― ․․․ Եվ այսպես, թագավորն ու Մերլինը ճանապարհ ընկան ու հասան ճգնավորի մոտ, որը մի բարի մարդ էր և մեծ հեքիմ։ Հեքիմը զննեց թագավորի վերքերը և տվեց նրան լավ դարմաններ։ Թագավորը այնտեղ մնաց երեք օր, վերքերը լրիվ բուժվեցին, այնպես որ նա կարող էր ձի նստել ու գնալ, և նրանք մեկնեցին։ Ճանապարհին Արթուրը ասաց․ «Ես սուր չունեմ»։ «Ոչինչ, ― ասաց Մերլինը, ― շուտով ես սուր կճարեմ»։ Նրանք քշեցին ձիերը և հասան մի մեծ, խոր լճի, և տեսավ Արթուրը, որ ճիշտ լճի կենտրոնում ոսկեմետաքս թևքով մի ձեռք հոյակապ սուր է բռնել։ «Ահա, ― ասաց Մերլինը, ― այն սուրը, որի մասին ես ասում էի»։ Այդ միջոցին նրանք տեսան մի օրիորդի, որը քայլում էր լճի վրայով։ «Ի՞նչ օրիորդ է սա», ― հարցրեց Արթուրը։ «Դա լճի տիրուհին է, ― ասաց Մերլինը։ ― Այդ լճի մեջտեղը մի ժայռ կա, ժայռի վրա էլ աշխարհիս ամենագեղեցիկ ամրոցը։ Հիմա այդ օրիորդը կմոտենա քեզ, եթե քաղցր խոսես նրա հետ, սուրը քոնը կլինի»։ Օրիորդը մոտեցավ Արթուրին և ողջունեց նրան։ Նա էլ՝ օրիորդին։ «Օրիորդ, ― ասաց Արթուրը, ― ի՞նչ սուր է դա, որը ջրից վեր բռնել է այդ ձեռքը։ Ես կուզենայի ունենալ այն, քանզի սուր չունեմ»։ «Սըր Արթուր թագավոր, ― ասաց օրիորդը, ― սուրը իմն է, և եթե դու ինձ նվեր տաս, երբ ես քեզ խնդրեմ այդ մասին, սուրը քոնը կլինի»։ «Պատվովս եմ երդվում, ― ասաց Արթուրը, ― ես կտամ այն նվերը, ինչ որ դու խնդրես»։ «Այդ դեպքում, ― ասաց օրիորդը, ― նստիր այն մակույկը, գնա և վերցրու սուրը պատյանի հետ միասին, և ես կխնդրեմ իմ նվերը, երբ ժամանակը գա»։ Արթուրն ու Մերլինը իջան ձիերից, ձիերը կապեցին երկու ծառերից, մակույկ նստեցին և, երբ մոտեցան սուր բռնած ձեռքին, սըր Արթուրը բռնեց կոթից և պոկեց սուրը։ Ձեռքը ջրի տակ անցավ, իսկ նրանք ափ վերադարձան ու շարունակեցին ճանապարհը։ Շուտով սըր Արթուրը մի շքեղ վրան տեսավ։ «Ո՞ւմ վրանն է սա»։ «Սըր Պելինորի վրանն է, այն ասպետի, որի հետ վերջերս մենամարտեցիր, բայց այժմ նա ներսը չէ։ Գնացել է մենամարտելու քո ասպետներից մեկի, ազնվափայլ Էգլեմի հետ։ Նրանք երկար մարտնչել են և Էգլեմը փախուստի է դիմել փրկվելու համար ստույգ մահից, իսկ Պելինորը հետապնդել է նրան մինչև Քարլիոն, և հիմա շուտով մենք նրան կհանդիպենք մեծ ճանապարհի վրա»։ «Այդ շատ լավ է, ― ասաց Արթուրը, ― այժմ ես սուր ունեմ, կմարտնչեմ նրա հետ և վրեժ կլուծեմ»։ «Սըր, դու պետք չէ այդ անես, ― ասաց Մերլինը, ― քանզի ասպետը հոգնած է մարտնչելուց և հետապնդելուց, և մեծ պատիվ չէ հոգնած ասպետի հետ մարտնչելը, բացի այդ, սըր Պելինորին հավասար ասպետ ամբողջ աշխարհում չկա։ Եվ ահա, լսիր խորհուրդս, թող նա գնա, քանզի շատ կարճ միջոցում նա քեզ բարի ծառայություն կմատուցի, իսկ իր մահից հետ նրա զավակները քեզ հավատարիմ կծառայեն։ Կգա օրը, շուտով, երբ դու ուրախ կլինես, քո քրոջը նրան կնության տալու»։ «Երբ տեսնեմ նրան, ― ասաց Արթուրը, ― կանեմ այնպես, ինչպես խորհուրդ ես տալիս»։ Հետո սըր Արթուրը զննեց իր սուրը և գոհ մնաց։ «Ո՞րն է քեզ ավելի դուր գալիս, ― ասաց Մերլինը, ― սո՞ւրը․ թե պատյանը»։ «Ավելի շատ սուրն եմ հավանում» ― պատասխանեց Արթուրը։ «Դու իմաստուն չես, ― ասաց Մերլինը, ― քանզի այդ պատյանը տասն անգամ ավելի արժե սրից։ Քանի այդ պատյանը ունես, քեզ ոչ ոք վերք չի հասցնի, դու ոչ մի կաթիլ արյուն չես կորցնի։ Երբեք մի բաժանվիր այդ պատյանից»։ Այսպես նրանք մոտեցան Քարլիոնին և ճանապարհին հանդիպեցին սըր Պելինորին։ Մերլինը, սակայն, այնպես արեց, որ Պելինորը չնկատեց Արթուրին և անցավ առանց խոսք արտասանելու։ «Զարմանում եմ, ― ասաց Արթուրը։ ― Ինչո՞ւ այդ ասպետը ոչինչ չասաց»։ «Սըր, ― պատասխանեց Մերլինը, ― նա չնկատեց քեզ, քանզի եթե նկատեր, այդքան հեշտությամբ չէիք բաժանվի իրարից»։ Եվ նրանք ժամանեցին Քարլիոն, որտեղ Արթուրի ասպետներն էին գտնվում։ Եվ երբ նրանք լսեցին թագավորի արկածները, զարմացան, թե որքան խիզախությամբ է նա վտանգում իր թագավորական կյանքը։ Բայց ամենաանվանի ասպետները հայտարարեցին, թե հաճելի է ծառայել այնպիսի թագավորի, որը հասարակ ու աղքատ ասպետների նման երկրե երկիր է թափառում և արկածներ փնտրում։
==Գլուխ չորրորդ==
Սըր Դայնըդեն կատակաբանը
Ինձ թվաց, թե այս տարօրինակ սուտ պատմությունը պատմվեց շատ քաղցրիկ և սիրունիկ ձևով, բայց ես այն լսում էի առաջին անգամ, և դա, իհարկե, կարևոր հանգամանք է։ Անկասկած, մյուսների ականջներին էլ դա հաճելի է եղել, երբ դեռ թարմ էր ու չէր հասցրել ձանձրացնել։
Առաջին արթնացողը սըր Դայնըդեն Կատակաբանն էր, որը մյուսներին էլ արթնացրեց մի բավականին ցածրորակ կատակով։ Նա մետաղյա թասեր կապեց մի շան պաչից և բաց թողեց նրան։ Շունը վախից խենթանալով սկսեց պտույտներ գործելով սլանալ սրահով մեկ, մյուս շներն էլ ոռնոցով ու հաչոցով սլացան նրա ետևից, իրենց ճանապարհին շուռ տալով ու ջարդոտելով ամեն ինչ և այնպիսի մի աներևակայելի աղմուկ բարձրացրին, որ ոչինչ ջոկել հնարավոր չէր այդ քաոսում։ Տղամարդիկ ու կանայք ծիծաղից արտասվում էին, շատերը աթոռներից վայր էին ընկնում և մոլուցքի մեջ թավալգլոր տալիս հատակին։ Կարծես կատարյալ երեխաներ լինեին։ Սըր Դայնըդենը այնքան հպարտ էր իր մտահղացումից, որ չէր կարողանում անընդհատ ու անվերջ չպատմել, թե ինչպես է այդ անմահ գաղափարը իր մտքում ծագել։ Եվ ինչպես պատահում է իր տեսակի կատակաբանների հետ, նա դեռ ծիծաղում էր ու ծիծաղում, երբ մյուսները արդեն վաղուց դադարել էին։ Նա այնքան էր ոգևորվել, որ որոշեց մի ճառ արտասանել, իհարկե, կատակային ճառ։ Իմ կարծիքով, կյանքումս երբեք այդքան մաշված, մորուքավոր կատակներ չէի լսել։ Նա սրախոսում էր ամենաետին էստրադային կատակաբանից, ամենավերջին կրկեսային ծաղրածուից էլ վատ։ Որքան թախծալի էր նստել այստեղ, ծննդիցս տասներեք հարյուրամյակ առաջ և նորից ականջ դնել այդ խղճուկ, տափակ, ցնցոտիապատ կատակներին, որոնցից ես արդեն զզվել էի, երբ դեռ փոքրիկ տղա էի տասներեք հարյուրամյակ հետո։ Ես համարյա այն համոզմանն էի եկել, որ նոր սրախուոսություն հնարել անհնարին է։ Բոլորը ծիծաղում էին այդ հնամենի կատակների վրա, բայց ի՞նչ կարող ես անել․ հնամենի կատակների վրա ծիծաղում են միշտ և ամենուրեք, ես այդ արդեն նկատել եմ հարյուրամյակներ հետո։ Այնուամենայնիվ, իսկական ծաղրասերը չէր ծիծաղում, ես նկատի ունեմ տղային։ Ոչ, նա ծաղրում էր կատակաբանին, նա միշտ ծաղրում էր ամեն ինչ։ Նա ասաց, որ Դայնըդենի կատակներից շատերը պարզապես հիմարություններ են, իսկ մնացածն էլ իսկական քարացած բաներ։ Ես ասացի, թե «քարացած» բառը կատակների վերաբերյալ օգտագործելը ինձ շատ է դուր գալիս, ես համոզված եմ, որ հնամենի սրախոսություններն ու կատակները պետք է դասակարգել ըստ երկրաբանական դարաշրջաննեերի։ Բայց տղան բնավ չհասկացավ իմ սրախոսությունը, որովհետև այն ժամանակներում երկրաբանությունը դեռ հայտնագործված չէր։ Ինչևէ, ես գրի առա այս հաջողված համեմատությունը ծոցատետրիս մեջ, հուսալով երջանկացնել հանրությանը, եթե անշուշտ, երբևէ ինձ հաջողվի տասնիներորդ դար վերադառնալ։ Հո չէի կարող լավ ապրանքը դեն նետել միայն այն պատճառով, որ շուկան դեռ չի հասունացել նրա համար։
Նորից ոտքի կանգնեց սըր Քեյը և նորից գործի գցվեց նրա հեքիաթների գործարանը․ բայց վառելանյութը այս անգամ ես էի։ Այ, այստեղ արդեն լրջանալու պահը եկավ։ Սըր Քեյը պատմեց, թե ինչպես է ինձ գերեվարել հեռավոր բարբարոսների երկրում, որոնք նույն ծիծաղաշարժ հագուստն են կրում, ինչ որ ես, և որ այդ հագուստները ստեղծվում են հմայության շնորհիվ ու դրանց կրողին անխոցելի դարձնելու հատկություն ունեն։ Բայց ինքը աղոթքով ի չիք է դարձրել հմայքի ուժը և ինձ հետ մղած երեք ժամ տևող մարտում սպանել է տասներեք ասպետներին, իսկ ինձ, խնայելով կյանքս, գերի վերցրել, որպեսզի ցույց տա թագավորին և հարգո արքունիքին որպես զարմանքի արժանի հրաշք էակի։ Ընդսմին, նա ինձ անընդհատ հաճոյախոսում էր, անվանելով մեկ «այս վիթխարի հսկան», մեկ «ամպերին ուս տված այս հրեշը», մեկ «ժանիքավոր և ճանկավոր այս մարդակերը», և նրանք բոլորը միամտորեն հավատում էին այդ պատմությանը, ու ոչ ոք չէր ծիծաղում, ոչ ոք նույնիսկ չէր նկատում, թե այդ աներևակայելի չափազանցությունները որքան չեն համապատասխանում իմ համեստ անձին։ Նա ասաց, որ իբր ես, փորձելով նրանից փախչել, մագլցել էի երկու հարյուր արմունկ բարձրության ծառի կատարը, բայց ինքը ինձ այնտեղից ցած էր գցել կովի մեծության մի քար շպրտելով ու ջարդելով ոսկորներս և հետո ստիպել էր ինձ երդվել, որ ես պիտի ներկայանամ Արթուրի արքունիք իմ դատավճիռը ստանալու։ Սըր Քյեը վերջացրեց իր ճառը, ինձ մահվան դատապարտելով ամսույս 21 կեսօրին, և այնքան անտարբեր էր իմ ճակատագրի նկատմամբ, որ նույնիսկ հորանջեց, ամսաթիվը ասելուց առաջ։
Ես այնպիսի հուսահատության մեջ ընկա, որ նույնիսկ չէի կարողանում հետևել Կլոր Սեղանի շուրջ ծայր առած վեճին այն մասին, թե ինչ եղանակով ինձ մահապատժի ենթարկեն, ասենք շատերը նույնիսկ թերահավատ էին, թե ինձ առհասարակ հնարավոր է սպանել, որովհետև իմ հագին իբր հմայված հագուստ էր։ Մինչդեռ ինձ վրա մի ամենասովորական կոստյում էր, որ տասնհինգ դոլարով գնել էի պատրաստի հագուստի խանութից։ Այնուամենայնիվ, ես նկատեցի մի մանրամասնություն․ երկրի այս ամենանշանավոր լեդիներն ու ջենտլմենները՝ իրար գլխի հավաքված, այնպիսի բառեր էին օգտագործում ամենասովորական ձևով, որ կստիպեին կարմրատակել նույնիսկ վայրի կոմանչին։ Ասել, թե նրանք անփափկանկատ էին արտահայտվում, անչափ մեղմ կլիներ։ Ես կարդացել էի սակայն «Թոմ Ջոնսը» և «Ռոդերիկ Ռենդոմը», ինչպես նաև այս կարգի ուրիշ գրքեր և գիտեի, որ Անգլիայի ամենանշանավոր լեդիներն ու ջենտլմենները դեռ ընդամենը մեկ հարյուրամյակ առաջ նույնքան անվայելուչ էին՝ ինչպես իրենց զրույցներում, այնպես էլ վարքում։ Միայն մեր, տասնիններորդ դարի Անգլիայում, ասենք և ամբողջ Եվրոպայում, հայտնվեցին առաջին իսկական լեդիներն ու ջենտլմենները։ Ի՞նչ կպատահեր, եթե սըր Վալտեր Սկոտը, իր սեփական բառերը հերոսների բերանը դնելու փոխարեն, արտոներ նրանց խոսելու այնպես, ինչպես խոսել են իրականում։ Ռեբեկան և Այվենգոն, չքնաղ լեդի Ռովենան այնպիսի լեզվով կխոսեին, որը կամաչեցներ նույնիսկ մեր օրերի թափառաշրջիկին։ Ինչևէ, չգիտակցված անպատշաճությունը արդեն անպատշաճություն չէ։ Արթուր թագավորի մարդիկ գաղափար էլ չունեին, որ իրենք անպարկեշտ են, իսկ ես այնքան խելք ունեցա, որ նրանց այդ զգալ չտվեցի։
Նրանք այնքան անհանգստացած էին իմ հմայված հագուստներով, որ բոլորի համար, վերջապես, մեծ թեթևություն եղավ, երբ ծերուկ Մերլինը նրանց մի շատ բնական խորհուրդ տվեց։ Նա հարցրեց, թե ինչո՞ւ այդքան բութ են, որ գլխի չեն ընկնում ինձ մերկացնել։ Մի րոպե անց ես ճիշտ այնպես մերկ էի, ինչպես ունելին։ Օ, աստված իմ, պատկերացնել միայն, որ ես այդտեղ միակ մարդն էի, որին ամաչեցնում էր իմ մերկությունը։ Ամեն ոք իր պարտքն էր համարում քննարկելու իմ մարմինը, և անում էին այդ այնպիսի անտարբեր եղանակով, ասես ես կաղամբի գլուխ լինեի։ Գինեվըր թագուհին նույնքան պարզամտորեն հետաքրքրված էր ինձնով, ինչպես մյուսները և նկատեց, որ երբեք նախկինում իմ ոտքերի նման ոտքեր չի տեսել։ Դա միակ հաճոյախոսությունն էր իմ հասցեին, եթե, իհարկե, այդ կարելի է հաճոյախոսություն համարել։
Վերջ ի վերջո ինձ մի կողմ քարշ տվին և իմ հմայված հագուստը՝ մի ուրիշ կողմ։ Ինձ նետեցին մութ ու նեղլիկ զնդանի մեջ, որտեղ ճաշի փոխարեն պետք է բավարարվեի խղճուկ մնացորդներով, անկողնի փոխարեն՝ փտած ծղոտով և հասարակության փոխարեն՝ առնետների առատությամբ։
==Գլուխ հինգերորդ==
Ներշնչում
Այնպես էի հոգնած, որ նույնիսկ վախս ինձ չկարողացավ երկար ժամանակ ետ պահել քնելուց։
Երբ նորից ուշքի եկա, ինձ թվում էր, թե մի շատ երկար քուն եմ ունեցել։ Իմ առաջին միտքը եղավ․ « Ի՞նչ զարմանալի երազ տեսա։ Լավ էր, որ ճիշտ ժամանակին արթնացա, այլապես ինձ կկախեին, ջրում կխեղդեին, խարույկի վրա կայրեին, կամ էլ․․․ մի քիչ էլ ննջեմ, մինչև շչակը հնչի, ապա կգնամ զինագործարան և կմաքրեմ այդ Հերկուլեսի հաշիվը։
Բայց այդ պահին ականջիս հասավ ժանգոտ շղթաների և սողնակի զնգոցը, մի լույս ծակեց աչքերս, և այդ թիթեռնիկ Քլարենսը բուսնեց առջևս։ Զարմանքից բերանս բաց մնաց, շունչս կտրվեց։
― Ի՞նչ, ― ասացի, ― դու դեռ այստե՞ղ ես։ Երազս ավարտվեց, բայց դու մնացի՞ր, չքվի՛ր։
Բայց նա միայն ծիծաղեց իր թեթևսոլիկ ծիծաղով և սկսեց կատակներ անել իմ խղճուկ վիճակի առիթով։
― Էհ, ինչ արած, ― ասացի ես հանձնվելով, ― թող երազը շարունակվի, ես չեմ շտապում։
― Ի՞նչ երազ, խնդրեմ․․․
― Ի՞նչ երազ։ Այն երազը, որ ես իբր գտնվում եմ Արթուրի արքունիքում, մի անձնավորության, որը երբեք գոյություն չի ունեցել, և այն երազը, որ ես զրուցում եմ քեզ հետ, բայց դու ոչ այլ ինչ ես, քան իմ երևակայության արգասիքը։
― Ահա թե ի՜նչ։ Իսկ որ վաղը քեզ այրելու են՝ դա էլ երա՞զ է։ Հա՜֊հա՜, դե պատասխանիր տեսնենք։
Այդ բառերը ինձ ստիպեցին ցնցվել։ Ես սկսեցի հասկանալ, որ վիճակս ծայրահեղ լուրջ է, անկախ այն բանից երազ է սա, թե երազ չէ, քանի որ ես իմ նախորդ փորձից գիտեի, որ երազները երբեմն իրական կյանքի նման վառ են լինում և խարույկի վրա այրվելը նույնիսկ երազում այնքան էլ հեշտ բան չէ, ուստի անհրաժեշտ է ամեն գնով խույս տալ դրանից։ Ես սկսեցի աղաչել մանկլավիկին։
― Ահ, Քլարենս, բարի տղաս, իմ միակ բարեկամը, ― դու իմ բարեկամն ես չէ՞, մի լքիր ինձ, օգնիր ինձ փախչելու այստեղից։
― Բայց դու հասկանո՞ւմ ես, թե ինչ ես ասում։ Փախչե՞լ։ Բոլոր միջանցքները լեցուն են զինվորներով։
― Այո՛, այո՛, անկասկած։ Բայց շա՞տ են նրանք, Քլարենս։ Շատ չեն, չէ՞։
― Մի քսանյակ։ Ոչ ոք չի կարող փախուստի հույս ունենալ։ ― Քիչ հետո, նա անվճռական ավելացրեց, ― և, բացի այդ, ուրիշ ավելի ծանրակշիռ պատճառներ կան։
― Ուրի՞շ։ Որո՞նք են դրանք։
― Ասում են․․․ բայց ես չեմ համարձակվում․․․ Օ, իրոք չեմ համարձակվում․․․
― Ինչո՞ւ, մանչուկս, ի՞նչ է պատահել, ինչո՞ւ այդպես գունատվեցիր, ինչու ես այդպես դողում։
― Օ՜, ինչպես չդողամ․․․ Ես քեզ ամեն ինչ կասեի, բայց․․․
― Լա՛վ, լա՛վ, քա՛ջ եղիր, տղամա՛րդ եղիր, բարի մանչուկս, ասա՛ ամեն ինչ։
Նա տատանվում էր պատմելու ցանկության և վախի միջև, ապա գողունի մոտեցավ դռանը, դուրս նայեց, ականջ դրեց, վերջապես կիպ մոտ եկավ ինձ, կռացավ, շշնջաց ականջիս մեջ իր սոսկալի գաղտնիքը։ Վախից նա փշաքաղվում էր, կարծես խոսելիս լիներ այնպիսի բաների մասին, որոնց միայն հիշատակումը մահ է սպառնում։
― Մերլինը, իր կատաղության մեջ, կախարդանքով է պատել այս զնդանը, և այժմ ամբողջ թագավորության մեջ հնարավոր չէ գտնել նույնիսկ մի մարդ, որը համաձայներ քեզ հետ միասին ոտքը դուրս դնել այս շեմքից։ Այժմ, թող աստված գթա ինձ, ես ամեն ինչ ասացի։ Ահ, բարի եղիր իմ նկատմամբ, գթա դժբախտիս, որը քո լավն է ցանկանում։ Եթե ինձ մատնես, կորած եմ։
Վաղուց, շատ վաղուց այդպես հոգու խորքից ծիծաղած չկայի։ Ես գոռացի․
― Մերլինը կախարդանքո՜վ է պատել զնդանը։ Մերլի՞նը, ահա թե ինչ։ Այդ էժանագին ծեր ստախո՜սը, այդ ստախոս քաֆթառ էշը։ Անմտություն է, մաքուր անմտություն, աշխարհիս ամենահիմար անմտությունը։ Իմ կարծիքով դա բոլոր մանկական, ապուշ, հիմար, վախկոտ նախապաշարումներցից ամենա․․․ Օ՛հ, գրողը տանի այդ Մերլինին։
Դեռ կեսն էլ չէի ասել, երբ Քլարենսը արդեն չոքել էր առջևս ու կարծես վախից խենթացել։
― Օ՜, զգուշացիր, դրանք սոսկալի խոսքեր են։ Եթե այդպիսի բաներ ասես, այս պատերը ամեն վայրկյան կարող են փլվել ու ճզմել մեզ։ Օ՜, ետ կոչիր խոսքերդ, քանի դեռ ուշ չէ։
Այդ տարօրինակ վախը ինձ դրդեց մտածելու և լավ գաղափար հուշեց։ Եթե այստեղ բոլորը Քլարենսի նման ազնվասիրտ ու անկեղծորեն հավատում են Մերլինի խաբեբայություններին ու այդպես վախենում նրանից, ինչո՞ւ ինձ նման խելոք մեկը չի կարող օգտվել իր առավելություններից։ Ես սկսեցի միտք անել և գործողությունների ծրագիր մշակեցի։ Ապա ասացի․
― Վե՛ր կաց։ Քեզ հավաքիր։ Ուղիղ աչքերիս նայիր։ Դու գիտե՞ս, թե ինչու եմ ծիծաղում։
― Ոչ․․․ Բայց ի սեր աստվածամոր, այլևս մի՛ ծիծաղիր։
― Լավ։ Ես քեզ կասեմ, թե ինչու եմ ծիծաղում։ Ես ի՛նքս կախարդ եմ։
― Դո՞ւ։
Շշմած երեխան ետ ընկրկեց և պահեց շունչը։ Այդ բանը նա չէր սպասում։ Բայց նա անմիջապես իմ նկատմամբ խորը հարգանքով համակվեց։ Ես այդ նկատեցի․ դա նշանակում է, որ այս հիմարանոցում ստախոսից ոչ մի ապացույց չի պահանջվում, բոլորն էլ պատրաստ են նույնիսկ առանց ապացույցների հավատալ նրա խոսքին։ Ես շարունակեցի․
― Մերլինին ճանաչում եմ ահա արդեն յոթ հարյուր տարի, և նա․․․
― Յոթ հար․․․
― Մի ընդհատիր ինձ։ Նա մեռել և նորից կենդանություն է առել տասներեք անգամ և միշտ նորանոր անունների տակ՝ Սմիթ Ջոնս, Ռոբինսոն, Ջեքսոն, Պիտըրս, Հասկինս, Մերլին։ Ես միշտ էլ իմացել եմ նրա այդ վերափոխումները։ Երեք հարյուր տարի առաջ ես հանդիպել եմ նրան Եգիպտոսում, հինգ հարյուր տարի առաջ նրան հանդիպել եմ Հնդկաստանում։ Նա միշտ էլ ամենուրեք իմ ճանապարհին է հայտնվում և դա ինձ վերջնականապես ձանձրացրել է։ Նա վատ կախարդ է, մի քանի հին աճապարություններ գիտի, երբեք սկզբնագծից առաջ չի անցել և չի էլ անցնի։ Նա բավականին լավ է գավառների համար, միայն պայմանով, որ ամեն տեղ մի անգամ երևա։ Բայց իրեն գիտակի տեղ դնել, այն էլ իսկական վարպետի ներկայությամբ, դա արդեն չափից անց է։ Այժմ լսիր ինձ, Քլարենս, ես միշտ քո բարեկամը կլինեմ, և դու էլ պետք է իմ բարեկամը լինես։ Ես ուզում եմ, որ դու ինձ մի շնորհ անես։ Գնա թագավորի մոտ և հայտնիր նրան, որ ես ինքս կախարդ եմ, մոգերի առաջնորդ Ծայրագույն֊Գլխավոր֊Ցեխի֊Մեջ֊Ընկիրը։ Ես նրանց գլխին մի այնպիսի աղետ եմ պատրաստում, որ բոլորի փետուրները ցրիվ պիտի տամ, եթե միայն սըր Քեյի առաջարկը իրագործեն ու իմ անձին վնաս հասցնեն։ Դու իմ անունից կհայտնե՞ս դա թագավորին։
Խեղճ տղան այնպիսի վիճակի մեջ էր, որ չէր կարողանում պատասխանել։ Պարզապես ցավս էր գալիս տեսնելու այդքան ահաբեկված, այդքան բարոյալքված, այդքան շշմած մի արարածի։ Բայց նա խոստացավ անել ամեն ինչ, և իր հերթին ինձ ստիպեց քանի՜֊քանի՜ անգամ կրկնել, որ ես միշտ իր բարեկամը կմնամ և իր դեմ չեմ ուղղի իմ կախարդանքները։ Հետո դուրս գնաց, հիվանդի նման ձեռքը պատերին հենելով։
Հանկարծ մի միտք ծագեց գլխումս․ որքան անզգույշ վարվեցի ես։ Երբ տղան ուշքի գա, նա կզարմանա, թե ինչու այդպիսի մեծ կախարդը, ինչպիսին ես եմ, պետք է իր նման տղայի խնդրի օգնել ազատվելու այս զնդանից։ Նա իրար կհամադրի դրանք և հեշտությամբ գլխի կընկնի, որ ես ստախոսի մեկն եմ։
Մի ժամի չափ անիծում էի իմ անզգուշությունը և հայհոյում ինձ բոլոր կծու հիշոցներով։ Բայց, վերջում, բոլորովին հանկարծ միտքս եկավ, որ այս անասունները բանականություն չունեն, որ նրանք երբեք իրերը չեն համադրում, որ բոլոր նրանց զրույցները ապացուցում էին, թե նրանք բոլորովին անընդունակ են հակասությունները նկատելու։ Եվ հանգստացա։
Բայց այսպես է արդեն աշխարհիս կարգը․ մարդը հանգստանում է մի հարցի համար, և անմիջապես մի ուրիշ հարց սկսում է անհանգստացնել նրան։ Հանկարծ գլխի ընկա, որ մի սխալ եմ գործել, ուղարկել եմ երեխային հայտնելու իր թագավորին իմ ահավոր սպառնալիքները, թե ես մտադիր եմ իմ առանձնության մեջ մի հրաշք գործել և այժմ, չէ՞որ հրաշքներին այդպես դյուրությամբ հավատացող մարդիկ, նույնքան դյուրությամբ էլ ծարավի են հրաշքի։ Ի՞նչ կպատահի, եթե նրանք խնդրեն, որ ես որևէ հրաշագործություն անեմ։ Դիցուք նրանք ուզենան, որ ես ասեմ, թե ինչ աղետ էի նախապատրաստում իրենց համար։ Այո, սխալ գործեցի։ Պետք էր նախապես հնարել այդ աղետը։ Ի՞նչ պետք է անեմ։ Ի՞նչ պետք է ասեմ, որպեսզի գոնե մի փոքր ժամանակ շահեմ։ Ես նորից հուզվում էի, խորապես հուզվում․․․ Ահա ոտնաձայն է լսվում․․․ նրանք գալիս են, գոնե ժամանակ ունենայի մտածելու․․․ Սքանչելի է։ Գտա։ Ամեն ինչ կարգին է։
Ինձ կփրկի խավարումը։ Ես հանկարծ հիշեցի, թե ինչպես Կոլումբոսը, կամ գուցե Կորտեզը, կամ էլ այդ կարգի մարդկանցից մեկը, վայրենիների ձեռքն ընկնելով, իր փրկության համար օգտվել է խավարումից, և իմ հոգու մեջ հույս արթնացավ։ Ես հիմա ինքս պետք է փորձեի նույն բանը, և ոչ ոք ինձ չի կշտամբի բանագողության համար, քանի որ ես այդ պետք է անեի նրանցից մի հազար տարի առաջ։
Ներս մտավ Քլարենսը հնաղանդ, ճնշված տեսքով և ասաց․
― Ես շտապեցի քո պատգամը հաղորդելու մեր տեր թագավորին, և նա ինձ անմիջապես իր մոտ կանչեց։ Նա մահու չափ վախեցավ և ահա արդեն ուզում էր հրաման արձակել քեզ անմիջապես ազատելու, շքեղ հագուստներ և քո այդքան մեծ անձին վայել կացարան տրամադրելու մասին, երբ ներս մտավ Մերլինը ու ամեն ինչ փչացրեց։ Նա սկսեց համոզել թագավորին, որ դու ցնորվածի մեկն ես և ինքդ էլ չես հասկանում, թե ինչ ես ասում։ Հայտարարեց նաև, որ քո սպառնալիքը հիմարություն է և դատարկ պարծենկոտություն։ Նրանք երկար վիճեցին, բայց վերջում Մերլինը հեգնանքով ասաց․ «Իսկ ինչո՞ւ նա չի անվանել այն աղետը, ինչ ուզում է բերել մեր գլխին։ Որովհետև չգիտի»։ Սրանով նա փակեց թագավորի բերանը, և թագավորը ոչինչ չկարողացավ առարկել։ Բայց, իր կամքից անկախ քեզ հետ անպատշաճ վարվելով, նա աղաչում է մտնես իր դրության մեջ և անվանես այն աղետը, որով դու սպառնում ես․ ի՞նչ աղետ է դա և ե՞րբ պետք է տեղի ունենա։ Օ՜, աղաչում եմ, մի հապաղիր, այսպիսի ժամանակ հապաղելը նշանակում է կրկնապատկել ու եռապատկել քո նկատմամբ կուտակվող վտանգները։ Օ՜հ, եղիր ուրեմն խելամիտ, ասա աղետի անունը։
Ձգեցի, որպեսզի լռությունը ավելի ազդեցիկ դարձնի իմ պատասխանը, և ապա հարցրի․
― Որքա՞ն ժամանակ է ինչ ես փակված եմ այս փոսի մեջ։
― Քեզ այստեղ նետեցին, երբ երեկվա օրը վերջանում էր։ Իսկ այժմ առավոտյան ինն է։
― Հըմ։ Ուրեմն ես հիանալի քնել եմ։ Առավոտյան ինն է։ Իսկ այստեղ այնպիսի խավար է, կարծես կեսգիշեր լինի։ Ուրեմն, այսօր ամսի քսանն է, այո՞։
― Քսանն է, այո։
― Եվ ինձ պետք է խարույկի վրա ողջ֊ողջ այրեն վաղը։ ― Տղան ցնցվեց։ ― Ո՞ր ժամին։
― Ճիշտ կեսօրին։
― Դե լավ։ Ես քեզ կասեմ, թե ինչ հաղորդես թագավորին։
Լռեցի և մի ամբողջ րոպե ահավոր լռության մեջ կանգնած մնացի սարսափած տղայի առջև։ Ապա խոսեցի խոր, հատ֊հատ, ճակատագրական ձայնով։ Ձայնս անընդհատ ահագնանում էր ու ահագնանում, մինչև որ դարձավ ամպրոպային, և ես հանդիսավոր ու վեհ ազդարարեցի իմ կամքը, կյանքումս երբեք այդպիսի ձայնով չէի խոսել։
― Վերադարձիր և հայտնիր թագավորին, որ այդ պահին ես ամբողջ աշխարհը կպատեմ կեսգիշերի խավարով, կմարեմ արևը և նա այլևս երբեք չի փայլփլա, երկրային պտուղները կփտեն լույսի ու ջերմության պակասից, և մարդիկ երկրի վրա, մինչև վերջին մարդը, կմեռնեն քաղցից։
Ստիպված էի տղային շեմքից դուրս տանել, քանի որ նա կորցրել էր գիտակցությունը։ Ես նրան հանձնեցի զինվորներին և ետ վերադարձա։