Changes
/* Երգ տասնութերորդ։ Զինագործություն */
Որ նըստել էր ծեր ամուսնու կողքը, ծովի խոր հատակում,
Ու դառնահեծ ճիչ արձակեց. հավաքվեցին ծովի բոլոր
Դիցուհիներն անմիջապես՝ դըստրիկները Ներեիդյան՝<ref>''դստրիկները Ներեիդյան'' - Ներեիդները՝ ծովային հավերժահարսերը, որոնցից մեկն էր նաև Աքիլլեսի մայրը՝ Թետիսը, ապրում էին ծովի խորքերում, բարեհաճ էին մարդկանց նկատմամբ, օգնում էին նավաբեկյալներին։ Նրանց թիվը հոմերոսյան Էպոսում 34 է, ըստ ուրիշ առասպելների՝ 100 և ավելի, բայց հաճախ՝ 50:</ref>
{{տող|40}}Կիմոդոկեն և Թալիան, և Գլավկեն, Նիսեն, Թոյեն,
Լիմնորիան և Ակտեան, Մելիտն, Երանև Ագավեն,
Դյուցազների մեջ անվանի, աճում էր նա բողբոջի պես,
Ու սընվում էր բերրի դաշտում բուսած դալար տունկի նըման,
Նըրան Իլիոն ուղարկեցի նավով՝ տրոյանցդեմ տրոյանց դեմ կըռվելու,
Եվ այնտեղից չի դառնալու նա Պելևսի տունը այլևս,
{{տող|60}}Պետք է տանջվի, ու չեմ կարող հասնել նըրան ես օգնության:
Բայց պիտ գընամ, տեսնեմ որդուն իմ սիրելի և իմանամ,
Արծաթթաթիկ աստվածուհի Թետիսն այսպես ասաց նըրան
«Ճըշմարիտ ես ասում, որդյակ, ազնիվ բանէ բան է անտարակույս
Օգնել հոգնած ընկերներին և ազատել նըրանց մահից.
Բայց գեղեցիկ զենքերը քո, պըղընձակերտ ու պաղպաջուն
Որպեսզի իր որդու համար բերի զենքեր գեղեցկափառ:
Նըրան դեպի Ոլիմպ էին տանում ոտքերն, իսկ աքայանք
Հասան մինչև նավերն իրենց, Հելլեսպոնտի ափերի մոտ։
{{տող|150}}Սակայն դարձյա՛լ չըկարեցան պըղընձազեն աքայեցիք
Հորդորելու, որպեսզի նա զինավառվի անմիջապես։
{{տող|170}}Մոտենալով Աքիլլեսին այս թևավոր խոսքերն ասաց.
«Ով մարդկանց մեջ ամենենքաջամենեն քաջ, ահեղագույն դու Պելիսյան,
Հասիր պաշտպան Պատրոկլեսին, որի համար նավերի մոտ
Սոսկալի մարտ է բըռընկվել ու ջընջում են մեկ-մյուսին։
Աքայեցիք ոգորում են, որ պաշտպանեն մարմինն անշունչ,
Իսկ տըրոյանք մոլեգնեռանդ ուզում են այն տանել Իլիոն.
Եվ մանավանդ Հեկտորը վեստ հափըշտակելէ հափըշտակել է ցանկանում
Եվ գըլուխը անջատելով փափուկ վըզից՝ ցըցի զարնել։
Վե՛ր կաց և էլ մի՛ դանդաղիր, սիրտըդ պիտի ցավի սաստիկ,
Նա խոստացավ Հեփեստոսից չըքնաղ զենքեր բերելու ինձ.
Իսկ ուրիշ ո՞ւմ զենքերով ես կարող եմ արդ զինավառել,
Ի բաց առյալ բացառյալ Տելամոնյան Այաքսի մեծ կուռ ասպարից,
Նա էլ, կարծեմ, առաջամարտ գընդերի մեջ իր նիզակով
Նախճիրներ է գործում այնտեղ Պատրոկլեսի դիակի շուրջ»։
Եվ մըրըրկոտն Իրիսը ժիր ասաց դարձյալ Աքիլլեսի.
«Մենք լավ գիտենք, որ ավարված են գեղեցիկ զենքերը քո,
Բայց դու այդպես փոսը գը գընա ու երևա նըրանց աչքին,
Գուցե քեզնից վախենալով՝ մարտը թողնեն տըրոյացիք,
{{տող|200}}Եվ աքայանք ոգի առնեն իրենց սաստիկ հոգնությունից,
Ոստան դառնալ և չըսպասել աստվածային Արշալույսին,
Այստեղ դաշտում, նավերի մոտ, շատ ենք հեռու մեր պարըսպից:
Քանի որ դեռ Ագամեմնի հետքեն հետ քեն ուներ Աքիլլը շաջ,
Հեշտ էր կըռվել աքայանց դեմ, հաճելի էր մարտն ինձ համար,
Որովհետև հույս ունեի տիրանալու նավատորմին:
Ահեղագոռ գուպարի մեջ ես նըրանից փախչողը չեմ,
Այլ անհողդողդ պիտ դիմադրեմ, կամ նա՛ պիտի հաղթի կամ ե՛ս.
Խըտրություն չի դընում Արեսն. ըսպանում է ըսպանողին»<ref>''խտրություն չի դնում Արեսն'' - Այսինքն մարտական բախտը միշտ մեկին չի ուղեկցում . այսօր սրան, վաղը՝ մեկ ուրիշին:</ref>:
{{տող|310}}Ասաց Հեկտորն, ու տըրոյանք որոտացին միահամուռ:
Ու սընարից մինչև ոտներն ըսպիտակ քող մի փըռեցին:
Ապա ամբողջ գիշեր իրենց արքայի շուրջ միրմիդոնյանք
Այն ժամանակԶևսը ժամանակ Զևսը ասաց իր քըրոջը և ամուսնուն.
«Եվ վերջապես արածդ արիր, գերամեծար, աչեղ Հերա.
{{տող|360}}Վերջը ոտքի հանեցիր դու արագասուր Աքիլլեսին,
Գիսակագեղ աքայեցիք քեզանից են ծընված ճիշտ որ»<ref>''գիսակագեղ աքայեցիք քեզանից են ծնված ճիշտ որ'' - Այստեղ Հերան հանդես է գալիս որպես աքայեցիների տոհմական աստվածուհի։</ref>:
Մեծապատիվ աչեղ Հերան նըրան այսպես պատասխանեց,
Հասավ Թետիսն արծաթթաթիկ՝ Հեփեստոսի տունը շըքեղ,
Աստեղազարդ, պըղընձակերտ, Ոլիմպոսի մեջ ամենեն
Գեղեցիկը, որ կառուցեց կաղոտանին ինքը անձամբ։անձամբ<ref>''կառուցեց կաղոտանին ինքը անձամբ'' - Հեփեստոսը՝ Զևսի և Հերայի որդին, կրակի և դարբնության աստվածը, ի ծնե թուլակազմ էր ու կաղլիկ:</ref>։
Գըտավ նըրան փուքսերի շուրջ քըրտինք մըտած աշխատելիս
Փութկոտ ու ժիր. պատրաստում էր նա քըսան հատ եռոտանի,
Կինը սիրուն՝ ծածկըված նուրբ ու ըսպիտակ շըղարշներով,
Որ բըռնելով աստվածուհու ձեռքը սիրով՝ այսպես ասաց.
«Ինչպե՞ս եղավՙ եղավ մեր տունն եկար, քողածածուկ չըքնաղ Թետիս,
Գերամեծար և սիրելի, հազիվ ես մեզ մըտաբերում։
Բայց ներս արի, որպեսզի քեզ արժանապես հյուրասիրեմ»։
Հըռչակավոր կաղոտանին նըրան այսպես պատասխանեց.
«Իմ տանն է արդ հավերժ անմահ ու մեծափառ մի դիցուհի,
Որը փըրկեց ինձ ցավերից<ref>''փրկեց ինձ ցավերից'' - Հերան (տարբերակ՝ Զևսը ), տեսնելով նորածին կաղլիկին, խիստ զայրացավ և նրան Ոլիմպոսից ցած նետեց ծովը։ Ծովային փերիները` Թետիսն ու Եվրինոմեն, գթացին մանկանը և խնամեցին նրան:</ref>, երբ ես հեռու ընկա իմ խենթ
Մորըս խելքով, որ կամեցավ կաղությունըս ծածուկ սահել:
Կըտանջեին այն ժամանակ սիրտըս ցավերն անասելի,
Եվ Թետիսը արծաթթաթիկ ինձ իրենց գիրկը չառնեին:
Ինը տարի ես նըրանց մոտ դարբնեցի զարմանարվեստ
Խոր ու խավար մի անձավում, որի չորս կողմ Օվկիանը մեծ
Թավալում էր իր փըրփրադեզ ջըրերն անդուլ մըռընչալով,
Հաստ պարանոցն ու թավամազ կուրծքը մըրոտ ու քըրտնաթոր.
Հագուստները հագավ և դուրս եկավ իր հաստ գավազանով։
Գընում էին թագավորի հետ ոսկեձույլ աղախիններն<ref>''ոսկեձույլ աղախիններն աղջիկների պես շնչավոր'' - Հեփեստոսին քայլելիս օգնում էին ոսկեկերտ աղախիններ, որոնք նրա իսկ ձեռքով էին ստեղծված։</ref>
{{տող|420}}Աղջիկների պես շընչավոր, որոնք ունեն միտք ու լեզու,
Եվ ձեռագործն անմահական աստվածներից են սովորել:
{{տող|470}}Ասաց Հեփեստն ու թողնելով նըրան՝ գընաց փուքսերի մոտ։
Որոնց դեպի հուրն ուղղելով՝ հըրամայեց, որ աշխատեն<ref>''Որոնց (փուքսերին)... հրամայեց, որ աշխատեն'' - Հեփեստոսի փուքսերը, ինչպես և նրա սարքած աղախինները, աստծո խոսքին ենթարկվելով` ինքնուրույն են գործում:</ref>:
Ու փըչեցին քսան փուքսեր մեկեն քըսան բովերի մեջ,
Ամեն մեկը իր տեսակի օդ շընչելով դյուրաբորբոք-
Ըստ պահանջի, որ կարենար նա իր գործը գըլուխ բերել:
Գրցեց կրակ պըղինձը պինդ և չըծըռվող, անպարտելի,
Անագն ապա. և պստվական պատվական ոսկին՝ փայլուն արծաթի հետ
Կոճղին դըրեց սալն ահագին, ապա վերցրեց իր մի ձեռքով
Կռանն հուժկու և զորավոր, իսկ մյուսով աքցանն առավ։
Բայլքը, Բազումքը շողշողուն ու զորությունն Օրիոնի,
Ինչպես նաև Արջը, որին Սայլ են կոչում մարդիկ հաճախ,
{{տող|490}}Որ դառնալով նույն տեղը միշտ նայում է պիշ Օրիոնին<ref>Օրիոնը առասպելական որսորդ էր, որին աստվածները, նրա մահից հետո, համաստեղություն դարձրին: Երբ Օրիոնը ծագում է, Մեծ Արջը բարձրանում հորիզոնի վրա, և ստացվում է այնպես, կարծես երկնքում արջը փախչում է որսորդից:</ref>,Եվ միայն նա է անհաղորդ լոգանքներին մեծ ՈվկիանիՕվկիանի<ref>''միայն նա է անհաղորդ լոգանքներին մեծ Օվկիանի'' - Մեծ Արջի համաստեղութունը հորիզոնում մայր չի մտնում:</ref>:
Քանդակեց նա պարզաբարբառ մարդկանց երկու շըքեղ քաղաք.
Բարձրահասակ և գեղեցիկ, իրենց ամբողջ զեն ու զարղով,
Աստվածներին վայել շուքով և բոլորին երևելի.
Իսկ զինվորներն առհասարակ նըրանցից ցած էին մընում։մընում<ref>''զինվորներն առհասարակ նրանցից ցած էին մնում'' - Հունական արվեստի նմուշները վկայում են, որ աստվածները մարդկանցից ավելի բարձրահասակ են պատկերվում:</ref>։Եվ երբ նըրանք հասան գետափ(դարանելու վայրը հարմար)
Որտեղ հոտերն էին գալիս ծարավն իրենց հագեցնելու, —
Նըստոտեցին՝ զինավառված իրենց հրաշեկ պըղինձներով,
{{տող|550}}Նույն ուղղությամբ մինչև արտի վերջ հասնելու որոշումով:
Հողը թեպետև ոսկեգույն, սակայն նրանց ետևից միշտ
Սևանում էր ակումներով։ակումներով<ref>''Հողը թեպետև ոսկեգույն սևանում էր ակոսներով'' - Հեփեստոսին հաջողվում էր անգամ ոսկու վրա արտացոլել հերկած հողի բնական մոգ գույնը. ըստ երևույթին, արդեն հոմերոսյան ժամանակաշրջանում հույները կարողանում էին արծնապատել ոսկին:</ref>։- Այսպիսի գործ էր հիաքանչհիասքանչ:
Այնուհետև նըրա վըրա քանդակեց արտ մի հասկաթուռ,
