-Բայց ինչու՞ ոչ հիմա: Այս տագնապալի օրերին Էլենդիլի փորձառու հետնորդի հայտնվելը մեր ժողովրդին մեծ հույս ու տոկունություն կհաղորդեր: Արևմտյան դաշտերում հիմա ճակատամարտ է ընդանում ու վախենում եմ մերոնք չդիմանան: Ես առանց Թեոդենի թույլտվության իմ ջոկատով հյուսիս եմ արշավել ու արքունիքը հիմա անպաշտպան է, բայց ես չէի կարող այլ կերպ վարվել: Հետախույզները լուր բերեցին, որ երեք օր առաջ օրքերի մի մեծ ջոկատ է իջել արևմտյան պատով ու նրանց վահաններին Սարումանի զինանշանն է: Փաստորեն Սարումանը դաշի՞նք է կնքել սև տիրակալի հետ: Դա ամենասարսափելին էր իմ կարծիքով: Այդ հրեշավոր լուրը լսելով ես իմ ջոկատը հավաքեցի և ճանապարհ ընկա: Երկու օր առաջ մայրամուտին, Ֆենգորնի անտառի մուտքի մոտ, բռնացրեցինք օրքերին: Մենք շրջապատեցինք նրանց ու երեկ առավոտյան հարձակվեցինք: Այդ մարտում ես տասնհինգ մարտիկ կորցրեցի ու տասներկու ձի: Օրքերն ավելի շատ դուրս եկան քան մենք կարծում էինք: Արևելքից նրանց օգնություն էր եկել՝ դատելով հետքերից: Ամենավերջում անտառից ևս մի ջոկատ օգնության եկավ մեր թշնամիներին: Իսկական հսկաներ էին: Կրկին սպիտակ ձեռքի զինանշանով՝ կատաղի ու ուժեղ: Բայց մենք նրանց էլ ոչնչացրեցինք, չնայած շատ երկար ժամանակ պահանջվեց: Մենք պետք ենք թե՛ հարավում և թե՛ արևմուտքում: Չե՞ք ուզում միանալ մեզ: Մենք ձեզ ձիեր կտանք: Սրիդ համար էլ աշխատանք կճարվի: Թզուկի տապարն ու էլֆի աղեղն էլ իրենց համար գործ կգտնեն, եթե նրանք ներեն ինձ ոսկե անտառի տիրուհու մասին ասած խոսքերս: Ես ուղղակի կրկնում եմ այն ինչը խոսում են մեր կողմերում: Ուրախ կլինեմ եթե այդպես չլինի:
-Քո խոսքերը բարի են,- ասաց Արագորնը,- Շնորհակալություն: Իմ սիրտը նույնպես ձգտում է դուրս գալ նախանշված ճանապարհից ու գալ քո ետևից, բայց ես չեմ կարող թողնել մեր ընկերներին բախտի քմահաճույքին , քանի դեռ հույս կա , որ նրանք կգտնվեն:
-Հույս չկա,- ասաց Էոմերը,- հյուսիսային սահմանին դու նրանց չես գտնի:
-Բայց նրանք ետևում էլ չեն մնացել: Մենք ճանապարհին ճանապարհին՝ արևելյան պատից ոչ հեռու , հստակ նշանի հանդիպեցինք, ու գիտենք , որ նրանցից գոնե մեկը այդ ժամանակ դեռ ողջ էր: Պատից էս այս կողմ ուրիշ ոչ մի արտառոց բան չի հանդիպել, արահետը : Արահետը ուղիղ այս կողմ է գալիս, ուրիշ : Ուրիշ հետքեր չկան, եթե իհարկե հետքագետի իմ վարպետությունը ինձ չի դավաճանել:
-Այդ դեպքում ո՞ւր են նրանք անհետացել:
-Չգիտեմ: մտածում եմ , որ նրանք սպանված են ու այրված օրքերի հետ միասին, բայց դու դա բացառում ես: Ես ու ես քեզ հավատում եմ: Կարող եմ եզրակացնել միայն մի բան, մարտից : Մարտից առաջ նրանք ճողոպրել են անտառ, երևի : Երևի դա տեղի է ունեցել նախքան օրքերին շրջափակման մեջ վերցնելը: Դու վստա՞հ ես , որ շրջափակումից ոչ ոք դուրս չի պրծել:
-Կարող եմ երդվել , որ ոչ մի օրք չի դուրս եկել շրջափակումից,- գոչեց Էոմերը,- իսկ եթե ինչ որ մեկը կարողացել է դուրս պրծնել օղակից , ուրեմն նա հաստատ ամենաքիչը էլֆ կախարդ է:
-Մեր բարեկամները հագնված են ինչպես մենք,- նկատեց Արագորնը, - իսկ դուք մեզ չնկատեցիք:
-Այո, ճիշտ է, այդ : Այդ մասին ես մոռացել էի,- համաձայնվեց Էոմերը,- ու ընդհանրապես այսօր այնքան հրաշքներ տեղի ունեցան , որ ես էլ ոչ մի բանում վստահ չեմ: Ինչ ասես չի կատարվում աշխարհում, թզուկն : Թզուկն ու էլֆը ձեռք ձեռքի տված զբոսնում են Ռոհանի դաշտերում, մարդիկ հանդիպում են Լորիենի կախարդուհուն ու նրանց հետ ոչինչ չի պատահում: Եվ դա դեռ ամենը չէ, : Ռոհան է վերադարձել Էլենդիլի սուրը, որը կոտրվել էր դեռ այն ժամանակ, երբ մեր նախահայրերը դեռ ոտք չէին դրել այս հողերը, ու : Ու հետն էլ վերադարձել է վերածնված: Այսպիսի իրավիճակում չգիտես էլ ինչ անես:
-Ոչ մի տարօրինակ բան էլ չկա,- ասաց Արագորնը,- չարն ու բարին միշտ էլ մնում են չար ու բարի, թե մարդկանց, թե էլֆերի ու թզուկների համար, ուղղակի : Ուղղակի պետք է կարողանալ մեկը մյուսից տարբերել, ոսկե : Ոսկե անտառում էլ է ամեն ինչ այդպես:
-Ճշմարիտ որ այդպես է,- համաձայնվեց Էոմերը,- ես հավատում եմ քեզ, սիրտս : Սիրտս էլ հուշում է ինչպես վարվել, բայց դժբախտությունն այն է , որ ես չեմ կարող հետևել սրտիս խորհրդին: Մեր օրենքները արգելում են օտարականներին առանց թագավորի գիտության թափառել Ռոհանում: Հիմա վատ ժամանակներ են ու և օրենքներն ավելի են խստացել: Ես խնդրեցի ձեզ ձեր կամքով հետևել մեզ, բայց դուք հրաժարվեցիք: Հո չենք հիմա չե՞նք կռվելու հիմա, հարյուրը երեքի դեմ:
-Կարծում եմ ձեր օրենքները գրված են ուրիշ դեպքերի համար,- առարկեց Արագորնը,- բայց արդյո՞ք ես իրոք օտարական եմ: Ես քիչ անգամներ չեմ եղել ձեր երկրում ու նույնիսկ կռվել եմ Ռոհանի մարտիկների շարքերում, Ճիշտ շարքերում՝ ճիշտ է ուրիշ անունով: Քեզ ես երբեք չեմ հանդիպել, այն : Այն ժամանակ դու դեռ երեխա էիր, բայց հորդ՝ Էոմունդի հետ , շատ եմ զրուցել, : Թեոդենի՝ Թենգելի որդու հետ նույնպես:Այն ժամանակներում Ռոհանցի բարեխիղճ հրամանատարը երբեք չէր կանգնեցնի մի մարդու՝ ով շտապում է ընկերներին օգնության: Մի խոսքով իմ պարտքն է շարունակել ուղիս, իսկ դու դու՝ Էոմունդի որդի , կարող ես ընտրել, կամ օգնիր ընտրե՛լ: Կամ օգնի՛ր մեզ, կամ էլ բաց թող , եթե չես ուզում օգնել: Կամ էլ շարժվիր օրենքով, բայց այդ դեպքում թագավորի մոտ կվերադառնան ոչ թե հարյուր մարտիկ այլ շատ ավելի քիչ:
Էոմերը մի քանի վարկյան լռեց ու վերջապես որոշում ընդունեց:
-Երկուսս էլ շտապում ենք: Իմ ջոկատը ջոկատն անհամբեր սպասում է հրամանի , որպեսզի ինչքան հնարավոր է արագ հեռանանք այստեղից, իսկ քո հույսը քանի գնում ավելի եթերային է դառնում: Ես իմ ընտրությունը կատարեցի: Գնա՛ցեք ձեր ճանապարհով, և բացի այդ ես ձեզ ձիեր էլ կտամ: Միայն մի բան եմ խնդրում, երբ կատարեք ձեր պարտքը , կամ հասկանաք որ ապարդյուն էիք փնտրում վերադարձրեք , վերադարձրե՛ք ձիերին Էդորաս: Դա թագավորին ապացույց կլինի , որ ես ճիշտ եմ վարվել: Դրանից կարող է կախված լինել իմ պատիվը ու հնարավոր է նույնիսկ կյանքը: ՉփոշմանեցնեսԻնձ հուսախաբ չանես:
-Չեմ փոշմանեցնիանի,- խոստացավ Արագորնը:
-Մեծ էր Էոմերի զինակիցների զարմանքը երբ , երբ նա հրամայեց ազատ նժույգներին տալ օտարականներին: Շատերը կասկածամիտ հայացքներ գցեցին, բայց միայն Էոտայնը համարձակվեց բարձրաձայն արտահայտվել:
-Գուցե արժե տալ ձիերին այս օտարականին, որը Գոնդորի տիրակալներից է սերում, սերում՝ եթե հավատանք նրա խոսքին, բայց չլսված բան է , որ Ռոհանյան նժույգին հեծնի թզուկը:
-ՀանգստացիրՀանգստացի՛ր, այդպիսի բան չի չի՛ եղել ու չի չի՛ էլ լինի,- արձագանքեց Ջիմլին,- ես ավելի լավ է ոտքով գնամ , քան բարձրանամ այս գազանի վրա, չեմ : Չեմ բարձրանա եթե նույնիսկ ուժով ստիպեն: Ես ոտքով էլ հետ չեմ մնա:
-Կմնաս,- նկատեց Արագորնը,- մենք ժամանակ չունենք ու չենք կարող ոտքով եկողի արագությամբ ընդանալ:
-Ջիմլի, բարեկամս, մի անհանգստացիր, - հանգստացրեց նրան Լեգոլասը,- մենք երկուսով երկուսս մի ձիով կգնանք ու դու անհանգստանալու կարիք չես ունենա, ես : Ե՛ս կվարեմ ձին:
Արագորնին մոտեցրին տարան մեծ մոխրագույն ձիունձիու մոտ:
-Նրա անունը Խասուֆել է,- ասաց Էոմերը,- թող որ նա քեզ հավատարիմ լինի ու թող քո բախտն ավելի շատ բերի , քան նրա նախկին տիրոջ տիրոջ՝ Գարուլֆի բախտը:
Լեգոլասի ձին այնքան էլ մեծ չէր , ինչքան Արագորնինը, բայց տաքարյուն էր ու ճարպիկ, անունը : Անունը Արոդ էր: Լեգոլասը խնդրեց հանել թամբը ձիու վրայից:
-Առանց թամբի ել էլ յոլա կգնամ,-ասաց նա ու մեծ թեթևությամբ թռավ ձիու մեջքին:
Չնայած բոլորի զարմանքին զարմանքին՝ Արոդը հանգիստ հնազանդվեց, թվում : Թվում էր , թե նա առանց բառերի հասկանում է իր նոր հեծիալինհեծյալին: Էլֆերը հեշտ են ընդհանուր լեզու գտնում կենդանիների հետ: Երբ Ջիմլիին նստեցրին Լեգոլասի ետևում, նա այպես ամուր կառչեց էլֆից, ասես նրա համար ձի հեծնելը այնքան տհաճ լիներ , ինչքան Սեմի համար նավակ նստելը:
-Բարի ճանապարհ, ցանկանում եմ գտնեք այն , ինչ փնտրում եք,- բարեմաղթեց Էոմերը,- ինչքան հնարավոր է շուտ վերադարձեք, ու թող մեր սրերը փայլատակեն միասին:
-Ես կվերադառնա՛մ,- գոչեց Արագորնը:
-Ես ե՛լէ՛լ,- խոստացավ Ջիմլին,- մենք դեռ կզրուցենք Լորիենի տիրուհու մասին, ու ես քեզ կսովորեցնեմ ավելի քաղաքավալի լինել:
-Կտեսնենք,- պատասխանեց Էոմերը,- այսօր այնքան տարօրինակ դեպքեր տեղի ունեցան, որ ես չեմ զարմանա, եթե դառնամ թզուկի աշակերտը , ու նրա տապարը մեծագույն հարգանք ստեղծի իմ մեջ Լորիենի տիրուհու հանդեպ:
Այս խոսքերով էլ նրանք բաժանվեցին: Ռոհանցիների նժույգները սլանում էին քամու արագությամբ: Քիչ անց , երբ Ջիմլին ետ նայեց , Էոմերի ջոկատը դարձել էր մի փոքրիկ բիծ անծայրածիր հորիզոնում: Արագորնը նայում էր միայն առաջ, որպեսզի հանկարծ չկորցնի հետքը: Նա այնքան էր կորացել , որ այտը դիպչում էր Խասուֆելի պարանոցին: Շուտով նրանք հասան էնտվեյին: Գետի ափին օրքերի հետքը բաժանվում էր երկու մասի, մեկը : Մեկը թեքվում էր դեպի արևելք: Օգնության եկած օրքերի հետքն էր, որի մասին պատմել Էր Էոմերը: Արագորնը իջավ ձիուց, արագորեն ուսումնասիրեց հետքերն ու նորից թռավ ձիու մեջքին: Բարեկամները շարունակեցին ճանապարհը արահետի կողքով, աշխատելով չկոխկրտել չկոխրտել հետքը: Քիչ անց Արագորնը նորից կանգ առավ, իջավ ձիուց ու սկսեց ուշադիր զննել:
-Շատ բան չես զանազանի,- վերջապես ասաց նա,- Ռոհանցիները զգալիորեն կոխկրտել կոխրտել են հետքը, երևում : Երևում է հետ գալու ճանապարհին խիտ շարքերով են արշավել արշավել՝ աշխատելով գետից չհեռանալ: Արևելք գնացող հետքերը լավ են պահպանվել, բայց նրանցից ոչ մեկը չի տանում ետ՝ դեպի Անդուինը: Հարկավոր է դանդաղ գնալ ու ուշադիր լինել, որ այլ կողմ գնացող հետք բաց չթողնենք: Այստեղ օրքերը հաստատ նկատած կլինեին , որ իրենց հետապնդում են ու կարող էին գերիներին քարշ տալ այլ կողմ:
Եղանակը փչանում էր: Արևելքից մռայլ, մոխրագույն ամպեր եկան ու ծածկեցին արևը: Կամաց կամաց Ֆենգորնը մոտենում էր, ու նրա մթին թավուտները սևին էին տալիս լեռան լանջերին: Հետապնդողներն այդպես էլ այլ կողմ գնացող հետքեր չգտան, բայց սկսեցին հանդիպել նետահարված օրքերի դիակների: Մեկի թիկունքին, մյուսի կրծքին ցցված էին մոխրագույն փետուրերով նետերը:
Արդեն իրիկուն էր, երբ նրանք վերջապես հասան անտառեզրին ու առաջին ծառերի արանքում հայտնաբերեցին հսկայական խարույկից մնացած մոխրակույտը: Ածուխները դեռ ծխում էին, կողքը թափթփված էին սաղավարտներ, ծակծկված վահաններ, կոտրված սրեր, նիզակներ ու սպառազինության այլ պարագաներ: Հողի մեջ խրված նիզակի ծայրին ցցված էր օրքի հսկայական գլուխը գլուխը՝ ջարդված սաղավարտով, որի վրա դեռ զանազանվում էր սպիտակ զինանշանը: Մի քիչ այն կողմ, կողմ՝ գետից ոչ հեռու , սևին էր տալիս թարմ հողով ծածկված ու տորֆով կառուցված գերեզմանաթումբը, վրան ցցված տասնհինգ նիզակներով: Քիչ ժամանակ չպահանջվեց մինչև Արագորնն ու ընկերները հետախուզեցին տարածքն ու նրա շրջապատը, բայց մութն արդեն ընկնում էր,իսկ անտառը պատվում մշուշով: Մերիի ու Փինի հետքերը այդպես էլ չգտնվեցին:
-Ամեն ինչ ապարդյուն է,- տխուր ասաց Ջիմլին,- շատ հանելուկներ ենք գուշակել , ինչ ճանապարհ ենք ընկել, բայց այս մեկը երևի ամենադժվարն է: Վախենամ հոբիթների ածխացած ոսկորրները խառնվել են օրքերի ոսկորներին: Ֆրոդոն ծանր կտանի այս լուրը, եթե իհարկե այդ մասին նա երբևե իմանա: Բա Ազատքում սպասող ծեր հոբիտը... Էլրոնդը դեմ էր նրանց մեզ հետ գալուն:
-Իսկ Գենդալֆը կողմ էր,- առարկեց Լեգոլասը:
-Դե Գենդալֆն առաջինը որոշեց մասնակցել արշավին ու առաջինն էլ զոհվեց,- պատասխանեց Ջիմլին, - սխալվեց այս անգամ իր հաշվարկների մեջ:
-Գենդալֆը որոշեց մասնակցել ոչ թե այն պատճառով , որ բարեհաջող ավարտ էր կանխագուշակել,- ասաց Արագորնը,- այլ որովհետև հրաժարվել չէր կարող, չնայած գիտեր , որ այս ամենը կարող է տխուր ավարտ ունենալ:
Նրանք ճամբար խփեցին մարտի դաշտից ոչ հեռու բուսնած լայն տարածված ճյուղերով մի ծառի տակ, որը շագանակենի էր հիշեցնում: Ճյուղերին դեռ պահպանվում էին անցյալ տարվանից մնացած չորացած ձեռքի մատների նման լայն ու դարչնագույն տերևները, որոնք տխուր սոսափում էին գիշերային քամու յուրաքանչյուր հպումից:
Ջիմլիի ատամները ցրտից կրճկտում կռճկտում էին: Նրանցից ամեն մեկը մի բարակ ծածկոցով էր ծածկված:
-Եկեք խարույկ վառենք,- առաջարկեց թզուկը,- ես արդեն ոչնչից չեմ վախենում, եթե : Եթե նույնիսկ օրքերը թռչեն դեպի կրակը , ինչպես թիթեռները դեպի լույսը , ինձ համար միևնույնն է:
-Եթե հոբիթները թափառում են անտառում, անտառում՝ խարույկի լույսը նրանց այստեղ կբերեր,- ավելացրեց Լեգոլասը:
-Չես իմանա խարույկի լույսն էլ է՛լ ում այստեղ կբերի , բացի օրքերից ու հոբիթներից,- ասաց Արագորնը,- մենք երկու լիգ ենք հեռու դավաճան Սարումանի տիրույթները տանող լեռնանցքից:Եվ բացի այդ այդ՝ մենք Ֆենգորնի անտառեզրին ենք գտնվում, ասում : Ասում են այստեղի ծառերին դիպչելը վտանգավոր է:
-Բայց նայիր ռոհանցիները ինչ մեծ խարույկ են վառել երեկ ու հաստատ մի մի՛ ծառ չեն տապալել,- առարկեց Ջիմլին,- գիշերն էլ այստեղ են անցկացրել ու նրանց հետ ոչինչ չի պատահել:
-Ռոհանցիները քանակով ավելի շատ էին , քան մենք, - հիշեցրեց Արագորնը,- ու հետո Ֆենգորնի զայրույթը նրանց չի վախեցնում: Նրանք հազվադեպ են այս կողմերում երևում, անտառի խորքն էլ երբեք չեն մտնում: Իսկ մեզ ճանապարհը կարող է դեպի անտառի խորքը տանել, զգույշ եղե՛ք, ծառերին ձեռք չտա՛ք:
-Դրա կարիքը չկա էլ,- ասաց Ջիմլին,- ռոհանցիները բավականաչափ փայտ են թողել, և բացի այդ այդ՝ տարածքը լիքն է գետնին թափթփված չոր ճյուղերով:
Նա գնաց փայտ հավաքելու և քիչ անց արդեն խարույկ վառելու պատրաստություն էր տեսնում: Արագորնը նստեց շագանակենու տակ , մեջքը հենեց ծառի բնին ու խորասուզվեց մտքերի մեջ: Լեգոլասը միայնակ կանգնած, մարմնով թեքված դեպի առաջ , նայում էր անտառի անթափանց պատին, ասես ինչ որ հեռավոր ձայներ էր լսում:Վերջապես թզուկը փոքրիկ, բայց պայծառ խարույկ վառեց , ու երեք ընկերները հավաքվեցին խարույկի շուրջը, շուրջը՝ իրենց մարմնով ծածկելով խարույկի լույսը ավելորդ աչքերից: Լեգելասը Լեգոլասը բարձրացրեց գլուխն ու նայեց դեպի խարույկը կռացած երկար ճյուղերին:
-Տեսե՛ք,- զարմացած բացականչեց նա,- կրակի ջերմությունը դուր է գալիս ծառին:
Հնարավոր է նրանց խաբում էին պարող ստվերները, բայց միաժամանակ երեքին էլ թվաց , թե ճյուղերը ճկվել ու ձգվում են դեպի կրակը, իսկ դարչագույն տերևները դողում են ու թեթև խշշյունով հպվում միմյանց: Հանկարծակի լռություն տիրեց , ու երեքն էլ իրենց վրա զգացին մթության մեջ տարածված անծանոթ անտառի խորհրդավոր հայացքը: Անտառը հանգիստ շնչում էր խավարում ու թվում էր , թե նա միայն իրեն հայտնի ինչ որ գաղտնիք է թաքցնում: Վերջապես Լեգոլասը խախտեց լռությունը:
-Հիշում եմ Սելեբորնը զգուշացնում էր մեզ Ֆենգորնի մասին, ասում : Ասում էր , որ անտառի խորքը չգնանք,- ասաց նա,- ինչ ես կարծում , ինչու՞ , Արագո՛րն: Բորոմիրն էլ էր ինչ որ լեգենդների մասին պատմում, ինչի՞ : Ինչի՞ մասին է խոսվում այնտեղ:
-Շատ լեգենդներ կան Գոնդորում ու ոչ միայն այնտեղ,- պատասխանեց Արագորնը,- եթե Սելեբորնի խոսքերը չլինեին , ես կհամարեի դրանք դատարկ հնարանքներ, որոնց իրական իմաստը վաղուց արդեն կորցված կորսված է: Ինքս էի քեզ ուզում հարցնել , ճշմարտություն կա՞ արդյոք դրանց մեջ, բայց : Բայց եթե նույնիսկ անտառային էլֆը չգիտի, էլ ի՞նչ սպասես մարդուց:
-Դու շատ ես ճանապարհորդել,- առարկեց Լեգելասը,- ես որտեղի՞ց պետք է լսած լինեի Ֆենգորնի մասին, բացի մի քանի երգից, որտեղ երգվում է այն մասին, որ այստեղ առաջներում բնակվել են օնոդրիմները, օնոդրիմները՝ Մարդկանց լեզվով էնտերը: Այս անտառը շա՜տ -շատ հին է, նույնիսկ էլֆերի չափանիշներով:
-Այո Այո՛, հինավուրց անտառ է,- հաստատեց Արագորնը,- այնքան հինավուրց , որքան գերազմանոցի մոտակայքում աճող Հավերժական անտառը: Էլրոնդն ասում էր , որ այդ երկու անտառները ինչ որ տեղ ազգականներ են: Սրանք վերջին պատվարն են այն հնագույն անտառների, որոնք սփռված էին այս հողերում դեռ այն վաղ ժամանակներում, երբ առաջնածինները նոր էին սկսել դեգերել միջերկրում, իսկ մարդկային ցեղը դեռ չէր արթնացել հավերժական քնից... Բայց Ֆենգորնն ունի նաև իր սեփական գաղտնիքը, թե ինչ գաղտնիք է չեմ կարող ասել:
-Չեմ էլ ուզում իմանալ,- հայտարարեց Ջիմլին,- ով էլ այստեղ ապրելուց լինի ես կանեմ ամեն ինչ , որպեսզի նրան չհանդիպեմ:
Բարեկամները վիճակ գցեցին , թե ով է առաջինը ժամապահ կանգնելու, : Ջիմլին առաջինն էր: Արագորնն ու Լեգոլասը պառկեցին հանգսռանալու: Արագորնը շրջվեց դեպի Ջիմլին ու քնատ ձայնով ասաց.
-Հիշիր Ջիմլի, ոչ մի դեպքում ոչ ճյուղ, ոչ էլ թուփ հանկարծ չկտրես: Ու աշխատիր անտառ չգնալ ցախ հավաքելու , եթե նույնիսկ խարույկը հանգչի: Ծայրահեղ դեպքում ձայն տուր ինձ:
Այս խոսքերով էլ նա շրջվեց կողքի ու քիչ անց արդեն քնած էր մեռածի քնով: Լեգոլասը պառկել էր ձեռքերը կրծքին խաչած, բաց աչքերով, որոնց մեջ խառնվել էին երազն ու գիշերային կիսաիրականություը, քանզի այդպես են քնում էլֆերը: Ջիմլին նստել էր խարույկի մոտ ու մտամոլոր շոշափում էր տապարի շեղբը: Շուրջը լռություն էր տիրում, միայն տերևներն էին առաջվա պես սոսափում գլխավերևում: Հանկարծ Ջիմլին բարձրացրեց հայացքն ու քարացավ: Խարույկի լույսով լուսավորված տարածքի եզրին գավազանին հենված կանգնած էր մի ծերուկ՝ փաթաթված երկար թիկնոցով: Լայնեզր կնգուղը ծածկում էր նրա դեմքը: Ջիմլին վեր թռավ՝ թռավ, զարմանքից նույնիսկ ճչալ չհասցնելով, թեպետ անմիջապես հասկացավ , որ ընկել են Սարումանի ծուղակը: Թզուկի կտրուկ շարժումներն արթացրին Արագորնին ու Լեգոլասին, որոնք գլուխները բարձրացնելով նույպես նկատեցին անծանոթին: Ծերուկը լուռ կանգնած էր ու չէր շարժվում:
-Քեզ ի՞նչ է պետք հայրիկ,- հարցրեց Արագորնը կտրուկ ոտքի կանգնելով,- եթե մրսած ես մոտեցիր տաքացիր խարույկի մոտ:
Նա առաջ գնաց , բայց ծերունին անհետացավ, ասես չէր էլ եղել: Մոտակայքում հետքեր չէին երևում, իսկ կրակից հեռու գնալ չհամարձակվեցին, լուսինը : Լուսինը վաղուց անհետացել էր ու շուրջն անթափանց խավար էր տիրում: Հանկարծ Լեգոլասը ճչաց.
-Ձիե՛րը, ձիե՛րը չկան:
Ձիերն անհետ կորել էին, նրանք : Նրանք պոկել էին գետնի մեջ խրած խրված սեպերն ու կորել անհայտ ուղղությամբ: Ճակատագրի նոր հարվածից ցնցված , երեք ընկերները երկար ժամանակ անշարժ ու լուռ կանգնած էին: Նրանք գտնվում էին Ֆենգորնի անտառեզրին, այդ : Այդ վտանգավոր վայրում օգնության սպասելն անիմաստ էր, ռոհանցիների բնակավայրերը : Ռոհանցիների բնակավայրերն այդտեղից շատ էին հեռուէին: Մի պահ կարծես նրանց ականջին հասավ ձիերի հեռավոր խրխնջյունը , ու հետո լռություն տիրեց: Լսվում էր միայն տերևների թեթև խշխշոցըխշշոցը:
-Եվ այսպես , ձիերին ստիպված ենք հրաժեշտ տալ,- վերջապես ասաց Արագորնը,- ոչ ո՛չ հասնել նրանց և ոչ ո՛չ էլ գտնել չենք կարող: Ինչ արած, կփորձենք առանց նրանց յոլա գնալ, եթե հանկարծ չցանկանան վերադառնալ, մենք : Մենք ոտքով սկսեցինք հետապնդումը, հետապնդումն ու բարեբախտաբար մեր ոտքերը դեռ մեզ հետ են...
-Ոտքե՞ր, - հոգնած փնթփնթաց Ջիմլին,- ոտքերը քայլելու համար են, բայց կերակրել մեզ նրանք չեն կարող:
նա ցախ ավելացրեց կրակին խարույկին ու նստեց խարույկի կողքին:
-Դեռ բոլորովին վեջերս դու ոչ մի գնով չէիր ցանկանում հեծնել ձիուն,- ծիծաղեց Լեգոլասը,- եթե այսպես շարունակվի, շուտով հեծիալ հեծյալ էլ կդառնաս:
-Երևում է նման առիթ էլ չի հանդիսանա,- քմծիծաղեց Ջիմլին:
-Եթե ուզում եք իմ կարծիքն իմանալ,- ասաց նա մի փոքր լռելուց հետո,- ես մտածում եմ , որ դա Սարումանն էր: Էլ ո՞վ պիտի այստեղ քարշ գա: Հիշո՞ւմ եք ինչ էր ասում Էոմերը. «Նա հայտնվում է գլխանոցով թիկնոցի մեջ փաթաթված ծերունու կերպարանքով...» Հենց Սարումանն էլ տարել է մեր նժույգներին, կամ էլ ուղղակի վախեցրել նրանց, ամեն : Ամեն դեպքում ոչինչ էլ չես կարող անել: Հիշե՛ք այս խոսքս, մեր դժբախտությունները այսքանով չեն վերջանալու:
-Նկատի կունենամ խոսքդ,- ասաց Արագորնը,- բայց ծերուկի գլխին կնգուղ էր , այլ ոչ թե գլխանոց: Չնայած դա կարող է ոչ մի նշանակություն չունենալ, երևի : Երևի քո ենթադրաությունը ճիշտ է: Այստեղ մենք վտանգի մեջ ենք, ցերեկ լինի, թե գիշեր, բայց մեզ մնում է միայն պառկել ու հանգստանալ , քանի դեռ հնարավորություն կա: Գիտես Գիտե՞ս ինչ , Ջիմլի, դու ավելի լավ է պառկիր հանգստացիր, քո փոխարեն ես կհսկեմ: Ես պետք է մի քիչ մտածեմ, հետո : Հետո կքնեմ:
Գիշերը դանդաղ էր ընդանում: Արագորնին փոխարինեց Լեգոլասը, Լեգոլասին Ջիմլին, որից հետո վերջապես լուսացավ:Առանձնապես ոչինչ չկատարվեց, ծերուկն այլևս չհայտնվեց: Չհայտնվեցին նաև ձիերը:
=== Գլուխ երրորդ. Ուրուկ Խայ ===