== Գլուխ յոթերորդ ==
Հենց այդ ժամանակ, երբ Գեթսբիի հանդեպ համրնդհանուր հետաքրքրասիրությունը գագաթնակետին էր հասել, մի շաբաթ գիշեր նրա տան լույսերը չվառվեցին, և Թրիմալչիոյի նրա գործունեությունը այնպես խորհրդավոր ավարտվեց, ինչպես որ սկսվել էր։ Ես անմիջապես չնկատեցի, որ մեքենաները, որոնք աշխուժորեն թեքվում էին դեպի նրա տուն տանող ճանապարհը, մեկ րոպե անց թթված ետ էին դառնում։ Մտածեցի, գուցե հիվանդ է, և գնացի տեղեկանալու։ Չարագործի դեմքով անծանոթ սպասավորը դռան շեմին կասկածամտորեն աչքերը հառեց վրաս։
― Պարոն Գեթսբին հիվա՞նդ է։
― Ոչ,— քիչ անց չկամությամբ ավելացրեց,— պարոն։
― Ես նրան վաղուց է չեմ տեսել։ Որևէ բա՞ն է պատահել։ Ասացեք նրան, պարոն Քարավեյն էր եկել։
― Ո՞վ,— հարցրեց նա կոպիտ։
― Քարավեյը։
― Քարավեյը։ Լավ, կասեմ։
Եվ կտրուկ շխկացրեց դուռը։
Իմ ֆինն սպասուհուց իմացա, որ մի շաբաթ առաջ Գեթսբին արձակել էր բոլոր ծառաներին, փոխարենը վարձել նորերին, որոնք Վեսթ Էգգ չէին գնում և վաճառողներից կաշառք չէին, վերցնում, այլ հեռախոսով պատվիրում էին չափավոր քանակությամբ մթերք։ Նպարավաճառի մոտ աշխատող տղան ասում էր, որ նրա խոհանոցը վերածվել է խոզանոցի, և այն կարծիքն էր շրջում, որ նոր ծառաներն ամենևին էլ ծառա չէին։
Հաջորդ օրը Գեթսբին զանգահարեց։
― Պատրաստվում ես մեկնե՞լ,— հարցրեցի։
― Ոչ, ի՞նչ ես ասում։
― Լսել եմ, ծառաներին արձակել ես։
― Ես ուզում էի այնպիսի մեկին, որ չբամբասեր։ Դեյզին հաճախ է գալիս երեկոները։
Ի դեպ, Դեյզիի անբարեհամբույր հայացքի ներքո ողջ քարվանսարան խաղաքարտե տնակի նման փուլ էր եկել։
— Դրանք Վուլֆշայմի ծանոթներն էին, որոնց նա ուզում էր օգնել։ Բոլորն էլ մի ընտանիքից են, քույր ու եղբայր են։ Մի ժամանակ հյուրանոց են ունեցել։
― Պարզ է։
Նա ինձ զանգում էր Դեյզիի խնդրանքով, թե արդյոք հաջորդ օրը կգնայի՞ նրանց տուն ճաշի, օրիորդ Բեյքերն էլ էր այնտեղ լինելու։ Կես ժամ անց Դեյզին ինքը զանգահարեց և ուրախացավ, որ գալիս եմ։ Ինչ-որ բան էր նախապատրաստվում։ Սակայն չէի պատկերացնում, որ նրանք այդ առիթը օգտագործելու էին նման տեսարանի համար, հատկապես այն սրտաճմլիկ տեսարանի, որը Գեթսբին անցած երեկո պատկերել էր այգում։
Սարսափելի շոգ օր էր, ամառվա վերջին տաք օրերից մեկը։ Երբ գնացքը դուրս եկավ թունելից դեպի արևալույսը, միայն «Ազգային Բիսկվիտ Ընկերության» շչակներ էին խախտում միջօրեի շիկացած անդորրը։ Ծղոտե նստատեղերը բոցավառվելու վրա էին․ սպիտակ վերնաշապիկով հարևանուհիս, քրտինքի մեջ կորած, հուսահատ տնքոցով ետ ընկավ, երբ նրա ձեռքի լրագիրը խոնավացավ մատների մեջ։ Սրա վրա նրա պայուսակը գլորվեց հատակին։
― Ա՜խ, տեր աստված,— հևաց նա։
Ես հոգնատանջ կռացա բարձրացնելու և ծայրից բռնած, հնարավորին չափ հեռվից, մեկնեցի տիրոջը՝ ցույց տալու, որ մտադրություն չունեմ յուրացնելու այն, բայց շուրջս եղողները, այդ թվում նաև պայուսակի տերը, կասկածեցին ինձ։
― Շոգ է,— ծանոթ դեմքեր տեսնելով՝ ասաց տոմսավաճառը։— Այս ինչ օր է։ Շոգ է... Շոգ... Շոգ... Չե՞ք շոգում... Իսկ դու՞ք։
Իմ մշտական տոմսի վրա նա ձեռքի երկու մատնահետք թողեց։ Այս շոգին չես տարբերի, թե ում վառվող շրթունքներին կհպվես, ում գլուխը կխոնավացնի վերնաշապկիդ ձախ կրծքի գրպանը։
... Երբ Բյուքենենների տան դռան առաջ Գեթսբիի հետ կանգնած սպասում էինք, թեթև քամին մեզ հասցրեց նախասրահում հնչող հեռախոսազանգը։
― Տանտիրոջ դիակը,— բղավում էր ծառան լսափողի մեջ։— Ցավում եմ, տիկին, բայց մենք չենք կարող հագցնել մարմինը․ ով է այս շոգին մեռելին ձեռք տալիս։
Իրականում նա ասում էր․
― Այո... լսում եմ․․․ հիմա կհարցնեմ։
Նա ցած դրեց լսափողը և ընդառաջ եկավ վերցնելու մեր ծղոտե գլխարկները․ նրա դեմքը թեթևակի պսպղում էր յուղից։
― Տիկինը ձեզ սպասում է հյուրասենյակում,— ասաց նա՝ ցույց տալով ճանապարհը, որի կարիքն ամենևին չէր զգացվում։ Այսպիսի շոգին յուրաքանչյուր ավելորդ շարժում կենսական ուժերի վատնում էր նշանակում։
Լուսամուտները վարագուրված էին՝ քաթանով, որի շնորհիվ սենյակում կիսախավար էր ու զով։
Դեյզին ու Ջորդանը արծաթյա կուռքերի նման փռվել էին հսկայական թախտին՝ իրենց ճերմակ զգեստների քղանցքները բռնած, որպեսզի բզզացող օդափոխիչները չթռցնեին։
― Տեղներիցս շարժվել չենք կարող,— միաբերան ասացին։
Ջորդանի դիմափոշի քսած արևահար մատները մի պահ հանգչեցին ափիս մեջ։
― Իսկ որտե՞ղ է պարոն Թոմաս Բյուքենենը՝ հայտնի մարմնամարզիկը,— հետաքրքրվեցի։
Եվ անմիջապես նախասրահից լսվեց նրա խռպոտ, խուլ ձայնը, հեռախոսով խոսելիս։
Ալ կարմիր գորգի մեջտեղում կանգնած Գեթսբին շլացած դիտում էր շուրջը։ Դեյզին նայեց նրան ու ծիծաղեց իր քաղցր, հուզիչ ծիծաղով, և նրա կրծքից դիմափոշու մի ամպիկ բարձրացավ։
― Ասում են, Թոմը սիրուհու հետ է խոսում,— շշնջաց Ջորդանը։
Մենք լռեցինք։ Նախասրահում ձայնը գրգռված բարձրացավ։
― Ահա թե ինչ, ուրեմն էլ չեմ վաճառի քեզ իմ մեքենան... ես ոչ մի պարտավորություն չունեմ քո հանդեպ․․․ Իսկ ինձ բոլորովին դուր չի գալիս, որ ճաշի Ժամանակ զանգահարում ու խանգարում են մարդկանց...
― Հեռախոսափողը ձեռքով ծածկեց,— արհամարհանքով ասաց Դեյզին։
― Իզուր ես այդպես մտածում;— հավատացրի նրան։— Նա ուզում է մեքենան վաճառել։ Ես պատահմամբ լսել եմ այդ մասին։
Թոմը չրխկոցով բացեց դուռը։ Մի պահ նրա հաստ մարմինը գծագրվեց բաց տարածության մեջ, ապա արագ ներս մտավ։
― Պարոն Գեթսբի,— լավ քողարկած անբարյացակամությամբ նա մեկնեց լայն տափակ ձեռքը։— Ուրախ եմ, որ եկել եք․․․ նիք․․․
― Մեզ սառը բան տուր խմելու,— բարձրաձայն ասաց Դեյզին։
Երբ Թոմը դուրս գնաց, Դեյզին ոտքի ելավ, մոտեցավ Գեթսբիին, երեսը մոտեցրեց ու համբուրեց շուրթերը։
― Գիտես, որ քեզ սիրում եմ,— մրմնջաց նա։
― Մոռանում ես, որ այստեղ կին կա,— ասաց Ջորդանը։
Դեյզին կասկածանքով նայեց շուրջը։
― Իսկ դու էլ Նիքին համբուրիր։
― Անամոթի մեկը։
― Ինչ անեմ,— գոչեց Դեյզին ու սկսեց դոփել հատակը կղմինդրե բուխարու առջև։ Հետո հանկարծ հիշեց շոգն ու մեղավոր տեսքով նստեց թախտին, և հենց այդ պահին ներս մտավ օսլայած դայակը՝ փոքրիկ աղջկա ձեռքից բռնած։
― Իմ անուշիկ աղջիկ,— թևերը պարզելով ղունղունաց Դեյզին։— Արի ինձ մոտ, ես քեզ շատ եմ սիրում։
Երեխան, որի ձեռքը թողեց դայակը, վազ տվեց սենյակով մեկ և ամաչկոտ թաքնվեց մոր հագուստի ծալքերի մեջ։
― Իմ պստլիկ աղջիկ։ Մաման չկեղտոտեց քո շեկլիկ մազերը։ Ապա ուղիղ կանգնիր ու ասա. «Բարև ձեզ»։
Ես ու Գեթսբին հերթով առաջ թեքվեցինք ու սեղմեցինք դժկամությամբ առաջ մեկնած փոքրիկ ձեռքը։ Գեթսբին աչքը չէր կտրում նրանից։ Ըստ երևույթին նոր միայն հավատաց, որ երեխան գոյություն ունի։
― Ես հագնվել եմ, բայց դեռ չեմ ճաշել,— փոքրիկը իսկույն դարձավ մոր կողմը։
― Որովհետև մայրիկն ուզում էր քեզ ցույց տալ իր ընկերներին,— Դեյզին դեմքը հպեց պստլիկի վզի միակ ծալքին։— Դու իմ հրաշքն ես, հրաշքը, իսկական հրաշք։
― Այո,— հանգիստ ընդունեց երեխան։— Ջորդան մորաքույրն էլ է սպիտակ շոր հագել։
― Քեզ դուր գալի՞ս են մայրիկի ընկերները,— Դեյզին շրջեց աղջկա դեմքը դեպի Գեթսբին։— Նրանք սիրո՞ւն են։
― Հայրիկն ո՞ւր է։
― Նա նման չէ հորը,— բացատրեց Դեյզին։― Ինձ է նման։ Մազերն իմն են, դեմքի ձևը՝ նույնպես։— Դեյզին ետ ընկավ թախտին։ Դայակը մոտեցավ, մեկնեց ձեռքը։
― Գնացինք, Փեմմի։
― Ցտեսություն, քաղցրս։
Դժգոհ հայացքը ետ հառած՝ լավ դաստիարակված երեխան բռնեց դայակի ձեռքը, և նրանք դուրս գնացին սենյակից այն պահին, երբ կրկին երևաց Թոմը, իսկ նրա ետևից գինով լի չորս բաժակ, ուր շխկշխկում էր սառույցը։
Գեթսբին վերցրեց մեկը։
― Իրոք զովացուցիչ տեսք ունեն,— նկատելի լարվածությամբ աnաց նա։
Մենք խմեցինք ագահորեն, երկար կումերով։
― Ինչ-որ տեղ կարդացել եմ, որ արևը գնալով տարեցտարի տաքանում է,— ուրախ ասաց Թոմը։— Եվ երկիրը, երևի, շուտով կընկնի արևի վրա, կամ էլ․․․ չէ, հակառակը, արևը գնալով տարեցտարի սառչում է։
― Եկ դուրս գնանք,— քիչ անց դիմեց Գեթսբիին։— Ես ուզում եմ ձեզ ցույց տալ տունս։
Ես նրանց հետ միասին պատշգամբ ելա։ Սաունդ գետի կանաչավուն ջուրը տոթից անշարժացել էր․ մի փոքրիկ առագաստանավ դանդաղ սողում էր դեպի բաց ծովի զովությունը։ Գեթսբիի աչքերը մի պահ հետևեցին նավին, ապա բարձրացրեց ձեռքը և ցույց տվեց ծովածոցի մյուս կողմը։
― Իմ տունը ուղիղ դիմացն է։
― Ըհը՛։
Մեր հայացքը սահեց վարդաթմբերի, շիկացած սիզամարգի և ափով մեկ տարածված խանձված մոլախոտերի վրայով։ Նավի ճերմակ առագաստները դանդաղ շարժվում էին դեպի երկնքի զով կապույտ սահմանագիծը։ Ավելի այն կողմ ատամնավոր ափագծով օվկիանում ցրված էին բազմաթիվ երանավետ կղզիներ։
― Լավ սպորտ է,— գլուխը տմտմբացրեց Թոմը։— Դեմ չէի լինի մի ժամ զբոսնել դրանով։
Ճաշասենյակը, ուր նսաեցինք ճաշի, նույնպես մթնեցրած էր, և մենք փորձում էինք մեր նյարդային ուրախությունը սանձել գարեջրով։
― Իսկ երեկոն ինչպե՞ս անցկացնենք,— բացականչեց Դեյզին։— Իսկ վա՞ղը, իսկ հաջորդ երեսուն տարինե՞րը։
― Տխուր բաների մասին մի խոսիր,— ասաց Ջորդանը։— Աշնան ցրտերի հետ կյանքը վերսկսվում է։
— Բայց հիմա այնքան շոգ է,— Դեյզին պատրաստ էր արտասվելու,— և ամեն ինչ այնքան խառնաշփոթ։ Եկեք բոլորս գնանք քաղաք։
Դեյզիի ձայնը պայքարում էր շոգի դեմ, բախվում նրան, աշխատում իմաստավորել նրա անհեթեթությունը։
― Ես լսել եմ, թե ինչպես են ձիանոցը գարաժի վերածում,— ասում էր Թոմը Գեթսբիին,— բայց ես առաջինն եմ, որ գարաժը ձիանոցի եմ վերածել։
― Ո՞վ է ուզում քաղաք գնալ,— համառեց Դեյզին։ Գեթսբիի աչքերը ուղղվեցին Դեյզիի կողմը։— Ա՜խ,— գոռաց Դեյզին։— Դուք կարծես չեք շոգում։
Նրանց հայացքները հանդիպեցին և մնացին գամված․ նրանք մեն-մենակ էին տիեզերքում։ Դեյզին ճիգով աչքերը խոնարհեց։
― Դուք երբեք չեք շոգում,— ասաց Դեյզին։
Նա Գեթսբիին սիրո խոստովանություն արեց, և Թոմ Բյուքենենը հասկացավ։ Նա ապշեց։ Բերանը փոքր֊ինչ բացած նայեց Գեթսբիին, հետո կրկին Դեյզիին՝ ասես հենց նոր հանձին նրա գտավ իր հին ծանոթին։
― Դուք հիշեցնում եք ազդերի վրայի մարդկանց,— անմեղորեն ասաց Դեյզին Գեթսբիին։— Գիտեք, չէ՞, ազդերի վրա ինչպիսի մարդկանց են պատկերում։
― Դե լավ, գնացինք,— արագ ընդմիջեց Թոմը։— Ես ուզում եմ գնալ քաղաք։ Գնացինք։ Բոլորս էլ գնում ենք։
Նա ոտքի ելավ՝ ցասումնալից հայացքներ նետելով մերթ Գեթսբիի, մերթ՝ կնոջ վրա։ Ոչ ոք չշարժվեց տեղից։
― Դե, գնացինք,— նա հազիվ էր զսպում իրեն։— Ի՞նչ է պատահել։— Գնո՞ւմ ենք քաղաք, թե ոչ։ Շարժվեցինք։
Ինքնատիրապետման ճիգից դողդողացող ձեռքով նա վերջին բաժակ գարեջուրը մոտեցրեց շրթունքներին։ Դեյզիի ձայնը մեզ ոտքի հանեց և տարավ դուրս՝ դեպի ճռճռան շոգից փայլատակող մանրախճով պատած ճանապարհը։
― Հենց այսպես անմիջապես գնո՞ւմ ենք,— բողոքեց Դեյզին։— Հենց այսպե՞ս, առանց ծխելու։
― Բոլորս էլ ծխեցինք ճաշի ժամանակ։
― Եկ ուրախանանք։ Այս շոգին մի փչացրու մարդկանց տրամադրությունը,— համոզում էր Դեյզին։
Թոմը չպատասխանեց։
― Ինչպես ուզում ես,— ասաց Դեյզին։— Գնացինք, Ջորդան։
Նրանք բարձրացան վերև իրենց կարգի բերելու, իսկ մենք, երեքով, կանգնած շիկացած խճաքարերի վրա, դոփում էինք տեղում։ Երկնքում լուսնի արծաթյա մահիկն արդեն կախվել էր արևմտյան երկնակամարում։ Գեթսբին ցանկացավ խոսել, բայց միտքը փոխեց, իսկ Թոմը, նրան դարձած, սպասողական նայում էր։
― Զեր ձիանոցը մոտերքու՞մ է,— ճիգով հարցրեց Գեթսբին։
― Հեռու չէ։ Մոտ քառորդ մղոն կլինի։
― Հը՛մ։
Դադար։
― Չեմ հասկանում, ինչ իմաստ ունի քաղաք գնալը,— պոռթկաց Թոմը։— Միայն կանայք կարող են նման մտքեր ունենալ...
― Խմելու բան տանե՞նք,— գոռաց Դեյզին վերևից։
― Վիսկի կվերցնեմ։— Թոմը ներս գնաց։
Գեթսբին մռայլ դարձավ ինձ։
― Ես այս տանը չեմ կարողանում խոսել, բարեկամ։
― Դեյզին անխոհեմ ձայն ունի,— ասացի ես։— Այն լի է․․․― վարանելով շարունակեցի։
― Նրա ձայնի մեջ զրնգում է դրամը,— հանկարծ ասաց նա։
Ահա թե ինչ։ Երբեք նախկինում ես դա չէի հասկացել։ Նրա ձայնի մեջ զրնգում է դրամը․․․ դա էր նրա ձայնի անդիմադրելի հմայքը, որ մերթ ուժեղանում էր, մերթ թուլանում, ղողանջում, հնչեցնում ծնծղաների երգ․․․ Բարձրաբերձ ճերմակ պալատում արքայադուստրը՝ ոսկեհեր աղջիկը․․․
Թոմը դուրս եկավ տնից՝ ձեռքին սրբիչի մեջ փաթաթած քառորդ լիտրանոց մի շիշ, իսկ ետևից՝ Դեյզին ու Ջորդանը՝ փոքրիկ դիպակե գլխարկներ դրած, թևներին՝ թեթև թիկնոցներ։
Մենք բոլորս կարող ենք իմ մեքենայում տեղավորվել,— առաջարկեց Գեթսբին։ Նա շոշափեց նստոցի կանաչ կաշին։— Իզուր ստվերում չթողեցի։
― Արագությունը սովորական ձևո՞վ է փոխվում,— հարցրեց Թոմը
― Այո։
― Դե, ուրեմն դուք նստեք իմ մեքենան, իսկ ես՝ ձերը։
Առաջարկը, տհաճություն պատճառեց Գեթսբիին։
― Բենզինը քիչ է,— առարկեց նա։
― Քիչ չէ,— լկտիաբար ասաց Թոմը։ Եվ նայեց հաշվիչին։— Իսկ եթե վերջանա, կանգ կառնեմ դեղատան առաջ։ Մեր օրերում ամեն ինչ կարող ես գնել դեղատանը։
Առերևույթ անմեղ այս դիտողությանը հաջորդեց լռություն։ Դեյզին խոժոռ նայեց Թոմին։ Գեթսբիի դեմքի վրայով անցավ որոշակիորեն անծանոթ և տարտամորեն ծանոթ անորսալի մի արտահայտություն, որն ասես բառերի վերածվելով՝ հասկանալի դարձավ ինձ։
― Գնացինք, Դեյզի,— Թոմը հրեց կնոջը դեպի Գեթսբիի մեքենան։
— Ես քեզ ման կածեմ այս կրկեսային կառքով։
Թոմը բացեց դուռը, բայց Դեյզին դուրս պրծավ նրա թևի տակից։
― Դու Նիքին ու Ջորդանին տար, իսկ մենք կգնանք մյուս մեքենայով։
Նա մոտեցավ Գեթսբիին, ձեռքը դրեց նրա արմունկին։ Ջորդանը, Թոմը և ես նստեցինք Գեթսբիի մեքենայի առաջամասում։
Թոմը փորձառու կերպով սեղմեց անծանոթ լծակները, և մենք՝ ճեղքելով կիզիչ օդը, առաջ սլացանք՝ ետևում թողնելով նրանց։
― Տեսա՞ր,— հարցրեց Թոմը։
― Ի՞նչը։
Նա թափանցող հայացքով նայեց ինձ և հասկացավ, որ Ջորդանը ու ես վաղուց գիտեինք այդ մասին։
― Դուք կարծում եք, ես հիմար եմ,— ասաց նա։— Կարող է պատահել, բայց ես ունեմ․․․ ինչպես ասեմ, մի երկրորդ տեսողություն, որն ինձ թելադրում է, թե ինչ անել։ Գուցե, դուք չեք հավատում նման բաների, բայց գիտությունը․․․
Նա կանգ առավ։ Անառարկելի իրականությունը ինքն իրեն զգացնել տվեց, ետ քաշեց նրան իմաստակումների անդունդի եզրից։
― Ես որոշ տեղեկություն եմ հավաքել այդ թռչնակի մասին,— շարունակեց նա։— Եվ ավելի շատ բան կիմանայի, եթե․․․
— Ուզում ես ասել գուշակողի մո՞տ ես գնացել,— կծեց Ջորդանը։
― Ի՞նչ,— նա շփոթված աչքերը հառեց մեզ, երբ մենք սկսեցինք ծիծաղել։— Գուշակո՞ղ։
― Այո, Գեթսբիի համար։
― Գեթսբիի համար։ Այդ էր պակաս։ Ասում եմ, որոշ տեղեկություն եմ հավաքել նրա անցյալի մասին։
― Եվ պարզեցիր, որ Օքսֆորդում է սովորել,— պատրաստակամ ասաց Ջորդանը։
― Օքսֆորդո՞ւմ։— Թոմը չհավատաց։— Սատանան գիտի, թե նա ով է։ Վարդագույն շորերով է ման գալիս։
― Ինչ որ է, նա Օքսֆորդում է սովորել։
― Օքսֆորդ, որը Նյու Մեքսիկո նահանգում է գտնվում,— արհամարհանքով փռթկացրեց Թոմը։— Կամ էլ մի ուրիշ տեղ։
― Լսիր, Թոմ, եթե դու այդպիսի ցուցամոլն ես, ապա ինչու ես նրան ճաշի հրավիրել,— բարկացավ Ջորդանը։
― Դեյզին է հրավիրել։ Նա նրան ճանաչել է մեր ամուսնությունից առաջ։ Աստված գիտե, թե որտեղ են ծանոթացել։
Մենք բոլորս հիմա արդեն գրգռված էինք գարեջրի անհետացող ազդեցությունից և, գիտակցելով այդ, լռեցինք միառժամանակ։ Հետո ճամփին, առջևում երևացին բժիշկ Թ․ Ջ․ Էքլբերդի խունացած աչքերը, և ես հիշեցի Գեթսբիի նախազգուշացումը բենզինի մասին։
― Քաղաք կհասցնի,— ասաց Թոմը։
― Բայց այստեղ մոտերքում գարաժ կա,— հակառակեց Ջորդանը։— Ես չեմ ուզում շոգին ճամփի կեսին կանգ առնել։
Թոմը բարկացած արգելակեց, և մենք կտրուկ շրջվեցինք դեպի Վիլսոնի ցուցանակի տակի փոշոտ տարածությունը։ Քիչ անց հայտնվեց տերը իր հաստատության դռանը և անմիտ հայացքը հառեց մեքենային։
― Բենզին լցրու,— կոպիտ գռռաց Թոմը։— Չե՞ս հասկանում, ինչ է, թե՞ կարծում ես, եկել ենք տեսարանովդ հիանալու։
― Հիվանդ եմ,— առանց տեղից շարժվելու ասաց Վիլսոնը։— Ամբողջ օրը հիվանդ եմ եղել։
― Ի՞նչ է պատահել։
― Մի տեսակ թուլություն եմ զգում։
― Ինքս լցնե՞մ,— հարցրեց Թոմը։— Հեռախոսով ձայնդ առողջ էր հնչում։
Վիլսոնը ոտքը դուրս դրեց, ըստ երևույթին նրա համար դժվար էր դռան հենարանից ու հովից զրկվելը, և ծանր շնչելով բացեց բենզինի բաքի կափարիչը։ Նրա դեմքը արևի լույսի տակ կանաչ էր։
― Ես չէի ուզում խանգարել ձեր ճաշը,— ասաց նա,— բայց փողի կարիք ունեմ և ուզում էի իմանալ, թե ինչ ես արել հին մեքենադ։
― Իսկ սա դուրդ գալի՞ս է,— հարցրեց Թոմը։— Անցյալ շաբաթ եմ գնել։
― Լավն է,— Վիլսոնը ձգվեց դեպի բռնակը։
― Կուզենայի՞ր գնել։
― Ձեռ ես առնում,— թույլ ժպտաց Վիլսոնը։— Չէ, ավելի լավ է, հին մեքենադ ծախես ինձ, մի քիչ փող աշխատեմ։
― Իսկ փողն այդքան շտապ ինչի՞դ է պետք։
― Ուզում եմ մեկնել։ Երկար մնացինք այստեղ։ Ես ու կինս ուզում ենք գնալ Արևմուտք։
― Կինդ ուզում է գնա՞լ,— բացականչեց Թոմը անակնկալի եկած։
― Տասը տարի է այդ մասին է խոսում,— նա մի պահ հենվեց պոմպին, ձեռքին հովանի անելով աչքերին։— Եվ հիմա գնում է, անկախ նրանից՝ ուզում է թե ոչ։ Ես նրան տանում եմ։
Փոշու ամպ բաց թողնելով՝ երկտեղ մեքենան սլացավ մեր կողքից, և մենք տեսանք ինչ-որ մեկի ձեռքի թափահարումը։
― Ինչքա՞ն պիտի տամ,— կտրուկ հարցրեց Թոմը։
― Վերջերս ինչ֊որ բան եմ լսել,— իմիջիայլոց ասաց Վիլսոնը։— Այդ պատճառով էլ ուզում եմ մեկնել։ Դրա համար էի քեզ զանգել։
― Ինչքա՞ն պիտի տամ։
― Քսան դոլար։
Շոգի անխնա հարվածներից գլխումս խառնաշփոթ էր և մի քանի անդուր վայրկյաններ անցան, նախքան գլխի կընկնեի, որ նրա կասկածները դեռևս Թոմի վրա չէին կենտրոնացել։ Նա հայտնաբերել էր, որ Միրթլը այլ կյանք ուներ իրենից զատ, մի ուրիշ աշխարհում, և դրանից էլ հիվանդացել էր։ Ես նայեցի նրան, հետո Թոմին, որի զուգահեռ հայտնագործությունից մի ժամ անգամ չէր անցել, և հասկացա, որ մարդկանց մտավոր և ցեղային խտրությունը չի կարող համեմատվել հիվանդի ու առողջի միջև եղած ահավոր տարբերության հետ։ Վիլսոնն այնքան հիվանդ էր, որ հանցավոր տեսք ուներ, աններելի հանցանք գործած մարդու տեսք, ասես հենց նոր անմեղ աղջկա հղիացրել էր։
― Լավ, ես կծախեմ մեքենան,— ասաց Թոմը,— վաղը ցերեկը կուղարկեմ։
Այդ վայրը ինձ միշտ տարտամ վախ էր պատճառել, նույնիսկ օրը ցերեկով, և այժմ ակամա շրջեցի գլուխս, կարծես ինչ֊որ վտանգ կանխազգալով։ Խարամի կույտերի վրայից բժիշկ Թ․ Ջ․ Էքլբերգի հսկայական աչքերը անթարթ մեզ էին նայում, սակայն շուտով գլխի ընկա, որ քիչ հեռու ուրիշ աչքեր էին մեզ դիտում։
Գարաժի վրայի պատուհաններից մեկի վարագույրը թեթևակի մի կողմ էր քաշված, և Միրթլ Վիլսոնը նայում էր ցած՝ մեր մեքենային։ Կլանված՝ նա գաղափար անգամ չուներ, որ իրեն դիտող կա, նրա դեմքի վրա մեկը մյուսին էին հաջորդում զգացմունքները՝ դանդաղ երևակվող լուսանկարի առարկաների նման։ Նման արտահայտություն հաճախ եմ տեսել կանանց դեմքերին, բայց Միրթլ Վիլսոնի դեմքին այն անհասկանալի ու անբացատրելի էր թվում, մինչև գլխի ընկա, որ նրա՝ խանդի սարսափից լայն բացված աչքերը ուղղված էին ոչ թե Թոմին, այլ Ջորդան Բեյքերին, որին Թոմի կնոջ տեղն էր դրել։
* * *
Պարզամիտ ուղեղի խառնաշփոթության նման խառնաշփոթություն չկա։ Թոմը վարում էր մեքենան, ասես տագնապի շիկացած մտրակների տարափի տակ։ Նրա կինն ու սիրուհին, որ մի ժամ առաջ ապահով ու անձեռնմխելի էին, այժմ աճապարանքով դուրս էին սպրդում իր տնօրինությունից։ Նա ոտքը դրեց արագացուցիչի վրա՝ Դեյզիին հասնելու և Վիլսոնից հեռանալու կրկնակի բնազդով, և մենք սլացանք Ժամում հիսուն մղոն արագությամբ դեպի Ասթորիա, մինչև որ վերգետնյա ճանապարհի երկաթասյուների սարդոստայնի մեջ տեսանք անշտապ ընթացող կապույտ մեքենան։
— Հիսուներորդ փողոցի մեծ կինոսրահներում զով է,— ասաց Ջորդանը։— Ես սիրում եմ Նյու Յորքը ամռան օրերին, երբ մարդիկ բացակայում են քաղաքից։ Ինչ-որ զգայական, չափից դուրս հասուն բան կա դրանում, ասես, ձեռքդ երկարելուն պես բոլոր տեսակի արտասովոր մրգերը կընկնեն ափիդ մեջ։
«Զգայական» բառը հետագա անհանգստության առիթ հանդիսացավ Թոմի համար, բայց նախքան կհասցներ որևէ բան հորինել հակառակելու, կապույտ մեքենան կանգ առավ, և Դեյզին մեզ նշան արեց մոտենալու։
― Իսկ հիմա ո՞ւր,— գոռաց նա։
― Երևի կինո։
― Շոգ է,— ծոր տվեց Դեյզին։— Դուք գնացեք, իսկ մենք մի քիչ կզբոսնենք ու հետո ձեզ կհանդիպենք։— Նա ճիգ արեց կատակելու։— Կժամադրվենք անկյունում։ Ես կլինեմ տղամարդը՝ բերանիս երկու ծխախոտ դրած։
― Այստեղ խոսելու տեղը չէ,— լսելով բեռնատարի զայրացած ազդանշանը, սրտնեղեց Թոմը։— Եկեք իմ ետևից՝ կենտրոնական զբոսայգու հարավային մուտքի մոտ՝ «Փլացա» հյուրանոցի դիմաց։
Ապա մի քանի անգամ շրջվեց, տեսնելու, թե արդյոք կապույտ մեքենան գալիս է իր ետևից, և եթե երթևեկության պատճառով նրանք դանդաղում էին, Թոմը նույնպես հապաղում էր, մինչև որ նորից հայտնվեին իր տեսադաշտում։ Ինձ թվում է, նա վախենում էր, որ նրանք կթեքվեն կողքի փողոցն ու ընդմիշտ կանհետանան իր կյանքից։
Բայց նրանք չթեքվեցին։ Եվ մենք բոլորս անբացատրելի որոշում ընդունեցինք՝ «Փլացա» հյուրանոցում լյուքս համար վերցնել։
Երկարատև ու աղմկալի վիճաբանությունը, որն ավարտվեց մեզ սենյակ քշելով, չի տպավորվել հիշողությանս մեջ, չնայած պարզ հիշում եմ, որ այդ ամբողջի ընթացքում ներքնաշորերս լպրծուն օձի նման գալարվում էին ոտքերիս շուրջ, և մերթընդմերթ քրտինքի սառը կաթիլներ էին գլորվում մեջքովս վար։ Ամեն ինչ սկսվեց Դեյզիի այն առաջարկից, որ վարձենք հինգ լողասենյակ և սառը լոգանք ընդունենք, իսկ քիչ անց խոսք գնաց «անանասի օշարակ խմելու տեղի» մասին։ Մեզանից յուրաքանչյուրը շարունակ կրկնում էր՝ «Խելացնոր միտք է», բոլորս միաբերան խոսում էինք ապշած աշխատողի հետ և կարծում՝ կամ ձևացնում, որ այդ ամենը մեզ անասելի հաճույք է պատճառում․․․
Սենյակը ընդարձակ էր ու հեղձուցիչ, և չնայած արդեն ժամը չորսն էր, պատուհանները բանալուն պես, այգուց շիկացած կանաչի հոսանքը ներս խուժեց, Դեյզին մոտեցավ հայելուն և, մեջքը դեպի մեզ արած, սկսեց հարդարել մազերը։
― Շքեղ սենյակ է,— ակնածանքով ասաց Ջորդանը, և բոլորս ծիծաղեցինք։
― Մյուս պատուհանն էլ բաց,— առանց շրջվելու կարգադրեց Դեյզին։
― Էլ չկա։
― Դե որ այդպես է, զանգենք կացին բերեն․․․
― Ավելի լավ է՝ չխոսենք շոգի մասին,— բարկացավ Թոմը։— Իսկ դու անընդհատ ասում ես՝ շոգ է, շոգ է, դրանից հազար անգամ ավելի ես շոգում։
Նա սրբիչից հանեց վիսկիի շիշը ու դրեց սեղանին։
― Ինչո՞ւ եք նրան մեղադրում, բարեկամ,— նկատեց Գեթսբին։
— Դուք ինքներդ էիք ուզում քաղաք գալ։
Լռություն տիրեց։ Հանկարծ հեռախոսագիրքը պոկվեց մեխից ու ընկավ հատակին, որի վրա Ջորդանը շշնջաց․ «Ներեցեք, խնդրեմ», բայց այս անգամ ոչ մեկը չծիծաղեց։
― Ես կբարձրացնեմ,— ասացի։
― Ես ինքս,— Գեթսբին զննեց պոկված կապիչը, ապա հետաքրքրությամբ «հըմ» արեց ու շպրտեց աթոռին։
― Իսկ առանց ձեր այդ նշանավոր խոսքի հնարավոր չէ՞,— կտրուկ հարցրեց Թոմը։
― Ի՞նչ խոսք։
― Դե այդ «բարեկամ» բառը, որ շարունակ կրկնում եք։ Որտեղի՞ց եք ճարել։
― Լսիր, Թոմ,— Դեյզին հեռացավ հայելուց,— եթե դու պատրաստվում ես մարդկանց վիրավորել, ես մի վայրկյան անգամ չեմ մնա այստեղ։ Զանգիր, ասա, թող սառույց բերեն անանուխի օշարակի համար։
Երբ Թոմը բարձրացրեց լսափողը, սմքած շոգը ձայնի վերածվեց, իսկ ներքևի պարասրահից մեզ հասան Մենդելսոնի հարսանեկան քայլերգի հանդիսավոր հնչյունները։
― Պատկերացնում եք՝ այս շոգին ամուսնանալ,— հուսահատ գոչեց Ջորդանը։
― Ինչ կա որ, ես ինքս ամուսնացա հունիսի կեսին,— հիշեց Դեյզին։— Լուիսվիլը՝ հունիսին։ Ինչ֊որ մեկը նույնիսկ ուշագնաց եղավ։ Ո՞վ էր դա, Թոմ։
― Բիլոքսին,— կարճ պատասխան տվեց Թոմը։
― Այո, այո, Բիլոքսի անունով մեկը։ Բլոքս Բիլոքսին Բիլոքսի քաղաքից, որը բոքս էր խաղում։
― Հետո նրան մեզ մոտ բերեցին,— ձայնակցեց Ջորդանը,— որովհետև մենք եկեղեցուց երկու տուն այն կողմ էինք ապրում, և նա երեք շաբաթ մնաց մեր տանը, մինչև հայրիկն ասաց, որ արդեն նրա գնալու ժամանակն է։ Հաջորդ օրը հայրիկը մահացավ։— Ապա մի պահ լռելուց հետո ավելացրեց, մտածելով, որ իր խոսքերը անհարգալից հնչեցին։— Մեկը մյուսի հետ ոչ մի առնչություն չուներ։
― Ես ճանաչում էի Բիլ Բիլոքսի անունով մեկին, բայց նա Մեմֆիս քաղաքից էր,— մտաբերեցի ես։
― Նրա զարմիկն է։ Ես նրա ամբողջ ընտանիքի պատմությունը գիտեմ։ Նա ինձ նվիրեց գոլֆի ալյումինե մականներ, որոնք մինչև օրս օգտագործում եմ։
Ներքևում երաժշտությունը դադարեց։ Սկսվեց ամուսնական ծիսակատարությունը, հետո մերթընդմերթ երկարատև ուրախալից շնորհավորանքներ հորդեցին մեր սենյակը։ Ի վերջո պոռթկաց ջազը, ազդարարելով պարերի սկիզբը․
― Ծերանում ենք,— ասաց Դեյզին,— եթե երիտասարդ լինեինք, վեր կկենայինք ու կպարեինք։
― Հիշիր Բիլոքսիին,— նախազգուշացրեց Ջորդանը։— Ո՞րտեղից գիտես նրան, Թոմ։
― Բիլոքսի՞ին,— ճիգով կենտրոնացավ Թոմը։— Ես նրան երբեք չեմ տեսել։ Նա Դեյզիի ծանոթն է։
― Ճիշտ չէ,— ժխտեց Դեյզին։— Ես նրան մինչև հարսանիքը չէի տեսել։ Նա ձեզ հետ եկավ Չիկագոյից։
― Այո, բայց նա ասաց, որ ճանաչում է քեզ։ Ասաց, որ մեծացել է Լուիսվիլում։ Ազա Բըրդը բերեց նրան վերջին րոպեին ու հարցրեց, թե նրա համար տեղ կգտնվի՞։
Ջորդանը քմծիծաղ տվեց.
― Նա հավանաբար ուզում էր ձրի տուն գնալ։ Իսկ ինձ ասաց, որ Յեյլում ձեր խմբի ավագն է եղել։
Ես ու Թոմը տարակուսանքով նայեցինք միմյանց։
― Բիլոքսի՞ն։
― Նախ և առաջ, մենք ավագ չունեինք․․․
Գեթսբին կոշիկի ծայրով կարճ, անհանգիստ տկտկացրեց հատակը։ Թոմը հանկարծ դիմեց նրան։
― Իմիջիայլոց, պարոն Գեթսբի, որքան գիտեմ, դուք Օքսֆորդն եք ավարտել։
― Մոտավորապես։
― Ա՜ա, հասկանում եմ։ Ուզում եք ասել, սովորել եք այնտեղ։
― Այո, սովորել եմ։
Դադար։ Ապա Թոմի ձայնը՝ հեգնական ու թերահավատ․
― Ըստ երևույթին, դա այն Ժամանակ էր, երբ Բիլոքսին Նյու Հեյվընում էր սովորում։
Կրկին դադար։ Մատուցողը բախեց դուռը, ներս բերեց մանրացրած սառույց ու անանուխի օշարակ, սակայն լռությունը չխախտվեց նրա շնորհակալությամբ և դռան մեղմ փակոցով։ Գեթսբիի կենսագրության այս կարևոր մանրամասնը պետք է վերջապես պարզվեր։
― Ես ձեզ ասացի, որ սովորել եմ այնտեղ։
― Այո, բայց ցանկալի է իմանալ երբ։
― 1919֊ին։ Միայն հինգ ամիս եմ դասի գնացել։ Ահա թե ինչու ես ինձ իսկական Օքսֆորդի սան չեմ կարող համարել։
Թոմը մեզ նայեց տեսնելու, թե արդյոք մենք կիսում ենք նրա թերահավատությունը, բայց բոլորիս հայացքը ուղղված էր Գեթսբիին։
― Զինադադարից հետո մի քանի սպաների տրվեց այդ հնարավորությունը,— շարունակեց Գեթսբին։— Մենք կարող էինք ընտրել Անգլիայի կամ Ֆրանսիայի ցանկացած համալսարանը։
Ես ցանկություն ունեցա վեր կենալու ու թփթփացնելու նրա մեջքին։ Վերստին նրա նկատմամբ համակվեցի բացարձակ հավատով, ինչպես բազմիցս եղել էր նախկինում։
Դեյզին ոտքի ելավ և հազիվ նկատելի ժպիտով մոտեցավ սեղանին։
― Բաց արա վիսկիի շիշը, Թոմ,— հրամայեց նա։— Ես քեզ համար անանուխի օշարակ կպատրաստեմ, որ քեզ այդքան հիմար չզգաս... Տես, անանուխն արդեն պատրաստ է։
― Սպասիր,— ֆշշացրեց Թոմը,— ես պարոն Գեթսբիին մեկ հարց էլ եմ ուզում տալ։
― Խնդրեմ,— քաղաքավարի ասաց Գեթսբին։
― Ինչ կռիվ եք պատրաստվում գցել իմ տան մեջ։
Վերջապես խոսակցությունը բացահայտ բնույթ կրեց, և Գեթսբին գոհ էր։
― Նա կռիվ չի գցում,— Դեյզիի հուսահատ հայացքը մեկից մյուսն անցավ։— Այդ դու ես կռիվ գցողը։ Խնդրում եմ, հավաքիր քեզ։
― Հավաքեմ ի՞նձ,— կատաղած կրկնեց Թոմը։— Քիչ հետո կասես, որ հանգիստ նստեմ ու նայեմ, թե ինչպես է Այնինչ քաղաքից եկած պարոն Այսինչը սիրաբանում կնոջս հետ։ Եթե դա է ուզածդ, հույսդ կտրիր։ Այսօր մարդիկ սկսել են ընտանեկան կյանքի ու նրա օրենքների դեմ դուրս գալ, իսկ վաղը ամեն ինչ տակնուվրա կլինի և կամուսնանան սևամորթների հետ։
Իր սեփական անմտությամբ ոգևորված, նա պատկերացնում էր իրեն՝ կանգնած մեն-մենակ քաղաքակրթության վերջին պատնեշին։
― Մենք այստեղ բոլորս էլ սպիտակ ենք,— ասաց Ջորդանը։
― Ես գիտեմ, որ այնքան էլ հանրածանոթ մարդ չեմ։ Շքեղ պարահանդեսներ չեմ տալիս։ Ինչպես երևում է, մեր օրերում տունդ խոզանոցի պիտի վերածես, որ ընկերներ ունենաս։
Ինչքան որ ես էի բարկացած, ինչքան որ բարկացած էին բոլորը, բայց և այնպես ծիծաղս գալիս էր ամեն անգամ, երբ Թոմը բացում էր բերանը։ Անառակից բարոյախոսի վերածվելը չափազանց ապշեցուցիչ էր։
― Ես ձեզ ասելիք ունեմ, բարեկամ․․․ — սկսեց Գեթսբին։
Դեյզին գուշակեց նրա միտքը։
― Ոչ, ոչ, պետք չէ,— վախեցած ընդհատեց նա։— Խնդրում եմ, գնանք տուն։ Եկեք բոլորս գնանք տուն։
― Ճիշտ որ։— Ես վեր ելա։— Գնացինք, Թոմ։ Ոչ ոք չի ուզում խմել։
― Ես ուզում եմ իմանալ, թե պարոն Գեթսբիի ասելիքն ինչ է։
― Զեր կինը չի սիրում ձեզ,— ասաց Գեթսբին։— Նա ձեզ երբեք չի սիրել։ Նա ինձ է սիրում։
― Գժվե՞լ եք, ինչ է,— մեքենայաբար գոչեց Թոմը։
Գեթսբին ոտքի ցատկեց՝ հուզումից աշխուժացած։
― Նա ձեզ երբեք չի սիրել, լսո՞ւմ եք,— գոռաց նա։— Նա ձեզ հետ ամուսնացել է միայն նրա համար, որովհետև ես աղքատ էի, իսկ նա հոգնել էր սպասելուց։ Դա ահավոր սխալ էր, բայց սրտի խորքում նա երբեք ինձնից բացի ոչ մեկին չի սիրել։
Ես ու Ջորդանը փորձեցինք գնալ, բայց Թոմն ու Գեթսբին մեկը մյուսից ավելի համառ պնդեցին, որ մնանք, ասես նրանցից ոչ մեկը մեզնից թաքցնելու բան չուներ և արտոնություն էր տվել մեզ հաղորդակից լինելու իրենց բուռն զգացմունքներին։
― Նստիր, Դեյզի,— Թոմը անհաջող փորձ արեց ձայնին հայրական երանգ տալու։— Ի՞նչ է կատարվում։ Ես ուզում եմ ամեն ինչ իմանալ։
— Ես ձեզ ասացի, թե ինչ է կատարվում,— պատասխանեց Գեթսբին։― Հինգ տարի է նույն բանն է կատարվում, իսկ դուք գաղափար անգամ չունեք։
Թոմը կտրուկ շրջվեց դեպի Դեյզին։
― Դու սրա հետ հինգ տարի շարունակ հանդիպո՞ւմ էիր։
― Ոչ, չէինք հանդիպում,— ասաց Գեթսբին։— Մենք հանդիպել չէինք կարող։ Բայց ամբողջ ժամանակ սիրում էինք միմյանց, բարեկամ, և դուք ոչինչ չգիտեիք։ Ես երբեմն մտածում էի, որ դուք չգիտեք այդ մասին, և ծիծաղս գալիս էր։— Բայց նրա աչքերը չէին ժպտում։
― Ա՞յդ է բոլորը,— Թոմը քահանայի նման միացրեց իր հաստ մատները ու հենվեց աթոռին։— Դուք խելագար եք,— պոռթկաց նա։— Չգիտեմ, թե ինչ է եղել հինգ տարի առաջ, որովհետև ես այն ժամանակ չէի ճանաչում Դեյզիին, և սպանես՝ չեմ կարող ասել, թե ինչպես եք ընդհանրապես ծանոթացել, ինչպես եք մոտեցել նրան, գուցե երբ նպարավաճառից մթերք եք իրենց տուն տարել ետնամուտքից։ Բայց ինչ վերաբերում է ձեր ասածին, դա բացարձակ սուտ է։ Դեյզին սիրելով ամուսնացավ ինձ հետ և հիմա էլ սիրում է։
― Ոչ,— Գեթսբին տարուբերեց գլուխը․
― Նա ինձ սիրում է, չնայած երբեմն հիմարություններ է մտցնում գլուխը և արածը չի իմանում։— Թոմը խորիմաստ տմբտմբացրեց։— Դեռ ավելին, ես էլ եմ Դեյզիին սիրում։ Երբեմն ինձ ազատություն եմ տալիս, բայց միշտ էլ վերադառնում եմ ու սրտումս միայն նրան եմ սիրում։
― Գարշելի արարած,— շրջվելով իմ կողմը՝ Դեյզիի ձայնը ցածրացավ և խոր արհամարհանքով լցրեց սենյակը։— Դու գիտե՞ս, Նիք, թե ինչու մենք Չիկագոյում չմնացինք։ Տեսնես ինչո՞ւ այդ փոքրիկ չարաճճիության պատմությունը քեզ չի արել։
Գեթսբին մոտեցավ, կանգնեց Դեյզիի կողքին։
― Ամեն ինչ վերջացավ, Դեյզի,— վճռական ասաց նա։— Խոսել չարժե։ Ասա նրան ճշմարտությունը, որ երբեք չես սիրել, և ամեն ինչ տեղը կընկնի։
Դեյզին նայեց նրան անիմաստ հայացքով։
― Սիրե՞լ․․․ ինչպես կարող էի սիրել նրան։
― Դու երբեք չե՛ս սիրել նրան։
Դեյզին հապաղում էր։ Նա աղերսանքով նայեց ինձ ու Ջորդանին, ասես վերջապես հասկացավ անելիքը, ասես մինչև հիմա երբեք մտադիր չէր եղել որևէ բան անելու, բայց արդեն ուշ էր, ինչ որ եղել էր՝ եղել էր։
― Ես երբեք նրան չեմ սիրել,— նկատելի դժկամությամբ ասաց նա։
― Նույնիսկ Կապիոլանիո՞ւմ,— հանկարծ հարցրեց Թոմը։
― Այո։
Ներքևի պարասրահից օդի տաք ալիքների հետ մեկտեղ երգի խուլ, խեղդուկ հնչյուններ էին բարձրանում։
― Ոչ էլ ա՞յն օրը, երբ քեղ Փանչ Բոուլից ձեռքերիս վրա տանում էի, որ կոշիկներդ չթրջվեն։— Նրա ձայնի մեջ խռպոտ քնքշանք զգացվեց․․․― Դե՞յզի։
― Խնդրում եմ, մի․․․— Դեյզիի ձայնը սառն էր, բայց արդեն առանց թշնամանքի։— Նա նայեց Գեթսբիին։— Տեսա՞ր, Ջեյ,— նրա ձեռքը դողաց սիգարեթ վառելիս։ Ապա անսպասելի շպրտեց սիգարեթն ու վառվող լուցկին գորգի վրա։
― Դու շատ բան ես ուզում,— գոռաց նա Գեթսբիի վրա։— Ես քեզ սիրում եմ, բավական չէ՞։ Անցյալը չեմ կարող փոխել։— Եվ սկսեց անօգնական հեկեկալ։— Ես նրան մի ժամանակ սիրել եմ, բայց քեզ էլ եմ սիրել։
Գեթսբին բաց ու խուփ արեց աչքերը։
― Ի՞նձ էլ ես սիրել,— կրկնեց նա։
― Նույնիսկ դա էլ է սուտ,— կատաղի ճչաց Թոմը։— Նա ձեր գոյության մասին անգամ չգիտեր։ Իմ ու Դեյզիի միջև կան բաներ, որ դուք երբեք չեք իմանա, այնպիսի բաներ, որ մեզնից ոչ մեկը մոռանալ չի կարող։
Բառերը մարմնական ցավ պատճառացին Գեթսբիին։
― Ես ուզում եմ Դեյզիի հետ մենակ խոսել,— պնդեց Գեթսբին։— Նա հիմա շատ հուզված է․․․
― Նույնիսկ մենակ չեմ կարող ասել, որ երբեք չեմ սիրել Թոմին,― հուսահատ ձայնով ընդունեց Դեյզին։— Ճիշտ չի լինի, եթե հակառակն ասեմ։
― Իհարկե, ճիշտ չի լինի,— միացավ Թոմը։
Դեյզին դիմեց ամուսնուն։
— Իբր քեզ համար միևնույնը չէ։
― Իհարկե, միևնույնը չէ։ Սրանից հետո ես ավելի շատ հոգ կտանեմ քո մասին։
― Դուք չհասկացաք,— տագնապեց Գեթսբին։— Դուք այլևս նրա մասին հոգ չեք տանելու։
― Ինչպե՞ս,— Թոմը լայն բաց արեց աչքերն ու ծիծաղեց։ Նա այժմ տիրապետում էր իրեն։— Ի՞նչ է եղել որ։
― Դեյզին բաժանվում է ձեզնից։
― Հիմարություն։
― Այո, բաժանվում եմ,— նկատելի ճիգով ասաց Դեյզին։
― Նա չի բաժանվում ինձնից։— Թոմի խոսքերը հանկարծ ծանրորեն ընկան Գեթսբիի վրա։— Այն էլ մի խաբեբայի պատճառով, որը գողացած մատանի է անցկացնելու կնոջ մատին։
― Ես այլևս չեմ կարող լսել այս բոլորը,— գոռաց Դեյզին։— Խնդրում եմ, հեռանանք այստեղից։
― Եվ ընդհանրապես ո՞վ եք դուք,— պոռթկաց Թոմը։— Որքան ինձ հայտնի է՝ դուք Մեյեր Վուլֆշայմի խմբից եք։ Ես որոշ տեղեկություն եմ հավաքել ձեր գործերի մասին, և դեռ կաշխատեմ ավելին իմանալ։
― Հավաքեցեք ինչքան կուզեք, բարեկամ,— վստահ ասաց Գեթսբին։
― Ես արդեն գիտեմ, թե ձեր «դեղատները» ինչ են ներկայացնում իրենցից,— Թոմը դարձավ մեզ ու արագ վրա տվեց։— Նա և Վուլֆշայմը բազմաթիվ մանր-մունր դեղատներ են գնել Նյու Յորքում ու Չիկագոյում և օղի վաճառել։ Սա նրա քաջագործություններից մեկն է։ Ես նրան մաքսանենգի տեղ դրեցի հենց սկզբից և չէի սխալվել։
― Իսկ սրան ի՞նչ կասեք,— քաղաքավարի ասաց Գեթսբին։— Ձեր ընկեր Վոլթեր Չեյսը չէ՞ր, որ մեզ հետ գործակցեց։
― Եվ դուք նրա գլխին փորձանք բերեցիք։ Թողեցիք, որ մի ամիս մնա Նյու Ջերսիի բանտում։ Տեր աստված։ Պետք է լսեիք, թե ինչ էր ասում նա ձեր մասին։
― Նա մեզ մոտ եկավ լրիվ սնանկացած և շատ ուրախ էր, որ մի քիչ փող վաստակեց, բարեկամ։
― Ինձ մի կոչեք «բարեկամ»,— ճչաց Թոմը։ Գեթսբին ոչինչ չասաց։— Վոլթերը ձեզ օրենքի ձեռքը կտար, բայց Վուլֆշայմը վախեցրեց նրան ու բերանը փակեց։
Կրկին Գեթսբիի դեմքին հայտնվեց այդ օտարոտի, բայց և այնպես ծանոթ արտահայտությունը։
― Այդ դեղատների գործն այնքան էլ մեծ բան չէ,— հանգիստ շարունակեց Թոմը,— բայց հիմա դուք զբաղված եք մի այնպիսի գործով, որի մասին Վոլթերը վախեցավ ասել։
Ես նայեցի Դեյզիին, որը սարսափահար նայում էր մերթ Գեթսբիին,
== Գլուխ ութերորդ ==
== Գլուխ իններորդ ==