սը աջից, երկուս-ս-սը ձախից, այդպես-ս-ս, այդպես-ս-ս»։ Եվ այլն։

&nbsp;&nbspՀաշվելովnbsp;Հաշվելով, նա ավելի ու ավելի դանդաղ էր շարժվում առաջ։ Քայլերն ավելի անվստահ էին դառնում, իսկ քրթմնջոցն ավելի լացակումած․ ախր նա գնալով ավելի էր հեռանում ջրից, և դա սարսափելի էր նրա համար։ Գոբլիններն ամեն րոպե կարող էին հայտնվել բոլոր կողմերից, մատանին էլ կորցրել էր։ Վերջապես նա կանգ առավ ձախ կողմից բացվող մի ոչ մեծ անցի առջև։ «Յոթերրորդը աջից, այդպես-ս-ս․․․ վեցերորդը ձախից, այդպես-ս-ս․․․― շշնջում էր նա։― Այս-ս-ստեղ։ Ետնամուտքի ճանապարհը, այդպես-ս-ս։ Անցումն այս-ս-ստեղ է․․․»։

&nbsp;&nbspՆա nbsp;Նա նայեց այնտեղ ու ետ թռավ։

&nbsp;&nbsp― nbsp;― Մենք չենք համարձակվի առաջ գնալ, իմ ս-ս-սքանչելի,չենք համարձակվի։ Այնտեղ գոբլինս-ս-սներ են, շատ գոբլինս-ս-սներ։ Մենք նրանց հոտն զգում ենք։ Ս-ս-ս․․․ Ինչպե՞ս-ս-ս վարվենք։ Ջրի տարածները, գետնի տակն անցնեն դրանք․․․ Հարկավոր է ս-ս-սպաս-ս-սել և նայել։

&nbsp;&nbspԱյսպիսով nbsp;Այսպիսով ամեն ինչ խափանվեց․ Գոլլումը համենայն դեպս Բիլբոյին ճիշտ ճանապարհ հանեց, բայց Բիլբոն չէր կարող անցնել․․․

&nbsp;&nbspՄուտքի nbsp;Մուտքի մոտ, երկտակված ու գլուխը ծնկներին խոնարհած, նստած էր Գոլլումը, նրա չքերն առկայծում էին սառը լույսով։

&nbsp;&nbspԲիլբոն nbsp;Բիլբոն մկից էլ զգույշ հեռացավ պատից։ Բայց Գոլլումը իսկույն խլշկոտեց, քթով օդ ներս քաշեց, աչքերը վառվեցին կանաչ կրակով։ Նա ցածր, բայց սպառնալից ֆշշացրեց։ Գոլլումը հոբիտին տեսնել չէր կարող, բայց խավարը սրել էր նրա լսողությունն ու հոտառությունը։ Նա կռացավ՝ թաթերի տափակ ափերով գետնին հենված, և վիզն առաջ մեկնեց, համարյա քթով քարե հատակին քսվելով։ Նրա աչքերը թույլ լույս էին արձակում, այդ լույսի մեջ հազիվ նշմարվում էր նրա ուրվագիծը, բայց Բիլբոն զգաց, որ Գոլլումը, լարված աղեղի նման, պատրաստվեց թռիչքի։

&nbsp;&nbspԲիլբոն nbsp;Բիլբոն ինքն էլ քարացավ տեղում և համարյա դադարեց շնչել։ Նա հուսահատված էր։ Անհրաժեշտ է դուրս գալ այստեղից, այս սարսափելի խավարից, քանի դեռ իր մեջ ուժ է մնացել։ Հարկավոր է պայքարել։ Այդ չար արարածին դաշույնով խփել, սպանել, կանխել նրան, քանի դեռ նա չի սպանել Բիլբոյին։