Changes

Արագորնը վազում էր կածանով դեպի վեր՝ վեր, անընդհատ կռանալով և փնտրելով կանգ առնում, կռանում ու փնտրում թեկուզ ինչ-որ փոքրիկ հետք: Սովորաբար, նույնիսկ հետքագետի համար, դժվար է գտնել գնալ հոբիթների հետքըհետքով, քանի որ նրանք քայլում են թեթև և անաղմուկ: Վերևում , սակայն, կածանը հատում էր մի փոքրիկ առվակ, որի մոտ` խոնավ հողի վրա, Արագորնը գտավ այն, ինչ փնտրում էր:

— Նշանակում է , ճիշտ ճանապարհի վրա եմգնում,— ասաց նա բարձրաձայն,— Ֆրոդոն ուղևորվել է դեպի գագաթը: Կուզենայի իմանալ, նա այնտեղ ի՞նչ է տեսել: Չնայած, ինչ էլ որ տեսած լինի, մեկ է, նույն ճանապարհով պիտի վերադառնար:

Հետքագետը կանգ առավ և վարանեց: Չբարձրանա՞ արդյոք Ամոն Հենի գագաթը, միգուցե այնտեղ` քարե նստարանի մոտ, նրա աչքերի առջև կբացվի ինչ-որ կարևոր բան, և կասկածները կցրվե՞ն: Ժամանակ չկար, բայց այնուամենայնիվ նա որոշեց և վազելով առաջ՝ մի քանի ցատկով հաղթահարեց քարե աստիճանները: Նստելով նստարանին` նա սկսեց ուշադիր զննել, բայց արևն արդեն հասցրել էր մայր մտնել, և աշխարհը թվում էր մռայլ ու հեռու: Արագորնը ոչինչ չտեսավ, բացի հորիզոնում երևացող բլուրներից, իսկ երկնքում` այն նույն թռչունին, որ արծվի էր նման: Թռչունը դանդաղորեն, լայն շրջաններ գծելով, իջնում էր դեպի տափաստանըհարթավայրերը: Այդ պահին հետքագետի սուր լսողությանը հասավ ինչ-որ տարօրինակ աղմուկ, որը գալիս էր ներքևից՝ գետի արևմտյան կողմում փռված ափամերձ անտառից: Արագորնը քարացավ: Ներքևում ճիչեր էին լսվում էին ինչ-որ ճչոցներ, և ի սարսափ իրեն նա զանազանեց նաև օրքերի ձայներ: Եվ հանկարծ տարածվեց ցածր, բայց հզոր եղջերափողի ձայնը. բախվելով սարերի լանջերին և արձագանքելով ձորերում` այն նույնիսկ խլացրեց ջրվեժի աղմուկը:

— Բորոմիրի եղջերափո՛ղը, — բացականչեց Արագորնը,— նա օգնություն է կանչում,— բացականչեց Արագորնը և : Եվ սլացավ աստճաններով ներքև: — Վա՜յ ինձ,— կրկնում էր նա ընթացքում,— դաժան ճակատագիրը հետապնդում է ինձ: Այսօր ինչ էլ որ անեմ վերածվում է չարիքի... Իսկ Սեմն ո՞ւր կորավ:

Այդ ընթացքում ճչոցներն ու աղմուկը սկսեցին ուժեղանալ, իսկ փողի ձայնը` թուլանալ, ասես փչողը հուսահատված լիներ օգնություն կանչելուց: Կատաղի Օրքերի կատաղի ու սահմռկեցուցիչ օրքերի ոռնոցից հետո հանկարծ եղջերափողի ձայնը հանկարծ մարեց: Արագորնին քիչ էր մնում վազել, բայց, մինչ նա կհասներ սարի ստորոտին, աղմուկն արդեն կտրվել էր: Թեքվելով ձախ` այնտեղ, որտեղից լսվում էին ձայները, Արագորնը հասկացավ, որ աղմուկր դրանք հեռանում էեն: Շուտով ամեն ինչ լռեց: Ճանկելով Մերկացնելով արևի տակ շողշողացող սուրը` Արագորնը ճչաց. «Էլենդի՛լ, Էլենդի՛լ», և ցատկեց առաջ՝ ջարդելով թփուտները: Պարտ Գալենից մեկ մղոն հեռու, մի ոչ մեծ բացատում, նա գտավ Բորոմիրին: Վերջինս նստած էր հսկայական ծառի տակ, մեջքով հենված բնին, ասես հանգստանում էր: Սակայն Արագորնի աչքերն անմիջապես նկատեցին ռազմիկի կրծքին ցցված նետերի սև ծայրերը: Բորոմիրը ձեռքի մեջ դեռ սեղմում էր ջարդված սրի բռնակը, իսկ կողքին : Կողքին ընկած էր երկու մասի բաժանված եղջերափողը: Շուրջը թափթփված էին սպանված օրքերի մարմինները:

— Ես փորձում էի խլել մատանին Մատանին Ֆրոդոյից,— դժվարությամբ արտաբերեց նա: — Ես ընդունում Ընդունում եմ իմ մեղքըմեղքս: Բայց ես պատասխան տվեցի դրա համար:

Բորոմիրի հայացքը սահեց սպանված օրքերի թշնամիների վրայով: Նրա սրի օգնությամբ իրենց մահն էին գտել քսանից ավելի քան քսան օրքօրքեր:

— Օրքերը տարան կոլոտիկներին իրենց հետ, բայց նրանց չսպանեցին, միայն կապկպեցին:

— Ո՛չ,— չհամաձայնեց Արագորնը՝ բռնելով գոնդորցու ձեռքը և համբուրելով նրա ճակատը,— ո՛չ, Բորոմի՛ր, դու հաղթե՛լ ես: Եվ մե՛ծ է քո հաղթանակը: Հանգչի՛ր Հանգչիր խաղաղությամբ, Գոնդորը կանգու՛ն կանգուն կմնա:

— Պատասխանի՛ր, ու՞ր գնացին օրքերը, Ֆրոդոն նու՞յնպես նրանց հետ էհե՞տ էր,— հարցրեց Արագորնը:

— Վա՜յ Ավա՜ղ մեզ,— բացականչեց Արագորնը՝ ցնցված մինչև հոգու խորքը: — Դենետորի Դենեթորի հետնորդը հեռացավ աշխարհից, ինչպիսի՜ դառը վերջաբան: Մատանու եղբայրությունը փլուզվեց, սա նաև : Սա իմ պարտությունն է: Իզուր Գենդալֆը վստահեց ինձ ջոկատի ճակատագիրը: Ես չփարատեցի նրա հույսերը: Ի՞նչ անեմ հիմա: Բորոմիրը խնդրեց գնալ Գոնդոր: Այդ է ուզում նաև իմ սիրտը, բայց ո՞ւր է մատանինՄատանին, որտե՞ղ է պահապանըՊահապանը, որտե՞ղ փնտրեմ նրանց, ինչպե՞ս փրկեմ բռնած գործը:

Նա ծնկաչոք հեկեկում էր՝ բռնած Բորոմիրի ձեռքը: Այդպես էլ նրան գտան Ջիմլին ու Լեգոլասը, որոնք իջել էին արևմտյան լանջով և անաղմուկ, ինչպես որսորդները, եկել-հասել մարտի դաշտ: Ջիմլին ձեռքի մեջ սեղմում էր արյունոտ կացինը, իսկ Լեգոլասը՝ երկար դաշույնը. նրա նետերը վերջացել էին: Դուրս գալով բացատ՝ երկուսն էլ քարացան անսպասելիությունից, բայց հետո ամեն ինչ հասկացան և, դառնությամբ լցված, կախեցին գլուխները: Լեգոլասը մոտեցավ Արագորնին:

— Ավա՜ղ,— բացականչեց նա,— մենք հետապնդում էինք օրքերին և շատերին ոչնչացրեցինք ոչնչացրինք անտառում, բայց ավելի լավ , երևում է , այստեղ լինեինքավելի էինք պետք: Մենք լսեցինք փողի ձայնը և շտապեցինք այստեղ, բայց, երևում էփաստորեն, ուշացել ենք... Բարոմիրը մահացո՞ւ է վիրավորվել: Իսկ դո՞ւ:

— Նա մեռած է,— պատասխանեց Արագորնը: — Ես՝ քերծվածք անգամ չունեմ: Ես, ինչպես դուք, չափազանց ուշ հասա, . Բորոմիրը ընկել էր՝ պաշտպանելով հոբիթներին, քանի դեռ ես գագաթին էի:

— Չգիտեմ,— հոգնած պատասխանեց Արագորնը: — Մահից առաջ Բորոմիրն ասաց, որ օրքերը կապկպել են նրանց, բայց չեն սպանել: Սակայն ես նրան ուղարկել էի Մերիի ու Փինի հետևից և չգիտեմ, Ֆրոդոն ու Սեմն էլ է՞լ են եղել նրանց հետ, թե թե՞ ոչ: Ճշմարիտ եմ ասում, այսօր ինչ անում եմ չարիքի է վերածվում: Ի՞նչ անենք հիմա:

— Առաջին հերթին պետք հարկավոր է թաղել Բորոմիրին,— ասաց Լեգոլասը,: — հո Հո չե՞նք թողնելու այս գարշելի լեշերի մեջ:

— Միայն թե արագ,— ավելացրեց Ջիմլին: — Բորոմիրին դա նույնպես դանդաղելը դուր չէր գա: Եթե մեր ընկերները ողջ են, պետք է փրկել նրանց թշնամու ձեռքից:

— Բայց մենք չգիտենք՝ նրանց հե՞տ է արդյոք պահապանըՊահապանը,— հիշեցրեց Արագորնը,: — մի՞թե Մի՞թե մենք կթողնենք նրան մենակ, չէ՞ որ մենք առաջին հերթին պարտավորվել ենք նրան օգնել: Չարագուշակ ընտրության առջև ենք կանգնած:

— Եթե այդպես է, եկեք սկզբում կատարենք մեր գլխավոր պարտքը,— նորից առաջարկեց Լեգոլասը: — Բորոմիրին արժանի գերեզման մենք կառուցել չենք կարող կառուցել՝ կարող՝ ո՛չ ժամանակ ունենք, ո՛չ էլ գործիք, գուցե : Գուցե քարերով դամբարա՞ն կառուցենք:

— Դա երկար և ու ծանր աշխատանք է,— չհամաձայնեց Ջիմլին: — Այստեղ քարեր չկան, պետք է բերել գետի մոտից:

— Մենք կդնենք Բորոմիրի մարմինը կդնենք նավակի մեջ,— որոշեց Արագորնը,: — իսկ Իսկ կողքին կդնենք նրա և սպանված թշնամիների զենքերը: Իսկ նավակը կհրենք դեպի ջրվեժը: Թող Անդուինը Անդուինն ընդունի սպանված ռազմիկին: Գոնդորի մեծ գետն Մեծ Գետն ինքը կհոգա, որպեսզի ոչ ոք չհամարձակվի անարգել նրա աճյունը:

— Ես ուղևորվում եմ օրքերին հետապնդելու: Եթե ամեն ինչ այսպես չդասավորվեր ես կուղեկցեի Ֆրոդոյին և կմնայի նրա հետ մինչև վերջ: Բայց եթե ես հիմա նետվեմ նրան փնտրելու՝ չիմանալով որտեղ, Փինին և Մերիին սպասվում են ծանր տառապանքներ ու մահ: Սիրտս հուշում է ինձ, որ պահապանի Պահապանի ճակատագիրն այլև իմ ձեռքին չէ: Ջոկատն արդեն խաղացել է իր դերը և մեզ հարգի չի լինի, եթե թողնենք մեր բարեկամներին դժբախտության մեջ, քանի դեռ մեր մեջ ուժ կա պայքարելու: Առա՛ջ, ավելորդ ոչինչ մի՛ վերցրեք, մենք պետք է հետապնդենք նրանց օր ու գիշեր, այնքան, մինչև հասնենք: