Changes
/* Շախմատի միջմոլորակային կոնգրես */
― Դուք հո հասկանում եք, վասյուկինցի անհատներ, որ ես ձեզ մեկ֊մեկ խեղդել կարող էի, բայց ես ձեզ կյանք եմ պարգևում։ Ապրեցե՛ք, քաղաքացիներ։ Միայն թե, ի սեր աստծո, շախմատ մի՛ խաղացեք։ Դուք ախր պարզապես խաղալ չգիտեք։ Է՜խ, դո՛ւք, պիժոննե՜ր․․․ Գնանք, Իպոլիտ Մատվեևիչ, շարժվենք առաջ։ Մնա՛ք բարով, միաչքանի սիրողներ։ Վախենամ, որ Վասյուկին տիեզերքի կենտրոն չդառնա։ Չեմ կարծում, թե շախմատի վարպետները գան ձեզ նման հիմարների մոտ, եթե նույնիսկ ես խնդրելու լինեմ նրանց։ Մնա՛ք բարով, շախմատային ուժեղ ապրումների սիրահարներ։ Կեցցե՛ «Չորս ձիերի ակումբը»։
==Եվ այլք==
Առավոտը կոնցեսիոներներին գտավ Չեբոքսարիի առջև։ Օստապը ննջել էր ղեկի մոտ։ Իպոլիտ Մատվեևիչը քնաթաթախ թիավարում էր։ Գիշերվա ցրտից երկուսն էլ սարսռում էին։ Արևելքում բացվում էին վարդի կոկոնները։ Իպոլիտ Մատվեևիչի պենսնեն գնալով պայծառանում էր։ Նրա ձվաձև ապակիները շողշողալ սկսեցին։ Նրանցում փոխնեփոխ անդրադառնում էին երկու ափերը։ Ձախ ափի սեմաֆորը ճկվեց երկգոգավոր ապակու մեջ։ Չեբոքսարիի կապույտ գմբեթները լողում էին նավերի նման։ Արևելքի այգին գնալով աճում էր։ Կոկոնները վերածվեցին հրաբուխների և սկսեցին հրուշակային ամենալավ գույների լավաներ ժայթքել։ Թռչունները ձախ ափին մեծ ու աղմկալից սկանդալ սարքեցին։ Պենսնեի ոսկյա աղեղիկը բռնկվեց և կուրացրեց գրոսմեյստերին։ Արևը ծագեց։
Օստապը բացեց աչքերը և ձգվեց, նավակը թեքելով և ոսկորները կոտրատելով։
― Բարի լո՛ւյս, Կիսա, ― ասաց նա հորանջից խեղդվելով։ ― Ես քեզ մոտ եկա ողջույնով, պատմելու, թե արևը ծագել է, որ նա իր տաք լույսով թրթռում է ինչ֊որ բանի վրա․․․
― Նավակայան, ― զեկուցեց Իպոլիտ Մատվեևիչը։
Օստապը դուրս քաշեց ուղեցույցը և տեղեկություն քաղեց։
― Դատելով ըստ ամենայնի՝ Չեբոքսարին է։ Այդպես, այդպես․․․
Ուշադրություն ենք դարձնում շատ գեղեցիկ դիրք ունեցող Չեբոքսարիի վրա․․․
― Կի՛սա, նա իսկապե՞ս գեղեցիկ դիրք ունի․․․
Ներկայումս, Չեբոքսարիում 7702 բնակիչ կա։
― Կի՛սա, եկեք թողնենք ադամանդների ետևից ընկնելը և Չեբոքսարիի բնակչության թիվը ավելացնենք մինչև յոթ հազար յոթ հարյուր չորս մարդ։ Հը՞։ Դա շատ էֆեկտավոր բան կլինի․․․ Բաց կանենք «Պտի֊շվո» և այդ «Պտի֊շվոյից» հաստատ մի կտոր հաց կունենանք․․ Դե, լսիր․
1555 թվականին հիմնված քաղաքը պահպանել է մի քանի խիստ հետաքրքիր եկեղեցիներ։ Չուվաշական հանրապետության վարչական հիմնարկներից բացի, այստեղ կան բանվորական ֆակուլտետ, կուս․ դպրոց, թանգարան, գիտական ընկերություն և գրադարան։ Չեբոքսարիի նավակայանում և շուկայում կարելի է տեսնել չուվաշների և չերեմիշների, որոնք աչքի են ընկնում իրենց արտաքին տեսքով․․․
Բայց նախքան բարեկամները կմոտենային նավակայանին, ուր կարելի էր տեսնել չուվաշների և չերեմիշների, նրանց ուշադրությունը գրավեց մի առարկա, որ լողում էր հոսանքով նավակի առջևում։
― Աթո՛ռ, ― բղավեց Օստապը։ ― Ադմինիստրատո՛ր։ Մեր աթոռը լողում է։
Կոմպանյոնները մոտեցան աթոռին։ Այն պտտվում էր, օրորվում, սուզվում էր ջրի տակ, նորից ելնում ջրի երեսը, հեռանալով կոնցեսիոներների նավակից։ Ջուրն ազատորեն լցվում էր նրա պատռված փորի մեջ։
Դա «Սկրյաբինի» վրա հերձած և հիմա դանդաղորեն դեպի կասպից ծով ընթացող աթոռն էր։
― Բարև բարեկամ, ― բղավեց Օստապը։ Վաղուց չենք տեսնվել։ Գիտե՛ք, Վորոբյանինով, այս աթոռը մեզ հիշեցնում է մեր կյանքը։ Մենք էլ լողում ենք հոսանքով։ Մեզ ջրախեղդ են անում, մենք ելնում ենք ջրի երեսը, թեև, թվում է, դրանով ոչ ոքի չենք ուրախացնում։ Մեզ ոչ ոք չի սիրում, եթե չհաշվենք Քրեական հետախուզությանը, որը նույնպես մեզ չի սիրում։ Ոչ ոք մեզ հետ գործ չունի։ Եթե երեկ շախմատասերներին հաջողվեր մեզ խեղդել, մեզանից կմնար միայն դիազննման արձանագրություն․ «Երկու դիակներն էլ պառկած էին ոտքերը հարավ֊արևելք, իսկ գլուխները հյուսիս֊արևմուտք դարձրած»։ Դիակի վրա պատառոտված վերքեր կան, ըստ երևույթին ինչ֊որ բութ գործիքով հասցված»։ Շախմատասերները հավանորեն մեզ կխփեին շախմատի տախտակներով։ Ինչ խոսք, որ բավականին բութ գործիք է․․․ «Առաջին դիակը պատկանում է հիսունհինգ տարեկան մի տղամարդու, հագին ունի պատառոտված լյուստրինե պիջակ, հին շալվար և հին սապոգներ։ Պիջակի գրպանում վկայական՝ քաղ․ Կոնրադ Կարլովիչ Միխելսոնի անունով․․․»։ Ահա թե, Կիսա, ինչ կգրեին ձեր մասին։
― Իսկ ձեր մասին ի՞նչ կգրեին, ― բարկացած հարցրեց Վորոբյանինովը։
― Օ՜, իմ մասին բոլորովին այլ բան կգրեին։ Իմ մասին այսպես կգրեին․ «Երկրորդ դիակը պատկանում է քսանյոթ տարեկան տղամարդու։ Նա սիրում և տառապում էր։ Նա փող էր սիրում և տառապում նրա պակասությունից։ Նրա բարձր ճակատով, կապտասև գանգուրներով եզրապատած գլուխը ուղղված է դեպի արևը։ Նրա քառասուներկու համարի կոշիկ կրող նրբագեղ ոտքերը ուղղված են հյուսիսափայլի կողմը։ Մարմինը զգեստավորված է սպիտակ անբիծ հագուստով, կրծքին սադափանախշ ոսկյա տավիղ և «Մնա՜ս բարով «Նոր գյուղ» ռոմանսի նոտաները։ Հանգուցյալ պատանին զբաղվում էր փայտի վրա շիկացած երկաթով փորագրելով, որն երևում է ֆրակի գրպանում հայտնաբերված տնայնագործական «Պեգաս և Պառնաս» արտելի 24 թվականի 23/8֊ին տված N 86/1562 վկայականից»։ Եվ ինձ, Կի՛սա, կթաղեն շքեղ, նվագախմբով, ճառերով և իմ հուշարձանի վրա փորագրված կինի՝ «Աստ հանգչի հայտնի ջերմատեխնիկ և կործանիչ Օստապ֊Սուլեյման֊Բերտա֊Մարիա Բենդեր֊բեյը, որի հայրը թուրքահպատակ էր և մեռավ ոչ մի ժառանգություն չթողնելով իր որդի Օստապ֊Սուլեյմանին։ Հանգուցյալի մայրը կոմսուհի էր և ապրում էր անաշխատ եկամուտներով»։
Այս կերպ զրուցելով, կոնցեսիոներները դեմ առան Չեբոքսարիի ափին։
Երեկոյան վասյուկինցիների նավակի վաճառքից եղած կապիտալը հինգ ռուբլով ավելացնելուց հետո, բարեկամները նստեցին «Ուրիցկի» ջերմանավը և գնացին Ցարիցին, հույս ունենալով ճանապարհին հասնել խաղարկության դանդաղաշարժ շոգենավին և Ցարիցինում հանդիպել կուլումբցիների խմբին։
«Սկրյաբինը» Ցարիցին ժամանեց հուլիսի սկզբին։ Բարեկամները դիմավորեցին նրան նավահանգստի արկղների ետևում թաքնված։ Բեռնաթափումից առաջ շոգենավի վրա տեղի ունեցավ խաղարկություն։ Մեծ շահումներ խաղարկվեցին։
Մոտ չորս ժամ ստիպված եղան սպասել աթոռներին։ Նախ շոգենավից վայր իջան կոլումբցիները և խաղարկության ծառայողները։ Նրանց միջև աչքի էր ընկնում Պերսիցկու շողացող դեմքը։
Կոնցեսիոներները, դարան մտած, լսում էին նրա բղավոցները․
― Այո՛։ Վայրկենապես մեկնում եմ Մոսկվա։ Հեռագիր արդեն ուղարկել եմ։ Եվ գիտե՞ք ինչպիսի։ «Ցնծում եմ ձեզ հետ»։ Թող գլխի ընկնեն։
Ապա Պերսիցկին նստեց վարձու ավտոմոբիլ, նախապես չորս կողմից զննելով ու ռադիատորը շոշափելով, և մեկնեց, չգիտես ինչու «ուռա» բացականչությունների տակ։
Շոգենավից հիդրավլիկ մամուլը իջեցնելուց հետո, սկսեցին դուրս բերել Կոլումբի իրեղեն ձևավորումը։ Աթոռները դուրս բերեցին, երբ արդեն մութն էր։ Կոլումբցիները բեռնվեցին զույգ ձիեր լծած ֆուրգոնների մեջ և ուրախ բացականչություններով քշեցին ուղիղ դեպի կայարան։
― Կարծես, Ցարիցինում սրանք չեն խաղալու, ― ասաց Իպոլիտ Մատվեևիչը։
Դա տարակուսանքի մեջ գցեց Օստապին։
― Ստիպված ենք գնալ, ― որոշեց նա, ― բայց ի՞նչ փողերով։ ― Ասենք, գնանք կայարան, այնտեղ կերևա։
Կայարանում պարզվեց, որ թատրոնը մեկնում է Պյատիգորսկ՝ Տիխորեցկի ― Հանքային ջրերի վրայով։ Կոնցեսիոներները միայն մի տոմսի փող ունեին։
― Դուք կարո՞ղ եք ձրի գնալ՝ նապաստակի պես, ― հարցրեց Օստապը Վորոբյանինովին։
― Կփորձեմ, ― վախվխելով ասաց Իպոլիտ Մատվեևիչը։
― Գրո՛ղը տանի։ Լավ է չփորձենք։ Այս անգամ էլ ներում եմ ձեզ։ Թող այդպես լինի, նապաստակի պես ես կգնամ։
Իպոլիտ Մատվեևիչի համար գնվեց անպլացկարտ, կոշտ վագոնի տոմս, որով և նախկին պարագլուխը ժամանեց Հյուսիսային Կովկասի երկաթուղու, կանաչավուն տակառների մեջ աճող դափնեվարդերով զարդարված «Հանրային ջրեր» կայարանը և, աշխատելով չերևալ գնացքից իջնող կոլումբցիների աչքին, սկսեց Օստապին փնտրել։
Թատրոնը վաղուց արդեն մեկնել էր Պայտիգորսկ, տեղավորվելով ամառանոցային նոր վագոնների մեջ, իսկ Օստապը դեռ չկար։ Նա եկավ երեկոյան կողմ և Վորոբյանինովին գտավ վատ տրամադրության մեջ։
― Որտե՞ղ էիք, հառաչեց պարագլուխը։ ― Ես այնպես տանջվեցի։
― Այդ դո՞ւք տանջվեցիք, տոմսը գրպանում ուղևորվելով։ Իսկ ես, ուրեմն, չե՞մ տանջվել։ Այդ ինձ չէ՞ր, հետևաբար, որ Տիխորեցկում վռնդեցին ձեր գնացքի բուֆերների վրայից։ Այդ նշանակում է, ես չէի նստել այնտեղ հիմարի պես երեք ժամ, սպասելով նարզանի դատարկ շշերով բեռնված ապրանքատար գնացքին։ Դուք խո՛զ եք, քաղաքացի պարագլուխ։ Որտե՞ղ է թատրոնը։
― Պյատիգորսկում։
― Մեկնե՛նք։ Ես որոշ բան չանթեցի ճանապարհին։ Զուտ եկամուտը արտահայտվում է երեք ռուբլով։ Դա, իհարկե, քիչ է, բայց կհերիքի նարզան խմելու և երկաթուղու տոմս գնելու։
Ամառանոցային գնացքը, սայլի պես ճռճռալով, հիսուն րոպեի ընթացքում ուղևորներին հասցրեց Պյատիգորսկ։ Կոնցեսիոներները Զմեյկայի և Բեշտաուի կողքով եկան֊հասան Մաշուկի ստորոտին։
==Ծանոթագրություններ==
<references/>
